1. IDENTYFIKACJA SUBSTANCJI

Nazwa produktu: Bezwodnik maleinowy [bezwodnik kwasu maleinowego]

Wzór konstytucyjny: (COCH=CHCO)O

Wzór sumaryczny: C₄H₂O₃

Producent:

Dostawca:

Użytkownik:

Telefon awaryjny: (042) 631 47 24 (informacja toksykologiczna w Polsce)

2. SKŁAD I INFORMACJA O SKŁADNIKACH

Składniki stwarzające zagrożenie:

Nazwa chemiczna	% wag.	Nr CAS	Nr EINECS	Symbol ostrzegawczy	Symbole zagrożenia (R)
bezwodnik maleinowy	100	108-31-6	203-57-16	Xn	22-36/37/38-42

3. IDENTYFIKACJA ZAGROŻEŃ

Substancja niebezpieczna w myśl dyrektywy 1999/45/EEG.

Zagrożenie pożarowe: Ciało stałe palne. Pary wydobywające się ze stopionego bezwodnika maleinowego tworzą z powietrzem mieszaniny wybuchowe. Pary są cięższe od powietrza - gromadzą się przy powierzchni i w dolnych partiach pomieszczeń.

Zagrożenie toksykologiczne: Bezwodnik maleinowy działa drażniąco na skórę, oczy i błony śluzowe. Może powodować poważne oparzenia skóry. Wywołuje zapalenia spojówek, niekiedy z uszkodzeniem rogówki, zapalenie oskrzeli, czasami także krwotoczne zapalenie płuc. W dużych stężeniach bezwodnik maleinowy może spowodować gwałtowny skurcz krtani, mogący stać się przyczyną śmierci.

Zagrożenie ekotoksykologiczne: Bezwodnik maleinowy działa szkodliwie na organizmy żywe, w tym organizmy wodne.

4. PIERWSZA POMOC

Uwaga: W pierwszej kolejności należy wyprowadzić poszkodowaną osobę ze skażonego pyłami lub parami bezwodnika maleinowego środowiska. Ułożyć na lewym boku z głową skierowaną w dół.

Zatrucie inhalacyjne:
1.		W przypadku wystąpienia takiej potrzeby - wykonać sztuczne oddychanie lub podać tlen - najlepiej, jeśli tego dokona osoba przeszkolona.
2.		Okryć kocami. Zapewnić pomoc lekarską.
Zatrucie doustne:
1.	W razie zatrucia doustnego przepłukać usta wodą, dać do wypicia mleko lub 2-3 szklanki wody i skontaktować się z lekarzem lub centrum toksykologicznym. Podać osobie przytomnej środki wymiotne, o ile nie upłynęło zbyt wiele czasu od momentu zatrucia. Natychmiast przepłukać żołądek wodą.
2.	Do chwili odtransportowania do szpitala choremu zapewnić spokój, leżenie i ciepło.
Skażenie oczu:
1.	Przemyć skażone oczy strumieniem letniej wody przez 15-20 minut, przy wywiniętych powiekach.
2.	Zapewnić pomoc okulisty.
Skażenie skóry:
1.	Zdjąć skażone ubranie. Oczyścić mechanicznie skażoną skórę, przemyć dużą ilością wody, następnie alkoholem oraz wodą z łagodnym mydłem.
2.	W przypadku gdy podrażnienie skóry nie mija, skonsultować się z lekarzem dermatologiem.

5. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POŻARU

Szczególne zagrożenia:	Substancja palna. Pyły i pary z powietrzem tworzą mieszany wybuchowe.
Środki gaśnicze:	woda gaśnicza, gaśnice CO2, gaśnice proszkowe z proszkiem gaszącym ABC, gaśnice proszkowe z proszkiem gaszącym BC, gaśnice pianowe, gaśnice płynowe z dodatkowym wodnym roztworem środka.
Zalecenia szczegółowe:	Mały pożar gasić gaśnicą śniegową (CO2) lub proszkową (ABC albo BC), duży pożar gasić rozproszonymi prądami wody lub pianą gaśniczą. Uwaga: Nie stosować zwartych strumieni wody na powierzchnię palącej się substancji. Powoduje to rozrzucanie palącego się bezwodnika maleinowego, a tym samym rozprzestrzenianie ognisk pożaru. Zbiorniki narażone na działanie ognia lub wysokiej temperatury chłodzić wodą, a w miarę możliwości usunąć z zagrożonego obszaru.

6. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU NIEZAMIERZONEGO UWOLNIENIADO ŚRODOWISKA

Zalecenia ogólne:	W przypadku wydostania się z pojemników większej ilości bezwodnika maleinowego do środowiska, skażony teren należy wyizolować z otoczenia, a poza jego obręb wyprowadzić osoby postronne. W pierwszej kolejności odciąć źródło skażenia środowiska.
Środki ochrony osobistej:	Unikać kontaktu z uwalniającą się substancją. Stosować ubrania ochronne z tkanin powlekanych, rękawice ochronne, okulary ochronne w szczelnej obudowie, a w przypadku obecności pyłu wyczuwalnego bezwodnika maleinowego - ochrony dróg oddechowych. Należy pamiętać o ograniczonym czasie działania ochronnego filtrów cząsteczkowych i gazowych (filtr cząsteczkowy oznaczony kolorem białym i symbolem P2).
Zalecenia szczegółowe:	Usunąć źródło zapłonu (ugasić otwarty ogień, ogłosić zakaz palenia i używania narzędzi iskrzących), zabezpieczyć pojemniki przed nagrzaniem, starać się odciąć źródło skażenia środowiska (uszczelnić uszkodzone opakowanie i umieścić w opakowaniu awaryjnym), zebrać, skierować do ewentualnego zagospodarowania lub zniszczenia.
Zabezpieczenie środowiska:	Zabezpieczyć studzienki ściekowe. W przypadku skażenia wód powiadomić odpowiednie władze. Skażony grunt podlega wymianie.
Metody utylizacji:	Kontrolowane spalanie - zgodnie z wymogami z przepisów prawa.

7. POSTĘPOWANIE Z SUBSTANCJĄ I JEJ MAGAZYNOWANIE

Zapobieganie zatruciom:	Podczas stosowania bezwodnika maleinowego nie jeść, nie pić, nie zażywać lekarstw, unikać kontaktów z substancją, unikać wdychania pyłów, par i aerozoli, przestrzegać zasad higieny osobistej, stosować odzież i sprzęt ochrony osobistej, pracować w wentylowanym pomieszczeniu. Przechowywać w zamknięciu. W pomieszczeniach pracy oraz magazynowych nie powinny przebywać osoby postronne, w szczególności dzieci, kobiety ciężarne, osoby chore i w podeszłym wieku. Dzieci należy chronić przed dostępem do wyrobu.
Magazynowanie:	W oryginalnych, właściwie oznakowanych opakowaniach, szczelnie zamkniętych, w suchym magazynie substancji szkodliwych, wyposażonym w instalację wentylacyjną i elektryczną w wykonaniu przeciwwybuchowym, w miejscu chłodnym i suchym, na twardym podłożu. Opakowania chronić przed nagrzaniem. Na terenie magazynu przestrzegać zakazu palenia, spożywania posiłków, używania otwartego ognia i narzędzi iskrzących. Zasady magazynowania określa norma PN-89/C-81400.
Metody postępowania z odpadami:	Za odpad można uznać bezwodnik maleinowy, który w żadnej postaci nie nadaje się do zagospodarowania. Odpadowy bezwodnik maleinowy odstawiany jest do miejsca wskazanego przez służbę ochrony środowiska celem utylizacji.

8. KONTROLA NARAŻENIA I ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ

Rozwiązania techniczne: Ogólne - niezbędne do prawidłowego przewozu, magazynowania i stosowania bezwodnika maleinowego. Sprawna wentylacja.

Ochrony osobiste:

Ręce:	Rękawice z tworzywa powlekanego.
Oczy:	Okulary ochronne w szczelnej obudowie.
Drogi oddechowe:	W razie potrzeby ochrony dróg oddechowych w przypadku pracy w atmosferze z pyłami i parami bezwodnika maleinowego (z filtrem cząsteczkowym oznaczonym kolorem białym i symbolem P2 oraz filtrem par oznaczonym kolorem brązowym i literą A).
Skóra i ciało:	Ubrania ochronne ze zwartej tkaniny. Fartuchy ochronne.
Ochrony zbiorowe:	Wentylacja na stanowiskach pracy w obiektach zamkniętych. Zdroiki w pobliżu stanowisk pracy.
Inne informacje:	Higiena pracy: Obowiązują przepisy ogólne przemysłowej higieny pracy. Zanieczyszczone ubranie wymienić. Po pracy wymyć powierzchnię ciała oraz oczyścić ochrony osobiste. Nie jeść, nie pić, nie palić, nie zażywać leków podczas pracy. Zapobieganie zagrożeniom: Tam, gdzie występuje możliwość pojawienia się niebezpiecznych stężeń pyłów lub par pochodzących z bezwodnika maleinowego, wprowadzić zraszanie rozproszoną wodą.

Najwyższe dopuszczalne stężenie w środowisku pracy (NDS):

pary i aerozole: NDS - 0,5 mg/m³

NDSCh - 1 mg/m³

Metody oceny narażenia w środowisku pracy:

PN-86/Z-04050.01 - Ochrona czystości powietrza. Przyrządy i zestawy do pobierania próbek. Postanowienia ogólne.

PN-89/Z-04008.07 - Ochrona czystości powietrza. Pobieranie próbek. Postanowienia ogólne. Zasady pobierania próbek w środowisku pracy i interpretacja wyników.

Ocena narażenia: Zgodnie z normami polskimi dotyczącymi bezwodnika maleinowego.

9. WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE

9.1	Masa cząsteczkowa: 98,06 g/mol
9.2	Postać fizyczna, barwa, zapach: W warunkach normalnych bezwodnik maleinowy jest ciałem stałym, bezbarwnym, o nieprzyjemnym zapachu.
9.3	Gęstość: 1,32 g/cm^3
9.4	Gęstość usypowa: 700-800 kg/m^3
9.5	Temperatura topnienia: 51-53^oC
9.6	Temperatura wrzenia: 200^oC
9.7	Mieszalność z wodzą: Bezwodnik maleinowy w wodzie ulega rozkładowi.
9.8	Prężność par: 1,3 hPa (40^oC)
9.9	Temperatura samozapłonu: 475^oC
9.10	Zakres tworzenia mieszanin wybuchowych z powietrzem: 1,4-7,1% obj.
9.11	Inne: Bezwodnik maleinowy ma liczne zastosowania przemysłowe i laboratoryjne. Używany jest do produkcji żywic alkilowych, zmiękczaczy, tworzyw sztucznych, substancji zapachowych, środków grzybobójczych, barwników.

10. STABILNOŚĆ I REAKTYWNOŚĆ

Reaktywność i stabilność:	Bezwodnik maleinowy łatwo wchodzi w reakcję z wodą. Reaktywne jest podwójne wiązanie. Unikać kontaktów z silnymi utleniaczami.
Właściwości korozyjne:	Działa korodująco.

11. INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE

Drogi narażenia człowieka: Wdychanie, spożycie, kontakt ze skórą, kontakt z oczami.

Informacja ogólna: Bezwodnik maleinowy działa drażniąco na skórę, oczy i błony śluzowe. Może powodować poważne oparzenia skóry. Wywołuje zapalenia spojówek, niekiedy z uszkodzeniem rogówki, zapalenie oskrzeli, czasami także krwotoczne zapalenie płuc. W dużych stężeniach bezwodnik maleinowy może spowodować gwałtowny skurcz krtani, mogący stać się przyczyną śmierci. Obrzęk płuc rozwija się raczej rzadko. Objawami zatrucia jest zapalenie spojówek, krwawienie z nosa, chrypka, kaszel, niekiedy krew w ślinie, zapalenie oskrzeli, rozedma płuc. Obserwowane są reakcje alergiczne układu oddechowego.

Dane toksykologiczne:

LD_{50(doustnie, szczur)} = 400 mg/kg

Działanie miejscowe:

Wdychanie pyłów i par: W łagodnych przypadkach pojawia się kaszel, podrażnienie ust i gardła, czasami ból w klatce piersiowej. W groźniejszych przypadkach - dezorientacja, senność i utrata przytomności; mogą pojawić się drgawki. Rzadkim powikłaniem jest skrócenie oddechu z pieniącą się śliną (obrzęk płuc). Po 1-2 dniach może rozwinąć się zapalenie oskrzeli.

Spożycie: Spożycie bezwodnika maleinowego jest mało prawdopodobne, lecz jeśli się zdarzy, mogą powstać nudności i wymioty oraz ból brzucha. Następnie mogą wystąpić zaburzenia psychiczne i utrata przytomności. Rzadkim powikłaniem jest niedomoga nerek.

Kontakt ze skórą: Mogą powstawać podrażnienia, zaczerwienienia oraz pęcherze.

Kontakt z oczami: Może pojawić się zaczerwienienie i podrażnienie.

12. INFORMACJE EKOLOGICZNE

Działanie na organizmy wskaźnikowe:

Wskaźnik oceny dla ostrej toksyczności: wobec ssaków: 1,0,

wobec ryb: 2,0,

wobec bakterii: 2,8.

Stopień zagrożenia wód: Mały.

13. POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI

Metody unieszkodliwiania:

Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112. poz.1206).

Zawartość opakowania wg:

rodzaju 07 01 99 - inne, nie wymienione odpady.

Sposób likwidacji A1(A3): „Procesy spalania odpadów niebezpiecznych nie zawierających związków chlorowcoorganicznych..., w obrotowych piecach do produkcji cementu lub wapna” (po rozładowaniu opakowań).

Opakowanie:

rodzaj 15 01 02 - opakowania z tworzyw sztucznych,

rodzaj 15 01 04 - opakowania z metalu,

rodzaj 15 01 07 - opakowania ze szkła.

14. INFORMACJE O TRANSPORCIE

14.1	Numer ONZ:	2215
14.2	Klasa RID/ADR/IMO:	8
14.3	Grupa pakowania:	III
14.4	Numer rozpoznawczy zagrożenia:	80
14.5	Numer indeksowy (EC):	607-096-00-9
14.6	Symbole niebezpieczeństwa (R):	22-36/37/38-42
14.7	Symbole bezpieczeństwa (S):	2-22-28-39
14.8	Nalepka ostrzegawcza wg ADR/RID Nr 8:

15. INFORMACJE DOTYCZĄCE PRZEPISÓW PRAWNYCH

Kartę wykonano zgodnie z:

• Wytycznymi Dyrektywy UE Nr 1999/45/EG, Dyrektywy 67/548 EEC oraz Dyrektywy UE 88/379/EEC (Dangerous Product Regulations incl. EC Guidelines), dotyczącymi klasyfikowania, oznaczania i sporządzania informacji o materiałach niebezpiecznych.

• Ustawą o substancjach i preparatach chemicznych z dnia 11 stycznia 2001 r. (Dz. U. Nr 11, poz. 84; Nr 100, poz. 1085; Nr 123, poz. 1350; Nr 125, poz. 1367 ze zmianą z dnia 5 lipca 2002 r. (Dz. U. Nr 142, poz. 1187).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. w sprawie karty charakterystyki substancji niebezpiecznej i preparatu niebezpiecznego (Dz. U. Nr 140, poz. 1171).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem - ZAŁĄCZNIK (Dz. U. Nr 129, poz. 1110).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 11 lipca 2002 r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 140, poz. 1173).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 11 lipca 2002 r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych (Dz. U. Nr 140, poz. 1172).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 15 lipca 2002 r. w sprawie substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych, których opakowania należy zaopatrywać w zamknięcia utrudniające otwarcie przez dzieci i wyczuwalne dotykiem ostrzeżenie o niebezpieczeństwie (Dz. U. Nr 140, poz. 1174).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 14 lipca 2002 r. w sprawie obowiązku dostarczenia karty charakterystyki niektórych preparatów nie zaklasyfikowanych jako niebezpieczne (Dz. U. Nr 142, poz. 1194).

• Normą PN-ISO 11014-1:1998 „Bezpieczeństwo chemiczne - Karta charakterystyki bezpieczeństwa produktów chemicznych”.

• Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 17 czerwca 1998 r. (Dz. U. Nr 79, poz. 513) ze zmianą z 2 stycznia 2001 r. (Dz. U. Nr 4, poz.36) w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.

• Rozporządzeniem MZiOS z dnia 11 września 1996 r. (Dz. U. Nr 121, poz. 571) w sprawie czynników rakotwórczych w środowisku pracy oraz nadzoru nad stanem zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki.

• Rozporządzeniem MOŚZNL z dnia 28 kwietnia 1998 r. (Dz. U. Nr 55, poz. 355) w sprawie dopuszczalnych wartości stężeń substancji zanieczyszczających w powietrzu.

• Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 21 października 1998 r. (Dz. U. Nr 145, poz. 942) i zmianą z 5 marca 2001 r. (Dz. U. Nr 22, poz. 251) w sprawie szczegółowych zasad usuwania, wykorzystywania i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych.

• Ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206).

• Klasyfikacją materiałów niebezpiecznych według Umowy Europejskiej dotyczącej Międzynarodowego Przewozu Materiałów Niebezpiecznych ADR (ważnej od 01.07.2001 r.).

• Niniejsza karta charakterystyki substancji niebezpiecznej jest bezpośrednio przekazywana użytkownikowi bezwodnika maleinowego, bez zapewnień lub gwarancji co do kompletności bądź szczegółowości odnośnie do wszystkich informacji lub zaleceń w niej zawartych.

• Niniejsza karta nie jest żadną podstawą zobowiązującą do jakiejkolwiek odpowiedzialności jakiegokolwiek rodzaju ze strony dostawcy bezwodnika maleinowego. Przedsiębiorstwo nie będzie odpowiedzialne za jakiekolwiek zejście śmiertelne, chorobę lub uszczerbek na zdrowiu jakiejkolwiek natury, będący następstwem zastosowania lub niewłaściwego wykorzystania karty charakterystyki substancji niebezpiecznej lub materiału, którego karta dotyczy.

• Informacje zawarte w niniejszej karcie przedstawiają aktualny stan naszej wiedzy i doświadczeń dotyczących bezpiecznego stosowania wyrobu.

Na etykietach należy umieścić następujące informacje:

Symbole ostrzegawcze na opakowaniu jednostkowym:
Napis ostrzegawczy na opakowaniu jednostkowym:		„Substancja szkodliwa.”
Symbole zagrożenia
R 22	Działa szkodliwie po połknięciu.
R 36/37/38	Działa drażniąco na oczy, drogi oddechowe i skórę.
R 42	Może powodować uczulenie w przypadku narażenia drogą oddechową.
Symbole bezpieczeństwa
S 2	Chronić przed dziećmi.
S 28	Nie wdychać pyłu.
S 39	Nosić okulary lub ochronę twarzy.

16. INNE INFORMACJE

16.1 Chemiczne określenie produktu: Bezwodnik maleinowy
16.2 Znaczenie symboli:
Symbol ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych
Xn	Substancja szkodliwa.
Numer rozpoznawczy zagrożenia
80	Materiał żrący.
Znaczenie oznaczeń transportowych
Klasa RID/ADR: 8-III		Materiał żrący, mniej niebezpieczny.
Numer ONZ: 2215		Bezwodnik maleinowy.

Uwaga: Użytkownik ponosi odpowiedzialność za podjęcie wszelkich kroków mających na celu spełnienie wymogów prawa krajowego. Informacje zawarte w powyższej karcie stanowią opis wymogów bezpieczeństwa użytkowania substancji. Użytkownik ponosi całkowitą odpowiedzialność za określenie przydatności produktu do konkretnych celów. Zawarte w niniejszej karcie dane nie stanowią oceny bezpieczeństwa miejsca pracy użytkownika. Karta charakterystyki nie może być traktowana jako gwarancja właściwości substancji.

* * * * *

Według rozporządzenia MZ z dnia 3 lipca 2002 r., PN-ISO 11014-1 i Dyrektywy 91/155/EEC

	KARTA CHARAKTERYSTYKI NIEBEZPIECZNEJ SUBSTANCJI	Wydanie: I Data wydania: 25.11.02 Strona/stron 7/8
Nazwa:	BEZWODNIK MALEINOWY

Bezwodnik maleinowy

---