NAJCZĘSTSZE NIEPOPRAWNE ZWIĄZKI FRAZEOLOGOCZNE
Andrzej Markowski, Język polski. Poradnik prof. Markowskiego, Warszawa 2008.
biegać jak kot z wywieszonym pęcherzem
między Bogiem a prawdą
brać/wziąć coś jako dobrą monetę
chcieć komuś niebo przychylić
czarne na białym
czerpać całymi garściami
dać wyraz czegoś
dwoi się, troi przed oczami
coś goni za czymś
spełniać rolę, pełnić rolę
i tym podobnie
iść po najmniejszej linii oporu
jak spaść z konia, to z wysokiego
pierwsza jaskółka nie czyni wiosny
języczek uwagi
być komuś kamieniem u nogi
kropla dziegciu w beczce miodu
coś legło u podstawy czegoś
maczać w czymś ręce
mądrej głowie dość po słowie
między ustami i brzegiem pucharu
dla własnych potrzeb
nie zasypywać gruszek w popiele
noga się komuś podwinęła
coś odbiło się gdzieś szerokim echem
odegrać wielkie znaczenie w czymś
osądzać kogoś od czci i wiary
pisać coś z wielkiej, małej litery
poddawać coś w wątpliwość
w pierwszym rzędzie
przywiązywać do czegoś znaczenie
kłaść komuś kłody pod nogi
siedzieć murem
jak słowo honory
coś spełzło na panewce
osiąść na laurach
stanąć na własnych nogach
szargać czyjeś dobre imię, nazwisko
szargać wszystkie świętości
tłuc, walić głową w mur
ciężki orzech do zgryzienia
trawić czas, godziny, wieczory na coś
w każdym bądź razie
coś wzywa o pomstę do nieba
zawieszenie ognia
wszem i wobec
wybić co do nogi
wymordować wszystkich do nogi
wywrzeć na czymś piętno
zapisać się złotymi głoskami
!Okazało się to przysłowiową niedźwiedzią przysługą.
!Mówiono o nim, że stoczył się do tak zwanego rynsztoka.
SIEDEM KANONÓW STYLU KOMUNIKATYWNEGO
Wolański A., Siedem kanonów stylu komunikatywnego, czyli jak pisać, by nas czytano chętnie i powszechnie, [w:] Bańko M. (red.), Polszczyzna na co dzień, Warszawa 2006.
JASNOŚĆ (zachowanie porządku w budowie tekstu)
Wykroczenia przeciwko jasności stylu
zakłócenie szyku wyrazów w zdaniu
Tymczasem prosił bank o osobiste zgłaszanie się poszkodowanych.
W przychodni przyjmował wujek naszego przyjaciela.
Kilkakrotnie chore zwierzęta znaleziono na osiedlu.
niewłaściwy dobór wyrazów
Miejsce to cieszyło się zasłużenie złą sławą
Posłowie ustalili już wynik głosowania
stopień trudności słownictwa
wyrazy obce (adekwatny, atrybut, komponent)
terminologia (nawiązać stosunek pracy, traktat multilateralny)
słownictwo archaiczne (zawżdy, estyma, frasunek)
regionalizmy (miałki talerz, płytki talerz)
PROSTOTA (tok składniowy, dobór wyrazów)
Wykroczenia przeciwko prostocie stylu
zawiłość składniowa
figury stylistyczne
pretensjonalność
negacja
ZWIĘZŁOŚĆ (unikanie elementów zbędnych w danej sytuacji komunikacyjnej)
Wykroczenia przeciwko zwięzłości stylu
niestosowanie elipsy (Co jej kupiłeś? Kupiłem jej książkę / Książkę.)
określenia puste znaczeniowo
w mieście / na terenie miasta
w październiku / w miesiącu październiku)
powtórzenia synonimiczne i tautologie
geneza i pochodzenie zjawiska
prestiż i ranga zawodu
orzeczenia peryfrastyczne
czynić starania
odnieść zwycięstwo)
struktury z wyrażeniami przyimkowymi (długopis w kolorze niebieskim / niebieski długopis)
połączenie przymiotnika i rzeczownika
łódź motorowa, klasa zerowa
uniwerbizmy: motorówka, zerówka
peryfrazy (Kopernik / twórca heliocentrycznej teorii budowy świata)
pleonazmy (akwen wodny, dalej kontynuować)
DYNAMICZNOŚĆ
Zmniejszenie dynamiczności stylu
rzeczowniki odczasownikowe (powrót, zakup)
formy bezosobowe (zrobiono, mówiono)
Dynamiczność stylu zapewniają
czasowniki oznaczające czynność, działanie, ruch
strona czynna
różne rodzaje zdań
KONKRETNOŚĆ (obrazowość / abstrakcyjność)
rzeczowniki abstrakcyjne
hiperonimy
nazwy jednostkowe / gatunkowe (ford / samochód)
porównania i metafory
KONSTRUKCYJNOŚĆ
inwersja zdaniowa
powtórzenie
STOSOWNOŚĆ (środki językowo-stylistyczne/treść wypowiedzi/odbiorca)
W czasie przerwy udał się do stołówki, gdzie spożył rosół z makaronem.
Francuskich rolników wkurzyły propozycje Komisji Europejskiej i postanowili zaprotestować.
W okresie Sejmu Wielkiego Staszic wspierał piórem opcję proreformatorską.
Jęli się wzajemnie oskarżać o złe przygotowanie zawodników do mistrzostw.
W poniższych zdaniach proszę wskazać błędy logiczne. Proszę określić, na czym one polegają.
Nie słyszałem, co powiedział pan marszałek, uważam jednak, że miał w tym sporo racji.
Wszystko jedno, gdzie trafią freski Schulza, ale najlepiej, żeby zostały w Drohobyczu.
Wartości specyficznie chrześcijańskie mają bez wątpienia charakter uniwersalny i wszechobejmujący.
W powstałej sytuacji trzeba odłożyć na bok normy etyczne i rozważyć, jakie postępowanie byłoby słuszne moralnie.
Zdeklarowany ateista posiada zredukowaną wizję świata i nie odczuwa właściwych każdemu człowiekowi potrzeb transcendentnych, duchowych, nadprzyrodzonych.
Ten nowy chłopak Adeli to nadęty bufon.
W lesie było dużo zwierzyny i zajęcy.
Może na pewno wybory parlamentarne odbędą się we wrześniu.
W moim pokoju wisi obraz Chopina - był najsłynniejszym polskim kompozytorem.
Każdy, kto będzie próbował pić alkohol na wycieczce, jest ukarany.
Wykonał to zadanie szybko, ale sprawnie.
Na tym placu wybudowano wiele nowych budynków i domów.
Ogólnie generalizując, można powiedzieć, że kobiety są bardziej emocjonalne od mężczyzn.
Wszyscy uczniowie, a nawet i nauczyciele powinni umieć napisać nową maturę.
Pies warczał groźnie, lecz ostrzegawczo.
Proszę wskazać błędy i usterki stylistyczne w poniższych zdaniach.
Dorota Zdunkiewicz-Jedynak (red.), Ćwiczenia ze stylistyki, Warszawa 2010.
Warto pamiętać o pewnej prawidłowości - religijne wątpliwości prowadzą do zmian w systemie wartości, a w konsekwencji również osobowości.
Dzieciątko przyszło na świat przed narodzeniem Romana Giertycha, kiedy nie było becikowego i na dzień dobry Święta Rodzina była tysiąc złotych do tyłu.
Jest też pięknie wydany album-antologia Szaleństwa katalogowania Umberta Eco (Rebis), w którym sławny ów człek ciekawie przypomina i komentuje od zarania obecne w sztukach oraz literaturze katalogi i enumeracje.
Sting też niewiele musi. Mógłby nagrać to, czego wszyscy oczekiwali, czyli nowy materiał z The Police, ale woli się starzeć z godnością i zamiast udawać buntownika, przynudza pieśniami, co przywodzą na myśl Blackmore's Night.
Tori Amos posypana cukrem pudrem to zjawisko niezwykłe, ale nie lękajcie się, obejdzie się bez mdłości.
Widziałem już tyle rozwodów swoich znajomych, tyle porzuconych żon i mężów, smutnych dzieci, że skoro mam tylko jeden żywot, staram się po prostu uczyć na błędach innych.
Główny świadek Artur Zirajewski, który sypał swoich kolegów, stracił życie.
Dlatego terapeuci uzależnień, chociaż cenią nieformalne formy pomocy, zwykle przestrzegają: najlepszym sposobem na terapię jest terapia grupowa ze specjalistą.
Do wielorakich kompetencji nauczyciela religii zalicza się także umiejętności związane z inicjowaniem interakcji społecznych, kontaktów interpersonalnych, kooperacją w zespole, negocjacjami.
Świat po dziurki w nosie ma tego całego trendu eco, kiedy wszystko określa się green. Mamy zieloną architekturę, zielony design.
Nasza waluta pręży muskuły. Sprzyja jej globalny wzrost apetytu na ryzyko, ale i działania rządu… lub ich brak.
Kapitalistyczna Ameryka jest uzależniona od chińskich rezerw walutowych niczym narkoman od kolejnej działki.
Świńska grypa, królowa mediów ostatnich miesięcy, powoli odchodzi w zapomnienie.
To są święta, które mądrym ludziom dają wielką szansę, żeby przeżyć coś ważnego. Głupi obudzi się w poniedziałek z napięciem, że trzeba się przecież teraz, jakoś, cholera, wyszykować na sylwestra…
Druga cecha to naturalna goryczka, która nie jest wadą oliwy (tak samo jak lekka goryczka nie jest wadą piwa czy kawy), świadczy natomiast o zawartości wartościowych dla naszego zdrowia polifenoli.
W podanych niżej zdaniach proszę wskazać te wyrazy, sformułowania, które nie harmonizują stylistycznie z resztą zdania.
Wczoraj wieczorem wyciągnął kopyta znany aktor, Zbigniew Kowalik.
Dziś w dzienniku mówili o jakiejś białogłowie, która ukradła zabawkę ze sklepu dziecięcego.
Rozmawiałam z mamą przez telefon i powiedziałam jej, że chcę prolongować swoje wakacje w Toskanii.
Prognoza pogody: dziś zachmurzenie małe, gdzieniegdzie wieje zefir, temperatura ok. 15 stopni.
Znany poecina, Marian Świetlicki, otrzymał kolejną prestiżową nagrodę literacką.
Związek Nauczycielstwa Polskiego zapowiedział, że od tej pory nie będzie się cackał z ministerstwem.
Na rozprawie w sądzie kobieta powiedziała, że jej szef potraktował ją jak służebnicę, niepomny na jej stan błogosławiony.
Współcześnie wielu ludzi wierzy w Bożyca, ale nie uznaje Kościoła jako instytucji.
Spółdzielnia „Świt” zawiadamia, że ocieplanie budynku rozpocznie się w porze babiego lata.
Wczoraj w Sejmie wybuchła awantura po tym, jak premier powiedział, że rząd działa na tip-top.