Grupa rówieśnicza typ grupy społecznej w skład której wchodzą osoby w zbliżonym wieku, charakteryzująca się tym, iż przynależność do niej jest dobrowolna, tworzona jest spontanicznie. Istotna jest ze względu na proces socjalizacji jednostki. W grupach rówieśniczych kształtują się także subkultury.
Grupa społeczna
From Wikipedia
Grupa społeczna - w psychologii społecznej i socjologii zaliczany do zbiorowości społecznej zbiór co najmniej trzech osób (w niektórych ujęciach dwóch), którego członkowie współdziałają ze sobą w celu zaspokajania własnych potrzeb, charakteryzujący się trwałą strukturą i względnie jednolitym systemem norm i wartości.
W socjologii pojęcie to jest uznawane za jedno z podstawowych, choć nie jest jednoznacznie rozumiane w różnych szkołach socjologicznych. W niektórych przypadkach pojęcie to było odrzucane jako stworzony na potrzeby nauki artefakt. W najszerszym rozumieniu jest to zbiór jednostek, między którymi zachodzą istotne stosunki społeczne.
Spis treści [schowaj] |
Cechy konstytuujące grupę społeczną
Struktury wewnątrzgrupowe
W grupach społecznych wyróżnić można trzy typy struktur społecznych: strukturę komunikacji, strukturę przywództwa (władzy) oraz strukturę socjometryczną.
Struktura komunikacji odnosi się do sieci wzajemnych interakcji w grupie, co jest istotne ze względu na szybkość przepływu informacji przy realizowaniu przez grupę celów.
Struktura przywództwa określa relacje poddaństwa i dostęp do władzy jednsotek znajdujących się w grupie. Ze względu na styl kierowania grupą jednostki moga mieć większy lub mniejszy wpływ na podejmowane decyzje. W przypadku tej struktury istotne jest zarówno przywództwo formalne w grupie, jak i istnienie przywództwa nieformalnego.
Spójność grupy
Jedną z ważniejszych zmiennych określających grupę społeczną jest spójność grupy (spoistość), która określa grupę jako zintegrowaną całość, brak występowania klik oraz wysokim stopniem konformizmu jednostek wobec norm i celów grupowych. Zazwyczaj spójnośc jest najwyższa w grupach małych, ze względu na silniejszą kontrolę społeczna względem postaw, norm i wartości.
Grupa społeczna a jednostka
Grupa społeczna wywiera na jednostki "nacisk" na podporządkowanie się wobec panujących w niej norm i wartości, przez co np. podczas socjalizacji "przekształca się" ona z jednostki biologicznej w jednostkę społeczną.
Zbyt silne identyfikowanie sie z grupa społeczną, występujące w tzw. "grupach żarłocznych", czy "grupach totalnych" prowadzi do patologicznego konformizmu, co objawia się m. in syndromem grupowego myślenia.
Rodzaje grup społecznych
Grupa społeczna zazwyczaj posiada określone kryteria rekrutacji członków i funkcje członka grupy (czyli jego powinności względem niej). Ze względu na kryteria przyjęć do grupy można wyróżnić grupy ekskluzywne, w których kryteria te sa fundamentalne przy rekrutacji nowych członków oraz grupy inkluzywne, w których kryteria są mniej istotne.
Można różnicować grupy ze względu na wielkość. Grupy małe to takie, gdzie członkowie mają możliwość kontaktu bezpośredniego. W grupach dużych niemożliwy jest model komunikacji "każdy z każdym". W niektórych ujęciach duże grupy określane są jako Wielkie struktury społeczne i nie są uznawane za grupy społeczne.
Zobacz też
Grupa rówieśnicza jako środowisko wychowawcze |
Jednostka ludzka w ciągu swego życia należy do różnych grup społecznych. Są to małe grupy liczące po kilka osób, grupy znacznie większe obejmujące kilkanaście lub kilkadziesiąt osób i grupy bardzo duże, takie jak zrzeszenia, towarzystwa. Pojęcie grupy definiowane jest różnie przez różnych autorów. Jedni definiują ją w sposób bardzo ogólny, inni bardziej szczegółowo. Zdaniem J. Szczepańskiego „grupa społeczna jest pewną ilością osób powiązanych systemem stosunków uregulowanych przez instytucję, posiadającą pewne wspólne wartości i oddzielonych od innych zbiorowości wyraźną zasadą odrębności”. Szerszy zakres ma następująca definicja: „grupa to dwie lub więcej osób, między którymi istnieje bezpośrednia interakcja, które mają wspólne normy, wspólny cel i tworzą rozwiniętą strukturę grupową”. Wpływ grupy rówieśniczej zaznacza się w rozwoju i w procesie wychowania jednostki bardzo wcześnie. Już w 3 roku życia dzieci łączą się w małe grupy dla wspólnej zabawy, w wieku przedszkolnym staje się to regułą. W wieku szkolnym wzrasta wyraźnie wpływ grupy rówieśniczej na jej członków. Najbardziej ścisłe związki powstają w małych grupach rówieśniczych i w paczkach, które tworzą się zależnie od wieku dzieci na różnych zasadach. W młodszym wieku szkolnym - przede wszystkim w celu wspólnych zabaw i zajęć, w okresie dojrzewania - także w celu wymiany poglądów i zwierzeń, rozmów i dyskusji. Organizacja małych grup rówieśniczych jest przeważnie dość słaba, oparta na zasadzie równorzędności jej członków. Mimo to więź między członkami takiej grupy jest bardzo silna, stopień solidarności - wysoki. Członkowie takiej grupy oddziałują na siebie nawzajem i, jak podkreśla J. Szczepański, „grupa rówieśników staje się konkurencją dla rodziny, a jej wzorce i wartości mogą być przeciwieństwem wzorców, jakie uzyskuje dziecko w rodzinie”. W całokształcie oddziaływań wychowawczych na jednostkę, grupa rówieśnicza pełni niezastąpioną funkcję w procesie socjalizacji. Zaspokaja ona te potrzeby społeczne, których wychowawcy, reprezentujący pokolenie dorosłych, nie są w stanie zaspokoić. Dzięki silnej motywacji uczestnictwo w grupie rówieśniczej - w zależności od pełnionej tam roli - wzmacnia poczucie własnej wartości i poczucie społecznej przydatności jednostki. Mechanizm socjalizacji przez przynależność do grupy rówieśniczej polega także na tym, że włączającemu się do grupy zależy na uznaniu jej członków. Na uznanie to trzeba sobie zasłużyć, podobnie jak trzeba zdobyć sympatię kolegów, zachowując się zgodnie z obowiązującymi w grupie normami i sankcjami. Miarą przystosowania społecznego w grupie rówieśniczej jest stopień popularności i uznania, jakim daną jednostkę darzą koledzy rówieśnicy w zespole. Klasę szkolną uważamy od początku jej powstania za potencjonalną grupę społeczną. Mimo przypadkowego doboru uczniów klasa nie przypomina w niczym tłumu czy innego luźnego zbiorowiska osób: składa się z dzieci w tym samym wieku, znajdujących się na podobnym poziomie rozwoju fizycznego i psychicznego i zebranych do realizacji tego samego celu, co umożliwia szybką integrację izolowanych od siebie początkowo jednostek w coraz bardziej zwartą grupę o wspólnych upodobaniach, zainteresowaniach i rodzajach aktywności. Wewnętrzna struktura tej grupy kształtuje się stopniowo, gdyż powiązania społeczne między uczniami, pozycje i ranga poszczególnych członków grupy, jak również przepisy i normy współżycia rozwijają się w ciągu dłuższego czasu. Przy charakterystyce klasy szkolnej można oprócz ogólnego pojęcia grupy społecznej zastosować podział na grupy formalne i nieformalne. Granice między tymi grupami są płynne, lecz zasadniczy kierunek rozwoju społecznej kultury klasy szkolnej polega na tym, że stopniowo następuje rozbudowa związków nieformalnych w obrębie grupy formalnej, jaką początkowo stanowi klasa. Korzystna z wychowawczego punktu widzenia jest taka sytuacja, w której zespoły uczniów tworzą się na zasadzie dobrowolnej przynależności ich członków, ale równocześnie organizują się dla wspólnej nauki i pracy. Stosunki społeczne można określić jako unormowane określonymi rolami i wzorcami społecznymi wzajemne postawy osobników, wytworzone w wyniku świadomego, bezpośredniego, trwalszego oddziaływania na siebie. W zespole podstawowym jakim jest klasa szkolna, można wyodrębnić:
Układ stosunków i zależności między uczniami w klasie związany jest także z rolami społecznymi dzieci, ich pozycją, popularnością, rangą w hierarchii społecznej uczniów. Układ ten można charakteryzować ponadto w wymiarach takich relacji międzyosobowych, jak dominowanie i podporządkowanie, rywalizacja i współpraca, akceptacja i odrzucanie, itp. Stosunki te i wiążące się z nimi pozycje uczniów w klasie są niezmiernie złożone. Szczególnie przydatna do określenia pozycji ucznia w klasie jest opracowana przez Marka Pilkiewicza Socjometryczna Skala Akceptacji, która pozwala na przypisanie każdemu uczniowi w zespole określonej pozycji osoby:
Uczniowie należący do dwóch pierwszych grup wywołują u swoich kolegów postawę pozytywną, co sprzyja ich identyfikacji z grupą i czynnemu włączaniu się w życie klasy. Uczniowie z grupy trzeciej znajdują się w pozycji konfliktowej i cieszą się sympatią części kolegów, pozostali jednak ustosunkowują się do nich negatywnie. Uczniów izolowanych koledzy traktują obojętnie, odrzucani zaś - to ci, którzy budzą postawę negatywną w otoczeniu, co utrudnia zdecydowanie proces ich socjalizacji i współdziałanie z kolegami. Dziecko popularne samo inicjuje wiele kontaktów społecznych. Jednocześnie wiele koleżanek czy kolegów zabiega o to, aby bawić się właśnie z dzieckiem lubianym. Tak więc zakres interakcji społecznych, w jakie wchodzi „gwiazda”, jest znacznie większy, niż dla pozostałych członków grupy. Dzieci mniej popularne nawiązują mniejszą ilość kontaktów, co nie oznacza ich izolacji od grupy. Według Znanieckiego „grupy rówieśnicze pełnią dwojaką funkcję: młodzież wyraża w nich to, czego się nauczyła uczestnicząc w życiu otoczenia dorosłych, przez udział w grupach młodzież rozwija samodzielnie dążenia i osiąga cele, których nie może realizować w innych formach aktywności przed osiągnięciem dojrzałości społecznej i uznaniem jej pełnoprawnego uczestnictwa w życiu dorosłych. Grupy rówieśnicze stanowią więc naturalną drogę procesu uspołecznienia dzieci i młodzieży, wchodzenia w skomplikowany świat współżycia i współdziałania społecznego”. Określając klasę szkolną w kategoriach psychologii społecznej można powiedzieć, że jest ona zespołem składającym się z uczniów wzajemnie na siebie oddziaływujących, którzy różnią się zajmowanymi w nim pozycjami i rolami, oraz mają wspólny system wartości i norm regulujących ich zachowanie się w istotnych dla klasy sprawach. Każda klasa szkolna po pewnym czasie od chwili jej powstania charakteryzuje się dynamicznym układem procesów grupowych. Bibliografia
Początek formularza Dół formularza
|
Grupa rówieśnicza jako źródło nieprzystosowania społecznego
Grupa nazywamy dwie lub więcej jednostek , między którymi istnieje jakaś wieź, np. rodzina zakład pracy , związek wyznaniowy , partia polityczna , grupa przyjaciół o wspólnych zainteresowaniach .
Grupy rówieśnicze : piją piwo , bo wszyscy to robią , jeżeli chcą mieć przyjaciół muszą , dzięki grupie nastolatek może odpowiedzieć sobie na pytanie " Kim jestem , jakiego rodzaju osobą "
"Co mogą robić dzieci w moim wieku , na co mnie stać " , grupa rówieśniczą stanowi dla nastolatka oparcie , daje mu przekonanie , że jest w porządku , pomaga czuć się rozumianym , obdarza poczuciem przynależności , świadomość , ze nie jest sam , ukierunkowuje , pomaga zweryfikować widzenie świata , w grupie może być sobą , może spróbować nowych sposobów ubierania się , czesania , wewnątrz grupy może wypróbować nową rolę , grupy rówieśnicze pomagają nastolatkowi w trudnym przejściu do świata dorosłych ,nastolatek musi przestrzegać norm grupy "Nie wolno się różnić od innych ". zdrowe grupy pozwalają dziecku rozwinąć poczucie społecznej tożsamości poza granicami rodziny . Niezdrowe grupy mogą być destruktywne mają problemy z przystosowaniem się i dlatego nadużywają alkoholu i narkotyków .
1) Grupa rówieśniczą w procesie socjalizacji
Grupy formalne
klub sportowy , drużyna harcerska , stowarzyszenia młodzieży akademickiej , za grupę formalna uważamy , grupę w której zasady organizacji wiadome są członkom z góry tzn . nie dopiero na podstawie interakcji w aktualnej jej działalności , lecz dzięki zapoznaniu się z werbalnie ( pisemnie lub ustnie ) sformułowanymi normami czy zasadami dotyczącymi działalności grupy , sposobów postępowania , praw i obowiązków członków , ról , funkcji , stanowisk , pozycji społecznych .
Grupa rówieśnicza wprowadza młode generacje w kulturę społeczeństwa globalnego i właściwe mu role społeczne , wg. Aleksandra Kamińskiego stowarzyszenia "ułatwiają umysłowe i uczuciowe przekraczanie bariery oddzielającej <<mały świat >> człowieka od <<wielkiego świata >> jego narodu i ludzkości .” Następną funkcja jest funkcja ogniwa pośredniego między nieformalnymi grupami rówieśników a kulturą reprezentowana przez pokolenie dorosłych .Grupy formalne pełniące funkcję między grupami nieformalnymi a kultura reprezentowaną przez dorosłych grupy formalne uczestniczą w podnoszeniu poziomu uspołecznienia w jego dwóch zasięgach!) z fazy niższej do wyższej , @) od niższej ku wyższej warstwie wartości w obrębie tej samej fazy .Wychowawcza kanalizacja potrzeb i aktywności grup nieformalnych poprzez grupy formalne ; funkcja ta polega na zinstytucjonalizowanym zaspakajaniu potrzeb i zainteresowań stanowiących podłoże tworzenia się rówieśniczych grup nieformalnych . W procesie wychowania uwzględniamy formalne odpowiedniki nieformalnych grup dziecięcych zabawowych, band dzieci starszych i młodzieży w fazach dojrzewania , paczek młodzieży wyższych klas szkoły podstawowej , szkoły średniej jak i wyższej . Tutaj musimy rozpatrzyć kolejno cztery piony 1) podstawowe sprzężenia między grupami nieformalnymi a grupami formalnymi , 2) facylitacja (stwarzanie warunków sprzyjających kanalizacji ) zaspokajania potrzeb rówieśników w ramach zinstytucjonalizowanego systemu wychowania , 3) organizowanie zespołów wychowawczych w ramach tego systemu , 4) wychowawcze nadawanie kierunku grupom nieformalnym .
Podstawowe sprzężenia :dziecięca grupa zabawowa może mieć swoich przedstawicieli w różnych klasach szkolnych , a nawet w różnych szkołach .Paczka rekrutując się z jednej klasy z jednego rocznika studiów zajmuje poważne miejsce w strukturze nieformalnej tej klasy albo rocznika . Grupa zabawowa , paczka banda wkracza też w życie rodzin . Sprzężenia te mogą być w oczach dorosłych czymś niepożądanym albo pożądanym , mogą pociągać za sobą skutki pozytywne lub negatywne. Niepożądany i destrukcyjny wpływ na styl życia rodziny ma przenoszenie do niej przez dzieci lub ich kolegów negatywnych elementów subkultury młodzieżowej reprezentowanych przez paczkę , do której dzieci te nalezą .Pożądane przez szkołę i asymilowane w jej pracy bywają walory sportowe , artystyczne , itp. Zdobyte przez uczniów w grupach nieformalnych i przenoszone na jej teren .Sprzężenia o których jest tu mowa , aktualizują się na ogół na zasadzie naturalnego przenikania członków grup rówieśniczych do rozmaitych instytucji wychowawczych w zwykłych ich rolach : dziecka rodziny , ucznia szkoły , uczestnika świetlicy , klubu itd. , nie mają charakteru zamierzonego .
Facylitacja zaspokajania potrzeb :formę pożądanej z wychowawczego punktu widzenia kanalizację niezaspokojonych lub zaspokojonych w grupach nieformalnych potrzeb rówieśnictwa umożliwia uczestnictwo w grupach półformalnych czy formalnych funkcjonujących na zasadzie samorządności pod dyskretna kontrola dorosłych . organizuje się w środowisku rozmaite instytucje ( ogniska , świetlice , kluby , domy i parki kultury , kolonie , obozy ) , dla dzieci i młodzieży jako ,oczekiwanych uczestników , a nie uwzględnia się tego , że częstokroć są one członkami już funkcjonujących , spontanicznie powstałych ugrupowań rówieśniczych . Organizuje się np. świetlice czy kluby na zaniedbanych osiedlach , organizatorzy uważają , że będą one ośrodkami przyciągania dla młodocianych szukających zaspokojenia swych potrzeb i zainteresowań . Ich organizatorzy nie rozpoczynają natomiast od rozpoznania zastanej sytuacji i zapoznania się z funkcjonującą już w danym środowisku siecią spontanicznych grup rówieśniczych . Ci ludzie przyciągają znaczna liczbę młodzieży do siebie , a mogliby przecież pokierować zastanymi grupami . Przy takiej formie działalności ograniczającej się tylko do stworzenia warunków dla tzw. Facylitacji ( ułatwiania ) , przepływu do nich członków rówieśniczych grup nieformalnych , nigdy nie wiadomo jaki jest ich zasięg wychowawczego wpływu na środowisko rówieśnicze .
Organizowanie zespołów wychowawczych : obozy , kolonie itd.
- Grupy nieformalne
Grupy rówieśnicze występują we wszystkich podstawowych fazach uspołecznienia dzieci i młodzieży , poczynając od wieku przedszkolnego poprzez wiek szkoły podstawowej i średniej aż do fazy starszej adolescencji u młodzieży studiującej . wszystkie te grupy podobnie jak grupy nieformalne dorosłych , powstają w wyniku niezaspokojenia w warunkach życia sformalizowanego pewnych potrzeb czy zainteresowań . W odróżnieniu od nieformalnych grup osób dorosłych ( tworzących się w zakładach pracy ) nieformalne grupy rówieśników kształtują się na swoistym podłożu niezaspokojenia potrzeb młodych pokoleń przechodzących proces uspołecznienia w warunkach ograniczeń i kontroli ze strony środowiska wychowawczego , w szczególności podstawowych instytucji wychowawczych ( rodziny , szkoły ) .Powstanie grupy rówieśniczej pod wpływem dążenia do uniknięcia kontroli wychowawczej lub przeciwstawienia się jej celem zaspokojenia potrzeb nie uwzględnianych lub nie uznawanych w środowisku wychowawczym .Aktualizując się w tych warunkach i z tych pobudek grupa rówieśnicza jest efektem dążenia dzieci lub młodzieży w zbliżonym wieku i o podobnych potrzebach do stworzenia własnej społeczności mającej służyć zaspokajaniu tych potrzeb , poza nadzorem dorosłych lub przy akceptacji z ich strony . Nieformalna grupa rówieśnicza jest wytworem szczególnej selekcji , dokonywanej samorzutnie przez młodocianych , bez wpływu dorosłych .Może to się odbywać w reakcji negatywnej w stosunku do dorosłych jak i wobec nich pozytywnie - nawet w kierunku obcowania z dorosłymi o podobnych zainteresowaniach .
- są to grupy małe liczą zwykle po kilku ( rzadko ponad 10 i tylko w przypadku luźnych band do kilkudziesięciu ) członków
- mają charakter spontaniczny , to przesadza o ich krótkotrwałości
- odznaczają się one niskim stopniem organizacji
- niewielkie jest w nich zróżnicowanie ról i pozycji społecznych
- dochodzi w nich do identyfikacji jej członka z grupa
- Jan Szczepański pisze " kręgi grupy rówieśników stają się pierwszą konkurencja dla rodziny i mogą stać się dla dziecka ważniejszą grupą , której wzory i wartości może przeciwstawić rodzinie "
- Grupy te przeciwstawiają się pokoleniu dorosłych jednak dążąc do samodzielności materiał dla swoich doświadczeń czerpie z kultury dorosłych m, z życia rodziny , sąsiedztwa , społeczności lokalnej - tyle tylko , że selekcjonuje go i organizuje odpowiednio do swoich potrzeb .
Rozróżnia się trzy kategorie nieformalnych grup rówieśniczych :1)dziecięce grupy zabawy 2)młodzieżowe tzw. Paczki 3)grupy dewiacyjne Np. gangi albo bandy
Grupy zabawy : umożliwiają zaspokojenie potrzeby zabawy w zespole , pojawiającej się w 3-4 roku życia
- grupy zabawy dzieci najmłodszych charakteryzuje się jako najbardziej przelotne i nieformalne
- najbardziej charakterystyczną cechą tych grup jest dokonywanie w zabawie podziału ról według zainteresowań i kompetencji , z uwzględnieniem specyfiki ról chłopców i dziewcząt . Są to , więc typowe grupy uczenia się ról społecznych przez naśladownictwo i wyobraźnię
- w najwcześniejszym okresie zabaw zespołowych grupy zabawowe odzwierciedlają w szczególnie silnym stopniu formy współżycia dorosłych , grupa zabawowa umożliwia przejmowanie i uczenie się ról dorosłych
- chętnie poddają się te grupy inspiracjom dorosłych - pod warunkiem , ze nie hamuje się ich spontaniczności
- w warunkach niedostępnych kontroli , a więc w wielkomiejskich dzielnicach charakteryzujących się zagrożeniem moralnym , grupy te przechodzą łatwo od zabaw społecznie aprobowanych do doświadczeń należących już do zachowań dewiacyjnych .Anna Pawełczyńska na przykładzie grup chuligańskich , które często mając początkowo charakter zabawowy , popełniają przypadkowe wykroczenia ( zbicie szyb , zniszczenie sprzętu ) i stopniowo przechodzą do zabawy społecznie zdegenerowanej , dopuszczając się coraz bardziej agresywnych wyczynów . Dlatego te grupy chuligańskie bywają ujmowane jako zalążki band .
Paczki: zwane są również klikami , ich liczba to grupy 4-5 osobowe bywa również , że są liczniejsze ( 10 osobowe )
- rekrutują się spośród młodzieży szkolnej w wieku odpowiadającym starszym klasom szkoły podstawowej , szkole średniej , wyższej
- podstawą rekrutacji bywa wyrównany poziom dojrzałości , podobieństwo postaw moralnych , poglądów ideologicznych
- mogą być to również zainteresowanie określonymi przedmiotami nauczania , wybitne uzdolnienia artystyczne , zaangażowanie w pracy społecznej
- grupy te cechuje względna trwałość
- można wśród nich zauważyć , wspólne zajęcia takie jak wspólne wycieczki , uczęszczanie na imprezy , do kawiarni i restauracji , na dansingi , gra w karty, spotkania towarzyskie w domach rodzinnych , rozmowy o sprawach grupy i jej członków , w szczególności o sprawach płci , zwierzania się sobie wzajemne plotki , krytykowanie rodziców i nauczycieli
- więź między członkami i wysoki stopień ich solidarności , przeważnie oparta jest na zasadzie równorzędności członków , rzadziej na skupieniu się ich wokół dominującej jednostki
- te grupy mogą przyczyniać się do rozszerzania i doskonalenia doświadczeń nabywanych we współżyciu z dorosłymi , w szczególności w rodzinie i w szkole , pogłębiania zainteresowań , budzenia motywacji do pracy nad sobą i aspiracji życiowych , dokształcania się w zakresie wybranej specjalności , rozwijania talentów , może być również tylko tracenie czasu i sił w banalnym wyżywaniu się na płaszczy nie towarzyskiej , może dojść do dominacji dążeń i w konsekwencji do załamania się pożądanej społecznie linii życiowej i do zaburzeń procesu socjalizacji
- lojalność wobec paczki jest większa niż lojalność względem rodziny , jest również tym większa im bardziej paczka w doświadczeniach swoich wchodzi w konflikt z normami ogólnospołecznymi , reprezentowanymi przez instytucje wychowawcze , rodzinę , szkołę
- kiedy taka paczka prowadzi do konfliktów i wymyka się spod kontroli społecznej , skutecznym może okazać się nie rozbijanie takiej paczki ale interwencja wychowawcza , która polegać będzie na dyskretnym kierowaniu procesem jej kształtowania się , poczynają od sugerowaniu poszczególnym jednostkom właściwego doboru przyjaciół i bliższych kolegów , jako potencjalnych członków grupy
Gang : czyli banda , jest grupa ludzi w wieku dojrzewania lub w wieku młodzieńczym
- występują tutaj w przeciwieństwie do poprzedniej występowanie określonych ról z dominująca rolą autokratycznego przywódcy
- rozwija i przechowuje własną subkulturę , tradycję i morale
- więź grupowa podkreślana tu bywa za pomocą emblematów odznak , charakterystycznego ubioru , przydomków
- występuje tutaj aktywność opozycyjna w stosunku do dorosłych , nawet aktywność społecznie nie akceptowana , aż do przestępczej
- banda jest więc grupą o charakterze konfliktowym , 1) kształtuje się ona w konfliktach rówieśniczych np. z innymi bandami 2)jest grupą konfliktową w swej relacji w stosunku do dorosłych , banda neguje w swojej subkulturze obowiązujące ogólnie wartości kulturowe i normy społeczne
Przekształcenie się grupy zabawowej czy " paczki " w gang jest zjawiskiem o charakterze degeneracyjnym i zachodzi tylko w wypadku młodzieży , u której proces uspołecznienia uległ zaburzeniu - najczęściej między wiekiem grupy zabawowej ( od 3-4 do 11-12 r. Życia ) a okresem paczek ( zwykle od 12 r. Życia poprzez wiek szkoły średniej i wyższej ) . Okresem życia , na który przypada najwięcej faktów przystąpienia do gangu czy grupy przestępczej lub ich utworzenia jest 8-9 r. Życia , przynależność do nich trwa przez następne lata tj. przez okres , w którym młodzież normalna tworzy paczki czy kliki .
Główne źródła wpływu 1) z samej grupy 2) z sytuacji życiowej i osobowości jej członków
Wpływ grupy rówieśniczej na uspołecznienie jej członków : jest on dwojakiego wpływu 1) rozwoju osobowości autonomicznej w pełnieniu ról społecznych w grupie 2) rozszerzania doświadczeń na podłożu zaspokajania potrzeb i zainteresowań jednostki nie zrealizowanych w stosunkach z dorosłymi.
Grupa rówieśnicza odgrywa więc w procesie uspołecznienia niezastąpiona rolę . Za kryterium społecznej efektywności tej roli uważać należy przede wszystkim to , w jakiej swojej części i na jakich etapach wychowania pokolenia młode osiągają dojrzałość społeczna , a w jakiej części i do jakiego stopnia ulegają wykolejeniu i staczają się w płaszczyznę patologii społecznej . Są to zyski i straty , których proporcje stanowią wskaźnik wychowawczej efektywności międzypokoleniowego oddziaływania sił sprzężonych w dynamice masowego procesu uspołeczniania młodzieży