Szkodliwe czynniki biologiczne zakwalifikowane do grupy 2 zagrożenia- Bakterie i podobne organizmy
Uwaga:
W przypadku szkodliwych czynników biologicznych występujących na tej liście skrót „spp.” odnosi się do innych gatunków, znanych jako patogenne dla ludzi.
Szkodliwy czynnik biologiczny |
Grupa zagrożenia |
Oznaczenie dodatkowe |
Drogi przenoszenia |
Możliwe skutki działania na człowieka |
Źródło/występowanie |
1. |
2. |
3. |
4. |
5. |
6. |
Acinetobacter calcoaceticus |
2 |
A |
bezpośrednie powietrzno-pyłowe, powietrzno-kropelkowe |
reakcje alergiczne, reakcje immunotoksyczne wywolane wdychaną endotoksyną, zakażenia u osób z obniżoną odpornością |
zwierzęta, rośliny, pył (w pomieszczeniach hodowli zwierząt i przetwórstwa zwierzęcego), mgła olejowa, gleba, woda |
Actinobacillus actinomycetemcomitans |
2 |
|
doustne, powietrzno-kropelkowe |
zapalenie ozębnej |
jama ustna człowieka |
Actinomadura madurae |
2 |
|
bezpośrednie |
actinomycetoma (maduramikoza, stopa madurska - guzowate zmiany skórne na kończynach dolnych) |
gleba, rośliny |
Actinomadura pelletieri |
2 |
|
bezpośrednie |
actinomycetoma (maduramikoza, stopa madurska - guzowate zmiany skórne na kończynach dolnych) |
gleba, rośliny |
Actinomyces gerencseriae |
2 |
|
bezpośrednie (skaleczenia), doustne |
promienica, guzkowo-ropne zapalenie węzłów chłonnych |
ludzie |
Actinomyces israeli |
2 |
|
bezpośrednie (skaleczenia), doustne |
promienica, guzkowo-ropne zapalenie węzłów chłonnych |
ludzie |
Actinomyces pyogenes |
2 |
|
bezpośrednie skaleczenia), doustne |
promienica, guzkowo-ropne zapalenie węzłów chłonnych, ropnie skóry |
bydło, owce, kozy, ludzie |
Actinomyces spp. |
2 |
|
bezpośrednie (skaleczenia), doustne |
promienica, guzkowo-ropne zapalenie węzłów chłonnych |
bydło, owce, kozy, ludzie |
Aeromonas hydrophila |
2 |
|
bezpośrednie, powietrzno-kropelkowe |
zatrucia jelitowe enterotoksyną białkową, zakażenia u osób z obniżoną odpornością |
woda, ścieki, zwierzęta, ludzie |
Alcaligenes faecalis |
2 |
A |
powietrzno-pyłowe |
alveolitis allergica, reakcje immunotoksyczne wywołane wdychaną endotoksyną |
produkty roślinne i zwierzęce, pyły roślinne, woda, gleba, zwierzęta, ludzie |
Arcanobacterium haemolyticum |
2 |
|
bezpośrednie, powietrzno-kropelkowe |
zakażenie gardła i skóry |
zwierzęta, ludzie |
Arthrobacter globiformis |
2 |
A |
powietrzno-pyłowe |
alveolitis allergica - alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych i inne choroby alergiczne |
gleba, rozkładające się substancje organiczne, ściółka, pył zbożowy |
Bacillus subtilis |
2 |
A |
powietrzno-pyłowe |
alveolitis allergica i inne choroby alergiczne w wyniku uczulenia na enzymy proteolityczne |
produkty roślinne i zwierzęce, drewno, pył |
Bacillus thuringiensis |
2 |
A |
powietrzno-pyłowe |
alveolitis allergica i inne choroby alergiczne w wyniku uczulenia na krystaliczną toksynę |
rośliny, owady, pył |
Bacteroides fragilis |
2 |
|
endogenne w wyniku skaleczenia, operacji, ugryzienia |
zapalenia płuc, jamy ustnej, żeńskich narządów płciowych, jelit, posocznica |
błony śluzowe człowieka |
Bartonella bacillifonnis |
2 |
|
ukłucie much piaskowych |
ostra anemia hemolityczna (choroba Carriona, gorączka Oroya), przewlekłe zmiany skórne (brodawki peruwiańskie) |
muchy piaskowe, ludzie |
Bartonella quintana (Rochalimaea quintana) |
2 |
|
wtarcie kału wszy |
gorączka okopowa |
wszy, ludzie |
Bartonella (Rochalinea) spp. |
2 |
|
ugryzienie, podrapanie przez kota |
choroba kociego pazura |
gryzonie, koty, bydło, ludzie |
Bordetella bronchiseptica |
2 |
|
powietrzno-kropelkowe |
choroba układu oddechowego |
króliki, psy, koty |
Bordetella parapertussis |
2 |
|
powietrzno-kropelkowe |
krztusiec (postać łagodna) |
ludzie (głównie dzieci) |
Bordetella pertussis |
2 |
V |
powietrzno-kropelkowe |
krztusiec (koklusz) możliwe powikłania: zapalenie oskrzeli i płuc, encefalopatia, działanie toksyczne |
Ludzie (głównie dzieci) |
Borrelia burgdorferi |
2 |
|
ukłucie kleszczy |
borelioza, gorączka, rumień, zapalenie stawów, serca, nerwów |
kleszcze, gryzonie, psy, ludzie |
Borrelia duttonii |
2 |
|
ukłucie kleszczy |
gorączka nawracająca |
kleszcze, ptaki, małpy, ludzie |
Borrelia recurrentis |
2 |
|
wtarcie cząstek ciała wszy |
dur powrotny |
wszy, ludzie |
Borrelia spp. |
2 |
|
ukłucie kleszczy |
gorączki nawracające, borelioza |
kleszcze, zwierzęta, ludzie |
Brevibacterium linens |
2 |
A |
powietrzno-pyłowe |
alveolitis allergica - alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych |
produkty roślinne i zwierzęce (ziarno zbóż, produkty mleczne, pył organiczny) |
Campylobacter fetus |
2 |
|
bezpośrednie, pokarmowo-wodne |
zapalenie jelit, biegunka, zapalenie opon, wsierdzia, płuc, stawów |
bydło, owce |
Campylobacter jejuni |
2 |
|
bezpośrednie, pokarmowo-wodne |
zapalenie jelit i żołądka (następstwem zakażenia może być syndrom Guiilain-Barr) |
bydło, owce, świnie, psy, indyki, gryzonie |
Campylobacter spp. |
2 |
|
bezpośrednie, pokarmowo-wodne |
zapalenie jelit i żołądka |
bydło, owce |
Cardiobacterium hominis |
2 |
|
powietrzno-kropelkowe |
zapalenie wsierdzia |
ludzie, błony śluzowe noso-gardzieli |
Chlamydia pneumoniae |
2 |
|
powietrzno-kropelkowe |
zapalenia płuc, oskrzeli, gardła, miażdżyca |
ludzie |
Chlamydia trachomatis |
2 |
|
bezpośrednie, dospojówkowe, przez stosunek płciowy |
jaglica, wtrętowe zapalenie spojówek, zakażenia dróg rodnych |
owce, bydło, ludzie |
Chlamydia psittaci |
2 |
|
powietrzno-pyłowe, powietrzno-kropelkowe |
śródmiąższowe zapalenie płuc |
zwierzęta |
Clostridium botulinum |
2 |
T |
bezpośrednie, pokarmowe |
botulizm, działanie toksyczne przez bardzo silne neurotoksyny powodujące porażenia układu nerwowego i mięśni |
gleba, przewód pokarmowy człowieka i zwierząt, konserwy mięsne, roślinne i rybne |
Clostridium perfringens |
2 |
|
bezpośrednie (przyranne) |
zgorzel gazowa z rozpadem tkanek, zapalenie tkanki łącznej, posocznica, działanie toksyczne przez toksyny białkowe |
gleba, kał, ścieki |
Clostridium tetani |
2 |
T, V |
bezpośrednie (przyranne) |
tężec |
przewód pokarmowy zwierząt (zwłaszcza koni), nawóz, gleba |
Clostridium spp. |
2 |
|
bezpośrednie pokarmowe |
obrzęk złośliwy ran, zapalenie jelit |
gleba, kał |
Corynebacterium diphtheriae |
2 |
T, V |
bezpośrednie, powietrzno-kropelkowe |
błonica (angina błonicza, błonica przyranna, błonica narządów moczowo-płciowych, egzotoksyna błonicza powodująca większość objawów chorobowych) |
ludzie (zwłaszcza dzieci) |
Corynebacterium minutissimum |
2 |
|
bezpośrednie (przez skórę) |
powierzchniowe zakażenia skóry w okolicy pachowej i łonowej |
ludzie |
Corynebacterium pseudotuberculosis |
2 |
|
bezpośrednie (przyranne) |
zapalenie węzłów chłonnych, ropnie |
owce, bydło, kozy, konie |
Corynebacterium spp. |
2 |
|
bezpośrednie, powietrzno-pyłowe, powietrzno-kropelkowe |
angina, czyraczyca, zapalenie ucha, reakcje alergiczne układu oddechowego |
zwierzęta |
Cytophaga allerginae |
2 |
A, T |
powietrzno-kropelkowe |
reakcja alergiczna, reakcje immunotoksyczne wywołane endotoksyną |
woda |
Edwardsiella tarda |
2 |
|
bezpośrednie |
rzadkie zakażenia oportunistyczne |
bydło, owce, konie |
Ehrlichia sennetsu (Rickettsia sennetsu) |
2 |
|
bezpośrednie |
gorączka, wysypka, rozrost tkanki limfoidalnej, syndrom przypominający mononukleozę |
ludzie |
Ehrlichia spp. |
2 |
|
ukłucie kleszczy |
gorączka, zapalenia okołonaczyniowe, agranulocytoza, mononukleoza |
owce, bydło, jelenie, kleszcze |
Eikenella corrodens |
2 |
|
bezpośrednie, powietrzno-kropelkowe |
zapalenie jamy ustnej |
ludzie |
Enterobacter aerogenes/cloacae |
2 |
|
bezpośrednie, powietrzno-kropelkowe, powietrzno-pyłowe |
oportunistyczne zapalenia dróg moczowych, zapalenie żołądka, jelit, płuc, innych narządów (często zakażenia szpitalne) |
kał ludzi i zwierząt |
Enterobacter spp. |
2 |
|
powietrzno-kropelkowe, powietrzno-pyłowe |
oportunistyczne zapalenie dróg moczowych, żołądka, jelit, płuc i innych narządów (często zakażenia szpitalne) |
kał ludzi i zwierząt, gleba, woda |
Enterococcus spp. |
2 |
|
pokarmowe, bezpośrednie, powietrzno-kropelkowe, powietrzno-pyłowe |
oportunistyczne zapalenia dróg moczowych, pęcherzyka żółciowego, wsierdzia, baktaremia (często zakażenia szpitalne) |
kał ludzi i zwierząt, produkty spożywcze, rośliny, pył |
Erysipelothrix rhusiopathiae |
2 |
|
bezpośrednie (przyranne), rzadko pokarmowe |
różyca, najczęściej postać skórna, rzadziej powikłania w postaci zapalenia wsierdzia i stawów |
świnie, bydło, owce, gryzonie, drób, ryby, skorupiaki, ścieki, woda, nawóz, gleba |
Escherichia coli (z wyjątkiem szczepów niepatogennych) |
2 |
|
bezpośrednie, pokarmowe, powietrzno-kropelkowe |
oportunistyczne zapalenie jelit, biegunki, reakcje immunotoksyczne wywołane endotoksyną, (często zakażenia szpitalne) |
ludzie, zwierzęta, kał, gleba, woda |
Flavobacterium meningosepticum |
2 |
|
powietrzno-kropelkowe, przez sprzęt medyczny |
zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych |
woda, gleba, ludzie |
Fluoribacter bozemanae (Legionella) |
2 |
|
bezpośrednie, powietrzno-kropelkowe |
zapalenie płuc (legionelloza), rzadziej gorączka grypopodobna |
woda, zwłaszcza ciepła (20-45°C), ścieki, wilgotna gleba |
Francisella tularensis (Typ B) |
2 |
|
bezpośrednie (przez pozornie nienaruszoną skórę i błony śluzowe), powietrzno-pyłowe, powietrzno-kropelkowe, ukłucie kleszczy, pokarmowe |
tularemia, postać gruczołowo-wrzodziejąca, durowa i płucna |
kleszcze, zające, drobne gryzonie, owce, woda, gleba, pył |
Fusobacterium necrophorum |
2 |
|
bezpośrednie, endogenne (w wyniku naruszenia tkanek) |
zakażenie jamy ustnej, układu oddechowego, skóry, kości, jelit |
błony śluzowe ludzi |
Gardnerella vaginalis |
2 |
|
bezpośrednie |
zapalenie pochwy |
ludzie |
Haemophilus ducreyi |
2 |
|
bezpośrednie, przez stosunek płciowy |
wrzód weneryczny miękki |
ludzie |
Haemophilus influenzae |
2 |
|
bezpośrednie, powietrzno-kropelkowe |
zapalenie układu oddechowego, zatok, ucha, nagłośni, opon i tkanki łącznej |
ludzie (często dzieci) |
Haemophilus spp. |
2 |
|
bezpośrednie, powietrzno-kropelkowe |
zapalenie płuc, wsierdzia, spojówek, brazylijska gorączka purpurowa |
ludzie |
Helicobacter pylori |
2 |
|
bezpośrednie, kałowo-pokarmowe |
zapalenie żołądka, wrzód żołądka i dwunastnicy, rak żołądka, chłoniak |
ludzie |
Klebsiella oxytoca |
2 |
|
bezpośrednie, powietrzno-kropelkowe, powietrzno-pyłowe |
zakażenie dróg moczowych i innych narządów, (często zakażenia szpitalne) |
gleba, produkty roślinne i zwierzęce, zwierzęta, ludzie |
Klebsiella pneumoniae |
2 |
|
bezpośrednie, powietrzno-kropelkowe |
zapalenie płuc (często zakażenia szpitalne) |
gleba, woda, zwierzęta, ludzie |
Klebsiella rhinoscleromatis |
2 |
|
bezpośrednie, powietrzno-kropelkowe |
twardziel nosa, cuchnący nieżyt nosa, inne zakażenia |
gleba, woda, produkty roślinne i zwierzęce, pył zwierzęta, ludzie |
Klebsiella spp. |
2 |
|
bezpośrednie, powietrzno-kropelkowe |
twardziel nosa, cuchnący nieżyt nosa, inne zakażenia |
gleba, woda, produkty roślinne i zwierzęce, zwierzęta, ludzie |
Legionella pneumophila |
2 |
|
bezpośrednie, powietrzno-kropelkowe |
zapalenie płuc (legionelloza), gorączka grypopodobna |
woda, zwłaszcza ciepła (20-45°C), ścieki, wilgotna gleba, kopalnie |
Legionella spp. |
2 |
|
bezpośrednie, powietrzno-kropelkowe |
zapalenie płuc (legionelloza), rzadziej gorączka grypopodobna |
woda, zwłaszcza ciepła (20-45°C), ścieki, wilgotna gleba, trociny, mgła olejowa |
Leptospira interrogans (wszystkie typy serologiczne) |
2 |
|
bezpośrednie (przez skórę i błony śluzowe), rzadziej pokarmowe |
leptospirozy |
ryby, gryzonie, świnie, psy, bydło, gleba, woda, ścieki |
Listeria monocytogenes |
2 |
|
bezpośrednie, powietrzno-pyłowe, pokarmowe |
listerioza, mogąca przebiegać pod postacią zapalenia opon i mózgu, anginy z posocznicą, zapalenia skóry, spojówek i węzłów oraz u kobiet przewlekłego zapalenia narządu rodnego |
ptaki, owce, bydło, świnie, gryzonie, kiszonki, gleba, woda, ścieki, nawóz, produkty spożywcze |
Listeria ivanovii |
2 |
|
bezpośrednie, powietrzno-pyłowe, pokarmowe |
zakażenia oportunistyczne |
ptaki, owce, bydło, świnie, gryzonie, kiszonki, gleba, woda, ścieki, nawóz, produkty spożywcze |
Morganella morganii |
2 |
|
bezpośrednie, pokarmowe |
zakażenie dróg moczowych, układu oddechowego, skóry |
gleba, ścieki, zwierzęta, ludzie |
Mycobacterium avium/intracellulare |
2 |
|
powietrzno-kropelkowe |
nietypowe zakażenia płuc, posocznica |
ptaki |
Mycobacterium chelonae |
2 |
|
kontakt bezpośredni, powietrzno-kropelkowe |
mikobakterioza |
gryzonie, gleba |
Mycobacterium fortuitum |
2 |
|
bezpośrednie, powietrzno-kropelkowe |
mykobakterioza skóry, rzadziej oczu i płuc |
gleba, zwierzęta, ludzie |
Mycobacterium kansasii |
2 |
|
powietrzno-kropelkowe, powietrzno-pyłowe |
mykobakterioza płuc, rzadziej przewodu pokarmowego |
woda, zwierzęta, ludzie |
Mycobacterium malmoense |
2 |
|
bezpośrednie, powietrzno-kropelkowe, powietrzno-pyłowe |
mykobakterioza |
woda, gleba, zwierzęta |
Mycobacterium marinum |
2 |
|
bezpośrednie (przez skórę) |
mykobakterioza skóry |
woda, ryby |
Mycobacterium paratuberculosis |
2 |
|
bezpośrednie, powietrzno-kropelkowe |
mykobakterioza |
zwierzęta domowe |
Mycobacterium scrofulaceum |
2 |
|
bezpośrednie, powietrzno-kropelkowe |
mykobakterioza węzłów szyjnych, rzadziej skóry |
gleba, zwierzęta, ludzie |
Mycobacterium simiae |
2 |
|
bezpośrednie, powietrzno-kropelkowe |
mykobakterioza |
małpy |
Mycobacterium szulgai |
2 |
|
bezpośrednie, powietrzno-kropelkowe |
mykobakterioza |
gleba, woda, zwierzęta |
Mycobacterium xenopi |
2 |
|
powietrzno-kropelkowe |
przewlekłe zakażenie płuc, alveolitis allergica |
woda, ścieki, nawóz, powietrze, mgła olejowa, ludzie |
Mycoplasma caviae |
2 |
|
bezpośrednie, powietrzno-kropelkowe |
zakażenie błon śluzowych |
hodowle tkanek, zwierzęta |
Mycoplasma hominis |
2 |
|
bezpośrednie, pokarmowe, powietrzno-kropelkowe |
zakażenie błon śluzowych |
hodowle tkanek, ludzie |
Mycoplasma pneumoniae |
2 |
|
bezpośrednie, powietrzno-kropelkowe |
zapalenie płuc |
hodowle tkanek, ludzie |
Neisseria flavescens |
2 |
|
bezpośrednie, powietrzno-kropelkowe |
zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, posocznica |
ludzie |
Neisseria gonorrhoeae |
2 |
|
bezpośrednie (stosunek płciowy) |
rzeżączka |
ludzie |
Neisseria meningitidis |
2 |
V |
bezpośrednie, powietrzno-kropelkowe |
zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, posocznica |
ludzie |
Nocardia asteroides |
2 |
|
bezpośrednie |
nokardioza skóry i tkanki podskórnej |
gleba |
Nocardia brasiliensis |
2 |
|
bezpośrednie |
nokardioza skóry i tkanki podskórnej (maduromikoza, stopa madurska) |
gleba |
Nocardia farcinica |
2 |
|
bezpośrednie |
nokardioza |
gleba |
Nocardia nova |
2 |
|
bezpośrednie |
nokardioza |
gleba |
Nocardia otitidiscaviarum |
2 |
|
bezpośrednie |
nokardioza |
gleba |
Pantoea agglomerans |
2 |
A, T |
powietrzno-pyłowe |
alveolitis allergica, reakcje immunotoksyczne wywoływane endotoksyną |
rośliny, produkty roślinne (zwłaszcza ziarno zbóż), pył |
Pasteurella multocida |
2 |
|
bezpośrednie (ugryzienie), powietrzno-kropelkowe |
ropnie, rzadziej zapalenie płuc, posocznica |
bydło, owce, świnie, króliki, psy, koty, drób |
Pasteurella spp. |
2 |
|
bezpośrednie (ugryzienie), powietrzno-kropelkowe |
ropnie, rzadziej zapalenie płuc, jelit, posocznica |
bydło, owce, świnie, króliki, psy, koty, drób |
Peptostreptococcus anaerobius |
2 |
|
bezpośrednie, powietrzno-kropelkowe |
zakażenia ropne |
zwierzęta, ludzie |
Plesiomonas shigelloides |
2 |
|
bezpośrednie, powietrzno-kropelkowe |
zapalenie żołądka i jelit, biegunki |
ryby, ssaki |
Porphyromonas spp. |
2 |
|
powietrzno-kropelkowe, bezpośrednie |
zakażenia endogenne jamy ustnej i kanałów zębowych |
ludzie (jama ustna) |
Prevotella spp. |
2 |
|
bezpośrednie, powietrzno-kropelkowe |
zakażenia endogenne błon śluzowych |
ludzie |
Proteus mirabilis |
2 |
|
bezpośrednie, pokarmowe, powietrzno-kropelkowe |
zakażenia dróg moczowych, rzadziej innych narządów |
gleba, ścieki, zwierzęta, ludzie |
Proteus penneri |
2 |
|
bezpośrednie, pokarmowe, powietrzno-kropelkowe |
zakażenia dróg moczowych, rzadziej innych narządów |
gleba, ścieki, zwierzęta, ludzie |
Proteus vulgaris |
2 |
|
bezpośrednie, pokarmowe, powietrzno-kropelkowe |
zakażenia dróg moczowych, rzadziej innych narządów |
gleba, ścieki, zwierzęta, ludzie |
Providencia alcalifaciens |
2 |
|
bezpośrednie, pokarmowe, powietrzno-kropelkowe |
zakażenia dróg moczowych, skóry przewodu pokarmowego (biegunki) |
gleba, ścieki, zwierzęta, ludzie |
Providencia rettgeri |
2 |
|
bezpośrednie, pokarmowe, powietrzno-kropelkowe |
zakażenia dróg moczowych, skóry przewodu pokarmowego (biegunki) |
gleba, ścieki, zwierzęta, ludzie |
Providencia spp. |
2 |
|
bezpośrednie, pokarmowe, powietrzno-kropelkowe |
zakażenia dróg moczowych, skóry przewodu pokarmowego (biegunki) |
gleba, ścieki, zwierzęta, ludzie |
Pseudomonas aeruginosa |
2 |
|
bezpośrednie, pokarmowe, powietrzno-kropelkowe |
zakażenia dróg moczowych, zapalenia płuc, zakażenia skóry (ropnie), zapalenie wsierdzia |
gleba, ścieki, zwierzęta, ludzie, rośliny, pył organiczny |
Rhodococcus equi |
2 |
|
bezpośrednie, powietrzno-pyłowe |
zakażenia oportunistyczne |
gleba, nawóz, pył organiczny, zwierzęta, ludzie |
Rickettsia spp. |
2 |
|
ukłucie kleszczy |
gorączka wysypkowa |
kleszcze, gryzonie |
Saccharomonospora viridis |
2 |
A |
powietrzno-pyłowe |
alveolitis allergica |
zagrzane pasze (siano, ziarno, kiszonki), kompost, pył |
Saccharopolyspora rectivirgula |
2 |
A |
powietrzno-pyłowe |
alveolitis allergica |
zagrzane pasze (siano, ziarno kiszonki), kompost, pył |
Salmonella arizonae |
2 |
|
pokarmowo-wodne, rzadko powietrzno-kropelkowe |
salmonelloza (zapalenie żołądka i jelit, zatrucia pokarmowe) |
woda, gleba, ścieki, produkty roślinne i zwierzęce, zwierzęta |
Salmonella enteritidis |
2 |
|
pokarmowo-wodne, rzadko powietrzno-kropelkowe |
salmonelloza (zapalenie żołądka i jelit, zatrucia pokarmowe) |
woda, gleba, ścieki, produkty roślinne i zwierzęce, zwierzęta |
Salmonella typhimurium |
2 |
|
pokarmowo-wodne, rzadko powietrzno-kropelkowe |
salmonelloza (zapalenie żołądka i jelit, zatrucia pokarmowe) |
woda, gleba, ścieki, produkty roślinne i zwierzęce, zwierzęta |
Salmonella paratyphi A, B, C |
2 |
V |
pokarmowo-wodne, rzadko powietrzno-kropelkowe |
dur rzekomy (paradur) typu a, b, c |
woda, gleba, ścieki, produkty roślinne i zwierzęce, zwierzęta |
Salmonella (inne typy serologiczne, z wyłączeniem S. typhi) |
2 |
|
pokarmowo-wodne, rzadko powietrzno-kropelkowe |
salmonelloza (zapalenie żołądka i jelit, zatrucia pokarmowe) |
woda, gleba, ścieki, produkty roślinne i zwierzęce, zwierzęta |
Serpulina spp. |
2 |
|
bezpośrednie, pokarmowe, powietrzno-kropelkowe |
zakażenia przewodu pokarmowego |
świnie |
Shigella boydii |
2 |
|
pokarmowo-wodne |
czerwonka bakteryjna (zapalenie jelita grubego z krwawą biegunką) |
ludzie (zwłaszcza dzieci) |
Shigella dysenteriae, inne niż Typ 1 |
2 |
|
pokarmowo-wodne |
czerwonka bakteryjna (zapalenie jelita grubego z krwawą biegunką) |
ludzie (zwłaszcza dzieci) |
Shigella flexneri |
2 |
|
pokarmowo-wodne |
czerwonka bakteryjna (zapalenie jelita grubego z krwawą biegunką), enterotoksyny białkowe |
ludzie (zwłaszcza dzieci) |
Shigella sonnei |
2 |
|
pokarmowo-wodne |
czerwonka bakteryjna (zapalenie jelita grubego z krwawą biegunką) |
ludzie (zwłaszcza dzieci) |
Staphylococcus aureus |
2 |
|
powietrzno-pyłowe, powietrzno-kropelkowe pokarmowe |
zakażenia ropne, stany zapalne dróg oddechowych i innych narządów, zatrucia pokarmowe, posocznica; alergia skórna |
pył, woda, ścieki, żywność zwierzęta, ludzie |
Streptobacillus moniliformis |
2 |
|
bezpośrednie (ugryzienia), pokarmowe |
gorączka Haverhiill (osutka na skórze, zapalenie stawów) |
szczury dzikie i laboratoryjne |
Streptococcus pneumoniae |
2 |
|
bezpośrednie, powietrzno-kropelkowe |
zapalenie płuc, opon mózgowo-rdzeniowych rzadziej bakteriemia - zwykle u osób z obniżoną odpornością |
ludzie |
Streptococcus pyogenes |
2 |
|
bezpośrednie, powietrzno-kropelkowe |
angina, zakażenie ropne skóry, choroba reumatyczna, zapalenie kłębuszków nerkowych |
ludzie |
Streptococcus suis |
2 |
|
bezpośrednie, powietrzno-kropelkowe |
zapalenie opon, stawów, płuc, wsierdzia, głuchota |
świnie |
Streptococcus spp. |
2 |
|
bezpośrednie, powietrzno-kropelkowe |
zapalenie płuc, wsierdzia, jamy ustnej, dróg moczowych i innych narządów |
zwierzęta, ludzie |
Streptomyces albus |
2 |
A |
powietrzno-pyłowe |
alveolitis allergica |
gleba, surowce roślinne (zboże, nasiona), ściółka, pył |
Streptomyces spp. |
2 |
A |
powietrzno-pyłowe |
alveolitis allergica - alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych |
gleba, surowce roślinne (zboże, nasiona), ściółka, pył |
Thermoactinomyces thalpophilus |
2 |
A |
powietrzno-pyłowe |
alveolitis allergica (płuco rolnika) |
zagrzane pasze (siano, ziarno, kiszonki), kompost, pył |
Thermoactinomyces vulgaris |
2 |
A |
powietrzno-pyłowe |
alveolitis allergica (płuco rolnika) |
zagrzane pasze (siano, ziarno, kiszonki), kompost, pył |
Treponema carateum |
2 |
|
bezpośrednie (nie seksualny kontakt człowieka z człowiekiem) |
zakażenia skóry |
ludzie (głównie dzieci) |
Treponema pallidum |
2 |
|
bezpośredni |
kiła |
ludzie |
Treponema pertenue |
2 |
|
bezpośrednie (nie seksualny kontakt człowieka z człowiekiem) |
zakażenia skóry, tkanek miękkich, kości |
ludzie (głównie dzieci) |
Treponema spp. |
2 |
|
bezpośredni kontakt człowieka z człowiekiem |
frambezja: zakażenie skóry, tkanek miękkich, kości |
ludzie |
Vibrio cholerae (włącznie z El Tor) |
2 |
|
pokarmowo-wodne |
cholera, biegunki |
woda, przewód pokarmowy ludzi i zwierząt |
Vibrio parahaemolyticus |
2 |
|
pokarmowe |
zapalenie żołądka i jelit |
woda morska, zwierzęta morskie i pochodząca z nich żywność |
Vibrio spp. |
2 |
|
bezpośrednie, pokarmowo-wodne |
zakażenie jelitowe i pozajelitowe |
woda, zwierzęta, ludzie |
Yersinia enterocolitica |
2 |
|
bezpośrednie (przez uszkodzoną skórę), pokarmowo-wodne |
zapalenie żołądka, jelit, zatrucia pokarmowe |
woda, gleba, zwierzęta |
Yersinia pseudotuberculosis |
2 |
|
bezpośrednie (przez skórę), pokarmowo-wodne |
zapalenie jelit, węzłów chłonnych, stawów (rodencjoza) |
ptaki, gryzonie |
Yersinia spp. |
2 |
|
bezpośrednie, pokarmowo-wodne (przez uszkodzoną skórę) |
jersinioza, zapalenie żołądka, jelit, zatrucia pokarmowe, ropne i inne zakażenia pozajelitowe |
woda, gleba, zwierzęta |
Wirusy
Szkodliwy czynnik biologiczny |
Grupa zagrożenia |
Oznaczenie dodatkowe |
Drogi przenoszenia |
Możliwe skutki działania na człowieka |
Źródło/występowanie |
1. |
2. |
3. |
4. |
5. |
6. |
Adenoviridae |
2 |
|
bezpośrednie, powietrzno-kropelkowe |
gorączki adenowirusowe |
zwierzęta, ludzie |
Astroviridae |
2 |
|
bezpośrednie (skaleczenia) powietrzno-kropelkowe |
gorączka, biegunki |
bydło, owce, świnie, kaczki, ludzie |
Bunyaviridae |
|||||
Bunyavirus |
|||||
Wirus Buynamwera |
2 |
|
ukłucie komarów |
gorączka, objawy grypopodobne |
komary, ludzie |
Wirus Bhanja |
2 |
|
ukłucie kleszczy |
gorączka, zapalenie mózgu |
kleszcze, ludzie |
Wirus Germiston |
2 |
|
ukłucie komarów |
gorączka, objawy grypopodobne |
komary, ludzie |
Wirus kalifornijskiego zapalenia mózgu |
2 |
|
ukłucie komarów |
gorączka, zapalenie mózgu |
komary, małe ssaki, ludzie |
Hantavirus |
|||||
Wirus Prospect Hill |
2 |
|
bezpośrednie, powietrzno-pyłowe, powietrzno-kropelkowe |
gorączka krwotoczna z zespołem nerkowym |
gryzonie, ludzie |
Nairovirus |
|||||
Wirus Hazara |
2 |
|
ukłucie kleszczy |
gorączka, duże osłabienie |
kleszcze, owce, ludzie |
Phlebovirus |
|||||
Wirus gorączki much piaskowych (Wirus sandfly fever) |
2 |
|
ukłucie much piaskowych |
gorączka, zapalenie opon mózgowych |
muchy piaskowe |
Wirus Toscana |
2 |
|
ukłucie much piaskowych |
gorączka, zapalenie opon mózgowych |
muchy piaskowe |
Caliciviridae |
|||||
Norovirus |
2 |
|
pokarmowe |
zapalenie jelit, biegunka, wymioty |
ludzie |
Inne wirusy z Caliciviridae |
2 |
|
pokarmowe |
zapalenie jelit, biegunka, wymioty |
zwierzęta, ludzie |
Coronaviridae |
|||||
Coronavirus (z wyjątkiem wirusa SARS) |
2 |
|
powietrzno-kropelkowe |
łagodne choroby górnych dróg oddechowych |
zwierzęta, ludzie |
Herpesviridae |
|||||
Wirus opryszczki pospolitej typu 1 i 2(HSV-1 i 2) |
2 |
|
przez uszkodzoną skórę, pocałunki, stosunek płciowy, kontakt rąk |
opryszczka, zapalenie skóry, zapalenie rogówki, zapalenie mózgu, pęcherzykowe zapalenie błon śluzowych jamy ustnej i narządów moczowo-płciowych |
ludzie |
Wirus ospy wietrznej i półpaśca (VZV) |
2 |
|
powietrzno-kropelkowe |
ospa wietrzna, półpasiec |
ludzie |
Wirus cytomegalii (CMV) |
2 |
|
bezpośrednie, kontakt ze śliną i moczem chorego |
mononukleoza z gorączką, uszkodzenia płodu |
ludzie |
Ludzki herpes wirus typu 6 (HHV 6) |
2 |
|
bezpośrednie |
wysypka |
ludzie |
Ludzki herpes wirus typu 7 (HIV-7) |
2 |
|
bezpośrednie |
wysypka |
ludzie |
Wirus Epsteina-Barr (EBV) |
2 |
|
bezpośrednio, przez kontakt ze śliną chorych |
mononukleoza, syndrom proliferacji limfocytów, syndrom Duncana, chłoniak Burkitta, rak jamy nosowo-gardłowej |
ludzie |
ludzki herpes wirus typu 8 (HIV-8) |
2 |
D |
bezpośrednie |
guzy, mięsak Kaposiego (przy HIV) |
ludzie |
Orthomyxoviridae |
|||||
Wirusy grypy typu A, B i C |
2 |
V (c) |
powietrzno-kropelkowe |
grypa, zapalenie płuc |
kaczki, konie, świnie, ludzie |
Wirusy Dhori i Thogoto (arbowirusy) |
2 |
|
ukłucie kleszczy |
gorączki Dhori i Thogoto |
kleszcze, ludzie |
Papovaviridae |
|||||
Wirusy BK i JC |
2 |
D (d) |
powietrzno-kropelkowe |
zakażenie bezobjawowe nerek |
zwierzęta, ludzie |
Papillomaviridae |
|||||
Ludzkie wirusy papilloma (wirus brodawczaka ludzkiego) |
2 |
D (d) |
bezpośrednie (przez uszkodzną skórę) |
brodawki skóry i błon śluzowych, nowotwory okolicy szyjnej, narządów płciowych |
ludzie |
Paramyxoviridae |
|||||
Wirus odry |
2 |
V |
bezpośrednie, powietrzno-kropelkowe |
odra |
ludzie |
Wirus świnki (nagminnego zapalenia przyusznic) |
2 |
V |
bezpośrednie, powietrzno-kropelkowe |
zapalenie przyusznic, możliwe powikłania - zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, mózgu, trzustki, jąder |
ludzie |
Wirus rzekomego pomoru drobiu (choroba Newcastle) |
2 |
|
powietrzno-pyłowe, powietrzno-kropelkowe |
zapalenie spojówek |
ptaki, ludzie |
Wirusy parainfluency typu 1-4 |
2 |
|
powietrzno-kropelkowe |
zapalenie dróg oddechowych |
zwierzęta, ludzie |
Wirus RS (Respiratory Syncytial Virus) |
2 |
|
powietrzno-kropelkowe |
zapalenie dróg oddechowych |
małpy, ludzie |
Parvoviridae |
|||||
Ludzki parwowirus (B 19) |
2 |
|
powietrzno-kropelkowe |
gorączka z wysypką, anemia, poronienia |
ludzie |
Picornaviridae |
|||||
Enterovirus |
|||||
Wirus ostrego krwotocznego zapalenia spojówek AHC (ludzki enterowirus typu 70) |
2 |
|
powietrzno-kropelkowe |
ostre krwotoczne zapalenie spojówek |
ludzie |
Wirusy Coxsackie |
2 |
|
bezpośrednie, powietrzno-kropelkowe |
zapalenie układu oddechowego, angina, gorączki, zapalenie mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie wątroby, stany zapalne skóry z wysypką, biegunka, zapalenie mięśnia sercowego i osierdzia |
ludzie |
Wirusy Echo |
2 |
|
bezpośrednie, powietrzno-kropelkowe |
zapalenie układu oddechowego, gorączki, zapalenie mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych, paraliż, zapalenie wątroby i jelit, stany zapalne skóry z wysypką, zapalenie spojówek, mięśnia sercowego i osierdzia |
ludzie |
Wirus zapalenia wątroby typu A (ludzki enterowirus typu 72) |
2 |
V |
bezpośrednie, kałowo-pokarmowe, |
zapalenie wątroby typu A, zapalenie żołądka i jelit |
ścieki, ludzie |
Wirusy polio szczepy atenuowane |
2 |
V |
bezpośrednie, pokarmowe powietrzno-kropelkowe |
gorączka, zapalenia mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych, paraliż, inwalidztwo |
ścieki, ludzie |
Rhinovirus |
2 |
|
bezpośrednie, powietrzno- kropelkowe |
Łagodne zapalenie górnych i dolnych dróg oddechowych |
zwierzęta, ludzie |
Poxviridae |
|||||
Orthopoxvirus |
|||||
Wirus ospy bawołów (e) |
2 |
|
bezpośrednie (przez uszkodzoną skórę) |
zmiany skórne (wysypka, krosty), gorączka |
bydło, bawoły, ludzie |
Wirus ospy krów |
|
|
ludzie, bezpośrednie (przez uszkodzoną skórę) |
zmiany skórne (wysypka, krosty), gorączka |
bydło, koty, gryzonie |
Wirus ospy wielbłądów |
2 |
|
ludzie, bezpośrednie (przez uszkodzoną skórę) |
zmiany skórne (wysypka, krosty), gorączka |
bydło, koty, gryzonie |
Wirus krowianki (wirus vaccinia) |
2 |
|
bezpośrednie (przez uszkodzoną skórę) |
zapalenie skóry, zakażenia uogólnione |
bydło, ludzie |
Wirus ospy słoni (f) |
2 |
|
bezpośrednie (przez uszkodzoną skórę) |
zmiany skórne (wysypka, krosty), gorączka |
słonie, bydło, ludzie |
Wirus ospy królików (g) |
2 |
|
bezpośrednie (przez uszkodzoną skórę) |
zapalenie skóry, zakażenie uogólnione |
króliki, bydło, ludzie |
Parapoxvirus |
|||||
Wirus Orf |
|
|
bezpośrednie (przez uszkodzoną skórę) |
guzkowate zapalenie skóry |
bydło, ludzie |
Wirus guzków dojarek |
2 |
|
bezpośrednie (przez uszkodzoną skórę) |
grudkowe zapalenie skóry bez gorączki |
bydło, ludzie |
Molluscipoxvirus |
|||||
Wirus mięczaka zakaźnego |
2 |
|
bezpośrednie (przez uszkodzona skórę, drogą kontaktów płciowych) |
brodawkowe wykwity skórne |
ludzie |
Yatapoxvirus |
|||||
Wirus yaba |
2 |
|
bezpośrednie (przez uszkodzoną skórę), ukłucia stawonogów |
choroba gorączkowa ze zmianami ospopodobnymi |
małpy, ludzie |
Wirus tanapox |
2 |
|
bezpośrednie (przez uszkodzoną skórę), ukłucia stawonogów |
choroba gorączkowa ze zmianami ospopodobnymi |
małpy, ludzie |
Reoviridae |
|||||
Coltivirus |
2 |
|
ukłucie kleszczy |
gorączka kleszczowa Colorado |
kleszcze, gryzonie, ludzie |
Rotavirus |
2 |
|
kałowo-pokarmowe powietrzno-kropelkowe |
zapalenie żołądka i jelit, biegunki |
ludzie |
Orbivirus |
2 |
|
ukłucie krwiopijnych stawonogów |
gorączki |
gryzonie, komary, kleszcze, muchy piaskowe, ludzie |
Reovirus |
2 |
|
bezpośrednie, powietrzno-kropelkowe |
gorączki reowirusowe |
ludzie |
Rhabdoviridae |
|||||
Wirus pęcherzykowatego zapalenia jamy ustnej (VSV) szczepy laboratoryjne |
2 |
|
bezpośrednie, powietrzno-kropelkowe |
zakażenia grypopodobne, zapalenia jamy ustnej |
bydło, świnie, konie, owady |
Togaviridae |
|||||
Alfavirus |
|||||
Wirus Bebaru |
2 |
|
ukłucie komarów |
gorączka, zapalenie mózgu |
komary, zwierzęta, ludzie |
Wirus O'nyong-nyong |
2 |
|
ukłucie komarów |
gorączka, wysypka, bolesne zapalenie stawów |
komary, zwierzęta, ludzie |
Wirus Ross River |
2 |
|
ukłucie komarów |
gorączka, wysypka, bolesne zapalenie stawów |
komary, ssaki, ludzie |
Wirus Sindbis |
2 |
|
ukłucie komarów |
gorączka, dreszcze, bóle stawów |
komary, ptaki, ludzie |
Rubivirus |
|||||
Wirus różyczki |
2 |
V |
bezpośrednie, powietrzno-kropelkowe |
różyczka, zapalenie stawów, uszkodzenie płodu |
ludzie (zwłaszcza dzieci) |
Toroviridae |
2 |
|
bezpośrednie, powietrzno-kropelkowe |
gorączka wirusowa, ogólne osłabienie |
ludzie |
Pasożyty
Szkodliwy czynnik biologiczny |
Grupa zagrożenia |
Oznaczenie dodatkowe |
Drogi przenoszenia |
Możliwe skutki działania na człowieka |
Źródło/występowanie |
1. |
2. |
3. |
4. |
5. |
6. |
Acanthamoeba castellani |
2 |
|
bezpośrednie, powietrzno-kropelkowe, powietrzno-pyłowe |
zapalenie płuc, mózgu, skóry u osób z obniżoną odpornością, zapalenie rogówki |
gleba, ciepła woda |
Ancylostoma duodenale |
2 |
|
bezpośrednie (wnikanie larw przez skórę) |
ankylostomoza (choroba tunelowa), anemia, biegunki, zapalenie płuc |
gleba, ludzie |
Angiostrongylus cantonensis |
2 |
|
pokarmowe (przez spożycie surowych ślimaków zawierających inwazyjne larwy) |
angiostrongiloza, zapalenie jelit, rzadziej wątroby |
szczury, ślimaki |
Angiostrongylus costaricensis |
2 |
|
pokarmowe (przez spożycie surowych ślimaków zawierających inwazyjne larwy) |
angiostrongiloza, zapalenie mózgu i opon, zakażenie oczu |
szczury, ślimaki |
Ascaris lumbricoides |
2 |
A |
pokarmowe |
glistnica (inwazja przewodu pokarmowego), zapalenie płuc spowodowane przez wędrujące larwy, reakcje alergiczne |
gleba, ludzie |
Ascaris suum |
2 |
A |
pokarmowe |
zapalenie płuc, wątroby, reakcje alergiczne |
gleba, świnie |
Babesia divergens |
2 |
|
ukłucie kleszczy |
babezjoza, niedokrwistość hemolityczna, żółtaczka, niewydolność nerek |
kleszcze, gryzonie, bydło |
Babesia microti |
2 |
|
ukłucie kleszczy |
babezjoza, niedokrwistość hemolityczna, żółtaczka, niewydolność nerek |
kleszcze, gryzonie, bydło |
Balantidium coli |
2 |
|
pokarmowe |
biegunka, czerwonka |
ludzie |
Brugia malayi |
2 |
|
ukłucie komarów |
filarioza malajska, zapalenie i obrzęk węzłów chłonnych, wodniak jądra, słoniowacizna |
komary, psy, koty, małpy, ludzie |
Brugia pahangi |
2 |
|
ukłucie komarów |
zapalenie i obrzęk węzłów chłonnych, wodniak jądra, słoniowacizna |
komary, psy, koty, małpy, ludzie |
Brugia timori |
2 |
|
ukłucie komarów |
zapalenie i obrzęk węzłów chłonnych, wodniak jądra, słoniowacizna |
komary, psy, koty, małpy, ludzie |
Capillaria philippinensis |
2 |
|
pokarmowe |
zapalenie jelita cienkiego |
ryby słodkowodne, ludzie |
Capillaria spp. |
2 |
|
pokarmowe |
zakażenie przewodu pokarmowego i innych narządów |
szczury, gleba, ludzie |
Clonorchis sinensis |
2 |
|
pokarmowe |
zarobaczenie wątroby i przewodów żółciowych |
ślimaki, słodkowodne ryby, ludzie |
Clonorchis viverrini |
2 |
|
pokarmowe |
zarobaczenie wątroby |
ślimaki, słodkowodne ryby, ludzie |
Cryptosporidium parvum |
2 |
|
pokarmowo-wodne, rzadziej bezpośrednie, powietrzno-pyłowe, powietrzno-kropelkowe |
zapalenie żołądka, jelit, biegunki |
gryzonie, bydło, konie, drób, ludzie |
Cryptosporidium spp. |
2 |
|
pokarmowo-wodne, rzadziej bezpośrednie, powietrzno-pyłowe, powietrzno-kropelkowe |
zapalenie żołądka, jelit, biegunki |
gryzonie, bydło, konie, drób, ludzie |
Cyclospora cayetanensis |
2 |
|
pokarmowo-wodne |
zapalenie jelit, żołądka, biegunki |
zwierzęta, ludzie |
Dipetalonema streptocerca |
2 |
|
ukłucie komarów |
zapalenie jamy otrzewnowej i innych jam ciała |
komary, zwierzęta kręgowe, ludzie |
Diphyllobothrium latum |
2 |
|
pokarmowe |
tasiemczyca jelita cienkiego |
skorupiaki, słodkowodne ryby, psy, koty, ludzie |
Dracunculus medinensis |
2 |
|
pokarmowo-wodne |
zapalenie skóry i tkanki podskórnej |
skorupiaki, ludzie |
Entamoeba histolytica |
2 |
|
pokarmowo-wodne, bezpośrednie |
czerwonka pełzakowa |
gryzonie, lisy, psy, wilki |
Fasciola gigantica |
2 |
|
pokarmowe |
zapalenie wątroby |
rośliny wodne, ślimaki, ssaki |
Fasciola hepatica |
2 |
|
pokarmowe |
zapalenie wątroby |
rośliny wodne, ślimaki, owce, bydło |
Fasciolopsis buski |
2 |
|
pokarmowe |
zapalenie jelita cienkiego |
rośliny wodne, ślimaki, świnie |
Giardia lamblia (Giardia intestinalis) |
2 |
|
pokarmowo-wodne |
zapalenie błony śluzowej dwunastnicy i jelita czczego z biegunką ostrą lub przewlekłą |
ludzie |
Hymenolepis diminuta |
2 |
|
pokarmowe (przypadkowe połknięcie zakażonego owada) |
tasiemczyca jelita cienkiego |
owady żerujące na ziarnie zbóż, gryzonie, ludzie |
Hymenolepis nana |
2 |
|
pokarmowe (przypadkowe połknięcie zakażonego owada) |
tasiemczyca jelita cienkiego |
owady żerujące na ziarnie zbóż, gryzonie, ludzie |
Leishmania ethiopica |
2 |
|
ukłucie much piaskowych |
wrzód wschodni, owrzodzenia, niekiedy rozsiane zmiany guzkowe |
muchy, piaskowe ssaki |
Leishmania mexicana |
2 |
|
ukłucie much piaskowych |
owrzodzenie (głównie ucha), niekiedy rozsiane zmiany guzkowe |
muchy, piaskowe ssaki |
Leishmania peruviana |
2 |
|
ukłucie much piaskowych |
owrzodzenia |
muchy, piaskowe ssaki |
Leishmania tropica |
2 |
|
ukłucie much piaskowych |
wilgotny wrzód wschodni |
muchy, piaskowe ssaki |
Leishmania major |
2 |
|
ukłucie much piaskowych |
suchy wrzód wschodni, owrzodzenia |
muchy, piaskowe ssaki |
Leishmania spp. |
2 |
|
ukłucie much piaskowych |
inwazja wątroby, śledziony, szpiku kostnego, gruczołów chłonnych |
muchy, piaskowe ssaki |
Loa loa |
2 |
|
ukłucie much |
guzki kalabarskie, zarobaczenie oczu |
muchy, ludzie |
Mansonella ozzardi |
2 |
|
ukłucie komarów |
zapalenie jamy otrzewnowej i innych jam ciała |
komary, ludzie |
Mansonella perstans |
2 |
|
ukłucie komarów |
zapalenie jamy otrzewnowej i innych jam ciała |
komary, ludzie |
Necator americanus |
2 |
|
bezpośrednie |
anemia, biegunki, zapalenie płuc |
gleba, ludzie |
Onchocerca volvulus |
2 |
|
ukłucie meszek |
onchocerkoza (ślepota rzeczna) - guzki skórne, ślepota, zapalenie skóry |
meszki |
Opisthorchis felineus |
2 |
|
pokarmowe |
zarobaczenie wątroby |
słodkowodne ryby, koty |
Opisthorchis spp. |
2 |
|
pokarmowe |
zarobaczenie wątroby |
słodkowodne ryby, ssaki |
Paragonimus westermani |
2 |
|
pokarmowe |
zarobaczenie płuc, rzadziej mózgu i innych narządów |
skorupiaki, ślimaki, ssaki |
Plasmodium spp. (ludzki i małpi) |
2 |
|
ukłucie komarów |
malaria |
komary, ludzie |
Sarcocystis suihominis |
2 |
|
pokarmowe |
zapalenie mięśni, uszkodzenie mięśnia serca, obrzęki podskórne |
bydło, świnie, owce, konie, psy, koty, ludzie |
Schistosoma haematobium |
2 |
|
bezpośrednie |
schistosomatoza pęcherza moczowego i jelit |
ślimaki słodkowodne, ludzie |
Schistosoma intercalatum |
2 |
|
bezpośrednie |
schistosomatoza jelit, wątroby, śledziony, nerek |
ślimaki słodkowodne, ludzie |
Schistosoma japonicum |
2 |
|
bezpośrednie |
schistosomatoza jelit, wątroby, śledziony, nerek |
ślimaki słodkowodne, ludzie |
Schistosoma mansoni |
2 |
|
bezpośrednie |
schistosomatoza jelit, wątroby, śledziony, nerek |
ślimaki słodkowodne, ludzie |
Schistosoma mekongi |
2 |
|
bezpośrednie |
schistosomatoza jelit, wątroby, śledziony, nerek |
ślimaki słodkowodne, ludzie |
Strongyloides stercoralis |
2 |
|
bezpośrednie (wnikanie larw filarioidalnych przez skórę) |
zapalenie jelit, zapalenie płuc, biegunki, rzadziej zapalenie opon |
gleba, psy, ludzie |
Strongyloides spp. |
2 |
|
bezpośrednie (wnikanie larw filarioidalnych przez skórę) |
zapalenie jelit, zapalenie płuc, biegunki, rzadziej zapalenie opon |
gleba, psy, ludzie |
Taenia saginata |
2 |
|
pokarmowe (przez spożycie niedogotowanego mięsa wołowego) |
tasiemczyca jelita cienkiego |
bydło, ludzie |
Toxocara canis |
2 |
|
pokarmowe |
toksokaroza, zarażenie wątroby, śledziony, oka, mózgu, opon mózgowo-rdzeniowych, płuc larwami migrującymi |
gleba, psy, ludzie |
Toxoplasma gondii |
2 |
|
bezpośrednie |
toksoplazmoza |
koty, psy, owce, świnie, bydło, gryzonie, ludzie |
Trichinella spiralis |
2 |
|
pokarmowe (przez spożycie niedogotowanego mięsa wieprzowego) |
włośnica |
świnie, szczury, ludzie |
Trichuris trichiura |
2 |
|
pokarmowe |
włosogłówczyca jelita cienkiego, biegunki, anemia |
ludzie |
Trypanosoma brucei brucei |
2 |
|
ukłucie much Tse-Tse |
śpiączka afrykańska, zapalenie centralnego układu nerwowego |
muchy Tse-Tse, ssaki, ludzie |
Trypanosoma brucei gambiense |
2 |
|
ukłucie much Tse-Tse |
śpiączka afrykańska, zapalenie centralnego układu nerwowego |
muchy Tse-Tse, ssaki, ludzie |
Wuchereria bancrofti |
2 |
|
ukłucie komarów |
zapalenie i obrzęk węzłów chłonnych, gorączka, słoniowacizna |
komary, małpy, ludzie |
Grzyby
Szkodliwy czynnik biologiczny |
Grupa zagrożenia |
Oznaczenie dodatkowe |
Drogi przenoszenia |
Możliwe skutki działania na człowieka |
Źródło/występowanie |
1. |
2. |
3. |
4. |
5. |
6. |
Aspergillus fumigatus |
2 |
A |
powietrzno-pyłowe, powietrzno-kropelkowe |
aspergilloza płuc, alveolitis allergica, astma, alergiczny nieżyt nosa, wytwarza mikotoksyny |
gleba, surowce roślinne, kompost, odpady, drewno |
Candida albicans |
2 |
A |
bezpośrednie |
kandydoza skóry, paznokci, jamy ustnej, pochwy, rzadziej narządów wewnętrznych, zwykle oportunistyczne w specyficznych warunkach mikroklimatycznych (wysoka wilgotność i temperatura), endogenne reakcje alergiczne |
zwierzęta, ludzie |
Candida tropicalis |
2 |
|
bezpośrednie |
kandydoza skóry, paznokci, jamy ustnej, pochwy, rzadziej narządów wewnętrznych, zwykle oportunistyczne w specyficznych warunkach mikroklimatycznych (wysoka wilgotność i temperatura) |
zwierzęta, ludzie |
Cryptococcus neoformans var. neofonnans (Filobasidiella neofonnans var. neofonnans) |
2 |
A |
bezpośrednie, powietrzno-pyłowe, rzadziej pokarmowe |
zapalenie płuc i opon mózgowo-rdzeniowych |
gleba, rośliny, pył, odchody ptaków, zwierzęta |
Cryptococcus neoformans var. gattii (Filobasidiella bacillispora) |
2 |
A |
bezpośrednie, powietrzno-pyłowe, rzadziej pokarmowe |
zapalenie płuc i opon mózgowych |
szczątki roślin (drzew eukaliptusowych) |
Emmonsia parva var. parva |
2 |
|
bezpośrednie, powietrzno-pyłowe |
adiaspiromykoza |
gleba, ssaki |
Emmonsia parva var. crescens |
2 |
|
bezpośrednie, powietrzno-pyłowe |
adiaspiromykoza |
gleba, ssaki |
Epidermophyton floccosum |
2 |
A |
bezpośrednie |
grzybica skóry, skórne reakcje alergiczne |
ludzie |
Fonsecaea compacta |
2 |
|
bezpośrednie |
chromoblastomykoza - zakażenia skóry i tkanki podskórnej |
gleba, szczątki roślinne |
Fonsecaea pedrosoi |
2 |
|
bezpośrednie |
chromoblastomykoza - zakażenia skóry i tkanki podskórnej |
gleba, szczątki roślinne |
Madurella grisea |
2 |
|
bezpośrednie |
maduromikoza - zakażenia skóry i tkanki podskórnej (najczęściej stóp) z charakterystycznym czarnym przebarwieniem |
gleba, szczątki roślinne |
Madurella mycetomatis |
2 |
|
bezpośrednie |
maduromikoza - zakażenia skóry i tkanki podskórnej (najczęściej stóp) z charakterystycznym czarnym przebarwieniem |
gleba, szczątki roślinne |
Microsporum spp. |
2 |
A |
bezpośrednie |
zakażenia skóry, działanie alergizujące |
ptaki, ssaki |
Neotestudina rosatii |
2 |
|
bezpośrednie |
maduromikoza - zakażenia skóry i tkanki podskórnej (najczęściej stóp) |
gleba, szczątki roślinne |
Penicillium marneffei |
2 |
A |
powietrzno-pyłowe, powietrzno-kropelkowe |
grzybica płuc, rzadziej innych narządów, reakcje alergiczne układu oddechowego |
gryzonie |
Scedosporium apiospermum (Pseudallescheria boydii) |
2 |
|
bezpośrednie (przez uszkodzoną skórę) |
maduromikoza - zakażenia skóry i tkanki podskórnej (najczęściej stóp), rzadziej zakażenia płuc i innych narządów |
gleba, szczątki roślinne, gnojowica, ścieki, drewno |
Scedosporium prolificans (inflatum) |
2 |
|
bezpośrednie (przez uszkodzoną skórę) |
maduromikoza - zakażenia skóry i tkanki podskórnej (najczęściej stóp), rzadziej zakażenia płuc i innych narządów |
gleba, szczątki roślinne, gnojowica, ścieki, drewno |
Sporothrix schenckii |
2 |
|
bezpośrednie |
przewlekła choroba naczyń i węzłów chłonnych skóry i tkanki podskórnej, płuc, błon śluzowych, kości i innych narządów |
gleba, rośliny, rozkładające się surowce roślinne, drewno |
Trichophyton rubrum |
2 |
|
bezpośrednie |
grzybica skóry (dermatofitoza) |
ludzie |
Trichophyton spp. |
2 |
|
bezpośrednie |
grzybica skóry (dermatofitoza) |
zwierzęta, ludzie |
Szkodliwe czynniki biologiczne zakwalifikowane do grupy 3 zagrożenia- Bakterie i podobne organizmy
Szkodliwy czynnik biologiczny |
Grupa zagrożenia |
Oznaczenie dodatkowe |
Drogi przenoszenia |
Możliwe skutki działania na człowieka |
Źródło/występowanie |
1. |
2. |
3. |
4. |
5. |
6. |
Bacillus anthracis |
3 |
|
bezpośrednie, powietrzno-pyłowe, pokarmowe |
wąglik - postać skórna, płucna, jelitowa |
pył, gleba woda, rośliny produkty zwierzęce, bydło, owce |
Brucella abortus |
3 |
|
bezpośrednie (przez pozornie nieuszkodzoną skórę i błony śluzowe) powietrzno-kropelkowe |
brucelloza, przewlekłe stany zapalne różnych narządów |
bydło |
Brucella canis |
3 |
|
bezpośrednie przez pozornie nieuszkodzoną skórę, powietrzno-kropelkowe |
brucelloza, falista gorączka, przewlekłe stany zapalne różnych narządów |
bydło |
Brucella melitensis |
3 |
|
bezpośrednie przez pozornie nieuszkodzoną skórę, powietrzno-kropelkowe |
brucelloza, falista gorączka, przewlekłe stany zapalne różnych narządów |
owce, kozy |
Brucella suis |
3 |
|
bezpośrednie przez pozornie nieuszkodzoną skórę, powietrzno-kropelkowe |
brucelloza, falista gorączka, przewlekłe stany zapalne różnych narządów |
świnie, świnki morskie, zające |
Burkholderia mallei (Pseudomonas mallei) |
3 |
|
bezpośrednie (przez pozornie nieuszkodzoną skórę), powietrzno-kropelkowe |
nosacizna, gorączka, wrzodziejące grudki na skórze |
konie, osły, muły |
Burkholderia pseudomallei (Pseudomonas pseudomallei) |
3 |
|
bezpośrednie (przez pozornie nieuszkodzoną skórę), powietrzno-kropelkowe, powietrzno-pyłowe |
melioidoza - ostre lub przewlekłe zapalenie węzłów chłonnych |
gryzonie |
Chlamydia psittaci (szczep avian) |
3 |
|
powietrzno-pyłowe, powietrzno-kropelkowe |
śródmiąższowe zapalenie płuc |
kaczki, kury, papugi, gołębie, indyki, gęsi |
Coxiella burnetii |
3 |
|
bezpośrednie, powietrzno-pyłowe, ukłucie kleszczy, pokarmowe (przez mleko owcze) |
gorączka Q |
kleszcze, gryzonie, bydło, owce |
Escherichia coli, szczepy verocytotoksyczne lub enterotoksyczne (np.: 0157:H7, 0124 lub 0123) |
3** |
|
bezpośrednie, powietrzno-kropelkowe, pokarmowe |
krwotoczne zapalenie okrężnicy (krwawa biegunka), hemolityczna uremia, zatrucia silnymi enterotoksynami białkowymi, reakcje immunotoksyczne wywołane endotoksyną (często zakażenia szpitalne) |
kał, gleba, woda, ścieki zwierzęta, ludzie |
Francisella tularensis (Typ A) |
3 |
|
bezpośrednie (przez pozornie nieuszkodzoną skórę i błony śluzowe) powietrzno-kropelkowe, powietrzno-pyłowe |
tularemia, postać gruczołowo-wrzodziejąca, durowa i płucna |
woda, gleba, pył, kleszcze, drobne gryzonie, zające, owce |
Mycobacterium africanum |
3 |
V |
powietrzno-kropelkowe |
gruźlica płuc, rzadziej innych narządów |
ludzie |
Mycobacterium bovis (z wyjątkiem szczepu BCG) |
3 |
V |
kontakt bezpośredni, powietrzno-kropelkowe, pokarmowe (mleko) |
gruźlica płucna i pozapłucna (kostno-stawowa, węzłów chłonnych, skóry i opon mózgowo-rdzeniowych) |
zwierzęta |
Mycobacterium leprae |
3 |
|
bezpośrednie, przez nienaruszoną skórę, błony śluzowe, rany, powietrzno-kropelkowe |
trąd |
zwierzęta, ludzie |
Mycobacterium microti |
3** |
|
bezpośrednie, powietrzno-kropelkowe |
mikobakterioza |
gryzonie |
Mycobacterium tuberculosis |
3 |
V |
powietrzno-kropelkowe |
gruźlica płuc, rzadziej innych narządów |
małpy, ludzie |
Mycobacterium ulcerans |
3** |
|
bezpośrednie |
mikobakterioza skóry |
ludzie |
Rickettsia akari |
3** |
|
ukłucie roztoczy |
ospa riketsjowa |
roztocza |
Rickettsia canada |
3** |
|
ukłucie kleszczy |
gorączka wysypkowa |
kleszcze, gryzonie |
Rickettsia conorii |
3 |
|
ukłucie kleszczy |
gorączka śródziemnomorksa |
kleszcze, ssaki |
Rickettsia montana |
3** |
|
ukłucie kleszczy |
gorączka wysypkowa |
kleszcze |
Rickettsia typhi (Rickettsia mooseri) |
3 |
|
wtarcie kału pcheł |
dur wysypkowy (plamisty) |
pchły, wszy, szczury |
Rickettsia prowazekii |
3 |
|
wtarcie kału wszy |
dur wysypkowy (plamisty) |
pchły, wszy, szczury |
Rickettsia rickettsii |
3 |
|
ukłucie kleszczy |
gorączka wysypkowa Gór Skalistych |
kleszcze |
Rickettsia tsutsugamushi |
3 |
|
ukłucie roztoczy |
japońska gorączka rzeczna |
roztocza, gryzonie |
Salmonella typhi |
3** |
V |
pokarmowo-wodne, rzadko powietrzno-kropelkowe |
dur brzuszny |
gleba, woda, ścieki, produkty roślinne i zwierzęce, ludzie |
Shigella dysenteriae (Typ 1) |
3** |
T |
pokarmowo-wodne |
czerwonka bakteryjna (zapalenie jelita grubego z krwawą biegunką) |
ludzie |
Yersinia pestis |
3 |
V |
ukłucie pcheł, powietrzno-kropelkowe |
dżuma |
pchły, szczury |
(**) czynniki biologiczne zakwalifikowane do grupy 3(**) zagrożenia mogące stanowić ograniczone ryzyko zakażenia dla pracowników, gdyż nie są zazwyczaj przenoszone drogą powietrzną |
Wirusy
Szkodliwy czynnik biologiczny |
Grupa zagrożenia |
Oznaczenie dodatkowe |
Drogi przenoszenia |
Możliwe skutki działania na człowieka |
Źródło/występowanie |
1. |
2. |
3. |
4. |
5. |
6. |
Arenaviridae |
|||||
1. Zespół wirusów LCMV-LASV (arenawirusy starego świata) |
|||||
Wirus limfocytowego zapalenia opon mózgowych (LCM) |
3 |
|
bezpośrednie, powietrzno-pyłowe |
limfocytarne zapalenie opon i splotów naczyniowych |
gryzonie, ludzie |
Wirus Mopeia |
3 |
|
bezpośrednie, powietrzne |
gorączka krwotoczna |
gryzonie, ludzie |
2. Zespół wirusów Tacaribe (arenawirusy nowego świata) |
|||||
Wirus Flexal |
3 |
|
bezpośrednie, powietrzne |
gorączka krwotoczna |
gryzonie, ludzie |
Bunyaviridae |
|||||
Bunyavirus |
|||||
Wirus Oropouche |
3 |
|
ukłucie kuczmanów |
gorączka wysypkowa, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych |
kuczmany, ludzie |
Hantavirus |
|||||
Wirus Hantaan (koreańska gorączka krwotoczna) |
3 |
|
bezpośrednie, powietrzno-pyłowe, powietrzno-kropelkowe |
gorączka krwotoczna z zespołem nerkowym, zespół płucny |
gryzonie, ludzie |
Wirus Dobrava-Belgrad |
3 |
|
bezpośrednie, powietrzno-pyłowe, powietrzno-kropelkowe |
gorączka krwotoczna z zespołem nerkowym |
gryzonie, ludzie |
Wirus Sin Nombre (poprzednio Muerto Canyon) |
3 |
|
bezpośrednie, powietrzno-pyłowe, powietrzno-kropelkowe |
gorączka krwotoczna z zespołem nerkowym, zespół płucny |
gryzonie, ludzie |
Wirus Puumala |
3 |
|
bezpośrednie, powietrzno-pyłowe, powietrzno-kropelkowe |
gorączka krwotoczna z zespołem nerkowym |
gryzonie, ludzie |
Wirus Seoul |
3 |
|
bezpośrednie, powietrzno-pyłowe, powietrzno-kropelkowe |
gorączka krwotoczna z zespołem nerkowym |
gryzonie, ludzie |
Phlebovirus |
|||||
Gorączka doliny Rift |
3 |
V |
ukłucie komarów, krew zwierząt |
gorączka krwotoczna, zapalenie mózgu, ślepota |
komary, bydło, owce, kozy, ludzie |
Caliciviridae |
|||||
Wirus zapalenia wątroby typu E |
3** |
|
pokarmowe |
zapalenia wątroby |
świnie, ludzie |
Coronaviridae |
|||||
Wirus SARS |
3 |
|
powietrzno-kropelkowe |
choroby górnych dróg oddechowych |
zwierzęta, ludzie |
Flaviviridae |
|||||
Wirus australijskiego zapalenia mózgu (wirus zapalenia mózgu doliny Murray) |
3 |
|
ukłucie komarów |
zapalenie mózgu |
komary |
Wirus kleszczowego zapalenia mózgu wariant środkowoeuropejski |
3** |
V |
ukłucie kleszczy, (pokarmowe przez mleko kozie) |
zapalenie mózgu, gorączka |
kleszcze, inne ssaki, ludzie |
Wirus Absettarov |
3 |
|
ukłucie kleszczy |
gorączka krwotoczna, zapalenie mózgu |
kleszcze, zwierzęta, ludzie |
Wirus Hanzalova |
3 |
|
ukłucie kleszczy |
gorączka krwotoczna, zapalenie mózgu |
kleszcze, zwierzęta, ludzie |
Wirus Hypr |
3 |
|
ukłucie kleszczy |
gorączka krwotoczna, zapalenie mózgu |
kleszcze, zwierzęta, ludzie |
Wirus Kumlinge |
3 |
|
ukłucie kleszczy |
gorączka krwotoczna, zapalenie mózgu |
kleszcze, zwierzęta, ludzie |
Wirus Dengue typu 1-4 |
3 |
|
ukłucie komarów |
gorączka z wysypką, gorączka krwotoczna, zespół wstrząsowy |
komary, ludzie |
Wirus zapalenia wątroby typu C |
3** |
D |
bezpośrednie (skaleczenie), przez krew i inne płyny ustrojowe człowieka |
zapalenie wątroby, częsta postać przewlekła, marskość, rak wątroby |
ludzie |
Wirus zapalenia wątroby typu G |
3** |
|
bezpośrednie (skaleczenie), przez krew i inne płyny ustrojowe człowieka |
zapalenie wątroby |
ludzie |
Wirus japońskiego zapalenia mózgu typu B |
3 |
V |
ukłucie komarów |
zapalenie mózgu |
komary |
Wirus lasu Kyasanur |
3 |
V |
ukłucie kleszczy |
gorączka krwotoczna, zapalenie mózgu |
kleszcze, gryzonie, małpy, ludzie |
Wirus Louping ill (choroby skokowej owiec) |
3** |
|
ukłucie kleszczy |
gorączka krwotoczna |
kleszcze, owce |
Wirus Powassan |
3 |
|
ukłucie kleszczy |
zapalenie mózgu |
kleszcze, gryzonie, ludzie |
Wirus Rocio |
3 |
|
ukłucie komarów |
zapalenie mózgu |
komary, ptaki, ludzie |
Wirus zapalenia mózgu St. Louis |
3 |
|
ukłucie kleszczy, pokarmowe (przez mleko kozie) |
zapalenie mózgu |
kleszcze, ssaki, ludzie |
Wirus Wesselsbron |
3** |
|
ukłucie komarów |
gorączka z bólami mięśni i głowy |
komary, owce, ludzie |
Wirus zapalenia mózgu zachodniego Nilu |
3 |
|
ukłucie komarów |
gorączka z limfadenopatią i wysypką |
komary, ptaki, ludzie |
Wirus żółtej gorączki |
3 |
V |
ukłucie komarów |
gorączka krwotoczna, zapalenie wątroby |
komary, małpy, ludzie |
Hepaadenaviridae |
|||||
Wirus zapalenia wątroby typu B |
3** |
V, D |
bezpośrednie (skaleczenie), przez krew i inne płyny ustrojowe człowieka |
zapalenie wątroby, częsta postać przewlekła, marskość, rak wątroby |
kaczki, gryzonie, ludzie |
Wirus zapalenia wątroby typu D (Delta) |
3** |
V, D (b) |
bezpośrednie (skaleczenie), przez krew i inne płyny ustrojowe człowieka |
zapalenie wątroby, częsta postać przewlekła, marskość |
ludzie |
Herpesviridae |
|||||
Małpi herpes wirus B (wirus B simiae) |
3 |
|
bezpośrednie (pogryzienia przez małpy, skaleczenia) |
zapalenie rdzenia kręgowego, przeważnie śmiertelne |
małpy, hodowle tkanek małpich, ludzie |
Picornaviridae |
|||||
Wirus polio, dzikie szczepy |
3 |
|
bezpośrednie, powietrzno-kropelkowe, pokarmowe |
gorączka, zapalenie mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych, paraliż |
ścieki, ludzie |
Poxviridae |
|||||
Wirus ospy małp |
3 |
V |
bezpośrednie, powietrzno-kropelkowe |
zapalenie płuc, gorączka |
małpy, ludzie |
Retroviridae |
|||||
Ludzkie wirusy nabytego niedoboru odporności |
3** |
D |
bezpośrednie (przez krew, przez stosunek płciowy homo- i heteroseksualny), przez łożysko do płodu |
AIDS (zespół nabytego obniżenia odporności) komórkowej przez stopniowe zniszczenie limfocytów, postępująca neuropatia, infekcje towarzyszące, rak, nowotwory, śmierć) |
ludzie |
Ludzki wirus limfotropowy komórek T (HTLV) typu 1 i 2 |
3** |
D |
bezpośrednie (przez krew, przez stosunek płciowy), pokarmowe (z mlekiem matki) |
rak - białaczka ludzi dorosłych, zapalenie mózgu |
ludzie |
Małpi wirus upośledzenia odporności SIV(h) |
3** |
|
bezpośrednie |
zespół nabytego obniżenia odporności |
małpy |
Rhabdoviridae |
|||||
Wirus wścieklizny |
3** |
V |
bezpośrednie (pogryzienie) |
wścieklizna - z reguły śmiertelne zakażenie centralnego układu nerwowego |
lisy, psy |
Wirus pęcherzykowatego zapalenia jamy ustnej, szczepy dzikie (VSV) |
3 |
|
bezpośrednie, powietrzno-kropelkowe |
zakażenia grypopodobne, zapalenia jamy ustnej |
owady, bydło, świnie, konie |
Togaviridae |
|||||
Alfavirus |
|||||
Wirus wschodniego zapalenia mózgu i rdzenia koni |
3 |
|
ukłucie komarów |
gorączka, zapalenie mózgu |
komary, ptaki, konie, ludzie |
Wirus Chikungunya |
3** |
|
ukłucie komarów |
gorączka, wysypka, bolesne zapalenie stawów |
komary, zwierzęta, małpy, ludzie |
Wirus Everglades |
3** |
|
ukłucie komarów |
gorączka |
komary, zwierzęta, ludzie |
Wirus Mayaro |
3 |
|
ukłucie komarów |
gorączka, wysypka, bolesne zapalenie stawów |
komary, małpy, ludzie |
Wirus Mucambo |
3** |
|
ukłucie komarów |
gorączka |
komary, zwierzęta, ludzie |
Wirus Ndumu |
3 |
|
ukłucie komarów |
gorączka |
komary, zwierzęta, ludzie |
Wirus Semliki Forest |
3 |
|
ukłucie komarów |
gorączka, rzadko zapalenie mózgu |
komary, ptaki, ludzie |
Wirus Tonate |
3** |
|
ukłucie komarów |
gorączka |
komary, zwierzęta, ludzie |
Wirus wenezuelskiego zapalenia mózgu i rdzenia koni |
3 |
V |
ukłucie komarów |
gorączka, zapalenie mózgu |
komary, gryzonie, konie, ludzie |
Wirus zachodniego zapalenia mózgu i rdzenia koni |
3 |
V |
ukłucie komarów |
gorączka, zapalenie mózgu |
komary, ptaki, konie, ludzie |
Wirus ptasiej grypy (HPAI) |
3 |
|
ukłucie komarów |
gorączka, zapalenie mózgu |
komary, ptaki, konie, ludzie |
Wirusy niesklasyfikowane: |
|||||
Jeszcze niezidentyfikowane wirusy zapalenia wątroby |
3** |
D |
bezpośrednie (przez krew) |
zapalnie wątroby |
ludzie |
Czynniki niekonwencjonalne kojarzone z gąbczastymi encefalopatiami przenośnymi (TSE) - priony |
|||||
Choroba Creutzfeldta-Jakoba |
3** |
D (d) |
bezpośrednie (skaleczenie, wszczepienie) |
choroba Creutzfeldta-Jakoba |
ludzie |
Odmiana choroby Creutzfeldta-Jakoba |
3** |
D (d) |
bezpośrednie (skaleczenie, wszczepienie) |
choroba Creutzfeldta-Jakoba |
bydło, ludzie |
Gąbczasta encefalopatia bydła (BSE) oraz inne zwierzęce gąbczaste encefalopatie przenośne TSE |
3** |
D (d) (i) |
bezpośrednie (skaleczenie, wszczepienie) |
choroba Creutzfeldta-Jakoba |
bydło, ludzie |
Choroba Gerstmana-Sträussler-Scheinker (GSS) |
3** |
D (d) |
bezpośrednie (skaleczenie, wszczepienie) |
zespół Gerstmana-Sträussler-Scheinker |
ludzie |
Kuru |
3** |
D (d) |
pokarmowe, bezpośrednie (skaleczenie) |
kuru |
ludzie |
(**) czynniki biologiczne zakwalifikowane do grupy 3(**) zagrożenia mogące stanowić ograniczone ryzyko zakażenia dla pracowników, gdyż nie są zazwyczaj przenoszone drogą powietrzną |
Pasożyty
Szkodliwy czynnik biologiczny |
Grupa zagrożenia |
Oznaczenie dodatkowe |
Drogi przenoszenia |
Możliwe skutki działania na człowieka |
Źródło/występowanie |
1. |
2. |
3. |
4. |
5. |
6. |
Echinococcus granulosus |
3** |
|
pokarmowe, powietrzno-pyłowe (wdychanie pyłu zawierającego wyschnięty kał psów) |
bąblowica wątroby, rzadziej płuc, mózgu lub innych narządów |
psy, owce |
Echinococcus multilocularis |
3** |
|
pokarmowe, powietrzno-pyłowe (wdychanie pyłu zawierającego wyschnięty kał psów lub lisów) |
bąblowica wątroby, rzadziej płuc, mózgu lub innych narządów |
gryzonie, lisy, psy, wilki |
Echinococcus vogeli |
3** |
|
pokarmowe, powietrzno-pyłowe (wdychanie pyłu zawierającego wyschnięty kał psów lub lisów) |
bąblowica wątroby, rzadziej płuc, mózgu lub innych narządów |
lisy, gryzonie, psy |
Leishmania brasiliensis |
3** |
|
ukłucie much piaskowych |
leiszmanioza skórna -owrzodzenia, rozsiane zmiany guzkowe |
muchy piaskowe, ssaki |
Leishmania donovani |
3** |
|
ukłucie much piaskowych |
leiszmanioza trzewna -zapalenie wątroby, śledziony, szpiku kostnego, gruczołów chłonnych |
muchy piaskowe, ssaki |
Naegleria fowleri |
3 |
|
bezpośrednie, powietrzno-kropelkowe, powietrzno-pyłowe |
pełzakowe zapalenie mózgu i opon |
gleba, ciepła woda |
Plasmodium falciparum |
3** |
|
ukłucie komarów |
zimnica (malaria) |
komary, ludzie |
Taenia solium |
3** |
|
pokarmowe |
tasiemczyca jelita cienkiego, wągrzyca - zarażenie larwami tasiemca mózgu, opon mózgowo-rdzeniowych, oka, mięśni i tkanki podskórnej |
świnie, ludzie |
Trypanosoma brucei rhodesiense |
3** |
|
ukłucie much Tse-Tse |
śpiączka afrykańska -zapalenie centralnego układu nerwowego o ciężkim przebiegu |
muchy Tse-Tse, ssaki, ludzie |
Trypanosoma cruzi |
3 |
|
bezpośrednie wtarcie do skóry lub błon śluzowych kału zarażonych pluskwiaków |
choroba Chagasa - zapalenie mięśnia sercowego i innych mięśni, węzłów chłonnych i innych narządów wewnętrznych |
pluskwiaki krwiopijne, ssaki, ludzie |
(**) czynniki biologiczne zakwalifikowane do grupy 3(**) zagrożenia mogące stanowić ograniczone ryzyko zakażenia dla pracowników, gdyż nie są zazwyczaj przenoszone drogą powietrzną |
Grzyby
Szkodliwy czynnik biologiczny |
Grupa zagrożenia |
Oznaczenie dodatkowe |
Drogi przenoszenia |
Możliwe skutki działania na człowieka |
Źródło/występowanie |
1. |
2. |
3. |
4. |
5. |
6. |
Blastomyces dermatitidis (Ajellomyces dermatitidis) |
3 |
|
powietrzno-pyłowe |
zakażenia płuc, skóry, układu kostnego i innych narządów |
gleba |
Cladophialophora bantiana (uprzednio: Xylohypha bantiana, Cladosporium bantianum lub trichoides) |
3 |
|
bezpośrednie |
zakażenia skóry i innych narządów wewnętrznych |
rośliny, drewno |
Coccidioides immitis |
3 |
A |
powietrzno-pyłowe |
ostra choroba płuc, reakcje alergiczne |
gleba |
Histoplasma capsulatum var. capsulatum (Ajellomyces capsulatus) |
3 |
|
powietrzno-pyłowe |
zakażenie płuc, rzadziej innych narządów |
gleba, pierze, nawóz ptasi, kał nietoperzy, rozkładające się drewno |
Histoplasma capsulatum duboisii |
3 |
|
powietrzno-pyłowe |
zakażenie skóry, kości, węzłów limfatycznych, rzadziej układu oddechowego |
gleba, pierze, nawóz ptasi, kał nietoperzy, rozkładające się drewno |
Paracoccidioides brasiliensis |
3 |
|
powietrzno-pyłowe, bezpośrednie |
zakażenie skóry, płuc, węzłów limfatycznych, błon śluzowych i innych narządów |
gleba, szczątki roślinne |
Szkodliwe czynniki biologiczne zakwalifikowane do grupy 4 zagrożenia
Wirusy
Szkodliwy czynnik biologiczny |
Grupa zagrożenia |
Oznaczenie dodatkowe |
Drogi przenoszenia |
Możliwe skutki działania na człowieka |
Źródło/występowanie |
1. |
2. |
3. |
4. |
5. |
6. |
Arenaviridae |
|||||
1. Zespół wirusów LCM-LASV (arenawirusy starego świata) |
|||||
Wirus gorączki Lassa |
4 |
|
bezpośrednie (skaleczenia), powietrzne |
gorączka Lassa |
zwierzęta, ludzie |
2. Zespół wirusów Tacaribe (arenawirusy nowego świata) |
|||||
Wirus Guanarito |
4 |
|
bezpośrednie (skaleczenia),powietrzne |
wenezuelska gorączka krwotoczna |
gryzonie, ludzie |
Wirus Juni |
4 |
|
bezpośrednie (skaleczenia),powietrzne |
argentyńska gorączka krwotoczna |
gryzonie, ludzie |
Wirus Sabia |
4 |
|
bezpośrednie (skaleczenia), powietrzne |
gorączka krwotoczna |
gryzonie, ludzie |
Wirus Machupo |
4 |
|
bezpośrednie (skaleczenia), powietrzne |
boliwijska gorączka krwotoczna |
gryzonie, ludzie |
Bunyaviridae |
|||||
Nairovirus |
|||||
Wirus krymsko-kongijskiej gorączki krwotocznej (CCHF) |
4 |
|
ukłucie kleszczy |
gorączka krwotoczna |
kleszcze, ludzie |
Filoviridae |
|||||
Wirus Ebola |
4 |
|
bezpośrednie (ugryzienie przez małpę, skaleczenie), powietrzno-kropelkowe |
gorączka krwotoczna o ciężkim, często śmiertelnym przebiegu |
małpy, ludzie |
Wirus Marburg |
4 |
|
bezpośrednie (ugryzienie przez małpę, skaleczenie), powietrzno-kropelkowe |
gorączka krwotoczna o ciężkim, często śmiertelnym przebiegu |
małpy, ludzie |
Flaviviridae |
|||||
Wirus omskiej gorączki krwotocznej |
4 |
V (a) |
ukłucie kleszczy |
gorączka krwotoczna, zapalenie mózgu |
kleszcze, piżmaki, ludzie |
Wirus rosyjskiego wiosenno-letniego zapalenia mózgu (TBE) |
4 |
V (a) |
ukłucie kleszczy, pokarmowe |
zapalenie mózgu |
kleszcze, gryzonie, ludzie |
Paramyxoviridae |
|||||
Hendravirus |
|||||
Koński morbilliwirus (wirus Hendra) |
4 |
|
bezpośrednie |
zapalenie mózgu |
konie, ludzie |
Poxviridae |
|||||
Wirus ospy (variola major i minor) |
4 |
V |
bezpośrednie |
ospa |
ludzie |
Wyjaśnienie oznaczeń dodatkowych stosowanych w wykazie:
A - możliwe efekty alergiczne.D - wykaz pracowników narażonych na działanie tego czynnika biologicznego ma być przechowywany przez okres dłuższy niż 10 lat po zakończeniu ostatniego zanotowanego przypadku narażenia.T - produkcja toksyn.V - dostępna skuteczna szczepionka.(a) - Kleszczowe zapalenie mózgu.(b) - Wirus zapalenia wątroby typu D może spowodować chorobę u pracowników tylko w przypadku jednoczesnego lub wtórnego zakażenia spowodowanego wirusem zapalenia wątroby typu B. Szczepienie przeciwko wirusowi zapalenia wątroby typu B zabezpieczy więc pracowników, którzy nie zostali zakażeni wirusem zapalenia wątroby typu B, przeciwko wirusowi zapalenia wątroby typu D (Delta).(c) - Tylko typy A i B.(d) - Zalecane przy pracy wymagającej bezpośredniego kontaktu z tymi czynnikami.(e) - Zidentyfikowano dwa wirusy: jeden typu buffalopox i drugi - odmiana wirusa Vaccinia.(f) - Odmiana wirusa ospy krowiej.(g) - Odmiana wirusa Vaccinia.(h) - Nie ma dowodów na występowanie u ludzi choroby wywołanej przez retrowirusy występujące u małp. Zapobiegawczo dla prac przy nich zalecany jest poziom hermetyczności 3.(i) - Nie ma dowodów na występowanie u ludzi infekcji wywoływanej przez czynniki powodujące inne gąbczaste encefalopatie przenośne (TSE). W tym przypadku stopień hermetyczności. dla czynników sklasyfikowanych w grupie 3(**) zagrożenia jest zalecany jako środek ostrożności w pracy laboratoryjnej, z wyjątkiem pracy laboratoryjnej związanej z rozpoznanym czynnikiem trzęsawki owiec, w przypadku której wystarczający jest poziom hermetyczności 2.