dr Monika Musiał- Malago

Gospodarka regionalna

i lokalna

Region: istota, rodzaje.

Z historyczno- geograficznego punktu widzenia region jest obszarem względnie jednorodnym odróżniającym się od terenów przyległych określonymi cechami naukowymi i posiadającymi granice ukształtowania, skutek rozwoju, rozwoju historycznego i geograficznego.

Region w sensie ekonomicznym jest taką jednostką terytorialną która posiada określoną strukturę ekonomiczną i której granice wyznaczają przede wszystkim następujące wskaźniki rozwoju gospodarczego: wysokość PKB na jednego mieszkańca, poziom bezrobocia oraz saldo migracji, siły roboczej. Biorąc pod uwagę te wskaźniki można wyodrębnić w krajach europejskich regiony przemysłowe i rolne oraz bogate, biedne i zacofane w rozwoju.

Z społeczno- kulturowego punktu widzenia regionem jest jednostka terytorialna zamieszkała prze określoną grupę ludności wykazującą skłonności do integracji obu wspólnych wartości ekonomicznych i kulturowych. Integracja ta z kolei prowadzi do wykształcenia się świadomości regionalnej. Siła świadomości regionalnej stanowić może podstawę do dążeń autonomicznych w denalistycznych, a nawet separatystycznych.

W naukach prawnych termin region określano jako jednostkę podziału administracyjnego o relatywnie dużej powierzchni, w znacznej liczbie ludności, stanowiącej obszar względnie jednolity z punktu widzenia gospodarczego, społecznego i kulturowego. W ramach których prowadzone jest stosownie do potrzeb i uwzględniające jej specyfikę, samodzielną politykę gospodarczą, społeczną i kulturową poprzez powołania do tego instytucje terytorialne.

Region ekonomiczny (R. Domański) to ukształtowanie lub kształtujący się układ ekonomiczny którego elementy powiązania są między sobą ze środowiskiem przyrodniczym, relacjami współwystępowania i współzależnością z otoczeniem zewnętrznym relacjami współzależnymi o dużym nasileniu.

Region (Bezerowski) to:

• Obszar którego poszczególne części posiadają możliwie wiele cech wspólnych i które wykazują możliwie wiele różnic w stosunku do obszarów otaczających;

• Obszar skupiany wokół większego miasta i związany z nim siecią wzajemnych powiązań i ciąży w obustronnej wymiany dóbr;

• Terytorialny wykształcony kompleks produkcyjny, czyli zespół różnych zakładów przemysłowych, rolnych itp. Rozmieszczonych na określonym obszarze wzajemnie ze sobą w różny sposób powiązanych.

Region ekonomiczny (A. Faifera) jako terytorialny kompleks produkcyjno usługowy wyróżniający się od otaczających obszarów swoistymi formami zagospodarowania. Podkreśla on także historyczny charakter regionu podlegającego rozwojowi i permanentnym zmianom. Każdy region ekonomiczny posiada następujące cech:

• Jest częścią większego terytorium;

• Ma określoną specjalizację produkcyjną, usługową w ramach całego kraju;

• Każdy region ma co najmniej 1 ośrodek miejski;

• Musi stanowić obszar przestrzennie zwarty.

Region ekonomiczny dzielimy ze względu na kryterium:

1. Odmienności strukturalnej

2. Ekonomiczno- administracyjny

3. Poziomu rozwoju

4. Statystyczne.

Ad.1 Odmienność strukturalna

Według tego kryterium obszaru wyróżniać można:

1. Węzłowe (funkcjonalne)

2. Jednorodne (formalne, powierzchniowe, strefowe)

Ad. a) Regiony węzłowe to obszary objęte oddziaływaniem pewnego węzła wokół którego skupione są pozostałe części tego regionu. Węzeł taki stanowi zazwyczaj ośrodki miejskie lub węzły komunikacyjne. Region taki musi zawierać jeden lub więcej węzłów. Natężenie cech wyróżniających region węzłowy maleje od centrum w kierunku peryferii.

Ad. b) Regiony jednorodne to obszary względnie jednolite w zakresie pewnych cech, skupiające, sąsiadujące ze sobą tereny w podobnych cechach.

Ad.2 Ekonomiczno- administracyjne

• Podział administracyjny kraju

Ad.3 Poziomu rozwoju

• Rozwinięte

• Rozwijające się

• Opóźnione w rozwoju

Ad.4 Statystyczne

• Podział regionu na tzw. nuts-y

Rozwój Regionalny - należy rozumiec jako trwały wzrost potencjału gospodarczego Reginów oraz systematyczną i trwałą poprawe ich konkurencyjności a także poziom zycia mieszkańców co przyczynia się do rozwoju społeczno-gospodarczego kraju

Rozwój Regionalny ( J.Szlachło)-to systematyczna poprawa konkurencyjności pomiotów gospodarczych i poziomu zycia mieszkańców oraz wzrost potencjału gospodarczego regionów przyczyniających się do rozwoju społeczno -gospodarczego kraju

Rozwój Regionalny ( T.Kudłacz) - trwały wzrost poziomu zycia mieszkańców i potencjału gospodarczego w skali określonej jednostki terytorialnej

Rozwój Regionalny (A.Klasik) -trwały rozwój trzech elementów tj, potencjału gospodarczego regionu ich siły konkurencyjności oraz poziomu zycia mieszkańców

Czynniki regionalne:

-ekonomiczne

-społeczne

-techniczne i technologiczne

-ekologiczne

-przestrzenne

Czynniki ekonomiczne- wielkość i sposób funkcjonowania regionalnego rynku usług i dóbr , dochody ludności i przedsiębiorstw działających na danym regionie , wielkość kapitału działającego w danym regionie , inwestycje np.poziom zarzadzania, sytuacja makroekonomiczna kraju, inflacja, zmiany na rynku pieniężno-kredytowym , polityka budzetowa panstwa , tempo wzrostu gospodarki kraju .

Czynniki społeczne- np. . zmiany w liczbie ludności i struktury demograficznej , tempo i charakter procesu realizacji zmiany rozwoju urbanizacji , zmiany sposobu i stylu zycia mieszkańców , zmiany w poziomie wykształcenia , postep kulturalny, sprawność funkcjonowania samorządów terytorialnych i ich organów , innowacje

Czynniki techniczne i technologiczne-np.poziom i jakość kapitału trwałego , rozwój sektora badawczo rozwojowego, rozwój przemysłu wysokiej technologi, jakość produkcji, infrastruktura techniczna , przygotowanie terenów pod inwestycje

Czynniki ekologiczne- obejmują wystepowanie zasobów naturalnych , postep w zakresie ochrony środowiska, świadomości i kultura ekologiczna społeczeństwa, postep edukacji ekologicznej, skuteczność stosowania instrumentów.

Czynniki przestrzenne- obejmują własności fizyczne , zagospodarowanie terenu , dostępność przestrzenna, tempo i charakter procesu urbanizacji i metropolizacji.

Czynniki rozwoju regionalnego:

-wewnetrzne(endogeniczne)

-czynniki zewnętrzne (egzogeniczne)

Czynniki wewnętrzne-stanowią główna siłe sprawcza rozwoju regionu i tkwia w samym układzie regionalnym

Czynniki zewnętrzne-obejmują zmiany wmakrootoczeniu regionu

Bariera-może być wszystko to, co w danych warunkach , miejscu i czasie utrudnia lub uniemożliwia rozwój , powodując potrzebe podjecia pewnych działań lub przeciwdziałań

Rozwój lokalny- to zharmonizowane i systematyczne działania prowadzone w społeczności lokalnej wykorzystujące przezde wszystkim miejscowe zasoby i służace zaspokajaniu miejscowych potrzeb społecznych, przyczyniając się do ogólnego postepu i rozwoju na szczeblu regionalnym i ponadregionalnym. Rozwój lokalny jest pojeciem złożonym . Stopien tej złożoności jest pochodną wielorakości celów, którym rozwój ma służyc oraz różnorodności działań które go kształtują

Rozwój Lokalny( Bagdziński) -stałe, łącznie ujmowane , korzysten zmiany na terytorium układu lokalnego, których źródłem są zwłaszcza lokalne zasoby naturalne i materialne oraz cechy społeczności lokalnej sprzyjające rowojowi a rezultaty tych zmian służa pełniejszemu zaspokajaniu potrzeb mieszkańców i powiekszeniu ich dobrobytu .

Płaszczyzny rozwoju lokalnego:

-gospodarcza

-polityczna

-społeczna i kulturowa

Euroregiony- jest obszarem przekraczającym co najwyżej jedną granice państwową i stanowiącym sumę co najmniej 2 przedsiębiorstw społeczno-gospodarczych o podzielonym sposobie organizacji. Koniecznym celem tej definicji będącym jednocześnie podstawą tworzenia struktury euro regionalnej jest jednoznacznie wyróżniona chęć praw. Współpracy gospodarczej , społecznej, kulturowej i innych regionów przygranicznie należących do różnych państw a także zgodności wszelkich działań w ramach takich struktur z prawem krajowym danego państwa. Ponadto przez euroregiony rozumie się określony geograficzny obszar obejmujący przygraniczną część 2 lub więcej państw , które chcą ze sobą współ koordynować działania społeczności lokalnych w różnych dziedzinach. Euroregiony jest formą instytucjonalizowanej wspólnoty regionów przygraniczących różnych państw odbywa się przy pełnym poszanowaniu granic państwowych oraz praw obszarów na terytoriach krajów uczestniczących w tworzeniu danego euroregionu.

Euroregion - wydzielona jednostka na obszarze dwóch lub więcej państw, forma współpracy transgranicznej pomiędzy regionamipaństw członkowskich Unii Europejskiej, państw kandydujących oraz regionami ich sąsiadów. W tworzeniu euroregionu uczestniczą przedstawiciele lokalnych i regionalnych władz samorządowych, a niekiedy także inni posłowie społeczni i ekonomiczni regionów przygranicznych.

Aspekty euroregionów funkcjonalnych i terytorialnych

Funkcjonalnych - stanowi porozumienie regionów ( zwykle przygranicznych) a o współ. Trans granicznej w sensie terytorialnej jest obszarem przekraczającym ( współpracy) choćby i granice państwową realizowaną przez podmioty rządowe lub samorządowe.

Euroregiony: pradziad , silesia, tatry , Niemen, Bałtyk, Karpaty, Bug Śląsk cieszyński

Do czego służą euroregiony?

Podstawowym celem współ. W euroregionie jest rozwój społeczno-gospodarczy , stała poprawa warunków życia mieszkańców oraz ułatwienie wzajemnych kontaktów pomiędzy społecznościami , zadania są scisłe powiązane z celem . Cele w sposoby ich realizacji określane są w umowach o utworzenie w statutach euroregionów . Euroregiony nie zastępuje zatem państwa nie znosi formalnie granic , nie jest strukturą ponadpaństwową wydzielaną spod narodowej jury salęckiej administracji czy kontroli. Ramy wspólnot tworzą rządy a cechą euroregionów jest dobrowolnośc wspólnot zwłaszcza na szczeblu lokalnym.

Cechą euroregionu jest dobrowolność współpracy zwłaszcza na szczeblu lokalnym. Mogą one powstawać z inicjatywy związków gmin i wówczas mówimy o euroregionie samorządowym, bądź ich powstanie może być zainicjowane przez organy przedstawicielskie na szczeblu regionalnym, przy współudziale władzy centralnej - model samorządowo-administracyjny. Drugi sposób powstania euroregionu wydaje się niejako sztuczny, gdyż istotną przesłanką zaistnienia realnej współpracy transgranicznej jest aktywny udział społeczności lokalnej. Nie oznacza to jednak, że taka realna współpraca nie nastąpi po powstaniu euroregionu. Ten rodzaj zainicjowania współpracy transgranicznej poprzez powołanie do życia euroregionu wydaje się konieczny na obszarach, gdzie brakuje wypracowanych wzorców samorządności, a społeczeństwo charakteryzuje się niskim poziomem świadomości obywatelskiej. Za przykład może posłużyć polsko-ukraińska współpraca transgraniczna zainicjowana między innymi poprzez utworzenie Euroregionu Karpaty.

Przesłanki:

Główną przesłanką tworzenia euroregionów jest istniejąca na danym obszarze współpraca transgraniczna. Euroregion jest formą tej współpracy odznaczającą się najwyższym stopniem instytucjonalizacji, stanowiąc wyższe stadium transgranicznego współdziałania. Wśród innych przesłanek utworzenia euroregionów możemy zaliczyć: przesłanki historyczne - wspólne dziedzictwo historyczne, granice podzieliły wspólnoty historyczne, ich regiony i grupy narodowościowe, ale nie powodując ich zaniku; przesłanki polityczne - współpraca transgraniczna w ramach euroregionów jest istotnym elementem procesu integracji europejskiej; przesłanki gospodarcze - w celu aktywizacji gospodarczej obszarów przygranicznych konieczne jest współdziałanie, powstanie euroregionu znacznie zwiększa możliwości ubiegania się o środki finansowe z Unii Europejskiej; przesłanki socjologiczne - współpraca w ramach euroregionów jest wyrazem autentycznej potrzeby współpracy społecznej.

Główne cele wspólnoty euroregionalnej na granicach Polski :

-aktywizacja wspólnoty , wymiana doświadczeń, informacji

-wyrównanie i stała poprawa warunków życia

-wspieranie rozwoju regionalnego

-rozwój gospodarki i handlu

-rozwój infrastruktury

-rozwój turystyczny

-usprawnienie ruchu granicznego

-ochrona i poprawa stanu środowiska naturalnego

-wspólnota w zakresie panowania przestrzennego

-wspólnota w zakresie działalności ( humanitarnej i socjalnej)

- wspólnota służb górskich

-wspólnota w dziedzinie sportu

-wspólnota ochrony zdrowia

-wymiana kulturowa i opieka nad wspólnym dziedzictwem kulturowym

-wymiana grup społecznych i zawodowych w młodzieży

-budowa struktur trans granicznych , usprawnienia ruchu granicznego

-umowy międzynarodowe w zakresie integracji regionalnej

Europejska konwencja ramowa- uchwalała go Rada Europy. Polska ratyfikowała go 1993 r wg tego prawo jest najważniejsze ustaleniem nie naruszającym rządu. Ma charakter otwarty komitet ministrów Rady E poprzez jednomyślne postanowienie może zaprosić każde państwo europejskie nie będące członkiem RE do przystąpienia do konwencji , wymaga to zgody państw które do umowy przystępują.

-Europejska karta samorządu terytorialnego z 1985 r została ratyfikowana przez Polskę w 1993

-europejska karta samorządu regionalnego z 1997

-europejska karta Reginów granicznych i trans granicznych z 1995

Źródła finansowania Euroregionów w Polsce:

-budżet wojewody lub państwa

-składki płacone przez członków porozumienia euro regionalnego

-środki z programów pomocowych UE

Modele euroregionów w Polsce:

1. Celowy związek Gmin

2. Związek miedzyregionalny

1)Model samorządowy , jest efektem współpracy które gminy nawcą-żyją , dominuje głównie na granicy zachodniej.

2) Model o charakterze admini-samorządowym, charakteryzuje się współuczestrukturą w procesie powstawania euroregionów , władz regionalnych lub centralnych oraz samorządowych . Dotyczy granicy wschodniej w południowo-wschodniej…

Nomenklatura Jednostek Terytorialnych do Celów Statystycznych (NTS) to uporządkowany wykaz nazw jednostek terytorialnych i przypisanych im symboli terytorialnych występujących na poszczególnych poziomach podziału terytorialnego kraju, wykorzystywany w procesie zbierania danych statystycznych, gromadzenia, przechowywania i opracowywania zebranych danych oraz ogłaszania, udostępniania i rozpowszechniania wyników badań statystycznych w przekrojach terytorialnych. Służy kształtowaniu regionu polityki krajów UE i jest niezbędna do przeprowadzenia analizy stopnia rozwoju społeczno-gospodarczego regionów pod kątem oceny zróżnicowań regionalnych i opracowywania programu rozwoju regionalnego.

Rozporządzenie NJTS określa kryteria dla poszczególnych jednostek klasyfikacji NUTS

Pierwsze kryterium podziału stanowi jednostka administracji , istniejące w ramach państwa członkowskich , których środek wielkości powinna mieścić się w odpowiednim dla każdego poziomu NUTS granicach stanu ludności , w przypadku braku w danym państwie członkowskim jednostek administracyjnych o odpowiedniej skali wielkości , tworzy się jednostkę nieadministracyjną o odpowiedniej sklai wielkości , uwzględniając kryteria geograficzne , społeczno-ekonomiczne, historyczne kulturowe, lub uwarunkowania środowiska naturalnego.

NUTS-obszary które są zbyt małe żeby prowadzić korepleksowe analizy o charakterze regionalnym , wykorzystane są do praw. Badań na potrzeby wdrażania instrumentów polityki regionalnej UE.

Cechą klasyfikacji NUTS jest segmentacja że regiony typu NUTS składa się z pewnej liczby jednostek NUTSZ a te z NUTSB

NUTS w Polsce :

NUTS1-regiony (6)

NUTS2-województwa (16)

NUTS3-podreginy ( utworzone z powiatów) (66)

NUTS4-powiaty i starosta na prawach powiatu - 314 +65

NUTS5-gminy (2479)

Poziom 1 wyodrębnia regiony :

-centralnych (wojew. Łódzkie i mazowiecki)

-południowy (wojew. Małopolskie i śląskie)

-wschodnie ( wojew. Lubelskie, podkarpackie, świętokrzyskie, podlaskie)

-północno-zachodnie (wielkopolskie , zachodnio -pomorkie, lubelskie )

-południowo-zachodnie ( dolnośląskie i opolskie)

-północne ( kujawsko-pomorskie)

Struktura grupowań NTS - ich symbole i sposób zapisu oparta jest na systemie identyfikatorów o nazwie jednostek podziału administracji kraju który jest częścią krajowego rejestru urzędu podziału terytorialnego kraju ( TERYT)

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14.11.2007 r wprowadza z dniem 1.01,2008 r zmianę w NJT do celów statystycznych polegającą na zwiększeniu liczby podregionów z 45 do 66 jednostek.

Zjawisko konkurencyjności należy ugrupować gł w :

-globalizacji gospodarki otwartej na nieograniczony bariery polityczne i celne, przepływ kapitału, dóbr, usług, wiedzy i ludności , zajęcie konkurencyjnej pozycji umozliwia rozwinięta sieć informacji oraz sprawne systemy kraju sportu zdolne sprostać międzynarodowym potrzebom

-koncentracji ludności na obszarach na których duży potencjał ludzki i coraz większe jego zróżnicowanie kryje nowe potrzeby i wymagania

-przyspieszonym tempie zmian życia społecznego i gospodarczego spowodowane sprzeżeniem nauki z techniką , podnoszącym funkcjonalnośc i wzrost wydajności pracy oraz poprawę waruników życia ludności.

Konkurencja - rywalizacja między os prywatną lub jednostkami gospodarczymi mająca na celu zdobycie zbytu źródeł zakupów surowców i osiągnięcie jak największych korzyści przy sprzedaży towaru.

W dziennikach regionalnych przyjmuje się jako zdolnośc regionów do przystosowania się do zmieniających się uwarunkowań pod kątem utrzymania Lu poprawy pozycji w tworzących się regionach współzawodnictwie .

Konkurencyjnośc miast i regionów ( M. Trojawek) - ich zdolnośc do wytwarzania trwałego wzrostu wartości dodatniej i wynikającego stąd wzrostu regionalnego dobrobytu który opiera się na :

-sprawnym i efektywnym wykorzystaniu zasobów oraz zarządzania procesami gospod. W gospodarce regionalnej lub miejskiej

-odpowiedniej kombinacji wykorzystania czynników wzrostu egzogemicznego i eudogen. Jednoczesnie zakładając potrzebę kształtowania atrakcyjności regionów dla interesów miejscowych jak i zagranicznych

-antyokupacji w adaptacji do światowych terenów w rozwoju gospodarczym

Płaszczyzny konkurencyjności :

-k.firm które są zlokalizowane w danym układzie terytorialnym

-k. samych uwarunkowań terytorialnych

Możliwość uzyskania pozycji konkurencyjnej układy przestrzenne mogą uzyskać m.inn poprze:

-korzystne połozenie w systemie globalnym

-rozwinięty węzeł komunikacyjny , informatyczny

-społeczne warunki tworzenia innowacji

-standard infrastruktury , sprawność zarzadzania

-warunki umożliwiające uzyskanie wysokiego standardu jakości życia człowieka

-specyficzne cechy przestrzeni oraz walory środowiska przyrodniczego i kulturowego.

Przesłanki wzrostu konkurencyjności miast i Reginów:

Lokalne lub regionalne zróżnicowanie poziomu rozwoju społeczno -gospodarczego i oddziaływanie na jego łagodzenie

-potrzeba respektowania zasad euro gospodarki polityki lokalnej lub regionalnej

-możliwośc zaadaptowania doświadczeń krajów UE w zakresie rozwoju lokalnego i regionalnego

O poziomie konkurencyjności decydują wewnętrzne i zewnętrzne jej aspekty :

-konkurowanie bezpośrednie przejawia się w formie rywalizacji uprzedmiotowywionych jednostek terytorialnych o różnego typu korzyści zewnętrzne a zwłaszcza przyciąganie inwestorów i utrzymywanie kapitału w regionie.

Współzawodnictwo pośrednie - wyraża się w działaniach podejmowanych przez władze lokalne mające na celu poprawę warunków funkcjonowania przedsiębiorstw w regionach i w ten sposób wpływ na ich warunki gospodarcze . Władza lokalna państwa dazy do osiągnięcia maksymalnej efektywności gospodarczej i tworzy warunki jej sprzyjające .

Konkurencyjność -wpływa na działalność podmiotów gospodarczych oraz styl życia społeczności a więc na wszystkie sfery życia w mieście.

Konkurencyjność w sferze gospodarczej :

- stymulacje tworzenia podmiotów gospodarczych zdolnych do współuczestnictwa w zakresie : profilu produkcji , stosowania nowoczesniej technologii , efektywności ekonomicznej, oraz ekspansji marek na rynku zbytu. Istotne jest także właściwe prowadzenie gospodarcze gruntu , przygotowanie terenów uzbrojonych , promowanie atrakcyjności ofert lokalizacyjnych które przyciągają kapitał krajowy z zagranicy .

W sferze społecznej na Konkurencyjność miast wpływają przede wszystkim : kwalifikacje i poziom wykształcenia społeczeństwa.

Konkurencyjność- zawiera w sobie element statystyczny w dynamiczny .

Konkurencyjność- w sensie statystycznym - oznacza traktowanie jej jako stanu równowagi w systemie rynków w którym konkurencyjne podmioty uzyskuja je i utrzymują bez zmian , o ile czynniki zewnętrze be nie wytrącą ich .

Konkurencyjność dynamiczna- dotyczy analizy czynników decydujących o długookresowej zdolności do zwiększaia konkurencyjności podmiotów oraz zmiany pozycji konkurencyjności .

Na poziom konkurencyjności miast i regionów wpływają czynniki makro i mikroekonomiczne .

Do czynników makroekonomicznych -należa takie na które władze loklane regionie nie mają wpływu :

-czynniki które wynikają z decyzji podejmowanych na szczeblu miedzynarodowym np. porozumienia

-czynniki wynikające z decyzji podejmowanych na szczeblu krajowym

Do czynników mikroekonomicznych -te składniki które można kontrolować na działaniach których w przewarzającej mierze maja wpływ regionalne i miejscowe. Ich stan pod wpływem świadomie podejmowanych działań może ulec zmianie.

Do czynników konkurencyjności miast i regionów zalicza się:

-wysokie efektywne środowisko gospo. I społeczne miasta o danej zdolności rejestrowania efektów wzbudzających na które się składa -obecnośc usług wyższego rzedu powstałe dla przedsiębiorstw , wysokie poziomy kształcenia zawodowego, szkolnictwa wyższego oraz szczebli politycznych zadań do pobudzenia polityki o charakterze dośrodowiskowym.

-istnienie przedsiębiorstw adaptacyjnych innowacji

-dostępnośc przedsiębiorstw

-jakośc zycia w sensie kulturowym -bogate życie centralne, miasta , regionu

-stabilizacja ruchów migracyjnych -umiejętnośc zatrzymania fachowców

-jakośc usług publicznych

-stan środowiska naturalnego

-skutecznośc i doświadczenie władz loklanych w zarządzaniu miastem, regionem

-promocja

-czynności ilościowe

- czynności wzrostu gospodarczego . Stanowią one podstawę rozwoju opartego na rosnącym zaangażowaniu poszczególnych rodzajów zasobów

Do czynników zasobowych należą:

-majątek ( zasoby śr.trwałych śr. Pracy, kapitału )

-praca ( ludzie, zasoby pracy , zatrudnienie )

-zasoby naturalne ( przedmioty pracy, ziemia, wody, surowce naturalne, środowisko przyrodnicze )

-czynności jakościowe - wymierzają istotny wpływ na poziom konkurencyjności , wzajemne oddziaływanie na siebie dynamizując rozwój każdego z nich.

Do tych czynników zaliczamy :

- elementy infrastrukturalne niematerialne

-jakośc zasobów majątkowych

-struktura gospod-regionalna

-zagospodarowanie przestrzenne regionu

Czynności instrumentalne wpływające na kształt czynników ilościowych i jakościowych . Należa do nich :

-inwestycje rzeczowe

-inwestycje w człowieka

-nauka, badania , innowacje

-współpraca z zagranica

Czynniki systemowe- wskazujące w jaki sposób można skutecznie zidentyfikować instrumenty i czynniki wzrostu konkurencyjności Mast oraz ich rozwój .

Przy wyborze lokalizacji rolę odgrywają czynniki miękkie i twarde :

-rynek pracy ( okreś. Przez czynniki tworzy tj : podaż wykwalifikowanej siły roboczej, wysokośc wynagrodzenia) i czynniki miękkie tj możliwość kształcenia , odległość od miejsca pracy .

-infrastruktura działalności gospodarczej ( opisują je czynniki twarde : połączenie komunikacyjne, lokalne subwencje komunikacyjne , czynniki miękkie : urządzenia komunikacyjne, zapotrzebowanie na pracę o określonej kwalifikacji )

-koszty i wpływy ( opisywane przez czynniki twarde : ceny gruntów, lokalne opłaty, podatki, subwencje, regionalne rozkłady na ochronę środowiska i czynniki miękkie : regionalne różnice w upośledzeniach )

-położenie miejsca lokalizacji ( twarde : osiągalność ustatujących rynków gospod , miękkie : położenie geograficzne )

-jakość środowiska

Podstawa polityki regionalnej jest spójność:

-społeczna

-gospodarcza

-przestrzenna

Przesłanką jest nadmierne zróżnicowanie regionalne . W każdym z okresów ewolucji europejskiej p. regionalnej okreś. Obszary w których interweniowano w celu zmiany sytuacji społecznej i gospodarczej regionu . Do 1988 regiony te nie były jasno nawiązane, w 1988 została przeprowadzona reforma

Cel regionalny- oznacza wsparcie określonych regionów spełniających warunki interwencji wspólnotowej .

Cel horyzontalny - wpieranie określonej społeczności w całej Unii bez względu na miejsce zamieszkania.

1PKB na mieszkańca wynosiło poniżej 75% średniej wspólnotowej.

2 Bezrobocie przewyższało średnią wspólnotową lub zatrudnienie było zależne od przemysłu będącego w regresie

3 Rozwój rolniczy jest warunkiem poziomu rozwoju ekonomicznego które spełniały 2 z 3 kryteriów :

-wysoki procent zatrudnienia

-wielki poziom dochodów i produkcji rolnej

-wysoki stopień

4 Region o wyjątkowo wysokiej gestości zaludnienia

Lata 200-2006

W 1999r - na zjezdzie w Berudzie uznano za konieczne wydatków na regiony zacofane

Na lata 2000-2006 następujące cele rozwoju :

1 Cel regionowy : promowanie rozwoju i dostosowanie

2 Cel regionalny : wspieranie gospo i społeczne koneksji obszarów

3 Adaptacja w modernizacji polityki, szkolnictwa i zatrudnienia

W tym okresie powstały 4 fundusze:

1Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego

2 Europejski Fundusz Społeczny

3 Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej

4 Fundusz wspierania Rybołówstwa i fundusz Spójności ( nie jest funduszem strukturalnym )

Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego to jeden z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej, którego zadaniem jest zmniejszanie dysproporcji w poziomie rozwoju regionów należących do Unii Europejskiej. Z EFRR pochodzi m.in. wsparcie inwestycji produkcyjnych i infrastrukturalnych oraz wsparcie udzielane małym i średnim przedsiębiorcom.

Europejski Fundusz Społeczny - Państwa członkowskie i regiony UE rozporządzają środkami z budżetu EFS w odpowiedzi na rozmaite, stojące przed nimi wyzwania związane z zatrudnieniem. W tej sekcji można zapoznać się z programami operacyjnymi państw członkowskich w ramach EFS, ich priorytetami, funduszami oraz odniesionymi sukcesami.

Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej - Zajmuje się finansowaniem rolnictwa. Funduszami strukturalnymi zarządza tylko sekcja Orientacji. Kwota, jaką otrzymywało państwo nie zależała od jego poziomu rozwoju.

Fundusz wspierania Rybołówstwa-  Za jego pośrednictwem finansowane były następujące inicjatywy: rozwój hodowli ryb, rozwój infrastruktury portów rybackich, podnoszenie konkurencyjności produktów rybnych i ich promowanie na rynku.

Fundusz Spójności jest dostępny dla państw członkowskich, których Dochód Narodowy Brutto (DNB) na jednego mieszkańca jest niższy niż 90% średniej UE (w tym także Polski).

Jego zadaniem jest pomoc w zmniejszaniu opóźnienia rozwoju gospodarczego i społecznego (głównie w obszarze transportu i środowiska) oraz w ustabilizowaniu gospodarki głównie poprzez duże projekty inwestycyjne z zakresu ochrony środowiska.

Nowy okres programowania to 2007-2013 . Zostały zaproponowane 3 cele:

Cel 1 - cel konwergencji - wspieranie zrównoważonego rozwoju regionalnego poprzez działania mające na celu modernizację i dyrektywę regionalnych struktur gospodarczych w najsłabiej rozwinietych regionach UE

Cel 2- cel konkurencyjności regionów i zatrudnienie - wsparcie ukierunkowane na raktywację 3 priorytetów innowacji i gospodarka oparta na wiedzy środowiska

Cel 3 - europejska współpraca terytorialna -wsparcie rozwoju gosp i społecznych działań transz granicznych tworzenia i rozwijania współpracy transnarodowej oraz wzmacnianie efektywności polityki regionalnej poprzez promowanie współpracy pomiedzy władzami loklanymi i regionalnymi .

EFRR, EFS - obecnie SA to tylko te fundusze

Europejski Fundusz Orientacji Rolnej i instrumenty wsparcia rybołówstwa zostały zlikwidowane za względu na przesuniecie kwesti działań w rolnictwie i rybołówstwie do wspólnej polityki rolnej i w miejsce tych powstały nowe które nie są objete regulaminem dotyczącym funduszy strukturalnych

-Europejski Fundusz Rolnictwa i rozwoju wsi

-Europejski Fundusz Rybołówstwa

Nadal działa Fundusz Spójności

Europejski Bank inwestycyjny - jest instytucja autonomiczną współpracującą z instytucjami UE . Jego główną funkcja jest oddziaływanie na zróżnicowany rozwój społeczno-ekonomiczny . Wspólnoty poprzez udzielenie z własnych srodków pożyczek na przedsięwzięcia instytucyjne tj. połaczenie kolejowe i drogowe, lotniska, program ochrony środowiska zwłaszcza najuboższych regionów , krajach kandydujących i rozwijających się. Jest finansowany pożyczkami na rynku finansowym oraz funduszami udziałowców którymi SA państwa członkowskie UE. Każde z nich obejmuje udziały w kapitale banku proporcjonalnie do udziału swojej gosp w gospodarce UE

Europejski Fundusz Inwestycyjny- powołano w celu wsparcia MSP , dostarcza kapitału podwyższonego ryzyka MSP szczególnie młodym na technologie

---