Geneza prawa gospodarczego.
Pr. gosp. - jedna z dziedzin prawa. Jest to nowa dziedzina pr., powstała po I W. Św. Jest to wytwór państwa niemieckiego. Pierwszym ustawodawstwem odnoszącym się do prawa gosp. był Francuski kodeks handlowy z 1807r., następny był Niemiecki k.h. z 1897r.. K.h. w Polsce w 1934r..
Definicja prawa gospodarczego.
Pr. gosp. - zespół norm prawnych ustanowionych lub usankcjonowanych przez państwo, których przestrzeganie gwarantowane jest przepisem państwowym. Jest to jedna z dziedzin prawa.
Źródła prawa gospodarczego.
Źródła pr. gosp.: *Konstytucja RP '97 *umowa międzynarodowa ratyfikowana przez Polskę *ustawy zwykłe: *pr. o dział. gosp. *o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym *o krajowym rejestrze sądowym '97 *kodeks sp. handl. *z 81 o przedsiębiorstwach państwowych *z 81 o załodze przedś. państw. *z 96 o komercjalizacji i prywatyzacji przedś. państw. *rozporządzenia (powoływanie właściwych ministrów)
Co to są przepisy parlamentarne.
Przepisy parametryczne - jeden z rodzajów przepisów prawa gosp. Przepisy te bezpośrednio łączą się z ekonomią i określają różnego rodzaju wielkości ekonomiczne (wzrost gospodarczy, PKB, PKN).
Zasady prawa gospodarczego.
Zasady prawa wyznaczają granice, zakres, treść, obowiązywanie danej dziedziny prawa. Istnieją zas. wspólne dla całego prawa. Żaden inny przepis nie może łamać zas. prawa. Jest to prawo sensu stricto. Stanowią integralną część każdego przepisu, aktu prawnego, ustawy, Konstytucji itd. Szczególna rola zas. pr. gosp.: *Wyznaczają kierunek działań prawodawczych wskazując jakie stany rzeczy prawodawca powinien osiągnąć poprzez tworzenie prawa oraz jakich wartości w procesie prawodawczym nie powinien naruszyć. *Ukierunkowują proces interpretacji przepisów prawa (wykładnia prawa): *w. językowe *w. dokładne *w. systemowe *w. niedokładne *w. celowościowe *w. autentyczne (legalne) - w. ze względu na podmiot *Wskazują kierunki stosowania prawa, oraz sposoby czynienia użytku z luzów decyzyjnych [pewna swoboda pozostawiona organowi stosującemu prawo (sąd) do wydawania rozstrzygnięć w rozpatrywanym przedmiocie. (Sąd orzeka na podstawie wiedzy i doświadczenia.)] *Ukierunkowują sposób czynienia użytku z różnych przysługujących określonym podmiotom praw. Wybrane zas. pr. gosp.: *z. wolności gosp. wyraża się: *w zakresie podejmowania i prowadzenia dz. gosp. *w zakresie wyboru formy organizacyjno-prawnej tej działalności *z. samodzielności gosp. i finansowej przedsiębiorcy. Każdy podmiot w Polsce jest samo finansujący i sam prowadzi dz. gosp. *Równość przedsiębiorców co do prawa. Istnieją pewne niuanse powodujące, że tak jest: *zapobieganie politykom monopolistycznym (Microsoft) *ustawa dotycząca nieuczciwej konkurencji *Dobrowolność zrzeszania się przedsiębiorców, pracodawców, pracowników i konsumentów. Zasady państwowe prawa gospodarczego: *z. praworządności ingerencji państwa w sferę gospodarczą - interwencjonizm państwowy - rozbudzenie gospodarki w strefie budownictwa po wielkim kryzysie gospodarczym USA w 1930r.. *z. demokracji gosp. - stołeczna gospodarka rynkowa jest wyrazem tej zasady. *z. ochrony gosp. interesów publicznych. *z. państwowej ochrony stosunków gosp.: *ochrony prawnej własności środków produkcji *ochrony prawnej uczciwej konkurencji *ochrony prawnej siły roboczej *ochrony praw konsumentów
Społeczna gospodarka rynkowa (cechy charakterystyczne).
Koncepcja ta powstała w Niemczech. Autorzy: *profesor ekonomii politycznej A. Muller-Armack *L.. Erhard minister gospodarki i kanclerz RFN. Cele: *osiągnięcie wysokiego dobrobytu gospodarczego przez: *ustanowienie porządku konkurencji *świadomą politykę wzrostu *zabezpieczenie zatrudnienia *zagwarantowanie wolności handlu zagranicznego, wymiany walut i przez rozbudowę podziału pracy *zabezpieczenie porządku pieniężnego przez: * centralny bank emisyjny *stabilność budżetu państwa *zabezpieczenie równowagi bilansu płatniczego i stosunków gospodarczych z zagranicą *bezpieczeństwo, sprawiedliwość i postęp społeczny przez: *maksymalizację produktu społecznego *ustanowienie porządku konkurencji *państwową korektę podziału dochodu i majątku w formie: świadczeń pomocy socjalnej, rent, płatności wyrównawczych, zasiłków na budowę mieszkania, subwencji i środków na podjęcie dz. gosp.. Wg koncepcji s.g.r państwo ma spełniać funkcje: *ogólnospołeczne *programować i prognozować rozwój gosp. *inspirować przekształcenia własnościowe *kreować zrównoważony rynek *sprawiać, że uczestnicy rynku będą podejmować działania zgodne z interesem państwowym *odpowiednio wpływać aby zmniejszać wahania w poziomie podstawowych wielkości ekonomicznych *modernizować mechanizmy rynkowe. Wg teorii s.g.r. cele polityki państwowej obejmują: *równowagę społeczną, wewnętrzną, zewnętrzną *optymalną strukturę gosp. *zrównoważony wzrost gosp. Głównym założeniem polityki socjalnej jest sprawiedliwość i równość szans. Polityka ta jest realizowana aby poprawić podział dochodu narodowego. *W teorii tej wyróżnia się bezpośrednie i pośrednie narzędzia kierowania do których między innymi należą: *redystrybucja zysków *dotacje *urzędy nadzoru gosp. * transfery majątku *oddziaływanie na układ rachunku ekonomicznego, zasilania finansowego i na układ motywacyjny. Konstyt. art.20.
Formy planowania państwowego.
*VI.1936r. - 4letni (36-40) plan inwestycyjny Kwiatkowskiego (budowa Centralnego Okręgu Przemysłowego). *XII.1938 - projekt wieloletniego planu perspektywicznego Kwiatkowskiego [15-letnit ( 39-54)] Miały być realizowane zadania gospodarcze. Przyczyny planowania: *konieczność odbudowy powojennych zniszczeń (Plan Marshalla)*wysoki stopień rozwoju sił wytwórczych i idąca za tym złożoność związków gospodarczych *potrzeba dokonania zmian w gospodarce by dostosować się do nowej sytuacji gosp. *nacjonalizacja i wzrost znaczenia sektora państwowego w gospodarce *odkrywanie nowych problemów gospodarczych *weryfikacja decyzji rządowych. Formy planowania: *pl. koniunkturalne - osiągnięcie ogólnej równowagi gospodarczej i równ. bilansu płatniczego; plany krótko i średnio terminowe *pl. częściowo strukturalne - do realizacji zadań w krótszym czasie; pochodna państwowej polityki budżetowej *pl. strukturalne - celem jest zapewnienie wzrostu gospodarczego w dłuższym okresie, umożliwienie dokonania odpowiednich przemian strukturalnych *pl. indykatywne - nie zawierają normatywnych zadań dla sektora prywatnego; informacja o przewidywanym kształtowaniu się sytuacji gosp. i działaniach rządu. Typy planów: *informacyjne - rozpowszechnianie informacji *parametryczne - oddziaływanie na adresatów za pomocą bodźców ekonomicznych *normatywne - nakazują lub zakazują określonych działań.
Działania nadzorcze państwa w gospodarce.
Cel - zapewnienie prawidłowej organizacji i funkcjonowania porządku gosp. i usuwanie nieprawidłowości powstających w tym zakresie. Nadzór: *forma powiązań między podmiotami w układzie stosunków zdecentralizowanych *jedna z funkcji kierowniczych *f. władcza o charakterze korygującym *ma ograniczony zakres przedm. i podm. *realizowany w formie indywidualnych aktów adm. 2 koncepcje zasięgu uprawnień organu nadzorczego: *k. ogólnej kompetencji organu sprawującego nadzór - org. nadzoru ma prawo władczo wkraczać w sferę działania nadzorczej jednostki *k. ograniczonej komp. o. s. n. - władcze wkroczenie org. sprawującego nadzór w sferę działania przedś. jest możliwe tylko w sprawach określonych konkretnym przepisem prawnym i przy zastosowaniu odpowiednich środków i form prawnych. Nadzór obejmuje: *podstawę prawną, określającą zakres przedm. i podm. nadzoru oraz jego zakres i środki *treść oraz podmioty stosunku nadzoru *odpowiedzialność *formy sprawowania n. *procedurę realizacji n. *środki ochrony prawnej wobec decyzji nadzorczych.
9. Formy oddziaływania państwa na gospodarkę.
*Działania organizatorskie państwa w gospodarce. Formowanie lub utrzymanie dla danego typu gospodarki struktury przesiębiorców. Przeprowadzenie ewidencji i rejestracji. *Działania koordynacyjne państwa w gospodarce. Stworzenie systemu przepisów prawnych odnoszących się do podmiotu gospodarczego. *Działania reglamentacyjne państwa w gospodarce. Reglamentacja cen. *Działania ekonomiczno- finansowe. Stymulacja długami i obciążeniami nałożonymi na podmioty gospodarcze ( podatki: państwowe i samorządowe). *Działania nadzorcze państwa. Nadzór- forma powiązań stosunków prawnych między podmiotami połączonymi ze sobą zależnościami strukturalnymi i funkcjonalnymi w układzie stosunków zdecentralizowanych. Jest jedną z funkcji kierowniczych, funkcją władczą o charakterze korygującym, realizowany w formie indywidualnych aktów adm. *Działania kontrolne państwa. Kontrola- konfrontacja wyznaczonego stanu z jego wykonaniem, powołane specjalne organy w celu kontroli: NIK, Urząd Skarbowy, sanepid, policja, banki. *Działania ochronne państwa. Przeciwdziałanie nieuczciwej konkurencji, praktykom monopolistycznym, sądownictwo gospodarcze, gwarancja państwa na tworzenie związków zawodowych, konsumenckich, samorządu gospodarczego.
Rada Ministrów jako organ administracji gospodarczej.
Przepisy prawne normujące organizację i tryb pracy RM - K. '97, i w ust. z 8.VIII.'96r. o org. i trybie pracy RM oraz zakresie działania ministrów, Regulamin pracy RM z '98r. RM sprawuje najważniejszą rolę w dziedzinie gospodarki. Funkcje RM: *sprawy polityki państwa nie zastrzeżone dla innych org. państwowych i sam. ter. *zapewnienie wykonania ustaw *opracowuje i zgłasza Sejmowi projekty ustaw niezbędne z punktu widzenia realizacji zadań państwa wobec gosp. *kierowanie, koordynowanie i kontrolowanie prac org. adm. rządowej . Organy pomocnicze i opiniodawcze RM: *Komitet Ekonomiczny *K. Społeczny *K. Spraw Obronnych *K. ds. Polityki Regionalnej i Zrównoważonego Rozwoju. *K. Ekonomiczny RM ma podst. znaczenie w sprawach makroekonomicznych. Zakres jego działania to sprawy projektów aktów normatywnych i programów, analiz i sprawozdań z polityki gosp. państwa: *planowanie i realizacja dochodów i wydatków budżetu państwa *rozwój: gospodarczy, rynku finansowego, infrastruktury technicznej gosp.*współpraca gosp. *przestrzenne zagospodarowanie kraju *prognozy koniunktury gosp. *Przy prezesie RM ciała o charakterze naukowym: *Rada Legislacyjna (opiniowanie projektów aktów normatywnych)*R. Strategii Społeczno Gospodarczej (wypracowanie opinii w zagadnieniach polityki gosp. i społecznej). Ministerstwo: *minister *sekretarz stanu *podsekretarz stanu.
Minister gospodarki jako organ administracji gospodarczej.
Min. gosp. powstało na podstawie reformy Centrum Administracyjnego. Utworzone na mocy ustawy z 21.VI.1996r. "o urzędzie ministra gospodarki". Zastąpiło: *Ministerstwo Przemysłu i Handlu *M. Współpracy Gospodarczej z Zagranicą *Prezesa Centralnego Urzędu Planowania Kompetencje ministra gosp.: *gospodarka *gosp. przestrzenna *rozwój regionalny W zakresie gospodarki minister zajmuje się: *współpracą gosp. z zagranicą *energetyką *certyfikacjami *sprawami dotyczącymi własności przemysłowych *działalnością gosp. wykonywaną w imieniu Skarbu P. *współpracą z organami Samorządu Gosp. W zakresie gosp. przestrzennej minister zajmuje się: *zagospodarowaniem przestrzennym *wspieraniem mieszkalnictwa *gosp. nieruchomościami *polityką miejską w zakresie nie należącym do samorządu terytorialnego *rządowymi programami rozwoju infrastruktury komunalnej *ogródkami działkowymi W zakresie rozwoju regionalnego minister zajmuje się: *współpracą z jednostkami organizacyjnymi zrzeszającymi organy sam. ter. w zakresie spraw społeczno-gospodarczych kraju (ze związkami gmin, miast, powiatów) *współpracą z jednostkami sam. ter. w zakresie rozwoju kraju *opracowanie projektów krajowej strategii rozwoju regionalnego *zawieranie kontraktów regionalnych (np. Kontrakt dla Warszawy - budowa metra, Kontrakt dla Śląska)
Minister Skarbu Państwa jako organ administracji gospodarczej.
Ministerstwo Skarbu Państwa - utworzone na mocy ustawy z 8.VIII.1996r. "O zasadach wykonywania uprawnień przysługujących Skarbowi Państwa". Skarb Państwa - ma osobowość prawną i reprezentuje w sprawach gosp. R.P. Minister S.P. zastąpił: *min. przemysłu i handlu *m. przekształceń własnościowych *m. współpracy gosp. z zagranicą *m. spraw wewnętrznych *Szefa Urzędu Rady Ministrów *Centralnego Urzędu Planowania *Gosp. Przestrzennej w budownictwie Główne zadania ministra S.P.: *Przygotowywanie i przedkładanie RM oraz z jej upoważnienia Sejmowi corocznych sprawozdań o stanie mienia S.P. oraz o skutkach prywatyzacji. *Prowadzenie zbiorczej ewidencji majątku S.P. *Prowadzenie ewidencji podmiotów, którym przysługuje wykonywanie uprawnień wynikających z praw majątkowych z praw majątkowych S.P.: *w zakresie praw z akcji i udziałów należących do S.P. *w stosunku do mienia pozostałego po likwidacji państwowych jednostek organizacyjnych lub przypadających S.P. w wyniku likwidacji sp. prawa handlowego z jego udziału (W wyniku komercjalizacji powstają jednoosobowe spółki S.P.) *Składanie oświadczeń woli w imieniu S.P. o utworzeniu sp. prawa handlowego lub o przystąpieniu do takiej sp., o utworzeniu fundacji bądź innej osoby prawnej. *Kontrola wykonywania przez inne organy adm. państwowej oraz państwowe osoby prawne zadań w zakresie przekształceń własnościowych.
Rządowe Centrum Studiów Strategicznych i jego rola w gospodarce narodowej.
RCSS - państwowa jednostka organizacyjna, prowadzi prace służące RM i Prezesowi RM do programowania strategicznego, prognozowania rozwoju gosp. i społecznego oraz zagospodarowania przestrzennego kraju. RCSS powstało w miejsce Centralnego Urzędu Planowania. Zadania RCSS: *przygotowywanie i przedstawianie RM: *prognoz i długookresowych, programów rozwoju gosp. i społ. *koncepcji i programów polityki zagospodarowania przestrzennego kraju i polityki regionalnej *ocen międzynarodowych uwarunkowań sytuacji kraju i długofalowych koncepcji polityki zagranicznej *ocen funkcjonalności struktur państwa i propozycji ich przekształceń *analizowanie zgodności treści i przebiegu realizacji programów krótkookresowych oraz średniookresowych ze strategicznymi programami długookresowymi i informowanie RM o stwierdzeniu braku ich zgodności *analizowanie stanu gosp. z punktu widzenia realizacji programów strategicznych oraz regionalnych i informowanie RM o stwierdzonych zagrożeniach *przygotowywanie analiz, prognoz i programów zleconych przez RM i Prezesa RM *wykonywanie zadań z zakresu obronności i bezpieczeństwa państwa, stosownie do kompetencji ustalonych w odrębnych przepisach. *RCSS współdziała z Polską Akademią Nauk, instytucjami naukowymi, szkołami wyższymi i samorządem województwa. *RCSS kieruje Prezes Kropiwnicki w randze ministra i członka RM. Do powoływania i odwoływania Prezesa RCSS stosuje się przepisy ustawy konstytucyjnej z 17.X.'92r. o wzajemnych stos. między władzą ustawodawczą i wykonawczą R.P. oraz o sam. ter. Centrum nie jest urzędem centralnym, lecz jednostką badawczą niższego rzędu. *Prowadzi gosp. finansową na zasadach określonych w prawie budżetowym dla jednostek budżetowych. Prezes Centrum dysponuje środkami budżetu państwa na finansowanie prac niezbędnych z punktu widzenia zadań Centrum. *Prezes Centrum ponosi odpowiedzialność konstytucyjną właściwą odpowiedzialności ministra. Do pracowników Centrum stosuje się odpowiednio przepisy o służbie cywilnej oraz o pracownikach urzędów państwowych, z wyłączeniem przepisów dotyczących aplikacji administracyjnej. Prezes Rady Ministrów określa, w drodze rozporządzenia, zasady wynagradzania oraz wymagania kwalifikacyjne pracowników Centrum. *Prezes RM, w drodze rozporządzenia, nadaje Centrum statut, w którym określa jego wewnętrzną organizację. RCSS nie jest nastawione wyłącznie na wykonywanie prac prognostycznych. * RCSS ogłasza swoją ocenę sytuacji społeczno-gospodarczej. Opiera się przede wszystkim na danych publikowanych przez GUS, NBP i Ministerstwo Finansów.
Skład Komitetu Integracji Europejskiej.
Został powołany na mocy rozporządzenia Prezesa RM z 2.X.1996r w sprawie nadania statutu Urzędowi Komitetu Integracji Europejskiej. Zastąpił on pełnomocnika Rządu do spraw Integracji Europejskiej. Skład KIE: *przewodniczący (pierwszym był Cimoszewicz, drugim Buzek, a obecnie Sergiusz Wolski) *sekretarz *członkowie Członkowie KIE: *minister spraw zagranicznych *m. spraw wewn. i adm. *m. gosp. *m. finansów *m. ochrony środowiska *m. pracy i polityki socjalnej *m. rolnictwa i rozwoju wsi *Prezes RM może powołać trzech członków wedle uznania. W obradach mogą brać udział: *Prezes NBP *Prezes RCSS Zadania KIE: *koordynowanie procesów dostosowawczych Polski z UE *inicjowanie i koordynowanie prac dostosowawczych w zakresie instytucji prawnych oraz opiniowanie aktów prawnych pod względem zgodności z wymogami UE *współpraca z Komisją Europejską w zakresie realizacji indywidualnych programów wymagań integracyjnych.
Urząd Ochrony konkurencji i konsumentów.
Został powołany na mocy ustawy z 5.II.1997r. w sprawie nadania statutu Urz. Ochr. Konk. Konsum. *zapewnienie uczciwej konk. *przeciwdziałanie praktykom monopol. Szczególne kompetencje: *prowadzenie rejestru przedś. których udział na rynku jest powyżej 80% *wydawanie decyzji w sprawach przeciwdziałania praktykom monopol..
Prezes Krajowego Urzędu Pracy.
Krajowy Urząd Pracy - Prezes KUP to centralny organ adm. państwowej (podlega Ministrowi Pracy i Polityki Socjalnej) Zakres działania: *tworzenie i realizacja polityki rynku pracy *organizacja i funkcjonowanie urzędów pracy *kontrola wydatkowanych środków z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych *nadzór i kontrola nad realizacją zadań *koordynacja współpracy z zagranicą i działań z zakresu służby zastępczej *podejmowanie zatrudnienia przez Polaków za granicą i osób zagranicznych w RP *wykonywanie zadań dysponenta Funduszu Pracy *planowanie, organizacja i zarządzanie systemem informatycznym w urzędach pracy *opiniowanie projektów umów z partnerami zagranicznymi oraz uczestniczenie w negocjacjach *realizacja zadań wynikających z przepisów o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy *inicjowanie i koordynowanie kontroli przestrzegania przepisów o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu.
Komisja papierów wartościowych i giełd.
Centralny organ adm. rządowej w sprawach obrotu pap. wart. Zadania tej Komisji: *funkcje kontrolno-nadzorcze nad obrotem pap. wart. w RP *reglamentacja *funkcje organizacyjno-inspirujące *funkcje informacyjne *W skład wchodzą pełnomocnicy różnych ministerstw, nadzór sprawuje prezes RM.
Wymień znane Ci Agencje Rządowe.
*Państwowa Agencja Inwestycji Zagranicznych *Polski Fundusz Gwarancyjny *A. Rozwoju Przemysłu *A. Własności Rolnej Skarbu Państwa *A. Budowy i Eksploatacji Autostrad *A. Prywatyzacji *A. Rynku Rolnego *Polski Fundusz Gwarancyjny *Państwowa A. Węgla Kamiennego *A. Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa *Wojskowa A. Mieszkaniowa *Państwowa A. Prasowa *Państwowa A. Radiokomunikacji *Państwowa A. Informacyjna *A. Techniki i Technologii *Krajowa A. Poszanowania Energii
Terenowa administracja rządowa.
Zadania adm. rz. w terenie wykonują: *woj. sprawujący władzę adm. ogólnej *org.: *adm. niezespolonej *sam. ter. (jeżeli wykonywanie zadań adm. rządowej wynika z ustawy lub zawartego porozumienia)*innych sam. (jeżeli wykonywanie zadań adm. rządowej następuje na podstawie ustawy lub porozumienia) *kierownicy zespolonych służb, inspekcji i straży, działający pod zwierzchnictwem woj. *kierownicy powiatowych służb, inspekcji i straży, wykonujący zadania i kompetencje określone w ustawach, działający pod zwierzchnictwem starosty. Wojewoda: *kieruje i zapewnia adm. rz. i innym jednostkom warunki działania w woj. *koordynuje pracę organów *nadzoruje działalność jednostek sam. ter. *wydaje decyzje w sprawach należących do jego właściwości *reprezentuje Skarb P. *wykonuje obowiązki i uprawnienia organu założycielskiego względem przedś. państw. *wykonuje uprawnienia wynikające z przepisów o fundacjach *ma prawo do zgłaszania kandydatów na członków rad nadzorczych spółek. *Woj. wykonuje zad. przy pomocy wc-wojewody i kierowników służb i inspekcji wojewódzkich, urzędu wojewódzkiego i urz. rejonowych podlegających nadzorowi. *Regionalne izby obrachunkowe mają terenowy charakter i zakres działania - kontrolują gosp. finansową i zamówienia publiczne gmin, powiatów i woj., samorządowych związków międzygminnych itd., nadzorują działalność komunalną w zakresie spraw budżetowych i kontrolują dotacje. Prezes RM sprawuje nadzór nad działalnością r.i.o.
NIK w systemie gospodarczym państwa.
Pozycję prawną NIK-u reguluje Konstytucja i ustawa z '94r. o NIK-u. *NIK - naczelny organ kontroli państwowej, podlegający Sejmowi. NIK kontroluje działalność: adm. rząd.; NBP; państwowych, komunalnych osób prawnych; organów sam teryt.; przedsiębiorców oraz innych jednostek organizacyjnych. NIK przedkłada Sejmowi: *opinię w sprawie absolutorium RM *informacje o wynikach kontroli , wnioski i wystąpienia *analizę wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej. *Kontrolerzy NIK prowadzą postępowania kontrolne. Po zatwierdzeniu uchwały przez Prezesa NIK-u staje się ona nieodwołalna.
NBP w systemie gospodarczym państwa.
*NBP - centralny bank państwa Funkcje NBP: *banku emisyjnego - emituje znaki pieniężne *banku banków (jako bank rezerwowy dla banków komercjalnych) - reguluje cyrkulację emitowanego pieniądza oraz pieniądza gotówkowego i płynność systemu bankowego. *banku gospodarki narodowej - czuwa nad równowaga bilansu płatniczego, udziela kredytów Budżetowi Państwa, obsługuje dług państwowy i kasową obsługę BP. NBP: *współdziała z min. finansów w opracowywaniu planów finansowych *współdziała w kształtowaniu polityki gosp. państwa *opiniuje projekty aktów normatywnych z zakresu polityki gosp., a także projekt ustawy budżetowej *okresowo ocenia sytuację pieniężną państwa *przedstawia opinie do planu bilansu płatniczego etc.
Rada Polityki Pieniężnej w systemie gospodarczym państwa.
*RPP jest organem NBP. Skład Rady: *Przewodniczący Rady (Prezes NBP) *9 członków, powołanych w równej liczbie przez Prezydenta RP, Sejm i Senat. Powołani są oni na 6 lat. RPP: *ustala coroczne założenia polityki pieniężnej i przekazuje je Sejmowi, potem składa z niego sprawozdanie *ustala wysokość stóp proc.*ustala zasady i stopy rezerwy obowiązkowej banków *określa górne granice zobowiązań z zaciągniętych przez NBP pożyczek i kredytów *zatwierdza plan finansowy i sprawozdanie z działalności oraz roczne sprawozdanie finansowe NBP *ustala zasady operacji otwartego rynku. *RPP dokonuje oceny działalności Zarządu NBP w zakresie realizacji założeń polityki pieniężnej i uchwala zasady rachunkowości NBP.
Samorządowa administracja gospodarcza.
Zadania zlecone i własne sam. ter. w dziedzinie gosp. Adm. samorządową stanowi zarząd gminy (U. z 8.III.'90), który jest organem wykonawczym. Skład zarządu: *wójt lub burmistrz (prezydent miasta) jako przewodniczący zarządu *ich zastępcy *pozostali członkowie Zarząd: *wykonuje zadania przy pomocy urzędu gminy (kontroluje to rada gminy i regionalna izba obrachunkowa) *organizuje i kontroluje działalność jedn. organizacyjnych *pełni funkcje walnego zgromadzenia w jednoosobowych spółkach gminy *współdziała z terenowymi organami adm. rządowej w realizacji ich zadań na rzecz gosp. Rola adm. samorządowej jako aparatu gosp. odnosi się głównie do wykonywania zadań gosp. gminy. *U z 5.VI.'98. - Adm. sam. w powiecie tworzy zarząd powiatu, w skład którego wchodzą starosta (przewodniczący), wice-starosta i pozostali członkowie. W woj. w skład zarządu woj. wchodzi marszałek woj. (przewodniczący), wiceprzewodniczący i pozostali członkowie. Zarząd gminy, powiatu i woj. są organami wykonawczymi o charakterze kolegialnym, chociaż decyzje w sprawach indywidualnych wydają przewodniczący zarządów.
Samorząd gospodarczy.
Cechy samorządu: *organizacja wyodrębnionej grupy społecznej *charakteryzuje go powszechność członkostwa *ma strukturę wewnętrzną opartą na demokracji *jest samodzielny i odpowiada za swoją działalność. Sam. gosp.: *tworzony jest przez określone grupy zawodowe *powinny przejmować niektóre funkcje adm. gosp. *powinien prowadzić ewidencję i rejestrację, wtedy można by było obniżyć ryzyko współpracy z niesolidnymi partnerami * powinny kształtować i kultywować zachowanie zasad etyki zawodowej i obyczajów kupieckich *może ułatwiać rozwój gosp., stabilizację i prowadzenie polityki gosp. o charakterze długofalowym poprzez zmniejszenie skali oportunistycznych zachowań przedsiębiorców *dzięki szerokiej działalności sam. gosp. możliwe jest zwalczanie bezrobocia *ułatwia podejmowanie wielu czynności faktycznych *przejmuje wykonawstwo części zadań państwa wobec gosp.
Organizacje pracowników i pracodawców.
Obywatele, którzy są pracownikami lub osobami bezrobotnymi mogą się zrzeszać w związkach zawodowych - organizacje powołane do reprezentowania i obrony praw, interesów zawodowych i socjalnych ludzi pracy (OPZZ, Solidarność, Solidarność Rolników indywidualnych, Solidarność 80). Związki zawodowe mogą wyrażać opinie na temat projektów aktów prawnych , ich założeń, mogą występować z wnioskami o wydanie lub zmianę ustawy w zakresie objętym zadaniami zw. zaw. Również pracodawcy tworzą związki grupujące pracodawców. (Business Center Club) Zadaniami związków pracodawców są ochrona praw i reprezentowanie interesów zrzeszonych członków. Federacje i konfederacje związków pracodawców mogą opiniować założenia i projekty aktów prawnych i prowadzić rokowania zbiorowe.
Zakres podmiotowy ustawy "prawo o działalności gospodarczej".
Zakres przedmiotowy ustawy "prawo o działalności gospodarczej".
Ustawa określa zasady podejmowania i wykonywania dz. gosp. na terytorium RP oraz zadania organów adm. rz.i organów jednostek sam. ter. w zakresie dz. gosp. Ustawa z 19.XI.'99r. dotyczy: *określenie ustroju gosp. państwa *określenie zasad jego funkcjonowania i ochrony, a w szczególności: *podejmowania i wykonywania dz. gosp. *koncesjonowania dz. gosp. *zezwoleń na wykonywanie dz. gosp. *przedsiębiorców zagranicznych *małych i średnich przedsiębiorców *samorządu gospodarczego *zadań org. adm. rządowej i jednostek sam. ter. w zakresie dz. gosp.
Co nie jest działalnością gospodarczą?
Działalnością gospodarczą nie jest wszystko to co nie jest zarobkową działalnością wytwórczą, handlową, budowlaną, usługową oraz poszukiwaniem, rozpoznawaniem i eksploatacją zasobów naturalnych, wykonywaną w sposób zorganizowany i ciągły. Zasady dz. gosp.: *wolności podejmowania i wykonywania dz. gosp. *równości praw podejmowania i wykonywania dz. gosp. *legalności podejmowania i wykonywania dz. gosp. *wykorzystywania dz. gosp. na zasadach uczciwej konkurencji *poszanowania dobrych obyczajów w wykonywaniu dz. gosp.*poszanowania słusznych interesów konsumentów w wykonywaniu dz. gosp. *reprezentacji środowiska przedsiębiorców przez sam. gosp. *Każdy kto spełni określone prawem warunki może prowadzić dz. gosp. Warunki są to pewne okoliczności, które musimy spełnić, aby podjąć dz. gosp., są to wtedy zdarzenia pewne.
Sfery podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej, krótka charakterystyka.
Sfery podejmowania i wykonywania dz. gosp.: *Sfera wolnego podejmowania i wykonywania dz. gosp. (*wpis do rejestru, *rejestrów specjalnych [REGON, NIP, ZUS], *przepisy dotyczące ochrony życia i zdrowia ludzkiego [BHP, p. przeciwpożarowe, p. sanitarne, p. prawa budowlanego, ochrona środowiska, kwalifikacje zawodowe]) *Sfera bezwzględnego zakazu wykonywania dz. gosp. (*prowadzenie dz. gosp. w sferze zakazanej przez prawo (paserstwo, przemyt) *skutki umów, które są nieważne dla prawa (świadczenie usług seksualnych) *Sfera względnego zakazu wykonywania dz. gosp. (Ustawodawca zgadza się na to aby podmioty gosp. prowadziły dz. gosp., która jest zakazana (monopol).) *Reglamentowane wykonywanie dz. gosp. (Ustawodawca wprowadza ograniczenia na prowadzenie dz. gosp.: *koncesję, *zezwolenia)
Obowiązki przedsiębiorców w wolnej sferze podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej.
*WPIS DO REJESTRU (U. z '97 o krajowym rejestrze sądowym) *Rejestr składa się z: *rejestru przedsiębiorców (Wchodzą: *osoby fizyczne prowadzące dz. gosp., *spółka jawna, komandytowa, z.o.o. akcyjna, *przedś. państw., jednostki rozwojowo-badawcze, *przedsiębiorcy zagraniczni, *towarzystwo ubezpieczeń wzajemnych, *inne osoby prawne prowadzące dz. gosp. w świetle ustawy 'Prawa o działalności gospodarczej.', *oddziały zagranicznych spółek akcyjnych, z.o.o. i komandytowo-akcyjnych*rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej (Aby nie wytworzyła się szara strefa, by nie było 'prania pieniędzy'.)*rejestru dłużników niewypłacalnych (Abyśmy wiedzieli z kim prowadzimy interesy. Możemy otrzymać informacje o podm. gosp., jego wypłacalności. Rejestry prowadzone są w sądach rejonowych w miastach wojewódzkich.) *Urzędy Gminy: *będą zobowiązane do udzielania wglądu do Europejskiej Klasyfikacji Działalności czyli klasyfikacji rodzaju prowadzenia dz. gosp.*będą musiały udostępniać formularze wniosków do sądów rejonowych *będą informowały o kosztach oraz o sposobie ich uiszczania *REJESTRY SPECJALNE: *REGON - numer statystyczny nadawany przez Wojewódzki Urząd Statystyczny, na mocy ustawy o 'Statystyce publicznej' *NIP - numer identyfikacji podatkowej otrzymujemy na podstawie u. z '95r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników *ZUS - Zakład Ubezpieczeń Społecznych - ubezpieczamy się we właściwym miejscowo ZUS-ie *PRZEPISY DOTYCZĄCE OCHRONY ŻYCIA I ZDROWIA LUDZKIEGO *BHP - bezpieczeństwo i higiena pracy wprowadzone na podstawie KP z 1974r.. Obowiązek przeprowadzenia szkoleń BHP. Państwowa Inspekcja Pracy kontroluje przestrzeganie przep. BHP. *PRZEP. PRZECIWPOŻAROWE - ustanowione na mocy u. z '91r. o 'Ochronie przeciwpożarowej' *droga ewakuacyjna *rozmieszczenie gaśnic *szkolenia przeciwpożarowe. Organem kontrolnym jest Państwowa Straż Pożarna (istnieje też Ochotnicza Straż Pożarna). *P. SANITARNE - regulowane w u. z '85 o inspekcji sanitarnej. Dz. gosp. związana z produkcją i przewozem artykułów spożywczych. Nie mogą w tym uczestniczyć nosiciele różnych chorób zakaźnych + gruźlicy. Nosiciele wirusa HIV nie mogą pracować w bezpośredniej styczności z artykułami spożywczymi. Kontroluje to Państwowa Inspekcja Sanitarna. *P. PRAWA BUDOWLANEGO - regulowane na podstawie u. z '94. Kontrolują to organy Nadzoru Budowlanego *P. DOTYCZĄCE OCHRONY ŚRODOWISKA - regulowane są w dwóch u. z '80 o kształtowaniu i ochronie środowiska naturalnego i z '91o ochronie przyrody. Przep. szczególne: *prawo wodne *pr. górnicze *p. o lasach *KWALIFIKACJE ZAWODOWE osób prowadzących dz. gosp. Zawody wymagające odpowiednich kwalifikacji: *medyczne *prawnicze *techniczne. Te kwalifikacje muszą posiadać osoby świadczące dane usługi. *RACHUNKI BANKOWE
Jakie przepisy zawarte w ustawie "prawo o dz. gosp." weszły w życie z dniem 1.I.2000r.?
*Prowadzenie działalności gospodarczej w oparciu o koncesję. *Prowadzenie działalności gospodarczej w oparciu o zezwolenie. *Prowadzenie działalności gospodarczej przez podmioty zagraniczne. *Prowadzenie działalności gospodarczej przez małych i średnich przedsiębiorców
Podejmowanie i wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie koncesji. (35)
*Koncesja - akt zgody ustawodawcy, państwa na podejmowanie i wykonywanie dz. gosp.przez przedsiębiorców w zakresie monopolu gosp. (Jest to decyzja administracyjna). Koncesja jest aktem indywidualnym przyznawanym konkretnej, pojedynczej osobie. Rodzaje dz. gosp. objęte koncesją: *poszukiwanie lub rozpoznawanie złóż kopalin, wydobywanie kopalin, bez zbiornikowe magazynowanie substancji oraz składowanie odpadów w górotworze (w tym podziemnych wyrobiskach górniczych) - gaz ziemny, węgiel kamienny, ropa *wytwarzanie i obrót materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym *wytwarzanie, magazynowanie, przetwarzanie, przesyłanie i dystrybucja paliw i energii *ochrona osób i mienia *transport lotniczy oraz wykonywanie innych usług lotniczych *budowa i eksploatacja autostrad płatnych *zarządzanie liniami kolejowymi oraz wykonywanie przewozów kolejowych *rozpowszechnianie programów radiowych i telewizyjnych O przyznanie koncesji ubiegać może się: *każdy przedsiębiorca *podmiot, któremu została cofnięta koncesja może ubiegać się o nią ponownie po upływie 3 lat *Koncesję przyznaje organ koncesyjny (właściwy przedmiotowo minister), który jest organem adm. rządowej lub jednostki sam. ter. upoważniony na podstawie ust. do udzielania, odmowy udzielania, zmiany i cofania koncesji. Koncesja przyznawana jest na czas od 2 do 50 lat. *Procedura koncesyjna jest proc. adm. Rozpoczyna się złożeniem wniosku przez zainteresowany podmiot gosp. Wniosek koncesyjny musi zawierać: *oznaczenie przedsiębiorcy: jego siedzibę i jego adres *numer w rejestrze przedsiębiorców *określenie rodzaju i zakresu wykonywania dz. gosp. na którą ma być udzielona koncesja *informacje określone w ustawach szczególnych (warunki, które musi spełnić przedś.) Jeżeli mamy do czynienia z więcej niż jednym wnioskiem to organ koncesyjny przyznaje wszystkim koncesję albo przeprowadza postępowanie sporne administracyjne (przetarg, konkurs który musi być ogłoszony w monitorze sądowym i gosp.). Organ koncesyjny może: *udzielać koncesji *odmówić udzielenia koncesji jeśli nie zostaną spełnione pewne warunki *może udzielić koncesji przy zmienionych warunkach i zakresie (np. koncesja na broń z zastrzeżeniem - zakaz sprzedaży określonej broni) *Jeśli organ koncesyjny odmówi udzielenia koncesji to podm. gosp. może odwołać się do tego samego ministra (organ wyższego stopnia), a później do NSA, który będzie rozpatrywał skargę na decyzję ministra. Jeśli warunki zostały spełnione przez podm. gosp. to musi zostać mu przyznana koncesja. *Jeśli przedsiębiorca po uzyskaniu koncesji nie dotrzyma warunków to koncesja może mu być cofnięta. Koncesja musi być cofnięta gdy: *wydano prawomocne orzeczenie zakazujące przedsiębiorcy wykonywania dz. gosp. objętej koncesją *przedsiębiorca nie podjął dz. objętej koncesją mimo wezwania organu koncesyjnego do jej podjęcia lub zaprzestał prowadzenia dz. gosp. w zakresie koncesji Koncesja może być cofnięta gdy: *w wymaganym terminie przedsiębiorca nie usunął stanu faktycznego lub prawnego niezgodnego z warunkami określonymi w koncesji, lub w przepisach określających dz. gosp. w zakresie tej koncesji *przedsiębiorca rażąco narusza warunki określone w koncesji lub inne warunki wykonywania dz. gosp. w zakresie koncesji określone przepisami szczególnymi.
Co to jest promesa koncesyjna?
Promesa koncesyjna - przyrzeczenie wydania koncesji. O promesę może ubiegać się każdy, kto zamierza podjąć dz. gosp. podlegającą koncesjonowaniu. Promesę udziela się na czas nieokreślony nie krótszy jednak niż 6 miesięcy. Przedsiębiorca ma pewność, że po jakimś czasie uzyska koncesję. Może zacząć gromadzić kapitał, pozyskiwać pracowników, ale nie może prowadzić dz. gosp. Banki udzielają kapitał pod zastaw promesy koncesyjnej. Promesa jest to tak jakby okres próbny dla przedsiębiorcy.
Obowiązki przedsiębiorców związane z ochroną życia i zdrowia ludzkiego.
*BHP - bezpieczeństwo i higiena pracy wprowadzone na podstawie KP z 1974r.. Obowiązek przeprowadzenia szkoleń BHP. Państwowa Inspekcja Pracy kontroluje przestrzeganie przepisów BHP. *PRZEPISY PRZECIWPOŻAROWE - ustanowione na mocy ust. z '91r. o 'Ochronie przeciwpożarowej' *droga ewakuacyjna *rozmieszczenie gaśnic *szkolenia przeciwpożarowe.
Organem kontrolnym jest Państwowa Straż Pożarna (istnieje też Ochotnicza Straż Pożarna). *PRZEPISY SANITARNE - regulowane w ust. z '85r. o 'Inspekcji Sanitarnej'. Dz. gosp. związana z produkcją i przewozem artykułów spożywczych. Nie mogą w tym uczestniczyć nosiciele różnych chorób zakaźnych + gruźlicy. Nosiciele wirusa HIV nie mogą pracować w bezpośredniej styczności z artykułami spożywczymi. Kontroluje to Państwowa Inspekcja Sanitarna. *PRZEPISY PRAWA BUDOWLANEGO - regulowane ustawą z '94r.. Kontrolują to organy Nadzoru Budowlanego *PRZEPISY DOTYCZĄCE OCHRONY ŚRODOWISKA - regulowane w dwóch ustawach z '80r. o 'Kształtowaniu i ochronie środowiska naturalnego' i z '91r. o 'Ochronie przyrody'. *RACHUNKI BANKOWE Przepisy szczególne: *prawo wodne *p. górnicze *p. o lasach *KWALIFIKACJE ZAWODOWE osób prowadzących dz. gosp. Zawody wymagające odpowiednich kwalifikacji: *medyczne *prawnicze *techniczne. Te kwalifikacje muszą posiadać osoby świadczące dane usługi.
Francuski i austro-niemiecki model koncesji (wskaż różnice).
Dwie historyczne koncepcje koncesji: *K. francuska - W tej k. koncesja składała się z aktu adm. o umowy adm., określającej dodatkowe warunki prowadzenia dz. gosp. (prawo do wywłaszczania, do pobierania opłat). *K. austro-niemiecka - W tej k. koncesji nie było ani umowy adm. ani przelania uprawnień władczych państwa. Był jedynie akt adm.
36. Zakres podmiotowy koncesji.
Każdy przedsiębiorca może ubiegać o przyznanie mu koncesji. Podmiot który przyznaje koncesję to organ koncesyjny. Jest to organ adm. rządowej lub jednostki samorządu terytorialnego upoważnione na podstawie ustawy do udzielania, odmowy udzielania, zmiany i cofania koncesji. Są to przede wszystkim właściwi przedmiotowo ministrowie.
Zakres przedmiotowy koncesji.
Koncesja: *akt zgody ustawodawcy państwa na podejmowanie i wykonywanie dz. gosp. przez przedsiębiorców w zakresie monopolu gosp. *decyzja adm. *akt indywidualny przyznawany konkretnej, pojedynczej osobie. Rodzaje dz. gosp. objęte koncesją: *poszukiwanie lub rozpoznawanie złóż kopalin, wydobywanie kopalin, bezzbiornikowe magazynowanie substancji oraz składowanie odpadów w górotworze (w tym podziemnych wyrobiskach górniczych) - gaz ziemny, węgiel kamienny, ropa *wytwarzanie i obrót materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym *wytwarzanie, magazynowanie, przetwarzanie, przesyłanie i dystrybucja paliw i energii *ochrona osób i mienia *transport lotniczy oraz wykonywanie innych usług lotniczych *budowa i eksploatacja autostrad płatnych *zarządzanie liniami kolejowymi oraz wykonywanie przewozów kolejowych *rozpowszechnianie programów radiowych i telewizyjnych
Zezwolenia.
*Zezwolenie określa indywidualne uchylenie ustawowej przeszkody w legalnym podejmowaniu dz. gosp., które zostało ustanowione przez państwo w celu zapewnienia realizowanego w interesie publicznym nadzoru nad tą sferą.
Zezwolenie nie nadaje przedsiębiorcy nowych praw, ale jedynie je konkretyzuje. *Różnice między koncesją a zezwoleniem: *zezw. nie dotyczy dz. gosp. objętej monopolem *zezw. są wydawane w wyniku sprawdzenia możliwości uchylenia zakazu wykonywania dz. gosp. *obowiązek uzyskiwania zezw. na poszczególne rodzaje dz. określają odrębne ustawy *warunki uzyskania zezw. określają odrębne ustawy w sposób zróżnicowany odpowiednio do specyfiki gospodarczej której dotyczą *udzielenie zezw. następuje w trybie przepisów KPA zmodyfikowanymi niekiedy przepisami szczególnymi *zezwolenia niezależnie od przyjętej nazwy są decyzjami adm. i podlegają ochronie wg zasad przyjętych w KPA *Przesłanki przyznawania zezwoleń: *p. przedmiotowe (na co) *p. podmiotowe (komu) - przesłanki te są zawężone ponieważ o zezw. nie mogą się ubiegać wszyscy przedsiębiorcy.
Podmiot zagraniczny, ogólna charakterystyka.
Trzy rodzaje podmiotów zagranicznych: *obywatele państw obcych, którzy otrzymali zezw. na osiedlenie się na terytorium RP (mogą prowadzić dz. gosp. na zasadzie wzajemności (umowy bilateralne) - wy możecie u nas jak my będziemy mogli u was; w zakresie podejmowania i wykonywania dz. gosp. na ter. P. podmioty te korzystają z takich samych praw jak obywatele polscy) *osoby zagraniczne (osoby fizyczne mające stałe zamieszkanie za granicą, osoby prawne z siedziba za granicą, osoby nie posiadające osobowości prawnej z siedziba za granicą; osoby zagr. mogą podejm. i wyk. dz. gosp. na takich samych zas. jak przedsiębiorcy mający stałe miejsce pobytu lub siedzibę w Polsce, jednak na zasadzie wzajemności, chyba, że ustawa ratyfikująca umowę stanowi inaczej) *przedsiębiorcy zagraniczni, którzy pragną wykonywać dz. gosp. w Polsce (mogą na zasadzie wzajemności - jeśli um. międzyn. nie stanowią inaczej - tworzyć na ter. P. oddziały i przedstawicielstwa; konieczny wpis do rejestru, nie wymagane żadne inne zezwolenia).
Rodzaje przedsiębiorstw państwowych.
Trzy rodzaje przedś. państwowych: *p. tworzone i działające na zasadach ogólnych *p. realizujące cele szczególne (działania, zakres działalności określone są przez rozporządzenia RM; przedś. te podlegają: *ministrowi obrony narodowej *ministrowi finansów) *p. działające na podstawie odrębnych ustaw: *porty lotnicze *poczta polska *PKP (do prywatyzacji tych przedś. państw. wymagana jest forma ustawowa).
Co to jest użyteczność publiczna?
Przedś. użyteczności publicznej: *świadczą usługi ogólnodostępne *świadczą świadczenia potrzebne społecznie *najczęściej są przedsiębiorstwami użyteczności publ. *najczęściej objęte są monopolem państwowym lub jednostek sam. teryt. *działają na bazie majątku publ. *wymagają zasilania finansowego ze środków publ. Zakres świadczenia usług: *inżynieria sanitarna *komunikacja miejska *zaopatrzenie ludności w energię elektryczną, cieplną, gazową *zarządzanie państwowymi zasobami lokalowymi oraz terenami zielonymi *zarządzanie uzdrowiskami *pogrzebowe i utrzymywanie urządzeń cmentarnych *usługi kulturalne.
Organ założycielski przedsiębiorstwa państwowego.
Organy założycielskie: *naczelne oraz centralne organy adm. państwowej *RM *ministrowie (głównie gospodarki) *kierownicy urzędów centralnych *NBP *banki państwowe Dodatkowe funkcje władcze o. zał. w trakcie tworzenia przedś: *wnosi fundusz założycielski (43) *określa akt erekcyjny *powołuje dyr. przedś. *zatwierdza statuty wewnętrzne przedś. (użyteczności publicznej, handlu zagranicznego, stacji radiowych i telewizyjnych, przemysłu tele-elektronicznego, transportu samochodowego, łączności, państwowej komunikacji samochodowej, zakładów naprawczych taboru kolejowego) W akcie erekcyjnym organ założycielski określa: *nazwę, rodzaj, siedzibę przedś. *przedmiot działania p. *rodzaj i wysokość wyposażenia majątkowego przedś.
Fundusz założycielski przedsiębiorstwa państwowego.
Fundusz założycielski - mienie wniesione przez organ założycielski (Skarb Państwa), które po wniesieniu staje się własnością przedś. W f. z. zawarte są środki niezbędne do prowadzenia dz. gosp. określonej w akcie o jego utworzeniu.
Dyrektor przedsiębiorstwa państwowego, kontrakt menedżerski.
1.Dyr. powołuje i odwołuje organ założycielski. Gdy org. zał. jest woj., którego działalność wykracza poza obszar województwa, to dyr. p. i o. woj. w porozumieniu z odpowiednim ministrem 2.W przedś. nowo organizowanych pierwszego dyr. powołuje zawsze org. zał. Do czasu powołania dyr. może zostać wyznaczony tymczasowy kierownik przez org. zał. ale nie na dłużej niż 6 mieś. 3.O.z. może powołać dyr. w tym samym trybie jeśli rada pracownicza przedś. w terminie 6 mieś. nie powoła dyr. *W tych 3 przypadkach dyr. musi pochodzić z konkursu. O.z. może powołać tymczasowego kierownika przedś. zamiast dyr. Odwołanie dyr. przedś.: *na wniosek Rady Pracowniczej (RP) *RP może odwołać d. przedś. za zgodą org. zał. *org. zał. może odwołać dyr. przedś. bez wniosku R.P. w takich sytuacjach: {*d. w związku z pełnieniem funkcji dopuszcza się rażącego naruszenia prawa *przedś. państw. przez co najmniej 3 kolejne mieś. nie wypełnia wobec Skarbu P. zobowiązań z tytułu podatku *przedś. państw. przekroczyło wskaźniki przyrostu miesięcznego wynagrodzenia co pogorszyło sytuację finansową przedś.}
*Kontrakt menedżerski - umowa zawierana między org. zał. , a osobą fizyczną lub prawną na zarządzanie przedś. K. m. może być zawarty: *z inicjatywy org. zał. za zgodą R.P. i ogólnego zebrania pracowników przedś. *na wniosek RP przedś. za zgodą ogólnego zebrania pracowników *z inicjatywy zarządu komisarycznego, a jego wniosek jest poparty pozytywnym wynikiem ref. przeprowadzonego w przedś. albo za aprobatą działających w przedś. organizacji związkowych. Gdy ten k. zostanie zawarty: *organy sam. załogi ulegają rozwiązaniu z mocy pr. na skutek założenia tego kontraktu *org. zał. odwołuje dyr. przedś. *zarządca przejmuje kompetencje dyr. przedś. i organów samorządu załogi z wyjątkiem prawa sprzeciwu wobec decyzji org. zał., przyjmowania i zatwierdzania sprawozdań finansowych, dokonywania podziału na fundusze wygospodarowanego zysku przez przedś. oraz zasad wykorzystania tych funduszy *powstaje obligatoryjnie Rada Nadzorcza w skład której wchodzi 1/3 pracowników oraz 2/3 przedstawicieli org. zał. Zerwanie k. men. może nastąpić: {***} *wówczas kiedy zarządca nie wywiązuje się z warunków k. men.
Łączenie, podział, likwidacja przedsiębiorstw państwowych.
Łączenie i podział przedś. mogą nastąpić tylko w wypadkach gdy przemawiają za tym wymierne i trwałe korzyści ekonomiczne lub organizacyjne. Zarządza je organ założycielski z własnej inicjatywy, jednak dokonuje za zgodą rady pracowniczej przedś. lub na wniosek kierownika zakładu przedś. wielozakładowego. Wyjątkowo decyzję tę może podjąć właściwy minister. Konieczna jest zgoda org. sam. załogi przedś. na podjecie przez org. zał. decyzji o połączeniu lub podziale przedś. Istnieją różne podstawy prawne likwidacji. Różne są przyczyny likwidacji przedś. pań. i odmienny jest tryb likwidacji. Zamiar dokonania likwidacji wymaga opinii organów sam. załogi i związków zaw., przeprowadzenia post. przygotowawczego i opracowania programu likwidacji. Org. zał. podejmuje decyzję o likwidacji przedś., o ile Minister Skarbu P. nie zgłosi w terminie 2 tyg. od jej podjęcia sprzeciwu. Z chwilą postawienia przedś. w stan likwidacji: *o. zał. odwołuje dyr. przedś. i wyznacza likwidatora *ulegają rozwiązaniu organy sam. załogi przedś. *kompetencje rady pracowniczej wykonuje organ zał.
Komercjalizacja przedsiębiorstw państwowych. (49)
Komercjalizacja - przekształcenie przedś. państwowego w sp. akcyjną lub z o.o., która wstępuje we wszystkie stosunki prawne, których podmiotem było przedś. państw. Komercjalizacja przedś. państw. jest aktem władczym Ministra Skarbu P. Kom. w celu innym niż pryw. przedś. państw. może on dokonać za zgodą RM. Cele przeprowadzenia k.: *z zamiarem poddania przedś. w dalszym etapie prywatyzacji *jedynie w celu zmiany formy prawnej przedś. państw. *w celu dokonania konwersji wierzytelności. W pierwszych 2 przyp. można dokonać kom. wszystkich przedś. z wyjątkiem: *postawionych w stan likwidacji lub upadłości *wykonujących prawomocną decyzję o podziale lub łączeniu przedś. *w stosunku do których: *toczy się postęp. układowe lub bankowe post. ugodowe *zostało wydane zarządzenie o prywatyzacji bezpośredniej oraz do tych do których został złożony wniosek w tej sprawie (do czasu rozpatrzenia tego wniosku) *w stos do przedś.: *które zarządzane są na podst. kontraktu menedżerskiego, chyba że zarządca wystąpi z wnioskiem o kom. tego przedś *państw. powstałych na mocy odrębnych ustaw.
Prywatyzacja przedsiębiorstw państwowych.
Prywatyzacja - działania rządu polegające na przeprowadzaniu zmian w zakresie własności, połączonych z rezygnacją państwa z prowadzenia przedś. państw. Prywatyzacja jest to proces który: *jest rozłożony w czasie *ma prowadzić do zmiany właściciela przedś. państw. *ma na celu zmianę reżimu prawnego, finansowego, gosp. oraz zmianę sposobu zarządzania *jest przeprowadzany na podstawie odrębnych od prawa cywilnego przepisów prawnych oraz według specjalnej procedury. Cele prywatyzacji: *ograniczenie wpływu rządu na decyzje przedś. *odciążenie budżetu państwa poprzez redukcję dotacji i zmniejszenie kosztów centralnego zarządzania przedś. państw. *zwiększenie konkurencyjności przedś. na rynku *rozszerzenie i przyspieszenie alokacji kapitałów *rozpowszechnianie tytułów ałasności środków produkcji *stworzenie warunków do rozwoju akcjonariatu pracowniczego *ograniczenie siły przetargowej związków zaw. *redukcja długu publicznego.
Narodowe Fundusze Inwestycyjne.
*Ustawa o NFI z 30.IV.'93r. zawiera postanowienia o celu i zasadach tworzenia przez Skarb P. narodowych f. i. w formie sp. akcyjnych. *Cel - pomnażanie majątku poprzez wykonywanie praw z akcji sp., nabywaniu i zbywaniu akcji sp. oraz prowadzeniu pożyczek. *Ust. określa krąg uprawnionych do otrzymywania rekompensacyjnych świadectw udziałowych podlegających wymianie na akcje NFI *Utworzono 15 NFI *Utworzenie NFI służyło powszechnej prywatyzacji. *NFI reprezentują tzw. fundusze inwestycyjne typu zamkniętego, charakteryzujące się stalą liczbą uczestników posiadających akcje funduszy. *NFI tworzone są przez Skarb państwa w formie spółek akcyjnych.
Komercjalizacja z konwersją wierzytelności.
*Komercjalizacja - akt władzy ministra Skarbu Państwa, który prowadzi do przekształcenia formy organizacyjno-prawnej przedś. państwowego Istota tej komercjalizacji: *przekształcenie komercjalizowanego przedś. w sp. z o.o. z udziałem wierzycieli przedsiębiorstwa *zamiana wierzytelności konwertowalnych na udziały w sp. z o. o. *rozłożenie w czasie tzw. spłaty wierzytelności częściowo umarzalnej (24 miesiące) *spłata tzw. wierzytelności niekonwertowalnych, z wyjątkami określonymi w ustawie K. tej można dokonać gdy spełniona jest 1 z 2 przesłanek: *suma zobowiązań powiększona o należne odsetki stanowi więcej niż 60% wartości księgowej aktywów *suma zobow. krótkoterminowych powiększona o należne odsetki stanowi więcej niż 50% przychodów uzyskanych przez przedś. państwowe w okresie 1.I do 31.XII.. K. tej nie mogą się podjąc przedś.: *w stos. do których wszczęto postępowanie likwidacyjne *w stos. do których ogłoszono upadłość *które zawarły prawomocny układ lub ugodę bankową *wykonujące prawomocna decyzje o podziale lub łączeniu *które pomimo przekształcenia się w spółkę spełniałyby odpowiednie przesłanki *których strata roczna nie przekracza 70% sumy wierzytelności konwertowalnych.
Fundusze celowe.
F.c. jest fundusz: *ustawowo powołany przed dniem wejścia w życie ustawy *którego przychody pochodzą z dochodów publicznych *wydatki przeznaczone na realizację wyodrębnionych zadań państwa lub jednostek sam. ter. *Państwowe f.c. - forma wyodrębniania części dochodów i wydatków publicznych z budżetu państwa i finansowania poza nim zadań państwowych co uelastycznia gospodarowanie środkami publicznymi. Mają one zwykle osobowość prawną i własną adm. Część z nich dotowana jest z Budżetu P., a pozostałe utrzymują się z dochodów własnych. *Aktualnie funkcjonuje 16 f. c. np.: F. Ubezpieczeń Społecznych, F. Pracy, Krajowy F. Mieszkaniowy, F. Alimentacyjny.
Komunalne zakłady budżetowe.
Jest to jedna z form prowadzenia gospodarki komunalnej przez jednostkę sam. teryt. Komunalny zakład budżetowy prowadzi działalność z zakresu użyteczności publicznej; planuje i osiąga dochody z prowadzonej działalności. Dochody te nie mogą być jednak maksymalizowane ze względów społecznych. Zakłady te nie mają oddzielnej osobowości prawnej tzn. działają samodzielnie, ale odpowiedzialność za ich zobowiązania ponosi organ w którego imieniu zakład działa. Zakłady te poddane są wielu rygorom np. muszą posiadać odrębny rachunek bankowy. Zakłady są często dotowane przez jednostki samorządowe. Np. MOŚ
Specjalne strefy ekonomiczne.
Specjalną sferą ekonomiczną jest wyodrębniona z powszechnego obowiązku podatkowego, nie zamieszkała część terytorium P., na której może być prowadzona dz. gosp. na szczególnych zasadach. Strefa może być ustanowiona w celu przyspieszenia rozwoju gosp. danej części terytorium kraju przez: *rozwój: różnych dziedzin dz. gosp.; nowych rozwiązań technicznych i technologicznych oraz ich wykorzystanie w gosp.; eksportu *zwiększenie konkurencyjności świadczonych usług i produkowanych wyrobów *tworzenie nowych miejsc pracy *zagospodarowanie: istniejącego majątku przemysłowego i infrastruktury gosp.; nie wykorzystanych zasobów naturalnych z zachowaniem równowagi ekologicznej. Tę strefę ustanawia RM na wniosek Ministra Gospodarki. Wyznacza się wtedy także zarządzającego strefą (sp. akcyjna lub z o.o., w stosunku do której Skarb Państwa posiada większość głosów). Zadaniami zarządzającego są działania prowadzące do rozwoju dz. gosp. w strefie na które trzeba mieć zezwolenie, które wydaje Min. Gosp.
Zakres podmiotowy ustawy o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym.
Trzy rodzaje podmiotów: a)naruszające zakazy lub nakazy przewidziane w ustawie (wszyscy przedsiębiorcy mogą naruszyć zakazy lub nakazy w ustawie) b)ponoszące skutki tych naruszeń (inni przedsiębiorcy; konsumenci - z roszczeniami nie mogą występować indywidualni konsumenci ale mogą występować organizacje konsumenckie, organy kontroli państwowej i społecznej oraz organy gmin) c)orzekające w sprawach objętych ustawą (zadania z tego zakresu realizuje Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów - centralny organ adm. rz. podlegający RM).
Jakie są kompetencje Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji Konsumentów.
Zakres działania Prezesa: *kontroluje aby przedsiębiorcy przestrzegali przepisów ustawy antymonopolistycznej *bada jak kształtują się ceny gdy konkurencja jest ograniczona *chroni prawa i interesy konsumentów występując do przedsiębiorców i ich związków *składa wnioski dotyczące zmian przepisów w zakresie ochrony praw konsumentów *inicjuje konsumenckie badanie usług i towarów prowadzi rejestr przedsiębiorców o udziale w rynku przekraczającym 80% *podejmuje czynności, które wynikają z przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konk. *opracowuje i wydaje publikacje i programy popularyzujące prawa konsumentów *udziela pomocy organom sam. województwa i powiatu oraz organizacjom zajmującym się ochroną interesów konsumentów *zaleca jednostkom i organom kontroli państwowej aby dokonywały badań przestrzegania praw konsumentów *wydaje decyzje dotyczące przeciwdziałania praktykom monop., kształtowania struktur organizacyjnych przedsiębiorców i decyzji określających odpowiedzialność podmiotów za stosowanie owych praktyk *przygotowuje rządowe projekty polityki rozwoju konkurencji i polityki konsumenckiej *bada stan koncentracji gosp. oraz przedstawia wnioski w sprawie działań zmierzających do zrównoważenia rynku *współpracuje z org. sam. ter. , z krajowymi i zagranicznymi org. społecznymi i innymi instytucjami których zadaniem jest ochrona interesów konsumentów.
Co to są praktyki monopolistyczne?
To porozumienia polegające na: *podziale rynku według kryteriów terytorialnych, asortymentowych lub podmiotowych *ustalaniu, bezpośrednio lub pośrednio, cen i zasad ich kształtowania *ustaleniu warunków zawieranych umów *ustaleniu lub ograniczeniu wielkości produkcji, sprzedaży lub skupu towarów *ograniczeniu dostępu do rynku lub eliminowaniu z rynku przedsiębiorców nie objętych porozumieniem. Za praktyki monopolistyczne uznaje się także nadużywanie pozycji dominującej na rynku: *przeciwdziałanie kształtowaniu konkurencji *odmowę sprzedaży lub skupu towarów, dyskryminującą niektórych przedsiębiorców przy braku alternatywnych źródeł zaopatrzenia lub zbytu *podział rynku według kryteriów terytorialnych, asortymentowych lub podmiotowych *sprzedaż towarów w sposób powodujący uprzywilejowanie niektórych przedsiębiorców lub innych podmiotów *nieuczciwe oddziaływanie na kształtowanie cen, w tym cen odsprzedaży, oraz sprzedaż poniżej kosztów w celu eliminacji konkurentów *stwarzanie konsumentom uciążliwych warunków dochodzenia swoich praw *narzucanie uciążliwych warunków umów, przynoszących przedsiębiorcy narzucającemu te warunki nieuzasadnione korzyści *uzależnianie zawarcia umowy od przyjęcia lub spełnienia przez drugą stronę innego świadczenia nie związanego z przedmiotem umowy, którego nie przyjęłaby lub nie spełniłaby, mając zapewnioną możliwość wyboru.
56. Oddziaływanie na kształtowanie struktur przedsiębiorców.
Urząd ochrony Konkurencji i konsumenta w stosunku do przedsiębiorcy może: *Nakazać podział przedsiębiorcy *Rozwiązać przedsiębiorstwo *Ograniczyć prowadzenie działalności gosp. w danym zakresie. Przedsiębiorcy mają obowiązek zgłoszenia decyzji o łączeniu przedsiębiorstwa do U.O.K.i K. w ciągu 14 dni od dokonania tej czynności. Urząd bada czy połączenie to nie złamie przepisów ustawy antymonopolowej. Rodzaje łączenia: *Koncentracja strukturalna- połączenie organizacyjne *Koncentracja majątkowa- jedno przedsiębiorstwo nabywa mienie drugiego *Koncentracja kapitałowa- objecie lub nabycie akcji *Koncentracja personalna- w zarządzie 2 spółek zasiada ta sama osoba *Koncentracja władzy
Co to są kartele cenowe, a co porozumienia kondycjonalne?
Kartele cenowe - praktyki monopol. polegające na ustaleniu cen oraz zasad ich kształtowania między konkurentami w stosunkach z osobami trzecimi. P. kondycjonalne - ustalenie przez konkurentów lub ich związki warunków umów zawieranych z osobami trzecimi.
Co to są porozumienia podziałowe, a co kontygentowe?
P. podziałowe - praktyki monopol. polegające na podziale rynku wg kryteriów terytorialnych, asortymentowych lub podmiotowych. P. kontygentowe - ustalenie lub ograniczenie wielkości produkcji, sprzedaży lub skupu towarów.
Jakie rozstrzygnięcia może wydać Urząd Ochrony Konkurencji Konsumentów w stosunku do podmiotów dominujących na rynku?
*nakaz podziału przedś. (państwowego lub spółdzielni) *nakaz rozwiązania przedś. (spółki prawa handlowego) *nakaz ograniczenia prowadzenia dz. gosp. w danym zakresie (dotyczy wszystkich przedsiębiorstw) - stosowany niezależnie od dwóch pierwszych nakazów.
60. Zakres przedmiotowy czynu nieuczciwej konkurencji
Czyn nieuczciwej konkurencji- działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorstwa lub klienta.
Podaj przykłady nieuczciwej konkurencji.
*przejmowanie klientów *wprowadzanie w błąd klientów co do tożsamości przedsiębiorcy *podszywanie się pod obcą firmę *zawieranie umów lawinowych - sprzedaż towaru uzależniano od zapewnienia sprzedającemu pewnej liczby odbiorców *czyny sprzeczne z dobrymi obyczajami: *przejmowanie nazw dla oznaczenia towarów *naruszenie tajemnicy przedś. *podawanie fałszywych wiadomości o przedś. *przejmowanie lub podżeganie pracowników do niewypełniania obowiązków służbowych.
Kontrola właścicielska Skarbu Państwa (realizacja uprawnień jako właścicieli).
Kontrola podejmowania działalności gospodarczej.
Na podstawie ustawy z 08.1997r. o krajowym rejestrze sądowym prowadzony jest rejestr przedsiębiorców: - osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą - spółki jawne - komandytowe - z.o.o.- akcyjne - spółdzielnie - przedsiębiorstwa państwowe - jednostki badawczo- rozwojowe - przedsiębiorcy zagraniczni - towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych - odzdzialy zagraniczne przedsiębiorców zagr. działających w Polsce - inne osoby prawne. W rejestrze znajdują się dane o przedsiębiorcy dotyczące: imię, nazwisko, nazwa przedsiębiorstwa, siedziba, forma prawna, REGON, PESEL, itp. Sąd rejestrowy bada czy dokumenty dołączone do wniosku są zgodne z prawem, z prawdziwym stanem.
Przedmiotem kontroli jest również ocena wypełnienia przez ubiegającego się o koncesję lub zezwolenie warunków stawianych przez prawo i organ udzielający koncesji lub zezwolenia. Sprawdzane jest również czy zostały spełnione wymogi tj. przepisy BHP, przeciwpożarowe, sanitarne, prawa budowlanego, dotyczące ochrony środowiska.
Kontrola wykonywania działalności gospodarczej.
*Sprawdzenie czy zostały wypełnione warunki podjęcia i wykonania działalności gospodarczej
(przepisy BHP, ochrony środowiska, sanitarne, przeciwpożarowe, prawa budowlanego) przez organy koncesje lub zezwalające *Sprawdzenie czy zostały wypełnione warunki określone w koncesji czy zezwoleniu przez organy koncesje lub zezwalające *Czy działalność gospodarcza wykonywana jest bezpośrednio przez osobę legitymującą się uprawnieniami zawodowymi i czy zatrudnione osoby posiadają kwalifikacje zawodowe do wykonywania zawodu- kontrolują to nie tylko organy koncesyjne i zezwalające ale i inspekcja pracy, organy samorządu zawodowego np. aptekarskiego *Przy wykonywaniu danego rodzaju działalności gospodarczej organami nadzorczymi i kontrolującymi są także: Urząd Regulacja energetyki, Główny Urząd Miar, Polskie Centrum Badań i Certyfikacji, Polski Komitet Normalizacyjny, Inspekcja Handlowa itd. *Dodatkowymi organami kontrolnymi są: wójtowie, burmistrzowie, prezydenci miast. Organ koncesyjny może wykonywać kontrolę sam bądź powierzyć jej wykonanie innemu organowi państwowemu. Postępowanie kontrolne musi być wszczęte na podstawie upoważnienia organu koncesyjnego. Każda kontrola musi być zakończona sporządzeniem protokołu kontroli. Organ kontroli może stosować środki represyjne: cofnięcie koncesji, kara pieniężna, upomnienie. Kontrola nie może naruszać samodzielności koncesjonariusza w wykonywaniu działalności.
Kontrola i nadzór w spółkach Skarbu Państwa lub z jego udziałem.
W przypadku jednoosobowych spółek S.P. ma 100% akcji lub udziałów; w przeciwnym razie- S.P. ma kontrolny pakiet akcji lub udziałów. To zapewnia mu kontrolę nad działalnością tych spółek. S.P. powołuje i odwołuje zarząd spółki i ma prawo do walnego zgromadzenia a przez to ma wpływ na jego działalność. S.P. wykonuje swe uprawnienia kontrolno-nadzorcze poprzez organy spółki: rada nadzorcza lub komisja rewizyjna. S.P. nadzoruje działalność fundacji, zabezpieczenie przestrzegania woli fundatora. Nadzór nad fundacjami wykonują także sądy rejestrowe i organy adm. państwowej.
Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl