WYKŁAD 1

1. Wymień obszarowe formy ochrony przyrody

• Parki Narodowe,

• Rezerwaty przyrody,

• Parki krajobrazowe,

• Obszary chronionego krajobrazu,

• Obszary Natura 2000,

• Pomniki przyrody,

• Stanowiska dokumentacyjne,

• Użytki ekologiczne,

• Zespoły przyrodniczo- krajobrazowe

2. Jakie grupy organizmów obejmuje ochrona gatunkowa

• Rośliny, zwierzęta i grzyby

3. Wymień podstawowe akty prawne w ochronie obszarowej

• Ustawa z 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody

• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 marca 2005

4. Wymień pomocnicze akty prawne o ochronie obszarowej

• Ustawa o Ochronie i Kształtowaniu Środowiska z dnia 31 stycznia 1980 r

• Ustawa o hodowli, ochronie zwierząt łownych i prawie łowieckim - Prawo Łowieckie z dnia 13 października 1995 r

5. Wymień podstawowe konwencje w tworzeniu ostoi Natura 2000

• Konwencja w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego (Paryż 1972 - ratyfikowana przez Polskę w 1976) Dz. U. nr 32, 1976 poz. 190

• Konwencja o ochronie środowiska morskiego obszaru morza Bałtyckiego, Dz. U. nr 27, 1991 poz. 112

• Konwencja o różnorodności biologicznej 1992 rok

• Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 roku w sprawie ochrony siedlisk naturalnych oraz dzikiej fauny i flory - tzw. dyrektywa siedliskowa

• -Konwencja o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk - tzw. Konwencja Berneńska (Brno 1975, ratyfikowana przez Polskę w 1995) Dz. U. 58, 1996 poz. 263 + sprostowanie Dz. U. 12, 2000 poz. 154

• Konwencja o obszarach wodno-błotnych mających znaczenie międzynarodowe, zwłaszcza jako środowisko życiowe ptactwa wodnego - tzw. Konwencja Ramsarska Dz. U. załącznik do nr 7, 1978 poz. 24 i 26

• Dyrektywa Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 roku w sprawie ochrony dzikich ptaków - tzw. dyrektywa ptasia

• Konwencja o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem (Waszyngton 1973, ratyfikowana przez Polskę w 1989) Dz. U. 27, 1991 poz. 112

• Konwencja o ochronie wędrownych gatunków dzikich zwierząt (Bonn 1979) - tzw. Konwencja Bońska

• Porozumienie o ochronie nietoperzy w Europie (Londyn 1991) Dz. U. 96, 1991 poz. 1112

• Porozumienie o ochronie małych waleni Bałtyku i Morza Północnego - (Nowy Jork 1992, ratyfikowana przez Polskę w 1999) Dz. U. nr 96, 1999 poz. 1108

6. Które z załączników Dyrektywy Siedliskowej są brane pod uwagę przy tworzeniu ostoi Natura 2000

• zał. 1 - typy siedlisk naturalnych dla których wyznacza się specjalne obszary ochronne (Natura 2000)

• zał. 2 - gatunki roślin i zwierząt dla których wyznacza się specjalne obszary ochronne (Natura 2000)

• zał. 3 - kryteria wyboru obiektów kwalifikowanych jako specjalne obszary ochronne (Natura 2000)

7. Które z załączników Dyrektywy Ptasiej są brane pod uwagę przy tworzeniu ostoi Natura 2000

• zał. 1 - ściśle chronione gatunki ptaków, objętych szczególnymi środkami ochrony (w tym i ich siedliska) w celu zapewnienie ich przetrwania i rozrodu; tworzenie ostoi Natura 2000

WYKŁAD 2 Parki Narodowe

1. Jaka jest najmniejsza dopuszczalna prawem powierzchnia parku narodowego

1 000 ha

2. Czy na terenie parku narodowego ochronie podlega całość przyrody i walory krajobrazowe, czy tylko niektóre

ochronie podlega całość przyrody oraz walory krajobrazowe

3. Co jest nadrzędnym celem parku narodowego

• poznanie, zachowanie całości systemów przyrodniczych danego terenu, wraz z warunkami ich funkcjonowania

• odtwarzanie zniekształconych i zanikłych ogniw rodzimej przyrody.

• wszelkie działania na terenie parku narodowego podporządkowane są ochronie przyrody i mają pierwszeństwo przed wszystkimi innymi działaniami. 

4. Pod jakimi warunkami można pobierać opłatę za wstęp lub korzystanie z parku narodowego

Za wstęp lub korzystanie - mogą być pobierane opłaty, których stawki ustala dyrektor parku narodowego - przeznaczane na utrzymanie infrastruktury turystycznej i edukacyjnej parku oraz inne zadania z zakresu ochrony przyrody.

5. Kto powołuje Park Narodowy

Minister właściwy do spraw ochrony środowiska. Parki narodowe powoływane są na mocy Rozporządzenia Rady Ministrów

6. W jakich celach może być udostępniany park narodowy

• Edukacyjnych

• Turystycznych

• Rekreacyjnych w sposób, który nie wpłynie negatywnie na przyrodę Parku

7. Kto sporządza projekt parku narodowego

Przygotowania projektu parku może dokonać dowolna jednostka, jednak zasadniczo opracowanie projektu rozporządzenia należy do zadań resortu je wydającego lub merytorycznego (w przypadku rozporządzeń Rady Ministrów). / Minister Środowiska

8. Jakie elementy winien zawierać projekt parku narodowego

• położenia geograficznego i administracyjnego;

• powierzchni;

• walorów przyrodniczych;

• opracowanie przyrodnicze wskazujące szczególne wartości przyrodnicze uzasadniające utworzenie parku narodowego;

• określenie stanu zasobów przyrodniczych oraz zabiegów koniecznych do ich utrzymania bądź odtworzenia;

• określenie granic parku i jego otuliny;

• - wskazanie obszarów i nieruchomości niebędących w trwałym zarządzie Skarbu Państwa i nie przechodzących w ten zarząd

9. W jakim czasie od powstania parku musi powstać plan jego ochrony

• Dla parków narodowych sporządza się i realizuje plan ochrony ustanowiony w terminie 5 lat od dnia utworzenia parku narodowego

10. Ile lat obowiązuje plan ochrony parku narodowego

• 20 lat

WYKŁAD 3 Parki Krajobrazowe

1. Kto powołuje park krajobrazowy

Rada Ministrów

2. Co powinien zawierać projekt Parku krajobrazowego

Projekt powinien zawierać dane dotyczące:

- położenia geograficznego i administracyjnego;

- powierzchni;

- użytkowania gruntów;

- walorów przyrodniczych i obiektów historyczno-kulturowych;

- szczególnych celów ochrony;

- określenie granic parku i jego otuliny;

- wskazanie wybranych zakazów, które będą obowiązywać na obszarze parku.

3. Jakie zakazy mogą być stosowane na ternie parku

1)realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko

2)umyślnego zabijania dziko występujących zwierząt, niszczenia ich nor, legowisk, innych schronień i miejsc rozrodu oraz tarlisk i złożonej ikry

3)likwidowania i niszczenia zadrzewień śródpolnych, przydrożnych i nadwodnych

4) pozyskiwania do celów gospodarczych skał, w tym torfu, oraz skamieniałości, w tym kopalnych szczątków roślin i zwierząt, a także minerałów i bursztynu

5) wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu

6) dokonywania zmian stosunków wodnych

7) budowania nowych obiektów budowlanych w pasie szerokości 100 m od linii brzegów rzek, jezior i innych zbiorników wodnych

8) lokalizowania obiektów budowlanych w pasie szerokości 200 m od krawędzi brzegów klifowych oraz w pasie technicznym brzegu morskiego

9) likwidowania, zasypywania i przekształcania zbiorników wodnych, starorzeczy oraz obszarów wodno-błotnych

10) wylewania gnojowicy

11) prowadzenia chowu i hodowli zwierząt metodą bezściółkową

12) utrzymywania otwartych rowów ściekowych i zbiorników ściekowych

13) organizowania rajdów motorowych i samochodowych

14) używania łodzi motorowych i innego sprzętu motorowego na otwartych zbiornikach wodnych.

4. W jakich wypadkach można odstąpić od stosowania tych zakazów

1) wykonywania zadań wynikających z planu ochrony;

2) wykonywania zadań na rzecz obronności kraju i bezpieczeństwa państwa;

3) prowadzenia akcji ratowniczej oraz działań związanych z bezpieczeństwem powszechnym;

4) realizacji inwestycji celu publicznego

5) realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko

6) statków jednostek ratowniczych, jednostek organizacyjnych właściciela wód lub urządzeń wodnych zlokalizowanych na wodach, inspektorów żeglugi śródlądowej

5. Kto zarządza parkiem krajobrazowym

Parkiem krajobrazowym kieruje dyrektor parku krajobrazowego powołany przez wojewodę po zasięgnięciu opinii wojewódzkiej rady ochrony przyrody.

6. Co powinien zawierać plan ochrony parku krajobrazowego

1. cele ochrony przyrody

2. identyfikację oraz określenie sposobów eliminacji zagrożeń

3. wskazanie obszarów realizacji działań ochronnych

4. określenie zakresu prac związanych z ochroną przyrody

5. wskazanie obszarów udostępnianych dla celów naukowych

6. ustalenia do studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin

7. Czy plan ochronny parku krajobrazowego musi być uwzględniony w: projekty studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, planów zagospodarowania przestrzennego województw oraz planów zagospodarowania przestrzennego morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej

TAK

WYKŁAD 4 Natura 2000

1. Natura 2000 to system ochrony na skalę krajową, europejską czy ogólnoświatową

• Europejską

2. Jakie dyrektywy są podstawą tworzenia ostoi Natura 2000

• Dyrektywa Ptasia

• Dyrektywa Siedliskowa (Habitatowa)

3. Jakie typy ostoi znajdują się w Natura 2000

• Obszary specjalnej ochrony ptaków

• Specjalne obszary ochrony siedlisk

4. Wymień cele tworzenia ostoi Natura 2000

1. Zachowanie zarówno zagrożonych wyginięciem siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt w skali Europy,

2. Zachowanie typowych, wciąż jeszcze powszechnie występujących siedlisk przyrodniczych, charakterystycznych dla 9 regionów biogeograficznych:

• alpejskiego,

• atlantyckiego,

• borealnego,

• kontynentalnego,

• panońskiego,

• makaronezyjskiego,

• śródziemnomorskiego,

• Stepowego,

• czarnomorskiego.

5. Jakie regiony biogeograficzne występują w Polsce?

• kontynentalny (96 % powierzchni kraju)

• alpejski (4 % powierzchni kraju)

6. Kto opracowuje projekt ostoi Natura 2000?

• Obszar specjalnej ochrony ptaków wyznacza Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska

• Specjalne obszary ochrony siedlisk są wyznaczane przez właściwego ministra do spraw środowiska po uzgodnieniu z Komisją Europejską

7. Czy taki projekt jest opiniowany i przez kogo?

• Tak, Projekt wymaga zasięgnięcia opinii właściwych miejscowo rad gmin

8. Kto ustanawia plan ochrony dla ostoi Natura 2000 i na ile lat?

• Ustala: Minister właściwy do spraw ochrony środowiska

• 20 lat

9. Co musi zawierać plan ochrony Natura 2000?

• Opis i ocenę istniejących i potencjalnych zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych oraz określenie sposobów eliminacji lub ograniczania tych zagrożeń i ich skutków;

• Opis warunków zachowania lub przywrócenia właściwego stanu ochrony siedlisk i gatunków;

• Wykaz zadań ochronnych, z określeniem sposobu ich wykonywania, rodzaju, zakresu i lokalizacji, na okres stosowny do potrzeb;

• Określenie zakresu monitoringu przyrodniczego;

• Opis przebiegu granic obszaru Natura 2000.

10. Czy działania ochronne winny uwzględniać wymogi gospodarcze, społeczne i kulturowe oraz cechy regionalne i lokalne danego obszaru Natura 2000?

• Tak

WYKŁAD 5 Rezerwaty przyrody

1. Definicja rezerwatu

Rezerwat przyrody obejmuje obszary zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym, ekosystemy, ostoje i siedliska przyrodnicze, a także siedliska roślin, siedliska zwierząt i siedliska grzybów oraz twory i składniki przyrody nieożywionej, wyróżniające się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, kulturowymi lub walorami krajobrazowymi. (Ustawa o ochronie przyrody z 2004)

2. Wymień cele tworzenia rezerwatów

Cele tworzenia i istnienia rezerwatów przyrody są bardzo różne.

• ochrona określonych, formacji roślinnych, np. fragmentów lasów o charakterze zbiorowiska naturalnego,

• specyficznego typu innych zbiorowisk leśnych,

• zbiorowisk w danym regionie rzadko spotykanych (np. w Polsce zbiorowiska stepowe)

• szczególnie cennych dla środowiska (np. torfowiska),

• wyróżniających się wyjątkową estetyką i malowniczością (np. rezerwaty krajobrazowe)

• obszarów o specyficznych warunkach geologicznych

• stanowiska rzadkich gatunków roślin, grzybów i zwierząt (zwłaszcza jeżeli ochrona wymaga odpowiednich warunków otoczenia)

3. Kto tworzy rezerwaty

Uznanie za rezerwat przyrody następuje w drodze aktu prawa miejscowego w formie zarządzenia regionalnego dyrektora ochrony środowiska, które określa jego:

• nazwę,

• położenie,

• przebieg granicy,

• otulinę, jeżeli została wyznaczona,

• cele ochrony,

• rodzaj, typ i podtyp rezerwatu przyrody,

• sprawującego nadzór nad rezerwatem.

4. Co musi zawierać projekt rezerwatu

• Projekt powinien zawierać dane dotyczące:

• nazwa obiektu;

• położenia geograficznego i administracyjnego;

• powierzchni;

• walorów przyrodniczych;

• opracowanie przyrodnicze wskazujące szczególne wartości przyrodnicze uzasadniające utworzenie rezerwatu;

• określenie granic rezerwatu i jego możliwej otuliny;

• wskazanie obszarów i nieruchomości niebędących w trwałym zarządzie Skarbu Państwa i nie przechodzących w ten zarząd;

• określenie sprawującego nadzór nad rezerwatem;

• rodzaj, typ i podtyp rezerwatu

5. Jakie dokumenty muszą uwzględniać palny ochrony rezerwatu

• projekty studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin,

• miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego,

• planów zagospodarowania przestrzennego województw,

• planów zagospodarowania przestrzennego morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej,

• w części dotyczącej rezerwatu przyrody i jego otuliny, wymagają uzgodnienia z regionalnym dyrektorem ochrony środowiska w zakresie ustaleń tych planów, mogących mieć negatywny wpływ na cele ochrony rezerwatu przyrody.

6. Wymień typy rezerwatów ze względu na główny przedmiot ochrony.

- florystyczny , o symbolu PFI , składający się z podtypów:

a) roślin zarodnikowych (symbol - rz )

b) roślin zielnych i krzewinek (symbol - rzk )

c) krzewów i drzew (symbol - kd )

d) roślin na granicy zasięgu (symbol - gz )

- fitocenotyczny , o symbolu PFi , składający się z podtypów :

a) zbiorowisk leśnych (symbol - zl )

b) zbiorowisk nieleśnych (symbol - zn )

- grzybów , o symbolu PGr , składający się z podtypów:

a) grzybów kapeluszowych (symbol - gk )

b) porostów (symbol - pr )

- biocenotyczny i fizjocenotyczny , o symbolu PBf , składający się z podtypów:

a) biocenoz naturalnych i półnaturalnych (symbol - bp )

b) biocenoz antropogenicznych (symbol - ba )

- faunistyczny , o symbolu PFn , składający się z następujących podtypów:

a) ssaków (symbol - ss )

b) ptaków (symbol - pt )

c) gadów (symbol - ga )

d) płazów (symbol - pł )

e) ryb (symbol - ry )

f) bezkręgowców (symbol - bk )

- geologiczny i glebowy , o symbolu PGg , składający się z następujących podtypów:

a) stanowisk paleontologicznych (symbol - sp )

b) form tektonicznych i erozyjnych (symbol - te )

1. skał, minerałów, osadów, gleb i wydm (symbol - smg )

- krajobrazów , o symbolu PKr, składający się z następujących podtypów:

a) krajobrazów naturalnych (symbol - kn )

b) krajobrazów antropogenicznych (symbol - ka )

- nasadzeń i upraw , o symbolu Pnu , składający się z następujących podtypów:

a) starych drzew (symbol - sd )

b) fitoagrocenoz (symbol - fa )

- kulturowy , o symbolu Pku , składający się z następujących podtypów:

a) miejsc kultu i pamięci narodowej (symbol - kp )

b) zabytków (symbol - za )

7. Wymień typy rezerwatów ze względu na główny typ ekosystemu:

- rezerwat leśny i borowy , o symbolu EL , składający się z następujących podtypów:

a) lasów nizinnych (symbol - lni )

b) lasów wyżynnych (symbol - lwż )

c) lasów górskich i podgórskich (symbol - lgp )

d) lasów mieszanych nizinnych (symbol - lmn

e) lasów mieszanych górskich i podgórskich (symbol - lmg )

f) borów nizinnych (symbol - bni )

g) borów wyżynnych (symbol - bwż )

h) borów górskich i podgórskich (symbol - bgp )

i) borów mieszanych nizinnych (symbol - bmn )

j) borów mieszanych górskich i podgórskich (symbol - bmg )

- łąkowy, pastwiskowy, murawowy i zaroślowy , o symbolu EŁ , składający się z następujących podtypów:

a) łąk hydrofilnych (symbol - łh )

b) łąk mezofilnych (symbol - łm )

c) pastwisk (symbol - ps )

d) hal wysokogórskich (symbol - hw )

e) muraw kserotermicznych (symbol - mk )

f) zarośli kserotermicznych (symbol - zk )

- Wodny , o symbolu EW , składający się z następujących podtypów:

a) wód morskich (symbol - wm )

b) jezior oligotroficznych (symbol - jo )

c) jezior mezotroficznych i eutroficznych oraz stawów (symbol - jm )

d) jezior dystroficznych (symbol - jd )

e) rzek i ich dolin, potoków i źródeł (symbol - rp )

- torfowiskowy (bagienny ), o symbolu ET , składający się z następujących podtypów:

a) torfowisk niskich (symbol - tn )

b) torfowisk wysokich (symbol - tw )

c) torfowisk przejściowych (symbol - tp )

- słonoroślowy (halofilny ), o symbolu ESł , składający się z następujących podtypów:

a) słonorośli śródlądowych (symbol - sl )

b) słonorośli nadmorskich (symbol - sn )

- wydmowy , o symbolu Ewd , składający się z następujących podtypów:

a) wydm śródlądowych (symbol - ws )

b) wydm nadmorskich (symbol - wn )

- podziemny , o symbolu EP , składający się z następujących podtypów:

a) pochodzenia naturalnego (symbol - pn )

b) pochodzenia antropogenicznego (symbol - pa )

- Skalny , o symbolu Esk , składający się z następujących podtypów:

a) skał magmowych (symbol - sm )

b) skał osadowych (symbol - so )

1. innych skał (symbol - si )

- Uprawowy , o symbolu EU , składający się z następujących podtypów:

a) pól i ogrodów (symbol - po )

b) parków i innych zieleni (symbol - pi )

- różnych ekosystemów , o symbolu EE , składający się z następujących podtypów:

a) lasów i wód (symbol - lw )

b) lasów i łąk (symbol - lł )

c) lasów i torfowisk (symbol - lt )

d) lądowych ekosystemów nieleśnych (symbol - ln )

e) ekosystemów wodnych i nieleśnych (symbol - nw )

f) mozaiki różnych ekosystemów (symbol - me )

8. Wymień zakazy obowiązujące na terenie rezerwatów

W rezerwatach przyrody wprowadza się następujące zakazy:

1) budowy lub rozbudowy obiektów budowlanych i urządzeń technicznych, z wyjątkiem obiektów i urządzeń służących celom parku narodowego albo rezerwatu przyrody;

2) chwytania lub zabijania dziko występujących zwierząt, zbierania lub niszczenia jaj, postaci młodocianych i form rozwojowych zwierząt, umyślnego płoszenia zwierząt kręgowych, zbierania poroży, niszczenia nor, gniazd, legowisk i innych schronień zwierząt oraz ich miejsc rozrodu;

3) polowania, z wyjątkiem obszarów wyznaczonych w planie ochrony lub zadaniach ochronnych ustanowionych dla rezerwatu przyrody;

4) pozyskiwania, niszczenia lub umyślnego uszkadzania roślin oraz grzybów;

5) użytkowania, niszczenia, umyślnego uszkadzania, zanieczyszczania i dokonywania zmian obiektów przyrodniczych, obszarów oraz zasobów, tworów i składników przyrody;

6) zmiany stosunków wodnych, regulacji rzek i potoków, jeżeli zmiany te nie służą ochronie przyrody;

7) pozyskiwania skał, w tym torfu, oraz skamieniałości, w tym kopalnych szczątków roślin i zwierząt, minerałów i bursztynu;

8) niszczenia gleby lub zmiany przeznaczenia i użytkowania gruntów;

9) palenia ognisk i wyrobów tytoniowych oraz używania źródeł światła o otwartym płomieniu, z wyjątkiem miejsc wyznaczonych przez regionalnego dyrektora ochrony środowiska;

10) prowadzenia działalności wytwórczej, handlowej i rolniczej, z wyjątkiem miejsc wyznaczonych w planie ochrony;

11) stosowania chemicznych i biologicznych środków ochrony roślin i nawozów;

12) zbioru dziko występujących roślin i grzybów oraz ich części, z wyjątkiem miejsc wyznaczonych przez regionalnego dyrektora ochrony środowiska;

13) połowu ryb i innych organizmów wodnych, z wyjątkiem miejsc wyznaczonych w planie ochrony lub zadaniach ochronnych;

14) ruchu pieszego, rowerowego, narciarskiego i jazdy konnej wierzchem, z wyjątkiem szlaków i tras narciarskich wyznaczonych do tego celu przez regionalnego dyrektora ochrony środowiska;

15) wprowadzania psów na obszary objęte ochroną ścisłą i czynną, z wyjątkiem miejsc wyznaczonych w planie ochrony oraz psów pasterskich wprowadzanych na obszary objęte ochroną czynną, na których plan ochrony albo zadania ochronne dopuszczają wypas;

16) wspinaczki, eksploracji jaskiń lub zbiorników wodnych, z wyjątkiem miejsc wyznaczonych przez regionalnego dyrektora ochrony środowiska;

17) ruchu pojazdów poza drogami publicznymi wskazanymi przez regionalnego dyrektora ochrony środowiska;

18) umieszczania tablic, napisów, ogłoszeń reklamowych i innych znaków niezwiązanych

z ochroną przyrody, udostępnianiem parku albo rezerwatu przyrody, edukacją ekologiczną, z wyjątkiem znaków drogowych i innych znaków związanych z ochroną bezpieczeństwa i porządku powszechnego;

19) zakłócania ciszy;

20) używania łodzi motorowych i innego sprzętu motorowego, uprawiania sportów wodnych i motorowych, pływania i żeglowania, z wyjątkiem akwenów lub szlaków wyznaczonych przez

regionalnego dyrektora ochrony środowiska;

21) wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu;

22) biwakowania, z wyjątkiem miejsc wyznaczonych przez regionalnego dyrektora ochrony środowiska;

23) prowadzenia badań naukowych bez zgody regionalnego dyrektora ochrony środowiska;

24) wprowadzania gatunków roślin, zwierząt lub grzybów, bez zgody ministra właściwego do spraw środowiska;

25) wprowadzania organizmów genetycznie zmodyfikowanych;

26) organizacji imprez rekreacyjno-sportowych bez zgody regionalnego dyrektora ochrony środowiska.

9. W jakich sytuacjach zakazy mogą nie obowiązywać

Zakazy, o których mowa powyżej nie dotyczą:

1) wykonywania zadań wynikających z planu ochrony lub zadań ochronnych;

2) prowadzenia akcji ratowniczej oraz działań związanych z bezpieczeństwem powszechnym;

3) wykonywania zadań z zakresu obronności kraju w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa państwa;

4) obszarów objętych ochroną krajobrazową w trakcie ich gospodarczego wykorzystywania przez jednostki organizacyjne, osoby prawne lub fizyczne oraz wykonywania prawa własności, zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego.

Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska , po zasięgnięciu opinii regionalnego dyrektora ochrony środowiska , może zezwolić na obszarze rezerwatu przyrody na odstępstwa od wymienionych zakazów, jeżeli jest to uzasadnione potrzebą:

1) ochrony przyrody;

2) realizacji inwestycji liniowych celu publicznego, w przypadku braku rozwiązań alternatywnych i po zagwarantowaniu kompensacji przyrodniczej;

3) a także jeżeli jest to uzasadnione wykonywaniem badań naukowych lub celami edukacyjnymi, kulturowymi, turystycznymi, rekreacyjnymi lub sportowymi lub celami kultu religijnego i nie spowoduje to negatywnego oddziaływania na cele ochrony przyrody rezerwatu przyrody.

10. Jaka jest procedura przeprowadzania zmian w rezerwatach

WYKŁAD 6 Rezerwaty Przyrody

14. Jaki jest zakres inwentaryzacji w rezerwatach kulturowych

• Wartości kulturowe, z wyszczególnieniem obszarów i obiektów stanowiących zabytki w rozumieniu ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, w rezerwatach przyrody, w których znajdują się takie obszary i obiekty.

• We wszystkich rezerwatach przyrody: typy ekosystemów, siedliska przyrodnicze, zbiorowiska roślinne z oceną zachodzących w nich procesów oraz gatunki roślin, zwierząt lub grzybów dziko występujących objętych ochroną gatunkową oraz zagrożonych wyginięciem lub rzadko występujących;

15. Na jakie elementy należy zwrócić uwagę przy identyfikacji i ocenie istniejących i potencjalnych zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych

1. Istniejące i projektowane lokalizacje przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko;

2. źródła, rodzaje i stężenia zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego, zanieczyszczenia gleb, natężenie hałasu;

3. Zagrożenia i stopień uszkodzenia drzewostanów przez czynniki abiotyczne i biotyczne;

4. Stan czystości i źródła zanieczyszczenia wód powierzchniowych i podziemnych;

5. Pobór wód powierzchniowych i podziemnych;

6. Działalność gospodarczą, rekreacyjną, turystyczną i sportową; gospodarkę wodną, w tym infrastrukturę hydrotechniczną, ochronę przeciwpowodziową i systemy melioracyjne;

7. Elementy infrastruktury utrudniające migrację roślin, zwierząt lub grzybów;

8. Naturalne procesy mogące mieć wpływ na osiąganie celów ochrony, jak: sukcesja roślinności uwolnionej od presji antropogenicznej, eutrofizacja wód, rozprzestrzenianie się obcych gatunków zagrażających rodzimym gatunkom, zaburzenia w strukturze populacji zwierząt, ocieplenie klimatu, obniżenie poziomu wód podziemnych;

9. Zagrożenia dla walorów krajobrazowych;

10. Szkody powodowane przez kłusownictwo, kradzieże drewna, nielegalne pozyskiwanie płodów runa leśnego i surowców zielarskich oraz nielegalne składowanie odpadów.

16. Jakie elementy planu ochrony rezerwatu muszą być uwzględnione w studiach uwarunkowań i kierunku zagospodarowania przestrzennego

1. Obszary wymagające rekultywacji i odtworzenia ekosystemów cennych pod względem przyrodniczym na obszarach objętych ochrona krajobrazową;

2. Utrzymanie korytarzy ekologicznych łączących rezerwat przyrody z otoczeniem, w tym kształtowanie obiektów infrastruktury w sposób umożliwiający migrację roślin, zwierząt lub grzybów;

3. Rozmieszczenie obiektów i urządzeń służących celom rezerwatu przyrody;

4. Stosunki wodne, w tym gospodarowanie wodami;

5) gospodarkę rolną, leśną i rybacką, w tym:

a) kierunki i zasady kształtowania przestrzeni produkcyjnej,

b) wskazanie obszarów, które powinny być zalesione, oraz obszarów wyłączonych z zalesiania;

6) szczególne warunki zagospodarowania terenów oraz ograniczenia ich użytkowania, w tym w zależności od potrzeb:

a) wyłączenie terenów spod zabudowy,

b) ograniczanie lokalizacji infrastruktury technicznej i komunikacyjnej lub ograniczanie skutków jej oddziaływania,

c) ograniczanie lokalizacji infrastruktury turystycznej i edukacyjnej lub ograniczanie skutków jej oddziaływania,

d) wskazanie zasad ochrony stylu budownictwa i architektury, charakterystycznego dla danego obszaru.

17. Do jakich elementów planu ochrony sporządza się mapy tematyczne

1. Typów gleb;

2. Sieci hydrograficznej i granic zlewni;

3. Roślinności;

4. Siedlisk przyrodniczych;

5. Siedlisk i stanowisk gatunków roślin, zwierząt lub grzybów dziko występujących objętych ochroną gatunkową oraz zagrożonych wyginięciem lub rzadko występujących;

6. Drzewostanów według głównych gatunków drzew;

7. Typów siedliskowych lasu;

8. Typów ekosystemów;

9. Walorów krajobrazowzchł

10. Walorów przyrody nieożywionej;

11. Korytarzy ekologicznych;

12. Wartości kulturowych;

13. Infrastruktury technicznej, turystycznej i edukacyjnej;

14. Użytkowania gruntów oraz gruntów według form własności;

15. Zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych oraz zaplanowanych sposobów ich eliminacji lub ograniczania;

16. Obszarów objętych ochroną ścisłą, czynną i krajobrazową;

18. Co obejmuje zakres ochrony zasobów, tworów i składników przyrody w rezerwacie

1. naturalne procesy przyrodnicze;

2. Siedliska przyrodnicze oraz siedliska roślin, zwierząt lub grzybów dziko występujących, objętych ochroną gatunkową oraz zagrożonych wyginięciem lub rzadko występujących;

3. Populacje roślin, zwierząt lub grzybów dziko występujących, w szczególności gatunków objętych ochroną ścisłą, zagrożonych wyginięciem lub rzadko występujących, z uwzględnieniem ich różnorodności genetycznej;

4. Różnorodność ekosystemową, z uwzględnieniem zmienności siedliskowej, faz rozwojowych i stadiów sukcesyjnych ekosystemów;

5. Różnorodność krajobrazową, z uwzględnieniem estetycznych i widokowych walorów krajobrazowych;

6. Przyrodę nieożywioną, w szczególności: wody, powietrze, gleby, jaskinie, głazy, skały, rzeźbę terenu, procesy rzeźbotwórcze i procesy glebowe;

7. Walory krajobrazowe i wartości kulturowe.

19. Na czym polegają sposoby ochrony czynnej w ekosystemach leśnych

1. Rozpoznawaniu, monitorowaniu i eliminowaniu lub ograniczaniu zagrożeń antropogenicznych;

2. Umożliwieniu przebiegu naturalnych procesów przyrodniczych, jeżeli ich przebieg służy osiąganiu celów ochrony;

3. Wykonywaniu zabiegów ochronnych, jeżeli są one niezbędne dla osiągnięcia celów ochrony.

12

---