We wstępie mojej pracy chciałabym przybliżyć pojęcja Misja oraz Wizja.

Wizja jest opisem wizerunku przedsiębiorstwa w odległej przyszłości, przy założeniu wystąpienia korzystnych uwarunkowań. Jest to koncepcja pewnego modelu organizacji w przyszłości.

Misja jest zasadą działalności gospodarczej, której charakter określa kierownictwo organizacji na podstawie przyjętych kryteriów, np.: preferencji klientów, oferowanych produktów, przewagi konkurencyjnej. Jest ona charakterystyczną rolą przedsiębiorstwa wyrażającą jego odrębność. Jest ona często formułowana w sposób emfatyczny, z polotem i brakiem autentyzmu. Może stanowić pewne hasło identyfikujące pracowników z firmą i jej celami. Buduje image firmy. Określa ona szczegółowe cele jakie ma spełniać przedsiębiorstwo w zaspokojeniu potrzeb. Definiowanie misji organizacji gospodarczej działającej dla zysku jako idei przewodniej czy posłannictwa wydaje się być przesadne. Oczywiście misja może być podstawą, na której opiera się strategia i plany działania przedsiębiorstwa, o ile uwzględnia jednocześnie przy ich formułowaniu cel główny przedsiębiorstwa. Dlatego też zastrzeżenia budzi stwierdzenie głoszące, że misja przedsiębiorstwa ma strategiczne znaczenie gdy spełnia tylko trzy wymogi:

• wyznacza kierunek i dotyczy przyszłości,

• wyraża marzenia i wyzwania, które stają się udziałem pracowników,

• proces jej realizacji jest wiarygodny.

Brakuje tu uwzględnienia realizacji celu zasadniczego przedsiębiorstwa, czyli podstawowej kwestii warunkującej dalsze działanie przedsiębiorstwa. Nie uwzględnienie celu zasadniczego przedsiębiorstwa przy formułowaniu jego misji wynika stąd, że niektórzy wyprowadzają cel zasadniczy przedsiębiorstwa z jego misji, czyli celem firmy jest wówczas realizacja przyjętej misji, bez względu na to jaka ona jest. Tymczasem, aby przedsiębiorstwo mogło się rozwijać i być konkurencyjne musi realizować cel zasadniczy i przyjąć, że jego misja jest pochodną tego celu. Misja przedsiębiorstwa to zwięzły opis szczególnej i niepowtarzalnej jego roli w zaspakajaniu potrzeb klientów. Dla realizacji tej wynikającej z celu zasadniczego misji menedżerowie wyznaczają cele (zadania) szczegółowe do wykonania w określonym czasie. Cel zasadniczy formułują jego właściciele i kierownictwo naczelne (topmanagement), a cele szczegółowe kierownicy poszczególnych szczebli pod nadzorem naczelnego kierownictwa

Misja i wizja firmy, to nie tylko określenie kierunków rozwoju, ale także wyraz aspiracji związanej z firmą społeczności pracowników i akcjonariuszy. Bez misji i wizji decyzje zarządcze bywają przypadkowe, a codzienna praca sprowadza się do mniej lub bardziej mechanicznego realizowania procedur. Przedsiębiorstwo realizując swój zasadniczy cel musi mieć świadomość społecznej odpowiedzialności za to co czyni. Jednocześnie idea służenia społeczeństwu, w warunkach zaostrzającej się konkurencji, nie może być brana pod uwagę jako podstawowy wyznacznik kierunków działalności przedsiębiorstwa. Właściwe wypośrodkowanie między maksymalizacją dochodowości zaangażowanego kapitału i zakresem służenia społeczeństwu leży u podstaw sukcesu zarządu przedsiębiorstwa, właścicieli i załogi. Dla zapewnienia tych pożądanych proporcji niezbędne jest prowadzenie różnorodnych analiz ekonomicznych. Są one bowiem narzędziem umożliwiającym podjęcie trafnych decyzji.

Ekonomiczny sens angażowania kapitału powiązany ze społecznym oczekiwaniem rodzi zamierzone efekty. Dlatego też zarząd, mając na uwadze cel zasadniczy i związaną z nim misję przedsiębiorstwa, powinien kierować się następującymi zasadami:

1. Zasadą gospodarności,

2. Zasadą przedsiębiorczości,

3. Zasadą rentowności,

4. Zasadą rachunku ekonomicznego.

Ad 1) Zasada gospodarności, czyli racjonalnego działania głosi, że zawsze mamy do wyboru dwie możliwości zapewniające optymalne użycie środków i wykluczenie ich marnotrawstwa:

• maksymalizacja stopnia realizacji celu przy danych nakładach, albo

• minimalizacja nakładu środków dla osiągnięcia zamierzonego celu.

Ad 2) Zasada przedsiębiorczości, najogólniej rzecz ujmując oznacza gotowość do podejmowania i twórczego rozwiązywania problemów, umiejętność wykorzystywania pojawiających się nowych możliwości i elastycznego przystosowania się do zmieniających się warunków. Przedsiębiorczość przejawia się w ekspansywności, przez którą należy rozumieć stawianie sobie ambitnych zadań, których realizacja prowadzi w krótkim czasie do szybkiego rozwoju i znacznej poprawy sytuacji. Ekspansywność to silne dążenie do dorównywania najlepszym firmom w świecie, a nawet wysunięcie się przed nie.

Ad 3) Zasada rentowności sprowadza się do konieczności uzyskania w przedsiębiorstwie nadwyżki przychodów nad kosztami, czyli osiągnięcia zamierzonego zysku ze sprzedaży produktów w danym okresie czasu. Przestrzeganie tej zasady wymaga prowadzenia odpowiedniej ewidencji i kontroli majątku, przychodów, kosztów oraz wielkości ich wpływu na poziom rentowności.

Ad 4) Zasada rachunku ekonomicznego zobowiązuje przedsiębiorstwo do prowadzenia rachunku optymalizacyjnego poprzedzającego podjęcie każdej decyzji. Celem rachunku ekonomicznego jest porównanie przewidywanych skutków ekonomicznych różnych alternatyw danej decyzji oraz wskazanie rozwiązania optymalnego z punktu widzenia misji i celów przedsiębiorstwa. Posługuje się on rachunkiem optymalizacyjnym i wymaga istnienia systemu gromadzenia (ewidencji) informacji w przedsiębiorstwie oraz opracowania i wdrożenia metod różnych analiz ekonomicznych. Rachunek ekonomiczny jest niezastąpionym narzędziem zarządzania, umożliwiającym dokonanie optymalnego wyboru i podejmowania racjonalnych decyzji.

Misja powinna być świadectwem tożsamości firmy, swoistym „kodem genetycznym” kultury organizacyjnej, który określa podstawowe wartości organizacji. Wartości te pomagają ujednolicić sposoby działania pracowników w kluczowych dla firmy sprawach. Misja określa kierunek działania całej organizacji, jej koncepcję biznesu firmy, jej rolę i sens istnienia. Określa pośrednio dziedziny, którymi firma jest w stanie się zająć i chce się zajmować.

Odpowiedzi na podane poniżej pytania mogą być pomocne w poprawnym sformowaniu dokument Misji:

- Kim jesteśmy?

- Jaka jest nasza historia?

- Czym się zajmujemy? Jakie potrzeby zaspokajamy?

- Po co istniejemy? Dlaczego robimy, to co robimy?

- Jakie są nasze wartości?

- W co wierzymy?

- Dla kogo istniejemy?

- Czym się wyróżniamy na rynku?

- Gdzie jesteśmy teraz?

- Jaki jest nasz ostateczny cel?

Ale tak naprawdę to od zarządu firmy, jej menedżerów i pracowników zależy co zostanie spisane jako deklaracji Misji. Nie ma obowiązku, aby wszystkie powyższe punkty zalazły odzwierciedlenie w jej tekście. Należy wybrać tylko te, które są zrozumiałe dla wszystkich je tworzących i z którymi wszyscy się utożsamiają. Długość tekstu Misji również może być dowolna - od kilku zdań do kilkudziesięciu stron. Każdemu według potrzeb. Jednak najistotniejsze b jest to, aby Misja była żywa, odpowiadająca prawdzie, dobrze skonstruowana, wiarygodna i motywująca. Pracownicy dzięki niej powinni czuć, że ich rola jest ważna w procesie rozwoju firmy.

Zdarza się, że wstępem do deklaracji Misji jest hasło misyjne, które stanowi coś w rodzaju motta, myśli przewodniej całego, precyzyjnie opracowanego dokumentu. Motto takie jest integralną część deklaracji Misji, ale raczej jej nie zastąpi. Jest to coś, od czego możemy zacząć naszą przygodę z tworzeniem Misji i Wizji.

Misja jest kształtowana przez pięć podstawowych elementów, którymi są:

-Historia firmy (definiując misję, należy pamiętać o dotychczasowych osiągnięciach przedsiębiorstwa; nie można za daleko odchodzić od dotychczasowej działalności, od tradycji oraz od tego, z czym przedsiębiorstwo kojarzy się klientom).

-Preferencje zarządu oraz udziałowców firmy (osoby kierujące firmą mają z reguły swoje własne cele oraz wizje, własne pomysły na prowadzenie danej działalności).

-Otoczenie firmy (środowisko, w jakim działa przedsiębiorstwo, stwarza zarówno okazje, jak i rodzi zagrożenia, które muszą być uwzględniane przy określaniu misji).

-Zasoby firmy (posiadane zasoby kapitałowe, ludzkie, techniczne itp. w istotnym stopniu decydują o możliwościach realizacji misji).

Kompetencje w branży, w której działa przedsiębiorstwo.

Poniżej przytoczę kilka przykładów sformuowań organizacji:

- Holiday Inn: „Zaspokajać potrzeby podróżnych w dziedzinie noclegu i jedzenia"

- Microsoft: „Wiodąca rola w oprogramowaniu komputerowym"

- C. Revlon: „Wkładamy nadzieję do flakonika"

- Otis Elevator: „Pomagać każdemu użytkownikowi przez przemieszczanie ludzi i rzeczy - do góry, w dół, z miejsca na miejsce, na krótkich dystansach i z wyższą niezawodnością, niż każde inne w tej branży przedsiębiorstwo na świecie".

- Zelmer: „Naszym celem jest wytwarzanie najlepszych w kraju wyrobów zasilanych prądem elektrycznym, służących do utrzymania czystości w mieszkaniu oraz wyrobów ułatwiających przygotowanie posiłków. Dążymy do utrwalenia pozycji znaczącego w świecie eksportera tych wyrobów"

- Kamis (przyprawy): „Życie ze smakiem"

- Polifarb Cieszyn S.A. - „Ofensywność, konkurencyjność, wszechstronność, nowoczesność, opłacalność".

Wizja stanowi orientacyjną wartość dla rozumowania, decyzji i zachowań w przedsiębiorstwie, wpływa na dobór i rozwój kadry, kształtowanie systemów informacyjnych, a także na pobudzanie tej kadry i pozostałych pracowników do przedsiębiorczości.

Wizja powinna pokazywać możliwe do osiągnięcia wyniki i kierunki, w których przedsiębiorstwo ma zmierzać, aby zająć upragnioną pozycję w przyszłości. Podobnie jak misja, wizja musi być realna i jednocześnie zachęcać pracowników do działania, pokazywać, że to, co robią jest użyteczne dla przedsiębiorstwa i rynku. Powinna oddziaływać na emocje, pobudzać kreatywność oraz stanowić bodziec do osiągnięcia wyznaczonych celów, apelować do wyobraźni i podnosić pracowników na duchu, nasilać dążenia do osiągnięcia czegoś znaczącego w życiu.

Jest to przyszły pożądany stan organizacji. Stanowi ona pewien obraz przyszłości firmy i jej docelowej pozycji na rynku. Jest zestawem dążeń i aspiracji związanych z działalnością przedsiębiorstwa, pewnym wyobrażeniem przyszłości powstałym na podstawie analizy obecnej sytuacji oraz wyobraźni i ambicji menedżerów.

Ogólnie rzecz biorąc wizja firmy zależy od:

- przejrzystości i stabilności środowiska;

- stosowanej techniki zarządzania;

- profesjonalnego poziomu menedżerów;

- sposobu zorganizowania przedsiębiorstwa;

- zasięgu jego działania;

- posiadanych zasobów;

- metod i technik marketingowych;

- zdolności przewidywania przyszłości.

Jak stworzyć Wizję firmy, kilka dobrych rad:

1) Wskaż kilka wartości, na których będzie oparta twoja firma.W literaturze mówi się o trzech elementach, które powinny się znaleźć w wizji, aby była ona skonstruowana poprawnie: podstawowe wartości, podstawowe intencje oraz nadrzędny cel organizacji. Pierwszy z nich to „podstawowe wartości". Są to wartości, którym firma pozostaje wierna, które definiują sposób jej funkcjonowania. Wartości te nie powinny ulec zmianie nawet, jeśli zmieni się sama organizacja czy warunki, w jakich działa. Oto kilka przykładów podstawowych wartości firmy:

- doskonała obsługa klienta

- kreatywność

- uczciwość

- odpowiedzialność społeczna

Oczywiście wartości, które mogą mieć znaczenie dla kształtu Wizji naszej firmy jest znacznie więcej, i mogą one mieć różne źródła, ważne abyśmy tworząc Wizję, bardzo dokładnie przemyśleli, które z nich będą dla naszej firmy najważniejsze. Teoria mówi, że tego rodzaju wartości nie powinno być więcej niż pięć.

2) Zapisz podstawowe intencje, w jakich powołujesz firmę do życia. Określ, co chcesz zmienić lub ulepszyć oferując swoje produkty lub usług. Podstawowe intencje to kolejny element, który musimy zdefiniować opracowując Wizję firmy. Intencje, tutaj są rozumiane jako idealistyczny powód, dla którego firma istnieje. O ile zasadniczo, wszystkie firmy istnieją w celu osiągania zysków, o tyle w wizji firmy raczej nie powinny one być wspominane. Ważniejsze, aby przedstawić sposób, w jaki firma te zyski będzie osiągać.

3) Ustal cel nadrzędny swojej firmy.

Trzecim elementem koniecznym do sformułowania Wizji jest cel nadrzędy. Cel nadrzędny, jest osiągany w dłuższym okresie czasu, oraz jest trudniejszy w realizacji niż jakiekolwiek cele strategiczne czy taktyczne. Cel ten może przybierać formę ilościową lub jakościową. Może też odnosić się do konkurencji, jeśli firma chce na przykład zająć miejsce największego konkurenta na rynku. Cel nadrzędny może także wyrażać wolę liderów organizacji do osiągnięcia analogicznej pozycji do tej, jaką zajmuje inna firma na innym rynku. Na przykład przedsiębiorstwo produkujące jachty, dąży do sytuacji, w której jego produkty będą miały taką renomę na swoim rynku jak konkretna marka luksusowego samochodu na rynku motoryzacyjnym. Cel nadrzędny może także prowadzić do sytuacji, w której firma uzyskuje założoną pozycję rynkową, poprzez zmiany wewnętrzne. Firma na przykład, może tak zmieniać swoją organizację wewnętrzną, aby osiągnąć pozycję lidera na każdym rynku, na którym działa. Jest to podejście, z którym spotkamy się w firmach dużych, często działających na rynkach ponadnarodowych. Istotne znaczenie dla właściwego zrozumienia przekazu zawartego w Wizji jest opisanie celu, czyli wyjaśnienie, co oznaczają słowa użyte w naszej Wizji, na przykład „lider", lub „najlepsza firma".

4) Przeczytaj przykłady wizji innych firm.Aby lepiej zrozumieć, jaki przekaz niesie ze sobą wizja firmy, warto zapoznać się z przykładami wizji organizacji działających na innych rynkach. Powyżej w mojej pracy zostało przedstawionych kilka przykładów misji organizacji.

5) Przeprowadź konsultacje wstępnej wersji wizji firmy ze współpracownikami. O ile sami widzimy doskonale obraz naszej firmy w przyszłości, o tyle szansa na to, że identyczny obraz widzą nasi pracownicy nie jest zbyt wielka. Należy pamiętać, że Wizja firmy ma istotne znaczenie nie tylko dla jej właściciela czy menagera, ale także, raczej przede wszystkim, dla pracowników. Jasne określenie Wizji oraz uzyskanie pewności, że jest ona zrozumiała i akceptowana przez ludzi tworzących naszą firmę, pozwoli lepiej wykorzystać potencjał naszego biznesu. Dlatego niezwykle ważne jest, abyśmy Wizję firmy zapisali i przedstawili współpracownikom. Wówczas spełni ona rolę motywującą i integrującą zespół ludzi tworzących naszą firmę.

6) Przedstaw wizję swojej firmy światu. Kiedy powstanie już wizja naszej firmy, którą uznamy za najlepszą, zakomunikujmy ją otoczeniu. Wizja zaprezentowana w materiałach firmowych lub na stronie internetowej obok Misji i wartości firmy jest doskonałym sposobem, aby poinformować rynek o istocie, celach i przesłaniu naszej organizacji. Na koniec jeszcze jedna, niezwykle ważna uwaga. Należy pamiętać, że wizja firmy determinuje misję firmy, ta natomiast określa jej strategię. Wizja i misja zasadniczo różnią się od siebie. O ile wizja określa cele dalekosiężne, o tyle Misja koncentruje się na sposobach ich osiągania. Niestety w praktyce oba pojęcia często są mylone, czego liczne przykłady znajdziemy czytając wizje i misje polskich firm.

---