8426


Wg. Międzynarodowego Stowarzyszenia Ergonomicznego (EA) ergonomia lub czynnik ludzki określa stosunki powstające między człowiekiem, a jego zajęciem, sprzętem i środowiskiem w najszerszym tego słowa znaczeniu, włączając w to sytuacje związane z pracą, zabawą, rekreacją i podróżą.

Wg. Polskiego Stowarzyszenia Ergonomicznego ergonomia zmierza do zastosowania narzędzi, maszyn, urządzeń, technologii materialnego środowiska pracy i życia, oraz przedmiotów powszedniego użytku do wymogów fizycznych i psychicznych człowieka.

Model struktury ergonomii

Grupa A- m.in.: antropologia(wymiary ludzkiego ciała), z antropometrią ( wymiary sprzętu np. krzesła), fizjologia pracy ( układ oddechowy, mięśniowy, pokarmowy, higiena), higiena pracy (eliminacja zagrożeń - chorób zawodowych), psychologia pracy, organizacja pracy i ekonomika pracy.

Grupa B - m.in.: ergonomiczna urbanistyka, architektura, inżynieria maszyn, ochrona pracy.

Podstawowy przedmiot badań ergonomicznych: układ człowiek - praca: człowiek - maszyna, człowiek - materialne środowiska pracy(hałas, wibracja, pyły, mikroklimat, oświetlenie), człowiek - stanowiska robocze.

Kierunki działania ergonomii: ergonomia korelacyjna - analiza już istniejących stanowisk pracy z punktu widzenia ich dostosowania do właściwości anatomicznych, fizjologicznych i psychicznych pracowników w obszarach: poprawa parametrów materialnych warunków w pracy, eliminacja nadmiernych obciążeń fizycznych i psychicznych; ergonomia koncepcyjna - stosowanie ergonomicznie prawidłowych rozwiązań już w fazie przygotowywania projektów maszyn i urządzeń, narzędzi stanowisk roboczych, hal i budynków, a także szkół, mieszkań i innych konstrukcji.

Koszty ponoszone przez pb z tytułu stosowania ergonomicznie wadliwych rozwiązań w procesie pracy: 1)wypadki przy pracy -koszty składek, odszkodowań, uszkodzeń urządzeń technicznych, absencja poszkodowanego, strata czasu poszkodowanego, świadków wypadku i kadry kierowniczej. 2) choroby zawodowe: absencja pracowników, koszty odszkodowania, przekwalifikowania lub przeniesienia na inne stanowiska pracy.3) zmniejszona wydajność pracy wszystkich pracowników: szybsze i większe zmęczenie pracą, zbędne ruchy robocze, zbyt duży wydatek energetyczny.

Korzyści z tytułu stosowania ergonomicznie prawidłowych rozwiązań: poprawa stanu zdrowia i higieny pracy, poprawa stosunków międzyludzkich, stabilizacja załogi, poprawa całokształtu stosunków międzyludzkich w społeczeństwie.

Praca : fizjologiczna - człowiek pracuje wtedy gdy wykonuje ruchy mięśniami prążkowanymi (praca dynamiczna) lub gdy utrzymuje je w stanie napięcia (p. statyczna); psychologiczna - aktywność umysłowa ukierunkowana na osiągnięcie określonego celu. Psychologia zalicza pracę człowieka do działań mających charakter … czyli nie pracuje ten, kto działa dla samej przyjemności i piękna działania; filozoficzna - praca to przede wszystkim proces zachodzący między człowiek a przyrodą. W procesie tym człowiek swym działanie doprowadza do wymiany materii z przyrodą, reguluje i kontroluje tą wymianę.

Praca a zawód pojecie pracy a zawodu nie sa synonimami. Zawod obejmuje konkretne rodzaje prac wykonywane przez okreslone grupy ludzi, wystepuje specjalizacja w okreslonych czynnosciach która prowadzi do specjalizacji konkretnych praz co nazywamy zawodowym… Zawod to system czynnosci wew spojny oparty na okreslonej wiedzy i umiejetnosciach skierowany na wytworzenie pewnego praduktu czy uslugi zaspokajajacych potrzeby. Czynnosci te wykonywane sa przez pracownika systematycznie i trwale.ich wykonywanie jest podstawa bytu ekonomicznego pracown; cxynnosci te i zwiazane z nimi konsekwencje spoleczne sa podstawa prestizu i spolecznej pracy czlowieka. 5 podst problemow wyst w pracy ludzkiej 1podjecie pracy przez czlow wywoluje okreslone skutki prawne, okreslone uprawnienia i obowiazki 2mozliwosci dzialania zarówno fiz jak i umyslowe sa ograniczone-wymiary antroprometryczne granice dopuszczalnego wysilku, mechanizm powstawania i przebiegu zmeczenia 3 zroznicowanie i zmiennosc w czasie tych cech czlow oraz wplyw tych cech na mozliwosc dzialania-badanie pracy i coch pracow, dobor kadr 4.wydajnosc pracy ludzkiej zalezy od czynnikow obiektywnych i subiektywnych, motywacji i metody kierowania pracown (aby wydajnie pracowac nie trzeba tylko umiec, trzeba także chcieć) 5.zespolowa forma dzialanie pracown; wiezi formalne i nieform w zespolach kier. Uwarunkowania i efektywnosc dzialan zespolow jest inna niż pojedynczego pracown.motywacja do pracy-potrzeby ludzkie potrzeby jest to subiektywne poczucie braku czegos co jest niezbedne do zycia. Dzialanie jest nastepstwem odczuwania niezaspokojonych potrzeb. Ludzie pracuja: dzialaja nie dlatego ze osiagneli to co chcielilecz dlatego ze odczuwaja braki czegos co musza swym dzialaniem zdobyc. Warunki w jakich nastepuje zdobywanie srodkow zaspokajajcych potrzeby ksztaltuja jednoczesnie te potrzeby. Wywolane przez potrzeby czynnosci powtarzaja się utrwalaja i staj się nawykiem, mogą istniec ludzie którzy pracuja pomimo braku potrzeb bo to praca jest ich potrzeba. Teoria potrzeb Maslowa(potrzeby nizszego i wyzszedo rzedu); T. czynn motyw i higien Herzberga przeciwienstwem nizadowolenia nie jest zadoolenie z pracy ale brak niezadowolenia. Czynn prowadzace do niezadowolenia z pracy: nadzor,stosunki z przelozonymi,warunki pracy, zycie osobiste,stosunki z podwladnymi,pozycja,bezpieczenswto. CZ prow do zadow z pracy: osiagniecia,uznanie,odpowiedzialnosc,awanse,rozwoj osobisty.Potrzeby ludzkie jeśli je rozumiemy to potrafimy skutecznie oddzialywac na pracown i na potrzeby.

3.OBSZARY ADAPTACJI DO PRACY:

1.przystosowania do funkcji zawodowych: wiedza ogólna i specjalistyczna - predyspozycja psychologiczna -stopień złożoności wymogów stanowiska pracy

2.przyst. do fizycznego środowiska: -uwzględnia specyfikę stanowiska pracy pod względem: mikroklimatu, pyłu, oświetlenia, hałasu, wibracji, promieniowania

3.przyst. do społecznego środowiska pracy: -całokształt relacji jednostki z grupą pracowniczą

Pozytywne konsekwencje adaptacji do pracy: -zachowanie pracownika -identyf. pracownika z gr.-stabilizacja załogi -szybkie dochodzenie do sprawności zawodowej i osiąganie wymaganej wydajności i jakości pracy.

Konsekwencje: - zadowolenie pracownika -stan równowagi między potrzebami pracownika a osiągnięciami

Zadowolenie z pracy - może mieć charakter przejściowy lub stały oraz nie jest zjawiskiem jednorodnym (interesująca praca, odpowiednie warunki pracy, stałość pracy, płaca, h pracy)

Nieudana adaptacja: -fluktuacja załogi -niechęć do pracy -nieuspr. absencja -skłonność do wypadków -brak identyfikacji z zakładem -pogorszenie stosunków międzyludz.-flustracja, agresja. FRUSTRACJA-o stan psychiczny (emocjonalny), pojawiający się wtedy gdy,

pracownik chce osiągnąć konkretny cel, zadanie lub zaspokoić potrzebę, ale

napotyka na przeszkody utrudniające lub uniemożliwiające mu zrealizowanie

tych dążeń.

AGRESJA może być skierowana przeciwko przedmiotowi lub

osobie, o której wiadomo, że jest przyczyną agresji.Może prowadzić

do mniej lub bardziej bezpośredniej, fizycznej lub psychicznej napaści na źródło frustracji.

APATIA bierność, zobojętnienie, niedbalstwo, ogólne zniechęcenie do

życia, minimalizacja wszelkich dążeń.

KONTESTACJA Pracownicy, którzy ujaniają swoje niezadowolenie z istniejących warunków pracy w postaci malkontenctwa, niesubkoordynacji, niechęć do autorytetów, zmian w org.

Systemy makroergonomiczne: zorganizowanie społeczności, złożone z ludzi i tworów techniki, realizujące produkcyjne cele. SM dysponuje cechami konkurencyjnego podmiotu rynkowego w odniesieniu do wyodrębnionych całości org.

Systemy makroergonomiczne charakteryzuje: koniecznosc rywalizacji na rynku oraz akceptowanie zroznicowanych strategii tej rywalizacji;- konieczność uzgodnień w odniesieniu do takich aspektów jak znaczenie i traktowanie ogólnie pojętego bezpieczeństwa na tle wartości i kompetencji w konkurencji rynkowej;- stosowanie strategii konkurencyjnych.

Materialne warunki pracy-całokształt czynników z którymi człowiek spotyka się w toku wykonywania pracy zawodowej. Dzielą się one na: *rzeczowe warunki pracy-maszyny, urzadzenia, wyposażenie pomocnicze, pomieszczenie pracy oraz stanowisko robocze oddziaływujące bezpośrednio na człowieka. Warunkują one możliwe do zastosowania warianty rozwiązań organizacyjnych. *fizyczne, chemiczne i biologiczne- mikroklimat, pyły, oświetlenie, hałas, drgania i wstrząsy ora promieniowanie; rozpuszczalniki przemysłowe, farby, lakiery, pary nieorganiczne itp.; biologiczne czynniki czyli wirusy bakterie itp.

Mikroklimat- zespół elementów meteorologicznych typowych dla określonego pomieszczenia lub obszaru. Do podstawowych czynników kształtujących mikroklimat środowiska zalicza się: temp.powietrza, wilgotność i ruch powietrza, temp.otaczających płaszczyzn, ciśnienie atmosferyczne w niektórych przypadkach.

Optymalne wartości poszczególnych elementów mikroklimatu kształtują się następująco: temp.powietrza 16-22'C; temp.otaczających powierzchni nie powinny odbiegać od temp.powietrzA o więcej niż 2-3'C w górę lub dół; w pomieszczeniach ogrzewanych pożądana jest wilgotność względna od 30-70% a w przedziale 40-50% stwarza dobre samopoczucie mikroklimatyczne; wilgotność względna 30% występuje przy temp.powyżej 23%; predkosc ruchu powietrza w pomieszczeniu gdzie jest wykonywana praca powinna być dostosowana do jej rodzaju. Generalnie uznane jest ze optymalna prędkość ruchu 70,2m/s.

Komfort termiczny-gdy wyrazone jest w 80%pracowników zadowolenie ze środowiska termicznego to można mówić o komforcie.

Dyskomfort termiczny-niezadowolenie przybiera dwie formy-dyskomfortu całkowitego (środowisko ciepłe lub zimne) i dyskomfortu lokalnego.

Biologiczne skutki pracy w gorącym mikroklimacie: udar cieplny; wyczerpanie cieplne; odwodnienie; bolesne skurcze mięśni i inne dolegliwości ze strony mięśni; zmiany skórne.

Wykaz środków zmniejszających obciążenie cieplne- instalowanie źródeł wysokiej temperatury na zewnątrz budynków lub w pomieszczeniach gdzie nie przebywają ludzie; zastępowanie źródeł ciepła innymi wytwarzającymi mniej energii czy pełna automatyzacja stanowiska pracy; częściowa automatyzacja stanowiska pracy; zmniejszenie czasu ekspozycji na działania ciepła przez:tworzenie brygad, zmienność pracy zwłaszcza w okresie letnim; zwiększanie czasu odpoczynku w pomieszczeniach klimatyzowanych; rozmieszczenie maszyn i urzadzen wytwarzających ciepło; stosowanie odzieży zabezpieczającej przed promieniowaniem w środowiskach gorących i suchych.

Wykaz środków zmniejszających pracę w zimnym mikroklimacie:- w temp. Poniżej 4'C pracownicy powinni stosować odzież ciepłochłonną;- w temp. poniżej -1'C pracownicy powinni używać rękawic chroniących ręce przed odmrożeniem i zapewniających sprawność czynnościową;-siedziska, metalowe uchwyty narzędzi i urządzenia sterownicze powinny być pokryte materiałem termoizolacyjnym(skóra, drewno) maszyny i urządzenia powinny być tak zaprojektowane aby ich obsługa mogła się odbywać bez zdejmowania rękawic;- jeśli praca wykonywana jest ciągle w temp -7'C lub niżej należy pracownikowi udostępnić ogrzane pomieszczenia w pobliżu miejsca pracy, z których powinni korzystać w regularnych odstępach czasu, zależnych od warunków zimnego środowiska;- w czasie pracy w zimnym środowisku pracownikom należy podać gorące posiłki i napoje.

-w czasie pracy w zimnym środowisku pracownikom należy podawać gorące posiłki i napoje

PYŁY

Zasadnicze źródła pyłów w środowisku pracy:

- wytwarzane w procesach produktów, których materiałem lub składnikiem jest pył;

- mieszanie, przesiewanie, pakowanie, odważanie i magazynowanie materiałów pylistycznych

- spalanie paliw, śmieci

- prac rolniczych

-pyły wprowadzane do środowiska w wyniku działania wentylacji lub występowania inflirtacji powietrza

Wchłanianie pyłów do organizmu człowieka:

-przez skórę

-przez przewód pokarmowy

-przez układ oddechowy

Stopień szkodliwości pyłów zależy od:

-wymiaru ziarna pyłu

-kształtu ziarna pyłu

-rodzaju pyłu

-stężenia zapylania

-czasu działania zapylenia

Klasyfikacja oparta na biologicznych właściwościach pyłów:

- o działaniu drażniącym

Węgiel, żelazo, karborund, szkło, aluminium, związki baru → kaszel

- O działaniu zwłókniającym

azbest, kaolin, pył z kopalni węgla lub ruda żelaza → uszkodzenia układu oddechowego i krążenia; → Zwiększają predyspozycje ustroju ludzkiego w kierunku gruźlicy i innych chorób o charakterze infekcyjnym, jak również w kierunku nowotworów układu oddechowego (azbest), a także pylicy płuc,

- o działaniu uczulającym

bawełny, wełny, konopi, lnu, drewna, sierści, jedwabiu itp. oraz niektóre pyły pochodzenia chemicznego: pyły leków i niektórych metali jak: arsenu, miedzi, chromu. → Zwiększają predyspozycje organizmu ludzkiego w kierunku chorób pochodzenia infekcyjnego oraz są przyczyną anatomicznego i czynnościowego uszkodzenia narządu oddechowego i krążenia

- o działaniu toksycznym

nie pozostają one długo w formie cząsteczek stałych w płucach. → działanie typowe dla trucizn

Eliminacja lub ograniczenie narażenia pracowników na pyły:

OŚWIETLENIE

Barwy

Oddziaływanie:

- estetyczne,

- psychologiczne,

- fizjologiczne,

- funkcja informacyjno-ostrzegawcza

Zasady stosowania barw w miejscu pracy:

- nie stosować zbyt wielu barw w jednym pomieszczeniu;

- w pomieszczeniach o małych rozmiarach stosować barwy jasne, mało nasycone, które optycznie powiększają przestrzeń;

- pomieszczenia bardzo duże dzielić za pomocą akcentów kolorystycznych na mniejsze części;

- w pomieszczeniach, gdzie wykonuje się prace wymagające koncentracji wskazane jest stosowanie kolorów odprężających: jasnozielonego lub jasnoniebieskiego;

- przy pracy monotonnej zaleca się malowanie dużych płaszczyzn na kolor żółty oraz stworzenie kilku elementów barwnych, działających ożywczo, przyciągających wzrok;

- w pomieszczeniach pracy personelu kierowniczego należy wykorzystać do malowania ścian całą gamę odcieni koloru żółtego lub pomarańczowego, które zachęcają do wysiłku umysłowego;

- maszyny, sprzęt i wyposażenie pomocnicze powinny być pomalowane na kolory spokojne, obojętne (szarozielone, szaroniebieskie, beżowe), które dają się w sposób harmonijny wkomponować w każdą całość.

Funkcja informacyjna:

- czerwona - sygnalizuje zatrzymanie, stop i zakaz, np.: znak stopu, znaki zakazu i wyłącznik awaryjny;

- niebieska - informuje o nakazie, np.: obowiązek stosowania środków ochrony indywidualnej i służy jako tło dla tablic informacyjnych.

- żółta - ostrzega przed możliwością wystąpienia niebezpieczeństwa, np.: niebezpieczne przejścia, progi czy przeszkody, działaniem środków chemicznych;

- zielona - sygnalizuje bezpieczeństwo i pierwszą pomoc, np.: drogi ewakuacyjne i stanowiska udzielania pierwszej pomocy;

Oświetlenie-sprawność ta określana jest przez:1.Ostrość widzenia-zdolność rozpoznawania najmniejszych przedmiotów lub płaszczyzn.Rozróżnia się ostrość rozdzielczą(osobne postrzeganie blisko siebie leżących przedmiotów)i wrażliwośc na kształty 2.Szybkość rozróżniania-okres czasu,który upływa od momentu pojawienia się przedmiotu w polu widzenia do jego dostrzeżenia.Szybkość spostrzegania jest tym większa im wyższy jest średni poziom luminacji między przedmiotem a otoczeniem(kontrast) 3.Wrażliwość kontrastów-zdolność postrzegania różnic jasnośći między obiektami w przestrzeni lub między częściami obserw.przedmiotu.

Ilościowy i jakościowy stan oświetlenia warunkuje 2 funk.narządu zwroku 1.ZDOLNOŚĆ AKOMODACJI-zdolność oczu do wyraźnego,ostrego widzenia przedmiotów znajdujących się w przestrzeni w różnych odległ.od oczu,pomiędzy pkt. Dali,a bliży wzrokowej.Umiejętnośc ta zanika w miarę starz.się 2.STOPIEŃ ADAPTACJI WZROKU-pozwala na prawidłowe funkc.narządu wzroku w zależności od zmian warunków oświetlenia a przede wszystkim jaskrawość światła,ponieważ zmiana oświetlenia towarzyszy zmiana jasności różnie barwnych przedmiotów.Adaptacja oka do ciemności trwa 30min.a najw.zmiany zachodzą w ciągu pierwszych 8-10min.Najw.tempo adaptacji narządu wzroku występuje w ciągu pierwszych 2-3min,a bezwzględny próg pobudliwości osiąga po 8-10min

Oświetlenie:*nagła zmiana warunków oświet.w czasie przejścia z ciemnośći do jasnego światła*często powoduje całkowitą utratę możliwości rozróżnienia przedmiotów i postrzegania zmian zach.w otoczeniu Najważniejsze zasady racjonalnego oświet.miejsca pracy: *dostateczne natężenie oświet.oraz rodzaj i barwy światła,które należy dostosować do rodzaju wykonywanej pracy*w polu widzenia człow.powinna być zachowana jednakowa jasność przez cały czas pracy*źródła świat.które powinny być tak rozmieszczone aby nie powodować zjawiska olśnienia*osłaniać lub usuwać z pola widzenia przedmioty błyszczące,stosować oświetlenie pośrednie lub łagodne przejścia zamiany oświetlenia w miejscu pracy*stałość oświet.które oznacza że źródło światła nie powinno char.się drganiami i wahaniami*nie należy stawiać stanowisk przodem do okna*ważny czynnikiem jest rozmieszczenie przedmiotów wokół stanowiska pracy

Hałas

- dźwięki, które przeszkadzają lub utrudniają wykonywanie pracy bądź w danym miejscu i czasie są niepożądane i szkodliwe dla zdrowia.

Wpływ na człowieka:

- Szkodliwy - wywołuje skutki zdrowotne:

Narządu słuchu: upośledzenie i uszkodzenie narządu słuchu

Przy wysokich poziomach natężenia hałasu zaobserwowano silne bóle i zawroty głowy, dezorientację i oczopląs

Układ pokarmowy: zmniejszenie czynności gruczołów trawiennych

W przemianie materii, spadek masy ciała

Układu mięśniowego: wzrost napięcia wszystkich mięśni z silniejszymi ich skurczami odzwierciedlające się nachyleniem tułowia…

- Dokuczliwy - wywołuje poczucie dyskomfortu:

Uczucie niezadowolenia

Podenerwowanie

Trudności z koncentracją

Wydłużony czas reakcji na bodźce świetlne i słuchowe

Redukcja lub likwidacja zagrożenia związanego z hałasem:

- Informacja o poziomie hałasu wytworzonego przez maszyny, urządzenia i narzędzia przy ich zakupie

- Zmianie procesów technologicznych

- Fizycznym oddzieleniu, eliminowaniu bądź osłonięciu źródeł głośnego hałasu

- Pokrywaniu ścian i sufitów materiałem pochłaniającym hałas

- Używaniu ochronników słuchu

- Redukcji czasu pracy i stosowanie przerw w pracy

- Zaznaczenie hałaśliwych stref pracy

Materialne warunki pracy

Wibracje - drgania wywołane kontaktem człowieka z urządzeniem mechanicznym(pojazdem, maszyną, narzędziem), które mogą powodować negatywne skutki dla zdrowia człowieka.

Drgania obiektów mogą być powodowane przez:

-zewnętrzne źródła, w tym wypadku drgania są przenoszone przez podłoże i wprawiają w ruch drgający punkt podparcia maszyn i urządzeń, a samo źródło drgań może znajdować się w znacznej odległości.

-wewnętrzne źródła - drgania wywołane przez maszyny znajdujące się wew. budynku. drgania maszyn powodowane są przez siły bezwładności poruszających się elementów: niedokładności wykonania i montażu maszyn i urządzeń, zużycie elementów, elementy znajdujące się w ruchu posuwisto-zwrotnym.

Drgania są przenoszone do organizmu człowieka przez: kończyny górne - ma miejsce miejscowe oddziaływanie na organizm człowieka m.in. młotki, wiertarki, dźwignie sterujące;

stopy, plecy, biodra - występuje tutaj oddziaływanie ogólne na organizm, m.in. siedliska i podłogi środków transportu, platformy drgające

Oddziaływanie wibracji na organizm człowieka - budowa człowieka sprzyja ochronie biernej przed oddziaływaniem drgań i wstrząsów.

Oddziaływanie może być: szkodliwe - choroba wibracyjna (schorzenia naczyń krwionośnych, uszkodzenia w układzie kostno-stawowym, zmiany w układzie nerwowym); dokuczliwe- bezsenność, zakłócenia koordynacji ruchowej, trudności w prawidłowej wymowie, utrudniona koncentracja i osłabienie pamięci)

Ograniczenie narażenia pracownika na drgania:odpowiednia eksploatacja maszyn i urządzeń, eliminacja zanieczyszczeń w pomieszczeniu, odpowiedni dobór kształtów i wymiarów współpracujących ze sobą elementów, ze względu na istotny wpływ zimna i wilgoci w przebiegu choroby wibracyjnej, na uchwyty maszyn i narzędzi powinne być zakładane materiały termoizolacyjne.

Promieniowanie - energia rozprzestrzeniająca się w postaci fal elektromagnetycznych. Każdy rodzaj promieniowania cechuje długość fali i częstotliwość drgań.

Promieniowanie podczerwone - stanowi 50% promieniowania słonecznego i jako promieniowanie temperaturowe(cieplne), gorące ściany pieców, rozgrzane konstrukcję, rurociągi, podesty, rozgrzany metal.

Oddziaływanie na człowieka - układ krążenia i mechanizmy termoregulacji, wzroku -powstanie zaćmy oraz procesów zapalnych spojówek, skóra - oparzenia od 1-3 stopnia.

Zabezpieczanie przed szkodliwym oddziaływaniem - ustalenie najwyższych dopuszczalnych natężeń, przesłony wodne, metalowe, powietrzne w formie kabin, natrysków, regulacja czasu eksploatacji, stosowanie sprzętu ochrony osobistej na skórę i oczy.

Promieniowanie nadfioletowe - promieniowanie słoneczne, procesy spawalnicze, lampy rtęciowe lub łukowe, niektóre procesy syntezy chemicznej.

Oddziaływanie - wzrok - mglista poświata, stany zapalne rogówki i spojówki, skóra - opalenizna (rodzaj pigmentacji o odcieniu szarym lub zmiany zapalne na skórze zwane rumieńcem)

Zabezpieczanie - stałe lub przenośne ścianki, parawany pokryte farbą(biel cynkowa lub tytanowa), środki ochrony osobistej - tarcze lub przyłbice spawalnicze ze specjalnymi filtrami, osłaniającymi całą twarz, uszy i szyję, rękawice spawalnicze

Promieniowanie jonizujące - promieniowanie kosmiczne, pierwiastki znajdujące się w skorupie ziemskiej, w materiałach budowlanych oraz występujące w organizmie człowieka (głównie potas), urządzenia i maszyny wykorzystywane w usługach medycznych, w technice, w energetyce jądrowej oraz w badaniach naukowych

Następstwa: niestochastyczne - uszkodzenia skóry, szpiku kostnego, naczyń krwionośnych, nabłonka przewodu pokarmowego, włóknienie w różnych narządach, stochastyczne - zmiany genetyczne u potomstwa w wyniku działania (bezprogowego) na materialne podłoże informacji genetycznej w komórce, jest czynnikiem teratogennym, czyli ma wpływ na wady rozwojowe płodu ludzkiego.

Stanowisko komputerowe

Konsekwencje pracy na stanowisku komputerowym dla organizmu człowieka:

Stół

Monitor

Krzesło

Stres przy obsłudze komputera

Czas pracy przy monitorach ekranowych ograniczał się do 4-5h/dzień.

Redukcja stresu

Kro nie powinien pracować przy komputerach:

__________________________________________________________________________________

W7: SYSTEM NERWOWY CZŁOWIEKA,A PRACA UMYSŁOWA

Praca umysłowa-zamiana siebie samego z człow.nie wiedzącego na wiedzącego przez wykonywanie następujących czynności:*przyswajania wiadomości lub nabywania inf*transformowania oraz systematyzacji tych wiad.w celu rozw.różnego rodzaju problemów*przekazywania wiad.osobom trzecim

System nerwowy człow.1.centralny ukł.nerwowy (mózg i rdzeń kręgowy) funkcje:*percepcyjna-analiza odbieranych wrażeń zmysłowych*motoryczna-formowanie sygnałów sterujących do mięśni realizujących dowolne ruchy*asocjacyjna-kojarzenie i integracje różnych inf.*regulacyjna-nadzór nad stabilizacją parametrów organizmu i funkcj-em narządów wew-ych*wyższych czynności psych-ych,tj:myślenie,łącznie z abstrakcyjnym,pamięć,świadomość,kojarzenie i podejmowanie decyzji,formowanie pojęć,emocje i zdolność antycypacji

2.obwodowy ukł.nerw.- funkcje:*inf.od receptorów(zmysły)przez wiązki włókien ner-ych do środkowego syst.nerw-go,gdzie są przetwarzane i analizowane*sygnały sterujące do efektorów-mięśni.

3.wegetatywny ukł.nerw.-funkcje*kieruje czynnościami narządów wew-ych(krążenie krwi,narządy oddechowe,trawienne,wydalnicze,gruczoły dokrewne itp.)*Jest więc regulatorem procesów wegetatywnych,zach-ych w narządach wew-ych,nie kontrolowanych przez świadomość

UKŁ.POBUDZAJĄCY Funkcje:polega głównie na tym,że człow.może dostosować swoją gotowość reakcji umysłowej i fiz.do istniejących potrzeb,które wynikają z syt.w otaczającym świecie Działanie:*jest stymulowany gł.z zewnątrz(narządy zmysłów,świadomość,ukł.mięśniowy)*reguluje swoje pobudzające działania sam*przyspieszenie tętna*wzrost ciśnienia krwi*zwiększenie wyzwalania się cukru z wątroby*wzmożenie przemiany mat.i napięcia mięśniowego.Organizm zostaje nastawiony na wydatkowanie energii zw.z pracą,walką lub ucieczką.

UKŁ.HAMOWANIA Funkcje:*nastawienie org.człow.na procesy wypoczynkowe*odzyskanie wydatkowanej en.i przyswojenie skł-ów żywnościowych Działanie:*zaobserwować spadek tętna i ciś.krwi*oddychanie staje się rzadsze*słabnie przemiana mat.*zmniejsza się napięcie mięśniowe*wzrasta czynność narz-ów trawiennych dla celów przyswojenia sobie en.Układ hamowania a miejsce pracy:*ocenia się pracę jako nieatrakcyjną*motywacja do pracy jest słaba*sama praca nie stawia wielkich wymagań*bodźce płynące ze świata zew-go są nieliczne i powstają rzadko.

POBUDZANIE I HAMOWANIE:*rozprzestrzenianie się procesu hamowania-irradiacja(promieniowanie)*koncentracja ogniska pobudzania lub hamowania*indukcja wzajemnej(równoczesnej)

Irradiacja Skutkiem rozprzestrzeniania się*na całą korę mózg.może być sen*procesu pobudzania jest stan pogotowia Koncentracja ogniska pobudzania lub hamowania *koncentracja pobudzania np.stan dowolnej uwagi,kiedy człow.potrafi skupić uwagę na 1 czynności,a bodźce nie zw.z ta czynnością w ogóle nie docierają do jego świadomości.Zew-nym przejawem takiej koncentracji jest roztargnienie,które mimo swych neg-ych cech,jest czynnikiem pożądanym w pracy umysłowej

INDUKCJA NASTĘPOWA-kom-ki nerw.w samym ognisku pobudzania lub hamowania zmieniają swój stan czynnościowy na stan o przeciwnym znaku.Ognisko pobudzania zmienia się z czasem w ognisko hamowania i odwrotnie

PAMIĘĆ:pamięć świeża(operacyjna)-dot.wydarzeń odbywających się na krótko przed rozpoczęciem czynności roboczych lub w ich trakcie.(Jej pojemność:9 cyfr w ukł.dwójkowym;Ok.8 w ukł.dziesiętnym;7 liter alfabetu;5 prostych wyrazów)*pamięć trwała-gromadzone są wiad-ści nabywane w procesie edukacji szkolnej,dośw.zawodowego i życiowego.

UWAGA:*uwaga dowolna-podlega woli człow.i służy w uczeniu się i skupianiu przy pracy*uwaga mimowolna-nie wymaga wysiłku ani skupienia woli,np.działanie barw,mowy,muzyki.W miarę nabywania wprawy w pracy wiele czynności przesuwa się z uwagi dowolnej do uwagi mimowolnej.

Cechy uwagi:1.Koncentracja*od wlk.sfery skupienia:zakres uwagi jest ograniczony*od jednolitości przedmiotu obserwacji*od intensywności cech,które należy zapamiętać*od ruchu obserwowanego przedmiotu 2.Podzielność*automatyzm czynności*połączenie zespołu czynności w 1 system,np.reakcje sensomotoryczne,skupienie uwagi na sygnale,a później na realizacji decyzji*jednorodność przedmiotów*jednoczesne wykonywanie czynności 3.Przerzutność*zainter.pracownika pracą,która wykonuje i na którą się przerzuca*umiejętność przewidywania potrzeby przerzucania uwagi na inne czynności 4.Trwałość*brak silnych bodźców rozpraszających(hałas,rozmowa)*ciekawa praca oraz bodźce skłaniające do wytrwałej pracy przez dłuższy czas*zmiany w przedmiocie pracy,jako że trudno jest przez dłuższy czas utrzymywać napiętą uwagę na przedmiocie nieruchomym

ZASADY HIGIENY UMYSŁOWEJ 1.Przestrzeganie wartości kalorycznych spoż.posiłków(*35%-śniadanie*40%-ob.*25%-kol.) 2.regularne uprawnianie sportu:*dobrze patrzeć*uważnie słuchać*odpor.na ból i zmęczenie*koordynacja ruchów*pomaga w myśleniu logicznym*przejrzystość i konkretność procesów myślowych*aktywności i wytrwałości myślenia*przezwyciężania przeszkód

UMIEJĘTNOŚĆ ODPOCZYWANIA-jest odwrotną str.umiejętności pracy

_________________________________________________________________________________________

W8:ERGONOMIA DLA OS.W STARSZYM WIEKU Char.symptomy obniżonej wraz z wiekiem wydolności fiz.,fizjolog.,psych-nej:*obniżona wydajność ukł.mięś-go.W 65r życia siła mięśni u mężcz.=ok80-90%w stos.do mężcz.w wieku25lat,a u kobiet=ok70-80%.Przeciętnie siła mięśni u kobiet w młodym wieku=65% siły mężczyzn w tym samym wieku*degradacja ukł.kostnego(zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa,osteoporoza-prowadzi do kruchości ukł.kostnego i zwiększenia prawdop.złamania kości u kobiet po 40r życia,a u męż.po60*zmniejszona wydolność ukł.krążeniowo-płucnego.Max czas pracy bez przerwy dla 25-letniego męcz.=8h przy częstotliwości skurczów serca 110/min i max zużyciu tlenu 3l/min,a praca przy takim samym obciążeniu dla męcz.50-letniego=4-6h przy częstotliwości skurczów serca 140/min i max zużyciu tlenu 2l/min*degradacja zmysłu dotyku.W wyniku zmniejsz.się liczby organów wrażliwości dotykowej(tzw.ciałek Meissnera)usytuowanych na pow.dłoni,którym towarzyszy zmniejszenie wrażliwości na drgania*pogorszenie funkc.ukł.nerw.przejawiające się przede wszystkim osłabieniem funkc.pamięci świeżej u os.starszych*nabywanie nowych umiejęt.przez os.starsze wymaga specjalnego sposobu szkolenia*zmiany Zach.w funkc-ch centralnych,zw-ych z przetwarzaniem inf.i podejmowaniem decyzji,co odzwierciedla się wydłużeniem czasu reakcji na bodźce alternatywne*starzenie się jest zw.ze stałym zmniej.się zdolności uczenia się,zwłaszcza nowych zad.i ze zrywaniem z nabytymi przyzwyczajeniami*wg Valentin pow.45r żyć.przeważnie zanika zdolność przestawiania się na inny rodzaj zawodu Wiek człowieka a zmiany predyspozycji Wraz z wiekiem maleje:*spraw.umysłowa i umiejętność dostosow.się*szybkość postrzegania i przetwarzania inf,a tym samym szybkość reakcji,szczególnie w złożonych syt.*zdolność abstrakcyjnego rozumienia*pamięć*zdolność uczenia się*siła fiz.*odporność na stałe,duże fiz.i psych-ne obciążenia i ujemne wpływy otoczenia*sprawność zmysłów wzroku,słuchu,dotyku Prawie niezależne od wieku są:*zakres wiedzy*umiejęt.znalezienia się codziennych syt-ch*uwaga i zdolność do koncentracji*znajomość języków*szybkość ruchów(o nie najwyższej sprawności) Wraz z wiekiem rośnie:*dośw.zawodowe*umiejętność oceny*zdolność pojmowania*samodzielność*umiejęt.współżycia i współpracy*umiejęt.prowadzenia konwersacji*trafność klasyfikowania rozw.konstrukcyjnych*wprawa umysłowa i fiz.*dokładność rozw.złożonych zadań*poczucie opow.i wzbudzania zaufania*zrównoważenie i poczucie ciągłości*dojrzałość i pozytywne podejście do pracy Zalety pracowników w starszym wieku:*fluktuacja wśród os.starszych jest o wiele mniejsza,a ich bogate dośw.zawodowe pozwala na wyrównanie wielu przejawów zmniejszającej się sprawności zawodowej*u większości starszych pracow-ów występuje bardzo duże zainter.swoją pracą i bardzo rzadko opuszczają swoje stanowisko pracy z błahych powodów*starsi pracow.są z reguły bardziej niż młodzi dośw.w pracy,świadomi swoich obowiązków,opow.-lni,pewni,wypróbowani*wśród osób starszych mniejsza jest wypadkowość w pracy*nieobecność w pracy w następstwie choroby u ludzi starszych jest rzadsza niż u młodych pracow.choć czas choroby jest dłuższy ZASADY RACJONALNEGO ZATRUDNIANIA OSÓB W STARSZYM WIEKU:zmian w zakresie org-ji stanowiska i miejsc pracy,mające na celu dostosowanie ich do zmniejszonych możliwości psychofiz-ych pracownika przez wdrożenie odpowiednich ergonomicznych rozw.organizacyjno-technicznych,np. mniejszy wymiar godzin*obniżenie wymagań pracy w stosunku do pracow.*przesunięcie pracow.na inne stanowisko pracy,na którym wykonywana praca w mniejszym stopniu obciąża organizm,np.duże możliwości wykonywania pracy oferuje sfera usług

___________________________________________________________________________________________

W9:CZYNNIKI ERGONOMICZNE W KSZTAŁT.ŚRODOWISKA PRACY Cechy antropometryczne pomiary antropometryczne opisują sylwetkę:*wyprostowaną. Zajmuje się tym antropometria klasyczna: statyczna i dynamiczna *naturalną, jaką przyjmuje człowiek podczas wykonywanej czynności - zajmuje się tym antropometria ergonomiczna.

Cechy statyczne (w pozycji nieruchomej: stojącej, siedzącej i leżącej)

Pomiary wysokości, które służą do określenia odległości punktów antropometrycznych od położenia, na którym stoi lub siedzi badany:

Cechy dynamiczne

Zasięg rozpiętości ruchów kończyn i ich części

Poszczególne typy stref pracy

Informacje o cechach antropometrycznych

Kwantyle

Pozycje człowieka przy wykonywaniu pracy

oraz formy pośrednie

POZYCJA LEŻĄCA

górnictwo oraz przy prace montażowe

POZYCJA KLĘCZĄCA I KUCZNA

górnicy, brukarze, posadzkarze i formierze.

POZYCJA SIEDZĄCA

NIEWŁAŚCIWA POZYCJA SIEDZĄCA

kierowcy pojazdów, księgowi, szwaczki, maszynistek lub na stanowiskach komputerowych.

POZYCJA STOJĄCA

POZYCJA STOJĄCA - dolegliwości

POZYCJE POCHYLONE LUB WYMUSZONE

Energia potrzeba do utrzymania ciała w tej pozycji jest zależna od kąta pochylenia ciała, ciężaru podtrzymywanego przedmiotu lub narzędzia oraz od tego, w jakiej odległości od tułowia manipuluje się przedmiotem lub narzędziem.

Optymalna pozycja przy pracy

RĘCZNE PRZEMIESZCZANIE CIĘŻKICH PRZEDMIOTÓW

plecy należy trzymać prosto (postawa wyciągnięta). Przy zaokrąglonych plecach znacznie zwiększa się niebezpieczeństwo wypadnięcia tarczki kręgowej.

RĘCZNE PRZEMIESZCZANIE CIĘŻKICH PRZEDMIOTÓW

Metody przy projektowanie stanowisk pracy z wykorzystaniem danych antropometrycznych

STATYSTYCZNA

MANEKINÓW PŁASKICH (FANTOMÓW)

DWUWYMIAROWE MODELE CZŁOWIEKA (MANEKINY),

METODA WYKORZYSTYWANIA SCHEMATÓW OBSZARÓW PRACY

GRAFICZNA


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
8426
8426
8426
8426
8426
1 grafika Wordid 8426
8426
[Free scores com] bredif philippe transat 8426

więcej podobnych podstron