Fundamenty izolowane
Podstawą każdej budowli jest fundament, którego zadaniem jest przeniesienie obciążeń budynku na podłoże gruntowe, w sposób zapewniający bezpieczeństwo statyczne budynku. Ale właściwa konstrukcja fundamentu to jeszcze nie wszystko. Fundament i ściany fundamentowe, mają, bowiem bezpośredni kontakt z gruntem i są w całym okresie użytkowania narażone na destrukcyjne działanie wilgoci. Wilgoć pojawiająca się w fundamentach lub ścianach piwnic może powodować niszczenie materiałów, z których są wykonane, osłabiać ich wytrzymałość, a w konsekwencji prowadzić do uszkodzenia konstrukcji całego budynku. Może być również przyczyną powstawania grzybów pleśniowych powodujących korozję biologiczną.

Jedynym sposobem na wyeliminowanie powyższych zjawisk jest prawidłowe wykonanie hydroizolacji. Izolować przed wilgocią z gruntu trzeba każdy dom - i ten z piwnicą i ten bez. Wszystkie elementy znajdujące się pod gruntem muszą być zabezpieczone. Nie warto na tym oszczędzać, ponieważ usuwanie skutków zawilgocenia i wykonanie izolacji w domu już wybudowanym jest bardzo skomplikowane i kosztowne. 

Ciężka czy lekka?
Lekkie izolacje przeciwwilgociowe stosuje się wówczas, gdy budynek posadowiony jest w gruntach przepuszczalnych (piaskach lub żwirach) powyżej poziomu zwierciadła wód gruntowych. Natomiast izolacje ciężkie - przeciwwodne - wykonuje się w budynkach posadowionych w gruntach spoistych (gliny, iły) poniżej zwierciadła wód gruntowych, a także, gdy istnieje niebezpieczeństwo podnoszenia się wód gruntowych powyżej poziomu podłogi piwnicy. Izolacja powinna być tak wykonana, aby zapobiegać zarówno pionowemu podciąganiu kapilarnemu - izolacja pozioma - jak też naporowi na płaszczyznę pionową ściany - izolacja pionowa. Żelazną zasadą wykonania tych izolacji jest ich wzajemne szczelne połączenie.

Kiedy potrzebny jest drenaż?
W miejscach gdzie występują grunty zwarte, spoiste, oraz wtedy gdy dom ma być zbudowany na skraju skarpy lub na zboczu, bardzo często, stosuje się drenaż opaskowy. Najprościej mówiąc jest to sieć rur perforowanych ułożonych wokół całego domu, na poziomie ław fundamentów. Trzeba jednak pamiętać, że drenaż, czyli system odprowadzania nadmiaru wody, niewiele pomoże jeśli źródło wody ma ogromną wydajność tzn. gdy poziom wód gruntowych jest wysoki i działa woda naporowa. Generalnie drenaż znakomicie sprawdza się jako system odprowadzania wód opadowych, zbierających się na gruncie nieprzepuszczalnym. Warunkiem jego poprawnego działania jest możliwość odprowadzania wody np. do rzeki, kanalizacji deszczowej lub rowu melioracyjnego. Instalację drenażową wykonuje się na podstawie projektu wykonanego przez geotechnika lub melioranta.

Z piwnicą czy bez?
Decydując się na budowę domu trzeba podjąć decyzję czy będzie on podpiwniczony czy też nie. Jest to ważne, jeśli chcemy uniknąć problemów z wilgocią, ponieważ nie wystarczą starannie i solidnie wykonane izolacje. Najważniejszym kryterium jest poziom wody gruntowej. Kiedy jest on wysoki (płytko pod powierzchnią znajduje się woda), to lepiej zrezygnować z domu z piwnicą? Oczywiście można zdecydować się na podpiwniczenie budynku, ale niezbędne jest wykonanie ciężkiej izolacji przeciwwodnej, czyli szczelnej wanny, odpornej na napór wody gruntowej. Jest to jednak operacja bardzo kosztowna. 
Za budową domów niepodpiwniczonych przemawia generalnie fakt, że koszt ich budowy jest dużo tańszy od kosztów budowy domów z piwnicami, a czas inwestycji krótszy z powodu mniejszych wymagań technologicznych.

Materiały hydroizolacyjne
W składach budowlanych Grupy PSB dostępna jest pełna ich gama (np. FOLIAREX, ICOPAL, INCO-VERITAS, IZOLBET). W każdej chwili możemy liczyć na bezpłatną poradę, jakie materiały hydro- i termoizolacyjne, będą najlepsze dla naszych fundamentów.
materiały powłokowe. Ogólnie materiały hydroizolacyjne można podzielić na dwie podstawowe grupy: materiały rolowe i
Do pierwszej grupy należą materiały rolowe bitumiczne, a więc wszelkiego rodzaju papy asfaltowe, bądź smołowe (np. ICOPAL). Rodzaj dobieranych pap oraz ilość warstw zależy od rodzaju wykonywanej izolacji. Papy układa się, klejąc poszczególne warstwy na mokro odpowiednio dobranymi lepikami lub emulsjami bitumicznymi.
Innym sposobem ochrony domu przed wodą gruntową i wilgocią jest szczelna powłoka z płynnych materiałów bitumicznych wykonana z emulsji lub roztworu asfaltowego, układana na oczyszczonym i wyrównanym podłożu (np. ICOPAL, INCO-VERITAS, IZOLBET). Powłokę z płynnych materiałów bitumicznych łatwo uszkodzić, dlatego konieczna jest ochrona w postaci dodatkowej warstwy z papy lub folii tłoczonej.
W ostatnich latach coraz większym powodzeniem cieszą się materiały rolowe z tworzyw sztucznych (FOLIAREX). Są trwałe, łatwe w montażu i spełniają wszelkie wymagania techniczne. Dostępne są w postaci folii płaskich, membran i folii tłoczonych, produkowanych z polietylenu lub polichlorku winylu. Z folii płaskich można układać izolację pionową i poziomą. Folie tłoczone, drenażowe, wykonane są z polietylenu dużej gęstości HDPE, a ich budowa - przetłoczenia w kształcie stożków - umożliwia odprowadzanie wilgoci, która może przenikać z wnętrza budynku. Najczęściej układane są wytłoczeniami w kierunku ściany. Wtedy powstaje szczelina umożliwiająca odprowadzanie wilgoci ze ściany. 
Dobrymi hydroizolatorami są także materiały bentonitowe występujące w postaci membran lub paneli. Produkowane są na bazie minerału pochodzenia wulkanicznego - bentonitu sodowego, który pod wpływem wody pęcznieje i tworzy przy tym warstwę nierozpuszczalnego żelu. Membrany i płyty mocuje się do suchych i gładkich ścian kołkami lub gwoździami do betonu. Właściwa warstwa izolacji wodochronnej tworzy się w momencie kontaktu bentonitu z wodą. 
Do grupy materiałów hydroizolacyjnych zaliczane są również wodoszczelne zaprawy mineralne (np. ATLAS). Powłoki izolacyjne z tych materiałów wykonywane są na dokładnie oczyszczonych powierzchniach pionowych lub poziomym metodą natrysku, nanoszenia szczotkami lub pacami. Ciekawym rozwiązaniem są hydroizolacje z modyfikowanych zapraw ineralnych. Zaletą ich jest możliwość wykonywania dowolnych okładzin cokołów, np. z płytek ceramicznych, na zaprawach klejowych lub specjalnych tynków cokołowych.

Ciepłe piwnice i fundamenty
Izolację termiczną fundamentów należy wykonać bez względu na to, czy dom jest podpiwniczony czy nie. Zgodnie z obowiązującą normą ściany fundamentowe powinny być ocieplone do głębokości 1 m poniżej poziomu terenu. Ociepla się je od zewnątrz, ale dopuszczalne jest też ocieplenie od wewnątrz. 
Ze względu na specyficzne warunki, w jakich znajduje się termoizolacja części podziemnej budynku, dobór materiałów izolacyjnych podlega nieco innym zasadom niż w przypadku ścian nadziemia. Najodpowiedniejszym materiałem są tu płyty ze spienionego polistyrenu. W zależności od technologii produkcji mamy do czynienia ze styropianem (Termo Organika) lub polistyrenem ekstrudowanym (URSA) lub ekspandowany (ROCKWOOL). Materiały te charakteryzują się znakomitymi parametrami cieplnymi, wysoką wytrzymałością na ściskanie oraz minimalną nasiąkliwością. Grubość izolacji termicznej winna wynikać z obliczeń, można jednak stwierdzić, że w większości przypadków ocieplania ścian fundamentów i piwnic należy stosować polistyren o grubości 6 cm.
Styropian, stosowany na izolację ścian piwnic, powinien mieć gęstość powyżej 20 kg/m3. Przyklejany jest on do wykonanej na powierzchni ściany warstwy hydroizolacji za pomocą zaprawy klejowej do styropianu (np. ATLAS, FARBY KABE, IZOLBET, KERAKOLL, KREISEL). 
Powierzchnie styropianu zabezpiecza się przed uszkodzeniem w dwojaki sposób. Przy dużych głębokościach wykonuje się na styropianie warstwę tynku cementowego lub tynku z fabrycznych mieszanek nie zawierających wapna wykonanych na siatce stalowej. W przypadku mniejszych naporów i gruntów piaszczystych wykonuje się warstwę z zaprawy klejowej zbrojonej tzw. siatką pancerną z włókna szklanego, stosowaną w systemach dociepleń metodą lekką mokrą. Na tak wykonanej warstwie wskazane jest wykonanie izolacji wodoszczelnej z zaprawy mineralnej (np. ATLAS).

Wysoki poziom wód gruntowych, gliniasta gleba lub niejednorodny grunt wróżą często kłopoty: zalewanie piwnic lub zawilgacanie fundamentów domu. Aby uniknąć takich problemów należy  pomyśleć o solidnej hydroizolacji jak drenażu opaskowym.  Czasami jednak można wybrać jeden system który w zupełności wystarczy.

Jeżeli problem dotyczy zbyt wysokiego poziomu wód gruntowych, niekorzystnego dla fundamentów budynku, należy wykonać  drenaż opaskowy, czyli wkopany w ziemię system rur drenarskich okalających budynek.

 

 

Dzięki temu, że rury są perforowane, woda wpływa do środka i zostaje odprowadzona na bezpieczną dla domu odległość. Inaczej rozwiązuje się problem wody zalegającej na powierzchni terenu.

 

Drenaż opaskowy

 

Nie wszystkie domy  narażone są uszkodzenie spowodowane przez wodę gruntową. Gdy grunt jest przepuszczalny (piaszczysty lub żwirowy), a nieprzepuszczalna warstwa gruntu znajduje się znacznie poniżej fundamentów, drenaż nie będzie potrzebny: problemem będzie wtedy nawadnianie zbyt suchego ogródka.

 

Szczególnie ważne jest wykonanie drenażu wokół ław fundamentowych, gdy budynek ma stanąć na zboczu, skarpie albo w jej pobliżu, i to niezależnie od rodzaju gruntu.

Ale na działce, na której jest grunt nieprzepuszczalny - glina lub ił - a także na działkach z wysokim poziomem wód gruntowych odwodnienie jest niezbędne.

 

Drenaż opaskowy wykonuje się wokół fundamentów budynku, aby zbierać nadmiar wody deszczowej spływającej w głąb ziemi oraz obniżyć poziom wód gruntowych wokół budynku poniżej poziomu posadzki w piwnicy. Drenaż może być niezbędny zarówno wokół budynku z piwnicami, jak i wokół budynku niepodpiwniczonego, jeśli tego wymagają warunki gruntowe i wodne.

 

 

Kiedy drenaż jest niezbędny...

 Woda gruntowa to ta, która znajduje się płytko, nawet 50 cm od powierzchni terenu. To, czy zagraża budynkowi, zależy z jednej strony od jej poziomu, a z drugiej - od głębokości, na jakiej znajdują się ławy fundamentowe domu. 

Jeżeli dom nie jest podpiwniczony, woda na głębokości 2 metrów raczej mu nie zaszkodzi. Jeśli jednak dom ma piwnice, których 2/3 wysokości zagłębione jest w gruncie, wtedy, w przeciwieństwie do poprzedniej sytuacji, woda stanowi zagrożenie - może zalewać piwnice, podmyć fundamenty, zawilgocić ściany…, i na pewno należy wykonać drenaż. 

Poziom wód gruntowych może się zmieniać w ciągu roku - latem jest niski, wiosną bardzo się podnosi i jeśli dochodzi do wysokości ław fundamentowych, może zaszkodzić budynkowi. 

Jeżeli dom stoi na gruncie nieprzepuszczalnym (np. glinie), a my zasypiemy wykop piaskiem, żwirem lub innym materiałem bardziej przepuszczalnym od gliny, w utworzonej wokół domu wannie będzie zbierać się woda, która nie może odpłynąć do głębszych warstw gruntu. W takiej sytuacji również konieczny jest drenaż. 

Drenaż wokół budynku jest potrzebny także wtedy, gdy grunt jest niejednorodny, np. warstwy nieprzepuszczalne, poprzedzielane są niewielkimi warstwami gruntu bardziej przepuszczalnego. 

Szczególnie ważne jest wykonanie drenażu wokół ław fundamentowych w niestandardowym terenie, gdy budynek ma stanąć na zboczu, skarpie albo w jej pobliżu, i to niezależnie od rodzaju gruntu - w przeciwnym razie woda spływająca po zboczu mogłaby zatrzymywać się wzdłuż fundamentów budynku i spowodować rozmiękanie gruntu, a wskutek tego - nawet osunięcie się ściany budynku. Drenaż wystarczy zamontować po stronie wzniesienia - zabezpieczy on dom w wystarczającym stopniu przed wodą płynącą zboczem. 

Nawet gdy problem drenażu obecnie nas nie dotyczy, nie znaczy to, że w przyszłości się nie pojawi. Warunki hydrogeologiczne na naszym terenie mogą się zmienić np. wskutek zmian klimatycznych i zwiększonych opadów lub wskutek prac remontowo budowlanych pobliskich dróg.


Gdzie odprowadzić wodę z drenażu

Najlepiej do rury głownej tzw. burzówki lub do studzienki zbiorczej umieszczając w niej automatyczną pompę która będzie ją systematycznie odprowadzać w dalsze miejsce.

Należy pamiętać  być ułożone  rury były ze spadkiem 2-3%  co zapewni samooczyszczanie się rur.

Jak wykonać drenaż? 

Sposób wykonania drenażu zależy od przepuszczalności gruntu. Jeżeli jest on przepuszczalny, wykonanie systemu jest proste - na poziomie ławy fundamentowej układa się obsypkę drenarską, na niej rury, które zasypujemy wokół obsypką. Całość przykrywamy gruntem rodzimym.

Bardziej skomplikowane jest wykonanie drenażu w gruncie nieprzepuszczalnym. Wzdłuż ściany fundamentowej trzeba najpierw wykonać tzw. drenaż płaszczyznowy. 

W tym celu montuje się na ścianie fundamentowej izolację przeciwwilgociową lub przeciwwodną, potem warstwę izolacji ze styropianu i warstwę drenażową, która ułatwi spływanie wody wzdłuż ściany i przyspieszy jej osuszanie. 

Całość zabezpiecza się tkaniną filtracyjną, czyli zazwyczaj geowłókniną, którą układa się również na dnie wykopu. Stanowi ona filtr zatrzymujący płynące z wodą drobinki gruntu, które mogłyby zatkać rury drenarskie. Na niej, w warstwie obsypki filtracyjnej, umieszcza się rurę drenarską i zabezpiecza ją geowłókniną.

Obsypkę filtracyjną wykonujemy z materiału średnicy minimum 16 mm, który zapewni swobodny przepływ wody. Może to być żwir rzeczny, otoczaki albo keramzyt. 

Żeby do drenażu mogła dopłynąć woda opadowa, należy na powierzchni terenu wykonać opaskę żwirową wokół całego budynku i tuż przy jego ścianach.

---