Globalizacja eksport import tranzyt, EdUkAcJa, Ekonomia


Globalizacja

Definicja

Globalizacja jest to proces występujący w gospodarce światowej charakteryzujący się przede wszystkim nasileniem się mobilizacji i przepływu dóbr, kapitałów i siły roboczej w skali ogólnoświatowej, rozwój transportu, komunikacji, telekomunikacji oraz szybki przepływ informacji w mediach. Tej ewolucji gospodarczej towarzyszą przeobrażenia w sferze społecznej, kulturowej, ustrojowej, politycznej prowadzące do konfrontacji i zbliżenia w tym zakresie między państwami, narodami, ludźmi całego świata. Globalizacja ma więc swój wymiar gospodarczy i społeczny, polityczny i kulturowy. Powstaje w tym miejscu pytanie - jak „globalizacja” wpływać będzie na dalszy rozwój zarządzania i dobrobytu z jednej strony, oraz demokracji i wolności z drugiej strony w skali całego świata. Politolodzy zadają sobie pytanie na ile „globalizacja” pozwala na prawidłowe sterowanie i kontrolę nad procesami społeczno - politycznymi w skali światowej? Wiąże się ono z kontrowersyjną dyskusją wokół przyjętego z języka angielskiego pojęcia „Global Governance” ujmowanego bądź to jako „kształtowanie się ładu światowego” lub rzadziej „światowa polityka wewnętrzna”, bądź też jako mniej realistyczna koncepcja „rządu światowego” W istocie chodzi o pogląd szerszej refleksji nad zarządzaniem przyszłych relacji między obiektywnym i widocznym procesem globalizacji w sferze gospodarczej oraz jego konsekwencjami dla systemu międzynarodowego oraz roli państw jako jego zasadniczych uczestników (E. Cziomek 2000, s.114).

Skutki globalizacji

Globalizacja rodzi bardzo złożone i palące problemy w skali międzynarodowej w zakresie: zwalczania niedostatku i nędzy, ochrony praw człowieka, migracji i zabezpieczenia pokoju, ochrony środowiska. Pojawiają się coraz to większe dysproporcje i asymetrie rozwojowe między poszczególnymi krajami. Globalizacja prowadzi więc do pojawienia się złożonych procesów społeczno - politycznych i gospodarczych w skali świata, które już dziś wymagają bardziej przemyślanych i spójnych strategii rozwojowych (D. Messner 1997, s. 337-361).

Globalizacja rodzi liczne zagrożenia do których należą między innymi (E. Cziomer 2000, s. 120):

Wyłaniają się obok USA nowe centra-supermocarstwa o charakterze regionalnym lub ponadregionalnym: Unia Europejska, Japonia, Chiny, Rosja, które decydować będą o „nowym ładzie międzynarodowym”, albowiem będą dysponować znaczącymi atrybutami: demograficznymi, gospodarczymi, militarnymi (D. Messner 1999, s. 372-397).

Zmiany powodowane przez globalizację

Globalizacja zdaniem „Grupy Lizbońskiej” (Granice... 1996, s.48) ma wiele form i przejawia się w różnych obszarach między innymi takich jak:

Zdaniem Ch. Handego (1996, s. 69-75) globalizacja jest złożonym i wielowymiarowym zjawiskiem kształtowanym przez szereg procesów, z których za podstawowe uznaje się następujące:

Obserwujemy proces nazywany „uspołecznieniem nauki”, którego istota wyraża się w odchodzeniu od traktowania jej jako autonomicznego i często zautonomizowanego obszaru aktywności na rzecz zespolenia jej z realnymi procesami w gospodarce i społeczeństwie. Jednocześnie obserwujemy dynamicznie rozwijającą się internacjonalizację badań i rozwój technologii (B. Wawrzyniak 2001, s.39). Wszystkie wyżej wymienione procesy i zjawiska w sposób znaczący wpływają na zarządzanie, zarówno w skali poszczególnych krajów, jaki przedsiębiorstw. Globalizacja wymaga gruntownej restrukturyzacji zarządzania.

Import

Definicja

Rodowodu importu należy poszukiwać w języku łacińskim (z łac. in "do" + portare "nieść") i znaczy on przywóz towarów, usług lub kapitału z zagranicy w celu wykorzystania ich na rynku wewnętrznym. Innymi słowy jest to zakup towarów i usług produkowanych za granicą lub prościej: przywóz czegoś spoza granic obszaru celnego. Zazwyczaj obszarem tym jest terytorium państwa, ale na przykład dla krajów należących do Unii Europejskiej import dotyczy zakupu towarów lub usług spoza UE, bowiem zakup towarów w obrębie Unii Europejskiej nie jest importem a jest to tak zwany zakup wewnątrz wspólnotowy. Ponieważ import towarów lub usług obniża koszty produkcji i jest opłacalny z punktu widzenia ekonomicznego, w dzisiejszych czasach wszystkie kraje w mniejszym lub w większym stopniu uzależnione są od importu.

Przesłanki rozwijania importu

Jest wiele przyczyn, dla których państwa bądź podmioty gospodarcze angażują się w import. Geograficznie zdywersyfikowana dystrybucja zasobów była zawsze powodem, iż w pewnych regionach produkcja pewnych towarów była dużo tańsza niż w innych regionach. Jednak pomimo tego, w epoce globalizacji przytłaczająca większość transakcji importowych odbywa się między regionami o podobnym wyposażeniu w zasoby.

Według ekonomistów najczęściej podnoszonymi przesłankami rozwoju importu są:

Ponieważ jednak mamy do czynienia z postępującym rozwojem zamożności państw coraz większe znaczenie odgrywają transakcje importowo-eksportowe, przy których poziom cen i kosztów nie brany jest pod uwagę, bądź traktowany jest jako drugorzędne kryterium.

Rodzaje importu

Najogólniejszy podział pozwala wyróżnić trzy główne typy importu

I.Import substytucyjny tj. zastępujący produkcję krajową - to import niezbędny sensu largo. O podjęciu decyzji importowych decyduje w głównej mierze (choć nie tylko) porównanie kosztów i cen towarów krajowych z zagranicznymi ponieważ import ten zastępuje w pewnej mierze towary krajowe,

II.Import komplementarny- w stosunku do produkcji krajowej to import niezbędny sensu stricto, a więc import pokrywający w danym momencie różnice między wielkością globalnego importu niezbędnego a wielkością produkcji krajowej danego towaru. [P. Bożyk, J.Misala, M.Puławski, 1998, str. 101-102]

III.Import niezbędny (wyłączny)-głównym jego źródłem jest niemożność zaspokojenia przez producentów w danym kraju popytu generowanego przez konsumentów i inwestorów w tymże kraju. Przy czym może on uwzględniać całkowity bądź częściowy brak możliwości produkcyjnych danego kraju.

Przy czym w obrębie importu niezbędnego możemy mówić o:

Zalety importu

Ograniczenia importowe

W okresie krótkim kontyngenty ilościowe i licencje importowe są na ogół bardzo skutecznym narzędziem ochrony produkcji krajowej przed konkurencja zagraniczną, bilansu handlowego bądź też przeciwdziałania destrukcji rynku wewnętrznego. W okresie długim powodują one wiele negatywnych skutków ekonomicznych. Izolując producentów rodzimych przed konkurencją zagraniczną, prowadzą one do rozwoju produkcji mało efektywnej, o wysokich kosztach, niskiej jakości i nowoczesności. Ochrona rynku wewnętrznego przed dostawcami zagranicznymi rodzi tendencje do podwyższania cen, a nawet narastania deficytu pewnych towarów.

Wady importu

Środki regulacji importu

Polska podjęła usilne starania o zapewnienie zgodności wewnątrzkrajowej polityki handlowej z zasadami GATT (Układ Ogólny w sprawie Taryf i Handlu).Sukces w tym zakresie doprowadził do wzrostu produktywności gospodarki polskiej w wyniku efektywnego wykorzystania możliwości, jakie stwarza handel międzynarodowy. Od stycznia 1990 roku głównymi środkami regulacji importu (tym samym pobudzania eksportu) są:

Środek kontroli importu

Obecnie obowiązek uzyskania pozwolenia przywozu dotyczy:

Oprócz tego w celu ochrony bilansu płatniczego kraju, nałożony został podatek na wybrane importowane towary, mające głównie charakter luksusowy np. na samochody osobowe (20% od wartości celnej, powiększonej o cło); wyroby przemysłu spirytusowego (800%), wina (100%), piwa (100%), tytoń i wyroby tytoniowe (100%) przewożone przez osoby fizyczne. [rozporządzenie ministra finansów z 29 marca 1990].

Ustalanie cen i polityka importowa

Ceny stosowane przez polskich przedsiębiorców podzielone zostały na trzy kategorie:

Liczne reformy w zakresie ustalania mechanizmów cenowych doprowadziły do odejścia od funduszu cenowych różnic wyrównawczych (miał on ograniczyć różnice pomiędzy międzynarodowymi cenami dóbr eksportowanych bądź importowanych i krajowymi cenami tych dóbr ustalonymi przez państwo). „Podatek” był nakładany na import po cenie niższej od krajowej. „Subsydium” uzyskiwano wówczas, gdy import był kupowany po cenie zagranicznej przewyższającą krajową.

Eksport bezpośredni

Charakterystyka

Eksport bezpośredni: polega na sprzedaży przez producenta własnych wyrobów za granicą bez pośrednika. Wymaga on pewnej znajomości kontraktów handlowych, rynków zbytu i techniki handlu zagranicznego. W miarę jego rozwoju kontakty te zwykle stają się bardziej intensywne, co nie pozostaje bez wpływu na możliwości przejścia do innych, wymagających większego zaangażowania form internacjonalizacji.

W ostatnim okresie eksport bezpośredni wykazuje tendencje rosnącą , szczególnie jeśli chodzi o handel dobrami inwestycyjnymi. Sprzedaż tego rodzaju dóbr często bywa związana ze świadczeniem dodatkowych usług np.: w zakresie doradztwa, konserwacji, napraw, co wymaga ścisłego kontaktu między producentem a odbiorcą. Kontakt ten jest niezbędny również ze względu na fakt, że handel dobrami inwestycyjnymi odbywa się z reguły na kredyt. O wyborze tej drogi dystrybucji mogą decydować niższe koszty w stosunku do sprzedaży z udziałem pośrednika.

Przedmiot eksportu

Przedmiotem eksportu bezpośredniego jest większość sprzętu inwestycyjnego(od małych silników elektrycznych do wielkich turbin, dźwigów, pełnomorskich statków czy obrabiarek), jak również zmechanizowany sprzęt gospodarstwa domowego, elektroakustyczny, audiowizualny, samochody osobowe itd. Eksport bezpośredni jest także stosowany w dziedzinach produkcji i obrotu, w których hurtownik nie może być eksporterem, np. w przypadku eksportu maszyn wytwarzanych na indywidualne zamówienia. Eksport bezpośredni prowadzony jest tam, gdzie uzasadnione jest tworzenie za granicą własnych kanałów sprzedaży. Zaliczyć tu można następujące dziedziny:

  1. wśród towarów konsumpcyjnych:

  • wśród dóbr przemysłowych: