PRAWO ADMINISTRACYJNE - PAŹDZIERNIK
II semestry. Egzamin opisowy
Literatura:
-„Prawo administracyjne” pod red. Marka Wierzbowskiego. Wydawnictwo Lexis Nexis. 2008, 2009.
-Janusz Sługocki. „Prawo administracyjne”.
-Prawo administracyjne pod red. Zygmunta Niewiadomskiego.
-*Elżbieta Ura - prawo administracyjne.
POJĘCIE PRAWA ADMINISTRACYJNEGO
Prawo administracyjne jest gałęzią prawa (działem), który zawiera normy dotyczące organizacji i funkcjonowania administracji publicznej. Administracja publiczna składa się z 2 systemów: administracji rządowej (prowadzących działalność w imieniu państwa i na jego rachunek) oraz systemu administracji samorządowej. W związku z tym ujęciem składa się prawo administracyjne z trzech części.
1. Prawo administracyjne ustrojowe.
2. Prawo administracyjne materialne.
3. Prawo administracyjne proceduralne (procesowe).
Ad 1.
Prawo administracyjne ustrojowe zawiera normy dotyczące tworzenia organów administracji oraz innych podmiotów administracji w tym podmiotów administrujących. Zawiera również normy dotyczące systemu organów administracji i zachodzących w tym systemie procesów takich jak kontrola, nadzór, koordynacja, kierownictwo, planowanie, programowanie, informatyzacja.
Częścią tego prawa są także normy dotyczące podziału terytorialnego państwa (podziału administracyjnego) czyli podział podstawowy (zasadniczy) - gminy, powiaty, województwa. Drugi podział, pomocniczy- na wsi na sołectwa a w miastach na dzielnice, osiedla i inne jednostki pomocnicze, o czym decydują radni w formie uchwały. Trzeci rodzaj podziału - podziały do celów specjalnych, podziały odpowiadające mniej więcej działom administracji publicznej (administracja pocztowa, drogowa itp.).
Ad 2.
Prawo administracyjne materialne. Zawiera normy dotyczące uprawnień i obowiązków organów administracji publicznej i podmiotów stojących na zewnątrz administracji publicznej, niepodporządkowanie bezpośrednio administracji.
Ad 3.
Prawo proceduralne. Prawo zawiera normy mające na celu wykonanie tych dwóch pierwszych praw. Są to normy dotyczące różnego rodzaju postępowań: np. postępowanie administracyjne, egzekucyjne, w sprawie skarg i wniosków, dyscyplinarne i porządkowe itd.
07.10.09
Administracja to system podmiotów wyposażonych przez ustawę w kompetencje do prowadzenia organizatorskiej działalności na podstawie ustaw w kierunku wewnętrznym i zewnętrznym w stosunku do podporządkowanych podmiotów oraz w stosunku do społeczeństwa przy czym skutki i przebieg tej działalności przypisywane są państwu jako takiemu.
Administracje możemy rozpatrywać w trzech znaczeniach:
Administracja to wyodrębnione w państwie struktury organizacyjne
Administracja to ludzie zatrudnieni w tych wyodrębnionych strukturach organizacyjnych i to zatrudnieni w różny sposób (np. w drodze wyborów, powołania, mianowania, umowę o pracę)
administracja jako działalność
Cechy administracji publicznej:
działa w imieniu państwa i na rachunek państwa (administracja rządowa)
działanie we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność (administracja samorządowa)
administracja zawsze działa na podstawie prawa i w tych granicach jakie prawo dla niej przewiduje
administracja podejmuje działania nie dla osiągnięcia zysków
administracja jest zorganizowana i zawsze działa na zasadzie kierownictwa i podporządkowania
ma w zasadzie charakter bezosobowy i władczy (czyli nakazy i zakazy)
w swoim działaniu opiera się przede wszystkim na pracy zawodowego personelu urzędniczego
administracja działa w sposób ciągły i stabilny
może działać nie tylko na wniosek zainteresowanych w uzyskaniu jej rozstrzygnięć obywateli, ale także z własnej inicjatywy.
Mając na uwadze te wszystkie cechy możemy powiedzieć że administracja składa się z dwóch części: administracja rządowa w skład której wchodzą organy naczelne, centralne i terenowe oraz administracja samorządowa - w jej ramach wyróżniamy administracje samorządu terytorialnego (gmina, powiat, samorządowe województwo).
Dodatkowo istnieje tzw. samorząd specjalny w ramach którego wyróżniamy samorząd gospodarczy, który tworzą przedsiębiorcy, organami tego samorządu są izby (np. izba handlowa, rolnicza), drugi rodzaj samorządu to samorząd zawodowy, które też ma swoje organy na szczeblu niższym to izby (adwokacja, weterynaryjna, lekarska) oraz drugi stopień gdzie mamy do czynienia z administracją krajowo (np. naczelna rada adwokacja).
Różne definicje prawa administracyjnego:
„Polska administracja publiczna przede wszystkim sprowadza się do celowego oddziaływania na ludzi i stosunki społeczne. Każda administracja organizuje czynności i wytwarza stosunki organizacyjne. Konieczną cechą i warunkiem realności każdej administracji jest jej autorytet, który powoduje podporządkowanie się tych, którzy uczestniczą w realizacji działań administracji. Wśród różnych rodzajów administracji wyróżnia się administracja publiczna.”
Definicja niemiecka:
„Administracja to działalność obejmująca następujące sfery: sfera reglamentacyjno- porządkowa. Jest to tradycyjna sfera działania administracji, przejawiająca się przede wszystkim w wydawaniu nakazów, zakazów i zezwoleń itd. Druga sfera to sfera zaspokajania podstawowych potrzeb ludności w skali masowej - administracja świadcząca (nie władcza). Trzecia sfera działania to sfera aktywizowana ludności w celu nawiązania współdziałania administracji z obywatelami w celu realizacji postawionych przed państwem zadań publicznych. Czwarta sfera to sfera wpływu administracji na gospodarkę rynkową (koncesje, pozwolenia, zezwolenia, cła).”
Termin administracja może być także używany w stosunku do czynności - jest to tzw. ujęcie przedmiotowe lub w stosunku do osób je podejmujących - jest to ujęcie podmiotowe. W ujęciu podmiotowym administracje tworzą organy, instytucje, urzędy i ludzie zatrudnieni w poszczególnych korpusach urzędniczych. Na elementy definicji podmiotowej składają się: aparat administracyjny, organy administracyjne, kompetencje administracyjne ,zawisłość podmiotów administracyjnych, bezosobowość, zawodowość administracyjna i kreowanie podmiotów administracyjnych.
W ujęciu przedmiotowych to działanie w imieniu i na rachunek państwa, działanie na podstawie prawa i w granicach przewidzianych prawem, co oznacza, że obywatel może robić wszystko czego prawo mu nie zakazuje a administracja może robić tylko to na co prawo jej zezwala.
Charakter monotonistyczny - działanie w ramach powierzonych przez prawo kompetencji jako wyłączny gospodarz we właściwej kategorii spraw. Działanie w ramach struktur administracji, jej organów, instytucji, jednostek a nie osób fizycznych.
Charakter władczy, a więc możliwość zastosowania środków przymusu państwowego (bezpośredniego) ale wówczas i w takich granicach w jakich jest to dopuszczalne prawem. Działanie na zasadzie kierownictwa i podporządkowania. Działanie w sposób ciągły i stabilny. Działanie z własnej inicjatywy, co różni administracje od sądów.
Prof. Jan Boć.
„Administracja jest to przyjęte przez państwo i realizowane przez jego zawisłe ograny a także przez organy samorządu terytorialnego zaspokajanie zbiorowych i indywidualnych potrzeb obywateli, wynikających ze współżycia ludzi w społeczeństwie.”
Podziały administracji publicznej:
Ze względu na podmioty administrujące wyróżnimy:
administracje państwową
administracje rządową
administracje samorządową (czyli gminna, powiatowa i województwa
Ze względu na zasięg działania:
administracja centralna
administracja terenowa
Ze względu na sposób administracji:
administracja zespolona
administracja niezespolona
Ze względu na kwalifikacje wynikające z prawa materialnego:
administracja celna
administracja oświaty
administracja gospodarcza
administracja rolnictwa
administracja ochrony środowiska
Ze względy na wyodrębnienia resortowe wyróżniamy:
administrację spraw zagranicznych
administrację spraw wojskowych
administrację sprawiedliwości
administrację spraw wewnętrznych
administrację skarbową
Ze względu na charakter działań administracji:
administracje władczą (reglamentacyjną)
administrację świadczącą
Niektóre z funkcji współczesnej administracji publicznej:
Administracja publiczna spełnia swoje funkcje poprzez świadczenia, planowanie, ingerencję.
Funkcja porządkowa polegająca na podejmowaniu działań prawnych i faktycznych, służących zapewnieniu bezpieczeństwa, porządku i spokoju publicznego za pomocą aktów normatywnych, aktów administracyjnych i innych form, głównie władczych, zabezpieczonych możliwością użycia środków przymusu państwowego.
Funkcja reglamentacyjna: wydawanie pozwoleń administracyjnych. Funkcja pojawiająca się w sferze ogólnych warunków życia społecznego, np. ruch drogowy, handel wewnętrzny.
Funkcja opiekuńcza i świadcząca: Polega na świadczeniu przez administracje na rzecz społeczeństwa usług opiekuńczych, wychowawczych itd.
Administracja jako zarządca (reprezentant skarbu państwa lub samorządu terytorialnego) i właściciel. O administracji jako zarządcy mówimy w odniesieniu do rzeczy publicznych a więc służących wykonywaniu podstawowych funkcji publicznych oraz w odniesieniu do majątku gospodarczego.
Administracja jako partner: Zadania z zakresu administracji publicznej wykonywane są wówczas w formie umów lub porozumień.
Administracja zarządzająca rozwojem: to podejmowanie, zazwyczaj na poziomie centralnych lub regionalnym działań strategicznych umożliwiających kierowanie rozwojem gospodarki jako całości, rozwojem kraju lub regionu.
Podstawowe pojęcia prawa administracyjnego:
Aparat administracyjny to przede wszystkim organy publiczne, zakłady administracyjne, instytucje, urzędy i niektóre organizacje, a więc wszystkie jednostki wykonujące funkcję administracji publicznej niezależnie od tego czy są państwowe czy też nie.
Na taką budowę polskiego aparatu administracyjnego mają wpływ różne przyczyny:
przyczyny funkcjonalne mówiące nam o tym, że do wykonywania administracji w różnych dziedzinach wymagane są specjalne kwalifikacje
przyczyny terytorialne - różne zadania dla różnego obszaru
przyczyny organizacyjne - w zależności od rodzaju zadań organu różny jest ich stopień powiązania administracyjnego z innymi organami
WAŻNE POJĘCIA:
Kontrola jest to porównywanie stanu faktycznego z pewnym założonym wzorcem, następnie dokonanie analizy i wyciągnięcie wniosków. Organ kontrolujący nie ingeruje w działalność jednostki kontrolowanej.
Nadzór - organ nadzorujący musi być wymieniony wyraźnie w ustawie, wyraźnie ustawowo muszą być określone skutki nadzoru. Nadzór to kontrola + stosowanie środków nadzoru.
Koordynacja - polega na harmonizowaniu działań jednostek organizacyjnych
Kierownictwo - jest pojęciem najszerszym. Organ kierujący może używać wszelkich środków w celu oddziaływaniu na jednostki poza tymi, których prawo mu zakazuje.
Centralizacja i decentralizacja administracji publicznej. Ani centralizacja ani decentralizacja nigdy nie występuje w czystej postaci. Centralizacja charakteryzuje się hierarchicznym podporządkowaniem organów. W ramach tego podporządkowania pojawia się tzw. zależność osobowa i zależność służbowa. Zależność służbowa polega na tym, że organy wyższego stopnia mogą ingerować w działalność organów niższych. Zależność osobowa polega na tym, że organ wyższego stopnia decyduje o obsadzie personalnej organów niższych, przede wszystkim stanowisk kierowniczych. Przeciwieństwem centralizacji jest decentralizacja. Nie ma tam ani zależności służbowej ani osobowej, hierarchicznego podporządkowania, działalność organów według takiego układu charakteryzuje się dużym stopniem samodzielności. Jest to tzw. samodzielność faktyczna polegająca na tym, że organy mają własne źródła dochodów i mogą nimi samodzielnie rozporządzać.
Autonomia polega na przyznaniu organom zarządzającym określoną częścią terytorium państwa kompetencji do stanowienia przepisów prawa rangi ustawowej i to w szerokim zakresie spraw, bez ingerencji władz centralnych. Autonomia wiąże się przede wszystkim ze stanowieniem prawa a decentralizacja ze stosowaniem prawa (Decentralizacja terytorialna oraz decentralizacja rzeczowa)
Władztwo administracyjne - jednostka lub grupa jednostek działająca jako organ państwa może przeprowadzać swoje zarządzenia w drodze przymusu państwowego bez ingerencji sądu. Administracja publiczna dysponuje środkiem, który nie przysługuje innym rodzajom administracji (np. administracji przedsiębiorstw) z tym, że państwo może udzielać władztwa innym podmiotom w zakresie przez siebie ustalonym. Wówczas takie podmioty korzystają z przywileju egzekwowania swoich rozstrzygnięć przy użyciu przymusu państwowego. Władztwo administracyjne to przede wszystkim prawo użycia przymusu bezpośredniego przez organy administracyjne dla zrealizowania ich jednostkowych rozstrzygnięć. Wśród atrybutów władztwa administracyjnego wyróżnia się zazwyczaj domniemanie legalności, zdolność autorytatywnej konkretyzacji norm i przymusie państwowym. Często pozostaje on ukrytą, potencjalną groźbą, gdzie na zewnątrz widać jedynie dobrowolne podporządkowanie się adresatów działań administracji.
Stosunki administracyjno-prawne - są to stosunki między państwem i działającymi w jego imieniu podmiotami administracji publicznej a obywatelami i innymi podmiotami, oparte na normach prawa administracyjnego. W stosunkach administracyjno-prawnych organy administracji działają władczo, tzn. że może jednostronnie zadecydować o treści tego stosunku. Obywatel prawo zaskarżenia nakazów lub zakazów administracji przy pomocy przysługujących mu środków odwoławczych.
Przedmiot stosunku administracyjno-prawnego leży w sferze zadań administracji publicznej a więc w sferze określonej prawem. Podmiotami są:
organ administracji albo inny organ administrujący upoważniony do żądania określonego zachowania się lub świadczenia
osoba fizyczna albo osoba prawna lub też jednostka administracyjna nie posiadająca osobowości prawnej, do której skierowany jest nakaz lub zakaz albo która żąda określonego zachowania się przez organ administracji publicznej
Widać wyraźnie, że w stosunkach administracyjno-prawnych jeden z podmiotów reprezentuje władztwo administracyjne i stąd ta „nierównorządność”, gdyż prawo przyznaje organowi administracyjnemu możliwość przesądzania o sprawie w sposób wiążący innych uczestników tego stosunku.
Treścią stosunku administracyjno-prawnego są obowiązki i uprawnienia, które mogą polegać na działaniu, znoszeniu, zaniechaniu i wynikają one z prawa materialnego. Te obowiązki i uprawnienia mają w zasadzie charakter osobisty tzn. że nie mogą być przenoszone na inne osoby. Wygasają z chwilą śmierci osoby uprawnionej lub zobowiązania. Wyjątki stanowią podatki i roszczenia odszkodowawcze, które mogą przechodzić na następców prawnych.
Sposób nawiązywania stosunków administracyjno -prawnych:
Stosunek może wynikać z mocy samej ustawy
Stosunek może powstać w drodze aktu administracyjnego
Stosunek może być także nawiązany w drodze umowy albo w wyniku działań faktycznych.
Rodzaje stosunków administracyjno-prawne:
stosunek proceduralny (czasowy). Podstawą prawną nawiązania tego stosunku stanowią normy proceduralne a więc przede wszystkim przepisy o postępowaniu administracyjnym. Zostaje nawiązany z chwilą wszczęcia postępowania administracyjnego a wygasa z momentem wydania ostatecznej decyzji administracyjnej.
stosunki sporno-administracyjne. Podstawą prawną są przepisy dopuszczające zaskarżenie aktów administracyjnych do sądu. Stosunek trwa od chwili zaskarżenia aktu do czasu wydania orzeczenia przez sąd. Charakterystyczne dla tego stosunku jest to, że pozycja podmiotów przed sądem jest równorzędna.
Zakres działania, czyli właściwość organu (kompetencyjność).
Zakres działania jest to jedynie wyliczenie spraw jakimi organ się zajmuje. Jest ujęty w przepisach ustrojowych a więc najczęściej powołujących dany organ albo np. ustawach kreujących urząd. Do podjęcia konkretnych działań władczych obok przepisów o zakresie działania konieczny jest przepis upoważniający do podjęcia takiego działania, czyli przepis kompetencyjny. Te przepisy kompetencyjne znajdziemy w ustawach materialnych.
Podstawowe rodzaje właściwości:
właściwość miejscowa organu. Jest to określenie jaki organ jest właściwy do podjęcia rozstrzygnięcia ze względu na swój terytorialny zasięg działania
właściwość rzeczowa. Jest ot przyznanie organowi administracji prawa do rozstrzygania tylko określonych kategorii spraw
właściwość funkcjonalna (niestancyjna). Określa nam instancje właściwą do rozstrzygnięcia danej sprawy
14.10.09
Pojęcia organów administracji publicznej:
organ administracyjny jest wyodrębniony organizacyjnie spośród innych organów państwowych- stanowi wyodrębnioną cześć aparatury administracji publicznej tworzonej na podstawie prawa. Działa we własnym imieniu, na własną odpowiedzialność, albo działa w imieniu państwa i na rachunek państwa organ administracji rządowej. O ile prawo to dopuszcza organ jest upoważniony do posługiwania się środkami władczymi (nakazami, zakazami). Wykonuje zadania publiczne z zakresu administracji. Działa w ramach przyznanych mu kompetencji. Mając na uwadze ww. elementu możemy powiedzieć że organ administracji jest abstrakcyjną konstrukcją prawną, tzn. że organ administracji istnieje i funkcjonuje niezależnie od obsady personalnej.
organ administracji to człowiek lub grupa ludzi (w przypadku organu kolegialnego) znajdujący się w strukturze organizacyjnej państwa lub samorządu terytorialnego, posiadający upoważnienie do stosowania środków władczych, powołany w celu realizacji norm prawa administracyjnego, działający w ramach przyznanych mu kompetencji.
Stosowanie środków przymusu bezpośredniego (uprawnień władczych).
Jest to element wyróżniający organy administracji od innych podmiotów administracji. To uprawnienie musi być każdorazowo wyróżnione i wyrażone ustawą lub innym aktem normatywnym wydanym na jego podstawie. To korzystanie z uprawnień władczych rozumiane jest także jako uprawnienie organu do stanowienia aktów prawnych mających moc obowiązującą zagwarantowanych możliwością użycia przymusu państwowego. Organ administracji ma przyznany zakres kompetencji i to także wyróżnia go od innych jednostek administracyjnych.
Odrębna definicja organu: organ administracji publicznej to wyodrębniona państwowa lub samorządowa jednostka organizacyjna albo inny podmiot, któremu na podstawie przepisów prawa powszechnie obowiązującego lub porozumienia administracyjnego powierzono wykonywanie w formach władczych lub niewładczych działań należących do administracji publicznej.
Rodzaje organów administracji:
kolegialne i monokratyczne (jednoosobowe) to takie, które przy pomocy urzędników mają kompetencje do wydawania aktów stosowania prawa. To organy, które decydują samodzielnie (PRM, wójt, burmistrz). Organy kolegialne to organy w których skład wchodzi kilka osób a swoją wole wyrażają najczęściej poprzez uchwały osób tworzących ten organ.
decydujące i pomocnicze. Te pierwsze to takie, które mają wiążący wpływ na rozstrzygnięcie sprawy (np. wojewoda). Organy pomocnicze to organy które mogą jedynie występować z inicjatywą, mogą opiniować, doradzać, mogą także wykonywać czynności kontrolne, ale nie są to organy, które podejmowały by wiążące rozstrzygnięcia.
centralne, naczelne i terenowe. Centralne i naczelne to organy, które swoim zasięgiem działania obejmują obszar całego państwa. Do naczelnych zaliczamy RM, PRM, ministrów kierujących działami adm. Rządowej. Centralne - komendant główny policji, straży pożarnej, prezes UOKiK, GDDKiA. Terenowe to takie, których zakres działania obejmuje tylko określony obszar naszego państwa.
rządowej i samorządowej.
zawodowe i niezawodowe (społeczne). Zawodowe to takie, które są zajmowane prze pracowników będące ich źródłem utrzymania. Natomiast społeczne to organy, które tworzą osoby traktujące swoją pracę honorowo. Nie otrzymują stałego wynagrodzenia, które mogłoby być podstawą ich utrzymania. Jako ekwiwalent utraconego wynagrodzenie otrzymują diety, np. radni sejmiku województwa.
pierwszej i drugiej instancji
organy administracji zespolonej i niezespolonej
Podziały organów kolegialnych:
organy obsadzane bezpośrednio (rada powiatu) i pośrednio (zarząd powiatu).
organy jednorodne - a więc wszyscy członkowie tego organu pochodzą z tego samego trybu wyłaniania (RM) oraz organy o składzie mieszanym (KRRiT)
organy państwowe i niepaństwowe. Te pierwsze to np. NIK, niepaństwowe - Rada Gminy, Powiatu
organy o charakterze powszechnym (rada gminy, powiatu)i niepowszechnym (senat uniwersytecki)
organy pochodzące z wyborów (np. sejmik wojewódzki) i organy formowany w innym trybie (samorządowe kolegium odwoławcze)
Sposoby kreacji organów administracji publicznej:
wybór
powołanie
nominacja
z mocy prawa
Przykłady organów administrujących. Organem administrującym jest każdy podmiot, któremu prawo, przede wszystkim ustawa przyznaje kompetencje administrowania:
każdy organ administracji publicznej
organ państwowy lub organ publiczny, który nie tylko pełni charakterystyczne funkcje wynikające z jego powołania, ale także ma kompetencje przyznane mu przez prawo administracyjne i dzięki którym działa w sposób właściwy dla organów administracji (prezydent RP który dzięki prerogatywom nadanym mu przez konstytucję realizuje funkcję administracji publicznej poprzez wydawanie aktów normatywnych a także wydawania aktów indywidualnych w niektórych sprawach organizacyjnych -przykład obywatelstwo, ordery i odznaczenia)
kierownicy państwowych osób prawnych i innych państwowych jednostek organizacyjnych, którzy działają na terenie województwa oraz prowadzą sprawy z zakresu administracji publicznej (dyrektor szkoły, rektor)
kierownicy jednostek organizacyjnych powiatu, uprawnieni przez starostę do wydawania decyzji administracyjnych w imieniu starosty (kierownik Powiatowego centrum pomocy rodzinie)
organy wykonawcze jednostek pomocniczych samorządu terytorialnego odpowiednio upoważnione (sołtys, zarząd osiedla)
organy jednostek organizacyjnych gminy a także przedsiębiorstwo upoważnione do załatwiania indywidualnych spraw zakresu administracji publicznej (dyrektor MZK)
organy organizacji społecznych i inne społeczne podmioty organizacyjne, które łączą funkcje charakterystyczne dla Ich funkcjonowania z funkcjami administrowania, zlecone im w drodze aktu normatywnego
podmioty prowadzące działalność pożytku publicznego, czyli odpowiednio upoważnione (TVN nie jesteś sam)
podmioty prywatne, odpowiednio upoważnione realizujące zadania z zakresu administracji publicznej.
Pojęcia „urzędu”.
1.Urząd występuje jako szczególna nazwa organu, jako instytucja, jako wyodrębniony zespół kompetencji, jako pewna struktura organizacyjna.
2.Urząd jako stanowisko zajmowane przez pracownika administracji publicznej (urząd dziekana, wójta
Jako instytucja - urząd morski, górniczy
3.Jako szczególna nazwa organu administracji publicznej (urząd skarbowy, górniczy, celny)
Strukturalno - organizacyjnym - rektorat
Możemy powiedzieć że urząd to zespół osób, środków rzeczowych lub finansowych za pomocą których organ administracji publicznej wykonuje zadania.
Przenoszenie właściwości.
Co do zasady nie przenosi się kompetencji. Może się zdarzyć, że organ administracyjny przekroczy zakres swojej właściwości. Mówimy wtedy, że takie działanie organu jest dotknięte wówczas wadą nieważności (sankcją nieważności). Może się zdarzyć, że w wyniku niedoskonałości przepisów kompetencyjnych dwa organy administracji będą się uważały za kompetentne do rozstrzygnięcia danej sprawy, chociaż sprawę powinien rozstrzygnąć jeden z nich. Wtedy mamy do czynienia ze sporem pozytywnym. Z kolei ze sporem negatywnym mamy do czynienia, kiedy dwa organy uznają się za niekompetentne do rozstrzygnięcia danej sprawy, chociaż jeden z nich powinien sprawę rozstrzygnąć.
Wyjątkami od ogólnej zasady są delegacja i dewolucja. Delegacja jest to przeniesienie kompetencji z organu wyższego na organ niższy. Dewolucja jest wtedy kiedy organ wyższego stopnia przejmuje kompetencje organu niższego
Przeniesienie kompetencji oznacza że coś tam kurwa są przenoszone na inny organ. Wiążę się to z utratą kompetencji. Przeniesienie kompetencji musi mieć zawsze wyraźną podstawę ustawową. Przeniesienie kompetencji powoduje przejście prawa do rozstrzygnięcia danego problemy z zakresu właściwości jednego organu do właściwości drugiego organu. Przeciwieństwem przeniesienia jest upoważnienie do działania albo upoważnienie do wykonywania kompetencji. Organ (podmiot), któremu powierzono wykonywanie kompetencji nie przyjmuje tych kompetencji jako własnych ale tylko je wykonuje w imieniu i na rachunek organu do którego one należą. Organ administracji nadal zachowuje swoje uprawnienia. Ta instytucja określana jest również mianem pełnomocnictwa administracyjnego. Od przeniesienia kompetencji rożni się tym ze organ nie traci swoich kompetencji a podmiot upoważniony nie nabywa ich jako własnych lecz wykonuje je na rachunek i w imieniu organu do którego one należą.
DZIENNIKI URZĘDOWE
Dzienniki Ustaw Rzeczypospolitej polskiej: Dziennik urzędowy rzeczpospolitej polskiej, monitor polski, monitor polski B, dzienniki urzędowe ministrów kierujących działami administracji rządowej. Dzienniki urzędowe urzędów centralnych administracji rządowej. Wojewódzkie dzienniki urzędowej.
W Dzienniku ustaw ogłasza się Konstytucje, Rumy, Ustawy, rozporządzenia z mocą ustawy, rozporządzenia, teksty jednolite, orzeczenia TK dotyczące aktów normatywnych ogłoszonych w Dz. U. uchwały rady ministrów uchylające rozporządzenia ministrów. Inne akty prawne dotyczące np. stanu wojny i zawarcia pokoju, referendum zmieniającego konstytucje, referendum ogólnokrajowego, skrócenia kadencji sejmu i senatu. Wyborów do sejmu i senatu, prezydenta RP, powszechnej lub częściowej mobilizacji i użycia sił zbrojnych do obrony RP. Stanu klęski żywiołowej, stanu wyjątkowego, stanu wojennego, akty stwierdzenia ważności wyboru prezydenta RP, stwierdzenia ważności wyborów do sejmu i senatu oraz inne akty prawne o ile przepisy tak stanowią
Monitor polski: Zarządzenia Prezydenta RP wydane na podstawie ustaw, uchwały RM, zarządzenia PRM wydane na podstawie ustawy, teksty jednolite wyżej wymienionych aktów, orzeczenia TK w sprawie aktów normatywnych ogłoszonych w monitorze polskim, poza tym w monitorze ogłasza się: uchwały zgromadzenia narodowego dotyczące np. postawienia prezydenta RP w stan oskarżenia przed TS, uchwała o uznaniu trwałej niezdolności prezydenta RP do sprawowania urzędu ze względu na stan zdrowia, uchwały sejmu dotyczące np. uchwalenia wotum zaufania radzie ministrów i absolutorium, uchwalenie wotum nieufności dla rady ministrów lub ministra, pociągnięcie do odpowiedzialności przed TS, uchwała o rozwiązaniu organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego, uchwały senatu dotyczące np. powołania, odwołania albo wyrażenia zgody na powołanie lub odwołanie przez sejm np. RPO, RPD, prezes NIK, akty urzędowe prezydenta RP dotyczące np. zrzeczenia się urzędu prezydenta, zwoływania pierwszego posiedzenia sejmu i senatu, desygnowania i powoływania prezesa RM oraz RM, dokonywanie zmian w składzie RM na wniosek PRM, powoływanie sędziów, nadawanie tytuły profesora lub profesora sztuki, mianowanie na stopień generała lub równorzędny.
21.10.09
Monitor Polski B: sprawozdania finansowe określone w przepisach o rachunkowości. Ogłoszenia i obwieszczenia przedsiębiorców w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej jeżeli odrębne przepisy nie wymagają ich ogłoszenia w monitorze sądowym i gospodarczym. Komunikaty Informacje Ogłoszenia i inne akty prawne organów, instytucji i osób. Ogłoszenie tych aktów jest płatne. W monitorze polskim B mogą być publikowane akty prawne jeżeli odrębne przepisy będą tak stanowiły.
Dzienniki urzędowe ministrów kierujących działami administracji rządowej i dzienniki centralnych organów administracji rządowej: akty normatywne organu wydającego dziennik urzędowy i nadzorowanych przez niego urzędów centralnych. Orzeczenia TK w sprawie aktów normatywnych publikowanych w tych dziennikach. Uchwały RM uchylające zarządzenia ministrów. Ogłoszenia sądowe, jeżeli tak będą stanowiły ustawy. Obwieszczenia, komunikaty, informacje z tym że nie zamieszcza się w tych 2 dziennikach aktów, które podlegają publikacji w Dz.U., Monitorze Polskim, Monitorze Polskim B.
Wojewódzkie dzienniki urzędowe: akty prawa miejscowego stanowione przez wojewodę i organy administracji niezespolonej. Akty prawa miejscowego stanowione przez Sejmik województwa, organ powiatu, organ gminy, statuty gmin i powiatów i województw. Statuty związków międzygminnych i także statuty związków powiatów. Akty Prezesa RM uchylające akty prawa miejscowego stanowionego przez wojewodę oraz organy administracji niezespolonej. Wyroki Sądu Administracyjnego uwzględniające skargi na akty prawa miejscowego stanowionego przez wojewodę, organy administracji niezespolonej, organ samorządu województwa, powiatu, gminy. Porozumienia w sprawie wykonywania zadań publicznych zawierane między jednostkami samorządu terytorialnego, między jednostkami samorządu terytorialnego a organami administracji rządowej w sprawie wykonywania zadań publicznych. Uchwałę budżetową województwa wraz z załącznikami. Sprawozdanie z wykonania tej uchwały. Obwieszczenia o wygaśnięciu mandatu wójta, burmistrza, lub prezydenta miasta oraz obwieszczenia o rozwiązaniu rady gminy, sejmiku, województwa. Rozstrzygnięcia nadzorcze dotyczące aktów prawa miejscowego stanowionych przez jednostki samorządu terytorialnego. Statut urzędu wojewódzkiego oraz inne akty prawne, informacje, komunikaty.
PRAWO DO DOBREJ ADMINISTRACJI
Prawo do dobrej administracji po raz pierwszy zostało określone w karcie praw podstawowych unii europejskiej, przyjętej w grudniu 2002 w Nicei. W katalogu praw pojawiło się także prawo do dobrej administracji, które oznacza, że podstawowym prawem obywatela UE jest domaganie się od organów i instytucji Unii bezstronnego, zgodnego z prawem rozpatrzenia sprawy wniesionej do organu lub instytucji i to rozpatrzenia bez względnej zwłoki. Inicjatorem i projektodawcą a konkretnie Europejskiego Kodeksu Dobrej Administracji był rzecznik praw obywatelskich Finlandii. EKDA został uchwalony we wrześniu 2006 przez PE. Jest on przede wszystkim wiążący dla organów UE. Kodeks ma zastosowanie do kontaktów jednostki z instytucjami i urzędnikami. Kodeks obowiązuje wszystkich urzędników i innych pracowników objętych statusem urzędnika. Pojęcie urzędnika obejmuje wg tego kodeksu obejmuje urzędników jak i pozostałych pracowników. Natomiast przez jednostkę kodeks rozumie osoby fizyczne i osoby prawne niezależnie od ich miejsca zamieszkania i siedziby niezależnie od tego czy znajdują się one na terenie któregoś z krajów członkowskich czy też nie. Kodeks zawiera zasady dobrej praktyki administracyjnej. Zasady przedstawione w kodeksie nie obowiązują jednak w odniesieniu do relacji między instytucją a urzędnikami zatrudnionymi w tej instytucji.
Zasada praworządności. Urzędnik działa zgodnie z zasadą praworządności, to znaczy że stosuje uregulowania i procedury zapisane w przepisach prawnych wspólnych. Urzędnik zwraca szczególną uwagę na to aby decyzje dotyczące praw lub interesów jednostek posiadały podstawę prawną a ich treść żeby była zgodna z obowiązującymi przepisami.
Zasada niedyskryminowana. Przy rozpatrywaniu wniosków jednostek i przy podejmowaniu decyzji urzędnik musi zapełnić przestrzeganie zasady równego traktowania. Pojedyncze osoby znajdujące się w takiej samej sytuacji będą traktowane w porównywalny sposób. W przypadku różnic w traktowaniu urzędnik zapewni aby to nierówne traktowanie było usprawiedliwione obiektywnymi, istotnymi właściwościami danej sprawy. Urzędnik musi się przede wszystkim powstrzymać od niesprawiedliwego traktowania, przede wszystkim osób fizycznych ze względu na: narodowość, płeć, rasę, kolor skóry, pochodzenie etniczne lub społeczne, cechy genetyczne, język, religię, wyznanie, przekonania polityczne lub inne czy należność do mniejszości narodowej, posiadaną własność, urodzenie, inwalidztwo, wiek lub preferencje seksualne.
Zasada współmierności. W toku podejmowania decyzji urzędnik zapewni że przyjęte działania pozostaną współmierne do obranego celu. Urzędnik musi w szczególności unikać ograniczania praw obywateli lub nakładania na nich obciążeń jeśli będą one niewspółmierne do celu prowadzonych działań. W toku podejmowania decyzji urzędnik musi zwrócić uwagę na stosowne wyważenie spraw prywatnych i ogólnego interesu publicznego.
Zakaz nadużywania uprawnień. Z uprawnień urzędnik może korzystać wyłącznie dla osiągnięcia celów dla których uprawnienia te zostały mu powierzone mocą odnośnych przepisów. Urzędnik odstąpi od korzystania z uprawnień, gdy brak jest podstawy prawnej lub nie może być to uzasadnione (osiągniecie celów) interesem publicznym.
Zasada bezstronności i niezależności. Urzędnik działa bezstronnie i niezależnie. Musi się powstrzymać od wszelkich arbitralnych działań, które mogą mieć negatywny wpływ na sytuację jednostek oraz musi się powstrzymać od form faworyzowania, bez względu na motywy takiego postępowania. Na postępowanie urzędników nie może mieć wpływu w żadnym czasie interes rodzinny, narodowy, osobisty ani też nie będzie wpływać presja polityczna. Urzędnik nie będzie uczestniczył w podejmowaniu decyzji, w której on lub bliski członek jego rodziny miałby interes finansowy.
Zasada obiektywności. W toku podejmowania decyzji urzędnik uwzględnił wszystkie istotne czynniki i przypisze każdemu z nich należne znaczenie. Nie uwzględnia się żadnych innych okoliczności nie należących do sprawy.
Zasada działania zgodnego z prawem, czyli tzw. konsekwentne działanie i doradztwo oraz zgodne z prawem oczekiwanie. Urzędnik działa konsekwentnie w ramach swojej praktyki administracyjnej i w swoim stosunku do działalności administracyjnej instytucji. Urzędnik przestrzega obowiązujących w instytucji praktyk administracyjnych, chyba że istnieją uzasadnione powody, które pozwoliły by na odejście od tych praktyk w indywidualnym przypadku. Urzędnik uwzględnia uzasadnione i słuszne oczekiwania jednostki, które wynikają z działań podejmowanych przez daną instytucje w przeszłości. W razie potrzeby urzędnik służy jednostce poradą dotyczącą możliwego postępowania w sprawie wchodzącej w zakres jego działania oraz dotyczącą pożądanego sposobu rozstrzygnięcia sprawy.
Zasada uczciwości. Urzędnik powinien działać bezstronnie, uczciwie i rozsądnie.
Zasada uprzejmości. W swoich kontaktach z jednostką urzędnik pozostaje usługodawcą i zachowuje się właściwie, uprzejmie oraz postaje dostępny. Odpowiadając na korespondencję, rozmowy telefoniczne i pocztę elektroniczną urzędnik stara się być jak najbardziej pomocny i udziela odpowiedzi na skierowane do niego pytania możliwie jak najbardziej wyczerpująco i dokładnie. Jeżeli urzędnik nie jest właściwy w danej sprawie kieruje obywatela do urzędnika właściwego. W przypadku popełnienia błędu naruszającego prawa lub interes jednostki urzędnik przeprasza za to i stara się skorygować negatywne skutki popełnionego przez siebie błędu w jak najwłaściwszy sposób, informując o ewentualnych możliwościach odwołania się zgodnie z kodeksem.
Zasada odpowiadania na pisma w języku obywatela. Urzędnik musi zapewnić, że każdy obywatel Unii lub każda pojedyncza osoba, która zwróci się na piśmie do instytucji w jednym z języków Traktatu, otrzyma odpowiedz w tym samym języku. Zasada ta także obowiązuje w miarę możliwości w stosunku do osób prawnych. Potwierdzenie odbioru i podanie nazwiska właściwego urzędnika pisma następuje w ciągu 2 tygodni, (…)skierowanego do instytucji lub każdego skierowanego do niej zażalenia, chyba że w tym terminie można wydać merytoryczną odpowiedz. W odpowiedzi lub w potwierdzeniu podaje się: nazwisko urzędnika i numer telefonu. Nie ma konieczności przekazywania potwierdzenia odbioru ani odpowiedz w przypadkach, których pisma lub zażalenia spełniają znamiona nadużycia ze względu na: ich nadmierną ilość, ciągłe powtarzanie i bezsensowny charakter.
Zobowiązanie do przekazania sprawy do właściwej jednostki organizacyjnej lub instytucji. W przypadku skierowania lub przekazania adresowanego do instytucji pisma lub zażalenia do dyrekcji generalnej, dyrekcji lub wydziału, które nie są upoważnione do rozpatrzenia pisma lub zażalenia. Ich jednostki organizacyjne muszą zapewnić, że akta zostaną niezwłocznie przekazane do właściwej jednostki organizacyjnej (instytucji). Jednostka organizacyjna do której pierwotnie wpłynęło pismo informuje o tym autora oraz podaje nazwisko i telefon urzędnika do którego akta zostały skierowane
Prawo wysłuchania i złożenia oświadczeń. W przypadkach dotyczących praw lub interesów jednostek i osób, urzędnik musi zapewnić respektowanie praw do obrony i to na każdym etapie postępowania. W przypadkach, w których może zostać wydana decyzja dotycząca praw lub interesów jednostki ma ona prawo podać na piśmie swoje uwagi i w razie potrzeby przedstawić także ustnie swoje spostrzeżenia.
Stosowny termin do podjęcia decyzji. Urzędnik musi zapewnić, że w sprawie każdego wniosku lub zażalenia zostanie podjęta decyzja w stosownym terminie, niezwłocznie a w każdym razie nie później niż w 2 miesiące od daty wpływu wniosku lub zażalenia. Jeżeli ze względu na złożony charakter sprawy decyzja nie może być podjęta w podanym wyżej terminie urzędnik przekaże wnoszącemu stosowną wiadomość możliwie jak najszybciej i w takim wypadku o ostatecznej decyzji należy poinformować wnoszącego w jak najkrótszym terminie.
Obowiązek uzasadnienia decyzji. W odniesieniu do każdej wydanej przez instytucje decyzji, która może mieć negatywny wpływ na prawa lub interesy jednostki należy podać powody na których opiera się dana decyzja. W tym celu należy podać istotne fakty i podstawę prawną decyzji. Urzędnik odstępuje od wydania decyzji, która opierała by się na niewystarczających lub niepewnych podstawach i nie zawierałaby indywidualnej argumentacji. W przypadku kiedy ze względu na dużą liczbę jednostek, których dotyczą podobne decyzje nie ma możliwości podania szczegółowych powodów podjętej decyzji, w związku z tym przekazuje się odpowiedzi standardowe, ale urzędnik zapewnia, że w późniejszym terminie dostarczy indywidualną argumentacje, jeżeli jednostka zwróci się z wyraźną, odnośną prośbą.
Informacja o możliwościach odwołania. Wydana przez instytucje decyzja, która może mieć negatywny wpływ na prawa lub interesy jednostki zawiera informację o możliwościach złożenia odwołania od wydanej decyzji. Podaje się w szczególności rodzaj środków odwoławczych do których można się odnosić (II instancja) i terminy ich wnoszenia. W ich decyzjach należy zamieścić adnotację o możliwości wszczęcia postępowań sądowych i skierowania zażalenia do Rzecznika Praw Obywatelskich.
28.10.09
PRAWO UNII EUROPEJSKIEJ
Prawo unii europejskiej obowiązuje bezpośrednio lub też jest wdrażane do naszego porządku prawnego. Na porządek prawny UE składa się prawo pierwotne oraz prawo wtórne, uzupełniane orzecznictwem Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. ETS ma przede wszystkim na celu kontrolowanie przestrzegania prawa unijnego oraz dokonywania wykładni tego prawa. Podstawową zasadą obowiązującą w Unii (tj. zasadą prawa wspólnotowego) ustaloną w orzecznictwie ETS jest zasada nadrzędności. Ta zasada przewiduje, że prawo pierwotne i akty wydane na jego podstawie musi być stosowane przed prawem krajowym.
Do prawa pierwotnego zalicza się:
traktaty (traktat o ustanowieniu wspólnoty europejskiej, traktat o ustanowieniu europejskiej wspólnoty energii atomowej, traktat o unii europejskiej).
Traktaty nowelizujące i traktaty o przystąpieniu nowych państw.
Natomiast do prawa wtórnego zalicza się:
Rozporządzenia - są aktami wiążącymi bezpośrednio i w całości. Rozporządzenia mają taką samą moc prawną we wszystkich krajach członkowskich Unii. Obowiązują z chwilą ogłoszenia w dzienniku urzędowym UE rozporządzenia automatycznie obowiązują we wszystkich państwach członkowskich. Rozporządzenia nie wymagają żadnych czynności wdrożeniowych do naszego systemu prawnego.
Dyrektywy - określają cel i termin, w którym cel ma być wdrożonym. Metody wdrożenia do porządku prawnego znajdują się w gestii państw członkowskich. Dyrektywa dotyczy stosunków związanych z państwem. Dyrektywom zawsze towarzyszą załączniki, w których zawarte są tabele, (…) . ETS przyznał dyrektywom w niektórych przypadkach cechę bezpośredniej skuteczności. Oznacza to, że dyrektywy które nie zostały wdrożone do krajowego porządku prawnego mogą być wykorzystywane w relacjach podmiot- państwo, a wiec można się na nie powoływać wtedy gdy są precyzyjne, bezwarunkowe, i upłynął termin do ich wdrożenia, czyli transpozycji do naszego prawa krajowego.
Decyzje - zawsze skierowane są do wyraźnie określonych adresatów, mają moc wiążącą.
Zalecenia i Opinie - nie mają mocy wiążącej
Poza ww. częścią prawa UE są akty z zakresu wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa (II Filar) np. wspólne strategie, działania czy stanowiska. Częścią prawa UE są akty z zakresu współpracy policyjnej i sądowej w sprawach karnych (III Filar). Akty prawne z tego zakresu to konwencje, decyzje ramowe albo wspólne stanowiska.
Dziennik UE składa się z trzech części:
L (legislacja) Ogłaszane są: rozporządzenia, dyrektywy, decyzje, zalecenia i opinie.
C - komunikaty, informacje, zawiadomienia a w szczególności streszczenia wyroków ETSu i Sądu Pierwszej Instancji, protokoły z posiedzeń PE, raporty Trybunału Obrachunkowego, pisemne zapytania poselskie i odpowiedzi na nie udzielone przez komisję lub radę, ogłoszenia o naborze do pracy w instytucjach UE, ogłaszanie umów publicznych.
S (suplement) - umowy publiczne dotyczące pracy, dostaw i usług ze wszystkich państw członkowskich UE, wszelkie ważniejsze umowy i projekty finansowe, projekty finansowane przez największe banki UE (europejski bank inwestycyjny, europejski bank centralny, europejski bank odbudowy i rozwoju), umowy dotyczące europejskiego obszaru gospodarczego
PRAWNE FORMY DZIAŁANIA ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ
Wybór danej formy działania zależy od organu administracji. Prawna forma działania to inaczej określony typ czynności organy administracji,. Ten typ czynności nie zależy od zakresu spraw w jakich te czynności występują ani od tego czy są powiązane z innymi czynnościami (np. ten sam typ czynności może pojawiać się w prawie budowlanym i morskim).
Wyróżniamy następujące prawne formy działania:
wydawanie aktów normatywnych - akty normatywie skierowane są do generalnie określonego adresata i dotyczą abstrakcyjnie określonej sytuacji. Cechą charakterystyczną aktu jest to, że jest to władcze rozstrzygnięcie organy władzy publicznej, a więc organu władzy wykonawczej lub samorządu terytorialnego. Od akty administracyjnego różni się tym, że nie wskazuje imiennie adresata, ale tylko wskazuje cechy przy wystąpieniu których każdy podmiot staje się adresatem tego aktu. Akt nie ulega jednorazowemu skonsumowaniu, tzn. ma zastosowanie także wtedy, gdy wystąpi określona w nim sytuacja (rozporządzenia PRM i zarządzenia)
wydawanie aktów administracyjnych - akt administracyjny charakteryzuje się tzw. podwójną konkretnością tzn. jest skierowany do konkretnego adresata i dotyczy konkretnej sytuacji zawieranie ugody. Akt jest władczym wypowiedzeniem się państwa, jest wyrazem woli organy administracyjnego tzn. pomimo uwzględnienia stanowiska adresata to i tak ostateczne sformułowanie dotyczy należy do organu. Akty przyjmują różną formę, najczęściej jest to forma pisemna, może to być także forma ustna. Może być to także forma prawnie uznanego znaku (np. dyspozycja policjanta zatrzymującego samochód). Akt wydaje zawsze wyraźnie określony w przepisach prawnych organ administracji, w ramach swojej kompetencji. Przez akt rozumie się oparte na przepisach prawa administracyjnego władcze oświadczenie woli organu administracyjnego, określające sytuacje prawną konkretnie wskazanego adresata w indywidualnie oznaczonej sprawie. Akt taki zawsze musi być wydany na właściwej podstawie prawnej, którą powinny być przede wszystkim przepisy rangi ustawowej lub przepisy wydane z wyraźnego upoważnienia ustawy. Akt administracyjny przybiera różne nazwy: decyzja administracyjna, pozwolenia, zezwolenia, nakaz, zgoda, licencja, koncesja
Podział aktów administracyjnych - akty administracyjne zewnętrzne, czyli akty kierowane do wszystkich podmiotów nie wchodzących w skład aparaty administracyjnego (decyzja załatwia sprawę administracyjną w całości lub w części albo w inny sposób kończy sprawę w danej instancji. Decyzja jest tym aktem administracyjnym, który jest wyczerpująco uregulowany przepisami prawa tzn. tryb jej wydawania, kryteria prawidłowości i wadliwości oraz skutki tej wadliwości. Szczególne wymagania są także wymagane do podstawy prawnej decyzji) oraz akty wewnętrzne - wydawane w sferze wewnętrznej administracji. Nie wymagają szczególnej podstawy prawnej. Wystarczy tutaj jedynie upoważnienie do kierowania podmiotami, które są adresatami aktów. Są one wydawane na podstawie wewnętrznych przepisów administracji, czyli tzw. aktów kierownictwa wewnętrznego. Nie mają tutaj zastosowania przepisy KPA. Nie stosuje się w stosunku do nich egzekucji administracyjnej a ewentualne sankcje za nie wykonanie tych aktów mają charakter dyscyplinarny lub porządkowy.
Akty konstytutywne i akty deklaratoryjne. Konstytutywne to takie, które tworzą nową sytuacje prawną - tworzą, znoszą, zmieniają stosunki prawne. Regulują stosunki prawne od chwili ich wydania (ex nunc). Do takich aktów zaliczamy: zezwolenia, pozwolenia, nakazy, zakazy, licencje. Deklaratoryjne to taki, które nie tworzą nowej sytuacji prawnej, stwierdzają jedynie takowych istnienie z mocy prawa. Nadają kształt prawny pewnym zaistniałym stanom faktycznym. Akty deklaratoryjne wywołują skutki prawne wstecz (ex tunc). Np. przyznanie renty czy emerytury.
Akty administracyjne zależne od woli adresata i niezależne od woli adresata. Te pierwsze to taki, w których konieczny jest wniosek adresata. Taki akt nie może być wydany bez zgody stron. Drugie to takie, które są niezależne od woli strony, akty wydawane z urzędy, albo na wniosek innej osoby. Takimi aktami najczęściej nakłada się obowiązki lub obciążenia np. decyzja o wywłaszczeniu, wydaleniu cudzoziemca.
Akty wywołujące skutki cywilnoprawne oraz akty nie wywołujące takich skutków. Te pierwsze - decyzja uwłaszczeniowa, mocą której własność nieruchomości jest przeniesiona na nowego właściciela (gminę lub państwo). Fakt wywoływania skutku prawnego przez akt administracyjny nie zmienia jednak charakteru takiego aktu. Kontrola prawidłowości takiego aktu odbywa się w drodze administracyjno-prawnej. Mamy także akty administracyjne, które same nie wywołują żadnych skutków cywilnoprawnych ale mogą być przesłanką do dokonania czynności w sferze cywilnoprawnej. Takie akty wywołują skutki pośrednio skutki cywilnoprawne. Są one warunkiem do zawarcia umowy, która następnie wywołuje skutki cywilnoprawne np. decyzja administracyjna o sprzedaży obywatelowi nieruchomości należącej do skarbu państwa, którą to decyzje poprzedza umowa sprzedaży, albo prawo pierwokupu przez państwo., oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste.
Akty administracyjne dotyczące osób i dotyczące rzeczy. Większość aktów dotyczy osób. Są także takie akty, które dotyczą rzeczy (np. pozwolenie wodno-prawne: wydawane jest na rzecz zakładu wodnego, nawet pomimo zmiany jego właścicieli, albo zabytki)
Akty administracyjne związane - czyli z wyraźną podstawą prawną oraz akty swobodne - czyli takie, wydawane w ramach uznania administracyjnego. Uznanie administracyjne jest to takie uregulowanie kompetencji organu, że organ może rozstrzygnąć tą samą sytuację w każdy sposób i każde jego działania będzie legalne. Przepisy ustanawiające uznanie administracyjne mogą być sformułowane w różny sposób: mogą dokładnie określać stan faktyczny, ale nie będą wiązać z nim obowiązku działania: (1) „Organ może…” . (2) albo kiedy nie ma wskazanego wyraźnie stanu faktycznego, czyli organ coś określa albo organ coś ustala, zatem organ administracji może podjąć działanie w każdej chwili, kiedy uzna to za stosowne. (3) Albo kiedy przepis prawny posługuje się przepisami niedookreślonymi (nieostrymi) np. słuszny interes strony, względy bezpieczeństwa państwa, interes społeczny, spokój publiczny albo inne ważne względy
działania faktyczne (czynności społeczno - organizatorskie i czynności materialno - techniczne)
porozumienia administracyjne
czynności o charakterze cywilnoprawnym