Konwalia majowa

67a] Konwalia majowa - Convallaria maialis Ostrożnie!

Dawne wierzenia ludowe traktowały konwalię jako znak pomyślności, symbol szczęścia i młodości.

W średniowieczu konwalia symbolizowała wiedzę i sztukę lekarską.

Od wieków była też wykorzystywana w celach leczniczych.

W Polsce konwalia jest pod częściową ochroną.

W celach leczniczych zbiera się kwiatostan z liśćmi lub same liście.

Substancje lecznicze- dotychczas wyizolowano 21 glikozydów kardenolidowych, z których główna

jest konwalotoksyna. Ponadto konwalia zawiera flawonoidy, saponiny, kwasy organiczne, sole mineralne.

Działanie: nasercowe, moczopędne.

Konwalia jest cennym lekiem nasercowym, ma tonizujący, zwiększający siłę skurczu, wpływ na serce. Ponadto działa uspokajająco i słabo moczopędnie.

Może być stosowana wtedy, gdy serce wykazuje nadwrażliwość na preparaty naparstnicy czy cebuli morskiej.

Jest wykorzystywana w przypadkach ostrej niewydolności serca, w zaburzeniach rytmu i prawokomorowej niewydolności krążenia, w wadach sera, a szczególnie w zwężeniu zastawki dwudzielnej.

Wskazaniem do stosowania tego zioła jest tzw „serce płucne”, czyli uszkodzenie lub przeciążanie serca z powodu choroby płuc czy rozedmy.

Konwalia jest dobrze tolerowana przez ludzi w podeszłym wieku.

Wskazaniem do jej stosowania są napady szybkiego bicia, kołatania serca, skłonność do obrzęków i nadciśnienie tętnicze, przy którym wykorzystywany jest głównie efekt moczopędny.

Dziś praktycznie nie stosuje się naparów z konwalii. gdyż nie są one trwałe, natomiast wiele firm farmaceutycznych przygotowuje alkoholowe wyciągi z konwalii, nalewki, preparaty tabletkowe o określonej dokładnie dawce substancji.

Korzystne jest łączenie konwalii z ziołami o podobnym działaniu jak np z głogiem, kozłkiem

lekarskim i jaskółczym zielem.

Uwaga: Przedawkowanie wyciągów z konwalii może spowodować zaburzenia rytmu serca i zaburzenia przewodu pokarmowego jak nudności, biegunki, wymioty- dlatego decyzję o leczeniu konwalią powinien podjąć lekarz.

Uwaga: Nie należy spożywać czerwonych jagód - owoców konwalii, gdyż może to być przyczyną ciężkich zatruć.

Ziele konwalii wchodzi w skład mieszanki Cardiosan oraz jest używane do produkcji suchego wyciągu alkoholowego - Tinctura Convallariae, Cardiol, Kelicardina, Neocardina i kropli nasercowych.

67b] Konwalia majowa

Skład chemiczny: glikozydy kardonolidowe [ok. 17], flawonoidy, saponiny, olejek eteryczny i kwas chelidonowy.

Działanie: środek wzmacniające serce, wzmacnia napięcie mięśnia sercowego, moczopędny.

Dla potrzeb lecznictwa przygotowuje się wyciągi z liści tworzące podstawowy składnik środków farmaceutycznych oraz nalewek, wyciągów itp., które dodaje się do leków wzmacniających serce lub moczopędnych.

Napar z liści jest obecnie środkiem przestarzałym - stosuje się go bardzo rzadko.

Uwaga: leki przepisuje lekarz. Konwalia bywa przyczyną zatruć, czego się nie docenia.

Konwalia zwiększa siłę skurczów serca i nieznacznie zwalnia częstotliwość.

Serce zaczyna pracować ekonomiczniej, a w dłuższych przerwach między skurczami mięsień lepiej wypoczywa.

Stosuje się pod kontrolą lekarza w niewydolności, częstoskurczu i osłabieniu serca.

67c] Konwalia majowa

Surowcem jest ziele. Liście mają smak początkowo słodkawy, potem gorzki, ostry.

Ziele zawiera glikozydy kardonolidowe, saponinę, olejek eteryczny, kwasy organiczne [jabłkowy, cytrynowy, chelidonowy].

Działa wzmacniająco na mięsień sercowy.

Stosuje się przy niewydolności mięśnia sercowego.

Jest jednym z najlepszych leków nasercowych gdyż działa szybko i nie kumuluje się w organizmie.

67d] Konwalia majowa

Działanie: pobudzające na serce i moczopędne.

Konwalia stosowana jest przez zielarzy wymiennie z naparstnicą.

Oba zioła bardzo silnie działają w przypadkach niewydolności serca, bez względu na to, czy choroba jest spowodowana zaburzeniami czynności układu krążenia, czy też przewlekłą chorobą płuc np rozedmą.

Konwalia powoduje, że serce bije wolniej, regularniej i wydajniej.

Ma silne działanie moczopędne, zmniejsza ciśnienie tętnicze, jest lepiej tolerowana niż naparstnica.

Stosunkowo małe dawki są potrzebne do wzmacniania akcji serca i do zwiększania napicia mięśnia sercowego.

Uwaga: Konwalię majową należy stosować wyłącznie pod kontrolą wykwalifikowanego specjalisty.

67e] Konwalia majowa

Konwalia majowa pochodzi z Europy

Mówi się, że zioło to jest obiektem wielu legend. I tak na przykład jej białe, drobne kwiaty stały się symbolem Matki Boskiej, nazwane Łzami Naszej Pani.

Konwalia majowa również znalazła miejsce na obrazach poświęconych tematyce religijnej. Ułożenie kwiatów przypomina drabinę, dlatego też średniowieczni mnisi nazywali konwalię majową "drabiną do nieba".

Natomiast zapach konwalii majowej przyciągał słowiki.

Zielarze 16-tego wieku rekomendowali zaparzanie kwiatów konwalii majowej w wodzie w celu złagodzenia skazy moczanowej oraz w winie dla poprawienia pamięci oraz łagodzenia zapalenia oczu. Te lekarstwa, nazywane złota wodą, były tak wysoce cenione, że trzymane były w złotych lub srebrnych naczyniach. Innym zastosowaniem konwalii majowej, które jest uważane za ważne w dniach dzisiejszych, było leczenie kondycji związanych z sercem.

Podobnie jak naparstnica, konwalia majowa reguluje i wzmacnia bicie serca, pomimo że jej efekty są słabsze niż naparstnicy.

Konwalia majowa nigdy nie powinna być stosowana bez ścisłego, medycznego nadzoru.

Surowce lecznicze: Liście, kwiaty.

Konwalia majowa jest używana przez zielarzy w miejsce naparstnicy.

Obydwa zioła posiadają głębokie działanie w chorobach niewydolności serca, jeśli chodzi o długoterminowe problemy sercowe lub chroniczne problemy z płucami jak na przykład rozedma płuc.

Konwalia majowa powoduje, że serce bije wolniej, regularniej i wydajniej.

Konwalia majowa jest również ziołem posiadającym silne właściwości moczopędne, redukując objętość krwi oraz obniżając ciśnienie krwi.

Ziele konwalii majowej jest bardziej tolerowane przez organizm niż ziele naparstnicy, ponieważ nie akumuluje się do tego samego stopnia.

Relatywnie niskie dawki są wymagane w celu wspomożenia rytmu serca, oraz do podwyższenia produkcji moczu.

Konwalia majowa zawiera glikozydy kardenolidowe( konwalatoksol, konwalozyd, konwalotoksyna), które działają 10 razy silniej niż digitoksyna w naparstnicach, olejek eteryczny (z fernezolem), flawonoidy (pochodne kwercetyny, izoramnetyny), kwas cytrynowy, kwas jabłkowy, kwas chelidonowy (do 1,5%), kwas acetydyno-2-karboksylowy.

Glikozydy kardenolidowe działają wzmacniająco na osłabione serce.

Zioło konwalii majowej powinno być używane tylko pod nadzorem wykwalifikowanych osób.

Konwalię majową można łączyć z następującymi ziołami: głogiem oraz serdecznikiem pospolitym.

67f] Konwalia majowa

Uwaga: Wszystkie części rośliny są trujące, a największa ilość glikozydów stwierdza się w kwiatach i liściach. Należy szczególnie chronić dzieci, ponieważ opisano zatrucia śmiertelne u dzieci po zjedzeniu kilku jagód czy wypiciu wody z wazonu, w którym stał bukiecik konwalii.

Surowiec zielarski stanowią kwiaty i ziele (rzadko kłącza) - Herba Convallariae (Herba Liliorum convallium). Surowca używa się w stanie świeżym lub po wysuszeniu do produkcji nalewek.

Zawiera on glikozydy kardenolidowe (konwalatoksynę, konwalozyd, lokundiozyd i in.), flawonoidy (izoramnetynę, kwertycynę), saponiny steroidowe (konwalarynę), kwasy organiczne (m. in. chelidonowy).

Działanie: nasercowe, ale i silnie (śmiertelnie) trujące przy przedawkowaniu. Wzmacnia skurcze serca, pogłębia i zwalnia jego akcję, co poprawia krążenie krwi. Konwalia ma również właściwości moczopędne.

Zbiór i suszenie: kwiaty można zbierać po dwóch latach, liście po 3-4 latach.

Olejek eteryczny konwalii otrzymywany z kwiatów (farnezol) wykorzystywany jest w

kosmetyce i perfumerii.

W XV i XVI wieku roślinę nazywano Lillium convalium, czyli lilia dolin. Nazwa ta była tak popularna, że przetrwała do dziś w języku angielskim. Ponieważ jednak mylono ją z Lilium candidum - lilią białą, Linneusz nawiązał do okresu kwitnienia rośliny i wprowadził nazwę Convallaria majalis

Ciekawostki * Chińska medycyna ludowa korzeń i ziele konwalii stosowała już w starożytności do leczenia schorzeń naczyniowo-sercowych (pod nazwą 'liń-lań'). Do naukowej medycyny europejskiej wprowadził konwalię prof. Siergiej Botkin w roku 1881.

• Konwalia była kiedyś symbolem wiedzy i sztuki medycznej. Zdobiła ołtarze, wizerunki świętych, księgi liturgiczne. W średniowieczu i później pojawiała się na wizerunkach lekarzy i uczonych, np. Mikołaja Kopernika. Pod koniec XIX w. zaczęto wyodrębniać z konwalii kolejne związku czynne.

* Według legendy konwalia powstała z łez Ewy wygnanej z raju.

* Jest narodowym kwiatem Finlandii

67g] Konwalia majowa - Convallaria maialis

Surowcem są liście, całe ziele lub sam kwiat (kwiatostan z dwoma towarzyszącymi liśćmi)

Konwalia zawiera heterozydy kardenolidowe: konwalatoksynę, konwalozyd, konwalatoksol, konwalatoksolozyd, lokundiozyd, rodeksynę A, rodeksozyd, sarnamdozyd, tollozyd, peryploramnozyd, peryglukozyd, kannogenoloramnozyd; saponozydy (konwalaryna, konwalamaryna), olejek eteryczny (z fernezolem), flawonoidy (pochodne kwercetyny, izoramnetyny), kw. jabłkowy, kw. cytrynowy, kw. chelidonowy (do 1,5%), kw. acetydyno-2-karboksylowy.

Konwalatoksyna - glikozyd kardenolidowy, którego aglikonem jest strofantydyna, a część cukrową stanowi ramnoza. Działa 10 razy silniej niż digitoksyna zawarta w naparstnicach. Ziele zawiera ok. 0,3% glikozydów.

Działanie. Glikozydy zawarte w konwalii doskonale przechodzą do rozpuszczalnika i w obecności saponin sterydowych dobrze wchłaniają się z przewodu pokarmowego do krwi.

Nie kumulują się w organizmie, są szybko wydalane wraz z moczem.

Najsilniej działa konwalatoksyna, której zawartość w liściach wynosi 0,04-0,05%.

Glikozydy konwaliowe wywierają silne, a zarazem krótkotrwałe działanie na mięsień sercowy: wzmacniają skurcze mięśnia sercowego (działanie inotropowo dodatnie), zmniejszając nieznacznie ich częstotliwość; działają silnie diuretycznie (moczopędnie), żółciopędnie, rozkurczowo na mięśnie gładkie, uspokajająco, lekko nasennie i przeciwobrzękowo.

Wskazania: łagodna postać niewydolności krążenia (I i IIo), niedomoga wątroby, zdenerwowanie, nerwica, kołatanie i dławica serca, kłucie w sercu, obrzęki zastoinowe (warto połączyć z jałowcem), bezsenność, skąpomocz.

Przetwory z konwalii, jeśli są stosowane w odpowiednich dawkach to są bezpieczne i nie

wywołują żadnych objawów niepożądanych czy ubocznych. Są bardzo dobrze tolerowane przez dzieci i osoby w podeszłym wieku.

Proszek konwaliowy - Pulvis Convallariariae: ziele (liście) konwalii zmielić na drobny proszek. Zażywać 2-3 razy dz. po 500 mg. Maksymalne dawka dobowa wynosi 1500 mg.

Sproszkowane liście przed zażyciem można wymieszać z miodem; czynność ta uniemożliwia dostanie się proszku do tchawicy; dobrze popić.

Dawkowanie dla dzieci jest następujące: ważące 10 kg - 71 mg, 15 kg -107 mg, 20 kg - 142 mg, 25 kg - 178 mg, 30 kg - 214 mg, 35 kg - 250 mg, 40 kg - 285 mg, 45 kg - 321 mg, 50 kg - 229 mg, 55 kg - 392 mg, 3 razy dz.

Napar: 1 łyżkę ziela lub samych liści zalać 150-200 ml wrzącej wody; odstawić na 30 minut; przecedzić. Zażywać 3-4 razy dz. po 2-3 łyżki naparu (nie więcej!). Dzieci ważące 10kg - 4 ml, 15 kg - 6 ml, 20 kg - 3,5 ml, 25 kg - 10,7 ml, 30 kg - 12,8 ml, 35 kg - 15 ml, 40 kg -17 ml, 45 kg - 19 ml, 50 kg - 21 ml, 55 kg - 23,5 ml, 3-4 razy dz.

Nalewka konwaliowa - Tinctura Convallariae: pół szkl. suchych liści lub ziela zalać 400 ml wódki; wytrawiać 14 dni; przefiltrować. Zażywać 3-4 razy dz. po 30-40 kropli; dzieci ważące 10 kg - 3 krople, 15 kg - 4 kr., 20 kg - 5-6 kropli, 25 kg - 7 kr., 30 kg - 8-9 kr., 35 kg - 10 kr., 40 kg - 11 kr., 45 kg - 12-13 kr., 50 kg - 14 kr., 55 kg - 15-16 kr., 3-4 razy dz.

Z suszu można też przyrządzić odwar (gotować lekko przez 5 minut), intrakt i alkoholaturę “zimną” w takich samych proporcjach rozpuszczalnika do surowca i podobnie zażywać.

Uwaga: Owoców konwalii nie wolno zażywać! Przetwory z konwalii trzymać w miejscu

niedostępnym dla dzieci!. Osoby mające małe dzieci nie powinny trzymać kwiatów konwalii w wazonach, gdyż ich skonsumowanie czy wypicie wody, w której stały grozi śmiertelnym zatruciem!

Rp. Nalewka konwaliowa - 10 ml, Nalewka glistnikowa - 10 ml

Wymieszać. Lek silny i bardzo wartościowy.

Zażywać 3-4 razy dziennie po 40 kropli. Dzieci ważące 24kg - 13-14 kr., 30 kg - 17 kr., 35 kg - 20 kr., 40 kg - 22-23 kr., 45 kg - 25-26 kr., 50 kg - 2.3-29 kr., 55 kg - 31 kr., 3-4 razy dziennie.

Wskazania: wszelkie zaburzenia sercowe w okresie po- i przekwitania, zadyszka, nerwica serca, dławica, choroby wątroby i pęcherzyka żółciowego, lęk, bezsenność, zdenerwowanie, wewnętrzny niepokój, skurcze mięśni gładkich, nerwice narządowe, psychonerwice.

---