OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO

ELEKTROMONTER

W Rozporządzeniu Ministra Go­spodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28 kwietnia 2003 r. w spra­wie szczegółowych zasad stwier­dzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń i sieci (Dz. U. nr 89/2003, poz. 828) stwierdza się, że eksplo­atacją urządzeń, instalacji i sieci mogą zajmować się osoby, które spełniają wymagania kwalifikacyjne w zakresie obsługi, konserwacji, remontów, montażu i kontrolno--pomiarowe. Osoby te powinny ponadto poddać się wymaganym dla danego stanowiska badaniom lekarskim oraz muszą zostać prze­szkolone w zakresie znajomości przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (instruktaż wstępny ogólny, instruktaż stanowiskowy, szkolenie okresowe), zgodnie z Rozporządze­niem MGiP (Dz. U. nr 180/2004, poz. 1860 ze zm.).

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 17 wrze­śnia 1999 r. w sprawie bezpieczeń­stwa i higieny pracy przy urządze­niach i instalacjach elektrycznych (Dz. U. nr 80/1999, poz. 912zezm.) prace przy urządzeniach i insta­lacjach elektroenergetycznych, w zależności od zastosowanych metod i środków zapewniających bezpieczeństwo pracy, mogą być wykonywane: przy całkowicie wyłączonym napięciu, w pobliżu napięcia lub pod napięciem.

Przed przystąpieniem do wyko­nywania prac przy urządzeniach i instalacjach elektroenergetycz­nych wyłączonych spod napięcia należy:

• zastosować odpowiednie zabez­pieczenie przed przypadkowym załączeniem napięcia,

• wywiesić tablicę ostrzegawczą w miejscu wyłączenia obwodu o treści: „Nie załączać", sprawdzić brak napięcia w wyłą­czonym obwodzie,

• uziemić wyłączone urządzenia.
  Uziemienia należy wykonać tak, aby miejsce pracy znajdowało się w strefie ograniczonej uzie­mieniami, a co najmniej jedno uziemienie powinno być widocz­ne z miejsca pracy. W razie wie­lostronnego zasilania uziemienia powinny być wykonane od każdej strony,

• zabezpieczyć i oznaczyć miejsce pracy odpowiednimi znakami i tablicami ostrzegawczymi.

Charakterystyka stanowiska pracy

Elektromonter wykonuje nastę­pujące czynności:

• konserwuje urządzenia i in­stalacje elektryczne wewnątrz budynków i na zewnątrz,

• montuje, kontroluje i naprawia urządzenia i instalacje elek­tryczne,

• zakłada linie napowietrzne, wy­konuje przyłącza do budynków,

• układa kable elektroenerge­tyczne,

• obsługuje elektronarzędzia oraz maszyny i urządzenia elektryczne,

• dokonuje pomiarów elektrycz­nych.

Elektromonter może podejmo­wać prace bez polecenia lub na polecenie ustne (proste czynności lub czynności ujęte w instrukcjach stanowiskowych) i na polecenie pisemne (m.in. przy urządzeniach pod napięciem, w pobliżu urzą­dzeń pod napięciem, w pomiesz­czeniach zagrożonych pożarem lub wybuchem). Niektóre prace zlecone do wykonania elektromon­terowi, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 r. (Dz. U. nr 62/1996 r., poz. 288), powinny być wykonywane przez dwie osoby. Wykaz takich prac zobowiązany jest przygotować pracodawca.

Oceny ryzyka zawodowego do­konano tutaj dwoma metodami: wg PN-N-18002/2000 i RISK SCO-RE.

Karta oceny ryzyka zawodowego dla elektromontera według PN-N-18002/2000

Lp.

Zagrożenie

Źródło zagrożenia

Skutki zagrożenia

Przed oceną

Środki profilaktyczne

Po realizacji zadań

Uwagi

Ciężkość (C)

Prawdopodobieństwo (P)

Ryzyko (R)

Ciężkość (C)

Prawdopodobieństwo (P)

Ryzyko (R)

1.

Upadek na tym samym poziomie.

Śliskie i nierówne powierzchnie, zatara­sowane przejścia.

Złamania kończyn, zwichnięcia, potłuczenia.

S

S

S

Utrzymywać porządek na stanowisku pracy. Zabezpieczyć właściwy stan dróg transportowych.

S

M

M

2.

Upadek na niższy poziom.

Prace montażowe i naprawcze wykony­wane na wysokości.

Złamania, zwichnięcia, po­tłuczenia, urazy wewnętrzne, śmierć.

D

S

D

Stosować odpowiednio dobrane i zabezpieczone drabiny oraz pomosty robocze. W razie konieczności stosować sprzęt zabezpieczający, m.in. słupołazy i uprzęże bezpieczeństwa. W razie potrzeby stosować asekurację, prowadzoną przez drugiego pracownika.

S

M

M

3.

Pyły i odpryski.

Wiercenie, szlifowanie i cięcie mate­riałów.

Urazy oczu, choroby układu oddechowego.

S

S

S

Stosować okulary ochronne, osłony twarzy i półmaski.

M

M

M

4.

Uderzenie spowo­dowane ruchomymi przedmio­tami.

Zły stan narzędzi ręcznych (tępe ostrza, źle oprawione rękojeści). Brak lub uszkodzone osłony ruchomych elemen­tów maszyn i urządzeń. Niezamierzone uruchomienie maszyny lub urządzenia.

Obrażenia ciała, śmierć.

D

S

D

Stosować prawidłowo oprawione narzędzia ręczne. Rozmiary i typy narzędzi dobierać do rodzaju wykony­wanej pracy. Przestrzegać właściwego zamocowania osłon ruchomych elementów maszyn i urządzeń. Prze­nosić na inne miejsce elektronarzędzia po uprzednim wyłączeniu ich spod napięcia. Przestrzegać właściwe­go zamocowania osłon ruchomych elementów maszyn i urządzeń. Zachować szczególną ostrożność.

D

M

S

5.

Praca w wy­muszonej pozycji ciała.

Prace instalacyjne i remontowe wyko­nywane na wysokości (drabiny, słupy elektryczne czy podesty) oraz na tym samym poziomie.

Zwyrodnienia kostno-stawowe.

S

S

S

Stosować odpowiednią rotację pracowników przy wykonywaniu prac wymagających wymuszonej pozycji ciała. Stosować odpowiednie do zagrożeń i ergono­miczne ochrony osobiste, m.in. nakolanniki, przy pracach uzasadniających korzystanie z tego rodzaju wyposażenia.

S

M

M

6.

Słabe oświetlenie.

Niedostateczne oświetlenie naturalne. Brak lub źle dobrane źródła światła. Źle dobrane oprawy oświetleniowe.

Osłabienie lub uszkodzenie wzroku.

S

S

S

Dbać o właściwe oświetlenie naturalne stanowisk pracy, m.in. poprzez zapewnienie czystości okien, świetlików i naświetli. Stosować zgodne z normami sztuczne oświetlenie stanowisk pracy. Oprócz oświe­tlenia ogólnego stosować oświetlenie stanowiskowe.

M

M

M

7.

Pożar.

źle dobrane parametry instalacji el. Niedbale wykonane prace instalacyjne. Materiały łatwo palne umieszczone obok rozgrzanych przedmiotów lub obok urządzeń elektrycznych.

Oparzenia, śmierć.

D

M

S

Prace wykonywać ściśle według zatwierdzonego pro­jektu robót. Stosować właściwie dobrane zabezpiecze­nia nadprądowe. Wyposażyć stanowisko w wymagany sprzęt ppoż. Zachować szczególną ostrożność.

S

M

M

8.

Hałas i wibracje.

Wiercenie i cięcie materiałów. Odgłosy dochodzące z innych stanowisk pracy i z ulicy.

Choroby narządu słuchu, zwyrodnienia stawów.

S

S

S

Stosować w razie potrzeby ochronniki słuchu. Stoso­wać sprawne technicznie elektronarzędzia.

S

M

M

9.

Zmienne warunki atmosferyczne.

Niskie lub wysokie temperatury, opady deszczu lub śniegu.

Przeziębienie lub przegrzanie organizmu.

S

S

S

Wyposażyć pracownika w odpowiednią do warunków atmosferycznych odzież ochronną. Zapewnić napoje i posiłki profilaktyczne w czasie prac na otwartej prze­strzeni lub w niekorzystnym mikroklimacie, zgodnie z wymogami Rozporządzenia RM (Dz. U. nr 60/1996, poz. 279).

S

M

M

10.

Stres.

Zbyt duże wymagania w stosunku do możliwości pracownika. Prace w nadgodzinach. Obawa o własne życie i zdrowie podczas pracy w warunkach zagrożenia. Konflikty międzyludzkie.

Choroby ogólnoustrojowe ,nerwice.

S

D

D

Dostosowywać wymagania do możliwości psychofi­zycznych pracownika. Przestrzegać norm dotyczą­cych czasu pracy. Doskonalić metody instruktażu i szkoleń, kładąc szczególny nacisk na sposoby ograniczenia zagrożeń na stanowisku. Ustalić jasne zasady wynagradzania, premiowania i nakładania kar regulaminowych.

S

M

M

11.

Porażenie prądem elek­trycznym.

Prace naprawcze lub montażowe przy urządzeniach elektrycznych bez odłączenia napięcia lub bez właściwego zabezpieczenia przed przypadkowym załączeniem.

Śmierć.

D

S

D

Unikać prac prowadzonych pod napięciem, a jeśli są one konieczne, to stosować środki do bezpiecznego ich wykonywania. Stosować sprawny sprzęt ochronny i nieuszkodzone narzędzia - drążki i kleszcze izolacyjne, wskaźniki napięcia, rękawice dielektrycz­ne, izolacyjne narzędzia monterskie. Zastosować odpowiednie zabezpieczenie przed przypadkowym załączeniem - zgodnie z instrukcją stanowiskową. Omawiać zagadnienie podczas codziennych odpraw z pracownikami.

D

M

S

Prace z użyciem lamp przenośnych i elektronarzędzi w warunkach dużej wilgotności lub dokonywane w metalo­wych zbiornikach.

Śmierć.

D

S

D

Stosować w takich przypadkach zasilanie napięciem bezpiecznym 24 V.

M

M

M

Kontakt z metalowymi obudowami ma­szyn, urządzeń i elektronarzędzi, które mogą znaleźć się pod napięciem.

Śmierć.

D

M

S

Kontrolować stan techniczny wyłączników różnicowo--prądowych. Sprawdzać ich działanie każdorazowo przed przystąpieniem do pracy. Przeprowadzać okresową kontrolę zerowań i uziemień. Stosować elektronarzędzia wyposażone w sprawne uchwyty wykonane z materiałów izolacyjnych. Nie eksploato­wać elektronarzędzi na zewnątrz budynków podczas opadów atmosferycznych.

S

M

M

Możliwość natrafienia na przewody elektryczne pod napięciem, podczas wiercenia wiertarką el. w ścianach.

Śmierć, urazy ciała.

D

S

D

Wyłączać zagrożone obwody spod napięcia. Stosować detektory napięcia. Korzystać z dokumentacji budowlano-montażowej.

S

M

M

Uszkodzenia izolacji przewodów wiodą­cych prąd.

Śmierć.

D

S

D

Zabezpieczyć przewody przed przypadkowymi uszko­dzeniami mechanicznymi. Kontrolować okresowo stan izolacji przewodów.

S

M

M

Karta oceny ryzyka zawodowego dla elektromontera według metody RISK SCORE

Lp.	Zagrożenie	Możliwe źródła zagrożenia	Możliwe skutki zagrożenia	Przed oceną				Środki profilaktyczne	Po realizacji				Uwagi
									Skutki (S)	Ekspozycja (E)	Prawdopodobieństwo (P)	Ryzyko (R)			Skutki (S)	Ekspozycja (E)	Prawdopodobieństwo (P)	Ryzyko (R)
1.	Upadek na tym samym poziomie.	Śliskie i nierówne powierzchnie, zatarasowane przejścia.	Złamania kończyn, zwichnięcia, potłuczenia.	3	6	6	108 Średnie	Utrzymywać porządek na stanowisku pracy. Zabezpieczyć właściwy stan dróg transportowych.	3	6	3	54 Małe
2.	Upadek na niższy poziom.	Prace montażowe i naprawcze wykonywane na wysokości.	Złamania, zwichnięcia, po­tłuczenia, urazy wewnętrzne, śmierć.	15	6	6	540 B. duże	Stosować odpowiednio dobrane i zabezpieczone drabiny oraz pomosty robocze. W razie konieczności stosować sprzęt zabezpieczający, m.in. słupołazy i uprzęże bezpieczeństwa. W razie potrzeby stosować asekurację, prowadzoną przez drugiego pracownika.	3	6	3	54 Małe
3.	Pyły i odpryski.	Wiercenie, szlifowanie i cięcie materiałów.	Urazy oczu, choroby układu oddechowego.	3	6	10	180 Śred­nie	Stosować okulary ochronne, osłony twarzy i półmaski.	1	6	3	18 B. małe
4.	Uderzenie spowodowane ruchomymi przedmiotami.	Zły stan narzędzi ręcznych (tępe ostrza, źle oprawione rękojeści). Brak lub uszkodzone osłony ruchomych elementów maszyn i urzą­dzeń. Niezamierzone uruchomienie maszyny lub urządzenia.	Obrażenia ciała, śmierć.	7	6	7	252 Duże	Stosować prawidłowo oprawione narzędzia ręczne. Rozmiary i typy narzędzi dobierać do rodzaju wykony­wanej pracy. Przestrzegać właściwego zamocowania osłon ruchomych elementów maszyn i urządzeń. Prze­nosić na inne miejsce elektronarzędzia po uprzednim wyłączeniu ich spod napięcia. Przestrzegać właściwe­go zamocowania osłon ruchomych elementów maszyn i urządzeń. Zachować szczególną ostrożność.	3	6	3	54 Małe
5.	Praca w wy­muszonej pozycji ciała.	Prace instalacyjne i remontowe wykonywane na wysokości (drabiny, słupy elektryczne czy podesty) oraz na tym samym poziomie.	Zwyrodnienia kostno-stawowe.	3	6	6	108 Śred­nie	Stosować odpowiednią rotację pracowników przy wyko­nywaniu prac wymagających wymuszonej pozycji ciała. Stosować odpowiednie do zagrożeń i ergonomiczne ochrony osobiste, m.in. nakolanniki, przy pracach uza­sadniających korzystanie z tego rodzaju wyposażenia.	1	6	3	18 B. małe
6.	Słabe oświe­tlenie.	Niedostateczne oświetle­nie naturalne. Brak lub źle dobrane źródła świa­tła. Źle dobrane oprawy oświetleniowe.	Osłabienie lub uszkodzenie wzroku.	3	6	6	108 Śred­nie	Dbać o właściwe oświetlenie naturalne stanowisk pracy, m.in. poprzez zapewnienie czystości okien, świetlików i naświetli. Stosować zgodne z normami sztuczne oświetlenie stanowisk pracy. Oprócz oświetle­nia ogólnego stosować oświetlenie stanowiskowe.	1	6	3	18 B. małe
7.	Pożar.	Źle dobrane parametry instalacji el. Niedbale wykonane prace insta­lacyjne. Materiały łatwo palne umieszczone obok rozgrzanych przedmio­tów lub obok urządzeń elektrycznych.	Oparzenia, śmierć.	15	6	3	270 Duże	Prace wykonywać ściśle według zatwierdzonego pro­jektu robót. Stosować właściwie dobrane zabezpiecze­nia nadprądowe. Wyposażyć stanowisko w wymagany sprzęt ppoż. Zachować szczególną ostrożność.	3	6	1	18 B. małe
8.	Hałas i wi­bracje.	Wiercenie i cięcie mate­riałów. Odgłosy docho­dzące z innych stanowisk pracy i z ulicy.	Choroby narządu słuchu, zwyrodnienia stawów.	7	6	3	126 Śred­nie	Stosować w razie potrzeby ochronniki słuchu. Stoso­wać sprawne technicznie elektronarzędzia.	3	6	3	54 Małe
9.	Zmienne warunki at­mosferyczne.	Niskie lub wysokie tem­peratury, opady deszczu lub śniegu.	Przeziębienie lub przegrzanie organizmu.	3	6	10	180 Śred­nie	Wyposażyć pracownika w odpowiednią do warunków atmosferycznych odzież ochronną. Zapewnić napoje i po­siłki profilaktyczne w czasie prac na otwartej przestrzeni lub w niekorzystnym mikroklimacie, zgodnie z wymogami rozporządzenia RM (Dz. U. nr 60/1996, poz. 279).	3	6	3	54 Małe
10.	Stres.	Zbyt duże wymagania w stosunku do możliwości pracownika. Prace w nadgodzinach. Obawa o własne życie i zdrowie podczas pracy w warun­kach zagrożenia. Konflikty międzyludzkie.	Choroby ogólnoustrojowe, nerwice.	7	6	6	252 Duże	Dostosowywać wymagania do możliwości psychofi­zycznych pracownika. Przestrzegać norm dotyczących czasu pracy. Doskonalić metody instruktażu i szkoleń, kładąc szczególny nacisk na sposoby ograniczenia zagrożeń na stanowisku. Ustalić jasne zasady wyna­gradzania, premiowania i nakładania kar.	3	6	3	54 Małe
11.	Porażenie prądem elek­trycznym.	Prace naprawcze lub montażowe przy urządzeniach el. bez odłą­czenia napięcia lub bez właściwego zabezpiecze­nia przed przypadkowym załączeniem.	Śmierć.	15	6	6	540 B. duże	Unikać prac prowadzonych pod napięciem, a jeśli są one konieczne, to stosować środki do bezpiecznego ich wykonywania. Stosować sprawny sprzęt ochronny i nieuszkodzone narzędzia - drążki i kleszcze izolacyjne, wskaźniki napięcia, rękawice dielektryczne, izolacyjne narzędzia monterskie. Zastosować odpowiednie zabez­pieczenie przed przypadkowym załączeniem - zgodnie z instrukcją stanowiskową. Omawiać zagadnienie podczas codziennych odpraw z pracownikami.	7	6	3	126 Śred­nie
				Prace z użyciem lamp prze­nośnych i elektronarzędzi w warunkach dużej wil­gotności lub dokonywane w metalowych zbiornikach.	Śmierć.	15	6	3	270 Duże	Stosować w takich przypadkach zasilanie napięciem bezpiecznym 24 V.	3	6	1	18 B. małe
				Kontakt z metalowymi obudowami maszyn, urządzeń i elektronarzę­dzi, które mogą znaleźć się pod napięciem.	Śmierć.	15	6	6	540 B. duże	Kontrolować stan techniczny wyłączników różnicowo--prądowych. Sprawdzać ich działanie każdorazowo przed przystąpieniem do pracy. Przeprowadzać okresową kontrolę zerowań i uziemień. Stosować elektronarzędzia wyposażone w sprawne uchwyty wykonane z materia­łów izolacyjnych. Nie eksploatować elektronarzędzi na zewnątrz budynków podczas opadów atmosferycznych.	7	6	1	42 Małe
				Możliwość natrafienia na przewody elektryczne pod napięciem podczas wiercenia wiertarką el. w ścianach.	Śmierć, urazy ciała.	15	6	3	270 Duże	Wyłączać zagrożone obwody spod napięcia. Stosować detektory napięcia. Korzystać z dokumentacji budowlano-montażowej.	3	6	1	18 B. małe
				Uszkodzenia izolacji prze­wodów wiodących prąd.	Śmierć.	15	6	3	270 Duże	Zabezpieczyć przewody przed przypadkowymi uszko­dzeniami mechanicznymi. Kontrolować okresowo stan izolacji przewodów.	3	6	3	54 Małe

1

---