CIT
Podatek od dochodów spółek (przedsiębiorstw) -rodzaj podatku bezpośredniego obciążającego dochody uzyskiwane przez osoby prawne. Podatników podatku dochodowego od osób prawnych możemy podzielić na 2 grupy ze względu na obowiązek podatkowy:
Nieograniczony
Podatnicy, jeżeli mają siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania.
Ograniczony
Podatnicy, jeżeli nie mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej siedziby lub zarządu, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów, które osiągają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Podatnikami tego podatku są wszelkie osoby prawne, niezależnie od faktu w jaki sposób osobowość tę nabyły oraz spółki kapitałowe w organizacji. Podmiotami tego podatku mogą być też jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, z wyjątkiem spółek niemających osobowości prawnej (np. spółek cywilnych, jawnych, partnerskich, komandytowych, komandytowo-akcyjnych).
Przedmiotem opodatkowania w podatku dochodowym od osób prawnych jest dochód bez względu na rodzaj źródeł przychodów, z jakich ten dochód został osiągnięty. Czasami przedmiotem opodatkowania może być przychód. Sytuacja taka będzie miała miejsce przy niektórych rodzajach przychodów osiąganych na terytorium RP przez podatników mających swe siedziby za granicą (np. przychody z tytułu praw autorskich, czy dywidend) oraz podmiotów krajowych (np. w wypadku przychodów z tytułu dywidend i innych udziałów w zyskach osób prawnych).
Dochód został w ustawie zdefiniowany jako nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym.
Gdy osoba prawna ze swej działalności poniesie stratę, ma możliwość pokrycia jej z dochodu uzyskanego w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych, z tym że wysokość obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% kwoty tej straty.
Przychodem są natomiast wszystkie otrzymane przez podatnika pieniądze, wartości pieniężne (w tym również różnice kursowe walut), wartość otrzymywanych nieodpłatnie świadczeń, wartość przychodów w naturze, wartość umorzonych zobowiązań, wartość zwróconych wierzytelności. Za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej uważa się przychody należne, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane. Ustawodawca polski wyłączył z opodatkowania przychody z: działalności rolniczej, z wyjątkiem dochodów z działów specjalnych produkcji rolnej, z gospodarki leśnej oraz z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy
Podstawę opodatkowania stanowi osiągnięty przez osobę prawną dochód (przychód pomniejszony o koszty jego uzyskania) w danym roku podatkowym, z możliwością dokonania pewnych odliczeń (m.in. z tytułu: darowizn na rzecz organizacji pożytku publicznego łącznie do wysokości nieprzekraczającej 10%; w bankach w wysokości 20% kwoty umorzonych kredytów (pożyczek) w związku z realizacją programu restrukturyzacji; darowizn na cele kultu religijnego łącznie do wysokości nieprzekraczającej 10% dochodu).
Stawka podatku od osób prawnych w Polsce wynosi obecnie 19%. Ustawa przewiduje też 50% stawkę sankcyjną w przypadku zaniżenia przez podmioty powiązane wysokości zobowiązania podatkowego. Rozliczenie podatku następuje po zakończeniu roku podatkowego. Podatnicy składają wtedy wstępne zeznanie podatkowe o wysokości osiągniętego dochodu (straty) do końca trzeciego miesiąca roku następnego i w tym terminie wpłacić podatek należny albo różnicę pomiędzy podatkiem należnym a sumą wpłaconych zaliczek. Zeznania o ostatecznej wysokości dochodu podatnicy są obowiązani złożyć w terminie 10 dni od daty zatwierdzenia rocznego sprawozdania, nie później jednak niż przed upływem dziewięciu miesięcy od zakończenia roku podatkowego. Podatnicy z reguły obowiązani są również do dołączenia do zeznania rocznego bilansu i rachunku wyników wraz z opinią i raportem audytora oraz odpis uchwały walnego zgromadzenia.
DOCHODY
W przypadku jednostek administracji publicznej dochód jest w praktyce równy sumie wpływów (przychodów) z różnych tytułów, np. w budżecie gminy znajdujemy takie pozycje jak czynsze dzierżawne, opłaty za świadectwa, zaświadczenia i inne dokumenty, opłaty za zarząd, użytkowanie i użytkowanie wieczyste, wpływy z tytułu sprzedaży mienia komunalnego, odsetki za nieterminowe regulowanie należności, prowizje, wpływy z mandatów wystawionych przez straż miejską, z podatków, z opłat skarbowych, z opłat koncesyjnych, z subwencji i dotacji, z rekompensat, z opłat za niektóre usługi.
Dla celów podatkowych w przypadku osób fizycznych, co do zasady, dochodem ze źródła przychodów jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania w roku podatkowym. Jeśli suma kosztów uzyskania przychodów danego źródła przekracza sumę osiągniętego z tego źródła przychodów występuje strata.
Ustalając wysokość dochodu do opodatkowania za dany rok podatkowy nie łączy się dochodów i strat z różnych źródeł uzyskania przychodów, co oznacza, iż np. dochód ze stosunku pracy nie może być zniwelowany stratą z działalności gospodarczej. Łączy się natomiast dochody z różnych źródeł przychodów opodatkowanych w ten sam sposób, tzn. dochód ze stosunku pracy łączy się z dochodem z działalności gospodarczej, jeśli dochód z działalności gospodarczej jest opodatkowany według skali podatkowej, a nie stawką jednolitą 19%. Aktualna ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wymienia 9 źródeł uzyskania przychodów.
W przypadku osób prawnych nie występuje kategoria źródeł przychodów. Zatem dochodem jest nadwyżka przychodów nad kosztami ich uzyskania osiągnięta z całej prowadzonej przez osobę prawną działalności w roku podatkowym. W sytuacji odwrotnej występuje strata.
Przychód (przypływy, które prowadzą do uzyskania dochodu) to wszelkie przysporzenia majątkowe o charakterze trwałym, których rzeczywiste otrzymanie (a w niektórych przypadkach już sam fakt, że są należne) powoduje obowiązek zapłaty podatku dochodowego. W art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych zostały wymienione przysporzenia, które mogą mieć charakter przychodów. Zalicza się do nich m.in. otrzymane pieniądze i wartości pieniężne, odliczony lub zwrócony podatek od towarów i usług, rzeczy, prawa i świadczenia o charakterze nieodpłatnym lub częściowo odpłatnym.
Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych przez ustawę. Koszty uzyskania przychodów budzą liczne wątpliwości i sądy administracyjne były niejednokrotnie zmuszone do zabierania głosu w tej kwestii. Ustalono że: przy ustaleniu kosztów uzyskania przychodu, każdy wydatek -poza wyraźnie wskazanymi w ustawie -wymaga indywidualnej oceny pod kątem bezpośredniego związku z tymi przychodami i racjonalności działania dla osiągnięcia tego przychodu. Do kosztów uzyskania przychodu zalicza się także poniesione przez spółkę wydatki na cele produkcyjne, których produkcja nie została zakończona wyprodukowaniem wyrobu fiskalnego z uwagi na brak zbytu.
Dochód jest zależny od uzyskanego przychodu, co oznacza, że bez uzyskania przychodu nie powstanie dochód. Aby powstał, koszty przychodu muszą być wyższe niż koszty poniesione z tytułu uzyskania dochodu. Innymi słowy, dochód jest czystym zyskiem po odjęciu wszystkich kosztów. To kwota, którą dostajemy „do ręki”.
Podatek dochodowy płacimy od uzyskanego zysku, czyli dochodu. Przychód to łączna wartość sprzedaży dóbr, towarów i usług netto w danym okresie rozliczeniowym. Koszty uzyskania przychodu to, najprościej mówiąc, wydatki niezbędne do zarabiania.Po odjęciu od przychodu kosztów uzyskania przychodu otrzymujemy dochód.
Obecnie wskazanymi przez ustawodawcę źródłami przychodów od osób fizycznych, które podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym są:
1) stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym również spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo wrolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca
nakładcza, emerytura lub renta,
2) działalność wykonywana osobiście,
3) pozarolnicza działalność gospodarcza,
4) działy specjalne produkcji rolnej,
5) najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze, w tym również dzierżawa, poddzierżawa działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa
rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych
produkcji rolnej, z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą,
6) kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym sprzedaż odpłatne zbycie praw majątkowych
innych niż nieruchomości, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz prawa
wieczystego użytkowania gruntów,
7) odpłatne zbycie nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości, spółdzielczego
własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu
jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, prawa wieczystego użytkowania gruntów, innych
rzeczy - jeżeli sprzedaż lub zamiana nie następuje w wykonywaniu działalności gospodarczej i
została dokonana: w przypadku sprzedaży lub zamiany nieruchomości i praw majątkowych przed upływem pięciu lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub
wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym
nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej
zamiany;
8) inne źródła
Obecnie wskazanymi przez ustawodawcę przychodami od osób prawnych, które podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym są:
Przychodami podatkowymi, w myśl art. 12 ust. 1 ustawy, są nie tylko otrzymane pieniądze, ale również inne wartości np.
1) różnice kursowe,
2)wartość otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie rzeczy lub praw, wartość innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń,
3)wartość umorzonych lub przedawnionych zobowiązań,
4)wartość zwróconych wierzytelności, które uprzednio zostały odpisane jako nieściągalne lub umorzone i zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.
5)Za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont (art. 12 ust. 3 ustawy).
Za datę powstania przychodu, o którym mowa a art. 12 ust. 3 ustawy, uważa się, z zastrzeżeniem ust. 3c-3e, dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień:
1)Wystawienia faktury albo
2)Uregulowania należności (art. 12 ust. 3a ustawy).
Jeżeli strony ustalą, iż usługa jest rozliczana w okresach rozliczeniowych, za datę powstania przychodu uznaje się ostatni dzień okresu rozliczeniowego określonego w umowie lub na wystawionej fakturze, nie rzadziej niż raz w roku (art. 12 ust. 3c ustawy). Zasadę tę stosuje się odpowiednio do dostawy energii elektrycznej, cieplnej oraz gazu przewodowego.
W przypadku otrzymania przychodu, o którym mowa w ust. 3, do którego nie stosuje się ust. 3a, 3c i 3d, za datę powstania przychodu uznaje się dzień otrzymania zapłaty (art. 12 ust. 3e ustawy)
Przepisy art. 12 ust 4 ustawy zawierają katalog przychodów, których nie zalicza się do przychodów podatkowych. Są to np. pobrane wpłaty lub zarachowane należności na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych.
Ulga podatkowa
Zgodnie z definicją zawartą w Ordynacji Podatkowej, pod pojęciem "ulgi podatkowe" rozumie się przewidziane w przepisach prawa podatkowego zwolnienia, odliczenia, obniżki albo zmniejszenia, których zastosowanie powoduje obniżenie podstawy opodatkowania lub wysokości podatku, z wyjątkiem obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług, oraz innych odliczeń stanowiących element konstrukcji tego podatku.
CIT ulgi
Odliczenia od dochodu |
||
Rodzaj |
Limit |
|
Darowizny na cele publiczne na rzecz organizacji pożytku publicznego |
10% dochodu |
Razem 10% dochodu |
Darowizny na cele kultu religijnego |
10% dochodu |
|
W bankach kredyty umorzone w związku z restrukturyzacją |
20% takich kredytów |
|
Darowizny na cele charytatywno-opiekuńcze na rzecz Kościoła |
Bez limitu |
|
Nowe technologie |
50% wydatków |
|
Odliczenia od podatku |
||
Rodzaj |
Limit |
|
Podatek uiszczony od dywidendy |
Całość |
|
Podmiotami zwolnionymi z CIT są:
Skarb Państwa
Narodowy Bank Polski,
jednostki budżetowe, fundusze celowe utworzone na podstawie odrębnych ustaw,
przedsiębiorstwa międzynarodowe i inne jednostki gospodarcze utworzone przez organ administracji państwowej wspólnie z innymi państwami,
gminy w zakresie dochodów własnych,
Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa,
Zakład Ubezpieczeń Społecznych, fundusze emerytalne i inwestycyjne,
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej,
wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej
Lasy Państwowe
Przedmiotowo od CIT-u zwolnione są:
działalność organizacji pracodawców i partii politycznych -w części przeznaczonej na cele statutowe, z wyłączeniem działalności gospodarczej;
dochód z tytułu prowadzenia szkół -w części przeznaczonej na cele szkoły;
dochody narodowych funduszy inwestycyjnych;
dochody sportowych spółek akcyjnych w części przeznaczonej na ich działalność sportową;
dochody osób prawnych, których celem statutowym jest działalność w sferze pożytku publicznego;
dochody kościelnych osób prawnych (w tym związków wyznaniowych);
dochody ze sprzedaży nieruchomości wchodzących w skład gospodarstw rolnych.
Podatnik CIT może odliczyć wydatki z tytułu darowizn na rzecz organizacji prowadzących działalność pożytku publicznego, w ramach limitu 10% dochodu (Ograniczenie to nie dotyczy darowizn dokonanych na podstawie tzw. ustaw kościelnych, np. darowizn na cele charytatywno-opiekuńcze.)
Od 2008 r. można odliczyć również darowizny na rzecz organizacji działających w innych krajach UE.
W sumie odliczyć można trzy rodzaje darowizn, wykazywanych w załączniku CIT-D:
na cele pożytku publicznego;
na cele kultu religijnego;
na cele charytatywno-opiekuńczena rzecz kościelnych osób prawnych
Zryczałtowane koszty PIT - koszty uzyskania przychodu
Stawka |
Podstawa naliczenia |
50% |
Przychód z tytułu zapłaty za przeniesienie prawa własności projektu wynalazczego, topografii układu scalonego, znaku towarowego lub wzoru zdobniczego przez pierwszego właściciela. |
50% |
Przychód z tytułu opłaty licencyjnej za przeniesienie prawa stosowania projektu wynalazczego, topografii układu scalonego, znaku towarowego lub wzoru zdobniczego, otrzymanej w pierwszym roku trwania licencji od pierwszej jednostki, z którą zawarto umowę licencyjną. |
50% |
Przychód pomniejszony o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych, w rozumieniu odrębnych przepisów, lub rozporządzania przez nich tymi prawami. |
20% |
Przychód pomniejszony o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe z tytułów określonych w art. 13 pkt 2, 4, 6 i 8 (m.in. działalność artystyczna, naukowa, sportowa, przychody arbitrów, biegłych, inkasentów, przychody z umów zlecenia i o dzieło) |
Zryczałtowane koszty uzyskania przychodów w zakresie dotyczącym własności intelektualnej umożliwiają odliczenie od przychodu niewymiernej wartości wkładu intelektualnego, a w zakresie dotyczącym umów o świadczenie różnego rodzaju usług zwalniają podatnika z obowiązku dokumentowania wydatków faktycznie ponoszonych w celu uzyskania przychodu.
Jeżeli podatnik udowodni (tzn. udokumentuje), że poniesione przez niego koszty uzyskania przychodu przekraczają koszty określone ryczałtem w ustawie, wówczas może pomniejszyć przychód o faktycznie poniesione wydatki. Pośród nich może znaleźć się wyposażenie, koszty przejazdu, wydatki na zakup literatury czy prasy.
W związku ze zmianami w zakresie podatku vat, od 1 maja 2005r. warto ukształtować stosunek prawny związany ze świadczonymi usługami w taki sposób, aby - zależnie od woli podatnika - usługa była zwolniona z podatku vat, albo była nim opodatkowana. Fakt opodatkowania związany jest z prawem do odliczenia podatku vat związanego z zakupami, zatem opodatkowanie podatkiem vat może być w pewnych wypadkach również metodą optymalizacji podatkowej.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. jedn. Dz. U. z 2000r., Nr 14, poz. 176, z późn. zm.):
"Art. 22. 9. Koszty uzyskania niektórych przychodów określa się:
z tytułu zapłaty za przeniesienie prawa własności projektu wynalazczego, topografii układu scalonego, znaku towarowego lub wzoru zdobniczego przez pierwszego właściciela - w wysokości 50% uzyskanego przychodu,
z tytułu opłaty licencyjnej za przeniesienie prawa stosowania projektu wynalazczego, topografii układu scalonego, znaku towarowego lub wzoru zdobniczego, otrzymanej w pierwszym roku trwania licencji od pierwszej jednostki, z którą zawarto umowę licencyjną - w wysokości 50% uzyskanego przychodu,
z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych, w rozumieniu odrębnych przepisów, lub rozporządzania przez nich tymi prawami - w wysokości 50% uzyskanego przychodu, z tym że koszty te oblicza się od przychodu pomniejszonego o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b), których podstawę wymiaru stanowi ten przychód, (...)
z tytułów określonych w art. 13 pkt 2, 4, 6 i 8 - w wysokości 20% uzyskanego przychodu, z tym że koszty te oblicza się od przychodu pomniejszonego o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b), których podstawę wymiaru stanowi ten przychód,(...)"
Podatkowa grupa kapitałowa może być podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych, ale musi spełniać poniższe warunki:
•grupę mogą tworzyć co najmniej dwie spółki, są to spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub akcyjne, mające siedzibę na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej
•przeciętny kapitał zakładowy (akcyjny) przypadający na każdą z tych spółek jest nie niższy niż 1 mln zł
•jedna ze spółek zwana spółką dominującą (spółka matka) posiada bezpośredni 95% udział w kapitale zakładowym (akcyjnym)
•spółki zależne (spółki córki) nie posiadają udziałów w kapitale zakładowym innych spółek tworzących tę grupę
•w spółkach tworzących grupę kapitałową nie występują zaległości we wpłatach podatków stanowiących dochód budżetu państwa
•spółka dominująca i spółki zależne zawarły umowę o utworzeniu podatkowej grupy kapitałowej w formie aktu notarialnego na okres co najmniej 3 lat podatkowych i zarejestrowały ją w urzędzie skarbowym
•po utworzeniu grupy kapitałowej spółki ją tworzące nie mogą korzystać ze zwolnień od podatku dochodowego na podstawie odrębnych ustaw oraz nie mogą stosować praktyk przerzucania dochodu na innych podatników podatku dochodowego nie wchodzących w skład podatkowej grupy kapitałowej
•podatkowa grupa kapitałowa musi osiągać za każdy rok podatkowy co najmniej
3-proc. dochód w relacji do przychodów podatkowych
W podatkowych grupach kapitałowych przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym jest osiągnięty w roku podatkowym dochód stanowiący nadwyżkę sumy dochodów wszystkich spółek tworzących grupę nad sumą ich strat. Oznacza to, iż dochód do opodatkowania w podatku dochodowym stanowi sumę dochodów pomniejszonych o straty wszystkich spółek wchodzących w skład podatkowej grupy kapitałowej. Dzięki temu, jeżeli któraś ze spółek osiągnie stratę podatkową, zostanie ona pokryta dochodami osiągniętymi przez pozostałe spółki, a co za tym idzie zmniejsza się zobowiązanie podatkowe. Jeżeli bowiem spółki te nie tworzyłyby podatkowej grupy kapitałowej, to ta która uzyskała stratę mogłaby ją rozliczyć w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych, pod warunkiem jednak, że wysokość obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie przekroczy 50 proc. kwoty tej straty. Spółki osiągające dochody natomiast miałyby wyższe zobowiązanie podatkowe. Dzięki podatkowej grupie kapitałowej, rozliczenie straty uzyskanej przez którąkolwiek ze spółek jest możliwe w jednym roku podatkowym poprzez pokrycie jej z dochodów uzyskanych przez inne spółki.
Utworzenie podatkowej grupy kapitałowej ma sens wówczas, gdy tworzą ją spółki osiągające dochody i spółki ponoszące straty. W razie gdy grupa obejmie tylko spółki rentowne nie ma ona żadnego interesu w utworzeniu podatkowej grupy kapitałowej.
W podatkowych grupach kapitałowych za koszty uzyskania przychodów nie uważa się darowizn i ofiar wszelkiego rodzaju, z wyjątkiem dokonywanych między spółkami tworzącymi podatkową grupę kapitałową. Zatem darowizna przekazana przez jedną ze spółek wchodzących w skład podatkowej grupy kapitałowej na rzecz innej spółki w tej grupie jest dla „darczyńcy” kosztem uzyskania przychodu. Jednocześnie darowizna taka jest przychodem dla spółki ją otrzymującą. Wspólne rozliczanie dochodów powoduje jednak, iż przekazanie darowizny nie wpływa na wysokość zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym od osób prawnych (jedna spółka wykazuje je jako koszt, a druga jako przychód w tej samej wysokości).
Do niedoskonałości podatkowej grupy kapitałowej należy warunek, który dotyczy obowiązku posiadania przez spółkę dominującą bezpośredniego udziału 100% kapitału w pozostałych spółkach. Tak wysoki próg jest normą unijną ale nie został przyjęty w żadnym kraju Unii Europejskiej, prócz Polski, i powoduje, że holding, chcąc skorzystać z tego przepisu, musi pozbyć się spółek z mniejszymi udziałami albo dokupić do nich udziały. Międzynarodowy Fundusz Walutowy sugeruje obniżenie tych udziałów do wysokości 75%.
Opodatkowanie według zasad ogólnych
Jeżeli podatnik wybierze opodatkowanie według zasad ogólnych (tj. skalę podatkową lub podatek liniowy), podstawą opodatkowania będzie dochód, czyli nadwyżka przychodów nad kosztami ich uzyskania (pomniejszony ewentualnie o przysługujące odliczenia). Stąd też ta forma opodatkowania jest korzystna, jeżeli w działalności gospodarczej podatnik ponosi stosunkowo wysokie koszty.
Skala podatkowa, podatek wynosi:
18% - od dochodu do wysokości 85.528 zł,
Podatek wynosi 14 839 zł 02 gr ( 85 528 *0,18 -556,02) + 32 % nadwyżki ponad 85 528 zł
Podatek ulega zmniejszeniu o kwotę zmniejszającą podatek, która wynosi 556,02 zł.
Ponadto podatek ulega obniżeniu m.in. o zapłacone składki zdrowotne, przy czym odliczenie nie może przekroczyć 7,75% podstawy wymiaru tej składki.
Jeżeli podatnik wybierze opodatkowanie według skali podatkowej, poczynając od miesiąca, w którym dochody przekroczą kwotę powodującą obowiązek zapłacenia podatku (tj. kwotę 3.091 zł), będzie musiał wpłacać zaliczki na podatek w terminie do 20 dnia każdego miesiąca za miesiąc poprzedni (a jeżeli podatnik opłaca zaliczki kwartalne - w terminie do 20 dnia każdego miesiąca następującego po kwartale, za który wpłacana jest zaliczka).
Możliwość wpłacania w 2012 lub 2013 r. kwartalnych zaliczek mają m.in. "mali podatnicy", tj. podatnicy, u których wartość przychodów ze sprzedaży wraz z kwotą należnego podatku od towarów i usług nie przekroczyła w 2012 r. kwoty 5.324.000 zł. tj. 1.200.000 EURO. Na rok 2013 według Średniego kursu euro ogłaszany przez NBP na 30 września roku poprzedzającego rok obrotowy 4'936'560 zł WAŻNE: Podatek za poszczególne miesiące liczy się narastająco, czyli uwzględniając przychody i koszty uzyskane od początku roku podatkowego.
Niektórzy przedsiębiorcy mogą opłacać zaliczki w uproszczonej formie. Uproszczenie polega na tym, że nie wylicza się wysokości zaliczek w kolejnych miesiącach biorąc pod uwagę aktualne dochody. W zamian, w każdym miesiącu podatnik wpłaca stałą kwotę równą 1/12 części podatku, do wyliczenia którego przyjmuje się dochód z poprzedniego roku podatkowego.
Z tego sposobu opłacania zaliczek mogą skorzystać tylko przedsiębiorcy rozliczający się na zasadach ogólnych lub podatkiem liniowym. Z takiej formy nie mogą skorzystać osoby, które rozpoczęły działalność gospodarczą w roku bieżącym lub poprzednim.
Przy obliczaniu podatku należy jednak uwzględnić wysokość stawek podatkowych z bieżącego roku, a nie z poprzedniego. Jeżeli w ubiegłym roku podatkowym przedsiębiorca nie wykazał dochodu lub jego kwota nie przekroczyła wysokości kwoty wolnej od podatku, za podstawę wyliczenia przyjmuje się dochód sprzed dwóch lat. Wyliczoną w ten sposób zaliczkę pomniejsza się o część składki zdrowotnej, którą można standardowo odliczyć od podatku.
Uproszczone zaliczki na podatek dochodowy mają dwa istotne minusy:
zaliczki trzeba wpłacać nawet wówczas, gdy firma nie przynosi dochodów lub generuje straty, ponieważ kwota podatku nie wiąże się z aktualnym dochodem
nie ma możliwości opłacania podatku dochodowego w okresach kwartalnych.
Zalety zasad ogólnych:
- możliwość potrącania kosztów uzyskania przychodów,
- brak obowiązku zapłaty podatku w przypadku braku dochodów lub osiągania dochodów w kwocie niepowodującej powstania obowiązku podatkowego (3.091 zł),
- prawo dokonywania odliczeń od dochodu i od podatku, potrącania straty,
- możliwość korzystania z zaliczek w formie uproszczonej,
- możliwość wspólnego rozliczenia z małżonkiem oraz na zasadach przewidzianych dla osób samotnie wychowujących dzieci,
- prawo do korzystania z ulg (np. ulgi na dzieci czy ulgi internetowej),
Wady zasad ogólnych:
- rozbudowane obowiązki ewidencyjne, bardziej skomplikowane zasady prowadzenia dokumentacji podatkowej,
- przy wysokich dochodach - najwyższe obciążenie podatkowe 32%.
Podatek liniowy
Przy podatku liniowym podatek wynosi 19% dochodu (bez względu na wysokość uzyskanego dochodu). Podatek ten nie ulega zmniejszeniu o kwotę zmniejszającą podatek. To powoduje, że opodatkowanie podatkiem liniowym jest opłacalne, jeżeli dochód jest stosunkowo wysoki i wynosi nieco powyżej 96.300 zł.
Należy przy tym pamiętać, że przy opodatkowaniu podatkiem liniowym podatnik nie tylko nie może zmniejszać podatku o kwotę zmniejszającą podatek. Nie może również rozliczać się wspólnie z małżonkiem lub skorzystać z preferencyjnego opodatkowania przewidzianego dla osób samotnie wychowujących dzieci. Nie ma również prawa do większości ulg i odliczeń (w tym ulgi na dzieci). Ponadto, jeżeli podatnik wybierze podatek liniowy, ta forma opodatkowania będzie miała zastosowanie do wszystkich form prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej, do których mają zastosowanie przepisy ustawy o PDOF. Jeżeli zatem np. podatnik prowadzi działalność jednoosobowo i w formie spółki nieposiadającej osobowości prawnej, wybór podatku liniowego będzie dotyczył obu tych działalności.
Zaznaczamy, że "liniowcy" mogą wpłacać również zaliczki kwartalnie lub w uproszczonej formie (art. 44 ust. 3h i ust. 6h ustawy o PDOF).
Termin zapłaty podatku liniowego jest taki sam, jak przy opodatkowaniu według skali podatkowej. Przy czym podatek płaci się od momentu uzyskania dochodu.
Zalety podatku liniowego:
- jednolita stawka podatku, bez względu na poziom dochodów,
- prawo wpłacania zaliczek na podatek w formie uproszczonej,
- możliwość odliczania strat.
Wady podatku liniowego:
- brak możliwości uwzględniania kwoty wolnej od podatku,
- zakaz wspólnego rozliczenia się z małżonkiem lub na zasadach przewidzianych do osób samotnie wychowujących dzieci,
- brak możliwości korzystania z ulg i odliczeń (np. ulgi na dzieci czy ulgi internetowej),
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
Tę formę opodatkowania mogą wybrać osoby fizyczne prowadzące indywidualną działalność gospodarczą lub w formie spółki cywilnej osób fizycznych lub spółki jawnej osób fizycznych. Warunkiem wyboru ryczałtu jest uzyskanie w roku poprzednim przychodów z indywidualnej działalności w wysokości nieprzekraczającej 150.000 euro, a gdy działalność prowadzona jest w formie spółki - suma przychodów wspólników spółki z tej działalności nie mogła przekroczyć ww. limitu (limit ten na 2012 r. wynosi 661.680 zł, zaś na rok 2013 615.300).
Trzeba przy tym pamiętać, że uzyskiwanie niektórych przychodów wyklucza z prawa do ryczałtu ewidencjonowanego. Dotyczy to np. przychodów z prowadzenia aptek, z działalności w zakresie handlu częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych, itp. Szczegółowe regulacje w tym zakresie zawiera art. 8 ust. 1 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym.
Przy wyborze tej formy opodatkowania podstawą opodatkowania jest przychód. Przychód ten można jedynie pomniejszyć o straty z działalności gospodarczej poniesione w okresie opodatkowania dochodów na zasadach ogólnych (zgodnie z art. 9 ust. 3 ustawy o PDOF), oraz o wydatki określone w art. 26 ust. 1 ustawy o PDOF (jeżeli nie zostały już odliczone od dochodu lub nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów na podstawie przepisów ustawy o PDOF). Przychodu nie można natomiast pomniejszyć o koszty uzyskania przychodu, co powoduje, że ta forma opodatkowania jest zazwyczaj korzystna, gdy podatnik ponosi niewielkie koszty związane z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Natomiast wysokość opodatkowania zależy od rodzaju prowadzonej działalności i wynosi 20%, 17%, 8,5%, 5,5% lub 3%.
Podatek w formie ryczałtu ewidencjonowanego płaci się - co do zasady - miesięcznie, w terminie do 20 dnia następnego miesiąca, a za grudzień - w terminie złożenia zeznania (tj. do końca stycznia roku następnego).
Jeżeli przychody podatnika z działalności prowadzonej samodzielnie albo przychody spółki nie przekroczą w 2012 r. kwoty stanowiącej równowartość 25.000 euro (tj. 102.550 zł), podatnicy mogą w 2013 r. wpłacać ryczałt kwartalnie. Wówczas zapłaty ryczałtu będą dokonywali do dnia 20 następnego miesiąca po upływie danego kwartału, a za ostatni kwartał roku podatkowego - w terminie złożenia zeznania. Podatnicy, którzy po raz pierwszy w 2013 r. wybiorą kwartalne opłacanie ryczałtu, są obowiązani do dnia 20 stycznia następnego roku zawiadomić o tym właściwego naczelnika urzędu skarbowego (art. 21 ust. 1c ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym).
Zalety ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych:
- brak obowiązku składania comiesięcznych deklaracji,
- możliwość kwartalnych rozliczeń podatku,
- uzależnienie obowiązku podatkowego od efektów działalności - podatek od osiąganych przychodów
- możliwość odliczania straty,
- możliwość dokonywania odliczeń przewidzianych w art. 26 i 26b ustawy o pdof, m. in. Składki na ubezpieczenie społeczne od przychodu oraz zdrowotną od dochodu.
- prawo do korzystania z ulg
Wady ryczałtu:
- brak możliwości potrącania kosztów uzyskania przychodów,
- brak możliwości wspólnego rozliczenia się z małżonkiem albo na zasadach przewidzianych dla osób samotnie wychowujących dzieci,
Karta podatkowa
Karta podatkowa jest najprostszą formą opodatkowania, gdyż zwalnia podatnika z obowiązku prowadzenia ksiąg, składania zeznań podatkowych i wpłacania zaliczek na podatek dochodowy. Podatnicy muszą jedynie prowadzić ewidencję zatrudnienia i karty przychodów pracowników. Na żądanie klientów muszą ponadto wydawać rachunki (faktury), stwierdzające sprzedaż wyrobu, towaru lub wykonanie usługi oraz przechowywać w kolejności numerów kopie tych rachunków i faktur w okresie pięciu lat podatkowych, licząc od końca roku, w którym wystawiono rachunek (fakturę).
Możliwość opodatkowania w tej formie jest bardzo ograniczona. Muszą być bowiem spełnione warunki wymienione w art. 25 ust. 1 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, tj. m.in. przy prowadzeniu działalności podatnik nie może korzystać z usług osób niezatrudnionych przez siebie na podstawie umowy o pracę oraz z usług innych przedsiębiorców i zakładów (nie dotyczy usług specjalistycznych). Ponadto podatnik nie może prowadzić, poza jednym z rodzajów działalności wymienionej w art. 23 ww. ustawy, innej pozarolniczej działalności gospodarczej, a także małżonek podatnika nie może prowadzić działalności w tym samym zakresie.
Wniosek o zastosowanie opodatkowania w formie karty podatkowej na 2013 r. podatnik składa nie później niż do 20 stycznia 2013 r. (druk PIT-16). Wysokość podatku wynika natomiast z decyzji wydanej przez naczelnika urzędu skarbowego. Ponieważ wysokość opodatkowania uzależniona jest np. od rodzaju prowadzonej działalności, ilości zatrudnionych pracowników, itp., to o wszelkich zmianach, które mogą mieć wpływ na możliwość opodatkowania w tej formie bądź na wysokość stawki karty podatkowej, podatnik ma obowiązek poinformować naczelnika urzędu skarbowego.
Zaznaczamy, że zanim podatnik zdecyduje się na tę formę opodatkowania w 2013 r., warto sprawdzić, ile wyniesie podatek. Stawki karty podatkowej na 2013 r. zostały podane w obwieszczeniu Ministerstwa finansów w sprawie stawek karty podatkowej. Są one co roku podwyższane o wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych w pierwszych trzech kwartałach poprzedniego roku. W następnym roku mają wzrosnąć o. 4%
Podatek w formie karty podatkowej ulega zmniejszeniu o zapłaconą składkę na ubezpieczenie zdrowotne (w wysokości 7,75% podstawy jej wymiaru) i podlega wpłaceniu na rachunek urzędu skarbowego w terminie do dnia siódmego każdego miesiąca za miesiąc ubiegły, a za grudzień - w terminie do dnia 28 grudnia roku podatkowego.
Co jednak istotne - opodatkowanie w tej formie nie zależy od wysokości uzyskanych przychodów (dochodów), co oznacza, że nawet jeżeli podatnik ponosi stratę lub uzyskuje stosunkowo niewielkie dochody, musi opłacać kartę podatkową. W praktyce zazwyczaj ta forma opodatkowania jest korzystna dla drobnych przedsiębiorców.
Zalety opodatkowania w formie karty podatkowej:
- brak obowiązku prowadzenia ewidencji dla celów podatku dochodowego - księgi, ewidencji przychodów (z wyjątkiem sytuacji rozpoczęcia działalności w trakcie roku podatkowego albo przejścia na tę formę z zasad ogólnych - księgi muszą być prowadzone do czasu doręczenia decyzji o objęciu kartą podatkową),
- brak obowiązku składania comiesięcznych deklaracji i obliczania zaliczek na podatek,
- możliwość obniżenia kwoty podatku o określony procent w szczególnych przypadkach, np. wobec osób niepełnosprawnych, podatników zatrudnionych równocześnie na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy (art. 27 ustawy o podatku zryczałtowanym)
Wady karty podatkowej:
- konieczność uiszczania podatku nawet w razie nieosiągania żadnych dochodów,
- przestrzeganie limitu zatrudnienia oraz innych warunków, które wiążą się z rezygnacją z działalności na większą skalę, przy założeniu chęci pozostania przy tej formie opodatkowania (np. przy usługach transportowych - używanie tylko jednego pojazdu),
- brak możliwości dokonywania wielu odliczeń - od dochodu i od podatku (z wyjątkiem zapłaconej składki zdrowotnej),
- brak możliwości wspólnego rozliczenia się z małżonkiem albo jako osoba samotnie wychowująca dziecko.