Rozdział 4. Analiza wyników badań własnych

4.1. Charakterystyka badanej grupy

W niniejszych badaniach wzięło udział 50 osób. Respondenci są w wieku od 10 do 16 lat. Wśród nich 60,0 % to chłopcy, natomiast pozostałe 40,0 % to dziewczęta. 68,0 % ankietowanych mieszka w mieście, z kolei 32,0 % na wsi. Badane osoby pochodzą najczęściej z rodzin 4-osobowych. Tylko 6,0 % pochodzi z rodzin 2-osobowych, 20,0 % z rodzin 3-osobowych, natomiast 22,0 % z rodzin co najmniej 5-osobowych.

4.2. Analiza materiału badawczego

Badani w różny sposób spędzają czas wolny. Jednak zdecydowana większość z nich przegląda Internet, tego zdania jest aż 88,0 % respondentów. Ponadto 72,0 % uprawia sporty. Ponad połowa ankietowanych spotyka się ze znajomymi. Badani ponadto oglądają TV, grają w gry, a także rozmawiają z najbliższymi oraz chodzą na spacery i czytają książki. Dokładne wyniki zostały zaprezentowane w poniższej tabeli oraz na rysunku.

Tabela 1. Sposoby spędzania czasu wolnego

Odpowiedź	Badani ogółem N=50
		Lb.	%
Oglądam TV	24	48,0 %
Przeglądam Internet	54	88,0 %
Gram	21	42,0 %
Czytam książki	4	8,0 %
Chodzę na spacery	5	10,0 %
Uprawiam sport	36	72,0 %
Rozmawiam z najbliższymi	11	22,0 %
Spotykam się ze znajomymi	29	58,0 %
Inne	0	0,0 %

Źródło: Opracowanie własne.

Rysunek 1. Sposoby spędzania czasu wolnego

Źródło: Opracowanie własne.

Jak zadeklarowała bardzo duża liczba badanych osób, poświęcają swój czas wolny na przeglądanie Internetu. Wśród ankietowanych aż 46,0 % spędza w ten sposób czas ok. 2-3 godziny dziennie. Kolejne 28,0 % przeznacza na to do 1 godziny dziennie. 14,0 % respondentów przegląda Internet co najmniej 4 godziny w ciągu dnia. Pozostałe osoby natomiast kilka razy w tygodniu.

Tabela 2. Ilość czasu poświęcana na korzystanie z Internetu

Odpowiedź	Badani ogółem N=50
		Lb.	%
Do 1 godziny dziennie	14	28,0 %
Do 2-3 godzin dziennie	23	46,0 %
4 godziny i więcej	7	14,0 %
Kilka razy w tygodniu	6	12,0 %
Kilka razy w miesiącu	0	0,0 %

Źródło: Opracowanie własne.

Rysunek 2. Ilość czasu poświęcana na korzystanie z Internetu

Źródło: Opracowanie własne.

Uczestnicy badania w różny sposób wykorzystują Internet. Jednak wszyscy respondenci zadeklarowali, iż korzystają przede wszystkim z portali społecznościowych. Ponadto aż 72,0 % kontaktuje się z rodziną oraz znajomymi za pośrednictwem Internetu. Znaczna część ankietowanych bierze udział w grupach dyskusyjnych, a także przegląda strony internetowe na temat ich zainteresowań. Badani wykorzystują Internet również w celu: grania, oglądania filmów, sprawdzania poczty elektronicznej oraz przeglądania wiadomości. Dokładne dane zaprezentowano w poniższej tabeli, a także na rysunku.

Tabela 3. Sposób wykorzystywania Internetu

Odpowiedź	Badani ogółem N=50
		Lb.	%
Oglądam filmy	3	6,0 %
Gram	11	22,0 %
Przeglądam wiadomości	13	26,0 %
Przeglądam strony internetowe dotyczące moich zainteresowań	24	48,0 %
Korzystam z portali społecznościowych	50	100,0 %
Kontaktuję się z rodziną i znajomymi	36	72,0 %
Sprawdzam pocztę elektroniczną	16	32,0 %
Biorę udział w grupach dyskusyjnych (forach)	31	62,0 %
Inne	0	0,0 %

Źródło: Opracowanie własne.

Rysunek 3. Sposób wykorzystywania Internetu

Źródło: Opracowanie własne.

Współcześnie istnieje wiele różnych portali społecznościowych. Najpopularniejszym jest jednak Facebook. Konto na tym posiadają wszyscy uczestnicy badania. Niemal połowa ankietowanych posiada konta także na portalu Instagram. 40,0 % respondentów korzysta z Twittera. Nieliczni natomiast korzystają z Naszej-klasy. Szczegółowe informacje zostały umieszczone w tabeli oraz na rysunku.

Tabela 4. Rodzaje wykorzystywanych portali społecznościowych

Odpowiedź	Badani ogółem N=50
		Lb.	%
Facebook	50	100,0 %
Nasza-klasa	11	22,0 %
Twitter	20	40,0 %
Instagram	24	48,0 %
Poszkole	13	26,0 %
Inne	0	0,0 %

Źródło: Opracowanie własne.

Rysunek 4. Rodzaje wykorzystywanych portali społecznościowych

Źródło: Opracowanie własne.

Portale społecznościowe dają wiele możliwości. Wszyscy badani deklarują, iż przede wszystkim przeglądają informacje i zdjęcia innych osób. 84,0 % ankietowanych ponadto publikuje własne zdjęcia, a 22,0 % informacje na własny temat. Ponadto część osób kontaktuje się z rodziną lub też gra w gry.

Tabela 5. Cel korzystania z portali społecznościowych

Odpowiedź	Badani ogółem N=50
		Lb.	%
Publikuję informacje o sobie	11	22,0 %
Publikuję zdjęcia	42	84,0 %
Przeglądam informacje i zdjęcia innych osób	50	100,0 %
Kontaktuję się z rodziną	16	32,0 %
Inne: gram	9	18,0 %

Źródło: Opracowanie własne.

Rysunek 5. Cel korzystania z portali społecznościowych

Źródło: Opracowanie własne.

Badani korzystają z komunikatorów z różną częstotliwością. Niemal połowa respondentów wykorzystuje je raz dziennie. Kolejne 26,0 % kilka razy w tygodniu. 10,0 % natomiast deklaruje, że korzysta z komunikatorów kilka razy dziennie. Pozostali natomiast nie korzystają z żadnych komunikatorów.

Tabela 6. Częstotliwość korzystania z komunikatorów

Odpowiedź	Badani ogółem N=50
		Lb.	%
Kilka razy dziennie	5	10,0 %
Raz dziennie	24	48,0 %
Kilka razy w tygodniu	13	26,0 %
Kilka razy w miesiącu	4	8,0 %
Nie korzystam	2	4,0 %

Źródło: Opracowanie własne.

Rysunek 6. Częstotliwość korzystania z komunikatorów

Źródło: Opracowanie własne.

Zdanie na temat zastąpienia rzeczywistych spotkań przez komunikację internetową są bardzo zróżnicowane. Dokładnie połowa ankietowanych deklaruje, iż komunikatory internetowe nie są w stanie zastąpić bezpośredniego kontaktu. Jednak aż 6,0 % zdecydowanie uważa, iż komunikatory mogą zastąpić spotkania z innymi. Zdanie to podziela kolejne 32,0 % respondentów. Pozostali nie mają zdania w tym temacie. Szczegółowe dane umieszczono w tabeli oraz na rysunku.

Tabela 7. Opinia na temat zastąpienia rzeczywistych spotkań przez komunikację internetową

Odpowiedź	Badani ogółem N=50
		Lb.	%
Zdecydowanie tak	3	6,0 %
Raczej tak	16	32,0 %
Trudno powiedzieć	6	12,0 %
Raczej nie	15	30,0 %
Zdecydowanie nie	10	20,0 %

Źródło: Opracowanie własne.

Rysunek 7. Opinia na temat zastąpienia rzeczywistych spotkań przez komunikację internetową

Źródło: Opracowanie własne.

Długi czas spędzany w Internecie powoduje u znacznej liczby osób zaniedbywanie obowiązków. Aż 26,0 % badanych uważa, iż zaniedbuje swoje obowiązki regularnie. Kolejne 30,0 % - często, a 20,0 % - czasami. Tylko 14,0 % nigdy nie zaniedbuje obowiązków z powodu korzystania z Internetu.

Tabela 8. Korzystanie z Internetu a zaniedbywanie obowiązków

Odpowiedź	Badani ogółem N=50
		Lb.	%
Regularnie	13	26,0 %
Często	15	30,0 %
Czasami	10	20,0 %
Rzadko	5	10,0 %
Nigdy	7	14,0 %

Źródło: Opracowanie własne.

Rysunek 8. Korzystanie z Internetu a zaniedbywanie obowiązków

Źródło: Opracowanie własne.

Respondenci spędzają swój czas z rodziną w różny sposób. Ponad połowa z nich wykorzystuje wspólny czas na oglądanie TV oraz filmów. Ponadto 46,0 % ankietowanych rozmawia z rodziną, a 42,0 % wspólnie wypełnia obowiązki. Do innych czynności respondenci zaliczają: zakupy, rozwijanie zainteresowań, uprawianie sportów, uroczystości rodzinne. Dokładne dane umieszczono w tabeli oraz na rysunku.

Tabela 9. Sposób spędzania czasu z rodziną

Odpowiedź	Badani ogółem N=50
		Lb.	%
Na rozmowach	23	46,0 %
Na zakupach	17	34,0 %
Na wspólnym wypełnianiu obowiązków	21	42,0 %
Na rozwijaniu zainteresowań	13	26,0 %
Na uprawianiu sportów	12	24,0 %
Na oglądaniu TV, filmów	29	58,0 %
W trakcie uroczystości rodzinnych	9	18,0 %
Nie spędzamy wspólnie czasu	0	0,0 %
Inne	0	0,0 %

Źródło: Opracowanie własne.

Rysunek 9. Sposób spędzania czasu z rodziną

Źródło: Opracowanie własne.

Ankietowani w trudnej sytuacji zwracają się przede wszystkim do swoich rodziców. Tego zdania jest 52,0 % z nich. Kolejne 22,0 % zwraca się o pomoc do rodzeństwa. Co ciekawe, 4,0 % osób radzi się znajomych internetowych, kolejne 4,0 % opisuje trudną sytuację na blogu bądź portalu społecznościowym. Pozostałe osoby zwracają się do dziadków i przyjaciół. Dokładne informacje zaprezentowano w tabeli oraz na rysunku.

Tabela 10. Osoba, do której badany zwraca się w trudnej sytuacji

Odpowiedź	Badani ogółem N=50
		Lb.	%
Do rodziców	26	52,0 %
Do rodzeństwa	11	22,0 %
Do dziadków	3	6,0 %
Do przyjaciół	6	12,0 %
Do znajomych internetowych	2	4,0 %
Opisuję tę sytuację na blogu, portalu społecznościowym	2	4,0 %
Inne	0	0,0 %

Źródło: Opracowanie własne.

Rysunek 10. Osoba, do której badany zwraca się w trudnej sytuacji

Źródło: Opracowanie własne.

Tylko 24,0 % respondentów uważa, iż może porozmawiać z najbliższymi na wszystkie tematy. Zdanie to potwierdza, lecz nie tak zdecydowanie, 18,0 % badanych. Kolejne 34,0 % twierdzi, iż nie może rozmawiać z bliskimi osobami na wszystkie tematy. Pozostałe osoby nie mają zdania w tym temacie.

Tabela 11. Możliwość rozmowy z najbliższymi na wszystkie tematy

Odpowiedź	Badani ogółem N=50
		Lb.	%
Zdecydowanie tak	12	24,0 %
Raczej tak	9	18,0 %
Trudno powiedzieć	11	22,0 %
Raczej nie	16	32,0 %
Zdecydowanie nie	2	4,0 %

Źródło: Opracowanie własne.

Rysunek 11. Możliwość rozmowy z najbliższymi na wszystkie tematy

Źródło: Opracowanie własne.

Ponad połowa ankietowanych uważa, iż ma dobre kontakty z matką. Kolejne 38,0 % relacje te ocenia jako bardzo dobre. Pozostałe osoby natomiast oceniają je jako poprawne.

Tabela 12. Ocena kontaktów z matką

Odpowiedź	Badani ogółem N=50
		Lb.	%
Bardzo dobre	19	38,0 %
Dobre	27	54,0 %
Poprawne	4	8,0 %
Nie utrzymuję z nią kontaktów	0	0,0 %

Źródło: Opracowanie własne.

Rysunek 12. Ocena kontaktów z matką

Źródło: Opracowanie własne.

Większość osób uważa, iż ich kontakty z ojcem są bardzo dobre. Kolejne 34,0 % ocenia te relacje jako dobre. 20,0 % z kolei ocenia je jako poprawne. Pozostałe osoby nie utrzymują kontaktu ze swoim ojcem.

Tabela 13. Ocena kontaktów z ojcem

Odpowiedź	Badani ogółem N=50
		Lb.	%
Bardzo dobre	20	40,0 %
Dobre	17	34,0 %
Poprawne	10	20,0 %
Nie utrzymuję z nim kontaktów	3	6,0 %

Źródło: Opracowanie własne.

Rysunek 13. Ocena kontaktów z ojcem

Źródło: Opracowanie własne.

Niemal połowa respondentów ocenia swoje kontakty z rodzeństwem jako dobre. Kolejne 38,0 % ocenia je jako bardzo dobre. Pozostałe osoby natomiast uważają, iż kontakty te są poprawne.

Tabela 14. Ocena kontaktów z rodzeństwem

Odpowiedź	Badani ogółem N=50
		Lb.	%
Bardzo dobre	19	38,0 %
Dobre	24	48,0 %
Poprawne	7	14,0 %
Nie utrzymuję z nimi kontaktów	0	0,0 %

Źródło: Opracowanie własne.

Rysunek 14. Ocena kontaktów z rodzeństwem

Źródło: Opracowanie własne.

Badani odczuwają więzi z różnymi członkami swojej rodziny. Wśród nich ponad 54,0 % odczuwa silną więź z matką, a 48,0 % z ojcem. Ankietowani wymienili również rodzeństwo, babcie i dziadków, jak również ciocie i wujków. Szczegółowe informacje zaprezentowano w poniższej tabeli oraz na rysunku.

Tabela 15. Odczuwanie więzi z rodziną

Odpowiedź	Badani ogółem N=50
		Lb.	%
Z mamą	27	54,0 %
Z tatą	24	48,0 %
Z siostrą/bratem	19	38,0 %
Z babcią/dziadkiem	13	26,0 %
Z ciocią/wujkiem	7	14,0 %
Nie odczuwam	0	0,0 %

Źródło: Opracowanie własne.

Rysunek 15. Odczuwanie więzi z rodziną

Źródło: Opracowanie własne.

Interesującym pytaniem jest to, o ocenę kontaktów z rodziną w przypadku mniejszej ilości czasu korzystania z Internetu. Badani uważają, iż wówczas kontakty byłyby takie same. Jednak 26,0 % twierdzi, iż w takiej sytuacji spędzaliby więcej czasu z rodziną, co sprawiłoby, że kontakty te polepszyłyby się. Jednak 6,0 % sądzi, że kontakty byłyby gorsze, gdyż nie mogliby komunikować się z najbliższymi za pośrednictwem portali społecznościowych. Pozostałe osoby nie mają zdania w tym temacie. Dokładne informacje przedstawiono w tabeli i na rysunku.

Tabela 16. Ocena kontaktów z rodziną w przypadku mniejszej ilości czasu korzystania z Internetu

Odpowiedź	Badani ogółem N=50
		Lb.	%
Lepsze, bo spędzalibyśmy więcej czasu razem	13	26,0 %
Takie same	28	56,0 %
Gorsze, bo nie moglibyśmy się komunikować przez portale społecznościowe	3	6,0 %
Trudno powiedzieć	19	38,0 %

Źródło: Opracowanie własne.

Rysunek 16. Ocena kontaktów z rodziną w przypadku mniejszej ilości czasu korzystania z Internetu

Źródło: Opracowanie własne.

Zdecydowana większość ankietowanych, bo aż 78,0 % uważa, iż rodzina jest najważniejszą wartością. Kolejne 20,0 % sądzi, że jest ważna, lecz istnieją sprawy równie ważne. Jedna osoba jest odmiennego zdania i twierdzi, że są sprawy ważniejsze niż rodzina.

Tabela 17. Stosunek do rodziny

Odpowiedź	Badani ogółem N=50
		Lb.	%
Najważniejszą wartością	39	78,0 %
Jest ważna, lecz istnieją sprawy równie ważne	10	20,0 %
Istnieją sprawy ważniejsze niż rodzina	1	2,0 %

Źródło: Opracowanie własne.

Rysunek 17. Stosunek do rodziny

Źródło: Opracowanie własne.

Zdania na temat zaburzenia więzi rodzinnych przez portale społecznościowe są podzielone. Dokładnie połowa ankietowanych uważa, iż portale społecznościowe w znacznym stopniu zaburzają więzi rodzinne. Tylko 8,0 % jest odmiennego zdania. Pozostałe osoby nie mają zdania w tym temacie. Szczegółowe dane ukazano w tabeli oraz na rysunku.

Tabela 18. Opinia na temat zaburzenia więzi rodzinnych przez portale społecznościowe

Odpowiedź	Badani ogółem N=50
		Lb.	%
Zdecydowanie tak	9	18,0 %
Raczej tak	16	32,0 %
Trudno powiedzieć	21	42,0 %
Raczej nie	4	8,0 %
Zdecydowanie nie	0	0,0 %

Źródło: Opracowanie własne.

Rysunek 18. Opinia na temat zaburzenia więzi rodzinnych przez portale społecznościowe

Źródło: Opracowanie własne.

Zdecydowana większość, bo 68,0 % respondentów nie potrafi uzasadnić swojej odpowiedzi na temat zaburzenia więzi rodzinnych przez portale społecznościowe. Jednak 18,0 % sądzi, że zaburzenie to wynika z krótszego czasu spędzanego z rodziną. Pozostałe osoby natomiast uważają, iż poprzez portale społecznościowe jest słabsza komunikacja z najbliższymi.

Tabela 19. Uzasadnienie opinii na temat zaburzenia więzi rodzinnych przez portale społecznościowe

Odpowiedź	Badani ogółem N=50
		Lb.	%
Mniej czasu spędzanych razem	9	18,0 %
Słabsza komunikacja	7	14,0 %
Nie wiem	34	68,0 %

Źródło: Opracowanie własne.

Rysunek 19. Uzasadnienie opinii na temat zaburzenia więzi rodzinnych przez portale społecznościowe

Źródło: Opracowanie własne.

Znaczna część ankietowanych uważa, iż nie wyobraża sobie życia bez Internetu. Tylko 8,0 % uważa, iż potrafi funkcjonować bez korzystania z tego medium. Zdanie to potwierdza, choć mniej zdecydowanie, kolejne 26,0 %. Pozostali natomiast nie mają opinii w tym temacie. Dokładne dane zaprezentowano w poniższej tabeli oraz na rysunku.

Tabela 20. Możliwość życia bez Internetu

Odpowiedź	Badani ogółem N=50
		Lb.	%
Zdecydowanie tak	4	8,0 %
Raczej tak	13	26,0 %
Trudno powiedzieć	6	12,0 %
Raczej nie	11	22,0 %
Zdecydowanie nie	16	32,0 %

Źródło: Opracowanie własne.

Rysunek 20. Możliwość życia bez Internetu

Źródło: Opracowanie własne.

5.3. Weryfikacja hipotez

W niniejszej pracy sformułowano hipotezę główną, a mianowicie: Uważa się, że Internet w sposób negatywny oddziałuje na życie rodzinne; jak również 3 hipotezy szczegółowe.

Pierwsza hipoteza szczegółowa to: Twierdzi się, że duża ilość czasu korzystania z Internetu w negatywny sposób oddziałuje na jakość kontaktów członków rodziny. Do jej zweryfikowania postawiono badanym następujące pytania: Jak oceniasz swoje kontakty z mamą/tatą/rodzeństwem? Zdaniem większości badanych, ich relacje z bliskimi są poprawne bądź też dobre. Niewielka liczba osób określa je jako bardzo dobre. Można więc stwierdzić, iż hipoteza ta częściowo jest prawdziwa. Wynika to z faktu, iż spędzanie większej ilości czasu z rodziną w pozytywny sposób wpłynęłoby na relacje badanych z bliskimi.

Kolejna hipoteza to: Zakłada się, że współczesna rodzina spędza czas wolny na oglądaniu TV, rozmowach oraz uroczystościach rodzinnych. Do jej weryfikacji w kwestionariuszu ankiety zadano następujące pytanie: Jak najczęściej spędzasz czas z rodziną? Aż 58,0 % respondentów spędza swój czas z rodziną na oglądaniu TV. Ponadto 46,0 % przeznacza ten czas na rozmowy, a 18,0 % na uroczystości rodzinne. Przytoczone dane są dowodem na to, że postawiona hipoteza jest prawdziwa.

Ostatnia hipoteza to: Przypuszcza się, że badani korzystają z Internetu przez 2-3 godziny dziennie. Do jej weryfikacji zadano następujące pytanie: Jak dużo czasu poświęcasz na korzystanie z Internetu? Niemal połowa ankietowanych, bo 46,0 % spędza 2-3 godziny dziennie na korzystaniu z Internetu. Również ta hipoteza jest prawdziwa.

Przytoczone powyżej dane są dowodem na to, iż powyższe hipotezy znalazły swoje potwierdzenie w rzeczywistości.

5.4. Wnioski i postulaty

Biorąc pod uwagę powyższe wyniki badań można stwierdzić, iż Internet w znacznym stopniu oddziałuje na współczesną rodzinę. Członkowie tej grupy społecznej spędzają swój czas wolny w różny sposób. Jednak najpopularniejszą formą rozrywki jest wspólne oglądanie TV bądź filmów, zakupy lub wypełnianie codziennych obowiązków. Warto zauważyć, iż znaczna część respondentów spędza wiele czasu na przeglądaniu Internetu. Medium to jest dla nich źródłem informacji, sposobem kontaktowania się ze znajomymi oraz rodziną, jak również formą rozrywki.

Istotne jest to, że większość badanych ocenia swoje kontakty z bliskimi na dobre, a także twierdzi, że odczuwają więź z rodziną. Ponadto respondenci nie dostrzegają zaburzenia więzi z powodu portali społecznościowych. Jednak kilka osób zwraca uwagę na fakt, iż Internet zabiera im za wiele czasu, który mogliby przeznaczyć na wypełnianie obowiązków bądź rozmowę z bliskimi.

Biorąc pod uwagę powyższe wnioski, ważne jest to, aby rodzice kontrolowali czas spędzany przez dzieci w Internecie, poświęcali zdecydowanie więcej uwagi swojemu potomstwu. Ponadto należy podkreślić, iż wspólny czas powinni spędzać przede wszystkim na rozmowach, a także wspólnym rozwiązywaniu problemów. Zmiana ta z pewnością wpłynie korzystnie na funkcjonowanie rodziny oraz relacje między jej członkami.

---