1. Jaka jest istota finansów publicznych?

Są to zjawiska i procesy związane z gromadzeniem i podziałem pieniężnych środków publicznych zapewniających funkcjonowanie sektora publicznego.

2. Wymień różnice między finansami publicznymi a finansami prywatnymi.

Kryterium	Finanse publiczne	Finanse prywatne
Przedmiot zainteresowania badawczego	Nauka o publicznych zasobach pieniężnych	Przedmiotem badań jest posiadane w formie płynnej bogactwo
Zasady funkcjonowania	Równowaga finansów publicznych i przemieszczenia zasobów publicznych są zdominowane przez interwencje państwa	Równowaga finansów prywatnych i przemieszczenia prywatnych zasobów kształtowane są przez prawa gospodarki rynkowej
Przymus	Państwo dysponuje przymusem w celu zapewnienia sobie wpływów ale nie podlega przymusowi dokonywania wydatków	Nie istnieją instrumenty przymusu w celu uzyskania wpływów podmioty mogą być zmuszone do zwrotu długu
cel	Są instrumentem realizacji interesów ogółu	Są zorientowane na dochody i osiągnięcie zyku

3. Przekrój podmiotowy finansów publicznych.

- władze stanowiące szczebla centralnego i samorządowego

- władze wykonawcze szczebla centralnego i samorządowego

- władze kontrolne działające w imieniu władz stanowiących (NIK, RIO)

- aparat skarbowy zajmujący się bieżącą realizacją dochodów i wydatków (urzędy skarbowe, izby skarbowe)

- podmioty funkcjonujące w oparciu o środki publiczne (szkoły publiczne, sądy, policja)

4. Przekrój prawny finansów publicznych.

- Konstytucja RP

- ustawa o finansach publicznych

- ustawa budżetowa, ustawy podatkowe

- dyrektywy UE

- uchwały budżetowe

- ustawy na szczeblu rządowym, które regulują działanie podmiotów korzystających ze środków publicznych

- ustawy, które dotyczą finansów samorządowych

5. Przekrój przedmiotowy (instytucjonalny) finansów publicznych.

» Budżet państwa

» Budżety jednostek samorządu terytorialnego

» Fundusz ubezpieczeń społecznych

» Pozostałe fundusze publiczne (fundusze celowe, fundacje publiczne)

6. Jakie są kryteria identyfikacji sektora publicznego?

Kryteria identyfikacji sektora publicznego:

1. Kryterium własności - Sektor publiczny cechuje się nieprywatną własnością środków

2. Kryterium majątkowe - Sektor publiczny tworzą:

- Majątek służący władzy i administracji państwowej

- Majątek służący publicznym instytucjom usługowym

- Majątek w użytkowaniu publicznym

- Majątek publiczny zaangażowany w działalności gospodarczej

7. Opisz charakter operacji publicznymi środkami publicznymi.

CHARAKTER OPERACJI PUBLICZNYMI ŚRODKAMI PIENIĘŻNYMI:

1. przesunięcia wewnętrzne - między różnymi kasami publicznymi (podmiotami)

2. przesunięcia zewnętrzne - wpłaty i wypłaty środków-transformacja finansów prywatnych w

publiczne i odwrotnie:

- przemieszczenia mające charakter zwrotny

- przemieszczenia mające charakter bezzwrotny

8. Kiedy zasoby pieniężne mają charakter publiczny?

jeżeli:

- są to fundusze i walory należące do organów publicznych

- ich przeznaczeniem jest finansowanie dobra/usługi publicznej

- są oddane do dyspozycji podmiotu publicznego, nawet jeśli nie mają w tym momencie

określonego przeznaczenia

9. Wymień cechy operacji publicznymi środkami pieniężnymi.

1.NATURALNA MOBILNOŚĆ (płynność) - ich naturalna płynność jest ograniczona tylko w

takim stopniu, w jakim normy prawne nakładają określone procedury dotyczące gospodarki

nimi.

2. SĄ POWIĄZANE Z GOSPODARKĄ - operacje te mają ścisły związek z procesami

gospodarowania, łagodzą skutki zmian koniunkturalnych

3. OPARTE NA PODSTAWACH NAUKOWYCH - decyzje dotyczące operacji są

podejmowane na podstawie danych statystycznych, studiów ekonomicznych.

4. OBJĘTE ŚCISŁĄ KONTROLĄ - dbanie o prawidłowość przepływów, kontrola operacji

finansowych oraz poprzez operacje finansowe.

10. Klasyfikacja prawna wpływów publicznych.

Klasyfikacja prawna (wg technik stosowanych podczas ich pobierania zasada):

- wpływy publiczno-prawne - poparte przymusem (podatki)

- wpływy prywatno-prawne - zasilają kasy publiczne, ale nie są poparte przymusem

11. Klasyfikacja finansowa wpływów publicznych.

Klasyfikacja finansowa (wg miejsca, jakie znajdują się w zasobie publicznym)

- ostateczne, definitywne - państwo jest kasjerem

- czasowe, zwrotne - państwo jest bankierem

12. Klasyfikacja ekonomiczna wpływów publicznych.

Klasyfikacja ekonomiczna (wg natury ekonomicznej):

- wpływy zwyczajne - dają się zaplanować

- wpływy nadzwyczajne

13. Klasyfikacja administracyjna wydatków publicznych.

- klasyfikacja podmiotowa - według ministerstw

- klasyfikacja funkcjonalna - według podstawowych obszarów działalności państwa

14. Klasyfikacja polityczna wydatków publicznych.

- wydatki neutralne - nie wpływają bezpośrednio na środowisko społeczne i gospodarcze

- wydatki aktywne - skutkiem jest modyfikacja środowiska gospodarczego i społecznego

15. Klasyfikacja ekonomiczna wydatków publicznych.

- wydatki kapitałowe i bieżące - po wydatkach kapitałowych zostaje ślad, po bieżących nic.

- wydatki nabywcze i redystrybucyjne - wydatki nabywcze skutkują wzajemnym świadczeniem

dóbr i usług, redystrybucyjne - brak świadczenia.

16. Klasyfikacja finansowa wydatków publicznych.

- obciążenia definitywne - wydatki ostateczne, nic nie skompensuje poniesionego wydatku

- obciążenia czasowe - operacje skarbowe - udzielanie pożyczek

- obciążenia wirtualne - udzielone gwarancje, zabezpieczenia, poręczenia

17. Przeznaczenie wydatków publicznych.

- dotacje i subwencje

- świadczenia na rzecz osób fizycznych

- wydatki bieżące jednostek budżetowych

- wydatki majątkowe

- wydatki na obsługę długu Skarbu Państwa

- wpłaty środków własnych UE

18. Przeznaczenie rozchodów publicznych.

- spłaty otrzymanych pożyczek

- wykup papierów wartościowych

- udzielone pożyczki

- płatności wynikające z innych ustaw, których źródłem finansowania są przychody z prywatyzacji

- inne operacje związane z zarządzaniem długiem publicznym

19. Czym jest klasyfikacja budżetowa?

Prawnie ustalony system jednostek kwalifikacyjnych (podziałek budżetowych), w ramach których

ujmowane są dochody i wydatki praz rozchody i przychody publicznych środków pieniężnych.

20. Kim są dysponenci środków publicznych?

Podmioty uprawnione do realizacji wydatków w poszczególnych częściach, działach, rozdziałach.

Dysponentami środków publicznych są:

· dysponenci części budżetowych praz kierownicy podległych tym dysponentom państwowych

jednostek budżetowych

· wykonawcy budżetu JST (zarząd, kierownicy samorządowych jednostek budżetowych,

skarbnik)

21. Wymień głównych dysponentów środkami publicznymi na szczeblu rządowym.

ministrowie, wojewodowie, kierownicy jednostek mających odrębną część budżetową

· ustanawiają bezpośrednio podległych im dysponentów drugiego i trzeciego stopnia

22. Wymień dysponentów drugiego stopnia środkami publicznymi na szczeblu rządowym.

kierownicy państwowych jednostek budżetowych bezpośrednio podległych dysponentom

głównym

· ustanawiają bezpośrednio podległych im dysponentów trzeciego stopnia

23. Wymień dysponentów trzeciego stopnia środkami publicznymi na szczeblu rządowym.

kierownicy państwowych jednostek budżetowych bezpośrednio podległych dysponentom

drugiego stopnia albo dysponentom głównym

· zasadniczo dysponenci trzeciego stopnia dokonują wydatkowania środków budżetowych, bez prawa do dalszego ich przekazywania

24. Wymień 5 wybranych podmiotów sektora finansów publicznych.

Podmioty sektora finansów publicznych (art. 9ufp):

· Organy władzy publicznej

· Jednostki samorządu terytorialnego oraz ich związki

· Jednostki budżetowe

· Samorządowe zakłady budżetowe

· Agencje wykonawcze

· Instytucje gospodarki budżetowej

· Państwowe fundusze celowe

· ZUS, KRUS

· NFZ

· Samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej

· Uczelnie publiczne

· Polska Akademia Nauk

· Państwowe i samorządowe instytucje kultury oraz państwowe instytucje filmowe

25. Na czym polega zasada jawności operacji publicznymi środkami pieniężnymi i w jaki sposób jest realizowana?

Zasada jawności - wszyscy zainteresowani mają swobodny dostęp do danych dotyczących gospodarowania środkami publicznymi. Realizowana poprzez: jawność debat, publikację danych dotyczących finansów publicznych, udostępniania corocznych sprawozdań jednostek należących do sektora finansów publicznych.

26. Na czym polega zasada przejrzystości operacji publicznymi środkami pieniężnymi?

Zasada przejrzystości powinna gwarantować, że uzyskana informacja jest zrozumiała i kompletna.

Odnosi się do:

- klasyfikacji dochodów i wydatków publicznych

- jednolitej rachunkowości

- sprawozdawczości podmiotów sektora finansów publicznych

27. Wymień formy organizacyjno-prawne gospodarki budżetowej.

1. Jednostki budżetowe

2. samorządowe zakłady budżetowe

3. agencje wykonawcze

4. instytucje gospodarki budżetowej

5. państwowe fundusze celowe

28. Wymień metody powiązań (rozliczeń) form organizacyjno-prawnych z budżetem.

metoda brutto - powiązane wszystkimi wydatkami i dochodami

metoda netto - powiązanie z wynikiem finansowym

29. Co to jest jednostka budżetowa?

Jednostka organizacyjna sektora finansów publicznych, nie posiadająca osobowości prawnej, która pokrywa swoje wydatki bezpośrednio z budżetu, a pobrane dochody odprowadza na rachunek odpowiednich budżetów (państwa lub JST). Wyróżnia się państwowe jednostki budżetowe oraz gminne (powiatowe, wojewódzkie) jednostki budżetowe.

30. Co to jest agencja wykonawcza?

Agencja wykonawcza to państwowa osoba prawna, tworzona na podstawie odrębnej ustawy w celu realizacji zadań państwa. Co do zasady powinny realizować ważne dla całego kraju zadania w szczególności w ramach działań interwencyjnych (zmiany strukturalne, rozwój przedsiębiorczości).

31. Czym jest państwowy fundusz celowy?

Jest tworzony na podstawie odrębnej ustawy

· przychody pochodzą ze środków publicznych, a koszty są ponoszone na realizację

wyodrębnionych zadań państwowych

· nie posiada osobowości prawnej

· stanowi wyodrębniony rachunek bankowy, którym dysponuje minister (organ) wskazany w

ustawie powołującej fundusz

32. Czym jest wieloletni plan finansowy państwa i co uwzględnia?

Jest to plan dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów budżetu państwa sporządzany na 4 lata budżetowe. Jest sporządzany w układzie obejmującym FUNKCJE PAŃSTWA wraz z celami i miernikami stopnia wykonywania danej funkcji oraz uwzględnia:

· cele średniookresowej strategii rozwoju kraju

· kierunki polityki społeczno-gospodarczej Radę Ministrów (RM)

33. Jakie są cele tworzenia wieloletniego planu finansowego państwa?

- racjonalne gospodarowanie środkami publicznymi poprzez wzrost efektywności ich

wydatkowania

- powiązanie wydatków ze średniookresowymi i długookresowymi priorytetami rządu

- zwiększenie wiarygodności, przejrzystości i przewidywalności polityki fiskalnej

- ułatwianie absorpcji funduszy UE

34. Co zawiera treść wieloletniego planu finansowego państwa?

- podstawowe wielkości makroekonomiczne

- kierunki polityki fiskalnej

- prognozy dochodów oraz wydatków budżetu państwa, kwotę deficytu i potrzeb pożyczkowych

budżetu państwa oraz źródła ich finansowania

- wynik budżetu środków europejskich

- skonsolidowaną prognozę bilansu sektora finansów publicznych

35. Wymień aspekty budżetu państwa.

Budżet państwa:

a) aspekt polityczny - akt zaufania politycznego

b) aspekt ekonomiczny - pieniężny zasób publiczny

c) aspekt proceduralny - sporządzany w formie planu

d) aspekt prawny - ranga ustawy

36. Jaka jest istota prawna budżetu państwa?

- KONSTYTUCJA RP (art. 219)

To wyrażony w pieniądzu, roczny plan finansowy państwa, którego dwustronny charakter objawia się

w szczegółowym ujęciu zarówno dochodów, jak i wydatków państwa, uchwalany obligatoryjnie na

każdy rok budżetowy w formie ustawy budżetowej

37. Co to są zasady budżetowe?

To postulaty nauki pod adresem ustawodawstwa i praktyki dotyczące prawidłowej organizacji i

funkcjonowania gospodarki budżetowej, w celu optymalnej realizacji zadań.

38. Wymień klasyczne zasady budżetowe.

1. powszechności 2. jedności 3. przejrzystości 4. równowagi 5. jednoroczności 6. uprzedniości 7. jawności

39. Opisz zasadę powszechności należącą do klasycznych zasad budżetowych.

*zasada powszechności wyraża postulat, aby wszystkie jednostki organizacyjne budżetu były z nim powiązane

*metody powiązania: brutto i netto

1. metoda brutto - oznacza powiązanie jednostki całością jej dochodów i wydatków

2. metoda netto - oznacza powiązanie jednostki dodatnim rezultatem finansowym

40. Opisz zasadę jedności należącą do klasycznych zasad budżetowych.

• Zasada jedności formalnej - postuluje, aby budżet ujmowany był w jeden całościowy akt prawny

• Zasada jedności materialnej - (niefunduszowania) postuluje jeden zasób środków, gdzie całość dochodów przeznaczona jest na całość wydatków.

41. Opisz zasadę przejrzystości należącą do klasycznych zasad budżetowych.

* Postuluje, aby budżet był ustalany i wykonywany ze szczególnym podziałem dochodów i wydatków a nie tylko w ujęciu ogólnym

* Realizacji tego postulatu służy klasyfikacja budżetowa, czyli system jednostek klasyfikacyjnych, mających formę podziałek budżetowych, w ramach których ujmuje się wszystkie dochody i wydatki budżetowe

42. Opisz zasadę równowagi należącą do klasycznych zasad budżetowych.

* W tradycyjnym rozumieniu oznacza konieczność wzajemnego dopasowania ogólnej kwoty wydatków do ogólnej kwoty dochodów

* Teoria budżetu cyklicznego - w zależności od cyklu koniunkturalnego naturalne są deficyty jak i nadwyżki, lecz w dłuższym okresie czasu budżet winny się bilansować

* Teoria impasu - deficyt jest dopuszczalny, ale w ściśle określonych granicach

43. Opisz zasadę jednoroczności należącą do klasycznych zasad budżetowych.

* Postuluje uchwalenie budżetu na okres maksymalnie 1 roku

44. Opisz zasadę uprzedniości należącą do klasycznych zasad budżetowych.

* Postuluje uchwalanie budżetu przed okresem jego obowiązywania17.

45. Wymień funkcje budżetu państwa.

1. ekonomiczne: a) redystrybucyjna, b) stabilizacyjna, c) informacyjna, d) kredytowa

2. polityczne: a) ustrojowa, b) demokratyczna

46. Opisz ustrojową funkcję budżetu państwa.

Funkcja Ustrojowa

* W tej funkcji budżet należy uznać za narzędzie zachowania danego ustroju politycznego

* Realizacja tej funkcji sprowadza się do wzajemnych relacji między władzą ustawodawczą a

władzą wykonawczą, miedzy parlamentem a rządem na wszystkich etapach procedury

budżetowej, a szczególnie podczas debaty budżetowej. W krańcowej sytuacji debata

budżetowa może stać się przyczyną upadku rządu.

47. Opisz demokratyczną funkcję budżetu państwa.

Funkcja Demokratyczna

*Istota tej funkcji sprowadza się do zainteresowania i wpływu społeczeństwa na opracowanie i wykonanie budżetu

*Zainteresowanie społeczeństwa sprawami publicznymi i gospodarczymi skutkuje wyborami przedstawicieli do władz publicznych zgodnych z preferencjami wyborców, oddając swój głos

w wyborach powszechnych, równych i bezpośrednich

48. Opisz redystrybucyjną funkcję budżetu państwa.

Funkcja Redystybucyjna

• oznacza fakt, ze budżet jest podstawowym narzędziem redystrybucji dochodu narodowego

• zewnętrznym wyrazem realizacji funkcji jest gromadzenie dochodów (zasadniczo w postaci podatków pobieranych od podmiotów gospodarujących) i przeznaczenie pozyskiwanych środków publicznych zgodnie z prowadzoną polityką społeczno-ekonomiczną

• redystrybucja budżetowa realizowana jest również wewnątrz systemu finansów publicznych, czego wyrazem są transfery budżetu państwa na rzecz budżetów samorządowych czy funduszy ubezpieczeń społecznych

49. Opisz stabilizacyjną funkcję budżetu państwa.

Funkcja Stabilizacyjna (wyrównawcza)

• jej istota sprowadza się do wykorzystywania budżetu, jako narzędzia łagodzenia wahań cyklu koniunkturalnego oraz zapewnienia zrównoważonego zwrotu gospodarki

• jej zewnętrznym przejawem jest stworzenie warunków skłaniających poszczególne podmioty gospodarujące do podejmowania lub zaniechania określonych działań

50. Opisz informacyjną funkcję budżetu państwa.

Funcja Informacyjna (informacyjno-kontrolna)

• polega na wykorzystaniu procesów gromadzenia i wydatkowania środków budżetowych do pozyskiwania informacji o celowości, efektywności i prawidłowości podejmowanych decyzji i działań w sferze gospodarczej

• jej zewnętrznym przejawem jest prowadzenie bieżącej i kompleksowej analizy przepływów finansowych

51. Opisz kredytową funkcję budżetu państwa.

Funkcja Kredytowa

• jej istota sprowadza się do ustalenia czy państwo ma zdolność kredytową

• w sytuacji ciągłego niedoboru dochodów służących finansowaniu zadań publicznych, władza publiczna stoi w obliczu konieczności pozyskiwania czasowych środków na pokrycie deficytu budżetowego, środki te jest w stanie pozyskiwać dzięki legitymowaniu się zdolnością do ich spłaty w określonym terminie

52. Co określa treść budżetu państwa?

* łączną kwotę podatkowych i niepodatkowych dochodów budżetu państwa
* Łączną kwotę planowanych wydatków budżetu państwa
* Kwotę planowego deficytu budżetu państwa wraz ze źródłem jego pokrycia
* Łączną kwotę planowanych wydatków budżetu środków europejskich
* Wynik budżetu środków europejskich

53. Co ujmuje się w budżecie środków europejskich?

1) dochody z tytułu realizacji programów finansowanych z udziałem środków europejskich;
2) wydatki na realizację programów finansowanych z udziałem środków europejskich w części podlegającej refundacji.

54. Wymień etapy procedury budżetowej.

ETAP 1 - PLANOWANIE BUDŻETU PAŃSTWA

ETAP 2 - UCHWALANIE BUDŻETU PAŃSTWA

ETAP 3 - WYKONYWANIE BUDŻETU PAŃSTWA

ETAP 4 - KONTROLA WYKONANIA BUDŻETU PAŃSTWA

55. Kto uczestniczy w etapie planowania budżetu państwa?

Uczestnicy etapu:

· Minister Finansów

· Dysponenci części budżetowych

· Rada Ministrów

56. Jakie są zasady przygotowywania projekty budżetu państwa?

Zasady przygotowania projektu budżetu państwa:

1. Projekt planu wydatków państwa powstaje w ścisłej współpracy MF z poszczególnymi

dysponentami środków

2. Projekt planu dochodów jest w zasadzie w całości zestawiany w Ministerstwie Finansów

3. Równolegle z pracami nad projektem planu dochodów i wydatków w Ministerstwie Finansów

powstaje projekt tekstowej części ustawy budżetowej

4. Do projektu ustawy budżetowej MF sporządza uzasadnienie

5. Projekt budżetu państwa MF przekłada Radzie Ministrów

57. Jakie obowiązki ma Minister Finansów w etapie planowania budżetu państwa?

Ma on obowiązek:

· Opracowania i przedstawienia założeń do projektu budżetu państwa

· Opracowanie koncepcji planowania budżetowego i trybu działań mających na celu

przygotowanie projektu budżetu na następny rok

58. Co obejmuje pierwsze czytanie podczas parlamentarnej procedury uchwalania budżetu państwa?

- Otwiera procedurę parlamentarną

· Zwyczajowo Minister Finansów wygłasza tzw. expose budżetowe

· Po zaprezentowaniu projektu budżetu odbywa się dyskusja, w której głos zabierają głównie

oficjalni przedstawiciele klubów i kół poselskich, mogą być także zgłaszane pytania i zmiany

dotyczące projektu

· Pierwsze czytanie kończy się skierowaniem projektu ustawy do komisji sejmowych

59. Co obejmuje drugie czytanie podczas parlamentarnej procedury uchwalania budżetu państwa?

Drugie czytanie obejmuje:

· Przedstawienie Sejmowi sprawozdania SKFP

· Przeprowadzenie debaty

· Zgłaszanie poprawek i wniosków

60. Co obejmuje trzecie czytanie podczas parlamentarnej procedury uchwalania budżetu państwa?

Trzecie czytanie obejmuje:

· Przedstawienie przez posła sprawozdawcę stanowiska SKFP wobec zgłoszonych poprawek i

wniosków podczas drugiego czytania

· Głosowanie: Sejm uchwala ustawę budżetową zwykłą większością głosów w obecności co

najmniej połowy ustawowej liczby posłów

· Uchwaloną przez Sejm ustawę budżetową Marszałek Sejmu przekazuje Marszałkowi Senatu

61. Jakie uprawnienia ma prezydent RP wobec uchwalania ustawy budżetowej?

Prezydentowi nie przysługuje prawo odmowy podpisu i skierowania ustawy do Sejmu celem

ponownego rozpatrzenia. Jeżeli nie wnosi zastrzeżeń, co do zgodności ustawy budżetowej z Konstytucją RP, to

powinien ją podpisać w ciągu 7 dni.

62. Kto uczestniczy w etapie wykonywania budżetu państwa?

W wykonaniu budżetu państwa uczestniczą:

· Rada Ministrów

· Minister Finansów

· Dysponenci części budżetowych

63. Na czym polega aspekt rozrachunkowy wykonywania budżetu państwa?

To obsługa bankowa wykonania budżetu państwa. Gromadzenie dochodów i dokonywanie wydatków oraz operacje przychodowe i rozchodowe służące

wykonaniu planów finansowych są realizowane za pomocą systemu rachunków budżetowych

prowadzonych przez:

· Narodowy Bank Polski

· Bank Gospodarstwa Krajowego (z pewnymi wyjątkami)

64. Na czym polega aspekt czynnościowy wykonywania budżetu państwa?

Działania związane z wprowadzeniem w życie postanowień ustawy budżetowej:

Działania te dotyczą:

1. korekty planów finansowych oraz przygotowania harmonogramu realizacji budżetu państwa

2. procesów gromadzenia i wydatkowania środków budżetowych

3. dokonywania zmian w budżecie

4. analizy i kontroli prowadzonej gospodarki finansowej

65. Wymień dochody budżetu państwa.

1. podatki, opłaty, cła

2. wpłaty z zysku przedsiębiorstw państwowych oraz jednoosobowych spółek Skarbu Państwa

3. wpłaty z zysku NBP

4. wpłaty nadwyżki środków finansowych agencji wykonawczych

5. dochody pobierane Przez państwowe jednostki budżetowe

6. dochody z najmu i dzierżawy

7. odsetki od środków na rachunkach bankowych państwowych jednostek budżetowych

8. odsetki od lokat terminowych ze środków na centralnym rachunku bieżącym budżetu państwa

9. odsetki od udzielonych z budżetu państwa pożyczek

10. grzywny, mandaty i inne kary pieniężne

11. spadki, zapisy i darowizny w postaci pieniężnej

12. dochody ze sprzedaży majątku, rzeczy, praw

13. środki europejskie i środki bezzwrotnej pomocy zagranicznej po ich przekazaniu na rachunek

dochodów budżetu państwa

14. dochody z emisji obligacji skarbowych

66. Co to jest system podatkowy?

Całość rozwiązań podatkowych stosowanych w określonym czasie i w określonym kraju, stanowiących jednolitą wewnętrznie zgodną pod względem prawnym i ekonomicznym całość.

67. Co składa się na system podatkowy?

Na system podatkowy składają się:

· podatki określone przez normy prawne

· normy prawne regulujące ogólne zasady stosowania poszczególnych rozwiązań oraz

odpowiedzialność i uprawnienia zarówno podmiotów zobowiązanych do uiszczenia podatku,

jak i podmiotów zobowiązanych do jego poboru.

(system podatkowy to konstelacja, w której podatki to gwiazdy)

68. Wymień funkcje podatków.

Funkcja fiskalna, stymulacyjna i kontrolna.

69. Opisz funkcję kontrolną podatków.

Jej zewnętrznym przejawem jest gromadzenie i kontrola informacji płynących z otoczenia

· Kontrola w przedmiocie opodatkowania ma dwa podstawowe aspekty:

- kontrola poniekąd samoczynna, która przy rozliczeniach podatkowych występuje w formie

sygnałów automatycznych

- kontrola poprzez weryfikację zeznań i deklaracji podatkowych, analizy prawidłowości

określenia podstawy opodatkowania i zobowiązania podatkowego

70. Opisz funkcję stymulacyjną podatków.

jej istota polega na takim zbudowaniu i wykorzystaniu systemu podatkowego, aby jego

zastosowanie wywołało zjawiska pożądane w gospodarce

· podatki w funkcji stymulacyjnej traktowane są jako instrumenty oddziaływania i mają:

> skłonić podatników do określonych zachowań

> służyć do wyrównywania szans w różnych podmiotach gospodarczych poprzez wprowadzenie systemu preferencji lub zwyżek podatkowych

71. Opisz funkcję fiskalną podatków.

pozyskiwania środków na realizację zadań państwa

· polega na obligatoryjnym przejmowaniu w drodze przymusu od różnych podmiotów

gospodarujących, środków pieniężnych na rzecz państwa lub innych związków

publicznoprawnych

· jest funkcją pierwszoplanową i zasadniczą podatków - głównym celem istnienia podatku jest

bowiem dostarczenie dochodów określonym w danym państwie instytucjom

publicznoprawnym.

72. Wymień klasyczne zasady opodatkowania sformułowane przez A. Smitha.

Równość obciążenia podatkami, pewność podatku dla opodatkowanego, dogodność podatku, taniość podatku.

73. Wymień zasady podatkowe sformułowane przez A. Wagnera.

1. Zasady polityki finansowe (skarbowe)

2. Zasady ekonomiczne (gospodarcze)

3. Zasady moralno-prawne (sprawiedliwości)

4. Zasady techniczne4. Zasady Techniki Podatkowej

74. Wymień zasady skarbowe należące do zasad podatkowych A. Wagnera.

Zasady Skarbowe: a) wydajności, b) elastyczności, c) stałości, d) dogodności

75. Wymień zasady moralno-polityczne należące do zasad podatkowych A. Wagnera.

Zasady Moralno-Polityczne a) powszechność, b) równość, c) zdolność podatkowa

76. Wymień zasady techniczne należące do zasad podatkowych A. Wagnera.

Zasady Techniki Podatkowej: a) pewność, b) dogodność, c) taniość

77. Wymień elementy konstrukcyjne podatku (cechy zmienne).

Podmiot podatku: czynny (władza państwowa i samorządowa) oraz bierny (podatnik, płatnik, inkasent). Przedmiot podatku (zdarzenie, rzecz). Podstawa opodatkowania (ilość, wartość). Stawka podatkowa (kwotowa, procentowa, mieszana). Ulgi i zwolnienia. Tryb i warunki płatności.

78. Wymień rodzaje podatków według kryterium przedmiotowego i kryterium przerzucalności?

Kryterium przedmiotowe: obrotowe, dochodowe, majątkowe, konsumpcyjne. Kryterium przerzucalności: bezpośrednie i pośrednie.

79. Wymień cechy podatku obrotowego.

Powszechność podmiotowa (każdy obrót podlega opodatkowaniu bez względu na to, kto go dokonuje), powszechność przedmiotowa (opodatkowaniu podlega obrót każdym towarem lub usługą), przerzucalność (mechanizm funkcjonowania pozwala przerzucić podatek na nabywcę), obciążenie konsumpcji (podatek ostatecznie obciąż konsumenta), proporcjonalność (ustalenie podatku w oparciu o stawkę podatkową).

80. Wymień zasady funkcjonowania podatku obrotowego.

- Wielofazowość - obciąża obrót w każdej kolejnej fazie

- Jednokrotność - tylko w zakresie nowej wartości (wartości dodanej) w danej fazie

- Odliczenie niezwłoczne - podstawę do opodatkowania kształtują kategorie sprzedaży i

zakupów w przyjętym okresie rozliczeniowym

- Metoda fakturowa - ustalenie wysokości obciążenia podatkowego przypadającego na każdą

fazę obrotu ustala się o informacje zawarte w fakturach

- Podatek do zapłacenia - jest różnicą między podatkiem należnym a naliczonym:

- podatek należny - podatek związany z transakcjami sprzedaży, wynikający z zastosowania

stawki podatkowej wynikającej z faktur sprzedaży

- podatek naliczony - podatek związany z zakupami, zawarty w zakupach (należny w

poprzedniej fazie) wynikający z faktur zakupu.

81. Jakie są cechy stałe podatku?

Świadczenie pieniężne o charakterze: przymusowym, bezzwrotnym, nieodpłatnym, nakładanym jednostronnie, ogólnym, ponoszonym na rzecz związków publiczno-prawnych.

82. Jakie są formy podatku dochodowego?

- Podatek dochodowy celularny - podatek od dochodów cząstkowych

- Podatek dochodowy globalny - podatek od wszystkich typów dochodów na tych samych

zasadach

83. Wymień warianty podatku od zysków.

Warianty:

a) zysk wypracowany

- zysk brutto

-zysk netto

b) zysk zatrzymany

c) zysk wydatkowany

84. Jaka jest różnica między podatnikiem a płatnikiem?

Podatnik jest osobą, której bezpośrednio dotyczy obowiązek podatkowy. Płatnik jest to osoba, która ma obowiązek obliczenia podatku i pobrania go od podatnika. 

85. Jaka jest istota wydatków publicznych?

Publiczne zasoby pieniężne przeznaczone na zaspokojenie potrzeb publicznych, zdeterminowanych koniecznością realizacji funkcji państwa: społecznych, gospodarczych, politycznych.

86. Wymień rodzaje wydatków publicznych według kryterium przedmiotowego?

Wydatki na funkcjonowanie państwa jako całości (obrona narodowa, administracja). Wydatki socjalno-kulturalne (oświata, nauka, zdrowie, kultura, sztuka). Wydatki na gospodarkę (infrastruktura, inwestycje materialne). Wydatki na obsługę długu publicznego.

87. Wymień rodzaje wydatków publicznych według kryterium przeznaczenia.

Kryterium Przeznaczenia

· Bieżące

· Inwestycyjne

88. Wymień rodzaje wydatków publicznych według kryterium ekwiwalentności.

Kryterium Ekwiwalentności

· Nabywcze

· Redystrybucyjne (transfery)

89. Zdefiniuj prawo Wagnera.

Prawo nieustannego wzrostu wydatków publicznych.

Przyczyny: socjologiczne, historyczne, polityczne, ekonomiczno-społeczne

90. Co to jest równowaga budżetowa?

Taki stan budżetu, w którym wydatki budżetu państwa znajdują pokrycie w dochodach.

· Równowaga budżetowa rozumiana dosłownie nie występuje prawie nigdy

· Najczęściej mamy do czynienia z odchyleniami od stanu równowagi

· Przyjmuje się, ze nierównowaga budżetu występuje tylko wówczas, gdy w budżecie pojawia

się deficyt

91. Wymień czynniki kształtowania równowagi budżetowej.

1. EKONOMICZNE

a) dochodów budżetowych

b) wydatków budżetowych

2. ORGANIZACYJNE

3. TECHNICZNE

4. POLITYCZNE

92. Wymień i opisz rodzaje deficytu budżetowego.

Rzeczywisty - faktyczne różnica między wydatkami i dochodami w roku budżetowym.

Strukturalny - wielkość symulowana, powstająca w warunkach, gdy dochody i wydatki są realizowane przy pełnym wykorzystaniu zdolności wytwórczych gospodarki.

Cykliczny - jest rezultatem cyklu koniunkturalnego.

93. Na czym polega zasada subsydiarności (pomocniczości)?

Postuluje realizację zadań publicznych na jak najniższym szczeblu, jak najbliżej obywatela. Dopiero jeśli mniejsze zbiorowości nie są w stanie rozwiązać danego problemu i zapewnić danych usług publicznych, powinny być one dostarczone na szczeblu wyższym.

94. Na czym polega decentralizacja?

Przeniesienie części uprawnień władzy centralnej na organy niższych szczebli. Wykonywanie zadań publicznych przez administrację samorządową we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność.

95. Wymień władze stanowiące oraz wykonawcze poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego (JST)?

Gmina - rada gminy oraz wójt, burmistrz lub prezydent.

Powiat - rada powiatu oraz zarząd powiatu ze starostą na czele.

Województwo - sejmik województwa oraz zarząd województwa z marszałkiem na czele.

96. Co składa się na dochody gminy?

Podatki lokalne (np. podatki od nieruchomości, leśne, rolne) i opłaty lokalne (np. opłata od posiadania psa, targowa, skarbowa), udziały w podatkach budżetu państwa, dochody z majątku, transfery z budżetu państwa (subwencje, dotacje), pozyskane środki zagraniczne (np. dotacje z UE), inne dochody (spadki i darowizny).

97. Co to jest subwencja ogólna?

Transfer środków o charakterze bezzwrotnym i nieodpłatnym z budżetu państwa do budżetów JST, o przeznaczeniu których decydują samodzielnie organy samorządowe.

98. Co to jest dotacja celowa?

Transfer środków o charakterze bezzwrotnym i nieodpłatnym z budżetu państwa bądź budżetów innych JST związany z realizacją interesu bardziej ogólnego niż interes lokalny.

99. Jakie rodzaje rezerw tworzone są w budżetach JST oraz jaki jest ich wymiar?

Rezerwa ogólna - ma charakter obowiązkowy, w wysokości nie niższej niż 0,1% i nie wyższej niż 1% wydatków budżetu. Rezerwa celowa - suma rezerw celowych nie może przekroczyć 5% wydatków budżetu.

100. Wymień rodzaje ubezpieczeń społecznych (ZUS) oraz ubezpieczeń społecznych rolników (KRUS).

ZUS - Emerytalne, rentowe, wypadkowe, chorobowe. KRUS - ubezpieczenie emerytalno-rentowe oraz ubezpieczenie chorobowe, wypadkowe i macierzyńskie.

1

---