W pierwszej połowie XX wieku społeczeństwo industrialne wpływ na sposób uprawiania polityki

Proces industrializacji polegał na zdominowaniu w państwie struktury ekonomicznej oraz zatrudnienia przez sektor przemysłowy - dwa procesy industrializacji:

a) od społeczeństwa rolnego do społeczeństwa industrialnego (Europa)

b) od społeczeństwa rolnego do układu przejściowego o zrównoważonej strukturze przemysłowo - usługowej do społeczeństwa zdominowanego przez sektor usługowy

W latach 70 ścisły związek miedzy poziomem dobrobytu a poziomem industrializacji wzrost dochodu państwa wiązał się m.in. z roszeniem sektora przemysłowego druga połowa XX wieku zjawisko zmian postindustrialnych czyli „kurczenie się” wielkoprzemysłowej klasy robotniczej, przy jednoczesnym dynamicznym rozwoju nowej klasy średniej, aktywnej w sektorze usługowym.

W Europie Zachodniej po 1945r. ukształtował się tzw. konsens socjalny, oparty przede wszystkim na akceptacji przez społeczeństwa interwencyjnych i opiekuńczych funkcji państwa skutek: rozrost aparatu państwowego, poddanie rynku ekonomicznego drobiazgowej kontroli ze strony państwa celem zagwarantowania obywatelom bezpieczeństwa ekonomicznego i socjalnego funkcjonalne grupy interesu (związki zawodowe) znalazły się w centrum procesu decyzyjnego; dysponowały wiedza fachową umożliwiającą przygotowanie profesjonalnych ekspertyz oraz poparciem wielkich i znaczących politycznie grup społecznych instytucjonalizacja wielkich ekonomicznych grup interesu w procesie realizacji przez państwo funkcji ekonomicznych i socjalnych.

Na poziomie parlamentarno - gabinetowym dominacja przetargów i konsultacji oraz moda na współdecydowanie jako cecha procesu podejmowania decyzji zarówno aspekt korporatywizmu oraz konsensualizmu ściśle ze sobą wiązały się np. w krajach skandynawskich czy w Belgii i Austrii.

1. CO TO JEST INTERES POLITYCZNY?

Interes - świadome dążenie ludzi do realizacji określonego i wspólnego celu. Uświadomienie sobie przez jednostki faktu, że łączy ich jakiś cel, a więc mają interes w jego realizacji, może stać się bodźcem do stworzenia organizacji jako efektywniejszej formy walki o interesy grupowe.

Interes polityczny - świadome pragnienie skierowania polityki publicznej _{jako całości lub poszczególnych decyzji dotyczących rozdziału wartości politycznych} w konkretnym kierunku, postrzeganym _{przez zainteresowanego} jako konieczny do osiągnięcia wcześniej uświadomionych i wyartykułowanych celów.

Oznacza on więc wyrażenie zainteresowania określonym abstrakcyjnym lub materialnym celom oraz dążenie do jego osiągnięcia, co ma przynieść wymierne korzyści czy zadowolenie; cele będą zróżnicowane i mogą wiązać się z oczekiwaniami ekonomicznymi czy finansowymi

Dobra, do których osiągnięcia dążą poszczególne grupy łączy jedna cecha wspólna - muszą posiadać wymiar polityczny (dobro polityczne), co oznacza, iż stają się przedmiotem przetargów w ramach rynku politycznego, z którego funkcjonowaniem wiąże się proces dystrybucji reglamentowanych korzyści, związany z faktem sprawowania władzy publicznej.

Na rynku politycznym musie pojawić się konflikt co do sposobu zawłaszczania określonego dobra politycznego czy też jego dystrybucji. Jest to konflikt interesów politycznych i dopiero pojawienie się rywalizacyjnych interesów skierowanych na zawłaszczenie tego samego dobra politycznego wpływa na powstanie i strukturyzację rynku politycznego szczególna rola grup społecznych, które wypracowały wspólny układ przekonań czy wartości - poczucie odrębności pojawia się kategoria grupowego interesu politycznego, którego realizacja może napotkać opór innych grup, postrzegających te sytuacje jako zagrożenie w wyścigu o podział dóbr politycznych.

polityzacja - wejście na rynek polityczny

Interesy polityczne zorganizowane w formie:

• grup interesu

• ruchów społeczno - politycznych

2. GRUPY INTERESU A RUCHY SPOŁECZNO - POLITYCZNE.

Grupa interesu (H. Ziegler, W. Peak) - grupa ludzi, _{która przez skoordynowaną aktywność} dąży do wpływania na kierunki polityki systemu bez próby wprowadzenia swych członków w ramy formalnych struktur władzy.

Y. Meny - dążą one do promowania swych własnych partykularnych interesów wobec władz politycznych, oddziałują w tej czy innej formie na instytucje państwa i partie polityczne uwikłane w walkę o zdobycie władzy.

E. O'Halpin - dążą one do osiągnięcia swych celów i wywierają wpływ na politykę przez publiczne i prywatne kanały, bezpośrednio lub pośrednio przez połączenie publicznych i prywatnych sfer wywierania presji na instytucje państwa, polityków i inne grupy interesu oraz przez wykorzystywanie środków masowego przekazu.

Koncepcja grup interesu opiera się głównie na:

• czynnikach organizacyjnych

• czynnikach funkcjonalnych - różnorodność podejmowanych działań mających zagwarantować wpływ na władzę polityczną, ale nie jej zdobycie.

GRUPA INTERESU wg Herbuta- organizacja posiadająca formalną strukturę oraz wspólne cele, która dąży do wywierania wpływu na proces formułowania i wprowadzania w życie polityki państwa _{traktowanej jako układ decyzji władczych, podejmowanych przez organy przedstawicielskie, wykonawcze oraz sądownicze}. Grupa interesu dąży do zapewnienia sobie wpływu na państwowy proces podejmowania decyzji, starając się o stworzenie mniej lub bardziej sformalizowanych powiązań z podmiotami odpowiedzialnymi za jego przebieg.

RÓŻNICA POMIĘDZY GRUPAMI INTERESU A PARTIĄ POLITYCZBNĄ:

• grupa interesu stara się wpływać na politykę państwa, ale nie jest przygotowana, w sensie zasobów, do zdobycia i bezpośredniego sprawowania władzy politycznej.

Czasami jednak zdarzają się przypadki zacierania się tej różnicy. Przykładem może być Partia Pracy w Wlk. Brytanii czy w Norwegii i ich powiązania z organizacjami związkowymi, które są tak ścisłe i mają tak zinstytucjonalizowany charakter, że trudno wytyczyć granicę między strukturą partyjną a strukturą grup interesu. Co więcej niektóre grupy interesu przekształcają się w partie polityczne. W ten sposób powstały Partie Progresywne w Danii i Norwegii.

KLASYFIKACJA GRUP INTERESU;

1. poziom wewnętrznej organizacji (G. A. Almond, G. B. Powell):

• grupy nie mające żadnych zasad jeżeli chodzi o procedury postępowania czy decydowania

• grupy nie mające charakteru stowarzyszeń

• instytucjonalne grupy interesu

grupa interesu

zdolna do wywierania

wpływu na władzę publiczną

• stowarzyszenia

instytucjonalne grupy interesu - podmioty posiadające wysoce zbiurokratyzowaną organizację, których pierwotnym celem nie jest promowanie własnych partykularnych interesów ; uruchamiają będące w ich dyspozycji zasoby, by wywrzeć wpływ na treść decyzji państwowych i administracyjnych kościół, armia, administracja publiczna

stowarzyszenia - organizacje interesu, których pierwotnym i zasadniczym celem jest organizowanie i reprezentowanie interesów określonych segmentów społeczeństwa związki zawodowe, organizacje pracodawców, stowarzyszenia kombatantów, itp.

2. kryterium motywacji:

• promocyjne - reprezentują interesy nieekonomiczne, promując określoną zasadę lub wartość. Po osiągnięciu założonego celu grupa ulega samorozwiązaniu bądź zmienia charakter działalności.

• sekcjonalne - reprezentują określony segment społeczeństwa i ich zasadniczym celem jest realizacja tych interesów. Dzięki takiemu organizacyjnemu zamknięciu grypy społeczne stają się legitymowanym partnerem w przetargach i negocjacjach (związki zawodowe, grupy profesjonalne)

3. kryterium oparte na strategii:

• wewnętrzne - zostały uznane przez agencje państwa za legitymowanych uczestników procesu decyzyjnego i z tej racji utrzymują bliskie kontakty z poszczególnymi departamentami rządowymi:

• funkcja konsultacyjna

• dostarczanie na prośbę zainteresowanych departamentów fachowych ekspertyz

• stają się immanentną częścią procesu decyzyjnego i państwo powierza im określony zakres uprawnień formalnych zjawisko instytucjonalizacji procesu artykulacji i reprezentacji interesów grupowych

• zewnętrzne - znajdują się poza głównym nurtem procesu decyzyjnego, co oznacza, iż nie uzyskały oficjalnego uznania decydentów politycznych. Może to być efektem postrzegania grupy jako niezbyt wiarygodnego partnera lub posiadania przez jej członków zbyt małego doświadczenia w określonej sferze profesjonalnej aktywności GRUPA MARGINALNA

• grupy wyalienowane - programowo odrzucają możliwość realizowania swych interesów w ramach istniejącego systemu politycznego, wyrażając brak zaufania do istniejących reguł gry politycznej GRUPA DYSFUNKCJONALNA.

Liderzy grup mogą liczyć jedynie na poparcie członków czy zwolenników i mobilizacja wewnętrzna stanowi rację jej istnienia.

Broniąc określonej sprawy mobilizacja przesłania sam cel, dla którego przecież powstała i porażka w konfrontacji z państwem staje się oczekiwanym przez elity rozstrzygnięciem.

Mogą one jednak potraktować negatywny stosunek państwa do kwestii podnoszonej przez grupę jako wartość pozytywną, gdy przyczyni się to do zmniejszenia zaufania członków do władzy publicznej, zwiększy poziom wewnątrzorganizacyjnej solidarności i osobistego ich zaangażowania metoda presji politycznej

TRZY CZYNNIKI, KTÓRE WPŁYWAJĄ NA ZRÓŻNICOWANIE SIŁY WPŁYWU GRUP INTERESU NA PRZEBIEG PROCESU DECYZYJNEGO:

• czynniki „dojścia” do strategicznych ośrodków władzy, na których decyzje grupa chce wywrzeć wpływ.

• czynnik finansowy

• czynnik fachowości i profesjonalnego przygotowania

• administracja publiczna musi opierać się na „ciałach zewnętrznych”, gdy chodzi o uzyskanie technicznych porad czy informacji czy też pomoc w realizacji określonych programów rządowych często powstają komisje doradcze w skład których wchodzą przedstawiciel grup interesu pewien układ wymiany za dostarczania fachowych ekspertyz uznanie interesów grupy w procesie tworzenia polityki i wprowadzania jej w życie.

ruchy społeczno - polityczne

„Ruch społeczny” - (Ch. Tilly) - jest świadomym, eskalacyjnym wyzwaniem, wobec decydentów politycznych, zgłoszonym w imieniu poszkodowanej części społeczeństwa żyjącej w ramach ich jurysdykcji lub pozostającej pod ich wpływem.

Umożliwia on mobilizację znacznej części społeczeństwa wokół określonych postulatów przy wykorzystaniu takich środków, jak spotkania, procesje, demonstracje, petycje, slogany, itp. kategoria modelu „pozbawienia” grupa niezadowolona inicjuje stworzenie swoistego lobby jako formy nacisku na decydentów czy instrument popularyzacji oraz zdobywania nowych zwolenników i sympatyków dla określonej kwestii politycznej.

„Nowe ruchy społeczne” (lata 70' początek 80') - stanowią one wyzwanie wobec ustabilizowanego porządku politycznego i żądanie, by ten zmienił się i zaadaptował do zmieniających się warunków społ. (ruchy ekologiczne, feministyczne, pokojowe)

Do ich cech charakterystycznych należy:

a) koncentrowanie się na kwestiach związanych ze sposobem i jakością życia we współczesnych zmodernizowanych społeczeństwach, odsuwając na plan dalszy hasła dotyczące dystrybucji władzy politycznej i ekonomicznej czy kwestie bezpieczeństwa ekonomicznego nowy katalog wartości społecznie preferowanych tzw. „syndrom postindustrialny” tworzą go takie wartości jak potrzeba partycypacji politycznej, indywidualna samorealizacja przy poszanowaniu odmienności, poprawa „jakości życia” czy ochrona interesów konsumenta

b) członkowie i sympatycy tych ruchów rekrutują się głównie z wysoce edukowanych powojennych generacji tworzących tzw. nową klasę średnią, która wchodzi do polityki

c) nie próbują stworzyć nowej, spójnej ideologii na miarę XX-wiecznej koncepcji socjaldemokratycznych czy chadeckich, a akcentują prawo do różnorodności w ramach liberalnych demokracji, których przejawem jest m.in. postulat szerszej partycypacji obywatelskiej

d) akcentują postulat autonomiczności i decentralizacji organizacyjnej

e) mają wyraźny polityczny charakter

Ruchy społeczno - polityczne:

• rodzą się wraz z pojawieniem się danego zjawiska, zdarzenia czy faktu politycznego

• dysponują tylko konstytucyjnym prawem obywatelskim do zrzeszania się

• od grup interesu różnią się tym, iż te pierwsze posiadają „formalną organizację”, która uaktywnia istniejące i wyraźnie zdefiniowane segmenty społeczeństwa, niejednokrotnie odwołując się do m.in. zinstytucjonalizowanych zasad członkostwa, systemu składek, by te wzięły udział w procesie wpływania na decyzje władzy publicznej.

Grupy interesu wałczą o wpływ na władze publiczna, będąc ustabilizowanym elementem systemu politycznego; mogą stosować formy protestu jednak ich działalność często przybiera formę lobbingu

3. TEORIE GRUP INTERESU

„Przestępstwem” grup interesu była próba wejścia między obywateli a władzę publiczną, przez nich wyłanianą.

W Anglii T. Hobbes, a we Francji J.J. Rosseau byli czołowymi reprezentantami nurtu kwestionującego przydatność ciał pośredniczących w państwie, reprezentujących interesy cząstkowe.

W USA A. Hamilton i J. Madison byli zwolennikami podobnych rozstrzygnięć i przestrzegali przed „zbędnymi w rozwoju republiki” grupami interesu.

Zainteresowanie problematyką grup interesu zrodziło się w USA na przełomie XIX i XX w. wiązało się z powszechnym uznaniem przez badaczy hipotezy, iż polityczna aktywność jest częścią procesu politycznego. Oznaczało to:

1. zaakceptowanie tezy, że polityka pojawiła się jako efekt ciągłych, wzajemnych oddziaływań społecznych podmiotów

2. uznanie sugestii, iż na politykę składają się nie tylko oddziaływania charakterystyczne dla formalnej struktury państwa, ale również wzajemne interakcje grup społecznych usytuowanych poza sferą państwową EASTON

proces polityczny - wypadkowa wzajemnych oddziaływań grup społecznych i reprezentujących je organizacji

JEDNOSTKI ► GRUPY ►UŚWIADOMIENIE SOBIE FAKTUI STNIENIA WSPÓLNTY INTERESÓW POLITYCZNYCH ►GRUPY INTERESU ►(Small) ►proces społeczny to „ciągłe formowanie grup wokół interesów i ciągłe wywieranie wpływu poprzez środki grupowej aktywności.”

Badania nad rolą zorganizowanych interesów w polityce amerykańskiej zapoczątkował A. F. BENTLEY ►”The Proces of Government” ► proces polityczny - rywalizacja zorganizowanych grup społecznych o zdobycie kontroli nad przebiegiem publicznego procesu decyzyjnego. Aktywność grup to w zasadzie reakcja na presje innych grup w sferze polityki „HYDRAULICZNA IDEA DEMOKRACJI” do traktowanie polityki jako układu „presji i oporu” między grupami (interesami) kontrolującymi funkcjonowanie państwa grupa = aktywność interes nie może istnieć poza aktywnością grupy.

PLURALIZM - TEORIA I PRAKTYKA RYWALIZACJI GRUP INTERESU NA RYNKU POLITYCZNYM.

Klasyczna teoria pluralizmu - (D. B. Truman) „The Government Process”:

istota władzy państwowej zredukowana do roli jedynie formalnego mechanizmu rejestrującego wynik rywalizacji grup interesu o władzę polityczną

grupa dysponuje autonomicznymi uprawnieniami i kreatywnym potencjałem podporządkowanym ich roli jako reprezentantów interesów grupowych

wielość grup interesu funkcjonuje w zrównoważonym środowisku - istnieje naturalny system hamulców uniemożliwiający przekształcenie nawet spektakularnych sukcesów jednej z nich w trwałą dominację

wśród grup interesu panuje konsens co do konieczności przestrzegania demokratycznych procedur oraz praw innych podmiotów

państwo pełni rolę reaktywną - jedynie reaguje na zmiany zachodzące na arenie politycznej zdominowanej przez mechanizmy rywalizacyjne grup interesu.

G. Almond również wytyczył wyraźną granicę między władzą publiczną (państwem) a sferą interesów, gdzie na proces artykulacji interesów oddziałują czynniki o systemowym charakterze (np. typ reżimu politycznego, charakter kultury politycznej)

Teoria pluralizmu elit (M. Olson)

• Istotą procesu politycznego jest rywalizacja wielu elit, z których każda kontroluje określoną sferę aktywności państwa.

• Występuje rozproszenie i decentralizacja władzy politycznej oraz system wzajemnych hamulców.

• „Twórcami” polityki nie są same grupy interesu, lecz elity polityczne wyłonione w ich ramach pojawia się pojęcie BLOKADY GRUPY interesu te które zdobyły wpływ polityczny i kontrolują proces decyzyjny, skutecznie blokują dojście innych grup interesu, co prowadzi do zastoju politycznego.

Czynnik wielkości grup interesu stanowi u Olsena determinant stylu działań grupowych małe grupy interesu nie muszą brać pod uwagę społecznych kosztów swej działalności, nastawionej na korzystną dystrybucję dóbr politycznych. Natomiast duże grupy muszą brać pod uwagę zarówno efekty płynące z rozdziału dóbr, jak i koszty społeczne związane z wywieraniem presji politycznej.

PLURALIZM CHARAKTERYZUJE SIĘ NASTĘPUJĄCYMI CECHAMI:

1. grupy interesu rywalizują w ramach otwartego rynku politycznego i z reguły żadna z nich nie ma zagwarantowanej instytucjonalnej roli w procesie alokacji dóbr politycznych

• otwartość rynku oznacza, iż potencjalny zakres dostępu grup interesu do procesu decyzyjnego jest spory i każda z nich ma tę szansę, jeżeli podporządkuje się dominującym regułom gry.

• czynnikami sprzyjającymi procesowi zamykania rynku mogą stać się np. ekonomiczna (finansowa) siła grupy interesu, profesjonalizacja działalności politycznej, poziom kultury politycznej rządzących - gdy tak jest _{w ramach pluralistycznego układu rywalizacji} pojawia się proces korporytywizacji wzajemnych stosunków państwo - grupy interesu

2. żadna z grup interesu nie dysponuje monopolem reprezentacji.

• kilka stowarzyszeń reprezentuje interesy tej samej grupy interesu. dodatkowy element hamulców

3. grupy interesu są bardzo zróżnicowane jeżeli chodzi o zasoby ekonomiczne będące do ich dyspozycji oraz siłę polityczną

4. pluralistyczny proces decyzyjny charakteryzuje raczej zjawisko rywalizacji niż budowania konsensu.

KORPORATYWIZM JAKO TYP POLITYKI GRUP INTERESU.

Korporatywizm (lata 70 i 80) - system artykulacji i reprezentacji interesów grupowych, przede wszystkim w sferze dystrybucji dóbr ekonomicznych i polityki ekonomicznej duży nacisk na powiązania między instytucjami państwa a ekonomicznymi grupami interesu.

Korporatywizm - (P. Schmitter) - system artykulacji i reprezentacji interesów,

składający się z podmiotów zorganizowanych w ograniczoną liczbę _{wyodrębnionych, nierywalizujących, hierarchicznie ukształtowanych i funkcjonalnie zróżnicowanych} kategorii,

uznanych lub licencjonowanych przez państwo,

wyposażonych w monopol reprezentacji jeśli chodzi o określony segment interesów

w zamian jednak za stosowanie pewnych form kontroli w procesie selekcji liderów, artykulacji żądań i udzielania poparcia.

Korporatywizm - (L. Panitch) - zinstytucjonalizowany system ograniczania żądań płacowych, w ramach którego pracobiorcy, działając w sposób odpowiedzialny, dobrowolnie partycypują w procesie transferu dochodu ze sfery pracy do sfery kapitału i dodatkowo legitymizują ten proces.

Struktury korporatywistyczne obejmują zjawisko włączenia związków zawodowych w ramy procesu tworzenia polityki ekonomicznej w zamian za uznanie prorynkowych instrumentów jako części polityki płacowej związków i przejęcie odpowiedzialności za skłonienie swych członków do akceptacji określonego układu ograniczeń płacowych.

W koncepcji korporatywizmu znajdujemy dwa zasadnicze wymiary analityczne:

1. system powiązań między państwem a grupami interesu w procesie tworzenia i wprowadzania w życie polityki państwa, zwłaszcza ekonomicznej. wymiana polityczna pomiędzy publicznymi i prywatnymi aktorami, których przedmiotem są zasoby polityczne będące do dyspozycji obu stron.

• państwo akceptuje udział grup w tworzeniu polityki w zamian za to, iż uruchamiać ona będzie zasoby jako wyraz poparcia dla państwa

2. system koncentracji - oparty na instytucjonalizacji powiązań pomiędzy państwem a grupami interesu.

• partycypacja grup interesu w procesie decyzyjnym przybiera charakter systematycznej wymiany z instytucjami państwa

• pojawiają się stabilne formy kooperacji gdy wprowadzanie polityki w życie

• utożsamienie korporatywizmu z koncentracją - korporatywizm pojawia się gdy decyzje dotyczące państwowej polityki zostają podjęte i wprowadzone w życie przy użyciu aparatu państwa

KILKA CECH KORPORATYWISTYCZNEGO TYPU POLITYKI GRUP INTERESU:

• ekonomiczne grupy interesu kooperują ze sobą oraz z instytucjami państwa

• układ korporacyjny opiera się na formule koncentracji istnienie sformalizowanej trzykierunkowej (tripartism) struktury powiązań między rządem, związkami zawodowymi i organizacją pracodawców

• powiązania między grupami interesu a państwem przybierają scentralizowany charakter

• grupy interesu maja wysoce zhierarchiwizowaną strukturę - kształt piramidy wierzchołek to organizacje kadrowe (elita biurokratyczna i ideologiczna)

• B. Martin w odniesieniu do układu korporacyjnego w Austrii stosuje pojecie zinstytucjonalizowanej piramidy zasadnicze decyzje zapadają na poziomie kooperacji, a te prowadza negocjacje nie posługując się wyraźnymi normami czy systemem zabezpieczeń

• system kooperacji opiera się na możliwości użycia przez każdego uczestnika instytucji weta

• każda z grup interesu pozostaje autonomiczna i niezależna jeżeli chodzi o wewnątrzorganizacyjny proces decyzyjny

• dystrybucja dóbr następuje na podstawie zasady proporcjonalności, zatem każda grupa zainteresowana jest w utrzymaniem wysokiego dochodu narodowego

• następuje ścisła integracja grup interesu z systemem politycznym

• zostaje zatarta granica między sferą publicznych a prywatnych kwestii.

• zajmują określone miejsce w ramach administracji publicznej, a państwo deleguje im uprawnienia

• przedmiotem przetargów i negocjacji staje się szerokie spektrum kwestii problemowych rozwój ekonomiczny, polityka cenowa

4. KONSENSULANY A WIĘKSZOŚCIOWY STYL UPRAWIANIA POLITYKI.

Demokracja konsensualna - polega na pojawieniu się określonych instytucjonalnych rozstrzygnięć, które mają umożliwić reprezentantom grup mniejszościowych wywieranie wpływu i udziału w procesie decyzyjnym.

W istocie chodzi więc o włączenie subkultur w proces polityczny, których zasadniczymi cechami stają się:

• strategia wzajemnej tolerancji

• akomodacja (dostosowanie) interesów

Konsensualizm ma głębokie uzasadnienie kulturowe i jego korzenie tkwią w sposobie aranżacji układów organizacyjnych otoczenia społecznego.

Pojawienie się określonych instytucji politycznych czy praktyk ma gwarantować skuteczność procesu przetargów politycznych, którego celem dostosowanie interesów politycznych podmiotów w nim uczestniczących.

Konsensualny proces decyzyjny staje się sposobem wypracowania konsensusu przy uwzględnieniu różnorodnych interesów grupowych i znalezienie złotego środka, satysfakcjonującego dla wszystkich zainteresowanych.

Praktycznie tylko tutaj może się ukształtować i ustabilizować demokratyczny korporatywizm, czyli system artykulacji i reprezentacji interesów grupowych.

Korporatywizm w poszczególnych krajach Europy Zachodniej wzrasta w miarę, jak zaczynają dominować w nich konsensualne schematy podejmowania decyzji.

Natomiast dominacja pluralistycznego typu polityki grup interesu z reguły wiąże się z istnieniem większościowego procesu decyzyjnego demokracja westminsterska.

Korporatywizm jest elementem tzw. syndromu cech charakterystycznych dla modelu demokracji konsensualnej.

TRZY ZMIENNE WPŁYWAJĄCE NA POJAWIENIE SIĘ POWIĄZAŃ MIĘDZY MECHANIZMEM KORPORATYWISTYCZNYM A KONSENSULANYM PROCESEM DECYZYJNYM:

1. siła wyborcza partii lewicowych - dominacja partii socjaldemokratycznych, które generują tendencje do tworzenia struktur korporatywistycznych, pojawienie których jest ściśle związane ze wzrostem wydatków na prowadzenie tzw. polityki welferystycznej oraz rozbudowę sektora publicznego.

2. wielkość kraju - małe demokracje muszą przyjąć konsensualne strategie oparte na akomodacji wielu interesów, w tym dążenie do unikania konfliktów na płaszczyźnie stosunków industrialnych, jeżeli chcą liczyć na sukcesy na międzynarodowym rynku ekonomicznym.

3. struktura podziałów socjopolitycznych - włączenie subkultur etnicznych, językowych czy religijnych w proces polityczny wymaga stosowania mechanizmów opartych na korporatywistycznych rozstrzygnięciach.

• konsensualizm staje się typem polityki negocjowania interesów politycznych opartym na kooperacji oraz akomodacji wszystkich interesów przedstawionych przez subkultury i ich reprezentantów w procesie decyzyjnym

• występowanie kryterium ideologicznego jako źródła segmentacji

1 + 2 + 3 Austria, Belgia, Holandia, Szwajcaria

R. Herbut - „ Interes polityczny jako kategoria politologiczna”

6

Teoria polityki - ćwiczenia 10 Justyna Abdank - Kozubska gr. A

---