Zespół stresu pourazowego

- historia,

- stres urazowy, traumatyczny.

Kryteria diagnostyczne:

Czas pojawiania się

1. Osoba była bezpośrednio narażona na traumatyczne zdarzenia lub była świadkiem takiego zdarzenia, które spowodowało lub mogło spowodować śmierć lub poważne obrażenia lub zagrażało fizycznej sprawności.

2. Traumatyczne wydarzenie stale odnawia się w świadomości jednostki w postaci:

- natrętnych przypomnień lub obrazów (charakter wzrokowy lub słuchowy).

- nawracających przykrych snów.

- zachowań i uczuć, jak gdyby zdarzenie ponownie wystąpiło (ciągła niepewność, lęk).

- psychologiczny dystres w zetknięciu się z wewnętrznymi lub zewnętrznymi sygnałami, które przypominają zdarzenie.

- wzmożona fizjologiczna reaktywność na bodźce symbolizujące różne aspekty zdarzenia.

3. Utrzymuje się uporczywa tendencja do unikania wszelkich bodźców, które kojarzą się ze zdarzeniem i odrętwienie emocjonalne przejawiające się w:

- unikanie myśli, uczuć, rozmów na temat urazu.

- unikanie czynności, miejsc, ludzi, które przypominają uraz.

- niemożność przypomnienia sobie ważnych aspektów odnośnie zdarzenia.

- obniżenie zainteresowań.

- potrzeba chęci uczestniczenia w istotnych dotychczas dla jednostki sferach.

- poczucie odcięcia i obcości wobec innych osób.

- skrócenie perspektywy życiowej.

4. Występują uporczywe symptomy pobudzenia nie występujące przed zdarzeniem:

- trudności w koncentrowaniu się.

- nadmierna reakcja.

- wzmożona czujność.

- trudności w zasypianiu.

5. Zaburzenia B, C, D trwają dłużej niż miesiąc.

6. Zaburzenia spowodowały istotny kliniczny dystres lub pogorszenie się funkcjonowania jednostki w rodzinie, pracy itp.

Metody badania PTSD (zespołu stresu pourazowego)

Zespół PTSD nie występuje u wszystkich osób, które doświadczyły sytuacji traumatycznej.

PTSD, a osobowość (czynniki ryzyka):

• neurotyczność, introwersja.

• rozbicie podstawowego przekonania i logicznego uporządkowania, bezpieczeństwa, sztywność w nowej orientacji.

• zaburzenia lękowe.

• zaburzenia antyspołeczne.

• podatność na zranienie.

• niska samoocena.

• nadmierna wrażliwość biologiczna i psychologiczna (utrata przewidywalności i kontroli zdarzenia).

• rezultat procesu rewizji schematów poznawczych i zablokowanie adaptacji ich nowej struktury.

• cechy osobowości bierno-agresywne, unikające.

- osoby z podwyższoną depresją,

- osoby hipochondryczne,

- osoby zaburzone w funkcjonowaniu społecznym/rodzinnym,

- osoby z zaburzeniami funkcji poznawczych ( uwagi, pamięci),

- niezdolność do kształtowania wizji przyszłości.

PTSD może się ujawnić bezpośrednio po zdarzeniu lub też po jakimś okresie - gdy pewna sytuacja przypomni traumatyczne zdarzenie.

2 lata → okres w którym możemy mówić o PTSD, natomiast po tym okresie przechodzi on w trwałe zmiany osobowości (sfera emocji, poznawcza).

Potrzeba zaznaczenia swojej wartości w różny sposób charakteryzuje DDA.

Niskie poczucie bezpieczeństwa charakteryzuje w większości dzieci z rozbitych rodzin.

Przemoc - wszelkie odmiany złego traktowania członków rodziny, które nie są się w stanie skutecznie bronić

1. Dotyczy relacji z bliskimi, istnieje nierówny rozkład sił: dziecko-rodzic.

2. Dochodzi do wykorzystywania aspektu władzy.

3. Lęk ofiary, ale tez manipulowanie tym lękiem przez sprawcę przemocy. Kwestia nie liczenia się z problemami i potrzebami ofiary.

Uwarunkowania przemocy:

1. Społeczno - kulturowe,

2. Miłość romantyczna (brak zrozumienia potrzeb),

3. Struktura rodziny,

4. Stresy sytuacyjne,

5. Doświadczenia rozwojowe sprawców przemocy.

Intencje:

• Wymuszanie posłuszeństwa,

• Poczucie mocy i przewagi,

• Zachowania odwetowe.

Formy przemocy:

• Przemoc wobec dziecka,

• Przemoc wobec żony/męża,

• Przemoc wobec osób starszych/rodziców.

Przemoc wobec dziecka:

1. Fizyczna

2. Seksualna

- akty pozbawione kontaktu fizycznego,

- akty związane z kontaktem fizycznym z dzieckiem,

- akty fizyczne o znamionach gwałtu.

Ofiary:

- przypadkowe

- uczestniczące

3. Emocjonalna

4. Zaniedbania

Skutki: Syndrom Dziecka Maltretowanego

• Agresywność,

• Niepokój, lęk, napięcie,

• Ucieczka w świat marzeń, zaprzeczenie sytuacji,

• Sprzeczność w zachowaniu i emocjach (ambiwalencja),

• Wzmożona czujność,

• Podwójne myślenie,

• Fragmentaryzacja obrazu siebie,

• Psychiczne (lękowe) uzależnienie od rodziców.

Przemoc wobec żony i męża

1. Fizyczna

- faza narastania napięcia,

- faza gwałtownej przemocy,

- faza miodowego miesiąca.

2. Emocjonalna

- izolacja ofiary od źródeł wsparcia,

- eliminacja zachowań nie będących pod kontrolą sprawcy,

- zmęczenie, wyczerpanie.

3. Seksualna

- seksualne zachowania sadystyczne,

- zmuszanie do praktyk seksualnych nieakceptowanych,

- narzucanie liczby kontaktów,

- ośmieszania partnerki,

- zmuszanie do kontaktów kazirodczych, zoofili,

- zmuszanie do akceptacji przez ofiarę innych partnerów seksualnych.

20.01.2009

Skutki przemocy wobec kobiet

Zespół stresu pourazowego DSM III, DSM IV :

• Nadmierne pobudzenie związane z uporczywym czekaniem na bezpieczeństwo.

• Wtargniecia - ciągłe przeżywanie dramatycznego wydarzenia.

• Zawężenie, odrętwienie - zmiana stanu świadomości, sposobu reagowania na sytuację. (Herman)

Syndrom bitej kobiety (w ramach zespołu pourazowego):

• Reakcje unikowe (zaprzeczenie, odrętwienie, objawy depresyjne, zmniejszenie zainteresowania światem).

• Odtwarzanie doświadczeń urazowych.

• Podwyższona pobudliwość - objawy lękowe (płacz, zaburzenia snu, jedzenia, hiperaktywność, zaburzenia obsesyjno - kompulsywne).

• Dekompensacja psychiczna - brak integracji osobowości (wszystkie procesy działają oddzielnie).

• Poczucie utraty własnej godności, negatywna samoocena.

• Zespół wyczerpania walką.

Mechanizmy powstawania związku zależności między ofiarą, a sprawcą.

1. Wyuczona bezradność - stan wyuczonej bezradności przechodzi w stan

2. Syndrom sztokholmski - bezwzględne i bezwarunkowe przywiązanie ofiary do sprawcy.

• obecność osoby grożącej pozbawieniem życia i przekonaniem, że groźba jest realna.

• niemożność uniknięcia sytuacji grożącej.

• izolacja od otoczenia.

• obecność w zachowaniu się agresora choćby nieznacznych sygnałów zainteresowania i przychylności.

3. Efekt psychologicznej pułapki - odpowiedzialność za związek, poczucie zainteresowania i szacowanie możliwych strat.

4. Pułapka lęku - przesadne i nierealne, negatywne wyobrażenia sytuacji odejścia od partnera.

Wzorce reakcji psychologicznych

Emocjonalne: lęk, niepokój natręctwa, zakłócenia, obniżenie poczucia własnej wartości,

godności, wstyd, poczucie winy.

Poznawcze: zaburzenia percepcyjne, złudzenia, derealizacja, utrata wewnętrznego

przewidywania sukcesów własnych działań.

Behawioralne: tendencje samobójcze, uzależnienia, zaburzenia w funkcjonowaniu

społecznym, zaburzenia osobowości.

Biologiczne: nadmierne pobudzenie fizjologiczne, zaburzenia somatyczne (choroby, infekcje).

Interpersonalne: problemy w związkach z ludźmi, skłonność do przemocy,

doświadczeń traumatycznych, odtwarzanie urazowych zdarzeń.

Przemoc wobec osób starszych

Motywy:

• Wzrost zależności ofiary od agresora (choroba, zniedołężnienie, sytuacja socjalno - bytowa).

• Wzrost zależności agresora w sytuacji uzależnienia (np. alkoholizm).

• Obniżenie kontroli emocji u ofiary w związku z procesem starzenia się i obniżeniem sprawności psychicznej i fizycznej.

• Pozostawienie osób starszych poza siecią struktur społecznych.

Pomoc w sytuacji przemocy

• Interwencja kryzysowa - dotyczy bezpośrednich skutków urazów.

• Psychoterapia - leczenie odległych skutków urazów.

Interwencja kryzysowa

• Ocena zagrożenia stanu fizycznego i psychicznego ofiary.

• Zrozumienie reakcji ofiary (umożliwienie odreagowania, udzielenie schronienia).

• Przywrócenie poczucia kontroli i władzy nad odczuciami i życiem.

• Uruchomienie zasobów zaradczych (odwołanie do wcześniejszych skutecznych form radzenia sobie).

• Ułożenie planów działań zmierzających do zmiany (uczenie rozpoznawania sygnałów przemocy i wzrostu agresji u sprawcy).

27.01.2009

Ocena stosowanych strategii i stylów radzenia sobie ze stresem

One koncentrują się nie tylko na typologii tych skutków, ale również kształtowaniu zachowań plastycznych, typów sytuacji.

Stosowane sposoby radzenia sobie (2 grupy):

1. Racjonalne sposoby zmagania się ze stresem:

• Ocena i przeformowanie sytuacji, zwłaszcza takiej, która jest sytuacją zagrożenia.

• Poszukiwanie informacji zarówno o sytuacji trudnej, jak i o sobie samym w związku z daną sytuacją.

• Zachowania mające na celu zmianę sytuacji.

• Obrona własnego stanowiska i walka o to co się chce osiągnąć.

• Planowanie i systematyczne rozwiązywanie problemów.

• Poszukiwanie odpowiednich wzorców zachowania.

• Odnoszenie do analogicznych doświadczeń z przeszłości.

• Odbieranie rzetelnych informacji zwrotnych dotyczących własnego zachowania i celów.

• Dystansowanie się od problemu.

2. Emocjonalne

• Unikanie i ucieczka - osoba stara się uciekać w świat marzeń, używki.

• Samoobwinianie (krytykowanie siebie, autoagresja).

• Podwyższona samokontrola, niechęć do ujawniania własnych stanów emocjonalnych.

• Poszukiwanie wsparcia społecznego (opowiadanie innym o swojej trudnej sytuacji i w związku z tym przyjmowanie wyrazów współczucia, sympatii).

• Pozytywne przewartościowanie (dostrzeżenie dobrych stron sytuacji).

Efektywność - funkcje:

1. Rozwiązanie sytuacji stresowej (obniżenie napięcia).

2. Redukcja objawów fizjologicznych (ciśnienie, potliwość).

3. Przywrócenie osoby do przedchorobowych form aktywności (jednak nie zawsze jest to możliwe).

4. Adaptacja do sytuacji.

Racjonalny czy emocjonalny styl radzenia sobie?

Racjonalne: - w sytuacjach kontrolowanych,

- gdy stres się długo nie utrzymuje.

Emocjonalne: - nie rozwiążemy sytuacji, ale możemy zmienić sposób percepcji.

1

---