DYDAKTYKA OGÓLNA

EDUKACJA - to ogół oddziaływań, służących formowaniu się zdolności życiowych człowieka. (Np. nauczyciel oddziałuje na wychowanka i odwrotnie; W XIX w. Uważano, że tylko nauczyciel może oddziaływać na ucznia; Uczniowie między uczniami również oddziałują na siebie ( tak jak wychowawcy)).

Edukacja jest procesem. Powinna wpływać na rozwój człowieka; ma etapy, przez które trzeba przejść. Kształtowanie jednostki nie zawsze jest dobre dla społeczeństwa.

Edukacja: to formy, które mają służyć kształtowaniu jednostki. Jest to ogół procesów i oddziaływań, których celem jest zmienianie ludzi (przede wszystkim dzieci i młodzieży), stosowanie do panujących w danych społeczeństwach ideałów i celów wychowawczych. Znaczenie edukacji było chwiejne, jedni kojarzyli go z wykształceniem, inni z wychowaniem. Obecnie jest to ogół procesów oświatowo- wychowawczych, obejmujących ośrodki oświaty, instytucje i placówki.

Edukacja:

-prosta - szkoły, obowiązkowe,

-własna - doświadczenia życiowe

- ustawiczna - ośrodki społeczno- wychowawcze, domy kultury. Edukacja ta odbywa się równolegle do edukacji podstawowej. Nie jest ona tylko dla dorosłych, Np. uczące się dziecko w podstawówce, uczęszcza na kursy tańca.

EDUKACJA

WYCHOWANIE- świadome i celowe działanie pedagogiczne, zmierzające do osiągnięcia względnie stałych skutków (zmian rozwojowych) w osobowości wychowanka: potrzeby, emocje, motywacje, relacje międzyludzkie.

KSZTAŁCECIE- jest to system działań zmierzających do tego, aby uczącej się jednostce umożliwić poznanie świata, ukształtowanie wł. Osobowości. Człowiek wykształcony to taki, który odbiera szerokie wykształcenie, ogólne. Ma podejmować działania na rzecz zmieniania świata. Właściwe kształcenia powinny produkować aktywne jednostki. Kształcenie ma umożliwić kształcenie własnej osobowości.

a)Nauczania b)Uczenie się

-aktywność naucz. -Aktywność ucznia

SYSTEM OŚWIATOWO - WYCHOWAWCZY

Ogół odpowiednio ze sobą powiązanych placówek i instytucji kształcenia i wychowania.

WYCHOWANIE

Np. środowisko wychowawcze, proces wychowania, okresy rozwojowe wychowanków.

NAUCZANIE
Np. cele nauczania, treści nauczania, metody nauczania.

UCZENIE SIĘ
Np. Czynności ucznia, wiedza szkolna, zainteresowania uczniów, niepowodzenia szkolne.

KSZTAŁCENIE - zawsze opiera się na przyjętym systemie wartości. Nie ma kształcenia bez aksjologi(wartości).

SZKOLENIA - forma, która może się odbywać bez podstawy aksjologii, Np. kurs na prawo jazdy.

JEDNOSTKA - to osoba, która chce się uczyć i jest aktywna.

SAMOKSZTAŁCENIE - sami dla siebie jesteśmy nauczycielem i uczniem. Kształcenie + samokształcenie = wykształcenie.

Przykłady szkół alternatywnych: szkoły prywatne, wyznaniowe, nauczanie indywidualne.

Szkoły te opierają się na przesłaniach religijnych, lub odwołują się do koncepcji teoretycznych. Jest to ruch Nowej szkoły, koncepcja ta powstała pod koniec XIX w. Był to sprzeciw i bunt przeciwko zwykłej szkoły.

Szkoły tradycyjne(Herberta) - rygor, reguły oparte na systemie wartości. Uczeń miał być przygotowany na służby w instytucjach, społeczności, nie zwracano uwagi na indywidualność. Kształtowanie człowieka - religia. Charakter autorytarny, patryjachalny.

Herbatyści - uczniowie Herberta; kształcenie nie idzie w służbie rozwoju, a w służbie państwa, kościoła, pracy i rodziny, Kształcenie ma charakter praktyczny, konkretny; rola wychowania polega na kształtowaniu obyczajowym i moralnym, o czym traktowała religia.

Dzisiejsze szkoły sią efektem przekształcenia szkół tradycyjnych; przedstawicielem tego myślenia był JOHN DEWEY (1859 - 1952) - myśliciel programistyczny. Pionier globalnej edukacji: jego koncepcje miały najważniejszy wpływ na kształt ruchu nowej szkoły. Opierał się na filozofii pragmatyzmu. Była to szkoła mentalna; „nowe nauczanie” - koncepcja Gaba stała się drugą ,obok systemu tradycyjnego, nowożytnym systemem pedagogicznym. Istota sprawdzała się do hasła „nauki przez działania”, realnego życia. Chciał odejść od nauki książkowej na rzecz działania oraz pracy, tworzył nowe, bardziej praktyczne koncepcje, wprowadził pracownie techniczne, zakładał ogródki przy szkołach, aby w głowie nie została zasiana jedynie praktyka. Szkoła aktywna, zbliżanie ucznia do praktyki życia codziennego.

W 1902r założył szkołę laboratoryjną, szkołą aktywna, oparta na działaniu.

W Europie przedstawicielami nowego ruchu byli:

- Maria Montessori - koncepcja dla dzieci młodszych obserwował upośledzone umysłowo dzieci; przyszło jej na myśl, że dzieci te posiadają wewnętrzną siłę stymulującą je do rozwoju; by mogło się ujawnić wystarczy im stworzyć odpowiednie warunki; doszła do wniosku, że problem rozwoju i kształcenia dzieci upośledzonych jest raczej natury pedagogicznej niż medycznej

- Rudolf Steinem

- Janusz Korczak - zwolennik oświaty medycznej; uznawał za priorytet autonomię i godność dzieci; wykluczał kary cielesne, potępił praktyki zawstydzania dzieci, proponował system zachęt i 3 zasady wychowawcze :wspólnego, współzarządzanie oraz oddziaływanie opinii społecznej. Wspierał wysiłek dzieci związany z samodoskonaleniem

- Jan Jakub Rousseau - naturalista - pisał o człowieku wolnym, dobrym, niezależnym, różnym wszystkim innym ludziom, szczęśliwym, o „człowieku natury”, według niego wszystkie te przymioty człowiek traci przez narzucaną mu naturę pozorów kultury i społeczeństwa, „Traktat o wychowaniu”, bohater :Emil.

Pedagogika jako dział nauki składa się z subdyscyplin:

-dydaktyka

-historia wychowania

-pedagogika ogólne

-teoria wychowania

DYDAKTYKA - nazwa dydaktyka pochodzi z jęzka greckiego, w którym DIDAKTOS znaczy „pouczający”, a DIDASKO - „uczę”.

Według „słownika pedagogicznego” Wincentego Koonia:
Dydaktyka to jedna z podstawowych nauk pedagogicznych, której przedmiotem jest kształcenie ludzi, a więc wszelakie nauczanie innych i uczenie się niezależnie od tego, czy odbywa się ona w szkole, poza szkołą czy w codziennych sytuacjach życiowych. Dydaktyka zajmuje się badaniem działalności osób nauczających i uczących się celów i treści oraz metod, środków i organizacji kształcenia, jak również badaniem społecznego i materialnego środowiska w których ta czynność się odbywa.

Dydaktyka- subdyscyplina pedagogiczna zajmująca się wychowaniem człowieka.
Cele wychowania się różne dla każdego społeczeństwa. Optymalny rozwój to taki, który:
-pomaga osiągnąć swoje cele,

-pozwala własną wiedzę przekazać dalej,

-prowadzi do chęci samodoskonalenia się,

-prowadzi do odkrycia wartości

-prowadzi do edukacji ustawicznej (permanentnej- Np. .kursy, szkolenia, ośrodki opiekuńczo-wychowawcze - edukacja resocjalizacyjna)

Kształcenie ustawiczne : edukacja inicjatywna ( nie ma kształcenie bez po podstaw aksjologi)

Struktura wiedzy dydaktycznej.(struktura = budowa)

3 części dydaktyki wg Półturzyckiego

1. teologiczno-treściowa - zadania, cele…, wartości, treści
metadydaktyka ma się tok do dydaktyki jak samoświadomość do świadomości
cel - myślny obraz wartości poprzedzający działanie

2. procesualna - procesy kształcenia, systemy dydaktyczne, zasady kształcenia, udrażanie uczniów do samokształcenie, lekcje, podręczniki i środki dydaktyczne( Np. multimedialne), organizacja i planowanie działalności dydaktycznej.

3. wynikowa - kontrola w procesie kształcenia, ocena; dydaktyczne wykorzystanie kontroli i oceny procesu kształcenia

Dydaktyka ma 2 podstawowe pojęcia

- NAUCZANIE

Nauczanie się werbalne - medium jest słowo. Odgrywa ważną rolę w uczeniu się poznawczym. Dzięki słowom również nabywamy nowe formy zachowania, tworzymy pojęcia, wyogólnienia. Jeżeli słowo jest oderwane od rzeczywistości, kiedy nie ma wspólnego pola uwagi - nie dojdzie do porozumienia.

Formy uczenie się:

*podręcznikowe - ma długą tradycję

*przez próby, błędy

*sensoryczne ( Komeński - poznanie polisemoryczne)

*przez rozwiązywanie problemów

* przez zrozumienie

Ile pamiętamy?
Wykład - 10%

Demonstracja - 20%

Dyskusja - 40%

Inscenizacja - 90%

Nauczanie - czynność intencjonalna, działalność, która wywołuje uczenie się ucznia.
Cele nauczania:
- rozbudowanie motywacji do nauki szkolnej,

- udrażanie umiejętności samodzielnego uczenia się

- uczenie się- istnieją różne formy uczenia się. Wyjaśniają one, opisują rozwój i zachowanie człowieka, pozwalają je przewidywać.

Uczenie się jest to zmiana zachowanie pod wpływem działania odpowiednich bodźców

*warunkowanie klasyczne,

*warunkowanie instrumentalne,

*uczenie się poznawcze

Iwan Pawłow - warunkowanie klasyczne

-na organizm reagujący na określony bodziec działamy jednocześnie innym bodźcem, w tym samym czasie.

-odruch bezwarunkowy

-odruch warunkowy ( przykład z psem, mięsem i światłem)

Bodziec obojętny staje się warunkowym (wyuczony)


USA

Thorndike - warunkowanie instrumentalne
-efektem spontanicznego działania organizmu jest określony nieobojętny dla niego skutek, odczuwany jako nagroda lub kara

-nagroda wewnętrzna, immanentna wynika z samego wykonania czynności

-efektem przyp. Działania - nagroda lub kara

Zachowanie człowieka jest ściśle uwarunkowane jego doświadczeniem lub sytuacjami, w których doświadcza on nagrody lub kary. Człowiek różni się od zwierzęcia : posiadaniem potrzeb duchowych (Np. stawiania sobie celów, umiejętnego hamowania pierwotnych popędów ze wzdlęgu na zasady moralne oraz większą zdolnością rozpoznawania bodźców, szczególnie społecznych.

Uczenie się ma prowadzić do nawyków. Pomiędzy istotami uczącymi się zachodzą różnice gatunkowe(człowiek - zwierzę),rozwojowe (dziecko - dorosły), indywidualne,
Istnieje dydaktyka różnicowa (Lewowicki). Jak kształcić człowieka w zależności od różnic indywidualnych( temperament, inteligencja, uwrażliwienie)

Uczenie się poznawcze ma charakter sensoryczny.

-uczenie się bodźców , kojarzenie ich z reakcjami - ten sam bodziec w różnych kulturach ma różne znaczenie

-nagroda utrwala pewne reakcje

2 procesy formacyjne człowieka:

- wychowanie (strefa emocjonalno -

-kształcenie (strefa poznawcza, czyli intelektualne)

Kształcenie powinno przeradzać się w samokształcenie.

Samokształcenie:

-samodzielne kształtowanie intelektu

-wyrabianie określonych umiejętności

-formowanie osobowości

-troska o swój rozwój: fizyczny, emocjonalny, społeczny.

Rozwój intelektualny powinien iść równolegle do rozwoju emocjonalnego

-konstruktywne wykorzystywanie własnych emocji

-kształtowanie umiejętności wyrażania emocji

Anna Matczak twierdzi, że nieumiejętność wyrażania uczuć jest tak samo niekorzystna jak zbyt gwałtowne wyrażanie emocji.

KSZTAŁCENIE - prawda vs fałsz
WYCHOWANIE - dobro vs zło

NAUCZYCIEL:

- dobre wzajemne kontakty stanowią najważniejszą część pracy nauczyciela

-znajomość dobrych, złych stron ucznia

-stosowanie adekwatnej i natychmiastowej pochwały

-uczenie samokontroli

-radzenie sobie z błędami i zniekształceniami poznawczymi ( Np. równomierny pesymizm lub optymizm

- decentracja poznawcza ( zmiana punktu widzenie ze swojego - egocentrycznego - na inny)

-wymaganie nie tylko od ucznia ale też od siebie

-pozyskiwanie rodziców do współpracy

-nie pytać ucznia „dlaczego tak się zachowujesz?” - to stawia bariery, bo uczeń tego nie wie

- nie brać na siebie wszystkiego (np. sytuacji rodziny, materialnej ucznia)

-nie dopuścić do wypalenia zawodowego,

-dbać o sposób wysławiania się i wygląd zewnętrzny

UCZEŃ:

-w procesie uczenia się zmienia się jego zachowanie, nastawienie, zainteresowania

-inteligencja, motywacje, zdolności, aspiracje - wpływają na dalsze uczenie się

Krystyna Bieluga twierdzi, że zdolności mają niepodważalny wpływa na nasze osiągnięcia. Wskaźniki zdolności intelektualnych:

-łatwość wypowiedzi werbalnych

-bogate słownictwo

- sensowność skupienia uwagi

-brak trudności w procesie uczenia się

-znajomość pojęć wykraczających poza zakres nauczania

-szybkie znajdywanie rozwiązań w nowych sytułacjach

Zdolności specjalne należy wcześnie zidentyfikować.
Nie tylko brak zdolności jest przyczyną problemów w nauce.
Zadanie musi odrobinę przekraczać aktualny stan wiedzy i umiejętności ucznia, w przeciwnym wypadku go nie rozwija.
Zakorzenienie-> zamiłowanie-> zainteresowanie-> pasja

RÓŻNE UJĘCIA EDUKACJI

Edukacja może być różnie rozumiana:

-edukacja jest rozumiana jako proces permanentnego kształcenia się przez całe życie. Edukacja dotyczy każdego człowieka, który jest traktowany jako uczeń.

-edukacja traktowana jest jako prawo a zarazem obywatelska powinność człowieka oraz imperatyw społeczny ( 1.obywatelska powinność - człowieka ma prawo do kształcenia . Obywatel powinien się kształcić aby czynnie uczestniczyć w życiu społeczeństwa oraz różnych działalności np. krajowej, globalnej; 2. edukacja jest imperatywem społecznym - nacisk, obowiązek - przestrzegana jako przymus społeczny )

-edukacja jest to instrument władzy politycznej do realizacji określonych interesów i celów społecznych a następnie związków partyjnych i kulturowych,

-edukacja traktowana jest jako obszar samoregulacji społecznej. Główny czynnik rozwoju ludzkiego kapitału, jakość życia społeczeństw czy cywilizacji. (edukacja wpływa na podstawowe czynności życiowe.)(Są różne potrzeby społeczeństwa Np. dzieci w Polsce uczą się 3 języków, dzieci w Afryce 1)

-edukacja jest typem przemocy symbolicznej narzucającej kulturę grupy dominującej przedstawicielom innych grup społecznych w tym samym edukacja traktowana jest jako czynnik stratyfikacji społecznej, który generuje mechanizmy i szanse awansu społecznego oraz selekcji i marginalizacji.

STRATYFIKACJA - rozwarstwienie społeczne, rodzaje strafikacji: społeczna, płci, etniczna, subkultur, ekonomiczna, niepełnosprawności

-edukacja traktowana jest jako „ekran kultury” tłumaczący jej pola znaczeń i symboli. Treści ekranu edukacyjnego mają odzwierciedlać życie kulturowe, różnorodności i niejednoznaczności.

-edukacja traktowana jest jako typ normatywnego dyskursu przedstawiającego określoną perspektywę a umożliwiającą opowiedzenie się po jednej ze stron konfliktów światopoglądowych, ideologicznych czy moralnych.

Dyskurs-wymiana myśli, poglądów czy ideologii

Funkcja socjalizacyjna - ma na uwadze uspołecznianie człowieka

Funkcja wyzwalająca - wyzwala osoby od dominacji społecznej.

KSZTAŁCENIE -wg. Okonia jedno z najmniej jasnych pojęć pedagogicznych, dopuszcza wielość interpretacji.

Jedni uważają, że kształcenie należy rozpatrywać zawsze w związku z wychowaniem, inni rozdzielają wyraźnie te dwa fakty. Obie koncepcje wynikają z odmiennego spojrzenia na człowieka. Pierwsza traktuje człowieka jako niepodzieloną całość. Zawiązuje ona do koncepcji starożytnych filozofów(kalokagatia)

Kalos - piękny
Agathos - dobry

Druga koncepcja postrzega człowieka jako twór złożony z pewnych części. Wówczas kształcenie wiążemy bardziej z nauczaniem, a wychowanie z formowaniem osobowości człowieka. Kształcenie jest działaniem zmierzającym do ukształtowania dyspozycji instrumentalnych(działaniowych, narzędziowych - wiedza, umiejętności, inteligencja). Wychowanie natomiast to działanie zmierzające do ukształtowania dyspozycji emocjonalno - racjonalnych.

We współczesnej dydaktyce skłaniamy się bardziej ku pierwszej koncepcji. Zakłada się, że kształcenie jest sztuką, oczekujemy od nauczyciela zaangażowania, wprowadzania innowacji, elastyczności. Od ucznia też wymaga się twórczego podejścia. Aby taki proces kształcenia mógł właściwie zachodzić, powinien opierać się na rozwijaniu u uczniów 3 zdolności:

1.do samookreślenia się jednostki w pojmowaniu przez nią spraw międzyludzkich, zawodowych, etycznych i religijnych.-w dzisiejszych czasach nie mówimy o adaptowaniu się jednostki do życia w społeczeństwie, bo rzeczywistość społeczna dynamicznie się zmienia; chodzi o to, aby jednostka umiała w każcym czasie, teraz i w przyszłości odnaleźć swoje miejsce, niekoniecznie w głównym nurcie życia społecznego.

Koncepcje kształcenia w UE nie powinny być do końca zunifikowane, bo każdy naród, każdy kraj ma inną kulturę, tradycje itd.

2. Do współdecydowania - tolerancja jest traktowana jako pewna postawa wartościująca, lepiej mówić o pewnym poszanowaniu

3. Do solidarności - rozwijanie w uczniach chęci współdecydowania wymaga przedstawienia im pod uwagę spraw ważnych dla uczniów ( Np. sprawdzian jest kwestią istotną dla całej klasy )

KSZTAŁCENIE - to system działań zmierzający do tego aby uczącej się jednostce lub zbiorowości jednostek umożliwić:

a)poznanie świata, jaki stworzył natura i zawdzięczamy kulturze (włącznie z nauką, sztuką, i techniką)

b)przygotowanie się do zmieniania świata przez rozwinięia kwalifikacji fizycznych i umysłowych, zdolności zainteresowań i zamiłowań oraz potrzeb i umiejętności samokształceniowych;

c)ukształtowanie indywidualnej osobowości przez rozwijanie postaw twórczych oraz osobistego stosunku do wartości moralnych, społecznych, poznawczych, artystycznych i religijnych

WYCHOWANIE - to świadomie organizowana działalność społeczna oparta na relacji wychowawcy między wychowankiem a wychowawcą, której celem jest wywoływanie zamierzonych zmian w osobowości wychowanka.

Proces wychowania wiąże się ze zrozumieniem przez jednostki określonych norm społeczno -moralnych i nadanie im znaczenia osobistego.

NA jakość i głębokość zmian w wychowaniu składa się :

-jakość norm

-klarowność norm i ich przekazu

-stopień dokładności odbioru

-zgodność lub niezgodność normy z dotychczasowymi przekonaniami jednostki

-siła i trwałość osobistego przeżycia norm (osobowość jednostki kształtują te normy, które moają życiowe zastosowanie)

Czynniki wpływające na proces i wyniki wychowanka:

-świadome i celowe oddziaływanie odpowiedzialne za wychowanie osób (rodzice, nauczyciele, dziennikarze, politycy) i instytucji (szkoła, media, kościół, domy kultury)

-system wychowania równoległego (środki masowego oddziaływania)

-wysiłki jednostki nad kształtowaniem własnej osobowości

WARTOŚĆ - to, ile coś jest warte pod względem materialnym, czy tylko?

-Z wartością związana jest cecha danego obiektu

-wartość wiąże się z możliwością wyboru

-wartości mają wymiar społeczny

-wartości stawiają nam wymagania

Wartości naczelne (absolutne, ostateczne) -
-dobro - prawda -piękno
w. moralne, w. społeczne, w. instrumentalne

Wartości uniwersalne (są ponadczasowe i ogólnoludzkie)

-humanizm

-demokracja

-bezpieczeństwo

-godność i prawa człowieka

-pluralizm

-solidarność

-praca

-wolność

-równość

-sprawiedliwość

-przyjaźń

-sumienność

-rzetelność

-tożsamość

-samorządność

-autonomia

-odpowiedzialność za siebie samego i innych

-dobra wspólne

-upominanie się o pokój

-kultura osobista

PRZEKONANIE - stan świadomości oparty na przeświadczeniu, że pewien stan rzeczy jest taki, a nie inny. Elementy przekonania:

-poznanie istoty rzeczy

-emocjonalna aprobata

-skłonność do określonego wyrażania przekonania

POSTAWY - wyrażają stosunek do czegoś lub kogoś, przejawiający się we względnie stałej skłonności do określonego reagowania

-postawa do wartości

-postawy do społeczeństwa

-postawy do drugiego człowieka

-postawa wobec samego siebie

-postawa do przyrody

-postawa do kultury

-postawa do nauki

Na szeroko rozumiany ideał wychowawczy składa się również pewien ideał wykształcenia.

Heliodor Muszyński zaproponował pewien ideał wykształcenia. Jest to 18 celów -zadań.

1.Zdobycie wartości dających poczucie społecznej, narodowej, kulturowej i ogólnoludzkiej przynależności i tożsamości, znajdowania w nich oparcia dla życia teraźniejszego z jednoczesnym poczuciem więci z przeszłością, ze świadomością własnych korzeni oraz szacunkiem do dziedzictwa kulturowego.

2. Swobodne i kompetentne posługiwanie się wiedzą dla rozumienia otaczającego świata, wytworzenie sobie całościowego obrazu świata i miejsca w nim człowieka.

3.Czynne uczestnictwo w społecznych procesach komunikacji międzyludzkiej,

4.Swobodne,sprawne i samodzielne posługiwanie się własnymi umysłem w codziennych sytuacjach życiowych, rozwiązywanie problemów i pokonywanie trudności.

5. Swobodne posługiwanie się posiadaną wiedzą i umiejętnościami w praktyce życia codziennego.

6.Swobodne poruszanie się w świecie masowej informacji.

7.Zachowanie własnej tożsamości i określanie siebie w warunkach życia w społeczeństwie otwartym i pluralistycznym

8.Kontynuowanie własnejedukacji w sposób najbardziej odpowiedni do swoich możliwosci i zamilowań

9. Realizowanie włąsnej indywidualnej koncepcji, życia dającego poczucie sensu i satysfakcji, a przede wszystkim pełnego rozwoju własnej osoby przez poznawanie i rowzijanie własnhych upodobań i zainteresowań

10. Czynne uczestniczenie w zycie własnego społeczeństwa osiągnięcia orientacji w nim i zrozumienia procesów i zjawisk zachodzących w życiu zbiorowym

11. Pojęcie z uprawiane oktywnosci zawodowej z pełnym zrozumieniemistoty i znaczenia pracy.

12. znaczenie rodziny jako podstawowej komórki życia społecznego i optymalnego środowiska rozwoju człowieka

13. pełnieniu roli człownka różnych zespołów i grup ludzkich z pełnym zrozumieniem idei wspólnego działania.

14. Uprawianie i rozwijanie kultury estetycznej i wzbogacanie włąsnego życia przez czynny kontakt ze sztuką wspierany wykształcona wrażliwością na piekno

15. Swobodne poruszanie się w świecie techniki , rozumienie jej i umiejętnośc użytecznego wprowadzenia do życia codziennego sprawnego posługiwania sie narządami i urzędzeniami technicznymi

16. Harmonijne obcowanie z przyrodą poparte wrażliwością na jej piekno, znajomością jej bogactwa zjawisk, procesów i praw oraz zrozumienia jej znaxczenia dla człowieka .

17. zachowanie stałej , racjonalnej, oparej o wiedzę o wł. organizmu troski o włąsne zdrowie fizyczne i psychiczne oraz o włąsną kondycję przez prowadzenie higienicznego trybu życia.

18. prowadzenie osobistego życia wenętrznego obejmującego przede wszystkim wytworzenie sobie realnego obszaru własnej osoby do stosowania przez soba wzorów wymagan i zadan rozwojowych, podejmowanie wyzwań i wykoszystywanie szans życiowych podnoszenie włąsnych zasobów duchowych inaczej mówiąc stałego poszukiwania źródeł inspiracji do wzbogacania własnej osobowości

CZEGO BRAKUJE W TYM MODELU

ściągnij :

*www2.reformaprogramowa.men.gov.pl/images/stories/reforma.pdf

*www2.reformaprogramowa.men.gov.pl/dla-nauczycieli/rozporzadzenie-o-podstawie-programowej-w-calosci

( rozporządzenie MEN z dn. 23,12,2008

zał. 1. - przedszkolne

zał. 2 - szkoły podstawowe

zał. 3 - szkoły podstawowe i gimnazjum - spec.

zał. 4 - gimnazjum i szkoły średnie

zał. 5 - zawodowe

zał. 6 - policealne

zał. zawodowe spec.

uczenie się - w świetle raportów edukacyjnych

* jak uczyć ( nauczać ), aby uczniowie potrafili się uczyć

* jak nauczać aby uczniowie potrafili myśleć

Unesco ( dotyczy świata) , rada europy (dot. europy) , klub rzymski (dot. świata)

wszystkie te organizacje wydają dokumenty dot edukacji

- Raport Europejski 1972 "raport Edgona Faure - uczyć się, aby być"

* koniec dominacji nauczania nad uczeniem się

* idea uczenia się przez całe życie

* rola uczenia sie w pokonywaniu zagrożeń cywilizacyjnych

- Klub Rzymski w 1979 (pl. 1982)

Uczyć sie bez granic. Jak zawrzeć lukę ludzką?”

* edukacja na odległość przy użyciu nowych technologii

* próba zlikwidowania dysproporcji miedzy szybko rozwijającą się technologia a możliwościami człowieka

- Klub Rzymski (1992)

* pierwsza rewolucja globalna jak przetrwać? „

* etyka w życiu społecznym ( rezortyka)

* etapy kształcenia człowieka i cele kształcenia ( zdobywanie wiedzy, kształcenie inteligencji i umysłu krytycznego, lepsze panowanie samego siebie i świadome rozpoznanie własnych zdolności i ograniczeń, zdobycie własnych niepożądanych popędów i destrukcyjnych zachowań, trwałe rozbudzenie zdolności twórczych i wyobraźni, zdobycie umiejętności pełnienia odpowiedzialnej roli w życiu społecznym, zdobycie umiejętności porozumienia się z innymi ludźmi, pomaganie innym w przystosowaniu się so zmian i przygotowanie ich do nich, umożliwieniu każdemu człowiekowi wyrobienia sobie własnego jak najszerszego i całościowego poglądu na świat

* wyrabianie w ludziach większej operatywności i gotowości do rozwiązywań, nowych problemów

Komisja Europejska ( 1995)

"biała księga kształcenia i doskonalenia. Nauczanie i uczenie się na drodze do uczącego się społeczenstwa " ( pl. 1997)

Edith Cresson ( komisarz do spraw wychowania i kształcenia) i Padraig Flynn ( komisarz do....)

* edukacja a skutek pracy

* usługiwana rola edukacji w stosunku do rynku pracy, produkcji i konsumpcji

* przydatność do zatrudnienia

- Raport Delorsa ( 1996) ( pl. 1998) "edukacja - jest w niej ukryty skarb "

4 FILARY EDUKACJI

* uczyć się, aby wiedzieć ( edukacja środkiem i celem życia, ćwiczenie pamięci, uwagi itd...)

* uczy się, aby działać

I filar -> kształcenie językowe ( 2 przypis)

* uczyć się, aby żyć wspólnie

Inny ( fascynujący ciekawy, zaakceptowany) a obcy ( dziwny, gorszy, ograniczenie, nieprawidłowy)

Tolerancja a szacunek - wiąże się z obojętnością, ale jest pojęciem wartościowym, uważamy się za kogoś lepszego

* uczyć się, aby być

Nowa reforma programowa

4 filary -----operacjonalizacja----> cele operacyjne i cele nieoperacyjne

Proces upraktyczniania

-----operacjonalizacja----> etapy, cele długoterminowe, krótkoterminowe

Szkoła musi mieć uzasadnione, potrzeby jej istnienia. Związane jest to z celami

Egzamin wtorek * luty gr. I 10-11 igr II 11:15-12:15

Poprawkowy egzamin poniedziałek 21 luty 9-10

Nauczanie zachodzi w różnych formach: w środowisku naturalny jednostki oraz w instytucjach specjalnie do tego powołanych. Nauczanie może czasem zachodzić instytucyjnie, ale na ogół jest działalnością zaplanowaną, intencjonalna.

Nauczanie jest procesem kierowania uczeniem się uczniów w toku planowanej pracy nauczyciela z uczniami

Proces:

- prowadzi do zmiany

- odbywa się w czasie

- ma określony cel

- jest względnie ciągły, systematyczny

- jest uporządkowany, planowy

-ma ogólne elementy

Kierować = prowadzić

Kierowanie to jest nastawiona na aktywność ucznia

W. Okoń: Nauczanie to planowana i systematyczna praca nauczyciela z uczniami pol. na wywoływaniu i utrwalania zmian w ich wiedzy. Dyspozycjach, postępowaniu i zatem całej osobowości

Dyspozycja = możliwości

Nauczanie jest działalnością polegającą na wywoływaniu sytuacji i czynności i stwarzaniu odpowiednich warunków umożliwiających uczenie się

Wiedza praktyczna = umiejętności

To również rozwijanie zdolności i zainteresowań oraz kształtowanie postaw moralnych i cech charakterystycznych

B. Nauroczynski:

Nauczanie do oddziaływanie zmierzające do tego, aby wychowanek przyswoił sobie wiadomości i umiejętności, aby wykształcił się na odpowiednich dobrach kultury.

Pragmatyzm amerykański proponuje by nauczanie sprowadzić do praktyki życia codziennego Polska koncepcja kształcenia jest zupełnie inna:

Czynności nauczyciela:

- inicjowanie, inspirowanie

- organizowanie

-kierowanie

- kontrola

- korekta

Kontrola musi odbywać się na bieżąco, kurowanie procesem uczenia się ( nauczanie) polega na takich org. pracy uczniów, aby poznawali oni rzeczywistość, poprzez aktywne spostrzeganie oraz samodzielne myślenie i działanie a nie tylko poprzez biernie przyswajanie podanych treści.

Tak wiec nauczanie jest procesem wieloczynnościowym niezwykle złożonym

Film: „ klasa"

Cechy tytułowej klasy:

- ambitny

- świadomy możliwości uczniów

- odporny psychicznie

- bardzo świadomie posługuje się językiem

- świetnie zna swoich uczniów

- próbuje zrozumieć uczniów

- unika kar, często nagradza uczniów

- wykorzystuje moment, kiedy uczniowie go atakują wówczas uwaga uczniów jest skoncentrowana

-atak próbuje przekształcać w konstruktywna dyskusję

- uczy szacunku do innych

- chce łagodzić konflikty

- stosuje konstruktywna krytykę

Kompetencje nauczycie UE

Nauczyciel w UE, jako kluczowy realizator sukcesu zjednoczonej Europy

Edukacja jest istotą przestrzenną wspomagającą sukces ekonomiczny, społeczny i kulturowy Europy

III 2000 - Lizbona - Rada Europejska sugeruje konieczność reform. ( Strategia lizbońska)

Do 2010r. Europa miała wykształcić najbardziej konkurencyjna gospodarkę na świecie. Jedynym z celów strategicznych było oparcie gospodarki na wiedzy, umożliwieniem jej stałego wzrostu i tworzenia coraz większej ilości miejsc pracy. W obrębie tego celu wyróżniono 4 kwestie:

- innowacyjność, która utożsamiano z gospodarką oparta na wiedzy

- liberalizacja, szczególnie rynków finansowych.

- przedsiębiorczość - wprowadzenie ułatwień w zakładaniu i prowadzeniu działalności gospodarczej

- spójność społeczna - kształtowanie nowego państwa socjalnego

2003- program prac dotyczących realizacji tych celów w edukacji „ Edukacja w Europie różne cele kształcenia i szkolenia wspólne cele do roku 2010"

- osiągnięcie w Europie najwyższego poziomu edukacji tak, aby mogła ona stanowić wzór dla całego świata pod względem, jakości i użyteczności społecznej

-zapewnienie kompatybilności systemów edukacyjnych zapewniającej obywatelom swobodny wybór miejsc kształcenia a następnie pracy

- umawianie w EU kual. Szkolnych i zawodowych wtedy i umiejętności zdobytych w poszczególnych krajach UE

- otwarcie Europy dla obopólnych korzyści na współpracę z innymi regionami tak, aby stała się miejscem najbardziej atrakcyjnym dla studentów z całego świata

"kultura akademicka w ogladzie..." 2009

3 cele strategiczne

- poprawa, jakości i efektywności systemu edukacji w UE

- ułatwienie powszechnego dostępu do systemu edukacyjnego

- otwarcie systemu edukacji na środowisko i na świat.

W ramach tych 3 celów strategicznych określono 13 celów szczegółowych i 42 zagadnienia kluczowe

Cel 1.2 - Rozwijanie kompetencji i umiejętności potrzebnych dla społeczeństwa wtedy,

Kompetencje = umiejętności + postawy + wiedza + uzdolnienia

W kształceniu ustawicznym należy położyć nacisk na kompetencji, trzeba również stworzyć nowe programy nauczania dla uczniów i studentów, musza zaistnieć nowe metodologiczne sposoby sprawdzania kompetencji szczególnie w tych obszarach, w których kluczowe kompetencji są trudne do określenia Np. w życiu społecznym

Cel 3.1 - Wzmocnienie powiązania ze światem pracy a działalnością badawczą i społeczeństwem

Systemy edukacyjne w Europie są ciągle skoncentrowane na instytucjach, na nauczaniu, nie na uczeniu się, na teorii na praktyce, należy postawić na aktywność uczniów, rozszerzyć kontakty edukacji z biznesem.

6 funkcji współczesnego nauczyciela wg Stefana Wołoszyna:

- powinien być dobrym specjalista o możliwie ugruntowanej wiedzy i wyrobionej kultury naukowej, który natrafiliby nie tylko przekazywać wiedze, ale w domyśle budzić w młodzieży zainteresowania wyrabiać nastawienie ( chęci) i kształtowanie umiejętności i nauki samodzielnego uczenia się i zdobywania wiedzy i doskonalenia własnej kultury intelektualnej ( myślenia krytycznego i neuropatycznego)

- powinien chcieć i umieć korzystać z ułatwień, jakie daje mu w pracy dydaktycznej postęp techniczny,

- powinien chcieć i być spolegliwym i życzliwym młodzieży wychowawca często na płaszczyźnie posłuszeństwa ( umiejętnie budzonym i współgrającym autoedukacyjne potrzeby młodzieży) powinien chcieć i być życzliwym i fachowym doradca rodziców

- powinien chcieć być i być animatorem, czyli inspiratorem organizatorem i realizatorem ważnych poczynań edukacyjno-kulturalnych w stosunku do środowiska młodzieży i szerszych kręgów społecznych

- powinien prezentować wartościową osobowość oraz czuć potrzeby i umieć ustawicznie doskonalić się wielostronnie, jeżeli tak wiele i nieustannie ma dawać innym podstawę autorytetu i oddziaływania na otoczenie w równym stopniu jest to, co się wie i umie, jak i to, kim się jest, jakim się jest człowiekiem i obywatelem

- powinien mieć wyrobiona otwarta postawę wobec postępu naukowego pedagogicznego społecznego i kulturalnego.

Kompetencje w kontekście pracy nauczyciela są równie komentowane i interpretowane.

Competentia - odpowiedzialność, zgodność

Competese - schodzić się, zgadzać się, nadawać się, współzawodniczyć

Kompetencja- to właściwości, zakres uprawnień pełnomocnitwc instytucji lub osoby do realizowania określonego działania. To również zakres pewnej wiedzy umiejętności i odpowiedzialności

Kompetencja to szerokie pojecie, które wyraża umiejętność transferu umiejętności i wiedzy w obrębie sytuacji. Zawodowej, obejmuje ono również organizacje i planowanie pracy, gotowość do wprowadzenia innowacji i umiejętności radzenia sobie z niecodziennymi zadaniami. Termin ten obejmuje również cechy osobowości niezbędne do efektywnej współpracy z kolegami, menadżerami i klientami

Kompetencje są struktura i kategoria realizowaną podmiotowo ( przynależą do określonej osoby) Kompetencje mają charakter dynamiczny ( uwidaczniają się w działaniu). Ich efekty mają wymiar społeczny. Kompetencje są strukturą poznawczą, czyli należą do dyspozycji wyuczanych i mogą być rozwijane i pogłębiane. W moim charakterze są charakterze są transferowane i generatywne, tym, że same kompetencje mogą być stosowane w różnorodnych przypadkach oraz mogą być źródłem powstawania i doskonalenia nowych kompetencji. Z kompetencjami wiążą się takie kategorie: ludzkiego zachowania jak nabywanie i korzystanie z wiedzy,

- umiejętność

- zdolność

- właściwość

- świadomość

- odpowiedzialności

- pragnienie

- przekonanie

Bruksela 2005 -konferencja dotycząca miedzy innymi kompetencji nauczycielskich 4 zasady:

-wyższe wykształcenie

- uczenie się przez całe życie

-mobilność

- oparty na partnerstwie

Nauczyciel powinien umieć

- pracować z innymi ludźmi

- pracować z, nowymi technologiami i informacją

- pracować w społeczeństwie dla społeczeństwa

Kompetencje kluczowe:

- komunikacja w języku ojczystym

- komunikacja w języku obcym

- podstawy matematyki i nauk ścisłych oraz technologii

- kompetencja cyfrowa

- umiejętność uczenia się

- kompetencje interpersonalne i obywatelskie

- twórczość ( wyrażanie się poprzez kulturę)

3 obszary kompetencji ogólnych nauczyciela:

a)Kompetencje wyrażane z procesem uczenia się i nauczania:

- umiejętność pracy w wielokulturowej i różnorodnej społecznie klasie

- umiejętność stwarzania dogodnych warunków do uczenia się; nauczyciel:

* ma być organizatorem procesu uczenia się

* ma uczynić ze swoich uczniów badaczy

* ma tworzyć programy nauczania

* stale się szkolić i doskonalić

* usprawniać swoją pracę

* działać w różnego rodzaju stowarzyszeniach i organizacjach

* ma być animatorem życia społeczno-kulturowego w regionie

- umiejętność włączenia technologii informacyjno-komunikacyjnej do codziennego funkcjonowania uczniów

- umiejętność pracy w zespołach ( team work)

- umiejętność współpracy przy tworzeniu programów nauczania, org. procesu kształcenia i oceniania

- umiejętność współpracy z osobami ze środowiska lokalnego i rodzicami,

- umiejętność dostrzegania i samo rozwiązywania problemów

- umiejętność stałego poznawania swojej wiedzy i doskonalenia swoich umiejętności

B) kompetencje związane z kształceniem postaw uczniowskich:

- umiejętność wykształcenia u uczniów postawy obywatelskiej i społecznej

- umiejętność promowania takiego rozwoju kompetencji u uczniów, które pomogło im, jakie pełnoprawnym obywatelom danego państwa z sukcesem funkcjonować w społeczeństwie wiedzy:

* motywacja do nauki, nie tylko formalnej

* nauczanie uczenia się

* krytyczne przetwarzanie informacji

* posługiwanie się komputerem i korzystanie z wszelkich urządzeń cyfrowych

* twórczość i innowacyjność

* rozwiązywanie problemów

*przedsiębiorczość

* współpraca z innymi

* łatwość komunikacji z innymi

* umiejętność poruszania się w kulturze wizualnej

C) umiejętność wtopienia wyżej wymienionych kompetencji ponad przedmiotowych w czasie kształcenia określonego przedmiotu

Kompetencji ucznia:

1. Planowanie, organizowanie i ocenianie własnego uczenia się
a)Planowanie wykonania zadań
b)Świadomość celów i przedmiotów uczenia się
c)Uczenie się świadomie odpowiedzialnie
2. Skuteczne porozumiewanie się w różnych sytuacjach
a) Precyzyjne wyrażanie myśli
b) Umiejętność słuchania innych
c) Mówienie tak, aby być zrozumiałym
d) Odczytywanie znaków pozawerbalnych
3. Efektywne współdziałanie w zespole
a) Umiejętność odnajdywanie się w różnych zespołach, podejmowania różnych ról ( przełożonego, partnera, podwładnego)
b) Wspólne organizowanie zadań i współpraca z innymi
c) Podejmowanie odpowiedzialności za pracę grupy
4. Rozwiązywanie problemów w twórczy sposób
a) Umiejętność dostrzegania problemu
b) Przyjmowanie twórczej postawy
c) Stwarzanie hipotez i ich weryfikacja
d) Umiejętność korzystania z wiedzy w nowych sytuacjach
5. Sprawne posługiwanie się komputerem
a) Sięganie do nowych źródeł informacji
b) Celowe gromadzenie informacji
c) Przetwarzanie informacji

---