Oś podwzgórze-przysadka-nadnercza: stanowi przykład układu podwzgórze, przysadka mózgowa i gruczoły obwodowe. Tworzą one układ trójkątny, w którym dokonuje się stała wymiana informacji zgodnie z zasadą ujemnego sprzężenia zwrotnego. Bez dodatkowych wpływów zewnętrznych poziom hormonów produkowanych w obrębie danego trójkąta utrzymywałby się na stałym poziomie (homeostaza). Podwzgórze stanowi wierzchołek trójkąta, łączący bezpośrednio biochemiczny kanał łączności z kanałami nerwowymi. Tą drogą wszelkiego rodzaju procesy psychiczne mogą wpływać na zmianę funkcji biochemicznych organizmu żywego. Szczególną pozycję w łączności mózgu z narządami wewnętrznymi zajmują aminy katecholowe: adrenalina i noradrenalina.

Glukagon:

Glukagon - polipeptydowy hormon wytwarzany przez komórki A (α) wysp trzustkowych. Hormon ten ma znaczenie w gospodarce węglowodanowej, stymulując wzrost stężenia glukozy we krwi, co jest działaniem antagonistycznym w stosunku do insuliny. Wzmaga on procesy glukoneogenezy i glikogenolizy oraz utleniania kwasów tłuszczowych.

W komórkach A pierwotnie powstaje preproglukagon, który następnie przekształca się w magazynowany w tych komórkach proglukagon, który w procesie potranslacayjnym podlega zamianie w glukagon.

U osób zdrowych przyjmujących posiłki o zrównoważonym składzie, dobowe wydzielanie glukagonu wykazuje jedynie małe wahania, a jego stężenie w osoczu jest wtedy stabilne. Wzrost jego uwalniania zaznacza się w stresie („hormon stresu”), gdyż mobilizuje on dostawy substratów energetycznych (glukozy, wolnych kwasów tłuszczowych) na użytek tkanek i narządów reagujących na stres. Hormony takie jak kortyzol, wazopresyna i β-endorfina, (a także inne hormony stresowe, jak adrenalina i noradrenalina), zwiększają wydzielanie glukagonu przez komórki α. Wydzielanie to zwiększają także różne mechanizmy związane z autonomicznym układem nerwowym.

Czynniki regulujące wydzielanie glukagonu:

Czynniki pobudzające	Czynniki hamujące
Spadek stężenia glukozy Aminokwasy (zwłaszcza glukogenne) Cholecystokinina Gastryna Stres Wysiłek fizyczny Kortyzol	Wzrost stężenia glukozy Wzrost stężenia wolnych kwasów tłuszczowych Ketony Sekretyna Insulina Somatotropina

Glukagon wpływa też na adipocyty, gdzie wzmaga rozkład trójglicerydów dzięki aktywacji hormonozależnej lipazy poprzez interakcję hormonu z receptorami błonowymi adipocytów i uruchomienie w nich układu cyklaza adenylanowa cAMP (→ kinaza białkowa A).

Efekty działania glukagonu:

Wątroba	Tkanka tłuszczowa	Inne
Zwiększenie glikogenolizy Zwiększenie glukoneogenezy Zwiększenie uwalniania glukozy z wątroby Zwiększenie ketogenezy	Aktywacja lipazy hormonozależnej → ↑ lipolizy → ↑ uwalniania wolnych kwasów tłuszczowych i glicerolu	Zwiększenie wydzielania insuliny i somatostatyny

---