1. Spis treści.

1. Unormowania prawne w gospodarce odpadami.

1. Definicja i rodzaje odpadów.

2. Podstawowe kategorie pojęciowe dotyczące postępowania z odpadami.

3. Zasady gospodarowania odpadami.

4. Plany gospodarki odpadami.

5. Najważniejsze instrumenty reglamentujące wytwarzanie odpadów.

6. Zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie odzysku lub unieszkodliwiania odpadów.

7. Składowanie odpadów.

8. Magazynowanie odpadów.

2. Dane i charakterystyka gminy.

3. Kompleksowa gospodarka odpadami w gminie.

1. Odbiór odpadów od mieszkańców i przedsiębiorców.

1. Rodzaj zbieranych odpadów.

2. System zbiórki surowców wtórnych.

3. Zbiórka odpadów niebezpiecznych.

4. Zbiórka odpadów zielonych i organicznych.

5. Zbiórka odpadów wielkogabarytowych.

6. Zbiórka odpadów budowlanych.

7. Odpady powstające w przetwórstwie rolno - spożywczym.

8. Transport odpadów.

2. Rejonowa zbiornica odpadów.

3. Kompostownia.

4. Składowisko.

4. Edukacja ekologiczna.

5. Finansowanie gospodarki odpadami w gminie.

1. Koszty inwestycyjne w gospodarce odpadami komunalnymi.

2. Zewnętrzne źródła finansowania inwestycji.

3. Koszty eksploatacyjne w gospodarce odpadami.

6. Literatura.

1. Unormowania prawne w gospodarce odpadami.

Rok 2001 był rokiem przełomu w polskim pra­wie ochrony środowiska w ogóle, a w prawie dotyczącym odpadów w szczególności. Weszły w życie nowe, podstawowe w dziedzinie postępowania z odpadami akty prawne, mianowicie:

1. Ustawa z 27 kwietnia 2001 - Prawo ochrony środowiska (Dz.U. nr 62, poz. 627),

2. Ustawa z 27 kwietnia 2001 o odpadach (Dz.U. nr 62, poz. 628),

3. Ustawa z 11 maja 2001 o opakowaniach i odpadach opako­waniowych (Dz.U. nr 63, poz. 638),

4. Ustawa z 11 maja 2001 o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (Dz.U. nr 63, poz. 639).

Ustawy te wraz z poddaną fundamentalnej nowelizacji ustawą z 13 września 1996 o utrzymaniu czystości i porządku w gmi­nach (Dz.U. nr 132, poz. 622 ze zmianami) tworzą łącznie zasadnicze ramy prawne postępowania z najważniejszymi rodzajami odpadów. Nie oznacza to, aby nie było innych prze­pisów odnoszących się do postępowania z niektórymi rodzaja­mi odpadów, jak np. odpadami promieniotwórczymi - ustawa z 29 listopa­da 2000 Prawo atomowe (Dz.U. 2001 nr 3, poz. 18). Pamiętać także trzeba, że postępowania z odpadami dotyczą istotne przepisy dwóch aktów normatywnych:

• ustawy z 7 lipca 1994 o zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. 1999 nr 15, poz. 139 ze zmianami),

• ustawy z 7 lipca 1994 Prawo budowlane (Dz.U. 2000 nr 106, poz. 1126 ze zmianami).

1.1. Definicja i rodzaje odpadów.

Definicję odpadów podaje ustawa o odpadach w sformułowaniu następującym:

Odpady oznaczają każdą substancję lub przedmiot należący do jednej z kategorii, określonych w załączniku nr l do ustawy, których posiadacz pozbywa się, zamierza pozbyć się lub do ich pozbycia się jest obowiązany.

Stosowalność tej definicji rozszerzona jest na postępowanie z masami ziemnymi lub skal­nymi, jeżeli są usuwane albo przemieszczane w związku z realizacją inwestycji lub prowadzeniem eksploatacji kopalin. Art. 2 ust. 2 ustawy o odpadach zwęża jej stosowalność wyłączając ją w odniesieniu do np.: odpadów promieniotwórczych w odniesieniu do prawa atomowego, gazów i pyłów wprowadzanych do powietrza i in.

Jedną z najważniejszych ustawowo wyróżnionych kategorii odpadów są odpady niebezpieczne, zdefiniowane w sposób zasadniczo odmienny od dotychczasowego. Wzorując się na prawie europejskim, odpa­dy niebezpieczne definiuje się przez kombinację rodzajów, składników i właściwości wymienionych w załącznikach 2, 3 i 4 do ustawy.

Przez odpady komunalne ustawodawca nakazuje rozumieć odpady powstające w gospodarstwach domowych, a także odpady niezawierające odpadów niebezpiecznych pochodzące od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych. Odrębne definicje zostały zamieszczone w od­niesieniu do odpadów: medycznych, obojętnych, ulegających biodegradacji i weterynaryjnych.

1.2. Podstawowe kategorie pojęciowe dotyczące postępo­wania z odpadami

Jako podstawową kategorię zbiorczą ustawodawca wprowadził pojęcie gospodarowania odpadami, przez co rozumie się zbie­ranie, transport, odzysk i unieszkodliwianie odpadów, w tym również nadzór nad takimi działaniami oraz nad miejscami unieszkodliwiania odpadów. Z kolei poję­cia, które składają się na gospodarowanie, zostały zdefiniowa­ne odrębnie w następujący sposób:

Zbieranie odpadów jest to każde działanie, w szczególności umieszczanie w pojemnikach, segregowanie i magazynowanie odpadów, które ma na celu przygotowanie ich do transportu do miejsc odzysku lub unieszkodliwiania, a magazynowanie odpadów to czasowe przetrzymywanie lub gromadzenie odpadów przed ich transportem, odzyskiem lub unieszkodliwianiem.

Odzysk to wszelkie działania niestwarzające zagrożenia dla życia, zdrowia ludzi lub dla środowiska, polegające na wyko­rzystaniu odpadów w całości lub w części, lub prowadzące do odzyskania z odpadów substancji, materiałów lub energii i ich wykorzystywania, określone w załączniku nr 5 do usta­wy. Rodzajem odzysku jest odzysk energii - termiczne przekształcenie odpadów w celu odzyskania energii; także recykling - czyli taki odzysk, który polega na powtórnym przetwarzaniu substancji lub materiałów zawar­tych w odpadach w procesie produkcyjnym w celu uzyskania substancji lub materiału o przeznaczeniu pierwotnym lub o innym przeznaczeniu, w tym też recykling organiczny, z wyjątkiem odzysku energii. Recykling organiczny to obróbka tlenowa, w tym komposto­wanie, lub beztlenowa odpadów, które ulegają rozkładowi biologicznemu w kontrolowanych warunkach przy wykorzy­staniu mikroorganizmów, w której wyniku powstaje materia organiczna lub metan; z zastrzeżeniem, iż składowanie na składowisku odpadów nie jest traktowane jako recykling organiczny.

Unieszkodliwianie odpadów to poddanie ich procesom prze­kształceń biologicznych, fizycznych lub chemicznych określo­nych w załączniku nr 6 do ustawy w celu doprowadzenia ich do stanu, który nie stwarza zagrożenia dla życia, zdrowia ludzi lub dla środowiska, m.in.: termiczne przekształcanie odpadów.

Ustawa nie definiuje transportu odpadów, natomiast poddaje transport odpadów niebezpiecznych z miejsc ich powstawania do miejsc odzysku lub unieszko­dliwiania przepisom obowiązującym przy transporcie mate­riałów niebezpiecznych, co jest rozwiązaniem znanym także dotychczasowym przepisom, ale obecna regulacja ustawowa nie ogranicza się do samego odesłania, lecz zobowiązuje mini­stra właściwego do spraw transportu, aby w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw środowiska określił rozpo­rządzeniem zakres i sposób stosowania przepisów o trans­porcie materiałów niebezpiecznych.

1.3. Zasady gospodarowania odpadami

Każdy, kto podejmuje działania powodujące lub mogące powodować powstawanie odpadów, powinien takie działania planować, projektować i prowadzić, tak aby:

1) zapobiegać powstawaniu odpadów lub ograniczać ilość odpadów i ich negatywne oddziaływanie na środowisko przy wytwarzaniu produktów, podczas i po zakończeniu ich użytkowania,

2) zapewniać zgodny z zasadami ochrony środowiska odzysk, jeżeli nie udało się zapobiec ich powstaniu,

3) zapewniać zgodne z zasadami ochrony środowiska uniesz­kodliwianie odpadów, których powstaniu nie udało się za­pobiec lub których nie udało się poddać odzyskowi.

Inaczej mówiąc chodzi o to, aby nie dopuścić do powstania odpadów, a jak się nie da, to odzyskać co się da, a jak i tego się nie da, to unieszkodliwić. Realizacja tych zasad jest wspierana różnymi instrumentami prawnymi i ekonomicznymi.

1.4. Plany gospodarki odpadami

Ustawodawca wprowadził system planów gospodarki odpada­mi, tworzonych na czterech szczeblach: krajowym, wojewódzkim, powiatowym i gminnym. Plan krajowy jest opracowywany przez ministra właściwego do spraw środowi­ska, a uchwalany przez Radę Ministrów. Plany wojewódzkie, powiatowe i gminne stanowią części odpowiednich programów ochrony środowiska, o których mowa w prawie ochrony śro­dowiska.

Ustawa nadaje planom gospodarki odpadami istotną moc prawną, która znalazła wyraz w tym, że niezgodność z planem musi pociągnąć za sobą:

• odmowę wydania pozwolenia na wytwarzanie odpadów,

• odmowę zatwierdzenia programu gospodarki odpadami,

• odmowę wydania zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie odzysku, unieszkodliwiania, zbierania lub trans­portu odpadów.

1.5. Najważniejsze instrumenty reglamentujące wytwa­rzanie odpadów

Reglamentacja samego wytwarzania odpadów zależy od tego, czy wytwórca prowadzi instalację, wytwarza odpa­dy niebezpieczne lub inne oraz od ilości wytwarzanych odpa­dów.

Z regulacji tych wynika min., że jakaś forma reglamentacji (ze­zwolenie, zatwierdzenie, informacja) dotyczy zawsze odpadów niebezpiecznych, natomiast jeżeli wytwórca odpadów (czy to prowadzący instalację, czy nieprowadzący instalacji) wytwarza do 5 ton rocznie odpadów innych niż niebezpieczne, to nie dotyczą go żadne instrumenty reglamentacyjne. Dopiero rada gminy może podjąć uchwałę o obowiązku złożenia informacji przez obie katego­rie wytwórców, jeżeli wytwarzają odpady inne niż niebez­pieczne w ilości do 5 ton rocznie.

Według ustawy o odpadach obowiązek uzyskania decyzji lub złożenia informacji wy­maga prowadzenie instalacji, której funkcjonowanie, ze wzglę­du na rodzaj i skalę prowadzonej w niej działalności, może powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych ele­mentów przyrodniczych albo środowiska jako całości.

Dodać wreszcie trzeba, że według ustawy o odpa­dach przepisów ust. 1-4 nie stosuje się do odpadów komunal­nych.

1.6. Zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie odzysku lub unieszkodliwiania odpadów

Posiadacz odpadów, który prowadzi działalność w zakresie odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, jest obowiązany do uzyskania zezwolenia na prowadzenie takiej działalności. Od tej zasady ustawodawca przewiduje następujące wyjątki: np. jeżeli posiada pozwolenie na wytwarzanie odpadów lub decyzję zatwierdzającą program gospodarki odpadami niebezpiecznymi, prowadzenie działalności w zakresie wykorzystywania odpa­dów na własne potrzeby przez osoby fizyczne lub jednostki organizacyjne, właściciel nieruchomości, na której komunalne osady ściekowe mają zostać zastosowa­ne w rolnictwie albo do uprawy roślin przeznaczonych do produkcji kompostu lub do uprawy roślin nieprzeznaczonych do spożycia i do produkcji pasz.

Zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie odzysku lub unieszkodliwiania odpadów wydaje się na czas oznaczony, nie dłuższy niż 10 lat, wydaje je:

1) wojewoda - dla przedsięwzięć mogących znacząco oddzia­ływać na środowisko, dla których nałożony jest ustawowo obowiązek sporządzenia raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko lub gdy doty­czy eksploatacji instalacji na terenach zakładów zaliczanych do tych przedsięwzięć,

2) starosta - dla pozostałych przedsięwzięć.

1.7. Składowanie odpadów

Urządzenie składowiska odpadów jest traktowane jako osta­teczność, ustawa zobowiązuje do odmowy wydania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu dla składowiska odpadów, jeżeli istnieje uzasadniona technicznie, ekologicznie lub ekonomicz­nie możliwość odzysku lub unieszkodliwienia odpadów bez budowy składowiska.

Urządzenie, eksploatowanie i zamknięcie składowiska odpa­dów wymaga ciągu wielu decyzji administracyjnych:

1) decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu dla składowiska odpadów,

2) pozwolenia na budowę składowiska odpadów; w tej decyzji ustala się zawsze obowiązek ustanowienia zabezpieczenia roszczeń mogących powstać w związku z funkcjonowaniem składowiska,

3) decyzji zatwierdzającej instrukcję eksploatacji składowiska odpadów,

4) pozwolenia na użytkowanie składowiska odpadów uzależ­nionego od:

• zatwierdzenia instrukcji eksploatacji składowiska,

• przeprowadzenia kontroli przez wojewódzkiego inspekto­ra ochrony środowiska,

5) zgody na zamknięcie składowiska odpadów lub jego wydzielo­nej części, uzależnionej od przeprowadzenia kontroli składowi­ska przez wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska.

1.8. Magazynowanie odpadów

Magazynowanie odpadów jest to proces czasowy odbywający się na terenie, do którego posiadacz odpadów ma tytuł prawny. Miejsce magazynowania nie wymaga decyzji o warunkach zabudowy i zagospoda­rowania terenu.

Ustawa rozróżnia dwa rodzaje magazynowania odpadów:

1. Magazynowanie odpadów przeznaczonych do odzysku lub unieszkodliwiania, z wyjątkiem składowania.

2. Magazynowanie odpadów przeznaczonych do składowania. Takie odpady mogą być magazynowane tylko w celu zebrania odpowiedniej ich ilości do transportu na składowisko - nie dłużej niż l rok.

Określenie miejsca i sposobu magazyno­wania odpadów następuje:

1) w pozwoleniu zintegrowanym, o którym mowa w przepi­sach o ochronie środowiska,

2) w pozwoleniu na wytwarzanie odpadów udzielonym wytwa­rzającemu prowadzącemu instalację,

3) w decyzji zatwierdzającej program gospodarki odpadami niebezpiecznymi, wydanej wytwórcy odpadów niebezpiecz­nych:

a) prowadzącemu instalację,

b) nieprowadzącemu instalacji,

4) w informacji o wytwarzanych odpadach oraz o sposobach gospodarowania wytworzonymi odpadami, składanej przez wytwórcę odpadów:

a) prowadzącego instalację,

b) nieprowadzącego instalacji,

5) w zezwoleniu na prowadzenie działalności w zakresie odzy­sku lub unieszkodliwiania odpadów,

6) w zezwoleniu na prowadzenie działalności w zakresie tylko zbierania lub transportu odpadów.

2. Dane i charakterystyka gminy.

Gminę zamieszkuje 62 000 mieszkańców. Obejmuje ona małe miasto - 25 000 mieszkańców, z czego 15 000 mieszka w zabudowie wysokiej. Pozostała liczba mieszkańców zajmuje tereny wiejskie. Powierzchnia gminy zajmuje 250 km² - z tego 40 km² to obszar miasta.

Tereny wiejskie są terenami rolniczymi; na tych terenach znajdują się sady, pola uprawne buraków cukrowych. Na terenie gminy znajdują się, z tego tytułu zakłady rolno - spożywcze, takie jak np. cukrownia,

Część terenów zajmują również lasy i niewielki zbiornik wodny z racji czego część gospodarzy zajmuje się agroturystyką i tzw. małą gastronomią. Z racji tego, że gmina sąsiaduję z dużym, wysokozurbanizowanym miastem, zapotrzebowanie na tego typu przedsięwzięcie jest duże.

Gmina sąsiaduje z ośmioma gminami, z którymi współpracuje, także w zakresie gospodarki odpadami, np. przyjmując ich odpady zielone i organiczne do kompostowni znajdującej się na terenie gminy.

W gminie, oprócz zakładów przetwórstwa rolno - spożywczego, znajdują się instytucje potrzebne do prawidłowego i sprawnego jego funkcjonowania min. sklepy, supermarket, bazar, piekarnia, cukiernia, bary, restauracja, szewc, zakłady fryzjerskie i kosmetyczne, przychodnia zdrowia, prywatne gabinety stomatologiczne, weterynaryjne, apteki, szkoły podstawowe, gimnazja, zespół szkół średnich i zawodowych. Są to miejsca, w których większość mieszkańców znajduje pracę, pozostali znajdują zatrudnienie w sąsiadującym mieście.

3. Kompleksowa Gospodarka odpadami w gminie.

W związku z powstałą koniecznością dostosowania się do uregulowań prawnych Unii Europejskiej, a także w myśl polskich ustaw należy opracować kompleksowy system gospodarowania odpadami dla gminy. Plan ten zakłada, że gospodarka odpadami kierowana będzie w kierunku:

• maksymalnego odzyskania surowców wtórnych,

• wydzielenie odpadów niebezpiecznych,

• biologicznego wykorzystania odpadów nadających się do tego celu,

• zwiększenia stopnia przetwarzania odpadów nietypowych,

• minimalizacji składowania odpadów.

Ilość odpadów palnych staje się w ten sposób znikoma, dlatego budowa spalarni jest nie celowa. Odpady niezagospodarowane, nie zagrażające środowisku składowane są na odpowiednio zabezpieczonym składowisku.

Podstawowym elementem systemu gospodarki odpadami ma być Rejonowa Zbiornica Odpadów z kompostownią. Jednak, by obiekty te mogły prawidło funkcjonować i przynosić określone efekty ekologiczne musi sprawnie działać system selektywnej zbiórki odpadów. Dlatego priorytetem staje się reorganizacja zbiórki i transportu odpadów; duży nacisk położono na przystosowanie zachowań mieszkańców, a więc działania informacyjne i edukacyjne.

3.1. Odbiór odpadów od mieszkańców i przedsiębiorców.

1. Rodzaj zbieranych odpadów.

Selektywną zbiórką objęte są, surowce wtórne takie jak:

• makulatura: 62 kg/M/a;

• szkło, z podziałem na białe i kolorowe: 72 kg/M/a;

• tworzywa sztuczne: 21 kg/M/a;

• metale: 34 kg/M/a;

• tekstylia: 10kg/M/a;

Oprócz tego selektywnie odbierane są odpady organiczne i zielone, niebezpieczne i wielkogabarytowe.

Oczywiście odbierane są także pozostałe, nie nadające się do ponownego wykorzystania odpady zmieszane, kierowane na składowisko.

Roczna ilość wytworzonych odpadów to ok. 320 kg/M.

1. System zbiórki surowców wtórnych.

Na terenie zabudowy domków jednorodzinnych, wprowadzono workowy system zbiórki. Polega to na tym, że gospodarstwa domowe zostały zaopatrzone w kolorowe, odpowiednio oznakowane, foliowe worki. Za niewielką opłatą udostępniono mieszkańcom specjalne stelaże (wieszaki) na umocowanie tych worków, by segregacja stała się łatwiejsza. Worki z tego rodzaju odpadami, wystawione przy posesjach, odbierane będą raz w miesiącu, wg. odpowiednio przygotowanego harmonogramu, dla poszczególnych rejonów. W zamian za odebrane pełne worki, firma wywozowa zostawia puste.

Na obszarze zabudowy mieszkaniowej, przy szkołach, instytucjach handlowych, usługowych, zdrowotnych zostały ustawione pojemniki w odpowiedniej kolorystyce, opisane w taki sposób, by wiedzieć co należy, a czego nie wolno wrzucać do pojemnika. Jest to pojemnikowy system zbiórki.

2. Zbiórka odpadów niebezpiecznych.

Od mieszkańców gminy odbierane są następujące rodzaje odpadów niebezpiecznych:

• resztki farb, lakierów, klejów, środki do konserwacji ochrony drewna oraz opakowania po nich,

• rozpuszczalniki organiczne, środki czyszczące, substancje do wywabiania plam i opakowania po nich,

• zbiorniki po aerozolach, pozostałości po domowych środkach po dezynfekcji,

• pestycydy, herbicydy itp., środki ochrony roślin i opakowania po nich,

• lampy fluoroscencyjne i inne odpady zawierające rtęć,

• baterie ołowiowe i niklowo - kadmowe,

• oleje przepracowane,

• przeterminowane lub częściowo wykorzystane leki,

• odczynniki chemiczne np. fotograficzne wraz z opakowaniami.

Odpady niebezpieczne odbierane są od mieszkańców w określony wcześniej dzień, raz na kwartał specjalnie przygotowanym do tego pojazdem, który objeżdża wszystkie ulice rejonu zbiórki, jednocześnie informując przez głośniki o trwającej właśnie zbiórce odpadów niebezpiecznych a mieszkańcy dostarczają zebrane w domach odpady do określonych wcześniej 20 - minutowych punktów postoju samochodu.

Przeterminowane lekarstwa zbierane są również do specjalnych pojemników ustawionych w aptekach, a baterie do odpowiednio oznakowanych pojemników ustawionych w szkołach, punktach handlowych.

Mieszkańcy również mogą przynosić odpady niebezpieczne do rejonowej zbiornicy odpadów, gdzie magazynowane w specjalnie do tego przygotowanym miejscu.

Z lekarzami prowadzącymi prywatne praktyki lekarskie, stomatologiczne i weterynaryjne zawierane są indywidualne umowy na odbiór odpadów niebezpiecznych.

1. Zbiórka odpadów zielonych i organicznych.

Zbiórką objęte są odpady pochodzące z terenów zieleni miejskiej ośmiu gmin, taki jak np. : liście, trawa, gałęzie i odpady organiczne z terenów placów targowych. Zbierane są także odpady organiczne z gospodarstw domowych. Odbierane są również odpady organiczne z zakładów przetwórstwa rolno spożywczego, takie jak:

W rejonach zabudowy mieszkaniowej wystawione są pojemniki specjalnie przystosowane od odbioru odpadów organicznych, do których mieszkańcy wynoszą odpady organiczne. Pojemniki takie posiadają otwory w pokrywie do odprowadzania powietrza i pary wodnej, otwory wentylacyjne w ścianach pojemnika, ruszt siatkowy na odpływ wód odciekowych, przegrody żebrowe na wewnętrznych powierzchniach, zapobiegające ubijaniu się masy odpadów oraz zapewniające cyrkulację powietrza. Pojemniki takie wywożone co codziennie.

W rejonach zabudowy jednorodzinnej, podczas nasilenia prac polowych, dwa razy w roku, wiosną i jesienią, prowadzone są tzw. zielone wystawki. W wyznaczonych rejonach ustawiane są oznakowane kontenery, do których mieszkańcy mogą wrzucać zebrane odpady. Kontenery zabierane są na następny dzień po ich wystawieniu. Wystawki te odbywają się wg określonego i ogłoszonego wcześniej harmonogramu.

Ilość odpadów zielonych i organiczny z terenu miejskiego wynosi 30% odpadów. Z terenów wiejskich wartość ta waha się w zależności od pory roku od 6 do 20% ( ze względu na wykorzystywanie tych odpadów w gospodarstwach). Odpady poprodukcyjne z zakładów rolno - spożywczych, przeznaczonych do kompostowania wynosi ok10% (niewielka ich ilość wynika z tego, że istnieje wiele innych możliwości ich ponownego zagospodarowania).

3.1.5. Zbiórka odpadów wielkogabarytowych.

Tego rodzaju odpady odbierane są od mieszkańców w ramach tzw. wystawek. W określonym terminie mieszkańcy pozostawiają odpady wielkogabarytowe przed posesję, skąd odbierane są przez firmę wywozową. Odpady wielkogabarytowe mogą mieszkań również dowozić na własna rękę do Rejonowej zbiornicy odpadów.

1. Zbiórka odpadów budowlanych.

W przypadku przeprowadzenia przez mieszkańców remontów powstałe odpady powinny być gromadzone w kontenerach o pojemności 5-7 m³ podstawionych przez firmę wywozową na indywidualne zamówienie. Odbierany gruz kierowany jest do Rejonowej Zbiornicy Odpadów.

3.1.7. Odpady powstające w przetwórstwie rolno - spożywczym.

Na terenie gminy znajdują się zakłady rolno - spożywcze, takie jak: cukrownia i zakłady tytoniowe.

Cukrownia produkuje cukier z buraków cukrowych. Odpady powstające w przemyśle cukrowniczym zalicza się do drugiej grupy odpadów. Produkcja cukru z buraka cukrowego następuje wg określonego schematu technologicznego:

Odpady powstające w przemyśle cukrowniczym to:

• Korzonki i odłamki buraczane - powstaje w trakcie ogławiania buraków cukrowych, wykorzystywana w procesach kompostowania. Są one pozbawione odpadów mineralnych w 60%, dzięki zastosowaniu potrząsaczy mechanicznych, przed ogławianiem. Ziemia sypka zawracana jest z powrotem na pola uprawne.

• Błoto spławikowe - pozostałość zanieczyszczeń mineralnych, wydzielony w osadnikach. Oprócz zanieczyszczeń mineralnych zawiera pewną ilość zanieczyszczeń o charakterze organicznym. Osad ten po wysuszeniu wykorzystywany jest w rolnictwie.

• Melasa - odpad ten jest roztworem powstającym podczas ostatniej krystalizacji. Wykorzystywana jest w przemyśle fermentacyjnym jako źródło węgla organicznego. Stosuje się go do produkcji alkoholu etylowego w gorzelniach przemysłowych. Z około 3200 kg otrzymuje się 1000 litrów spirytusu, ok. 40 kg drożdży . otrzymuje się także kwas mlekowy, cytrynowy i szereg innych związków organicznych.

• Wysłodki - pozostałość po ekstrakcji cukru z krajanki buraczanej. Przy przerobie 1000 ton buraków otrzymuje się 540 ton wysłodków.

• Kreda cukrownicza - powstaje przy oczyszczaniu soków cukrowniczych w ilości 8 - 12% masy przerabianych buraków. Jej głównym składnikiem jest węglan wapnia. Wykorzystywana jest jako nawóz i środek do regulowania odczynu gleb kwaśnych oraz jako dodatek do pasz.

Odpady przeznaczone do kompostowania odbierane przez firmy transportowe współpracujące kompostownią, natomiast pozostałe odpady wywożone są do firm przyjmujących i przetwarzających te odpady transportem cukrowni.

Inne odpady powstające to:

• Zużyte tkaniny filtracyjne,

• Lampy fluoroscencyjne,

• Baterie i akumulatory ołowiowe,

• Przepracowane oleje i smary,

• Zużyte opony,

• Żużel,

• Odpady komunalne.

Odpady niebezpieczne i komunalne odbierane są oddzielnie, transportowane do Rejonowej Zbiornicy Odpadów.

Ilość odpadów powstających w przetwórstwie cukrowniczym to 140 tyś ton rocznie.

Zakłady tytoniowe wytwarzają następujące odpady:

• żyły tytoniowe,

• pył tytoniowy,

• wysiewki tytoniowe,

• okruchy tytoniu.

Żyły tytoniowe wykorzystywane są na miejscu w zakładzie do wytwarzania krajanki tytoniowej, natomiast reszta odpadów kierowana jest do kompostowni.

Powstające odpady komunalne kierowane są do Rejonowej Zbiornicy Odpadów.

1. Transport odpadów.

Za wywóz odpadów odpowiedzialne są prywatne przedsiębiorstwa, z którymi gmina podpisała umowy. Jest ich cztery w gminie.

Odpady wywożone są w systemie bezpośrednim, czyli samochodowe śmieciarki zbierają odpady i transportują je do Rejonowej Zbiornicy Odpadów. Na terenie zabudowy mieszkaniowej odpady są przesypywane z pojemników do samochodów zaopatrzonych w mechanizmy odbierające, zagęszczające i opróżniające. Samochody te posiadają różną pojemność i ładowność. Jeden samochód obsługuje dwóch pracowników. Na terenach gospodarstw odbierane są worki, lub pojemniki z odpadami zmieszanymi i wymienianie są one na nowe.

3.2. Rejonowa Zbiornica Odpadów.

Stanowi ważną część systemu gospodarki odpadami w gminie. Do niej przywożone są odpady z całej gminy. Ma na celu przejściowe gromadzenie i uzdatnianie oraz sortowanie odpadów, takich jak surowce wtórne, odpady niebezpieczne.

Teren zbiornicy, sąsiadujący z kompostownią i składowiskiem, oddzielony jest ogrodzeniem od otoczenia. Dostaw do rejonowej zbiornicy dokonują przedsiębiorstwa obsługujące gospodarkę odpadami w gminie. Można również przywozić odpady indywidualnym mieszkańcom.

Na miejscu znajduje się również stacja segregacji surowców wtórnych, gdzie segregowane są odpady, które zostały zebrane wspólnie w punktach usługowych, zakładach rolno - spożywczych i innych zakładach publicznych gminy.

Do czasu przygotowania odpowiedniej wielkości partii poszczególne asortymenty surowców wtórnych są przechowywane w poszczególnych segmentach magazynu zbiornicy. Natomiast odpady niebezpieczne, do unieszkodliwiania składowane są w odpowiednio zabezpieczonych kontenerach.

W zbiornicy znajduje się również stanowiska do rozbioru odpadów wielkogabarytowych na poszczególne składniki, urządzenia do uszlachetniania surowców wtórnych, zgniatania, belowania, nożyce do cięcia grubych blach, waga do ważenia odpadów.

Gdy zgromadzona zostanie odpowiednia ilość odpadów, przewożone są do zakładów przeróbki surowców wtórnych, zakładów unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych.

1. . Kompostownia.

Kompostownia przyjmuje odpady zielone z terenów miejskiej zieleni, lub zebrane na terenach zabudowań jednorodzinnych w ramach zielonych wystawek, odpady organiczne kuchenne, zebrane w ramach selektywnej zbiórki, odpady organiczne z placów targowych oraz odpady organiczne od przedsiębiorstw, w tym z zakładów rolno - spożywczych mieszczących się na terenie gminy. Kompostownia przyjmuje odpady także z innych gmin, przede wszystkim z sąsiadującego, wysoko zurbanizowanego miasta (przede wszystkim odpady zielone z terenów zieleni miejskiej), razem od ok.80 tyś mieszkańców.

Unieszkodliwianie odpadów w kompostowni w gminie stanowi ok. 30% wag. wszystkich odpadów.

Kompostownia pracuje w technologii HERHOFF.

• Obiekty technologiczne kompostowni:

• bioreaktor typu HEFHOFF (z zapleczem),

• wiata ze składowiskami (magazynowania wsadu, składowania materiału strukturalnego, dojrzewania kompostu)

• plac magazynowania kompostu,

• kanalizacja deszczowa i sanitarna,

• ładowarka, rozdrabniarka, sito.

• Wydajność bioreaktora: 1200 - 1400 t/a; masa wsadu do bioreaktora: max. 35 t; czas pracy bioreaktora - 50 tygodni/a; pojemność - 60m

3.4. Składowisko.

Cały teren składowiska zajmuje powierzchnię 12 ha. Odpady składowane będą do wysokości 15 m n.p.m. chłonność składowiska wraz z objętością warstw izolacyjnych wynosi ok. 3,1 mln m³. Na izolację podłoża składa się nieprzepuszczalna warstwa iłów krakowieckich oraz dodatkowo izolacja w postaci geomembrany z folii HDPE o grubości 2,5 mm. Ciągi drenarskie odprowadzają odcieki do rowu opaskowego. Rów odciekowe zbiera zarówno wody opadowe z powierzchni składowiska oraz odciekowe z dna składowiska i grawitacyjnie odprowadza do szczelnych zbiorników. Wzdłuż ogrodzenia składowiska przebiega rów melioracyjny zbierający wody opadowe z terenów przyległych do składowiska. Całe składowisko otoczone jest siatką stalową o wysokości 3 m. Składowisko posiada zaplecze socjalno - bytowe i warsztatowe. Na wjeździe znajduje się waga i brodzik dezynfekcyjny kół samochodowych. Składowisko osłonięte jest także w naturalny sposób, pasem zieleni niskiej i wysokiej.

Na składowisku składowane są odpady komunalne z obszaru nie tylko gminy na której się znajduje, ale także z 8 sąsiednich gmin, które w zamian, proporcjonalnie do ilości złożonych odpadów partycypują w kosztach utrzymania, konserwacji, modernizacji i rozbudowy składowiska. Na składowisku pracują takie urządzenia, jak: kompaktor i spycharka, które pozwalają na właściwe kształtowanie składowiska i uzyskanie odpowiedniego zagęszczenia odpadów.

Technologia składowania polega na układaniu warstwy odpadów o grubości ok. 1 m, ze stałym ugniataniem i przesypywaniem warstwa izolacyjną. Ewidencja przywożonych na składowisko odpadów odbywa się przy użyciu systemu wagowego. Pozwala on na dokładną ewidencję ilościową przywożonych odpadów.

Pocznie składowisko przyjmuje ok. 38 tyś. ton odpadów komunalnych. Wskaźnik wytwarzania odpadów wynosi ok. 0,5 kg/dzień/mieszkańca.

4. Edukacja ekologiczna.

Przede wszystkim działania edukacyjne dotyczą selektywnej zbiórki odpadów. Wszyscy mieszkańcy otrzymują ulotki dotyczące segregacji odpadów i harmonogramy zbiórki poszczególnych odpadów. Na całym terenie gminy naklejane są plakaty promujące segregację odpadów, oraz przypominające o terminach zbiórki odpadów niebezpiecznych, wielkogabarytowych i zielonych.

Inne działania ekologiczne na terenie gminy:

1. Utworzenie w gminnym Zespole Szkół Średnich Technikum Ochrony Środowiska ze specjalnością Gospodarka Odpadami.

2. Organizowanie konkursów ekologicznych np.:

3. Spotkania warsztatowe w szkołach np. :

4. Wspieranie proekologicznych postaw mieszkańców (50% sfinansowanych przez Fundusze Ochrony Środowiska).

5. Informowanie mieszkańców o systemie selektywnej zbiórki, pochwały osiągnięć, wykazywanie popełnionych błędów.

6. Prowadzenie badań ankietowych wśród mieszkańców gminy, aby zorientować się jakie jest ich nastawienie do wprowadzonej zbiórki odpadów, ich wiedza z tego zakresu.

Kierunki działania gminy:

1. Przekazywanie podstawowych informacji mieszkańcom gminy o problemach gospodarki odpadami.

2. Zmiana przyzwyczajeń poprzez uświadamianie wszystkim producentom odpadów komunalnych korzyści wdrożenia systemów racjonalnej gospodarki odpadami.

3. Podtrzymywanie i wzmacnianie pozytywnego nastawienia społeczności objętej systemem.

4. Spotkania dla radnych, urzędników i firm wywozowych.

Sposoby przekazywania informacji:

1. Broszurki informacyjne.

2. Listy, ulotki edukacyjne oraz te z informacji o lokalizacji zestawów pojemników i kontenerów.

3. Naklejki na pojemnikach z informacją co należy do nich wrzucać

4. Ogłoszenia w prasie i na plakatach.

5. Finansowanie gospodarki odpadami w gminie.

Analizy finansowe muszą być niezbędnym elementem każdego programu gospodarki odpadami. Pozwala zweryfikować założenia techniczne i organizacyjne programu i wyeliminować rozwiązania nieadekwatne do potrzeb i możliwości rynku.

5.1. Koszty inwestycyjne w gospodarce odpadami komunalnymi

Zakres przewidywanych inwestycji obejmuje nie tylko budowę składowiska, sortowni, kompostowni, ale także maszyny i urządzenia, takie jak np. samochody specjalistyczne, maszyny i urządzenia, kompaktor, pojemniki. Często składnikiem nakładów inwestycyjnych są inwestycje niezbędne np. dla pozyskania akceptacji społeczności dla przewidywanych lokalizacji obiektów infrastruktury.

Koszty inwestycji mogą być pokrywane z następujących źródeł:

• opłaty odbiorców usług — stanowią dość pewne źródło środków finansowych, jednak ich poziom nie pozwala na pokrycie całości kosztów eksploatacyjnych i inwestycyjnych w skali roku. Gdyby poziom cen osiągnąłby pułap taki, by wystarczyło pieniędzy na całość inwestycji, nie zyskałby brak akceptacji mieszkańców skutkujący uchylaniem się od opłat.

• środki własne budżetów gmin -jest to najtańszy, bo bezzwrotny, dotacyjny środek finansowy. Konieczne jest uwzględnienie tego typu wydatków w budżetach gmin, co powoduje, że wydatki takie muszą być odpowiednio wcześnie planowane.

• dotacje ze źródeł zewnętrznych - dotacje ze źródeł krajowych, głównie z Narodowego i wojewódzkich funduszy ochrony środowiska są teoretycznie możliwe, jednak w praktyce nie są udzielane na cele inwestycji w gospodarce odpadami komunalnymi. Dotacje ze źródeł zagranicznych mają natomiast niewielkie znaczenie.

• pożyczki z funduszy celowych i kredyty preferencyjne - są podstawowymi źródłami środków na inwestycje tego typu w warunkach polskich. Pożyczek udziela Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz na zbliżonych zasadach fundusze wojewódzkie. Pożyczki i preferencyjne kredyty udzielane są zazwyczaj na krótkie okresy - do kilku lat.

• komercyjne kredyty bankowe - ze względu na wysokie koszty finansowe związane z oprocentowaniem, kredyty komercyjne nie powinny być brane pod uwagę jako podstawowe źródła finansowania inwestycji, lecz jako uzupełnienie środków z pożyczek preferencyjnych.

• emisja obligacji komunalnych - obligacje mogą być emitowane w przypadku, jeżeli dają szansę pozyskania środków taniej niż kredyty bankowe a pożyczki preferencyjne nie są możliwe do pozyskania. W praktyce obligacje nadają się do finansowania dużych inwestycji lub dla poprawy płynności budżetu gminy.

• udział kapitałowy lub akcyjny - polega na objęciu udziałów finansowych w przedsięwzięciu inwestycyjnym. Kapitał tego rodzaju jest interesujący, bowiem nie rodzi zobowiązań finansowych, z drugiej strony wymusza stosowanie podwyższonych stawek opłat dla stosunkowo szybkiego zwrotu nakładów inwestycyjnych.

5.2. Zewnętrzne źródła finansowania inwestycji

Fundusze ekologiczne

System funduszy w Polsce jest czteropoziomowy: Poziom centralny tworzy Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Jest główną instytucją finansującą, inwestycje ekologiczne w Polsce. Na poziomie województw działa 16 Wojewódzkich Funduszy Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, inwestujące zadania na rzecz ochrony środowiska realizowane przez władze gminne. System funduszy ochrony środowiska uzupełniają fundusze powiatowe oraz gminne.

Stosowane instrumenty finansowe:

• Kredyt - może być udzielony na następujących warunkach:

• nie może przekroczyć 50% kosztów zadania, jednakże pożyczki udzielane samorządom terytorialnym lub komunalnym mogą sięgać 70% zadania,

• oprocentowanie: 0,3 - 0,7 stopy redyskontowej NBP, lecz nie mniej niż 8 % w stosunku rocznym,

• karencja trwająca do zakończenia budowy (wdrożenia projektu),

• maksymalny okres kredytowania do 15 lat.

Warunkami udzielenia kredytów dla jednostek samorządu terytorialnego są:

• udokumentowany, wymierny efekt ekologiczny,

• prawne zabezpieczenie spłaty kredytu,

• potwierdzone inne źródła finansowania inwestycji ( w tym minimum 20% środków własnych),

• bieżąca i prognozowana zdolność do spłaty kredytu,

• zatwierdzona dokumentacja techniczna inwestycji.

Pożyczka może, być częściowo umorzona na wniosek pożyczkobiorcy po spełnieniu następujących warunków:

• zadanie zostało zrealizowane w terminie,

• został osiągnięty efekt rzeczowy i ekologiczny zadania,

• spłacono co najmniej 50% udzielonej pożyczki z oprocentowaniem w terminach ustalonych w umowie,

• pożyczkobiorca wywiązał się z obowiązku uiszczenia opłat i kar stanowiących dochody funduszu.

Umorzeniu mogą podlegać tylko pożyczki wypłacane na noworozpoczynane i kontynuowane zadania.

• Dotacje - udzielane mogą być na edukację ekologiczną, monitoring, ochronę środowiska , ekspertyzy, badania naukowe, programy wdrożeniowe i rozwojowe, zapobieganie lub likwidację nadzwyczajnych zagrożeń środowiska, utylizację wód zasolonych, prace geologiczne. Przedsięwzięcia muszą odpowiadać założeniom polityki ekologicznej państwa. W dokumentacji przedstawiona powinna być efektywność ekologiczna i ekonomiczna przedsięwzięcia. Znany powinien być także stopień powiązania projektu z innymi działaniami na rzecz ochrony środowiska podejmowanymi w skali zakładu przemysłowego, miasta, dorzecza, regionu.

Fundacje i programy pomocowe

Fundacje powstały w większości jako rezultat pomocy finansowej z krajów zachodnich; oferują one najbardziej poszukiwaną formę współfinansowania inwestycji ekologicznych - dotacje. Instytucje udzielające dotacji pokrywają najczęściej tylko niewielką część kosztów inwestycji, najczęściej w obszarze doradztwa, edukacji, szkoleń i treningu, a także wymiany doświadczeń promowania nowoczesnych rozwiązań technicznych.

Wśród fundacji, w których można uzyskać dotacje na wdrożenie programów gospodarki odpadami znajdują się:

• Agencja Rozwoju Komunalnego,

• Environmental Know-How Fund,

• Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej - Counterpart Fund,

• Fundacja Ekofundusz,

• Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej,

• Program Małych Dotacji GEF,

• Projekt Umbrella.

Do niedawna najważniejszym źródłem bezzwrotnej pomocy finansowej Unii Europejskiej w Polsce i innych krajach Europy Środkowej i Wschodniej był Program Phare przeznaczany również na inwestycje w zakresie ochrony środowiska w tym na gospodarkę odpadami komunalnymi. Od roku 1999 środki z Phare są przeznaczane jedynie na wspomaganie rozwoju instytucjonalnego i ułatwienie w przygotowaniu krajów - kandydatów do członkostwa w Unii Europejskiej. Pojawił się natomiast w planie budżetu Unii na lata 2000-2006 fundusz ISPA - z którego są finansowane inwestycje w dziedzinie ochrony środowiska i transportu; w zakresie ochrony środowiska fundusz wspomagać ma wdrażanie dyrektyw w zakresie oczyszczania ścieków, dostarczania wody, jakości powietrza i gospodarki odpadami.

Banki

Coraz więcej banków wykazuje zainteresowanie inwestycjami w sektorze ochrony środowiska. Niektóre z nich nawiązują współpracę z funduszami i fundacjami angażującymi się w ochronę środowiska.

Szczególną rolę na rynku kredytów na inwestycje ekologiczne zajmuje Bank Ochrony Środowiska S.A. (BOŚ), który w swoim statucie ma zapisany obowiązek finansowego wspierania inwestycji służących ochronie środowiska. Oferuje on, dzięki ścisłej współpracy z funduszami narodowymi i wojewódzkimi, najwięcej preferencyjnych linii kredytowych i dysponuje zróżnicowaną ofertą dla inwestorów. Dla gmin kredyty przyznawane są na poziomie 0,2 stopy kredytu refinansowego. Okres spłaty do 4 lat, możliwa karencja 1,5 roku. Odsetki są płatne od momentu uruchomienia kredytu.

Istotną rolę na rynku kredytów ekologicznych zajmują także Międzynarodowe Instytucje Finansowe, a w szczególności Bank Światowy i Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju. Finansują one duże zadania inwestycyjne oraz transfer wiedzy i technologii związanej z eliminacją u źródła zanieczyszczeń środowiska, a także (Bank Światowy) priorytetowe zadania zapisane w polityce ekologicznej państwa.

Instytucje leasingowe

Leasing wkracza coraz bardziej w sferę finansowania inwestycji ekologicznych. Wynika to z rosnącej popularności tej formy zdobywania środków na działalność związaną z ochroną środowiska oraz możliwości, jakie oferuje leasing w przełamywaniu ograniczeń finansowych podmiotów gospodarczych. Najpoważniejszą pozycję na rynku w zakresie finansowania zakupów środków trwałych związanych z ochroną środowiska i gospodarką komunalną zajmuje Towarzystwo Inwestycyjno-Leasingowe EKOLEASING S.A., którego jednym z głównych akcjonariuszy jest Bank Ochrony Środowiska S.A.

Fundusze inwestycyjne

Fundusze inwestycyjne mogą w najbliższej przyszłości stanowić ważny segment rynku finansowego ochrony środowiska. Generalna zasada działalności polega na inwestowaniu w spółki prywatne bądź prywatyzowane firmy komunalne. Oprócz dodatkowego kapitału fundusze są w stanie wnieść wiedzę menedżerską, doświadczenie i kontakty do wspieranej finansowo spółki. Powołana w celu realizacji projektu spółka joint venture pomiędzy inwestorem prywatnym i komunalnym przejmuje zadania związane z budową i eksploatacją infrastruktury.

5.3. Koszty eksploatacyjne w gospodarce odpadami komunalnymi

Podstawowym źródłem przychodów są opłaty za przyjęcie odpadów do składowania bądź unieszkodliwiania. Uzupełniającymi źródłami przychodów są wpływy z tytułu sprzedaży materiałów i surowców:

- surowców wtórnych,

- kompostu,

- biogazu ze składowisk.

Składnikami kosztów bieżącej eksploatacji systemów zbiórki i zagospodarowania oraz składowania odpadów komunalnych są m.in.:

• place załogi,

• konserwacja, remonty i utrzymanie maszyn, urządzeń, obiektów,

• materiały i części zamienne,

• opłaty za energię elektryczną, wodę, ścieki (odcieki ze składowiska), gaz, telefon,

• zobowiązania podatkowe wobec budżetu państwa i gminy,

• monitoring środowiska,

• obsługa prawna,

• ubezpieczenia,

• amortyzacja majątku trwałego.

Z punktu widzenia funkcjonalności można wydzielić następujące grupy kosztów w gospodarce odpadami komunalnymi:

• koszty odzysku surowców wtórnych:

• koszty zbiórki i transportu,

• koszty funkcjonowania sortowni lub ręcznego punktu sortowania z uwzględnieniem transportu wydzielo­nego balastu na składowisko,

• koszty dystrybucji worków do gromadzenia surowców,

• koszty utrzymania pojemników do selektywnej zbiórki surowców,

• koszty wywozu surowców do przemysłu, przy braku zapewnienia odbioru własnym transportem,

• koszty prowadzenia akcji informacyjnej.

• koszty zbiórki odpadów przeznaczonych do składowania,

• koszty funkcjonowania składowiska odpadów komunalnych,

• koszty funkcjonowania kompostowni,

• koszty zarządu i administracyjnej struktury organizacyjnej,

• koszty finansowe spłaty zobowiązań zaciągniętych w celach inwestycyjnych.

Wpływy ze sprzedaży zebranych materiałów pokrywają niewielki procent ponoszonych kosztów. Dlatego system odzysku surowców wymaga rozwiązania sposobu finanso­wania działalności. Koszty segregacji mogą być w chwili obecnej:

• dofinansowywane z budżetów gminnych jako składki roczne wnoszone do związku komunalnego,

• dodatkowym elementem cenotwórczym opłaty za przyjęcie odpadów na składowisko - koszty przenoszone są w tym przypadku bezpośrednio na wytwórców odpadów (mieszkańców i jednostki organizacyjne).

Rewolucyjnym krokiem w zakresie finansowania kosztów segregacji i odzysku surowców oraz zmniejszenia ilości deponowanych na składowiskach odpadów mogą stać się wprowadzone w Polsce opłaty produktowe i depozyty ekologiczne. Wpływy z tego tytułu trafiające do budżetu państwa są w wielu krajach Europy zachodniej przeznaczane na wspomaganie i dofinansowanie systemów recyklingu.

Zgodnie z ustawą o opłacie produktowej i depozytowej opłatami produktowymi są obciążone m.in. podmioty wytwarzające lub importujące produkty w opakowa­niach oraz wydawcy gazet, czasopism i materiałów reklamowych. Dotyczy to w szczególności opakowań z two­rzyw sztucznych, aluminium, blachy białej i lekkiej, papieru, tektury, szkła gospodarczego, opakowań z lamina­tów, drewna i tekstyliów oraz papieru zadrukowanego. Materiały tego rodzaju stanowią zasadniczą masę odpa­dów komunalnych. Opłata produktowa będzie doliczana do ceny sprzedaży produktu i ma stanowić odrębną po­zycję na fakturze wystawianej przez producenta lub importera przy pierwszej sprzedaży produktu (nie będzie obję­ta podatkiem VAT). Pobrane opłaty będą przelewane na odrębny rachunek bankowy Urzędu Skarbowego, a na­stępnie przekazywane na odrębne rachunki bankowe wojewódzkich funduszy ochrony środowiska. Środki te będą przeznaczane na dofinansowanie działań gmin i przedsiębiorców w zakresie:

- selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych,

- przedsięwzięć prowadzących do odzysku i recyklingu opakowań,

- edukacji ekologicznej w tym zakresie.

Gminy uzyskają dofinansowanie do prowadzonej działalności w zakresie zbiórki surowców na podstawie rocz­nego sprawozdania zawierającego informacje o rodzaju i ilościach odpadów opakowaniowych zebranych na tere­nie gminy oraz rodzaju i ilościach odpadów przekazanych do odzysku i recyklingu (w formie udokumentowanej).

Wprowadzenie rozwiązań przewidywanych ustawą może stanowić zwrotny punkt w gospodarce odpadami komunalnymi. Mechanizmy finansowe w odzysku surowców stworzą możliwość tworzenia systemów zbiórki surowców w oparciu o kryteria ekonomicznej opłacalności. Z pewnością działalnością w tym zakresie zajmą się także podmioty komercyjne.

Koszty gospodarki odpadami poprodukcyjnymi z zakładów rolno - spożywczych w całości powinny być ponoszone przez wytwórców tych odpadów.

6. Literatura.

1. Ambrożewicz P. Zwarty system zagospodarowania odpadów. Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko Białystok 1999.

2. Lichtoń J. Finansowanie przedsięwzięć dotyczących zagospodarowania odpadów. Materiały Konferencyjne „Gminne i regionalne programy zagospodarowania odpadów - 10 lat doświadczeń”, Osieczany 22-24.03.2000.

3. Maksymowicz B. Problem zagospodarowania odpadów w gminie. Materiały Konferencyjne „Gminne i regionalne programy zagospodarowania odpadów - 10 lat doświadczeń”, Osieczany 22-24.03.2000.

4. Jurasz F. Kompleksowa gospodarka odpadami w gminie. ARP - POLIGRAFIA Rybnik 1998.

5. Program selektywnej zbiórki odpadów wdrażanej w ramach systemu gospodarki odpadami. Komunalny związek Gmin „Dolina Redy i Chylonki”, Gdynia 2000.

6. Sieja L. Modelowe rozwiązanie gospodarki odpadami komunalnymi w zespole gmin raciborskich. Ochrona Powietrza i problemy odpadów, 34/1 2000.

7. Sobczyńska D. Efektywność selektywnej zbiórki odpadów w gminie. Ochrona Powietrza i problemów Odpadów, 34/2 2000.

8. Starypan J. Racjonalna gospodarka odpadami na Żywiecczyźnie. Gospodarka Odpadami - przykłady rozwiązań, Warszawa 1998.

19

---