Definicja bibliografii bibliografii
Bibliografia bibliografii to wykaz spisów bibliograficznych. Ma charakter ogólny, gdy rejestruje bibliografie wszelkich typów w zasięgu krajowym lub międzynarodowym, specjalny, gdy ogranicza się do określonej dziedziny piśmiennictwa. Może mieć charakter bibliografii bieżącej bądź retrospektywnej (Encyklopedia współczesnego bibliotekarstwa).
Polskie bibliografie bibliografii
Bibliografia Bibliografii Polskich do 1950
Bibliografia Bibliografii Polskich Wiktora Hahna ukazała się jako jedna z pierwszych polskich bibliografii bibliografii. Pierwsze wydanie ukazało się w 1921 r.
Rejestruje:
bibliografie autorów polskich (bez względu na język dzieła),
prace autorów obcych, które dotyczą Polski albo zawierają poważniejsze materiały dotyczące Polski,
zestawienia bibliograficzne wydane jako odrębna całość bądź zamieszczone w czasopismach,
kryptobiografie, czyli zestawienia biograficzne dołączone do różnego rodzaju prac,
przeglądy bibliograficzne,
bibliografie zbiorowe, spisy osobowo-rzeczowe, które mają znaczenie dla bibliografii,
recenzje (tylko te, które zawierały uzupełnienia omawianych prac bibliograficznych).
Nie rejestruje:
spisów nut i dzieł sztuki,
zestawień ze względu na motywy literackie, gdyż są one bez wyraźnego charakteru bibliograficznego,
kartotek bibliograficznych,
katalogów bibliotek, wypożyczalni publicznych i bibliotek szkolnych,
katalogów wydawniczych, księgarskich, antykwarskich.
Katalogi o dość szerokim zakresie autor uznał jako źródła pomocnicze.
Układ:
Układ bibliografii jest systematyczny, podzielony na trzy części:
Bibliografie bibliografii.
Bibliografie ogólne.
Bibliografie specjalne (najliczniejszy dział - obejmuje ok. 70% wszystkich pozycji). Zasadniczy schemat układu tej części, łącznie ze sformułowanymi nagłówkami Hahn oparł na klasyfikacji przyjętej w Przewodniku Bibliograficznym, wychodząc z założenia, że będzie łatwiej. Obowiązuje stała kolejność zestawień:
zestawienia ogólne,
historia danej gałęzi wiedzy,
prace specjalne,
czasopisma,
pisarze.
Aparat pomocniczy:
Bibliografia jest wyposażona w dwa skorowidze:
1. Autorów i prac bezimiennych.
2. Osób i przedmiotów.
Opis bibliograficzny:
Kolejność opisów bibliograficznych została przejęta z Przewodnika Bibliograficznego oraz z Urzędowego Wykazu Druków. W opisie uwzględnia się drukarnię wraz z miejscowością (tylko wtedy, gdy różni się od miejsca wydania).
Przy czasopismach oznacza się w miarę możliwości rok, rocznik i strony. Numery zeszytów podaje się tylko wtedy, gdy mają odrębną paginację. Pozycje szczególne oznacza się gwiazdką (*).
Bibliografia Bibliografii Polskich 1951-1960
Kolejne prace nad kontynuacja bibliografii bibliografii rozpoczął Henryk Sawoniak.
Zakres:
Rejestruje:
bibliografie autorów polskich wydane w kraju i za granicą bez względu na temat i zasięg językowy,
bibliografie autorów obcych opublikowanych w Polsce,
bibliografie autorów obcych wydane za granicą, tematycznie związanych z Polską lub wskazujące piśmiennictwo polskie.
Nie rejestruje:
zestawień niepublikowanych,
zestawień opracowanych w postaci rękopisu,
maszynopisów i kartotek.
Zasięg wydawniczy obejmuje :
wydawnictwa zwarte, utwory,
fragmenty bibliograficzne,
recenzje, zawierające elementy oceny krytycznej,
uzupełnienia i sprostowania z wyłączeniem krótkich recenzji często sprawozdawczych,
wykazy rękopisów, archiwaliów, norm, patentów, nut, rycin, spisów mikrofilmów, płyt, filmów, przezroczy.
Układ:
Bibliografia ma układ działowy (w działach ułożenie alfabetyczne).
Indeksy:
Uzupełnieniem zrębu głównego są dwa indeksy: alfabetyczny i przedmiotowy.
Bibliografia Bibliografii Polskich 1961-1970
Kontynuacją dzieła Sawoniaka jest Bibliografia Bibliografii Polskich za kolejne dziesięć lat 1961-1970 opracowana przez Marię Bieńkową i Barbarę Eychlerową.
Rejestruje:
prace bibliograficzne autorów polskich wydane w kraju i za granicą bez względu na tematykę i język,
prace autorów obcych opublikowane w Polsce,
bibliografie sporządzone i wydane za granicą przez autorów obcych tematycznie związanych z Polską lub wykazujące polskie piśmiennictwo.
Oprócz typowych spisów bibliograficznych zarejestrowano także:
przeglądy bibliograficzne,
omówienia stanu badań,
opublikowane centralne katalogi ogólne i specjalne,
katalogi zbiorów dużych bibliotek oraz katalogi księgarskie i wydawnicze,
spisy bibliograficzne dokumentów graficznych (bibibliografiw piśmiennictwa drukowanego, spisy norm i patentów),
bibliografie dokumentów graficznych niepiśmiennych (nuty, mapy, plany, ikonografia),
bibliografie piśmiennictwa nie drukowanego (rękopisy i archiwalia),
spisy dokumentów audiowizualnych (płyty, nagrania, filmy, mikrofilmy, przezrocza),
wydawnictwa niesamoistne pod względem wydawniczym oraz pod względem piśmienniczym.
W bibliografii uwzględniono bibliografie wszystkich rodzajów: ogólne, dziedzin i zagadnień, regionalne i lokalne, osobowe, zawartości poszczególnych czasopism i zalecające.
Przy opisach poszczególnych spisów zarejestrowano ich recenzje, z wyjątkiem krótkich recenzji sprawozdawczych.
Zasięg chronologiczny obejmuje okres 1961-1970.
Układ:
Taki sam jak w poprzedniej - podział na 7 działów.
Aparat pomocniczy:
Zrąb główny uzupełniono dwoma indeksami: alfabetycznym i przedmiotowym. Indeks alfabetyczny obejmuje nazwy autorów i współpracowników, tytuły wydawnictw zawartych. Przy opisach osobowych wyróżniono autorów recenzji przez zastosowaniu skrótu (rec.) W indeksie przedmiotowym umieszczono nazwy działów, poddziałów, nagłówków, poszczególnych tematów i zagadnień, nazwy osobowe, geograficzne, tytułów czasopism i innych wydawnictw.
Bibliografia Bibliografii Polskich 1971-1985
Kolejną pozycją polskiej bibliografii bibliografii jest Bibliografia Bibliografii Polskich za lata 1971-1985 autorstwa Teresy Palikowej i Marii Przybysz.
Rejestruje:
prace bibliograficzne autorów polskich wydane w kraju i za granicą,
prace autorów obcych opublikowane w Polsce,
bibliografie sporządzone i wydane za granicą tematycznie związane z Polską lub wykazujące polskie piśmiennictwo,
bibliografie poloników zagranicznych,
bibliografie wszystkich rodzajów: ogólne, dziedzin i zagadnień, terytorialne, grup etnicznych, osobowe, zawartości poszczególnych czasopism.
Zasięg wydawniczy obejmuje:
opisy bibliograficzne z recenzjami ich dotyczącymi niezależnie od daty opublikowania, rejestrowane są razem z dziełem recenzowanym, w kolejności chronologicznej, Spisy bibliograficzne,
przeglądy bibliograficzne, omówienia stanu badań,
katalogi centrale ogólne i specjalne, katalogi poszczególnych bibliotek, katalogi księgarskie i wydawnicze,
wykazy rękopisów, archiwaliów, map, planów, rycin, plakatów, norm, patentów, nut, mikrofilmów, nagrań dźwiękowych, płyt, filmów,
artykuły z czasopism, fragmenty z wydawnictw zbiorowych zwartych i ciągłych.
Układ:
Taki sam jak poprzednio.
Aparat pomocniczy:
Zrąb główny uzupełniono dwoma indeksami: alfabetycznym i przedmiotowym. W indeksie alfabetycznym znajdują się nazwy autorów i współpracowników, autorów recenzji, tytułów wydawnictw zwartych oraz tytuły wyd. ciągłych opisane w trzecim stopniu szczegółowości. W indeksie przedmiotowym: nazwy działów, poddziałów, poszczególnych tematów i zagadnień, nazwy osobowe, geograficzne, tytuły czasopism i innych wydawnictw.
W indeksach zastosowano system odsyłaczy całkowitych - od drugiego członu nazwiska, od odmiennej formy nazw oraz od nazwy historycznych.
Bibliografię zaopatrzono również w wykaz tytułów wydawnictw ciągłych wymienionych w tekście, wraz ze skrótami tytułów.
„Bibliografia bibliografii polskich 1971-1985”
„Bibliografia bibliografii polskich 1971-1985” jest kolejną pozycją w cyklu polskich ogólnych retrospektywnych bibliografii bibliografii. Zapoczątkowała go, wydana w 1921 roku we Lwowie Bibliografia ... Wiktora Hahna.
Bibliografia rejestruje na podstawie egzemplarza obowiązkowego wpływającego do Biblioteki Narodowej, dokumentów ustalonych w wyniku poszukiwań indywidualnych lub na podstawie źródeł pośrednich spisy bibliograficzne, przeglądy bibliograficzne autorów polskich wydane w kraju i za granicą, autorów zagranicznych opublikowane w Polsce, autorów zagranicznych wydane za granicą tematycznie związane z Polską lub
wykazujące piśmiennictwo polskie. Rejestrowane są bibliografie wszystkich typów: ogólne, dziedzin i zagadnień, regionalne i lokalne, osobowe (instytucji, zespołów osobowych i osób indywidualnych), zawartości
poszczególnych czasopism.
Dobór i selekcja materiału
W bibliografii uwzględnia się: spisy bibliograficzne, przeglądy bibliograficzne i omówienia stanu badań
odnoszące się do stanu piśmiennictwa, centralne katalogi ogólne i specjalne, katalogi zbiorów dużych bibliotek, recenzje dotyczące zarejestrowanych spisów bibliograficznych (opisywane łącznie z dziełem recenzowanym), recenzje dotyczące spisów bibliograficznych napisane przez autorów polskich.
Uwzględnia się opublikowane wydawnictwa samoistne (zwarte i ciągłe), artykuły oraz fragmenty bibliograficzne.
Uwzględnia się bibliografie piśmiennictwa drukowanego, w tym także spisy rękopisów, starych druków, archiwaliów, nut, map, rycin, plakatów, przepisów i aktów prawnych i normatywnych, norm, patentów,
mikrofilmów i nagrań dźwiękowych, dysertacji oraz baz danych bibliograficznych; bibliografie dokumentów audiowizualnych, w tym płyt, nagrań na taśmach magnetycznych, filmów, mikrofilmów, przezroczy.
Recenzje są rejestrowane łącznie z dziełem recenzowanym.
Bibliografia nie rejestruje:
niewielkich bibliografii załącznikowych,
niewielkich tematycznych zestawień bibliograficznych,
katalogów wydawniczych publikowanych jako czasopisma,
księgarskich i wydawniczych druków reklamowych,
wykazów lektur dla poszczególnych semestrów i lat studiów,
rocznych i dwuletnich spisów treści czasopism,
ekspres informacji, informacji bieżących, przeglądów dokumentacyjnych wydanych przez ośrodki zakładowe.
Przepisy katalogowania, układ bibliografii
Opisy bibliograficzne są sporządzane zgodnie z normami: PN-82/N-01152.01.Opis bibliograficzny. Książki, PN-N-01152.01/A1. Opis bibliograficzny. Książki (Zmiana A1), PN-N-01152-2.Opis bibliograficzny. Wydawnictwa ciągłe, PN-N-01152-13. Opis bibliograficzny. Dokumenty elektroniczne. Opisy sporządza się w trzecim i pierwszym stopniu szczegółowości. Opis bibliograficzny uzupełniają hasła przedmiotowe. Skróty sporządza się zgodnie z normą PN-N-01158. Skróty wyrazów i wyrażeń w opisie bibliograficznym, a transliterację z alfabetów niełacińskich zgodnie z: PN ISO 9-2000 Informacja i dokumentacja. Transliteracja znaków cyrylickich na znaki łacińskie. Języki słowiańskie i niesłowiańskie oraz PN ISO 843-1999 Informacja i dokumentacja. Konwersja znaków greckich na znaki łacińskie.
Zrąb główny bibliografii, zawierający opisy bibliograficzne, ma układ według typów bibliografii. W obrębie działów i poddziałów pozycje są szeregowane alfabetycznie. W tym samym ciągu alfabetycznym ujmowane są także odsyłacze. Opis bibliograficzny uzupełniają hasła przedmiotowe. Drukowana postać bibliografii zawiera indeksy: alfabetyczny, przedmiotowy.
Forma prezentacji bibliografii
druk - „Bibliografia bibliografii polskich 1971-1985”. T. 1-2 / oprac. Teresa Pawlikowa, Marzena Przybysz; Biblioteka Narodowa. Warszawa, 2005, ISBN 83-7009-557-7 (całość), ISBN 83-7009-565-8 (t.1), ISBN 83-7009-573-9 (t.2)
bibliograficzna baza danych w systemie MAK. Opisy bibliograficzne w formacie MARC BN.
1. OGÓLNE POLSKIE BIBLIOGRAFIE BIBLIOGRAFII
RETROSPEKTYWNE
n rejestrują bibliografie niezależnie od ich formy wydawniczej (samoistne i niesamoistne)
n mają nieograniczony zakres, rejestrują bibliografie bibliografii, bibliografie ogólne, bibliografie specjalne
n opisy uzupełniane są o adnotacje na temat zawartości bibliografii, układu, ilości opisów, spisów pomocniczych
a. Sawoniak Henryk: Rozwój i metodyka powszechnych i narodowych bibliografii bibliografii. Warszawa 1971
n Zawiera powszechne, narodowe i polskie bibliografie bibliografii
b. Hahn Wiktor: Bibliografia bibliografij polskich. Do 1950 roku. Wrocław 1966
n Zawiera spisy i omówienia bibliograficzne oraz ważniejsze wydawnictwa informacyjne: encyklopedie, spisy biografii, repertuary teatrów, aktorów i in.
n Działy: Bibliografie bibliografij, bibliografie ogólne, bibliografie specjalne.
n Indeksy: alfabetyczny i przedmiotowy
c. Sawoniak Henryk: Bibliografia bibliografii polskich, 1951-1960. Wrocław 1967
n Zawiera spisy i omówienia bibliograficzne druków, rękopisów, mikrofilmów, płyt, filmów.
n Układ wg rodzajów bibliografii, bibliografie dziedzin i zagadnień w układzie klasowym.
n Indeksy: alfabetyczny, przedmiotowy
d. Maria Barbara Bieńkowa, Barbara Eychlerowa: Bibliografia bibliografii polskich 1961-1970 Wydanie: 1992, 772 s.
n Pod względem chronologicznym i metodycznym nawiązuje do "Bibliografii bibliografii polskich 1951-1960" autorstwa Henryka Sawoniaka
e. Bibliografia bibliografii polskich 1971-1985. T. 1-2
Oprac. Teresa Pawlikowa, Marzena Przybysz wyd. 2006, 668 + 1412 s.
n zawiera 15 923 pozycji bibliograficznych
n rejestruje prace bibliograficzne autorów polskich wydane w kraju i za granicą, prace autorów obcych opublikowane w Polsce oraz bibliografie sporządzone i wydane za granicą, tematycznie związane z Polską lub wykazujące polskie piśmiennictwo
n rejestruje spisy bibliograficzne, przeglądy bibliograficzne, omówienia stanu badań (jeśli zawierają informacje bibliograficzne)
n obejmuje książki, czasopisma, artykuły z czasopism, fragmenty piśmiennicze
n baza jest elektronicznym zapisem pozycji zawartych w wydawnictwie pod tym samym tytułem
n wyszukiwanie przez: autor-osoba, tytuł, seria, cykl, słowo w tytule, hasło przedmiotowe, temat/określnik, tytuł pracy zbiorowej, wykaz czasopism
Baza: Bibliografia Bibliografii Polskich od 1995 r. - http://mak.bn.org.pl/cgi-bin/makwww.exe?BM=13
n jest elektronicznym zapisem pozycji zawartych w wydawnictwie pod tym samym tytułem
n zawiera ok. 10000 opisów bibliograficznych, aktualizowana jest na bieżąco, rocznie przybywa ok. 3200 opisów
n bazę można przeszukiwać za pomocą 9 indeksów: autor-osoba, tytuł, seria, cykl, słowo w tytule, hasło przedmiotowe, temat/określnik, tytuł pracy zbiorowej, tytuł czasopisma