Wykład 1

Zakres problemowy dyscypliny naukowej - kształtowanie środowiska

Kształtowanie środowiska w obrębie dziedzin nauk rolniczych jest nauką zajmującą się celami, metodami i sposobami (środkami) służącymi kompleksowemu i zrównoważonemu rozwojowi wsi i rolnictwa, przewidywaniu skutków działań i poprawie jego stanu (gospodarka, sprawy socjalne, ochrona środowiska). Dyscyplina ta zastąpiła melioracje wodne i stanowi znaczne poszerzenie zakresu problemowego i rzeczowego. W kategoriach czasoprzestrzennych należy przyjąć, że interesujące nas środowisko obejmuje obszary wsi (przestrzeń wiejska) ponad 90% powierzchni kraju i obejmuje zarówno przestrzeń rolniczo-leśną, tereny osiedlowe oraz enklawy terenów zdegradowanych lub zdewastowanych.

Drugą cechą charakterystyczna tej dyscypliny jest to, że musi ona korzystać ze zdobyczy wielu specjalistycznych nauk przyrodniczych, ekonomicznych, technicznych i społecznych. Mechanizm wykorzystania tych dziedzin naukowych nie polega na biernym korzystaniu lecz kompilowaniu wyników badań i wykorzystaniu ich w kształtowaniu środowiska.

W ujęciu węższym dziedzina ta zajmuje się problemami rozwoju środków technicznych, biologicznych i strukturalnych służących działalności człowieka w środowisku przyrodniczym, przestrzeni wiejskiej a w szczególności:

1. metodologia postępowania

2. diagnostyką i opisem stanu technicznego

3. techniczno-ekonomiczne społeczne warunki realizacji przedsięwzięć

4. metodami kontroli efektów podejmowanych działań

W obrębie „kształtowania środowiska” podstawowym obiektem działań jest środowisko natomiast technika i nowe sposoby realizacji są tylko środkiem, narzędziem do zachowania użytkowania, kształtowania środowiska przyrodniczego.

Cele działań w zakresie kształtowania środowiska dotyczą:

1. Zachowania cennych fragmentów środowiska naturalnego przez tworzenie obszarów prawnie chronionych (parki krajobrazowe, parki narodowe, rezerwaty i obszary chronione).

2. Przystosowanie i przekształcenie środowiska dla:

• zachowania ekologiczno - zdrowotnych warunków bytowania ludności - produkowania biologicznych środków żywnościowych

• tworzenie nowych i odtwarzania naturalnych walorów krajobrazowych estetycznych obszarów wiejskich

• podtrzymywania procesów ekologicznych (utrzymanie lub zwiększenie różnorodności biologicznej) w urządzanych jednostkach przyrodniczych, zlewniach lub wsiach)

3. Odnowie zdegradowanych i zdewastowanych obszarów lub ekosystemów.

Realizacja wymienionego zakresu celi winna uwzględniać nadrzędne uwarunkowania wynikające z przesłanek przyrodniczych, społecznych, ekonomicznych i gospodarczych a w szczególności z:

• konieczności restrukturyzacji społeczno - gospodarczego sektora rolnictwa i gospodarki żywnościowej

• higienizacja terenów pozamiejskich uwzględniając współdziałanie systemów infrastruktury ze środowiskiem

• stabilizacji warunków środowiskowych uwzględniając naturalne i antropogenne zakłócenia jak i wrażliwość i odporność ekosystemów i fizjocenoz

Wykład 2

Metody i sposoby realizacji celów

Metody i sposoby realizacji celów obejmują następujące działania:

1. Optymalne użytkowanie i ochronę zasobów środowiska w dłuższym okresie czasu.

2. Racjonalne wykorzystanie wielofunkcyjnej przestrzeni osiedlowej i produkcyjnej.

3. Kompleksowe kształtowanie i wykorzystanie (gospodarowanie) zasobów wody, gleby, energii i atmosfery w obrębie ekosystemów, fizjocenoz, zlewni rzecznych i jednostek administracyjno - gospodarczych.

4. Przeciwdziałanie ujemnym strukturom i stratom w środowisku wynikającym z różnorodnej działalności

5. Kształtowanie infrastruktury technicznej i społecznej obszarów wiejskich

Sposoby (środki) stosowane w obrębie przedstawionych metod dotyczą kilku zakresów techniki i technologii:

1. Inżynierii sanitarnej uwzględniającej znane i stosowane techniki i technologie zaopatrzenia w wodę, odprowadzenia i gromadzenia ścieków oraz ich oczyszczania w dostosowaniu do specyfiki zróżnicowanych warunków wsi i rolnictwa

2. Inżynierii wodno - melioracyjnej obejmującej zabiegi, urządzenia systemy do uregulowania stosunków wodnych ekosystemów i fizjocenoz

3. Inżynierii lądowej w zakresie budowy nowych i unowocześnienia obiektów starych infrastruktury mieszkalnej, budownictwa produkcyjnego i socjalnego oraz budownictwa liniowego (drogi)

Istotnym elementem systemu sposobów realizacji przedsięwzięć są uregulowania prawne i własnościowe wśród których ma znaczenie:

- geodezyjne urządzenie terenów rolnych

- planowanie i zagospodarowanie przestrzenne uwzględniające zróżnicowaną regionalnie specyfikę rolnictwa, jego strukturę agrarną i własnościową

Kształtowanie środowiska - jest to świadome oddziaływanie na środowisko najczęściej w celu nadania mu cech i treści korzystnych dla człowieka. Podstawą kształtowania środowiska powinno być przeświadczenie, że człowiek ma prawo do przekształcania przyrody w celu stwarzania sobie optymalnych warunków egzystencji z tym jednak zastrzeżeniem, ze nie wolno dopuścić do niekorzystnych zmian w środowisku. Potocznie rozumienie pojęcia „kształtowanie” to przede wszystkim zmiana cech treści środowiska, może być również interpretowane jako działania w celu zachowania korzystnych cech treści.

Przedsięwzięcia odnowy i kształtowania środowiska są to:

1. Celowe, społeczne w skutkach bezpośrednie lub pośrednie działania dla zachowania lub korzystnej dla człowieka zmiany stanu środowiska.

2. Działania jw. ale tylko bezpośrednio tzn. powodujące fizyczne skutki w środowisku.

Środowisko - jest to ogół elementów przyrodniczych znajdujących się zarówno w stanie naturalnym jak i przekształconych w wyniku działalności człowieka. Obejmuje w szczególności powierzchnię ziemi łącznie z glebą, kopaliny, wody, powietrze atmosferyczne, świat roślinny i zwierzęcy a także krajobraz. Termin „środowisko” nie jest terminem przyrodniczym albowiem w ekologii „środowisko" (biotop) to tylko miejsce, w którym żyją organizmy. Miejsce to wraz z żyjącymi w nim organizmami nazywa się ekosystem, ale termin ten nie przyjął się; w naukach technicznych i społecznych zwłaszcza w języku potocznym i został zastąpiony terminem „środowisko”.

Inżynieria systemowa to instrument służący do rozwiązywani a kompleksowych problemów.

ZADANIA (problem)

INŻYNIERIA SYSTEMOWA

ROZWIĄZANIE

Schematyczny tok postępowania

1. Analiza sytuacji

2. Problem

3. Cele

4. Środki realizacji celów

5. Studium wariantów rozwiązań

6. Ocena wariantów rozwiązań

7. Opracowanie najlepszego wariantu

ad. 1.Analiza sytuacji

Sprawdzenie i analiza postawionych zadań i występujących problemów oraz zorientowanie się na zagadnienie pozyskiwania danych. Określenie obszaru badań, czyli rozgraniczenie pomiędzy rozpatrywanym systemem a środowiskiem zewnętrznym. Strukturyzacje obszaru badań. Wykazanie potrzeb, szans i niekorzystnych sytuacji

Określenie właściwości ważnych elementów systemu i środowiska zewnętrznego. Analiza i określenie elementów exogenicznych, czyli elementów systemu.

Analiza i określenie elementów endogenicznych czyli, środowiska zewnętrznego Pierwsze przemyślenia względem możliwych rozwiązań.

Wykład 3

Obecne i perspektywiczne funkcje terenów wiejskich w Polsce

1. Przestrzeń życiowa świata flory i fauny

2. Wytwarzanie środków żywnościowych i surowców roślinnych i zwierzęcych dla przemysłu

3. Powstawanie zasobów wody komunalnej i użytkowej

4. Dostarczanie surowców mineralnych

5. Miejsce zamieszkania ludności rolniczej i nierolniczej i przestrzeń życiowa

6. Udostępnienie miejsc pracy w rzemiośle, (małym, nieuciążliwym) przemyśle, usługach oraz turystyce i agroturystyce.

7. Wypoczynek , spędzanie wolnego czasu, uprawianie turystyki i sportu.

8. Deponowanie i wykorzystanie odpadów przemysłowych i komunalnych.

9. Połączenia komunikacyjne obszarów o dużym zagęszczeniu.

10. Buforowanie i filtracja zanieczyszczeń powietrza.

11. Ekologiczna kompensacja obciążeń i zaburzeń naturalnych układów przyrodniczych (ochrona przyrody, biotopy, obszary krajobrazowe)

Wiadomości ogólne z planowania gospodarczego

1. Planowanie gospodarcze cele i zasady:

Każde państwo oddziałuje na całokształt rozwoju kraju przez politykę gospodarczą, która realizowana jest za pomocą planowania gospodarczego. Kierowanie i rozwój tej polityki wynika bezpośrednio z rozwoju stosunków produkcji, sytuacji gospodarczej kraju oraz sytuacji międzynarodowej. Dominuje w niej nadrzędność interesu ogólnonarodowego, ogólnospołecznego, któremu podporządkowane są poszczególne działy prowadzące globalnie do wzrostu rozwoju gospodarczego, który powinien zapewniać optymalne tępo zysku, wzrostu dochodu narodowego i właściwe warunki dla utrzymania w długich okresach wzrostu zrównoważonego.

W literaturze ekonomicznej używa się wielu definicji na określenie pojęcia „plan gospodarczy”. Jeśli przyjmiemy że jest ono elementem kierowania gospodarką to najbardziej trafne jest następująca definicja:

Planowanie gospodarcze - to metoda gospodarowania zmierzająca do racjonalnego rozwiązania poszczególnych gałęzi produkcji w jedną całość, przestrzegania koniecznych proporcji pomiędzy produkcją środków produkcji i produkcją środków spożycia, przemysłem a rolnictwem, akumulacją i spożyciem oraz do racjonalnego rozmieszczenia sił wytwórczych. Planowanie gospodarcze jest działalnością społeczną do zadań której należy zapewnienie planowanego rozwoju gospodarki narodowej, zapewniającego zaspokojenie potrzeb społecznych oraz określenie środków koniecznych dola osiągnięcia tego celu. Dla wykonania tego zamierzenia opracowuje się plany roczne (budżety) i wieloletnie.

2.Podział planu gospodarczego wg różnych kryteriów:

1. Plany czasowe (wg zasięgu czasowego)

2. Plan wg treści przedmiotowej

3. Plan wg podziału terytorialnego

4. Plan wg działów gospodarki narodowej

5. Plan wg jednostek organizacyjnych

Ad. l.

Czynnikiem najbardziej wyróżniającym plany jest czasokres jaki one obejmują. Dzielimy je wg tego kryterium na plany;

1. perspektywiczne (długookresowe, wieloletnie)

2. roczne (budżety, krótkoterminowe)

1. Opracowane są na okres około 10-20 lat (w tym momencie dla Polski do 2010 roku). Są to plany o dość szczególnym charakterze ustalające główne kierunki rozwiązywania problematyki społeczno - gospodarczej kraju. Plany te stanowią rodzaj studium potrzebnego do wyraźniejszego zarysowania podstawowych problemów rozwoju gospodarczego. Plany te są koordynowane z instytucjami międzynarodowymi takimi jak Unia Europejska, banki światowe, FAO (organizacja do spraw wyżywienia i rolnictwa), niektóre agendy ONZ.

b) Spełniają przede wszystkim rolę regulatora równowagi gospodarczej, problematyka ich dotyczy wyłącznie spraw bieżących. Wszystkie plany gospodarcze (budżety) zamykają się w granicach roku kalendarzowego i zatwierdzane są (uchwalane) przez Sejm lub sejmiki samorządowe. W praktyce planu gospodarczego opracowanie planów rocznych natrafia na spore trudności o charakterze metodologicznym związane z krótkim okresem czasu jaki istnieje na ich przygotowanie. Trudności te wiążą się również z tym, że kolejny plan powinien być opracowany w okresie gdy brak jest wyników wykonania i oceny planu poprzedniego.

Wykład 4

Planowanie przestrzenne - definicja i zakres

Planowanie przestrzenne w aspekcie praktycznym należy określić jako całokształt działalności zmierzającej do racjonalnego zagospodarowania przestrzeni z uwzględnieniem bieżących i przyszłych potrzeb społeczeństwa. Jest to działalność polegająca na optymalnym wykorzystaniu naturalnych i nabytych cech obszaru i racjonalnym rozmieszczeniu w przestrzeni sil wytwórczych, osadnictwa i urządzeń usługowych.

Polityka przestrzenna jest sferą działania mającego za zadanie ustalenie celów i środków kształtowania zagospodarowania i użytkowania przestrzeni. Planowanie przestrzenne należy uznać za jedno z jej podstawowych narzędzi obok unormowania i egzekwowania realizacji zgodnie z planem. Zakresem swoim musi obejmować wszystkie cele polityki przestrzennej a więc w równej mierze cele ekonomiczne, społeczne i ekologiczne. Niezbędnym uzupełnieniem planowania przestrzennego musi być system stałej obserwacji zmian przestrzennych tak, aby informacje pochodzące z tego systemu pozwalały na bieżącą korektę z aktualizacją planu. Jest to jeden z warunków skuteczności planowania przestrzennego w sterowaniu rozwojem i jego realizacją.

Planowanie przestrzenne w aspekcie teoretycznym jest nauką o celach i sposobach racjonalnego kształtowania, zagospodarowania i użytkowania przestrzeni, jest złożoną dyscypliną naukową powiązaną z innymi naukami. Można je rozpatrywać z różnych punktów widzenia wyróżniając jego kategorie w zależności od:

wielkości obszaru którym się zajmują i związaną z tym szczegółowością problematyki celów głównych

fazy w jakiej znajduje się proces planowania Planowanie przestrzenne ma charakter wielostopniowy i jeśli chodzi o przedmiot planowania wyróżniamy:

1. Planowanie przestrzenne zagospodarowania kraju

2. Planowanie regionalne przez które należy rozumieć planowanie gospodarcze na obszarze mniejszym od całego kraju a większym od jednostki osadniczej

- planowanie makroregionalne

- planowanie mikroregionalne

3. Planowanie miejscowe - urbanistyczne i wuralistyczne zmierzające do optymalnego zagospodarowania przestrzennego i kształtowania obszarów rolniczych, miast, wsi i osiedli.

Planowanie przestrzenne jako dyscyplina naukowa ma powiązania z różnymi naukami. Geografią ekonomiczną, urbanistyką oraz ekonomią, z których się wywodzi. Najdawniejsze związki planowania przestrzennego istnieją z naukami geograficznymi, które są źródłem wiedzy przyrodniczej, ekonomicznej i społecznej o różnych regionach kraju oraz daje informacje o rozmieszczeniu zjawisk gospodarczych w przestrzeni. W planowaniu przestrzennym korzystamy z rezultatów badawczych stosowanych w geografii w zakresie rozmieszczenia produkcyjnych i nieprodukcyjnych dziedzin gospodarki, ludności itp, Bardzo mocne powiązania istnieją pomiędzy planowaniem przestrzennym a naukami ekonomicznymi: ekonomiką przemysłową, rolnictwa, inwestycji, efektywności realizacji działalności gospodarczej jak również ze statystyką. Bardzo mocne powiązania są również z prawem, naukami techniczno - przyrodniczymi i socjologią. Jednym z działów planowania jest urbanistyka badająca historyczny rozwój układów osadniczych i zajmująca się dokonywaniem przekształceń struktury tych obszarów, służy planowaniu przestrzennemu i polityce zagospodarowania przestrzeni obszarów zabudowanych.

Metody w planowaniu przestrzennym:

1. metody jakościowe (opis, analiza)- stosujemy metodę opisu, metodę odsiewu, metodę kolejnych eliminacji i przybliżeń, metodę analizy historycznej badanego obszaru i metodę analizy zdjęć lotniczych (ortofotomapy)

2. metody ilościowe — metoda rachunku ekonomicznego, metody statystyczne, metody ekonomiczno-matematyczne

W ostatnich 40 latach bardzo często korzysta się z metod taksonomicznych. Istotną rolę w planowaniu przestrzennym odgrywają metody kartograficzne tj metody sporządzania map oraz sposoby ich wykorzystania.

Skala planów- plany zagospodarowania przestrzennego sporządzane są w różnych skalach w zależności od rodzaju plany i charakteru opracowania. Skale map w praktyce planistycznej:

1. dla planu krajowego 1:1 000 000 lub 1:500 000

2. dla planów regionalnych 1:300000, 1:200000 lub 1:100000

3. dla planów regionalnych szczegółowych 1:50 000 lub 1:25 000

4. dla planów miejscowych 1:1 000 lub 1:5 000

5. dla planów realizacyjnych (na obszarach zabudowanych) 1:500 ; 1:200 lub 1:1000

Rola mapy w planowaniu przestrzennym może być rozpatrywana jako:

- element łączący plan przestrzenny z określonym obszarem materiał zawierający informacje i umożliwiający rozeznanie warunków środowiska geograficznego, stanu zagospodarowania oraz sposobu użytkowania terenu.

Cele planowania przestrzennego:

1. ekonomiczne -jako maksymalizacja dochodu narodowego

2. społeczne - wyrównanie poziomu życia ludności

3. ekologiczne - zachowanie i równowaga środowiska ekologicznego

Co to jest plan zagospodarowania przestrzennego gminy (miasta):

1. Plan jest prawem lokalowym uchwalonym przez radę gminy. Obowiązuje na obszarze, dla którego został opracowany.

2. Ustalenia planu obowiązują wszystkie przedmioty działające w przestrzeni, organizacje, instytucje i urzędy jak też każdego z mieszkańców gminy.

3. Plan reguluje działania związane z zagospodarowaniem i użytkowaniem terenów zainwestowanych oraz zagospodarowania terenów otwartych.

4. Plan składa się z rysunków planu oraz tekstu planu.

5. Plan jest dokumentem jawnym i każdy ma prawo wglądu do niego.

Jak powstaje plan zagospodarowania przestrzennego

1. Zgodnie z obowiązującą ustawą o planowaniu przestrzennym (ustawa z dn.
7 VII 1994 r., Dz.U. nr 89 z 25 VIII 1994 r.) plan opracowany jest w 2 etapach:

* 1 etap - studium uwarunkowań i kierunki zagospodarowania (cele i kierunki polityki przestrzennej)

* 2 etap - plan zagospodarowania przestrzennego

2. Studium uwarunkowań jest dokumentem w którym władze samorządowe ustalają swoją politykę dotyczącą rozwoju gminy poprzez określenie jego struktury funkcjonalno-przestrzennej. Celem założeń jest stworzenie ram w których działa zespół projektantów opracowując plan poprzez określenie:

1. uwarunkowań rozwoju gminy (wsi)

2. głównych problemów które należy rozwiązać w planie

3. celów i kierunków rozwoju gminy

3. Podstawą do opracowania studium są różnego rodzaju prace studialne i analizy związane z diagnozą stanu gminy m in. przyrodniczo-ekonomiczne, wartości kulturalne, demograficzne, socjologiczne, infrastruktury pracy, rozwoju mieszkalnictwa i inne oraz ocena skutków realizacji dotychczas obowiązującego planu i jego aktualności.

4. Po zatwierdzeniu przez rade gminy założenia do planu zostanie opracowany nowy plan zagospodarowania przestrzennego.

Wykład 5

Kto robi plan zagospodarowania przestrzennego?

1. Plan zgodnie z ustawą o planowaniu przestrzennym sporządza zarząd gminy względnie miasta.

2. Opracowuje go zespół fachowców urbanistów - architekci, geografowie, ekolodzy, rolnicy, leśnicy i inżynierowie innych branży,

3. Plan konsultowany jest z mieszkańcami gminy, którzy mogą do niego zgłaszać swe propozycje i uwagi.

4. Plan uzgadniany jest z instytucjami i urzędami do tego uprawnionymi.

5. Plan zatwierdza uchwałą rada gminy i tym samym staje się dokumentem, którego ustalenia są podstawą do działalności społeczno - gospodarczej na obszarze dla którego został opracowany.

6. Realizacją planu zajmuje się wydział rozwoju w gminie lub wydział urbanistyki i planowania przestrzennego urzędu miejskiego.

W zależności od zaangażowania się poszczególnych uczestników plan stwarza mniejsze lub większe szansę na poprawę życia mieszkańców.

Dlaczego zmieniamy plan?

1. Dotychczas obowiązujący pian powstał w latach 1980 - 90 w zupełnie innych warunkach społeczno - gospodarczych i politycznych.

2. Kompetencje władz samorządowych, które same decydują i odpowiadają za ład przestrzenny i ekologiczny muszą mieć odzwierciedlenie w odpowiednich zapisach planów. Władze muszą mieć narzędzia dla realizacji swej polityki przestrzennej.

3. Reguły gospodarki rynkowej w tym równość podmiotów gospodarczych wymagają uwzględnienia w rozwiązaniach planu. Wymaga to wynegocjowania określonych rozwiązań nie dyskryminując radnego z podmiotów gospodarczych.

4. Zagwarantowanie prawnej ochrony obywateli oznacza uwzględnienie konsekwencji finansowych przy ograniczeniu praw mieszkańców. Konsekwencje te poniosą władze samorządowe o ile prawa mieszkańców zostaną ograniczone przez rozwiązania planowe.

5. Niektóre z przyjętych w obowiązujących planach rozwiązań funkcjonalno przestrzennych nie odpowiadaj ą aktualnym poglądom i trendom rozwoju oraz potrzebom.

6. W nowym planowaniu uwzględnia się wszystkie aktualne elementy poprzedniego planu.

Po co zmiany planu w gospodarce rynkowej?

Główną cechą gospodarki rynkowej jest własność prywatna i swoboda podejmowania decyzji w tym również w przestrzeni. Istniejąca przestrzeń stanowi dobro ogólne co zarazem ograniczone i wszelka w nim działalność zawsze jest źródłem konfliktów. Dlatego niezbędna jest poprzez plan zagospodarowania przestrzennego działalność jednocząca gospodarujących na określonej przestrzeni. Regulacja ta ma na celu ochronę interesów społeczności lokalnej tzn. mieszkańców gminy przed zbyt prostą interpretacją pojęcia „własność prywatna”. Właściciel działki nie może na niej robić wszystkiego co chce, musi się liczyć z sąsiadami. Musi również w zagospodarowaniu i użytkowaniu swojej działki uwzględnić interesy różnych grup mieszkańców oraz państwa, czyli interesy publiczne. Plan tworzony przy możliwie ścisłym udziale mieszkańców miasta nie jest ogólnym planem władz miejskich lecz staje się rodzajem umowy, która stara się pogodzić interesy różnych grup. Tak postępuje się na całym świecie.

Wykład 6

Ustawa o zagospodarowaniu przestrzennym 7 lipca 1994 [Dz.U.n89 z 25 sierpnia 94 poz.415]

Nauka o obiektach powierzchniowych ważnych w pracach kształtowania i rozwoju.

1) Powierzchnia ziemi i sposoby jej użytkowania w perspektywie rozwoju historycznego.

2) Ziemia jako podstawowy środek produkcji w gospodarce rolnej.

Aby być świadomym współtwórcą kształtowania stosunków na powierzchni ziemi w zakresie sposobu jej użytkowania bądź władania należy dobrze poznać znaczenie powierzchni ziemi w procesie kształtowania i rozwoju jak również produkcji rolnej. W procesach tych powierzchnia ziemi występuje nie tylko jako przedmiot na którym wykonywana jest praca, jest też środkiem produkcji jak również kapitałem.

W nauce o kształtowaniu środowiska i przestrzeni powierzchnia ziemi jest obiektem poznania i przedmiotem podziału wg przeznaczenia na różne cele produkcyjne i usługowe oraz odpowiedniego władania dlatego przy kształtowaniu stosunków na powierzchni ziemi należy mieć na uwadze jej specyfikę jako trwałego środka produkcji. Na tę specyfikę składa się 5 cech ziemi:

1. Ziemia jest tworem przyrody podobnie jak woda i powietrze, które również są niezbędne dla życia, wzrostu i rozwoju zwierząt a więc nie jest ona wynikiem pracy ludzkiej Jak inne środki produkcji.

2. Nie może być zastąpiona czymś innym jak małe narzędzia dużymi, nawozy sztuczne itp.

3. Ziemia jako trwały środek produkcji wiąże się ze stałym miejscem jego położenia bowiem poszczególne elementy powierzchni ziemi nie mogą być przemienione lub zniszczone

możne natomiast być mowa o przeniesieniu prawa władania lub własności z jednego kawałka powierzchni na drugi.

4. Ważne dla kształtowania i przestrzeni urządzeniowo rolnych jest ograniczoność powierzchni ziemi. Nie można w nieskończoność poszerzać obszarów rolnych.

5. Zachowanie zdolności wiecznego produkowania i to w skali coraz większej pod warunkiem racjonalnego na niej gospodarowania, im lepiej i racjonalniej jest wykorzystywana i uprawiana tym bardziej zwiększa się jej zdolność produkcyjna.

3) Podstawowe obiekty powierzchniowe w procesach kształtowania i urządzania. W wyniku procesu podziału powierzchni ziemi z uwagi na sposób jej użycia dla celów produkcyjnych i usług bądź ze względu na jej władanie powstają różne obiekty powierzchni, to jest wyodrębniają się części powierzchni o określonych zasięgach. Jedne z tych obiektów nazywa się podstawowymi ponieważ występują nieomal w każdym poziomie obszarów rolnych czy innych, czy są równocześnie podmiotem inwentaryzacji czyli opisu i wykonania na mapie bądź projektowania czyli podziału na nowe obiekty powierzchni.

Podstawowe obiekty powierzchniowe:

1. użytek gruntowy

2. działka

3. parcela

4. nieruchomość

5. gospodarstwo rolne

6. działka gospodarcza

7. obręb

8. obszar kształtowania i zagospodarowania

Ad l. Użytek gruntowy - określanie pojęć, systematyka. Jeśli za kryterium podziału przyjąć użytkowanie ziemi to na powierzchni ziemi wyłonią się grupy obiektów powierzchniowych charakteryzujące się tym, że każdej grupie znajdują się obiekty podobne do siebie ze względu na wykorzystaniu służą taki obiekty powierzchniowe bez względu na ich wielkość nazywamy użytkami gruntowymi. Użytkami gruntowymi - nazywamy część powierzchni użytkowanej w jednolity sposób. Jeśli jako pierwsze kryterium przyjmiemy cel użytkowania jakiemu użytki gruntowe służą to otrzymamy 8 następujących grup użytków gruntowych:

1. użytki rolne

2. użytki leśne

3. grunt pod wodami

4. grunty kopalniane

5. tereny komunikacyjne

6. tereny osiedlowe

7. tereny różne

8. nieużytki

Użytki rolne - użytki gruntowe posiadające naturalne lub sztucznie wytworzone właściwości natury fizycznej, chemicznej i biologicznej, które łącznie tworzą warunki niezbędne do życia roślin. Dzięki tym właściwościom użytki rolne mogą być wykorzystywane stale jako główny i stały środek do wytwarzania produktów roślinnych i rolniczych.

Użytki leśne - zaliczamy tu użytki rolne zarosłe zwarcie drzewami oraz obszary przeznaczone pod las tzw. grunty leśne jak również tereny pod plantacjami krzewów leśnych i wikliny.

Grunty pod wodami - zaliczamy obszary pod wodami stojącymi (w zasadzie nigdy nie wysychającymi) oraz tereny pod wodami płynącymi. Do grupy tej zalicza się również grunty pod wodnymi urządzeniami inżynieryjnymi a szczególnie wykopy do celów stałego lub okresowego odprowadzania wód do odpowiednich terenów.

Użytki kopalniane - zaliczamy użytki gruntowe zajęte pod odkrywkowa eksploatację naturalnych bogactw ziemi kopalnie czynne jak i nieczynne ale jeszcze nie wyeksploatowane. Istotą rzeczy jest tutaj wykorzystanie powierzchni ziemi do innych .użytkowych celów. Jeżeli na powierzchni takiego użytku znajdują się przemysłowe zakłady np.: cegielnie, wapienne to obszar ten stanowi inny użytek gospodarczy.

Tereny komunikacyjne - przeznaczone do komunikacji a więc wydłużone pasy gruntu wraz z rowami przydrożnymi i wraz z innymi obiektami. Obszary, które bezpośrednio służą celom komunikacyjnym np.: lotniska, stacje i urządzenia kolejowe. Szlaków wodnych do tej grupy nie zaliczamy.

Tereny osiedlowe - Obszary miasta pod wszelkiego rodzaju budynkami z gruntami ściśle z tymi budynkami związanymi jak podwórza, skwery, parkingi, boiska sportowe itp.

Tereny różne - wszelkie obiekty specjalne które nie zostały zaliczone do poprzednich grup użytkowania gruntów oraz nie są nieużytkami.

Nieużytki - w istniejącym stanie nie mogą być wykorzystane do żadnych użytecznych celów bez uprzedniego dokonania na nich zabiegów specjalnych.

Szczególną rejestracją użytków gruntowych zajmuje się dyscyplina z nauk geodezyjnych -ewidencja gruntów w Polsce. Ewidencję gruntów prowadzi się zgodnie z zarządzeniami Ministra Rolnictwa i Gospodarki Komunalnej z 20 lutego 1969 roku zarządzeni „w sprawie ewidencji" Monitor Polski nr 11 pozycja 98 z 1988 roku. Wymienione zarządzenie wprowadza pojęcie jednostki ewidencyjnej. Jednostką taką jest obszar zawarty w granicach administracyjnych gminy, miasta lub jego dzielnicy. Obszar jednostki ewidencyjnej dzieli się na mniejsze jednostki które noszą nazwę obrębów. Obrębem może być obszar wsi lub osiedla (dzielnicy).

Cel nadrzędny : zrównoważony rozwój wsi Dzwonowice.

1. Cele główne : gospodarka

Trwałe polepszenie sytuacji gospodarczej ze szczególnym uwzględnieniem rozwoju rolnictwa.

2. Osadnictwo.

Zapewnienie ludności dobrych warunków życia przez rozwój infrastruktury technicznej i socjalnej.

3. Środowisko naturalne.

Ochrona i kształtowanie zasobów środowiska przyrodniczego oraz zachowanie przyrodniczej i kulturowej odrębności regionu.

3. 1. Przyroda i krajobraz.

Odpowiedzialne obcowanie ze środowiskiem przyrodniczym i utrzymanie go jako funkcjonalnego obszaru stanowiącego podstawę życia i naturalny krajobraz.

3.2. Ochrona środowiska. Ochrona walorów środowiska przyrodniczego, uświadomienie ludności o konsekwencjach zanieczyszczenia środowiska.

Podcele: 3.1. Rolnictwo i leśnictwo:

-stworzenie strukturalnych i przestrzennych warunków7 do utrzymania i umocnienia

rodzinnych gospodarstw rolnych i leśnych.

-obniżenie kosztów7 produkcji

1.2. Rzemiosło i usługi: Wspieranie rozwoju rzemiosłach usług we wszystkich branżach

1.3. Turystyka (agroturystyka):

2.1. Infrastruktura techniczna:

-Ułatwienie warunków pracy, życia na wsi

2.2. Zaplecze socjalne:

-właściwy rozwój podstawowych urządzeń i instytucji zabezpieczających funkcjonowanie wsi w dziedzinach: . zdrowia i opieki społecznej. . kultury i sportu, . prawa i bezpieczeństwa

2.3. Oświata dokształcanie:

-stworzenie możliwości kształcenia (dokształcania) we wszystkich zawodach dla wszystkich grup wiekowych

2.4. Tożsamość wsi:

-uwzględnienie we wszystkich przedsięwzięciach potrzeb stworzenia struktur gospodarczych, kulturowych i religijnych.

Cele częściowe:

1. Utrzymanie rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej

2. Powiększenie gospodarstw rolnych kosztem PFZ

3. Polepszanie i dopasowanie infrastruktury technicznej dla potrzeb rolnictwa i leśnictwa (siatka dróg, wielkość działek, strukturę gospodarstw, budowle rolnicze)

4. Ukierunkowanie produkcji na artykuły rolne na które jest aktualnie największy popyt na rynku.

5. Popieranie i rozwój spółdzielczości wiejskiej (środki produkcji, sprzedaż

produktów)

6. Gwarantowanie dobrego kształcenia rolniczego

7. Przetwórstwo produktów rolnych na miejscu.

1.2.1. Wydzielanie nowych terenów budowlanych na potrzeby rzemiosła, usług i

drobnego przemysłu.

1.2.2. Popieranie rodzimego rzemiosła, a przede wszystkim tego nastawionego na wyroby lokalnej wytwórczości regionalnej.

1.2.3. Wspieranie istniejących zakładów dla zachowania miejsc pracy.

1.2.4. Tworzenie przez rzemiosło, usługi i drobny przemysł nowych miejsc pracy kosztem rolnictwa.

1.3.1. Koordynacja rekreacji i agroturystyki na etapie planowania rozwoju (tworzenie przestrzennych warunków dla rozwoju rekreacji i agroturystyki w powiązaniu z rozwojem rolnictwa i drobnej wytwórczości.)

1.3.2. Polepszenie infrastruktury rozbudowy biwaków, dróg rowerowych.

spacerowych i miejsc widokowych.

1.3.3. Podniesienie jakości rekreacji i agroturystyki.

1. Uporządkowany rozwój obszaru zabudowanego z uwzględnieniem inicjatywy prywatnej oraz indywidualnych życzeń mieszkańców.

2. Zwiększenie zaangażowania społeczno-politycznego ludności w kwestie kształtowania i rozwoju swojej wsi.

2.1.3. Polepszenie infrastruktury w kwestiach wodociągów, kanalizacji, wysypisk śmieci, dróg transportu rolnego oraz telekomunikacji

2.1.4. Utworzenie funduszu na realizację wszystkich docelowych projektów. 2.1.5. Kontrolowanie rozbudowy wsi.

2.2.1. Zapewnienie wartościowej podstawowej opieki medycznej.

2.2.2. Zapewnienie podstaw dla egzystencji dla młodych rodzin poprzez tworzenie nowych miejsc pracy i możliwości dalszego kształcenia.

2.2.3. Stworzenie warunków do uprawiania sportu i podniesienia kultury życia. 2.3.1. Kształcenie, dokształcanie na poziomie równym miejskiemu, ale

dopasowanie do warunków i potrzeb wsi.

2.3.2. Nawiązanie współpracy z zagranicą w kwestii kształcenia i dokształcania. 2.3.3. Popieranie dokształcania.

2.4.1. Tworzenie lokali lub punktów spotkań towarzyskich i kulturalnych, takich jak: świetlice, kluby.

2.4.2. Pielęgnowanie tradycji.

2.4.3. Popieranie rodzimego folkloru oraz poznawanie innych orientacji kulturalnych.

3.1.1. Uwzględnianie zasobów środowiska i różnorodności krajobrazu przy

przeprowadzaniu scaleń i innych przedsięwzięć inwestycyjnych.

3.1.2. Zabezpieczenie i ścisła ochrona szczególnie wartościowych obiektów

przyrodniczych.

3.1.3. Uregulowanie prawa władania i użytkowania w strefach ochronnych. 3.2.1. Ochrona wody. gleby i powietrza.

3.2.2. Ochrona i formowanie krajobrazu.

3.2.3. Uświadomienie ludności kwestii konieczności ochrony środowiska naturalnego na poziomie szkolnym i przy okazji różnych szkoleń czy kursów rolniczych.

3.2.4. Inicjacja programów ekologicznych

14

PLAN GOSPODARCZY

PLAN INWESTYCYJNY

PLAN FINANSOWY

PLAN PRZESTRZENNY

PLANY BRANŻOWE

---