Styl to ogół środków językowych charakterystycznych dla konkretnego autora, epoki, utworu literackiego, stosowanych w ścisłych okolicznościach.
Styl naukowy - charakterystyczny dla dzieł specjalistycznych - podręczników, encyklopedii, publikacji naukowych, leksykonów itp. Brak elementów potocznych, figur artystycznego wyrazy, nacechowania emocjonalnego. Charakterystyczne terminy naukowe mogą wystąpić również bez jego udziału np. w esejach.
Wyróżniki:
- Poprawny pod względem gramatycznym;
- Zdania rozbudowane, najczęściej podrzędnie złożone - służą precyzyjnemu, ścisłemu i przejrzystemu wyrażaniu myśli;
- Słownictwo fachowe, specjalistyczne, terminy naukowe, bez znajomości których tekst jest nieczytelny;
- Funkcja poznawcza;
- Obecność wykresów, tabel, przypisów, cytatów, przejrzystość kompozycyjna (rozdziały, akapity);
- Brak środków artystycznych oraz nacechowania emocjonalnego;
- Dążenie do jednoznaczności i precyzji;
- Terminologia naukowa, symbole, wzory itp.;
- Język jest jednoznaczny.
Styl urzędowo-kancelaryjny - odmiana mówiona, oficjalna (także pisana, użytkowa) to styl przepisów prawnych, zarządzeń administracyjnych, okólników i innych pism urzędowych, instrukcji.
Wyróżniki:
- Silna konwencjonalizacja języka (w imieniu, na podstawie przepisów, w związku z, prośbę swą motywuję, zwracam się z...);
- Obecność form grzecznościowych (zwracam się z uprzejmą prośbą, szanowny...);
- Konstrukcje bezosobowe - zarówno w stosunku do odbiorcy, który traktowany jest jako anonimowy członek zbiorowości, jak również jako nadawca (przypomina się, zawiadamia się, składa się, ogłasza się);
- Obecność strony biernej (jest organizowany, działalność prowadzona przez);
- Brak emocjonalności;
- Duży stopień oficjalności języka;
- Swoiste słownictwo i frazeologia;
- Używanie gotowych szablonów, formuł składniowych (podania, obwieszczenia, zawiadomienia, oficjalne prośby);
- Niepoprawne, sztucznie rozbudowane wyrażenia (w miesiącu maju - w maju, w tym okresie czasu - w tym czasie, w oparciu o ...)
Styl retoryczny - Najbardziej zbliżony do stylu artystycznego, najbardziej ozdobny, bo zawierający wyrażenia, wyrazy i zwroty nacechowane emocjonalnie odznaczające się podniosłością. Występuję w odmianie mówionej języka (oficjalnej). Występują w nim sformułowania pozwalające na nawiązani kontaktu z odbiorcą - słuchaczem, ale także środki językowe typowe raczej dla stylu artystycznego, pozwalające wyrazić myśli w sposób kunsztowny. Do środków właściwych temu stylowi należą apostrofy, czyli wołacze, za pomocą których mówca zwraca się do obecnych. Pojawiają się często pytania retoryczne np. przemówienia, kazania itp.
→ Analizując ukształtowanie językowe podanego tekstu określ zastosowany w nim styl funkcjonalny.
„Pieśń V” Jana Kochanowskiego („...O spustoszeniu Podola...”)
Podmiotem lirycznym tekstu jest polski szlachcic - patriota apelujący do społeczeństwa (adresatem oracji jest polska szlachta). Utwór ma postać obywatelskiego apelu silnie nacechowanego retoryką. Utwór rozpoczyna się obrazem, który zawiera opis napaści na Podole (przez Tatarów), które znajdując się pod ich wpływem zostaje spustoszone dzieci i kobiety uprowadzone. Pojawia się również realne niebezpieczeństwo ze strony Turcji. Kochanowski pyta, czy Polska jest w stanie poradzić sobie z Turkami, skoro nie radzi sobie z Tatarami. Proponuje projekt reformy systemu obrony państwa. Należy nałożyć na szlachtę podatki i z tych pieniędzy wyszkolić armię, która powinna być główną siłą obronną, a szlachta ma być drugą siłą obronną. Odwołuje się do umysłów i emocji szlachty, stosuje argumentację emocjonalną.
Środki retoryczne:
- Apostrofy - szkoda Polaków, cny Lachu;
- Wykrzyknienia - ujawnienie silnych emocji;
- Pytania retoryczne - skłonienie do refleksji - jakiego serca Turkowi damy, jeśli tak lekkim ludziom nie zdołamy?
- Inwektywy - wyrażenia obraźliwe nacechowane potocznie - niewierny Turczyn, Pohaniec sprosny, Psy bisurmańskie;
- Powtórzenia;
- Obrazy poetyckie zawierające metafory - V strofa - zbójcy, wilcy - Tatarzy, owce - Polacy bez pasterza (Henryk Walezy uciekł do Francji);
- Czasowniki w l. os. l. mn. Trybu rozkazującego - skujmy, dajmy, gotujmy;
- Ironia, która wprowadza nutę goryczy i pesymizmu w utwór, a także skłania do głębszej refleksji „Cieszy mnię ten rym - Polak mądry po szkodzie...”
Styl retoryczny we współczesnej polszczyźnie występuje rzadko, należy do archaizmów. Ociera się o patos, który nas śmieszy i razi.
Styl artystyczny - styl dzieła literackiego - dzieła sztuki, które rządzi się innymi prawami niż wszelkie inne komunikaty językowe. Występują ty silne mody stylistyczne i indywidualne upodobnia autorów (odmiana pisana).
Wyróżniki:
- Fonetyczne środki stylistyczne:
o Eufonia - instrumentacja zgłoskowa,
o Onomatopeje - imitowanie zjawisk akustycznych za pomocą dźwięków mowy,
o Rymy - zgodność grupy głosek w wyrazach kończących się na dwa lub więcej okresów poczynając od ostatniej samogłoski akcentowanej,
o Rytm - zależy od liczby sylab powtarzających się w poszczególnych wersach i od sposobu rozłożenia w nich akcentów wyrazowych.
- Morfologiczne środki stylistyczne - formy dawne, archaizmy, zdrobnienia, zgrubienia, formacje o charakterze żartobliwym, neologizmy;
- Składniowe środki stylistyczne:
o Apostrofa,
o Powtórzenie,
o Anafora (szczególny przypadek powtórzenia) - kolejne zdania, wersy, strofy, rozpoczynają się tym samym wyrazem lub zespołem wyrazów;
o Paralelizm składniowy - polega na analogii w budowie kolejnych (następujących po sobie) zdań, asymetria w ich rozkładzie;
o Inwersja - przedstawienie wyrazów, które w wypowiedzi nie nacechowanej stylistycznie występowałyby w innym, ogólnie przyjętym szyku.
- Leksykalne środki stylistyczne - poetyzmy (wyrazy, które wykazują nacechowanie stylistycznie podniosłe, których zakres występowania jest ograniczony do stylu artystycznego);
- Figury stylistyczne, czyli topy poetyckie:
o Epitety - przydawki określające rzeczownik wyrażone przymiotnikiem i imiesłowem lub rzeczownikiem,
o Porównania - zestawienie ze sobą dwóch przedmiotów lub zjawisk podobnych do siebie ze względu na jakąś wspólną cechą,
o Metafora (przenośnia) - zestawienie obok siebie wyrazów, między którymi zachodzi jakieś podobieństwo,
o Hiperbola - świadoma, zamierzona przez pisarza przesada w traktowaniu jakiegoś przedmiotu lub zjawiska,
o Metonimia (zamienia) - przeniesienie nazwy jednego przedmiotu na inny na podstawie związku zachodzącego pomiędzy nimi,
o Peryfraza (omówienie) - zamiast nazwy jakiegoś przedmiotu, osoby lub zjawiska używa się konstrukcji opisowej, równoważnej znaczeniowo np. autor „Pana Tadeusza” zamiast Adam Mickiewicz,
o Oksymoron - metaforyczne zestawienie wyrazów o znaczeniach przeciwnych, wykluczających się wzajemnie,
o Alegoria - za pomocą opisów konkretnych obrazów, postaci, motywów, wydarzeń przedstawia się treść metaforyczną - domyślną,
o Symbol - kierunkowanie myśli czytelnika poprzez przedstawione w utworze literackim postaci, przedmioty, zdarzenia ku innym treściom - bezpośrednio nie ujawnionym lecz domyślnym, istotą symbolu jest wieloznaczność treści sugerowanych przez obraz poetycki.
Styl potoczny - mówiona, nieoficjalna i najswobodniejsza odmiana języka, służąca do porozumiewania się w codziennych sprawach.
Wyróżniki:
- Obecność słownictwa nacechowanego emocjonalnie (zdrobnienia, zgrubienia), ekspresywnie,
- Stałe związki frazeologiczne,
- Występowanie licznych zaimków - ten, tu, ktoś, gdzieś itp.,
- Liczne powtórzenia,
- Swobodna składnia - zdania urywane, eliptyczne, wtrącone, równoważniki zdań, ograniczona liczba spójników, niemal nie występują zdania wielokrotnie złożone,
- Częste występowanie środków językowych służących funkcji fatycznej (nawiązanie i podtrzymanie kontaktu) np. formy wołacza.
Styl publicystyczny - informacja (podanie informacji), publicystyczny (informacja + komentarz).
Styl (językowy) to relacja między formą oznaczającą a treścią oznaczaną wypowiedzenia, czyli według nazewnictwa Noama Chomsky'ego napięcie między strukturą głęboką a strukturą powierzchniową tekstu. Można zatem powiedzieć, że jest to relacja między tym, co znaczy dany tekst, a tym, którymi znakami językowymi i konstrukcjami składniowymi znaczenie to jest wyrażane. Styl rozumiany jest więc w potocznym ujęciu jako sposób wyrażania określonej treści.
Rodzaje stylów
potoczny
przemówień
urzędowy
naukowy
dziennikarski
artystyczny (literacki)
osobisty (indywidualny,
autorski)
1. Odmiana mówiona: tekst ustny, krótkotrwały, natężenie głosu, różna intonacja, akcent, ekspresja, nietrwały
1.1. oficjalna
1.1.1. monologowa (przemówienia, mowy; formy apelu nawiązujące do słuchaczy, staranny dobór słownictwa)
1.1.2. dialogowa (rozmowa zakłada wspólną wiedzę mówiących, która wynika z kontekstu, ze znajomości)
1.2. nieoficjalna
1.2.1. odmiana potoczna (rozmowy codzienne; plastyczna, spontaniczna, ekspresywna frazeologia)
1.2.2. gwary zawodowe (górnicy, stoczniowcy, lekarze)
1.2.3. gwary środowiskowe (socjolekty)
1.2.4. gwary tajne (wojsko, przestępcy)
2. Odmiana pisana: trwała, oficjalna, znaki interpunkcyjne, światło między wyrazami, tekst organizowany, mało ekspresywny, można go poprawić.
2.1. artystyczna (niejednorodna; poetyzmy, metafory)
2.2. użytkowa (funkcjonalna)
2.2.1. naukowa (terminy naukowe, brak ekspresji, neutralność, zdania logiczne, precyzyjne)
2.2.2. urzędowo-kancelaryjna (bezosobowość, szablonowość)
2.2.3. dziennikarska (fachowość określeń połączona z językiem potocznym)
2.2.4. publicystyczna (np. felietony, komentarze)
Stylistyka to dyscyplina z pogranicza nauki o literaturze i językoznawstwa, zajmująca się opisem, analizą porównawczą, interpretacją i systematyzacją stylów językowych; także: nauka o indywidualnych formach ekspresji językowej, oraz stylach charakterystycznych dla epok.
Stylizacja:
Wypowiedź (inaczej wypowiedzenie) to komunikat językowy lub minimalna jednostka językowa tekstu, która przybiera postać pojedynczego zdania lub zbioru takich zdań. Można je wydzielić przez analizę semantyczną lub formalną.Na gruncie pragmatyki wypowiedź uznaje się za podstawową jednostkę kompetencji komunikacyjnej. W wypowiedzi mówiący przekazuje pewien sąd oraz intencję, wyrażającą się w akcie mowy.Znaczenie wypowiedzi odnosi się do mówiącego, słuchacza i okoliczności wypowiedzi, a więc może się różnić od znaczenia zdania, czym m.in. zajmuje się pragmatyka (np. teoria implikatur Paula Grice'a).
Utwór literacki, dzieło literackie - tekst słowny - pisany (najczęściej) lub ustny (np. eposy Homera, utwory z kręgu folkloru) - ukształtowany za pomocą środków, jakimi dysponuje język, na sposób artystyczny. Jego szczególny charakter polega na tym, że odpowiada on na estetyczne oczekiwania odbiorców.Tak rozumiane dzieło literackie ma szczególny charakter. Jest odmienne od dzieła naukowego lub utworu użytkowego. Teksty spoza literatury pięknej, spełniające głownie cele użytkowe, składają się na literaturę stosowaną. Literatura piękna i literatura stosowana składają się na całość literatury.
Styl i jego odmiany
Styl to sposób świadomego i celowego kształtowania wypowiedzi językowej z wykorzystaniem środków fonetycznych, składniowych, morfologicznych i figur stylistycznych. Według słownika pod redakcją Witolda Doroszewskiego styl to wyraz wieloznaczny:
w sztuce: zespół cech właściwych danej epoce, twórcy, dziełu;
sposób postępowania, zachowania się, mówienia.
Styl stanowi zawsze rezultat wyboru uzależnionego od sytuacji komunikacyjnej, celów, którym ma służyć wypowiedź. Na wybór wpływa też forma gatunkowa i indywidualne cechy autora. W języku polskim wyodrębniały się stopniowo różne odmiany stylistyczne określane jako style funkcjonalne.
Style funkcjonalne- stylistyczne odmiany polszczyzny charakteryzujące się doborem takich środków językowych, które uznane są za szczególnie przydatne ze względu na określony typ wypowiedzi i pełnione przez nie funkcje społeczne. Odmiany: styl artystyczny, naukowy, potoczny, publicystyczny, urzędowy. Stosowanie któregoś z nich wiąże się z celem, dla którego tworzona jest dana wypowiedź.
Styl artystyczny- styl dzieła literackiego, które ma za tworzywo język, ale rządzi się innymi prawami niż wszelkie inne komunikaty językowe. W języku artystycznym na pierwszy plan wysuwa się funkcja estetyczna i poetycka. W tekstach zaliczanych do literatury pięknej zauważamy wielkie zróżnicowanie stylistyczno- językowe. Cechy stylu artystycznego:
zależność od osobowości i talentu pisarza;
świadome i celowe użycie elementów emocjonalnych;
występowanie neologizmów;
bogactwo środków językowych;
bogactwo figur stylistycznych;
Styl naukowy- styl, którym pisane są dzieła specjalistyczne z różnych dziedzin nauki; funkcjonalna odmiana stylowa języka literackiego, występująca w pracach naukowych. Styl jest zróżnicowany ze względu na przedmiot badań naukowych i ze względu na cechy indywidualne autorów. Zależnie od tego, jakiej nauki rozprawa dotyczy, występuje w tym stylu duża liczba wyrazów specjalnych, terminów o ściśle określonych znaczeniach. Cechy stylu naukowego:
terminologia naukowa i specjalistyczna, język wzorów i symboli;
jednoznaczność i precyzja informacji;
unikanie elementów oceniających;
brak pierwiastków emocjonalnych;
przeważają zdania złożone podrzędnie nad współrzędnymi;
stosowanie wyrażeń modalnych;
występowanie dużej liczby rzeczowników niekonkretnych, oznaczających pojęcia umysłowe, oderwanych przymiotników i czasowników nazywających czynności pojęciowe, przysłówków i wyrażeń przysłówkowych, spójników i zaimków wskazujących cechy i relacje;
stosowanie tabel, wykresów;
cytowanie prac innych autorów, stosowanie przypisów.
Styl przemówień (styl retoryczny)- styl najbardziej zbliżony do języka artystycznego, najbardziej ozdobny, operuje kunsztowną budową zdań. Zawiera wyrazy, wyrażenia i zwroty nacechowane em0ocjonalnie.
Cechy stylu przemówień:
stosowanie apostrof, za pomocą których mówca zwraca się do słuchaczy;
zdania wykrzyknikowe;
starannie dobrane słownictwo;
podniosłe epitety i metafory;
Wyodrębnia się dwa rodzaje wystąpień: okolicznościowe i oficjalne. W wystąpieniach okolicznościowych wprowadza się wiele elementów języka potocznego, cechuje się schematyzmem i szablonowością składniową i frazeologiczną.
Styl publicystyczny- odmiana polszczyzny literackiej realizowana w tekstach dziennikarskich. Dobór środków językowych zależy od tematyki przekazu oraz od gatunku. Styl ten skupia w sobie elementy stylu potocznego, artystycznego, naukowego i urzędowego. Cechy stylu publicystycznego:
oficjalność wypowiedzi;
stosowanie wyrażeń i zwrotów idiomatycznych, potocznego słownictwa i potocznej frazeologii;
występowanie wyrażeń i zwrotów stereotypowych, słownictwa modnego, wyrazów obcych
występowanie elementów emocjonalnych i wartościujących;
stosowanie słownictwa specjalistycznego w recenzjach i artykułach problemowych;
Styl urzędowy- odmiana języka literackiego, realizowana w instrukcjach, zarządzeniach, regulaminów, komunikatach, zawiadomieniach i pismach urzędowych. Występuję w dwóch rodzajach: styl wypowiedzi kancelaryjnych i styl aktów prawnych. Należy do stylów oficjalnych, do sfery komunikacji społecznej. Cechy stylu urzędowego:
nakazowość;
używanie trybu rozkazującego;
przewaga zdań bezosobowych;
odindywidualizowanie języka;
słownictwo pozbawione emocji;
nakazy i zakazy;
częste występowanie strony biernej;
terminologia z zakresu ekonomii, prawa, administracji.
Styl potoczny- styl funkcjonalny przeważający w codziennych wypowiedziach , odmiany mówionej i pisanej. Jest naturalnym środkiem porozumiewania się ludzi. Cechy stylu potocznego:
słownictwo o zabarwieniu potocznym;
słownictwo ekspresywne;
potok składniowy;
duża obrazowość;
bogata synonimika potoczna;
przewaga zdań pojedynczych nad złożonymi, współrzędnie złożonych nad złożonymi podrzędnie;
zdania niepełne, eliptyczne, anakoluty, występują równoważniki zdań;
powtarzanie wyrazów;
dosadne porównania.
Styl indywidualny- charakterystyczny dla danego autora zespół środków językowo- stylistycznych stosowany w jego dziełach, zależny od cech indywidualnych pisarza. Termin ten odnosi się też do stylu utworów. Rozwijany świadomie dla uzyskania oryginalności dzieł.
styl ukształtowanie wypowiedzi literackiej - wybór i zastosowanie materiału językowego odpowiednie do celu, który nadawca chce osiągnąć. W ogólnym rozumieniu styl jest charakterystyczny dla każdego przekazu werbalnego (służą do tego style funkcjonalne). W literaturze styl jest rezultatem szeregu wyborów dotyczących m.in. warstwy brzmieniowej utworu, leksykalnej, składniowej, rodzaju wiersza, strofy, przedmiotów przedstawionych, postaci itd. oraz decyzji o sposobach ich łączenia w dziele. Pojęcie stylu rozumiane jest różnie, raz tylko jako zespół właściwości językowo-stylistycznych, innym razem, szerzej, jako zespół cech świata przedstawionego. Można mówić o stylu pojedynczego dzieła, o stylu pisarza, epoki, gatunku, kierunku artystycznego. Za każdym razem chodzi o wydobycie odrębności zjawiska na tle innych.
dzieło literackie wypowiedź językowa, która odpowiada istniejącym w określonym czasie i przestrzeni przekonaniom i normom odnoszącym się do literatury, zwłaszcza do stawianych jej wymogów artystycznych. Granice między dziełami literackimi a innymi typami przekazów słownych są płynne, różnie wytyczane w różnych czasach, dlatego nie można podać uniwersalnej definicji dzieła literackiego. Najpowszechniej uznawanym, zwłaszcza współcześnie, wyróżnikiem dzieła literackiego jest jego funkcja estetyczna, która umieszcza je w obrębie dzieł sztuki. W związku z tym dzieło literackie jest ujmowane jako człon podwójnego przeciwstawienia: ze względu na funkcję estetyczną należy do dzieł sztuki obok malarstwa, muzyki, z drugiej do wypowiedzi językowych, gdzie pozostaje w opozycji do wypowiedzi filozoficznych, naukowych, publicystycznych itp. Poza zobowiązaniami estetycznymi dzieło literackie realizuje też inne funkcje: poznawczą - dostarcza wiedzy o świecie, wychowawczą - kształtuje przekonania i postawy odbiorców.
Styl, sposób ukształtowania wypowiedzi polegający na wyborze, konstrukcji i określonej interpretacji materiału językowego, uwzględniający założony przez wypowiadającego się cel, a także różne okoliczności związane z wypowiedzią.
O stylu mówimy najczęściej wtedy, gdy język wypowiedzi wykazuje pewne cechy odrębne w stosunku do mówienia standardowego, nie nacechowanego (styl indywidualny) bądź podporządkowuje się pewnym normom stylistycznym (styl typowy). W pierwszym przypadku chodzi o styl dzieła literackiego bądź styl autorski, w drugim m.in. o styl gatunku literackiego, prądu, epoki oraz o style funkcjonalne (poza twórczością literacką).
W różnych odmianach stylu artystycznego łączą się m.in. styl indywidualny i typowy, ulegając działaniu funkcji estetycznych i ekspresywnych.
Wyróżnia się m.in. rodzaje stylów:
1) kwiecisty - odmiana stylu ozdobnego, nadużywająca figur retorycznych, występująca m.in. w okresie baroku.
2) makaroniczny, pełen tzw. barbaryzmów oraz często wplatanych do tekstu zwrotów i wyrażeń obcojęzycznych, kiedyś łacińskich, dziś - angielskich.
3) naukowy, traktowany jako funkcjonalna odmiana języka literackiego, stosujący wiele pojęć abstrakcyjnych i terminów fachowych.
4) retoryczny, wykształcony w starożytnym Rzymie, zwłaszcza na użytek mówców (oratorów), i wywierający wpływ na sposób wypowiadania się warstw wykształconych, a także na twórczość literacką. Cechowała go klarowność oraz m.in. ozdobność (kwiecistość), wzniosłość, patos, dowcip.
5) urzędowo-kancelaryjny - funkcjonalna odmiana języka literackiego, służąca zinstytucjonalizowanym kontaktom w stosunkach międzyludzkich i relacjach społecznych (publicznych), w dużym stopniu skonwencjonalizowana i schematyczna, pełna oficjalnych, utartych zwrotów frazeologicznych, w znacznej mierze bezosobowa, np. w formułach oznaczających zakaz lub nakaz: Palenie wzbronione, Nie deptać trawników. Pojęcie stylu odnosi się również do utworów muzycznych i dzieł sztuki plastycznej (np. malarstwa, rzeźby).
Język, mowa artykułowana i skodyfikowana zgodnie ze ściśle określoną konwencją (zasadą). Kodyfikacja polega na uściśleniu znaczeń dźwięków lub gestów, nadaniu im konkretnych znaczeń odnoszących się do bytów i zjawisk otaczającego człowieka świata, potrzeb, odczuć i uczuć.
Elementarnymi jednostkami wyartykułowanego i skodyfikowanego języka są:
- słowo, określenie czynności, stanu, potrzeby, woli.
- imię, określenie siebie i innych bytów, przedmiotów i idei.
- przymiot (epitet), uściślenie pozwalające wyodrębnić to, co jest jednostkowe z różnorodności słów lub imion odnoszących się do tej samej grupy.
W zależności od artykulacji rodzaju mowy rozróżniamy języki:
- głoszony, podstawą którego jest głos ludzki i skodyfikowanie jego dźwięków (głosek, akcentów itp.).
- gestu lub postawy, gdy kodyfikacji znaczeniowej podlegają ruchy rąk lub ciała - język migowy, język tańca, baletu.
- muzyki, gdy kodyfikacji podlegają brzmienia dźwiękowe nadawane przez człowieka przedmiotom lub dźwiękom wydobywanym z siebie (gwizd).
Ustalone zasady artykulacji są zabezpieczane przez tradycję i opisy gramatyczne.
Język jest narzędziem porozumiewania się, przekazywania informacji o potrzebach, stanach emocjonalnych, wrażeniach i odczuciach oraz innych bytach i zjawiskach, w formie komunikatu pozwalającego się porozumieć nadawcy z odbiorcą. Język jest narzędziem opisywania świata i siebie, ustalania prawdy - poznania, projektowania przyszłości i przechowywania informacji o przeszłości. Jest tworzywem świadomości i jej wyrażeniem - sposobem ujęcia i rozwoju myśli.
Język jest tworzywem informacji, kultury i sztuki. Możność porozumiewania się za pomocą danego języka jest zależna od stopnia wtajemniczenia w znaczenie kodów tych, z którymi pragniemy się porozumieć, lub którzy pragną się porozumieć z nami za pomocą danego typu języka.
Poprzez to język może służyć nie tylko ujawnianiu, ale także utajnianiu pewnych informacji przed innymi (metodą utajniania jest takie zakodowanie znaczeń, by było ono zrozumiane tylko przez ściśle określonego adresata komunikatu językowego. Z takim zjawiskiem mamy do czynienia np. w grupach przestępczych - żargon, lub spełniających tajne misje - szyfr).
Hasło opracowane na podstawie Popularnej Encyklopedii Powszechnej