5562


Higiena- dział medycyny; nauka o wpływach środowiska naturalnego lub sztucznego na zdrowie i reakcje organizmu na te wpływy dążące do wyeliminowania czynników ujemnych oraz ochrony zdrowia

Podział higieny:

a. środowiskowa (wody powietrza, gleby, mieszkania)

b. pracy (w tym bardzo rzadko opieki zdrowotnej)

c. żywności i żywienia

d. szkolna

Główne zadania higieny:

a. badanie i analiza źródeł i jego poszczególnych czynników wiążących się z życiem człowieka mających bezpośredni wpływ na jego organizm

b. określenie stopnia nasilenia czynników środowiskowych, w którym staję się one szkodliwe dla ustroju

c. opracowanie wskazań dotyczących danego środowiska

d. podanie sposobów unikania lub eliminowania czynników negatywnie działających na organizm

e. rozszerzanie i usprawnienie możliwości adaptacyjnych zwierząt

Środowisko

1. Czynniki abiotyczne środowiska

a. klimatyczne (mikro i makroklimat): temp. wilgotność, naturalne promienie słoneczne, oświetlenie, ruch powietrza, jonizacja, hałas

b. edafione (właść. fiz. ciśnieniowe i biologiczne): wody, gleby

2. Czynniki biotyczne środowiska: mikroorganizmy (bakterie,wirusy, grzyby) i makroorganizmy (zwierzęta, rośliny)

Gigantomania- obciążenie małego terenu dużą populacją zwierząt

emisje (zapachy, odory), odpady (odchody),zagrożenie epizootyczne nagromadzenie jaj i larw pasożytów w odchodach). Stanowi zbyt duże obciążenie dla środowiska, należy hodować nie na dużą liczbę zwierząt. Padłe i chore zwierzęta- także są problemem epizootyczne i zarażanie innych.

Nie zakopywać padłych- eliminacja poprzez spalanie.

Gleba: patogeny wode się rozwijają 0-10C i poniżej tej temp. natomiast nie przeżywają pow. 40C a taka temp jest niewłaściwa u zwierząt (powoduje stres termiczny)

Konie 14C (zależy także od wilgotności)

Należy do łańcucha troficznego, pełni funkcję sanitarną.

Pobrana próbka musi być reprezentacyjna.

Właściwości fizyczne:

-skład mechaniczny ,

-barwa,

-temp.,

-porowatość (%stosunek przestworów wypełnionych powietrzem i wodą do ogólnej objętości gleby),

-pojemność wodna (zdolność zatrzymywania wilgoci w porach),

-przepuszczalność wodna,

-włosowatość (zdolność do podnoszenia się poziomu wody),

-zwięzłość,

-sorpcyjność

Właściwości chem.: 98% pierwiastki chem (Ca, Mg, P, F, S- zęby, skóra, włosy, Fe, Cu, Co- hemoglobina, mioglobina, przenoszenie tlenu, J, Zu, Mn, Mo- wiązane z nkt. hormonami i = enzymami, Na i K- krążenie płynów ustrojowych)

Do gleby wprowadzamy nieczystości, związki toksyczne (przy przenawożeniu), metale ciężkie. Makro- i mikroelementy dla roślin.

a. Skład mineralny gleby:

-struktura tkanki podporowej (związki z hemoglobiną, mioglobiną, procesy przenoszenia tlenu)

-związki z hormonami i enzymami

-płyny ustrojowe

b. metale ciężkie- zagrożenie dla zdrowia, mutageny terato- i karcerogenne, zaburzenia cyklu jajnikowego i spermatogenezy, zaburzenia ukł. nerwowego

Właściwości biologiczne: W glebie wyróżniamy 6 grup organizmów- pleśnie i grzyby (samooczyszczanie gleby), glony, pierwotniaki, promieniowce, bakterie (autochtoniczne- zawsze obecne w glebie, także nieuprawianej i zymogenne- rozwijają się po uprawie substancji organicznych). Wskaźniki bakteryjne- saprofity (na martwej materii), prototrofy (na żywej)

Źródła bakterii chorob. w glebie: odpady przemysłowe, poszpitalne, komunalne, ścieki, nawozy naturalne, przemysł spożywczy

Badania bakteriologiczne pozwalają ustalić: intensywność zanieczyszczenia, pochodzenie zanieczyszczenia, czas, w kt. ono nastąpiło, postęp samooczyszczania się gleby

- miano coli

- miano Clostridium perfringens (wskaźnik odległego w czasie zanieczyszczenia, zanieczyszczenie poniżej 0,01)

- ogólna liczba bakterii

- miano enterokoków (paciorkowców kałowych)-wskaźnik fekalnego zanieczyszczenia

- ogólna liczba bakterii termofilnych

- miano bakterii nitryfikujących- wskaźnik przebiegów procesów mineralizacji zw. organicznych

Choroby: enterbacteriacea, salmonella, brucelloza, różyca, choroby od wirusów i pasożytów

Bakterie, wytwarzające przetrwalniki: pałeczki Shigella, Bacillus, Clostridium, pałeczki duru brzusznego

Analiza chemiczna:

-poziom zanieczyszczenia N org

-produkty rozkładu substancji chem. (azotany,azotyny, amoniak)

-pH

-zawartość mikroelementów

Azotany i azotyny- zbyt duża kumulacja w glebie - doprowadzane drogą pokarmową do organizmu zwierząt. W nkt krajach zabronione jest używanie nawozów odzwierzęcych pod uprawy dla ludzi (np. sałata, rzodkiewka- spożywane w formie surowej, brak odkażenia termicznego (np. gotowania), b. łatwo wprowadzić do organizmu patogeny poprzez niedokładne umycie warzyw.

Woda: w mleczarniach wymagane badanie analizy wody, kt. pojone są zwierzęta (analiza raz w roku przy korzystaniu z własnej studni- przy wodociągach badanie nie jest konieczne)

Rola wody:

-proc. wchłaniania z jelit i odżywania organizmu

-główny rozpuszczalnik substancji

-zachowuje homeostazę mineralną,

-napięcie tkanek i narządów poprzez koloidy białek

-przenośnik ciepła ustroju

-bierze udział w r-cjach biochem. w tym w wytworzeniu enzymów

-zwilża błony śluzowe, gałkę oczną

-czystość zwierząt i pomieszczeń gosp.

Postacie wody:

-wegetacyjna ( z pokarmem)

-metaboliczna (z białek,tłuszczów i węglowodanów)

-pitna

Skutki nadmiaru wody:

-rozcieńczenie elektrolitów

-złe wchłanianie w jelitach

-pęknięcia komórek krwi

-zatrucie wodne

Skutki niedoboru:

5% pragnienie

10% uniemożliwia pracę (rozród, produkcja spadek 30%)

20% śmierć

Kontrola sanitarna wody ma na celu: zapobieganie epidemiom wodnym- chorobom przenoszonym przesz wodę, zapobieganie zatruciom i innym ujemnym skutkom, kt. mogą nastąpić wskutek zanieczyszczenia wody substancjami chem..

Badania sanitarne wody:

a. podstawowe, kt. są wykonywane rutynowo, kontrolnie

Zapotrzebowanie na wodę zależy od:

- gatunku i rasy

-stanu fizjologicznego

- wieku i ciężaru

- produkcyjności i użytkowości

- płci

-czynników biometeorologicznych (temp. wilgotność ruch powietrza, itp.)

- składu i jakości paszy oraz pory ich skarmiania

- temp. wody i częstości pojenia

-przyzwyczajeń indywidualnych i odruchów warunkowych

- stanu zdrowia

Dobowe: koń 50l, źrebięta 30l, Krowa 60, 35, Tuczniki 20l, prosięta 10l, maciora+prosięta 70l, kozy, owce 8l. Problem z dostarczeniem wody na fermy (jeden kurnik 18tys. brojlerów, na fermie kilka takich kurników) Potrzebne ogromne ilości do utrzymania odpowiednich warunków sanitarnych mogą być powodem zagrożenia epidemiologicznego

Wskaźniki objęte monitoringiem kontrolnym:

Fizyczne i organoleptyczne:

ujęcia powierzchniowe i ujęcia podziemne i infiltracyjne:

barwa 15mg/l,

mętność 1NTU,

pH 6,5-9,5,

przewodność właściwa 2500us/cm,

zapach,

smak

Parametry chemiczne: powierzchniowe:amonowy jon 0,5mg/l, azotany 50, azotyny 0,5, chlor wolny 0,5, suma chlorów i chlorynów 0,7 mg/l

glin 0,2 mangan 0,05 i żelazo 0,2 -z ujec podziemnych

Wskaźniki bakteriologiczne: bakterie grupy coli, E. coli lub gr. coli, typ kałowy (bakterie), ogólna liczba bakterii w temp. 37C, (clostridia redukujące siarczyny- clostridium perfringers, tylko ujęcia powierzchniowe)

Colibacterioza- od bakterii coli, chorują zwierzęta. Bakteria ma ogromną przeżywalność w środowisku, mogą osiadać i przemieszczać się na pyłach

Monitoring przeglądowy:

dla ujęć powierzchniowych i podziemnych takie same czynniki.

Parametry chemiczne . arsen, benzopiren, WWA, bromodichlorometan, chloroform, chrom, Kadm, Ołów, fluorki

Wskaźniki bakteriologiczne: paciorkowce kałowe, ogólna liczba bakterii w 22C / po 72 h

Bakterie E. coli- chorobotwórcze dla zwierząt i człowieka

Szczepy enteropatogenne (EPEC), szczepy enterotoksyczne (ETEC)-biegunki, szczepy enteroinwazyjne (EIEC)- mastitis i matritis u świń, szczepy verocytotoksygenne (VTEC)/enterokrwotoczne (EHEC)- krwotoczne zapalenie okrężnicy. Źródło zakażeń- woda.

Bakterie w wodzie:

-wodne (oligotrofy- nieszkodliwe)

-glebowe

-ściekowe (szkodliwe)

Bakterie wskaźnikowe:

E. coli, z grupy coli, enterokoki, Clostridium perfringers + spory- w 100ml 0

Uzdatnianie wody:

1. oczyszczanie-cedzenie, sedymentacja, napowietrzanie, filtrowanie

2. usuwanie substancji zbędnych- Fe, Mn

3. wzbogacanie w J, F

4. dezynfekcja

-fizyczna (termiczna: gotowanie, tyndalizacja, pasteryzacja; promieniowanie UV, ultradźwięki)

-chemiczna (schlorowanie, odkażanie CHO2, ozonowanie 03

Warunki makro i mikroklimatyczne:

Czynniki makroklimatyczne:

- ciś. atmosferyczne

-promieniowanie słoneczne

- promieniowanie kosmiczne

- temp. powietrza

-wilgotność powietrza

- prędkość ruchu powietrza

- burze i wyładowania atmosferyczne

Czynniki mikroklimatyczne:

a. fizyczne:

- temp

- wilgotność

-ruch powietrza

-ochładzanie

-promieniowanie

-ciśnienie

b. chemiczne- skład gazowy powietrza (zawartość szkodliwych gazów)

c. mechaniczne (kurze, pyły, aerozol bakteryjno-pyłowy)

d. biologiczne

-zawartość drobnoustrojów

-pasożyty

-owady

generalnie mikro- i makroorganizmy

Temperatura:

Mechanizmy biorące udział w utrzymaniu stałej temp.

Podwzgórze- część tylna- bodźce zimna (ukł. współczulny): tracenie ciepła, wzrost procesów metabolicznych, wzmożone wydzielanie hormonów rdzenia nadnerczy i tarczycy, zwężenie naczyń krwionośnych, zwiększenie aktywności mięśni (dreszcze)

- część przednia- bodźce ciepła (ukł. przywspółczulny) oddawanie ciepła, poszerzanie naczyń krwionośnych, zmniejszenie aktywności mięśni, zwiększenie wydzielania potu, zwiększenie ilości oddechów, obniżenie procesów metabolicznych

Podwzgórze odbiera sygnały z temp przepływającej krwi oraz z receptorów zimna i ciepła w skórze

Podośrodki termoregulacji:

-wazomotoryczny- ruch naczyń krwionośnych

-potowy

-pilomotoryczny (stroszenie włosa- powietrze jest bioizolatorem, jest zatrzymywane między włosami)

-oddechowy (regulacja liczby i głębokości oddechów)

-mechanizm mięśniowo-szkieletowy

-instynkt samozachowawczy

Reguła bioklimatyczna- im mniejszy jest organizm tym ma gorszy stosunek do powierzchni ciała

Regulacja ciepłoty ciała:

- chemiczna: wspomaganie/hamowanie przemian (np. gdy spada temp wzmożony apetyt, spadek glukozy, gdy ciepło zmniejszony apetyt)

Procesy zmiany tempa metabolicznego zależą od produkcji hormonów (adrenaliny z nadnerczy, tyroksyny z tarczycy- przyspieszają metabolizm)

- fizyczna: oddawanie nadmiaru ciepła do otoczenia (ukł. oddechowy, powłoki ciała, skóra, ukł. pokarmowy)

Termoregulacja: zachowanie równowagi między wytwarzaniem ciepła (chem.) i oddawaniem (fiz.)

Organy produkujące ciepło:

-wątroba

-mięśnie

-gruczoły wydzielania wewnętrznego

-intensywna praca układu nerwowego

-ukł. siateczkowo-śróbłonkowy

Oddawanie ciepła z ustroju:

-radiacja (wypromieniowywanie)- zależy od obecności w otoczeniu zimniejszych przedmiotów

-konwekcja (unoszenie)- powodowana niższą temp. powietrza i jego ruchem

-kondukcja (przewodzenie)- na drodze kontaktu z ciałami o niższej temp.

-ewaporacja (parowanie)- zależy od wilgotności powietrza (przez skórę- transpiracja, czyli pocenie z gruczołów potowych i perspiracja, przez skórę ciała; przez ukł. oddechowy)

Strefa obojętności cieplnej: in. strefa komfortu cieplnego- przedział temp. środowiska, w kt. odbywa się optymalna przemiana materii, koń 5-20C

Wpływ temp:

a. wysokiej: zwiększenie liczby oddechów, przyspieszenie tętna, gromadzenie produktów niedostatecznego utlenienia, we krwi gromadzą się toksyczne związki przemiany wewnątrztkankowej- może wystąpić porażenie cieplne, prowadzące do śmierci

- hipertermia- podwyższenie temp. ciała powyżej fizjologicznej

b. niskiej: poniżej strefy obojętności cieplnej: obniżenie temp. ciała, wyziębienie organizmu (hipertermia), niedokrwienie skóry, zmniejszona odporność organizmu, szybsze zapadanie na różne schorzenia (wzmaga się przy dużych V powietrza i wilgotności)

Temp. ciała zwierząt gospodarskich:

źrebięta ok 39C

konie dorosłe 37,5-38,5C

cielęta 38,5-40,5C

jałówki 38,5-40C

bydło dorosłe 37,5-39,5C

krowy wysokocielne 38,5-40,0C

jagnięta 38,5-40,5C

owce 38,5-40C

koźlęta 38,5-41C

kozy 38,5-40,5C

prosięta 39-40,5C

świnie 39-40C

koty 38-39,5C

króliki 38,5-395C

szczenięta ras małych 36,6-39,3C

szczenięta ras średnich 38,3-39,8C

szczenięta ras dużych 38,2-39C

psy małe 38,5-39C

psy średnie 38-38,6C

psy duże 37,4-38,3C

gołębie 41-44C

drób 40-43C

Optymalne zakresy temp i wilgotności względnej powietrza

krowy w fazie udojowej 15-18C, 80%

Krowy mleczne 8-16C, 80%

krowy w porodówce 16-20C, 80%

jałówki pow. 6 m-cy 8-16C, 80%

buhaje pow. 6 m-cy 10-18C, 80%

matki kocące14-20C, 80%

jagnięta 14-20C, 80%

pozostałe owce 10-15C, 85%

knurki i loszki hodowlane 17C, 70%

knury stadne 15C, 75%

prosięta 28-56 dni 21C, 60%

prosięta 1-3 dni 32C, 60%

lochy luźne 15C, 70%

lochy karmiące 20C, 70%

kury nieśne pow. 20 dni 15C, 65%

pow.1-3 dni 32C, 68%

brojlery 7-8 tyg. 16C, 60%

pow. 1 tyg. 33C

1-3 tyg. ok. 30C

Światło

W budynkach gospodarskich zwykle sztuczne (w kurnikach w ogóle nie stosuje się światła naturalnego)

Promieniowanie:

-podczerwone 760

-widzialne 400-760

-nadfioletowe 260-400

Podczerwone:

ogrzewa środowisko i ciała zwierząt,

działa rozszerzająco na naczynia krwionośne,

większa odporność organizmu,

przyspiesza gojenie się ran,

przyspiesza rekonwalescencje przy schorzeniach reumatycznych,

w pomieszczeniach zamkniętych w war dużego stłoczenia możliwa jest hipertermia,

dzialanie bakteriobójcze

Widzialne-

gdy jest go za mało u zwierząt występuje cicha ruja (głównie u bydła)- wpływ na regulację hormonalną, np. rozrodu.

wzmożone tempo przemiany materii,

wpływ na orientacje w otoczeniu,

wyszukiwanie paszy,

ucieczka przed napastnikiem ,

wpływ na aktywnosc ruchową,

u młodych zwierzat przyczynia się do prawidłowego rozwoju kośca miesni i narządów wewnętrznych, u dorosłych podnosi prdukcyjnosc ,

u samic w okresie ciąży - lepsze ukrwienie organizmu matki i płodu,

brak swiatla wpływa na zahamowanie czynności tarczycy i przemiany materii o raz na Jajniki,

u krow przy ogr dostępie swiatla objawy prawie nie dostrzegalne, - zmniejsza Się wskaźnik zapłodnien obniza mleczność,

UV -regulacja gosp. Ca-P gdyz pod ich wpływem powstaja w org Wit d3 a w roślinach- D2,

kostnienie organizmu,

przyspieszaja przemiane materii ,

wpływ na barwniki w skórze,

działają stymulujaco na narzady krwiotwórcze,

działają bakteriobójczo

Stopień natężenia oświetlenia i ich zastosowanie:

Najważniejsze średnie natężenia i rodzaje czynności/pomieszczeń:

10-ogólna orientacja w pomieszczeniu

20-rozpoznanie cech średniej wartości

50-krótkotrwałe przekazywanie połączeń z wykonywaniem prostych czynności, np urządzenia elektryczne bez obsługi ręcznej

100-praca ciągła przy urządzeniach sporadycznie używanych, niezbyt długa praca przy ograniczonych wymaganiach wzrokowych

200- praca przy ograniczonych wymaganiach wzrokowych

300-prace przy przeciętnych wym. wzrok. łatwe prace biurowe

500-prace przy dużych wymaganiach wzrokowych, np szycie

750-długotrwała i wytężona praca wzrok., prace kreślarskie

1000- długotrwała praca, duże wymagania wzrokowe

Oświetlenie wnętrz światłem elektrycznym w budynkach inwentarskich:

a. pomieszczenia dla zwierząt

-kojce, stanowiska w oborach, chlewnie i owczarnie 20-100

-miejsce doju 200

-stanowiska porodowe 3

b.korytarze paszowe

-ręczne zadawanie paszy 50

-zmechanizowane zadawanie paszy 100

c.dojarnie- całe pomieszczenie 50, miejsce doju na wymionach 100

d.wychowalnie kurcząt

*do 1 tyg.

-na ściółce 20

-w bateriach 50

*1-2tyg-20

e.kurniki dla niosek

-ściółka 20

-bateria 50

f.brojlernia-kurczaki-20

g.wychowalnia indycząt

-pisklęta do 7dni 50

-młodzież do 30 dni 20

h.indyczki

-nioski i indory 20

-kwoczniki 100

i.brojlernie indycze- 20

j.wybiegi 3

Oświetlenie dzienne: stosunek powierzchni okien do powierzchni podłogi

Oświetlenie sztuczne: podawane w luxach lub W/m2 podłogi (różne dla zmienionych kolorów ścian)

Wpływ światła na zwierzęta:

-większa ruchliwość

-skłonność do walki

-bieganie, bawienie się (straty dla hodowcy- utrata energii z paszy, rany itp)

Systemy oświetlenia:

-stały- 24h/dobę pali się światło o stałym natężeniu

-przerywany- światło zapala się cyklicznie (stała ilość godzin światła i ciemności)

-ahemeralny (doba ma zmienioną ilość godzin niż normalnie- wiekszą/mniejszą- tylko w warunkach sztucznych przy braku dostępu do światła dziennego, wymyślone dla drobiu- większa ilość jaj i lepsze cechy jakościowe)

Stres:

PSE- mięso cieknące, wada ujawnia się przy złym chowie w dużym stresie, wypływa z niego płyn międzykomórkowy, osocze pozbawione skł. pokarmowych

Mięso PSE- martwica mięśni grzbietu (polędwicy)

pH mięsa 6,5-6,8

Wadliwe mięso5,5-6

Stres- każda sytuacja powodująca zmiany w organizmie, brak możliwości adaptacji, stany nacisku, obciążenia,walka i obrona przed szkodliwymi czynnikami środowiska. Każdy organizm w niekorzystnych dla siebie warunkach dąży do homeostazy

Adaptacja: wyrównanie wszystkich wskaźników fizjologicznych:

ZOA (zespół ogólnej adaptacji)- RA (reakcja alarmowa)- SO (stadium odporności)- SW (stadium wyczerpania)

Stresory:

a. fizyczne

-niska/wysoka temp. otoczenia

-niska/wysoka wilgotność powietrza

-nadmierne działanie promieni słonecznych

-działanie prądu elektrycznego

-urazy

-wyczerpanie fizyczne

b. chemiczne

-odory

-zakażenia: pestycydami, nawozami mineralnymi, mocznikiem, lekami

c.biologiczne:

-zakażenia wirus mi, bakteriami i grzybami

-inwazje pasożytów

-brak lub nadmiar paszy i wody

- niewłaściwy skład paszy

-pasze zepsute

-pasze ubogie w witaminy i sole mineralne

d. psychiczne pobudzenie ośrodków kory mózgowej odpowiedzialnych za stany emocjonalne zwierząt

-przestrach

-niepokój

-lęk

-nadmierne zagęszczenie zwierząt

-izolacja

-mieszanie grup zwierząt

Objawy stresogenności:

-przekrwione uszy

-piana w pysku

-usztywnione mięśnie karku i kończyn

Działanie stresoforów :

-podwyższona temp ciała

-wyrzut adrenaliny do krwi

-przemiany beztl. w mięsniach

- niutlenione do końca subst. org.

-przemieszczenie plynów kom. na zewnątrz kom.(obumieranie mięśni)

Niezależnie jakiej natury czynniki stresogenne działają reakcja i odpowiedź organizmu zawsze jest taka sama.

Stres- układy nerwowy i hormonalny (pierwszy działa nerwowy)

BADANIE ODPORNOŚCI NA STRES

Bad. halotenowe - obserwuje się podczas snu halotenowego

-naprężenie mięśni kończyn tylnych

- podwyższenie temp.

-zwiększenie licz. oddechów

-piana na pysku

-przekrwienie uszu

Odporność i podatność na stres jest uwarunkowana genetycznie. Niska odporność na stres- większa podatność na choroby. Gen odpowiedzialny za odporność na stres HAL.

N- dominujący gen (każdy osobnik odporny na stres

n- wrażliwy na stres

Nn- nosiciel

Zakażenia powietrza
Aerozol biologiczny (zapylenie)- drobne kropelki płynu/cząsteczki materii stałej, zawierające mikroorganizmy, znajdujące się w stanie dysparsyjnym w powietrzu

Szkodliwe działanie pyłów: pylicotwórcze, rakotwórcze, toksyczne, alergiczne (działają na skórę, drogi oddechowe)

Podział pyłów:

1. organiczne: roślinne (drzewa, bawełny), zwierzęce (z kości, włosia, odchodów)

2. nieorganiczne: z metali (Fe, Cu, Pb) i mineralne

Skład powietrza:

N 78%

O2 21%

Argon 0,93%

CO2 0,03%

W mikroskopijnych ilościach: amoniak, siarkowodów, ozon, dwutlenek siarki

Niekorzystne domieszki w powietrzu

-co2

-nh3

-h2s

Zanieczyszczenie- wprowadzenie przez człowieka do powietrza takich substancji

w ilościach, kt mogą zagrozić zdrowiu, ujemnie wpływają na klimat, przyrodę żywą, glebę lub wodę.

Źródła zanieczyszczenia:

-zwierzęta, CO2, H2S, CH4, gazy śladowe,

-odchody j.w. + NH3 i N2O

-pasza: H2S, gazy śladowe

-CO z urządzeń

Ruch powietrza i ochładzanie

1. wpływ na zwierzęta:

-oddawanie ciepła i oziębianie skóry (zależy od prędkości, temp i wilgotności)

-wiatr zachodni (zmienia łagodnie V i temp, co hartuje zwierzęta, rodzaj masażu, zwęża i rozszerza naczynia krwionośne, co usprawnia termoregulację, zwiększa ilość hemoglobiny i erytrocytów)

-zrywa połączenia między włosami rdzeniowymi i puchowymi (mostki izoelektryczne)

-pow. 0,3m/s przeciąg

2. Mechanizm powstawania przeziębień

-obniżenie temp błony śluzowej jamy nosowej i zwężenie jej naczyń krwionośnych

-zmniejszony dopływ krwi prowadzi do niedożywienia i osłabienia odporności miejscowej śluzówki

-namnożenie żyjących na błonie śluzowej drobnoustrojów, w tym drobnoustrojów chorobotwórczych

-powstaje stan zapalny śluzówki, co sprzyja osłabieniu ogólnej odporności

3. Sposoby pomiaru

-anemometrem (statyczne, dynamiczne, elektryczne, jonowe)

-katatermometrem (suchym - b. dokładne przy małych V, inne-wilgotny, srebrzany)

Ochładzanie- siła oziębiająca powietrza- zespół zjawisk przyczyniających się do oddawania ciepła z ustroju, jedn. W/dm2

Czynniki ochładzania powietrza:

-ruch powietrza

-temp

-promieniowanie

-wilgotność

Wpływ ochładzania na zwierzęta:

-wysokie wartości prowadzą do nadmiernych strat ciepła, a nawet do hipotermii, zwiększone pobieranie paszy na utrzymanie stałej temp.

-niskie wartości mogą wiązać się z przegrzaniem, a nawet hipertermią, spadek apetytu, mniejsze przyrosty, spadek reprodukcji, pogorszenie jakości nasienia

Programy jakościowe w hodowli i przemyśle spożywczym:

Mycie i dezynfekcja wpływają na jakość

GHP- dobra praktyka produkcyjna i higieniczna

QS- system jakości

QA- system zapewnienia jakości

HACCP- system analizy krytycznych punktów kontroli

PQM- kompleksowe zarządzanie jakością

normy serii ISG 9000

Programy warunków wstępnych GHP

-lokalizacja otoczenia zakładu i jego infrastruktury

-obiekty i ich układ funkcjonalny

-maszyny i urządzenia

-procesy mycia i dezynfekcji

-zaopatrzenie w wodę

-kontrola odpadów

-zabezpieczenia

Procesy DDD

1. dezynfekcja- odkażanie- niszczenie organizmów chorob. i ich form przetrwalnikowych

bieżąca i końcowa, fizyczna (opalanie klatki płomieniem, pasteryzacja, promienie UV) i chemiczna (preparaty chem: kw. alkohole, zasady, śr. alkilujące, chlorowce, metale ciężkie, zw. fenolowe, QAC)

Proces dezynfekcji

a. usunięcie zwierząt z odchodami i ściółką

b. czyszczenie mechaniczne

-mycie wodą pod wysokim ciśnieniem

-mycie wodą z detergentem

-spłukanie

-wysuszenie

c. dezynfekcja

*polewanie, spłukanie, wysuszenie, kwarantanna, zasiedlenie

*opryskanie, spłukanie, wysuszenie, kwarantanna, zasiedlenie

*zamgławianie, wysuszenie, kwar. zasiedl.

*zadymianie (min.3 dni), kwar. zasiedl.

2. dezynsekcja- niszczenie szkodników w postaci insektów

-zbożowe i magazynowe

-pasożyty pszczół

-pasożyty drobiu

3. deratyzacja- niszczenie gryzoni i chorób (tnychinoza, toksoplazmoza, pryszczyca, pomór świń, leptospiroza, choroba Aujeszky'ego, dezynteria)

Dobrostan:

dotyczy utrzymania zwierząt gospodarskich, laboratoryjnych i towarzyszących człowiekowi (od IXw), hodowla od zawsze dobrze dla zwierząt (ŚCIEMNIAJ COŚ :P)

Określany jako stan zdrowia fiz. i psych. osiąganego w równowadze organizmu ze środowiskiem, poziomy od dobrego po zły. Określa warunki klimatyczne i zagęszczenie zwierząt. Jest to system utrzymania, kt zapewnia najlepsze warunki zdrowotne, spełnia potrzeby behawioralne- wysoki poziom opieki (welfare)

Ocena dobrostanu zwierząt uwzględnia wskaźniki:

a. behawioralne

b. zdrowotne, fizjologiczne

służy do oceny systemów utrzymania

Cechy char. dla nieodpowiedniego dobrostanu:

-obniżenie wzrostu i rozrodu

-uszkodzenia ciała

-choroby

-patologie behawioralne

-ograniczenia naturalnych r-cji i behawioru (masło maślane)

Objawy naruszonego dobrostanu zwierząt:

1.prepatologiczne:

-podwyższone tętno

-podwyższona temp ciała

-osłabienie ukł. odpornościowego

2.patologiczne: przejście prepatologicznych w formę chroniczną

-zachowania samouszkadzające

-uszkadzanie innych zwierząt

-symptomy strachu

3.postpatologiczne

-widoczne ślady i uszkodzenia ciała

-blizny

-anomalie behawioralne (stereotypowa-częste powtarzanie tych samych odruchów i apatia)

Agresja

1.ostra- ustalanie hierarchii nowy w stadzie

2.chroniczna- okresowo pod wpływem różnych bodźców (brak hierarchii, przy dużej liczbie zwierząt najmocniejsze osobniki zawsze będą walczyć)

Od wykrzykniczka: grupa o ustalonej hierarchii nie walczy (kiedy będzie koniec tym udrękom!!!)

3.kanibalizm- w przypadku zwierząt stresogennych (kury, świnie) nieprawidłowa konstrukcja kojców, zbyt mała pow. bytowa, nadmierne stężenie CO2, NH3, H2S

Dalej są jakieś czynniki informujące o czymś, ale nie wiemy o czym :/ te notatki są do chrzanu- są nielogiczne, pogmatwane i nieczytelne

masa ciała prosiąt, liczba prosiąt i termin pierwszej rui

HAŁAS

dzwiekiem nazywa sie drgania mechaniczne lezace w zakresie słyszlnosci ucha ludzkiego lub wrazenie zmysłowe wywołane przez fale akustyczna o widmie liniowym. 1Hz liczba pełnych zmian zageszczen i rozrzedzen w ciagu jednej sekundy.1dB to logarytmiczna odpowiedz ucha na bodziec dzwiekowy, uwzgledniajaca ilosc energii akustycznej w jednostce czasu przez jednostke powierzchni prostopadle ustawionej w kierunku rozchodzenia sie dzwieku , oraz prog słyszalnosci.

Bel dzwiek o natezeniu 10x wiekszym niz prog słyszalnosci , 2 bele 100x,1decybel natezenie 100x mniesze od bela.Wszelkie niepozadane, nieprzyjemne, dokuczliwe lub szkodliwe drgania osrodka sprezystego , działajace za posrednictwem powietrza na organ słuchu iinne zmysły oraz elementy organizmu wywołujace u słuchacza przykre wrazenia ogolne nazywamy hałasem.Hałas szkodliwy wywołuje trwałe skutki w organizmie.Hałas uciazliwynie wywołuje trwałych skutków, utrudnia jednak wykonywanie określonych czynnosci.dopuszczalne natezenie hałasu w budynkach inwentarskich bydło 90dB trzoda chlewna 85 owce 90


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
5562
5562
5562
5562
5562

więcej podobnych podstron