Prawo handlowe
Prawo handlowe - reguluje obrót gospodarczy;
Prawo handlowe - sfera normatywna, przepisy, abstrakcja;
Obrót gospodarczy - zjawisko istniejące w rzeczywistości;
Obrót gospodarczy - jest to wymiana dóbr i usług odbywająca się z reguły za pośrednictwem pieniądza oraz i jednocześnie powstające w ten sposób stosunki prawne;
Stosunek prawny - składa się z podmiotów, przedmiotu i treści;
Np. założenie w banku rachunku, bank i klient to podmioty, przedmiot to założony rachunek, treść to konkretne prawa i obowiązki takie jak ewidencjonowanie przez bank naszych środków pieniężnych.
Warunki obrotu gospodarczego (stosunek prawa handlowego):
co najmniej jedna ze stron stosunku prawnego jest przedsiębiorcą (ta która jest podmiotem świadczącym).
- obrót gospodarczy może być:
1) dwustronnie handlowy (profesjonalny) gdy dwie strony to przedsiębiorcy;
2) jednostronnie handlowy (konsumencki) gdy jedna strona to przedsiębiorca a druga to nie przedsiębiorca (konsument).
Czynności prawne (np. założenie firmy), których dokonuje przedsiębiorca muszą pozostawać w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Musi dokonywać czynności w ramach prowadzonego przez siebie przedsiębiorstwa. Ich cechą jest odpłatność.
Czynność prawna - musi zawierać co najmniej jedno oświadczenie woli (jednostronna np. oferta sprzedaży), dwa oświadczenia (dwustronna - co nie znaczy, że tylko między dwoma podmiotami) lub wielostronna.
Stosunki prawne powstają w oparciu o różne stosunki prawne (jednostronne, dwustronne, wielostronne).
Np. umowa sprzedaży tylko między dwoma stronami (dwustronna).
System ofertowy:
oferta kupna (jednostronna) i oferta sprzedaży (jednostronna) i powstaje czynność prawna dwustronna (umowa sprzedaży).
Niektóre czynności z definicji są handlowymi. Inne mogą być lub nie.
Trzy znaczenia słowa przedsiębiorstwo:
znaczenie podmiotowe - przedsiębiorca (podmiot);
znaczenie przedmiotowe - zespół składników materialnych i niematerialnych służących do prowadzenia działalności gospodarczej;
znaczenie funkcjonalne - działalność gospodarcza (prowadzenie jej);
Przedsiębiorstwo prowadzi przedsiębiorstwo za pomocą przedsiębiorstwa.
(podmiotowe) (funkcjonalne) (przedmiotowe)
prawo handlowe - zespół norm (przepisów) należących z natury rzeczy do prawa cywilnego (prywatnego), które regulują organizację (ustrój) przedsiębiorców oraz czynności handlowe powstające między tymi podmiotami oraz między tymi podmiotami a innymi osobami.
Hierarchia:
Konstytucja ustawy rozporządzenia zarządzenia uchwały
Prawo dzielimy na: prywatne (cywilne) i publiczne (administracyjne, karne itp.).
Prywatne - charakteryzuje się równością stron;
Publiczne - jedna strona ma stosunek nadrzędny a druga jest podporządkowana (chroni ono ogólnie porządku publicznego i prawa publicznego);
Prawo handlowe nie ma swojego odrębnego kodeksu i jako takie nie jest odrębną gałęzią prawa. Kiedyś miało ale ustawodawca uchylił kodeks handlowy. Obecnie wprowadzono kodeks spółek handlowych.
Prawo o działalności gospodarczej.
Kiedy ustawa wchodzi w życie?
zasadą jest ogłoszenie jej w dzienniku ustaw (tak aby każdy mógł się z nią zapoznać);
w szczególnych przypadkach ustawa może wejść w życie z dniem uchwalenia (przeważnie kiedy chodzi o dobro społeczne, np. ustawy pomocowe w sytuacji klęski żywiołowej - czyli sytuacje interwencyjne);
później niż została opublikowana w dzienniku ustaw. Są to przeważnie ważne ustawy. Daje to czas do przygotowania się do zmian;
Okres pomiędzy opublikowaniem ustawy w dzienniku ustaw a jej wejściem w życie nazywa się wakacjolegis.
Źródła prawa handlowego
Prawo stanowione (w Polsce przez sejm):
1) kodeks cywilny:
* różne kwestie ( z różnych dziedzin życia);
* zobowiązania - stosunki prawne powstałe w oparciu o umowy (sprzedaży, najmu, zlecenia itp.);
W procesie sądowym udowodnienie winy, szkody i związku między winą a szkodą (bezpośredni) musi wykazać strona, która poniosła straty;
Ale istnieje także domniemanie winy - czyli to pozwany musi dowieść swojej niewinności (tylko w procesie cywilnym).
Istnieje także zasada ryzyka, słuszności.
Zobowiązania są znaczną częścią kodeksu cywilnego.
2) ustawy szczególne:
Prawo Działalności Gospodarczej (powstało 19 IX 1999r.) - weszła w życie (rozpoczęła obowiązywać) 1 I 2001r. Jest nazywane Konstytucją gospodarczą. Uregulowane są w niej podstawowe kwestie dla działalności gospodarczej.
Kodeks Spółek Handlowych - 6 rodzajów spółek (jawna, komandytowa, zoo, S.A. itd.);
O Krajowym Rejestrze Sądowym, Prawo Bankowe itd.
Prawo umowne (umowy)
Są to prawnie wiążące warunki umów, ustalone w trybie porozumień. Ich moc wiążąca wynika albo z woli stron albo z przepisów prawa.
Umowa dla stron ma moc ustawy (można tak powiedzieć). Są tylko szczególne przypadki gdy można odstąpić od umowy.
Umowa - musi być zgoda (konsensus) obu stron (formalnie).
* tzw. wzorce umowne - ogólne wzory warunków umów - standardowe klauzule umowne, które opracowane w sposób jednostronny służą do wielokrotnego wykorzystania.
Druga strona nie musi akceptować danych warunków (?).
Wzorce umowne wiążą drugą stronę jeżeli zostały jej doręczone najpóźniej w chwili zawarcia umowy.
Wyjątek:
w przypadku wzorców stosowanych zwyczajowo wystarczy stworzenie możliwości zapoznania się z nimi (z tymi warunkami).
Wyjątek od wyjątku:
nie dotyczy to umów dotyczących obrotu konsumenckiego (obowiązek doręczania warunków w obrocie konsumenckim).
Wyjątek od wyjątku od wyjątku:
nie dotyczy to umów dotyczących drobnych, codziennych, bieżących sytuacji życiowych (czyli nie trzeba doręczać warunków, wystarczy dać możliwość zapoznania się z nimi np. przez powieszenie ich w widocznym miejscu);
Np. kupując bilet na tramwaj zawieramy umowę na przejazd. Jest to umowa obrotu konsumenckiego ale dotyczy codziennych sytuacji życiowych i nie dostajemy warunków umowy do ręki. Wiszą one w tramwaju.
Np. zakładamy konto w banku. Musimy dostać do ręki warunki umowy bo to jest umowa dotycząca obrotu konsumenckiego i nie jest to umowa codzienna ani dotycząca bieżących sytuacji życiowych (zwykłych).
Prawo zwyczajowe:
zwyczaj - pewna praktyka stała, powszechna i równomierna (równomierna tzn. np. kiwanie głowy oznaczające tak, nie może być uznawana przez kogokolwiek za coś przeciwnego - czyli za nie);
Zwyczaj sam w sobie nie ma znaczenia prawnego. Nabiera on znaczenia, kiedy konkretny przepis prawa stanowionego do niego odsyła.
Dwie funkcje zwyczaju:
- normująca - zwyczaj wywołuje pewne skutki prawne dokonanej czynności;
- wyjaśniająca - wyjaśnia nam treść złożonego oświadczenia woli;
Aby mówić o prawie zwyczajowym muszą być dwa elementy:
- obiektywny - czyli zwyczaj;
- subiektywny - czyli przeświadczenie organu stosującego prawo (u nas sąd), że zwyczaj ten tworzy prawo;
Prawo zwyczajowe wchodzi w życie tam gdzie są luki w prawie stanowionym (brak regulacji) i gdy danej sytuacji umowa nie określa.
Najczęściej stosuje się je w prawie międzynarodowym. W Polsce (w kraju) rzadko jest używane.
Uwaga:
Są dwa rodzaje norm:
bezwzględnie obowiązujące (tzw. kogentne - juskogens);
względnie obowiązujące (tzw. dyspozytywne - juzdispozitiwum);
Normy kogentne - obowiązują strony czy tego chcą czy nie - bezwzględnie obowiązujący przepis;
Względnie obowiązujące - te przepisy znajdą zastosowanie jedynie wówczas kiedy w umowie na ten temat strony nic nie ustanowiły.
Ogólna hierarchia:
Prawo stanowione bezwzględnie obowiązujące - prawo stanowione dotyczące przepisów bezwzględnie obowiązujących;
Prawo umowne;
Prawo stanowione względnie obowiązujące - one niejako uzupełniają umowy;
Prawo zwyczajowe;
Obrót gospodarczy
Obrót gospodarczy oparty na wolności gospodarczej. W Polsce obowiązuje społeczna gospodarka rynkowa (wg konstytucji art. 20). Czyli ogólnie dużo można ale w szczególnych sytuacjach kieruje się ważnym interesem publicznym.
W związku z wolnością gospodarczą mamy wolną konkurencję (nie trzeba mówić WOLNA konkurencja, gdyż ona jest z zasady wolna).
Konkurencja:
mechanizm (ekonomiczny) - chroni jej prawo antymonopolowe (prawo antykartelowe). Jest to prawo publiczne gdyż Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumenta działa z pozycji ważniejszej. Ustawa o przeciwdziałaniu monopolowi...
chodzi o jakość konkurencji (o to jak podmioty ze sobą konkurują). Czyli zwalczanie nieuczciwej konkurencji.
tzw. zakaz konkurencji - dotyczy zachowań osób, które pozostają w określonej zależności wobec przedsiębiorcy, którego interesy mogą być zagrożone takim zachowaniem. Chodzi tu głownie o łączenie stanowisk.
Inną cechą obrotu gospodarczego jest zasada bezpieczeństwa i pewności.
Prawo Działalności Gospodarczej - ustawa regulująca przepisy o działalności gospodarczej.
Trzy podstawowe zasady:
swoboda działalności gospodarczej;
równość i wolność podmiotów występujących w obrocie;
przedsiębiorca powinien wykonywać działalność gospodarczą na zasadzie uczciwej konkurencji i poszanowania dobrych obyczajów oraz słusznych interesów konsumenta.
Krajowy Rejestr Sądowy (z 20 VIII 1997r.). Ustawa o Krajowym Rejestrze Sądowym weszła w życie 1 I 2001r. Prowadzi się go w sądach rejonowych mających swą siedzibę w miastach wojewódzkich.
Składa się z:
rejestru przedsiębiorców (ten nas interesuje) - osoby fizyczne, spółki osobowe i kapitałowe, spółdzielnie, przedsiębiorstwa państwowe, oddziały przedsiębiorstw zagranicznych;
rejestru stowarzyszeń;
rejestru dłużników niewypłacalnych;
Każdy przedsiębiorca zobowiązany jest do zgłoszenia się do rejestru sądowego.
Wpis może być:
obligatoryjny - jeżeli przepis prawa nakłada ten obowiązek;
fakultatywny - jeżeli przepis prawa nie nakłada tego obowiązku;
konstytutywny - jeżeli stwarza coś nowego;
deklaratywny - potwierdza pewne zdarzenie prawne (np. wpis spółki osobowej nie powoduje, że nabywa osobowości prawnej;
Zmiana ustawy o Działalności Gospodarczej spowodowała zmianę definicji przedsiębiorcy.
Rejestr pełni funkcję informacyjną. Sprzyja bezpieczeństwu.
Tzw. jawność rejestru sądowego - może mieć ona walor formalny polegający na tym, że każdy ma prawo dostępu do danych zawartych w rejestrze, ma prawo otrzymać odpowiednie zaświadczenia (na temat tych danych) i każdy ma prawo przeglądać dane dotyczące danego przedsiębiorcy.
Ta jawność ma charakter rozszerzony gdyż trzeb ten rejestr opublikować w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.
Jawność może być materialna - wyraża się w dwóch zasadach: prawdziwości i zupełności.
Prawdziwości (domniemanie prawdziwości) oznacza, że my mamy prawo domniemywać, że to co jest tam napisane jest prawdą.
Zupełności wiąże się z:
domniemaniem znajomości danych ujawnionych.
domniemaniem nieznajomości danych nieujawnionych.
2 systemy równoległe (w Polsce):
Krajowy Rejestr Sądowy - wszyscy, oprócz osób fizycznych;
ewidencja działalności gospodarczej (prowadzona jest przez urzędy gminy) - osoby fizyczne. Nie ma jawności formalnej, materialna jest w stopniu szczątkowym.
przedsiębiorca - zgodnie z ustawą Prawo Działalności Gospodarczej przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba
prawna oraz nie posiadająca osobowości prawnej spółka prawa handlowego, która zawodowo, we własnym imieniu podejmuje i wykonuje działalność gospodarczą.
Spółka cywilna - przestała obecnie być przedsiębiorcą. Przedsiębiorcami są jedynie wspólnicy ją tworzący.
Różne kategorie podmiotów:
Osoby fizyczne - każdy człowiek od chwili urodzenia aż do śmierci;
Ma zdolność prawną, czyli zdolność do tego aby być podmiotem praw i obowiązków.
Ma także zdolność do czynności prawnej - polega na tym, że podmiot może w sposób samodzielny ( czyli sam z siebie) nabywać prawa i zaciągać zobowiązania (czyli dokonywać czynności prawnej - np. zawierać umowy).
Do 13 lat (oraz całkowicie ubezwłasnowolnieni) nie posiada w ogóle zdolności do czynności prawnej (np. nie może zawierać umów).
Od 13 do 18 lat (oraz częściowo ubezwłasnowolnione) posiada ograniczoną zdolność do czynności prawnej.
Od 18 lat - pełna zdolność do czynności prawnej.
Zdolność prawna jest czymś pasywnym a zdolność do czynności prawnej jest aktywnością.
np. noworodek może dostać spadek (zdolność prawna do jakiś dóbr) ale nie ma zdolności do czynności prawnej (nie może nimi rozporządzać).
Jako przedsiębiorca powinna prowadzić działalność gospodarczą w celach zarobkowych i na własny rachunek.
Nieludzie - jednostka organizacyjna (twór sztuczny stworzony przez prawo).
Dzielą się na:
a). posiadające osobowość prawną (czyli osoby prawne)
b). nie posiadające osobowości prawnej (czyli nie będące osobami prawnymi) np. osobowe spółki prawa handlowego.
osobowość prawna - stan podmiotu (czyli stan osoby prawnej).
Osoby prawne od momentu powstania do momentu ustania mają zdolność prawną i zdolność do czynności prawnej (zawsze pełną).
Nie posiadające osobowości prawnej - nazywa się je ułomnymi osobami prawnymi. Osobami prawnymi nie są ale posiadają pewne (czyli niektóre) atrybuty osób prawnych tj. zdolność prawną i zdolność do czynności prawnej.
Działalność gospodarcza - w rozumieniu ustawy jest to zarobkowa działalność wytwórcza, handlowa,
budowlana, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i eksploatacja zasobów naturalnych wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.
Cele działalności gospodarczej:
gospodarczy
a). zarobkowy - ewentualny zysk dzielony jest na wspólników
b). nie zarobkowy (non profit) - zysk jest przeznaczany na cele statutowe.
nie gospodarczy (np. charytatywny)
Spółka cywilna.
Jest to spółka osobowa.
Przez umowę spółki wspólnicy zobowiązują się do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego (zarobkowego lub nie) przez działanie w sposób oznaczony w szczególności (czyli na przykład) przez wniesienie wkładów.
Mogą ją założyć osoby fizyczne, osoby prawne i ułomne osoby prawne.
Umowa powinna mieć formę pisemną - ponieważ nie jest napisane jaka forma (pod rygorem nieważności czy dla celów dowodowych) przyjmuje się, że dla celów dowodowych (ochrona interesów poszczególnych wspólników). W umowie musi być określony sposób działania (np. przez wniesienie wkładów).
Wkłady mogą być pieniężne (gotówkowe), rzeczowe (aportowe) polegające na przeniesieniu prawa własności lub innych praw.
W przypadku spółki cywilnej wkładem mogą być usługi.
Poza tym można wnieść także np. znajomości (to już nie są wkłady).
Określamy na jaki czas zawieramy umowę: oznaczony lub nieoznaczony.
Jeśli na czas oznaczony to umowa raczej nie podlega wypowiedzeniu (chyba że za porozumieniem stron). Jeśli na czas nieoznaczony można ją wypowiedzieć jednostronnie.
Zasadą jest niezmienność składu osobowego. Nowy wspólnik może przystąpić do spółki tylko przy zmianie umowy spółki (czyli za zgodą wszystkich).
Wystąpienie wspólnika za wypowiedzeniem:
umowa na czas nieoznaczony - na 3 miesiące przed końcem roku obrachunkowego (najpóźniej). Bez wypowiedzenia tylko z ważnych powodów.
umowa na czas oznaczony - tylko z ważnych powodów.
Sfera zewnętrzna (tzw. reprezentacja) - stosunek do osób trzecich. Spółkę reprezentują wszyscy wspólnicy.
Prowadzenie spraw - zasadą jest, że każdy wspólnik ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw i to bez dodatkowego wynagrodzenia ale za zwrotem poniesionych wydatków. Można powołać pełnomocnika.
Czynności zwykłego zarządu - czyli to co się zwykło czynić. To ciężko ustalić. Dla każdego jest to coś innego. Takie czynności każdy wspólnik może podejmować samodzielnie chyba że inny się sprzeciwi.
Czynności przekraczające zwykły zarząd - potrzebna jest uchwała wszystkich wspólników chyba, że chodzi o czynność nagłą.
Reprezentacja - w takich granicach jak prowadzenie spraw. Są to przepisy dyspozytywne!
Stosunki majątkowe.
To co wniesione i nabyte stanowi własność łączną wszystkich wspólników. Współwłasność łączna (inaczej - współwłasność bez udziałowa)- prawo martwej ręki. Nie można przenosić na inną osobę, nie można żądać zniesienia współwłasności dopóki trwa stosunek podstawowy. Jednocześnie jest to ich majątek odrębny (a nie współmałżonka). Są to przepisy dyspozytywne!
Odpowiedzialność za zobowiązania:
Wspólnicy odpowiadają całym swoim majątkiem osobistym (czyli także małżeńskim) teraźniejszym i przyszłym w sposób solidarny. Oznacza to, że wierzyciel może według własnego uznania dochodzić roszczenia od jednego, kilku albo od wszystkich wspólników. Spełnienie świadczenia przez jednego zwalnia pozostałych. Ten, który spłacił ma prawo regresu do pozostałych wspólników (czyli prawo zwrotnego poszukiwania). W takich częściach jakie wynikają z danego przypadku.
Wspólnik odpowiada za zobowiązania powstałe w trakcie bycia wspólnikiem (nie odpowiada za zobowiązania powstałe przed lub po tym jak był w spółce).
Ustąpienie wspólnika:
wskutek wypowiedzenia przez wspólnika (jw.),
wskutek wypowiedzenia przez wierzyciela wspólnika (wierzyciel danego wspólnika usuwa go ze spółki, licząc na to, że ten odchodząc dostanie coś co przejmie wierzyciel,
w razie śmierci wspólnika,
rozwiązanie spółki (czyli ustanie umowy) gdy nastąpi zdarzenie, które zgodnie z umową rozwiązuje spółkę (osiągnięto jakiś cel. minął jakiś czas itp.), również gdy założony cel okazał się niemożliwy do osiągnięcia,
gdy pozostanie jeden wspólnik,
wskutek jednomyślnej uchwały,
z mocy orzeczenia sądowego (wspólnik ma prawo zwrócić się do sądu o rozwiązanie spółki).
Postępowanie likwidacyjne jest fakultatywne (może być ale nie musi).
Jeśli spółka cywilna w dwóch kolejnych latach obrachunkowych osiąga przychód netto równoważny 400 tyś. euro wówczas stosuje się do niej przepisy o spółce jawnej a więc ma ona zarejestrować się Krajowym Rejestrze Sądowym.
Spółki handlowe.
Kodeks spółek handlowych.
Dzielą się na: osobowe i kapitałowe.
Osobowe: jawna, komandytowa, komandytowo - akcyjna, partnerska.
Kapitałowe: z ograniczoną odpowiedzialnością, akcyjna.
Wszystkie spółki są korporacjami - czyli muszą mieć substrat osobowy (wspólnicy) . W osobowych substrat osobowy jest wystarczający. W kapitałowych substrat osobowy jest konieczny ale nie wystarczający. Musi być również kapitał.
W spółkach osobowych wspólnicy odpowiadają za zobowiązania solidarnie całym swoim majątkiem nawet osobistym. W kapitałowych odpowiadają do wysokości wkładów z wyłączeniem osobistej odpowiedzialności.
Osoba prawna odpowiada tylko swoim majątkiem (a nie jakiś wspólnik). Wspólnicy nie odpowiadają. Wierzyciel nie może pozwać żadnego wspólnika.
Spółki osobowe nie są osobami prawnymi ale mogą pozywać, być pozywane, mogą nabywać prawa, nieruchomości (ułomne osoby prawne).
Spółki kapitałowe posiadają osobowość prawną, którą nabywają z chwilą wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego.
W przypadku spółek osobowych wpis do KRS jest deklaratywny bo spółka powstaje już z chwilą podpisania umowy.
Osoby prawne muszą mieć swoje organy i działają przez nie. Są to:
zgromadzenie wspólników (wolne zgromadzenie) - wszyscy wspólnicy;
organ wykonawczy (inaczej zarządzający) - prowadzi sprawy i reprezentuje. Jest to zazwyczaj zarząd.
organ kontrolny (nadzorczy) - rada nadzorcza.
W spółkach osobowych prowadzenie spraw spółki należy do wszystkich wspólników, chyba że z ustawy lub aktu założycielskiego wynika co innego.
Postępowanie likwidacyjne służy ochronie osób trzecich. W spółkach kapitałowych jest obligatoryjne.
A w osobowych fakultatywne.
Wszystkie spółki handlowe prowadzą swoją działalność pod firmą (nazwą przedsiębiorstwa).
Firma jest dobrem osobistym chronionym przez przepisy KC. Ponieważ dobra osobiste nie są zbywalne firmy jako nazwy osoby prawnej nie można przenieść na inną osobę prawną lub fizyczną.
Firma:
spółka jawna: albo „nazwiska” wszystkich wspólników albo „nazwiska” kilku wspólników oraz określenie „spółka jawna” [sp.j.];
spółka partnerska: „nazwisko” co najmniej jednego partnera oraz dodatkowe oznaczenie „i partner” bądź „i partnerzy” albo „nazwisko” co najmniej jednego partnera i „spółka partnerska” [sp.p.] oraz określenie wolnego zawodu (bezwzględnie);
spółka komandytowa: „nazwisko” lub „nazwiska” komplementariuszy oraz „spółka komandytowa” [sp.k.];
spółka z o.o.: nazwa firmy spółki może być dowolna oraz określenie „spółka z ograniczoną odpowiedzialnością” [sp. z o.o.];
spółka akcyjna: nazwa firmy spółki może być dowolna oraz określenie „spółka akcyjna” [S.A.];
„Per procura” - szczególny rodzaj pełnomocnictwa, którego udzielić mogą tylko spółki handlowe.
Prokura (pełnomocnictwo) upoważnia z mocy prawa prokurenta do wykonywania wszelkich czynności sądowych i poza sądowych związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa zarobkowego.
Wyjątkiem jest, że w przypadku czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu (np. zbycie nieruchomości, zbycie przedsiębiorstwa, wydzierżawienie przedsiębiorstwa, oddanie przedsiębiorstwa do użytkowania osobie trzeciej) musi być zgoda spółki handlowej.
Prokura może być łączna (może być kilku prokurentów). W przypadku kilku prokurentów (na podstawie jednej umowy) do ważności czynności prawnych potrzebne jest współdziałanie wszystkich prokurentów.
Jeżeli mamy kilku prokurentów ale każda prokura ustalona jest oddzielnie (na podstawie odrębnej umowy) to mogą oni działać osobno (oddzielnie).
Prokurę można odwołać w każdej chwili.
Ze względu na zakres uprawnień prokurenta prokury nie można przenieść na inną osobę. Prokurent ma jedynie prawo ustanowić pełnomocnika dla poszczególnych czynności lub pewnego rodzaju czynności.
Jest prokura - pełnomocnictwo handlowe. Przedstawiciel spółki handlowej to prokurent.
Spółka w organizacji - spółka zanim stanie się spółką kapitałową (przeciwieństwo do likwidacji). Jej status prawny jest zbliżony do spółki osobowej. Jednak odpowiedzialność wspólników jest ograniczona do wysokości wniesionych wkładów.
SPÓŁKA JAWNA
1. Spółką jawną jest spółka osobowa, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą, a nie jest inną spółką handlową.
2. Firma spółki jawnej powinna zawierać nazwiska lub firmy (nazwy) wszystkich wspólników albo nazwisko albo firmę (nazwę) jednego albo kilku wspólników oraz dodatkowe oznaczenie "spółka jawna". Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu "sp. j."
3. Umowa spółki jawnej (na piśmie pod rygorem nieważności) powinna zawierać:
•1) firmę i siedzibę spółki,
• 2) określenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartość,
• 3) przedmiot działalności spółki,
•4) czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony. Obowiązek wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego (wpis deklaratywny).
4. Każdy wspólnik ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki. Każdy wspólnik może bez uprzedniej uchwały wspólników prowadzić sprawy nie przekraczające zakresu zwykłych czynności spółki. W sprawach przekraczających zakres zwykłych czynności spółki wymagana jest uprzednia uchwała wspólników. Wspólnik może bez uchwały wspólników wykonać czynność nagłą, której zaniechanie mogłoby wyrządzić spółce poważną szkodę. Za prowadzenie spraw spółki wspólnik nie otrzymuje wynagrodzenia.
5. W razie wątpliwości uważa się, że wkłady wspólników są równe. Wkład wspólnika może polegać na przeniesieniu własności rzeczy lub innych praw, a także na dokonaniu innych świadczeń na rzecz spółki.
6. Każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółka. Jest to odpowiedzialność subsydiarna (czyli wierzyciel może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika tylko w przypadku kiedy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna). Czyli do sądu dowolnie (wspólnicy, l wspólnik, spółka) ale komornik (egzekucja) najpierw ze spółki a potem ewentualnie od wspólników.
7. Osoba przystępująca do spółki odpowiada za zobowiązania spółki powstałe przed dniem jej przystąpienia
(kumulatywne przystąpienie do długu).
8. Majątek spółki stanowi wszelkie mienie wniesione jako wkład lub nabyte przez spółkę w czasie jej istnienia.
9. Ustanowienie prokury wymaga zgody wszystkich wspólników. Odwołać prokurę może każdy.wspólnik.
10. Rozwiązanie spółki i wystąpienie wspólnika: Rozwiązanie spółki powodują:
1) przyczyny przewidziane w umowie spółki,
2) jednomyślna uchwała wszystkich wspólników,
3) ogłoszenie upadłości spółki,
4) śmierć wspólnika lub ogłoszenie jego upadłości,
5) wypowiedzenie umowy spółki przez wspólnika lub wierzyciela wspólnika,
6) prawomocne orzeczenie sądu.
Wypowiedzenie na 6 miesięcy przed końcem roku obrachunkowego (jeżeli spółkę zawarto na czas
nieoznaczony).
Każdy wspólnik może z ważnych powodów żądać rozwiązania spółki przez sąd.
Jeżeli jednak ważny powód zachodzi po stronie jednego ze wspólników, sąd może na wniosek pozostałych
wspólników orzec o wyłączeniu tego wspólnika ze spółki.
11.. Udział w zyskach i w stratach: udział wspólników jest równy wartości wkładu określonego w umowie
spółki. Wspólnik może żądać podziału i wypłaty zysku z końcem każdego roku obrotowego.
12. Likwidacja. Jeśli nastąpią przyczyny z punktu 10 następuje likwidacja spółki. Nie ma ona jednak charakteru
obligatoryjnego, bowiem wspornicy mogą uzgodnić inny sposób zakończenia działalności spółki niż likwidacja. Celem likwidacji jest zakończenie bieżących interesów spółki, ściągnięcie wierzytelności i spieniężenie innych aktywów, zaspokojenie wierzycieli, zwrot wkładów wniesionych przez wspólników oraz podział pozostałego
majątku między wspólników. Likwidację prowadzi się pod firmą spółki z dodaniem oznaczenia "w likwidacji''.
Rozwiązanie spółki następuje z chwilą wykreślenia jej z rejestru.
SPÓŁKA PARTNERSKA
1. Jest to spółka osobowa utworzona przez wspólników (partnerów) w celu wykonywania wolnego zawodu w spółce prowadzącej przedsiębiorstwo pod własną firmą. Można ją otworzyć do wykonywania więcej niż jednego zawodu.
2. Partnerami mogą być wyłącznie osoby fizyczne uprawnione do wykonywania wolnych zawodów (aptekarz, dentysta, notariusz, architekt).
Umowa spółki powinna być zawarta w formie aktu notarialnego i powinna zawierać:
określenie wolnego zawodu partnerów, w ramach danej spółki
przedmiot działalności spółki
nazwiska i imiona partnerów tych, którzy ponoszą odpowiedzialność nieograniczoną
nazwiska partnerów upoważnionych do reprezentowania spółki
firmę i siedzibę spółki
czas trwania spółki jeżeli jest oznaczony
określenie wnoszonych wkładów i ich wartość
Spółka bezwzględnie podlega wpisowi do KRS. Powstaje z chwilą wpisu do rejestru.
4. Firma spółki partnerskiej powinna zawierać nazwisko co najmniej jednego partnera ... i partner, albo ... i partnerzy, albo spółka partnerska- a także określenie wolnego zawodu np. Kowalski i partner, Kowalski i partnerzy, Kowalski. Spółka partnerska.
5. Zasada niezmienności składu osobowego. Dodatkowo wchodzi możliwość wyłączenia partnera w przypadku utraty uprawnień i to najpóźniej do końca roku obrachunkowego.
6. Prowadzenie spraw (dwa modele):
1 model spółki jawnej
2. albo model spółki z o.o. (istnieje możliwość powołania zarządu).
W skład zarządu nie muszą wchodzić partnerzy - mogą powołać osoby trzecie nie związane
ze spółką. Jeżeli partner wchodzi w skład zarządu nie może pobierać za to wynagrodzenia.
7. Reprezentacja:
1. model spółki jawnej (z wyjątkami)
2. albo model spółki z o.o. (zarząd)
8. Odpowiedzialność za zobowiązania - partner nie odpowiada za zobowiązania drugiego partnera jeżeli odpowiedzialność dotyczy wykonywanego przez niego zawodu (odpowiedzialność dotycząca ryzyka zawodowego - staranność wykonywanie zawodu). Partner nie dopowiada za zaniedbania pracownika drugiego partnera.
Odpowiedzialność partnerów ma charakter ograniczony do własnych błędów w sztuce ale całym swoim majątkiem.
Co do całości działalności spółki partnerzy odpowiadają solidarnie z majątku spółki, jeżeli to nie wystarcza z majątku osobistego. Roszczenie regresowe - miedzy wspólnikami.
Za całą spółkę odpowiada każdy z partnerów.
8. Rozwiązanie umowy ze spółką - wystąpienie wspólnika.
przyczyny przewidziane w umowie spółki,
jednomyślna uchwała wszystkich partnerów,
ogłoszenie upadłości spółki,
utrata przez wszystkich partnerów prawa do wykonywania wolnego zawodu,
prawomocne orzeczenie sądu.
partner może przekazać swoje uprawnienia innej osobie (jeżeli umowa spółki to stanowi można przenieść te prawa i obowiązki na osobę która posiada uprawnienia zawodu);
śmierć partnera nie powoduje rozwiązania spółki ale tylko wtedy gdy w jego miejsce może wejść spadkobierca (jeżeli posiada uprawnienia do danego zawodu) -musi to być ujęte w umowie:
jeżeli w spółce pozostaje tylko jeden partner to może on prowadzić jeszcze spółkę przez l rok. Jeżeli w ciągu tego roku do spółki przystąpi nowy partner następuje ciągłość spółki;
SPÓŁKA KOMANDYTOWA
1. Jest spółką osobową, mającą na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w którym wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika jest ograniczona (komandytariusz).
2. W sprawach nieuregulowanych stosuje się przepisy spółki jawnej.
3. Umowa - w formie aktu notarialnego.
1) firmę i siedzibę spółki,
2) przedmiot działalności spółki,
3) czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony,
4) oznaczenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartość,
5) oznaczony kwotowo zakres odpowiedzialności każdego komandytariusza wobec wierzycieli (sumę komandytowa).
4. Firma spółki komandytowej powinna zawierać nazwisko co najmniej jednego komplementariusza oraz dodatek „spółka komandytowa" (s.k.).
5. Reprezentacja:
Komplementariusze reprezentują spółkę. Umowa może wyłączyć niektórych komplementariuszy
od reprezentacji, albo może postanowić, że reprezentacja będzie łączna.
Komandytariusz nie reprezentuje spółki chyba, że zostanie mu udzielone pełnomocnictwo zwykłe
albo prokura.
Jeżeli sprawy przekraczają zwykły zarząd - wymaga to zgody wszystkich.
6. Komplementariusze dzielą się przypadającym zyskiem po równo. Komandytariusze zgodnie co do proporcji wkładów. Wkład realnie włożony a nie zaproponowany. Me można wyłączyć wspólnika od uczestnictwa w podziale zysków.
7. Odpowiedzialność komandytariusza. Odpowiada całym swoim majątkiem ale w sposób ograniczony (ograniczenie kwotowe tj. do pewnej wysokości - sumy komandytowej).
Komandytariusz jest zwolniony z odpowiedzialności w granicach wniesionego wkładu.
Np. jeżeli komandytariusz wniesie wkład 150.000 zł a suma komandytowa wynosi 200.000 zł
to komandytariusz odpowiada do kwoty 50.000 zł.
Suma komandytowa jest wyłącznie zapisem umownym.
8. Osoba przystępująca do spółki odpowiada za zobowiązania spółki powstałe przed dniem jej przystąpienia.
9. Prowadzenie spraw. Prawo należy do komplementariuszy. Komandytariusz nie ma ani prawa ani
obowiązku prowadzenia spraw ale do czynności przekraczających zwykły zarząd potrzebna jest jego zgoda. Odpowiada bez ograniczeń wtedy kiedy jego nazwisko zostanie umieszczone w firmie.
10. Rozwiązanie spółki. Jak w spółce jawnej.
11. Udział w zyskach i w stratach: udział wsporników jest równy wartości wkładu określonego w umowie spółki.
12. Likwidacja. Jak w spółce jawnej.
SPÓŁKA KOMANDYTOWO-AKCYJNA.
Celem - dekapitalizowanie dobrze prosperujących gospodarstw rodzinnych aby jednocześnie nie pozbawiać władzy tej rodziny. Formalnie jest to spółka osobowa (ale właściwie jest to spółka kapitałowa).
1. Jest to spółka osobowa, mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod wspólną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz) a co najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem. Komplementariusz - stosuje się do niego przepisy spółki komandytowej.
W pozostałych sprawach stosuje się przepisy spółki akcyjnej (kapitał zakładowy, akcje, rada nadzorcza, walne zgromadzenie).
2. Aktem erekcyjnym jest statut
akt erekcyjny - powołanie do życia np. rozporządzenie, decyzja administracyjna, umowa, statut. Czym się różni statut od umowy?: Statut nie jest umową. Opracowują go i przyjmują tylko niektórzy z przyszłych wspólników (założyciele). Statut musi być podpisany co najmniej przez wszystkich. komplementariuszy
3. Statut powinien określać:
1. firmę i siedzibę spółki
2. przedmiot działalności
3. czas trwania jeśli jest oznaczony
4. oznaczenie wkładów wnoszonych przez komplementariusza i ich wartość
5. wysokość kapitału zakładowego i sposób jego zebrania (minimalna wartość kapitału wynosi 50.000. zł)
6. wartość nominalną akcji, ilość i rodzaj (minimalna wartość nominalna akcji - l zł)
nazwiska komplementariuszy oraz organizację walnego zgromadzenia i rady nadzorczej.
Statut sporządzony jest w formie aktu notarialnego.
Wpis KRS jest obligatoryjny i konstytutywny. Wcześniej jest to spółka w organizacji.
4. Firma powinna zawierać co najmniej nazwisko jednego komplementariusza oraz oznaczenie „spółka komandytowo-akcyjna". [S.K.A.]. Nazwiska akcjonariusza nie można zawrzeć w firmie.
W przeciwnym razie odpowiada on jak komplementariusz.
5. Kapitał zakładowy.
Na kapitał zakładowy przeznaczane są wkłady akcjonariuszy. Wartość objętych akcji nie może być mniejsza niż wartość nominalna. Różnice na plus wartości akcji przekazuje się do kapitału zapasowego.
Wkładem w spółce komandytowp - akcyjnej nie może być praca.
Wkład może być pieniężny lub niepieniężny (tzw. aport). Wkłady niepieniężne muszą być wniesione w całości najpóźniej w dniu rejestracji spółki. Wkłady pieniężne muszą zostać opłacone przynajmniej w wysokości jednej czwartej przed zarejestrowaniem spółki.
Jeżeli wkłady są pieniężne i niepieniężne przed zarejestrowaniem spółki musi zostać pokryte co najmniej ¼ wartości nominalnej kapitału zakładowego (12.500 zł). W przypadku wkładu niepieniężnego akcje, które wydaje się za te wkłady są zawsze akcjami imiennymi - do czasu bilansu.
6. Sfera zewnętrzna.
1. Akcjonariusz nie odpowiada za zobowiązania spółki (ryzykuje tylko do wysokości wkładu - akcji).
2. Reprezentacja
- komplementariusze; akcjonariusz -jedynie jako pełnomocnik (patrz komandytariusz w spółce komandytowej);
7. Stosunki wewnętrzne.
Każdy komplementariusz ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki. Komplementariusze pełnią de facto rolę zarządu; Rada nadzorcza:
- można powołać radę nadzorczą, niemniej w spółkach, w których istnieje co najmniej 25 akcjonariuszy (a nie tylko wspólników) powołanie rady nadzorczej jest obowiązkowe. Członków powołuje i odwołuje walne zgromadzenie;
- w radzie nadzorczej mogą zasiadać tylko akcjonariusze;
- komplementariusz nie może zasiadać w radzie nadzorczej, chyba że jest jednocześnie akcjonariuszem ale wtedy nie przysługuje mu prawo głosu przy powoływaniu członków tej rady nadzorczej
- rada nadzorcza sprawuje stały nadzór nad cała działalnością spółki;
Walne zgromadzenie (zwyczajne lub nadzwyczajne):
Uczestniczą w nim akcjonariusze i komplementariusze.
Akcjonariusz może posiadać minimum l głos a ten, który jest także komplementariuszem może posiadać tylko jeden głos.
Komplementariusz oraz akcjonariusz uczestniczą w zysku spółki proporcjonalnie do ich wkładów.
8. Likwidacja. Tak jak spółka akcyjna.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
1. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością może być utworzona przez jedną albo więcej osób w każdym celu prawnie dopuszczalnym, chyba że ustawa stanowi inaczej. Ale nie może być zawiązana wyłącznie przez inną jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością.
2. Zawiązanie spółki (to nie jest jeszcze powstanie).
umowa lub akt założycielski (w przypadku spółek jednoosobowych). Forma aktu notarialnego. Z chwilą zawarcia tej umowy powstaje sp. z o.o. w organizacji.
następnie trzeba wnieść kapitał zakładowy (co najmniej 50.000 zł). Powinien być objęty przez założycieli i wpłacony przed powstaniem spółki.
należy ustalić władze spółki.
należy zarejestrować spółkę w KRS. Z tą chwilą sp. z o.o. w organizacji przekształca się w sp. z o.o. uzyskuje swój właściwy kształt (wpis obligatoryjny i konstytutywny).
3. Umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (lub akt założycielski). Forma aktu notarialnego. Musi zawierać:
1) firmę i siedzibę spółki,
2) przedmiot działalności spółki,
3) wysokość kapitału zakładowego,
4) czy wspólnik może mieć więcej niż jeden udział,
5) liczbę i wartość nominalną udziałów objętych przez poszczególnych wspólników,
6) czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony.
4. Firma - dobrana dowolnie, musi zawierać jedynie dodatek - spółka z ograniczoną odpowiedzialnością.
5. Kapitał zakładowy (tzw. pierwotny majątek spółki).
Jest to kwota pieniężna, która stanowi sumę udziałów wspólników. Stanowi podstawę wypłacalności spółki - gwarancja kapitału zakładowego.
Dwie podstawowe funkcje
gospodarcza - zasada oznaczoności;
zasada całkowitej wpłaty przed zarejestrowaniem;
zasada stałości, nienaruszalności (zakaz zwracania dokonanych wpłat, zakaz wypłaty odsetek);
prawna - oznacza, że kapitał zakładowy jest podstawą uczestnictwa w spółce (podstawa uzyskania praw spółkowych). Nie można być wspólnikiem jeśli nie wniesie się wkładu.
Kapitał zakładowy dzieli się na udziały gdzie wartość nominalna udziału (jest to wartość na którą udział opiewa) nie może być niższa niż 500 zł.
Suma nominalna tych udziałów musi się równać wysokości kapitału zakładowego.
Gdy wspólnicy pokryją udziały o więcej niż ich wartość nominalna powstaje tzw. kapitał zapasowy.
System udziałów w sp. z o.o.
Udział jest to ogół praw i obowiązków wspólników wynikający ze stosunku spółki. Mogą być równej lub nierównej wielkości. Gdy są nierównej wartości każdy wspólnik może mieć tylko jeden udział. Gdy są równej wartości - każdy wspólnik może mieć ich kilka.
Udziały nierównej wartości są podzielne. Te o nierównej wartości są niepodzielne.
Np.
10zł = kapitał zakładowy. 3 wspólników i ich wkłady - 2zł, 5zł, 3zł.
Nierówne: 1 - 1 udział = 2zł 2 - 1 udział = 5zł 3 - 1 udział = 3zł |
Równe (każdy udział = 1zł): 1 - 2 * 1 udział = 2zł 2 - 5 * 1 udział = 5zł 3 - 3 * 1 udział = 3zł |
Udziały są zbywalne (forma pisemna z podpisami notarialnie poświadczonymi). Wyjątek: zbycie udziału może być uzależnione od zgody spółki (udziela jej zarząd).
Rodzaje udziałów:
zwykłe;
uprzywilejowane (np. co do głosu (z tym, że na jeden udział nie więcej niż 3 głosy), co do dywidendy);
do których przywiązany jest obowiązek powtarzających się świadczeń niepieniężnych (mogą być zbyte tylko za zgodą spółki);
Zakaz nabywania własnych udziałów przez spółkę.
Istnieje możliwość umorzenia udziałów.
Udział ma dwa znaczenia:
1). synonim praw i obowiązków wspólnika;
2). ułamek kapitału zakładowego;
6. Prawa i obowiązki wspólników.
I. Prawa:
1). korporacyjne - prawo udziału w zgromadzeniu wspólników;
prawo głosu;
prawo zaskarżania uchwał podjętych przez zgromadzenie wspólników;
indywidualne prawo kontroli działalności spółki;
2). majątkowe - prawo do zysku;
prawo do sumy likwidacyjnej;
prawo do wynagrodzenia za świadczone usługi niepieniężne;
prawo do zwrotu tzw. dopłat;
II. Obowiązki:
1). korporacyjne - z ustawy nie wynika żaden obowiązek korporacyjny. Może on wynikać z umowy.
2). majątkowe - pokrycia udziałów (w gotówce albo aportami);
dopłat - są charakterystyczne dla sp. z o.o. Musi wynikać z umowy. Mogą być wnoszone proporcjonalnie do wysokości wnoszonych wkładów. Dopłaty mogą być wnoszone na:
* pokrycie strat w kapitale zakładowym (te nie podlegają zwrotowi);
* zwiększenie kapitału obrotowego (podlegają zwrotowi);
7. Władze spółki.
Zgromadzenie wspólników. Powstaje z mocy prawa z chwilą zarejestrowania spółki (w jego skład wchodzą wszyscy wspólnicy). Podejmuje uchwały w wybranych dziedzinach.
Uchwały wspólników są podejmowane na zgromadzeniu wspólników (bezwzględną większością głosów 50%+1). Bez odbycia zgromadzenia wspólników mogą być powzięte uchwały, jeżeli wszyscy wspólnicy wyrażą na piśmie zgodę na postanowienie, które ma być powzięte (dotyczy tylko kwestii merytorycznej). Albo jeżeli wszyscy wspólnicy wyrażą zgodę na głosowanie pisemne (i dopiero potem głosowanie nad jakąś uchwałą).
Zgromadzenie wspólników (faktyczne posiedzenie) może być:
1. Zwyczajne - powinno odbyć się w terminie sześciu miesięcy po upływie każdego roku obrotowego.
Przedmiotem obrad zwyczajnego zgromadzenia wspólników powinno być:
1) zatwierdzenie bilansu;
2) powzięcie uchwały o podziale zysku albo pokryciu straty;
udzielenie członkom organów spółki absolutorium z wykonania przez nich obowiązków;
2. Nadzwyczajne - w sytuacjach nadzwyczajnych.
Uchwały mogą być zaskarżane do sądu gdy: uchwała wspólników jest sprzeczna z umową spółki lub dobrymi obyczajami i godzi w interes spółki lub ma na celu pokrzywdzenie wspólnika; Można wytoczyć powództwo o uchylenie uchwały.
Głosowanie pisemne to co innego niż głosowanie na zgromadzeniu wspólników (fizycznym). Nie chodzi tu o formę techniczną lecz o prawną.
Zarząd.
Zarząd prowadzi sprawy spółki i reprezentuje spółkę. Składa się z jednego albo większej liczby członków. Do zarządu mogą być powołane osoby spośród wspólników lub spoza ich grona. Członek zarządu jest powoływany i odwoływany uchwałą wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Gdy jest wielo osobowy wchodzi w grę tzw. reprezentacja łączna czyli obowiązek współdziałania.
kadencja - okres sprawowania władzy;
mandat - upoważnienie do wykonywania władzy.
Nadzór.
1. Indywidualne prawo kontroli (służy każdemu wspólnikowi). Może on w każdym czasie przeglądać księgi i dokumenty. Sporządzić bilans do swego użytku i żądać wyjaśnień od zarządu.
Powołanie organu nadzoru jest fakultatywne (nieobowiązkowe). Chyba, że sp. z o.o. ma kapitał zakładowy wyższy niż 500.000 zł i wspólników jest więcej niż 25. Wtedy powołanie rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej jest obligatoryjne.
Różnica między radą nadzorczą a komisją rewizyjną:
rada nadzorcza zajmuje się stałym nadzorem nad całą działalnością spółki;
komisja rewizyjna zajmuje się badaniem sprawozdań finansowych (czyli tylko częścią finansową i to raz do roku);
Kadencja rady nadzorczej i komisji rewizyjnej trwa jeden rok (chyba, że umowa stanowi inaczej) a członków jest co najmniej trzech.
Nadzór zewnętrzny.
Polega na tym, że sąd rejestrowy może na żądanie wspólników reprezentujących co najmniej 1/10 kapitału wyznaczyć podmiot uprawniony do badania sprawozdań finansowych zarządu (biegły rewident).
Podsumowanie:
władze spółki to: zgromadzenie wspólników, zarząd, indywidualne prawo kontroli, rada nadzorcza i komisja rewizyjna;
nadzór spółki może być wewnętrzny lub zewnętrzny;
8. Zmiana umowy spółki.
Zmiana wielkości kapitału zakładowego.
Podwyższenie:
Poprzez dodatkowe wpłaty na nowe udziały. Dotychczasowym wspólnikom przysługuje prawo pierwszeństwa do nowych udziałów i to proporcjonalnie do posiadanych udziałów (trzeba się zdecydować w ciągu miesiąca). Potem mogą dotychczasowi ale już nie proporcjonalnie i nowi.
Poprzez zwiększenie wartości nominalnej dotychczasowych udziałów (czyli nowi wspólnicy nie wchodzą w grę). Przez dopłaty albo przesunięcie kapitału z rezerwowego do zakładowego (bo bilans musi się zgadzać).
Są tu określone warunki:
uchwała o podwyższeniu kapitału zmieniająca umowę;
wspólnicy składają oświadczenie o objęciu podwyższonego kapitału. Gdy wspólnicy obejmują forma pisemna zwykła, gdy osoby trzecie forma aktu notarialnego;
wpis do rejestru;
Obniżenie:
Poprzez proporcjonalne obniżenie wartości nominalnej wszystkich udziałów;
W trybie umorzenia niektórych udziałów. Może być dobrowolne lub przymusowe. Umorzenie może nastąpić za wynagrodzeniem lub bez (tylko za zgodą wspólnika).
Postępowanie konwokacyjne - poinformowanie wierzycieli o obniżeniu kapitału zakładowego po to aby mogli oni złożyć sprzeciw.
Warunki obniżenia kapitału zakładowego:
uchwała;
dowody należytego wezwania wierzycieli i oświadczenie zarządu, że wierzyciele, którzy zgłosili sprzeciw zostali zaspokojeni;
wpis do rejestru;
9. Wyłączenie wspólnika.
Z ważnych przyczyn istniejących po stronie danego wspólnika sąd może orzec jego wyłączenie ze spółki na żądanie wszystkich pozostałych wspólników, jeżeli ich udziały stanowią więcej niż połowę kapitału zakładowego (czyli nie można wyrzucić wspólnika większościowego).
Ponda to wspólnicy mogą żądać rozwiązania spółki przez sąd z ważnych powodów.
10. Rozwiązanie i likwidacja.
Rozwiązanie spółki powodują:
1) przyczyny przewidziane w umowie spółki,
2) uchwała wspólników o rozwiązaniu spółki,
3) ogłoszenie upadłości spółki,
4) inne przyczyny przewidziane prawem.
Celem likwidacji jest:
zakończenie bieżących spraw spółki;
ściągnięcie wierzytelności;
wypełnienie zobowiązań;
upłynnienie majątku spółki;
Likwidator przejmuje obowiązki zarządu. Spółka ustaje z chwilą wyrejestrowania z KRS.
Spółka akcyjna
1. Zawiązać spółkę akcyjną może jedna albo więcej osób. Nie może być zawiązana wyłącznie przez jednoosobową spółkę z o.o. Można ją założyć w każdym celu prawnie dozwolonym.
2. Do zawiązania spółki akcyjnej (powstaje S.A. w organizacji) potrzebne jest:
sporządzenie statutu spółki akcyjnej (w formie aktu notarialnego). Osoby podpisujące statut są założycielami spółki. Pozostali wspólnicy nie będący założycielami przystępują do już podpisanego statusu.
objęcie wszystkich akcji - jest to wyrażenie woli późniejszego pokrycia.
W statucie spółki akcyjnej powinny się znaleźć:
firma i siedziba
przedmiot przedsiębiorstwa
termin działania
wysokość i struktura kapitału zakładowego
ilość akcji poszczególnych rodzajów i uprawnienia akcjonariuszy
imiona i nazwiska założycieli
organizacja władz nadzorczych
3. Firma spółki może być obrana dowolnie; powinna zawierać dodatkowe oznaczenie "spółka akcyjna".
4. Kapitał zakładowy spółki powinien wynosić co najmniej 500.000 złotych. Wartość nominalna akcji nie może być niższa niż 1 złoty.
5. Wniesienie wkładów na pokrycie kapitału zakładowego:
Wkłady pieniężne trzeba wnieść w wysokości co najmniej ¼ wartości nominalnej przed zarejestrowaniem. Jest to tzw. minimum bezwzględne.
Wkłady aportowe powinny być pokryte najpóźniej rok po zarejestrowaniu.
Jeżeli wkłady są pieniężne i niepieniężne wówczas kapitał zakładowy musi być pokryty przed zarejestrowaniem w wysokości co najmniej ¼ jego wartości.
Kapitał zakładowy jest to wartość czystego majątku, którą spółka musi utrzymać w całości i której nie można rozdzielać między akcjonariuszami. Jest to fundusz zaspokojenia wierzycieli. Nie wolno go ruszać.
6. Ustanowienie władz obligatoryjnych spółki (zarząd, rada nadzorcza).
7. Wpis do Krajowego rejestru sądowego. Trzeba go dokonać w czasie do 6 miesięcy od sporządzenia statutu. Zgłasza zarząd. Od tej chwili spółka powstaje.
8. Organy:
Walne zgromadzenie;
Rada nadzorcza. Kadencja określona na 5 lat. Co najmniej 3 członków. Stały nadzór nad całą działalnością spółki;
Zarząd. Kadencja określona na 5 lat. Powołuje go rada nadzorcza. Co najmniej jeden członek.
9. Akcje.
Centralnym pojęciem jest pojęcie akcji rozumianej jako:
papier wartościowy (w przeciwieństwie do udziału) mogący być przedmiotem obrotu, przedstawiający określone prawa majątkowe.
synonim ogółu praw i obowiązków akcjonariuszy (tak jak w sp. z o.o.).
ułamek w całym kapitale akcyjnym (minimalna kwota akcji to 1 PLN). Wszystkie akcje są równe i niepodzielne.
Wartość może być:
nominalna - jest to wartość na jaką akcja opiewa;
emisyjna - jest to wartość po jakiej spółka zbywa akcje (wydaje). Obrót pierwotny;
rynkowa - jest to wartość po której akcjonariusz wydaje akcje osobom trzecim. Obrót wtórny;
Zasadą jest, że ma postać dokumentu. Wyjątkiem (co ma miejsce w obrocie publicznym) jest gdy akcja ma charakter zdematerializowany - jest zapisem komputerowym.
Podział akcji jako papieru wartościowego:
wg kryterium formy:
imienne - wymienione jest na niej nazwisko właściciela akcji. Mogą być wydane przed całkowitą wpłatą (ale nie przed zarejestrowaniem spółki). Do imiennych należą: aportowe, uprzywilejowane, oraz te do których przywiązany jest obowiązek świadczeń niepieniężnych. Przeniesienie praw takich akcji następuje poprzez przelew (cesję) i wydanie dokumentu.
na okaziciela - za właściciela uznaje się każdego, kto dzierży tę akcję. Możne je bardzo łatwo zbyć przez wręczenie.
2. wg kryterium sposobu pokrycia:
gotówkowe - imienne i na okaziciela - muszą być pokryte w co najmniej ¼ wartości nominalnej przed zarejestrowaniem;
aportowe - pokryte wkładem niepieniężnym. Muszą pozostać imiennymi do dnia zatwierdzenia przez najbliższe walne zgromadzenie sprawozdania finansowego za rok obrotowy w którym nastąpiło pokrycie tych akcji. W tym czasie nie mogą być zbyte i muszą pozostać w spółce na zabezpieczenie ewentualnych roszczeń o odszkodowania. Muszą być pokryte w całości przed upływem roku po zarejestrowaniu.
3. wg kryterium rozmiaru uprawnień:
zwykłe - wszystkie, które nie są uprzywilejowane ani upośledzone. Mogą być imienne albo na okaziciela, gotówkowe lub aportowe.
uprzywilejowane (tzw. akcje pierwszeństwa) - zawsze imienne i muszą być określone w statucie. Mogą być:
uprzywilejowane co do głosu (nie dotyczy spółki publicznej) - maksymalnie 2 głosy na 1 akcję;
uprzywilejowane co do dywidendy - maksymalnie o 50% więcej niż akcja zwykła. Nie korzystają one z prawa pierwszeństwa do zaspokojenia. Są wśród nich akcje nieme - nie posiadają prawa głosu. Ale nie mają ograniczeń co do dywidendy i mogą korzystać z prawa pierwszeństwa;
uprzywilejowane co do podziału majątku likwidacyjnego;
inne uprzywilejowane;
tzw. akcja złota. Przyznane są osobiste uprawnienia akcjonariuszowi. Czyli związane są z akcjonariuszem a nie z akcją (te uprawnienia). Nie przechodzi na następnego nabywcę. Np. prawo do wskazania członków zarządu.
akcje, co do których przywiązany jest obowiązek powtarzających się świadczeń niepieniężnych. Muszą być imienne. Ustawowy wymóg zgody spółki na zbycie (ale odmowa może nastąpić jedynie z ważnych powodów);
tzw. świadectwa użytkowe (tzw. akcje upośledzone) - imienne lub na okaziciela. Wydawane w zamian za akcje umorzone - nie mają wartości nominalnej. Znikają prawa korporacyjne. Zostają majątkowe. Uczestniczą w dywidendzie;
świadectwo założycielskie - maksymalnie na 10 lat;
imienne świadectwo depozytowe - wydawane zamiast dokumentu akcji w spółkach publicznych;
Zbywalność akcji.
Zbywalność akcji jest zasadą. Mamy od tego wyjątki:
Ustawowy - dotyczy akcji do których przywiązany jest obowiązek powtarzających się świadczeń niepieniężnych;
Statutowy - dotyczy tylko akcji imiennych. Tylko statut może uzależnić ich zbycie od wyrażenia zgody.
Umowny (winkulacja albo zasyndykowanie) - umowa zawarta między akcjonariuszami. Niewykonanie takiej umowy rodzi obowiązek odszkodowawczy tylko między stronami, które je zawarły.
Ograniczenia nie dotyczą akcji imiennych.
objęcie akcji -oświadczenie zobowiązujące składającego do nabycia akcji w przyszłości. Objęcie w całości przed zarejestrowaniem. Przy powstaniu spółki i przy podniesieniu kapitału zakładowego.
wydanie akcji - po zarejestrowaniu. Z tym, że imienne mogą być wydane przed całkowitą spłatą chyba, że chodzi o akcje aportowe.
unieważnienie akcji - pozbawienie mocy prawnej dokumentu w miejsce którego wydaje się nowy.
umorzenie akcji - definitywne unicestwienie praw i obowiązków ale tylko gdy status tak stanowi.
10. Likwidacja spółki.
Analogicznie jak w sp. z o.o.
1