9 października 2007 - Etyka

Dobro , zło , sumienie.

Etyka (etos) - środowisko, miejsce zamieszkania, z czasem doszło pojecie „mos” (moralność. Moralność-normy akceptowane przez społeczeństwo. Etyka jest teorią dotyczącej moralności.

Ojcem etyki jest Sokrates. Metoda majeutyczna , Sokrates wydobywał z ludzi wiedzę pytaniami, później dopiero dochodził do istoty istnienia dobra i zła.

Etyka jest teorią moralności rozwijanej jako dziedzina dobra i zła moralnego, jest rozumiana jako mądrość korzystania z wiedzy , próbuje odpowiedzieć na pytanie: „ Jak żyć ? ”. Pierwotne pytanie brzmi „ Kim jest człowiek ? ”.

Stuart Mill - twórca utylitaryzmu ( w życiu liczy się tylko to , co użyteczne),

Seter Singer - człowiek żyje po to , aby pomnażać dorobek swojej cywilizacji:

Egalitaryzm - (równość(biocentryzm)) wszystkich istot życiowych nie jest tym samym co antropocentryzm.

Nauki etologiczne - jakie normy uznawane są za dobre lub złe.

Socjologia moralności - badania w grupach społecznych.

Psychologia moralności - co myśli dobry człowiek.

Filozofia języka -

Etologia - zespół różnych dyscyplin naukowych opisujących zjawiska związane z moralnością.

Czyny (akty) mogą być różnego działania:

- nieświadome czyny człowieka.

- świadome i wolne , nimi interesuje się etyka , prosimy za nie odpowiedzialność.

- w półśnie lub letargu - nie ponosimy za nie odpowiedzialności.

Przedmiot materialny - obiekt badań ( w przypadku etyki - czyny ludzkie swobodne i wolne)

Przedmiot formalny - aspekt , pod którym analizujemy przedmiot materialny ( w etyce to powinność wykonywania czynów.)

Etyka - jest teorią czynu pod kątem jego moralnej powinności. Które działania wspierają afirmację człowieka ?

Zatajenie prawdy nie zawsze jest kłamstwem świadome i z premedytacją nie świadomie ci celowe wprowadzanie w błąd , kierowanie się dobrem innej osoby

• Prawda należna

• Prawda nienależna

W sytuacji niesprawiedliwej agresji można się bronić środkami równymi środką agresora.

16 października 2007 - Etyka

Kwalifikacja moralna - uznanie działania za moralne dobre bądź moralnie złe.

• Przedmiotem działania (cel działania) - to co robimy wykorzystując odpowiednie środki.

• Cel sprawcy czynu - intencja działającego - zamiar , jaki ktoś miał podejmując działanie.

• Okoliczności.

• Uwarunkowania:

1. wewnętrzne - wydarzenia dziejące się w nas , psychiczne.

2. zewnętrzne - wychowanie itp.

• Skutek , zamiar , który ktoś podejmując zadanie chce osiągnąć.

Poza tym w klasyfikacji moralnej liczą się tylko działania świadome i wolne. Ważny jest wgląd w podmiot działający, niekiedy pojawiają się czynniki krępujące wolę czy rozum - etyka nazywa je przeszkodami:

• Przeszkody aktualne - czynnik działa przez krótki okres czasu

• Przeszkody trwałe ( habitualne ).

Zdawanie sobie sprawy z istnienia przeszkód ułatwia ocene moralną Aktualne

• Niewiedza - może być pokonana lub niepokonalna ( fizyczne lub moralnie )

Czyn spełniany w niewiedzy niepokonalnej jest traktowany „ulgowo” z punktu widzenia etyki. W wypadku niewiedzy pokonanej odpowiedzialność jest tylko trochę zredukowana.

• Uczucia związane z ciekawością: uczucia zadowolenia lub przykrości doznawane w zmysłowych władzach człowieka.

1. uczucia uprzedzające - człowiek zachowuje się inaczej niż powinien. Najwyższe z punktu widzenia etyki.

2. uczucia towarzyszące - towarzyszą zachowaniu , działaniu.

• Obawa i strach - obawa jest objawem na strach dwa podziały:

1. ciężki - niepohamowany

2. lekki - umiarkowany

W sytuacjach lekkiego lub niepohamowanego odpowiedzialność jest zminimalizowana. W sytuacji lekkiego bądź umiarkowanego nie jest ona zminimalizowana tak radykalnie

• przymus:

1. zewnętrzny.

2. wewnętrzny (psychofizyczny).

Habitualne.

• Błędne opinie i uprzedzenia przekonania wykształcenia w wyniku oddziaływania na człowieka kultury i środowiska.

• Wrodzone skłonności i nałogi - każdy kontakt z przedmiotem uzależniającym prowadzący do zniszczenia życia człowieka. Rzadko zdarza się uzależnienie od innego człowieka (zdarzają się jednak porównania do patyka i bluszczu). Ludzi mogą się na siebie opierać, jednak nie permanentnie ( bez jednostronnych tylko korzyści ). Człowiek jest odpowiedzialny za swoje uzależnienia , pod warunkiem , że jego wybór jest wolny , samodzielny i świadomy. Uzależnienia wpływają na naszą wolę , nie świadomość.

• Choroby psychiczne - zaburzenia , które maja skutek (endogenny) wewnętrzny , lub na skutek urazów zewnętrznych egzogenne. W tych sytuacjach wola czy świadomość są ograniczone ( schizofrenia dla przykładu ). Schizofremista nie ponosi odpowiedzialności moralnej za swoje czyny.

23 października 2007 - Etyka

Problem pojawia się , gdy są dwa skutki w wyniku działania: dobry i zły.

Tradycja etyczna mówi o dwóch skutkach ( np. eutanazja pośrednia ).

D. DZ. Z.

W wyniku zaniechania działania jest podobnie ( zaniechanie działania o dwóch skutkach , np. eutanazja pasywna)

D. Z. DZ. Z.

Zasada dwóch skutków obowiązuje tylko w etyce indywidualnej ( nie zbiorowej).

Klasyczny problem: leczenie kobiety w ciąży z rakiem macicy: czy w późnym okresie choroby należy dokonać zniszczenia płodu , aby ratować życie matki? Jak zbilansować , które życie jest ważniejsze? Ż. M. Ż. DZ.

Od matki nie można wymagać heroizmu ( poświęcenia się dla dziecka ). Dylemat stoi bardziej po stronie lekarzy - leczyć czy nie leczyć matki.

Zasada dwóch skutków: Można podjąć działania , które niesie ze sobą 2 skutki: dobry i zły wówczas gdy zostaną spełnione następujące cztery warunki ( analogiczne można zaniechać działania ):

• Wola działającego musi być ukierunkowana na dobry skutek.

• Dobry skutek musi czasowo nastąpić jako pierwszy.

• Dla tego rodzaju działania musi istnieć proporcjonalna racja („zastosowanie mniejszego zła”)- pewność , że matka po leczeniu przeżyje.

• Skutki dobry i zły muszą być ze sobą nierozwiązalnie złączone warunki te muszą weryfikować się jednocześnie.

Drugi przykład: pasywna eutanazja - nieuleczalnie chory dostaje tylko środki przeciwbólowe (np. morifinę by zniwelować ból i cierpienie).

Trzeci przykład: pacjent w stanie terminalnym jest leczony zwyczajnymi środkami ( bo lekarze stwierdzili, że specjalistyczne leczenie nie pomoże ). Istnieje kategoria działań , które są złe ( pomimo intencji itp.) Nie da się ich niczym usprawiedliwić ( czynny wewnętrznie złe np. kłamstwo ). Czyny same w sobie dobre bądź obojętne moralnie w wyniku zakazu / nakazu normy społecznej nabierają złego charakteru ( czynny zewnętrznie złe ).

Czyny wewnętrznie złe: zabójstwa, ludobójstwa, eutanazja, aborcja, dobrowolne samobójstwo, działania naruszające integralność osoby ludzkiej ( np. tortury ) działania naruszające godność człowieka ( nieludzkie warunki życia , niewolnictwo , handel ludźmi ), działania , gdzie człowieka traktuje się jako rzecz narzędzie.

Czyny zewnętrznie złe: ostatnia cisza wyborcza

Współdziałanie formalne - w sposób świadomy i wolny współpracuje się w postępowaniu drugiego człowieka (eutanazja wspomagana w Holandii, pielęgniarka che tak samo jak lekarz)

Współdziałanie materialne - w sposób świadomy i wolny osoba nie chce współpracować , ale jest do tego zmuszona w skutek działania zewnętrznych czynników ( pielęgniarka nie chce, ale musi).

30 października 2007 - Etyka

Norma moralności - co jest źródłem i kryterium wartości moralnej czynu?

Poprzez co czyny są moralnie dobre lub moralnie złe?
Trzy grupy poglądów:

• Eudajmonizm

• Deontonomizm

• Personalizm

Eudajmonizm - o tym co jest dobre albo złe decyduje to , czy dobre działanie przystwarza człowiekowi szczęścia czy nie. Jest to stanowisko wg. Którego czyn jest moralnie dobry gdy uszczęśliwia swego sprawcę , a moralnie zły , gdy sprawca jest nieszczęśliwy.

Eudajmonizm hedonistyczny - szczęśliwy jest ten, kto zaspokaja własne zmysły.

Eudajmonizm perfekcjonalistyczny -oprócz zmysłów rozwój człowieczeństwa, odnoszenie się do siebie z szacunkiem i nie traktowanie innych jako środka do odniesienia szczęścia.

Deontonomizm- ( gr. Nakaz , powinność ). Źródłem lub kryterium moralnego postępowania jest nakaz autorytetu (nie wymagających żadnych wyjaśnień). Np. rozmowa Małego Księcia z Latarnikiem - wykonywanie poleceń bez wymagania żadnych uzasadnień. Brak pytań typu: Dlaczego kłamstwo jest złe?

Deontonomizm heteronomiczny - gdy autorytetem jest ktoś z zewnątrz: Bóg, król, prezydent.

Deontonomizm autonomiczny - uznaje samego siebie za główną zadadę postępowania ( własne sumienie autorytetem ). Ludzie podlegają autorytetom zewnętrznym, bo obawiają się odpowiedzialności.

Norma Moralna jest pewnym wzorcem i przed wykonaniem czynu musimy rozsądzić , czy będzie on moralnie dobry czy moralnie zły.

6 listopada 2007 - Etyka

Personalizm ( gr. Osoba , maska ). - personaliści twierdzą , że ostatecznym kryterium jest dobro człowieka , wszystko co służy afirmacji jest moralnie dobre, co nie służy jest moralnie złe.

Etyki szczegółowe - te wszystkie inne.

Mobbing - terror psychiczny bądź fizyczny , zaczęto się nim zajmować naukowo w latach 80 XX wieku Hans Leyman zauważył, że przyczyną dolegliwości zawodowych jest struktura pracy. Lorentz z kolei zauważył podobne zachowania u zwierząt (napadanie).

Mobbing - wszelkie patologiczne działania w miejscu pracy bądź związane z pracą polegające na wrogim i nieetycznym nękaniu jednej lub kilku osób ze strony pracodawcy itp. Przez swą działalność działania te naruszają strukturę psychiczna człowieka. 3 elementy:

1. miejsce - tam , gdzie ludzie długo przebywają ze sobą długi czas w ciągu dnia.

2. częstotliwość - trwające minimum 6 miesięcy.

3. same działania - odpowiednie słowa, gesty, zachowania mające na celu sponiewieranie człowieka.

Rodzaje Mobbingu (kryterium - pozycja Mobbera):

• Horyzontalny - agresorem jest kolega.

• Wertykalny zstępujący - agresorem jest szef.

• Wertykalny wstępujący - agresorem jest pracownik.

• Mieszany - rozpoczyna kolega, dołącza się przełożony (najczęściej spotykany)

Rodzaje Mobbingu ( kryterium - cel ):

• Perwersyjny - najgorszy , zmierzający do zniszczenia człowieka.

• Taktyczny (bossing) - szef chce się pozbyć osoby z firmy ( ale nie ma argumentów); bulling odmiana szkolna bossingu z elementami fizycznymi.

• Zinstytucjonalizowany - wywoływanie strachu u podwładnych i kierowanie nimi bez ograniczeń (najczęściej spotykany) , celem jest wywoływanie poczucia winy.

Terror w miejscu pracy zakłada istnienie „aktorów”: mobber , ofiara i widownia.

MOBBER OFIARA

WIDOWNIA

Mobber - specyficzna osoba, nie każdy może nim być zazwyczaj człowiek o tendencjach narcystycznych i psychopatycznych - działa po to , by krzywdzić innych. Często ma zaniżone poczucie własnej wartości. Człowiek który cieszy się z ludzkiego nieszczęścia. Aksjomat Mobbera: „ twój sukces moją klęską , twoja klęska moim sukcesem „. Brak wyrzutów sumienia.

Ofiara - umiejętna , zdolna, kompetentna osoba, według Mobbera zagrażająca jego ja, wyznającą inny światopogląd, również inną wiarę. Ofiarami wg badań SA osoby w wieku 35-40 lat. Również często ludzie w wieku przedemerytalnym.

Widzowie - koleżanki i koledzy, niemi świadkowie , na początku nie reagują, bo nie dochodzi do ich świadomości , że ktoś wśród nich jest ofiarą. Później nie reagują, bo sami boją się zostać ofiarami.

Mobbing nie pojawia się tak ot bez przyczyn:

1. zła atmosfera pracy - złe zarządzanie firmą , nie ma miejsca na partnerstwa i złe zarządzanie potencjałem ludzkim ( tzw. Punkt zero ) firma zaczyna źle funkcjonować. Szukanie przyczyn, czyli osób odpowiedzialnych (polowanie na ofiary) , przyszły mobber będzie organizował nagonkę na powód niepowodzeń.

2. faza uwodzenia - znieczulające działania , prawienie komplementów, obiecywanie, manipulacje słowne i pozasłowne. Ofiara nagle chce się przyporządkować.

3. faza inicjacji - ofiara się stara , a mobber jest coraz bardziej niechętny ,zakamuflowana agresja , komunikacja perwersyjna ( celem niszczenie ):

• Odmowa prostych komunikatów.

• Dyskwalifikowanie - dość lekkie.

• Zasada dziel i rządź - skłócenie zespołu , stanie się arbitrem.

Wynik: ofiara odizolowana od grupy - obniża się jej samoocena, wszystko działa na nią źle , ofiara zaczyna pić , palić itp. W pewnym momencie ofiara zaczyna się zastanawiać , dlaczego nie jest tak jak wcześniej.

4. faza eskalacji - ofira zaczyna wybuchać gniewam, mobber wskazuje ofiarę jako nie nadającą się:

• Utrudnia warunki pracy.

• Izoluje ofiarę.

• Wymierza bezpośrednio działania w osobistą godność ofiary.

Ofiara może zacząć odczuwać dolegliwości PTSD - nerwica pourazowa.

( ofiary mobbingu cierpią na te same dolegliwości, co więźniowie obozów koncentracyjnych). Może to prowadzić do dekompresacji strukturalnej - depresji, itp.

5. faza perwersyjnej eksterminacji - mobber już się nie kryje ze swoją nienawiścią, korzysta z różnych wyrafinowanych metod. Ostatecznie ofiara prosi o wymówienie. Ale w firmie nic się nie zmienia- spirala tworzy się na nowo.

Dubble mobbing - rodzina się przyczynia, narzekania sprawiają , że ofiara zostaje absolutnie sama ( bo ileż można wysłuchiwać narzekań).

Skutki mobbingu:

• Dla ofiary obniżenie własnej wartości, zaburzenia wszelkiego rodzaju.

• Dla rodziny ofiary - możliwy rozpad gorszy stan finansowy.

• Dla firmy - cały czas zła atmosfera pracy.

• Dla społeczeństwa - wzrost agresji.

13 listopada 2007 - Etyka

Mobbing neguję zasadę współżycia międzyludzkiego , traktuje ludzi jako środek , nie cel. Pogwałca też zasadę braku dyskryminacji z tytułu innych poglądów itp. Uderza też w same fundamentalne firmy - człowiek powinien się tam rozwijać. Ofiara ma prawo bronić się proporcjonalnymi środkami do środków agresora. Akcja reakcja - działania antymobbingowe. Najpierw ofiara musi się upewnić , czy na pewno jest to mobbing. Ofiara powinna być w dobrej kondycji psychicznej. Kilka propozycji walki z mobberem:

• Bądź cierpliwy - czas paradoksalnie gra na korzyść ofiary.

• Nie poddawaj się zniechęceniu i depresji.

• Nie myśl o braniu zwolnień i bezpłatnych urlopów - wtedy mobber cały czas działa ze wzmocniona siłą.

• Nie myśl , ze jesteś jedyny.

• Przygotuj się do stawiania oporu mobberowi.

• Zbieraj dokumenty świadczące o mobbingu - maile , listy , karteczki , spisywanie wypowiedzi mobbera na piśmie - z podpisami dwóch stron, prowadzenie kalendarium zdarzeń i zdrowia (dostrzeganie u siebie dolegliwości) ,

• Poszukuj sojuszników - najpierw w pracy , poszukiwanie życzliwości bliskiego współpracownika mobbera, nie pozwalanie na izolacje od reszty grupy , nie przytłaczać przyjaciół swoimi problemami.

• Składaj doniesienia o podejmowaniu wobec siebie działań mobbingowych. Do dyrekcji firmy, zw. Zawodowych, ewentualnie RPO , gazety , radia , telewizji.

• Zapisz się do jednego ze stowarzyszeń antymobbingowych, często to spłosza mobbera.

• Stosuj środki prawne w walce z lobbingiem -wpisy w K.K. i K. C. art.23 i 24 k.c. , art. 415 k.c. , art. 444-445 k.c. , art. 471 k.c. , art. 190 k.k. , art. 191 k.k. , art. 212 i 213 k.k. , art. 215-219 k.k. , art. 281-283 k.p.

Szwecja , Francja , Belgia maja najlepsze prawo antymobbingowe - mobber ma udowodnić że nie mobbował.

Manipulacja - cecha typowa osób niedojrzałych, słabych. Manipulant jest tak naprawdę osobą o zaniżonym poczuciu wartości. Chodzi o przejęcie kontroli i możliwości sterowania drugim człowiekiem. Podstawowe narzędzia: wina i strach - poczucie winy i strachu odczuwane są przez nas jako manipulacja. Działają mechanizmy lęku przed odrzuceniem u ofiary. Manipulant ma mniejszą kontrolę nad swoim życiem , niemniejszą niż przyszła ofiara. Zaczynamy manipulować , gdy komuś zazdrościmy manipulując chcemy być tacy, jak osoba którą manipulujemy. Manipulant boi się osoby manilpulwanej. Ludzie zaczynaja też manipulować gdy są charakterologicznie upośledzeni - nie mają żadnej samooceny. Gdy manipulant widzi, ze ofiara nie umie się obronić , to poprawia się mu samoocena. Nie należy odpowiadać kontratakiem na atak manipulatora, nie dać się wciągnąć w manipulację. Niektórzy mają nerwowe, neurotyczne poczucie winny. Strach i odczucie blokuje człowieka od wyzwolenia się z poczucia winy. Manipulant posługuje się też cudzym lękiem , warto więc „oczyszczać” własne lęki. Przed manipulacją można się bronić na różne sposoby. Miękkie (bez użycia przemocy fizycznej) , takie, aby energia manipulacja wróciła do niego, zneutralizowanie manipulacji, ewentualne odnowienie relacji z manipulantem:

• Nie wolno poddać się manipulacji, ale nie można też jej stosować.

20 listopada 2007 - Etyka

Obrona twarda z użyciem nawet przemocy. Manipulatorzy to ludzie słabi, niedowartościowani.

Procedura obronna przed manipulacją:

1. ignorancja manipulatora - „ słyszę że pukasz , ale nikogo nie ma w domu” , brak reakcji na zaczepki ( często to niestety nie pomaga).

2. „nadstawianie drugiego policzka” - zmienianie tematu jako reakcja na zaczepki ( to też nie musi pomóc).

3. przyzwolenie - pozwalanie na manipulację, ale bez naszego udziału - dążenie do zrozumienia , że manipulacja nas nieobchodzi.

4. koncentrowanie uwagi na manipulancie - 2 scenariusze:

• szukanie świadka - wciąganie osób trzecich

lub

• mówienie wprost, że manipulant jest do niczego.

5. zorientowanie się w fantazjach manipulanta i przyzwolenie na ten rodzaj fantazji ,

ośmieszenie manipulanta , cyniczna ignorancja - to powinno zadziałać.

Trzeba utrudnić życie manipulantowi , tak aby wyszło mu to na dobre.

Transplantacja - problem przeszczepów.

W przypadku niepoprawnie funkcjonujących nerek , kiedyś stosowano dializę , do czasu , gdy przeszczepiano organy.

Minusy Dializy:

• Niemożliwa rehabilitacja ( do końca).

• Niewygoda.

• Źródło zarazków.

• Może wysiąść prąd.

Transplantacja - metoda terapeutyczna polegająca na pobraniu z organizmu człowieka żyjącego lub zmarłego , a takie z organizmu zwierzęcego ważnej dla życia tkanki lub ukrwionego narządu i wszczepienia go przewlekle ciężko choremu pacjentowi w miejsce własnego organu.

Transplantowane mogą być:

• Krew

• Rogówka oka

• Ścięgna

• Skóra

• Włosy

• Serce

• Wątroba

• Trzustka

• Nerki

• Płuca

• Kostki słuchowe

• Kości

• Części nadnercza

• Komórki i tkanki płodowe

1. Tkanki

2. Narządy wewnętrzne

3. Inne

Rodzaje przeszczepów:

• Izotransplantacje - miedzy osobami spokrewnionymi genetycznie.

• Autotransplantacje - przeszczepy tkanek, komórek w ramach jednej osoby.

• Ksenotransplantacje - przeszczepy odzwierzęce.

• Homotransplantacje - przeszczepy w obrebie gatunku, miedzy niespokrewnionymi ludźmi.

Historia Transplantacji - przeszczep nerki między bliźniakami w latach '50 w USA. Pierwszej ksenotransplantacji dokonano w 1692r. w Rosji. W XX w. we Francji próbowano przeszczepić fragmenty nerek zwierząt. 1997r. - komórki nerwowe od płodu powina u chorego na chorobe Parkinsona. HIV - w latach' 40 experymentowano ze szczepionkami na malarię na bazie krwi małp. Powstał w ten sposób retrowirus HIV - był niegroźny u zwierząt.

Etyczna ocena transplantologii:

• Od osób żywych.

• Od zmarłych.

• Od zwierząt.

1. od osób żywych:

• w wyniku interwencji ( żywe komórki wyjmowane z martwym narządem )

• od osób żywych , zdrowych komórek :

1. zasada całościowości - całość jest ważniejsza niż części składowe.

2. integralność ciała - nikt nie ma prawa dowolnie dysponować czyimś ciałem.

3. zasada solidarności - współodpowiedzialność osób za siebie, nikt nie powinien być egoistą.

Sumując te zasady , można pobrać narządy ,pod warunkiem:

• dobrowolnej zgody ofiarodawcy (zwrócenie uwagi na motywy: nie może być narcyzm , ani źle rozumiana nieśmiertelność)

• ilościowe, a nie jakościowe ograniczenie funkcjonowania organów ( informacja , że np. zostaje dawcy tylko jedna nerka).

1. od osób zmarłych:

Ostatni nowelizacja ustawy w 2005r. Polskie prawo kieruje się zasadą zgody domniemanej: jeżeli osoba za życia nie wyrazi sprzeciwu, to domniemuje się , że jest zgoda

Wyraz sprzeciwu:

• Wyraz sprzeciwu przeżyła się do W-wy.

• Sprzeciw notarialny - w testamęcie.

• W szpitalu w obecności 2 świadków.

W państwach UE jest zgoda formalna: muszę wyrazić zgodę, jeśli organy maja być pobrane po śmierci. W Polsce ciało należy do państwa, jeżeli nie było sprzeciwu , to pobiera się u nas organ ( lekarz nie ma obowiązku pytania rodziny - nie jest ona dysponentem ciała). Czasami rodzina się nie zgadza.

Kryterium śmierci: w którym momencie uznaje się że człowiek umiera?

1968r. zaprzestanie pracy serca , pulsu. Jednak ludzie w stanie letargu budzili się w trumnach. W tym samym roku na sympozjum ustanowiono kryterium - śmierć mózgowa, a konkretniej śmierć kory i pnia - konferencja w Horwardzie.

27 listopada 2007 - Etyka

1970 r. - przewodniczący komisji Horwardzikej przesunął kryterium na śmierć tylko kory.

Jednak powszechnie uznaje się za śmierć , śmierć kory i pnia mózgu. Istnieje światopoglądowa dyskusja o transplantacji - religie: katolicyzm , islam i judaizm.

Transplantacja serca - 12 godz. Miedzy pobraniem a przeszczepem. W przypadku śmierci mózgowej dawcy, pobiera się serce i wszczepia biorcy.

Transplantacja gruczołów płciowych - nie akceptowane z punktu widzenia etyki i podobnie transplantacja mózgu. Pobieranie plantów jest dozwolone , tak jak i komórek mózgowych , komórek wątroby itp.

Ksenoplanty i sztuczne organy - istnieją przeskoki gatunkowe wirusów itp. Dlatego ksenoplanty powinny być używane jak najrzadziej.

11 grudzień 2007 Etyka

Rozróżnienie dobrego i słusznego.

2 płaszczyzny działania: moralna i pozamoralna.

Poziom przed fizyczny: kategorie jak ból , cierpienie , sukces, klęska. Etykę interesuje poziom moralny: dobro.

Aby powiedzieć że coś jest dobre trzeba wziąć pod uwagę:

• Intencje - jeśli jest tylko intencja, to działanie jest dobre , ale nie słuszne ;

• Co się robi - odnosi się do tego słuszność.

Jeśli coś jest dobre i słuszne , to jest godziwe.

Problem reakcji środek - cel:

Czy dobry cel uświęca złe środki?

Działania godzi się człowiekowi , gdy z jednej strony szanuje godność człowieka, a z drugiej strony szanuje adresata działania.

Zasada wglądu - zanim podejmuje się działanie , powinno się uniknąć u adresata , czy ja będąc w sytuacji adresata. Reguła Kanta ( w wymiarzekategorycznym): istnieją pewne oczywiste normy dla każdego człowieka (imperatywy kategorialne)

• Postępuj tak, aby twoje działania stały się normą powszechną.

• Traktuj człowieczeństwo własne i drugiego człowieka zawsze jako cel , nie jako środek.

• Postępuj tak, jak chciałbyś aby inni postępowali wobec Ciebie.

Złota reguła etyczna - jeśli naprawdę kochasz drugiego bliźniego, to wejrzyj w siebie i sprawdź, czego Ty byś w tej sytuacji oczekiwał. Jeśli to uchwycisz to tak postępuj. Na wcielaniu się w innego człowieka polega inteligencja emocjonalna.

Działania o strukturze:

• Prostej - np. przygotowanie do egzaminu - nauka egzamin

• Złożonej

Działania są godziwe, złe moralnie lub obojętnie moralnie np. spacer ( to też może być środek - do celu dobrego lub złego ).

Cel zły deprawuje środki obojętne. Cel dobry uświęca środki obojętne. Jeśli pracodawca okrada pracownika , to pracownik może w pewnych sytuacjach przywłaszczyć sobie rzeczy należące do pracodawcy na czas skrajnej potrzeby ( extrema neasitas)

Dobry cel nie uświęca złych środków

18 grudzień 2007 - Etyka

Sens życia:

Uzależniony od przeszłości i przyszłości. Ludzie dzielą się na grupy:

• Żyjących przeszłością - typ nieautentycznej egzystencji.

• Żyjących przyszłością - jak wyżej.

Gdy człowiek gubi sens życia, to zazwyczaj zalezy to od dwóch faktów.

Victor Frankl - etyk , II WŚ spędził w Dahau - obozu nie przeżyli Ci którzy wpadli w rozpacz. Obóz przeżył tylko ten, który odnajdywał w tym jakiś sens. Źródłem dynamizmu człowieka i jego najważniejszą potrzebą jest dążenie do odkrycia sensu życia.

• kategorie sensu życia:

• Cząstkowy - konkretne działania , tu i teraz.

• Całościowy - dostrzeganie że całe życie ma sens.

Człowiek jest w stanie znieść każde „jak” pod warunkiem że wie „ po co”. Tempo życia i pośpiech są przejawem pustki egzystencjonalnej - bezsensu życia. Tak jak starożytni bali się fatum , tak współcześni boją się bezsensu.

Frustracja egzystencjonalna rodzi pustkę:

• Postawa fatalistyczna - zbytnia wiara w los , horoskopy itp.

• Postawa prowizoryczna - ograniczone „kompendium” - ważne żeby żyć dzisiaj, bez planów.

• Postawa kolektywistyczna - konformizm (postępowanie tak jak chcą inni) lub fanatyzm ( przemoc , agresja ,nie znoszenie innych w myślach)

Inne przejawy braku sensu:

• Neuroza niedzielna - w czas wolny człowiek czuje pustkę , nie wie co zrobić z czasem , zaczyna oddawać się głupim rozrywką.

• Choroba dyrektorska - dotyka tych , którzy maja podwładnych, są bezwładni w czasie wolnym.

• Nerwica neogemna - jej pustka egzystencjonalna , skutkiem jest jeszcze większe poczucie bezsensu. Leczenie przez logo terapie - uświadamianie , że życie bazuje na wolności , duchowości i odpowiedzialności. Sens trzeba oddychać cząstkami.

Sumowanie sensów cząstkowych , człowiek jest niezależny od sądów innych.

19 luty 2008 r. - Etyka

Etyka wiarygodna - podstawą wiarygodności jest szczególny rodzaj ewidencji , czyli udowadnialności. Jakie warunki muszą być spełnione , aby stwierdzenie było uznane za ważne. Różne grupy odpowiedzi na pytanie co moralne:

1. to czego nauczyli rodzice - przywódcy i inne autorytety i to nie jest najważniejsza racja w etyce. Moją najsłabsze argumenty.

2. To co większość uzna za dobre - powszechnie dominujący argument , nie jest tak że aprobowane jest moralnie słuszne , a nie aprobowane moralnie złe. Opinia większości nie oznacza że jest to racja.

Def. Moralność Sondażowa - przez sondaże sprawdza się co sądzi większość.

Def. Błąd Naturalistyczny - z faktu jak jest wyprowadza się konkluzje etyczne.

3. To co nie jest zakazane przez prawo jest dozwolone czyli w konsekwencji moralnie dobre. Zależności miedzy prawem a moralnością są skomplikowane.

4. To co jest racjonalnie uzasadniane Kant uważa że wszystkie zachowania można sprowadzić do rozumu czyli ktoś postępuje moralnie gdy postępuje racjonalnie. Kiedy postępujemy racjonalnie?

- podejmowanie decyzji zgodnie z regułami logiki czyli racjonalne sylogizmy. Każdy człowiek powinien być szanowany , Kowalski jest człowiekiem czyli kowalski powinien być szanowany. Niekiedy wniosek logiczny nie jest prawdziwy. Trzeba zwracać uwage na poprawność sylogizmów samo ich tworzenie nie jest wystarczające.

- Dobieranie skutecznych środków do osiągnięcia obranego celu. Jednak czy człowiek może rozumowo wybierać cele? D. Hume - cele wybiera za nas uczucie , a rozum dostarcza środków do zrealizowania celu. Czy można rozumowo uzasadnić , że szczęście jest jednym celem?

- rozsądne postępowanie - doprecyzowanie nie jest proste. Np. gdy dochodzi do konfliktu wartości: życia dziecka czy życia matki?

- dobre racje przemawiające na korzyść nowego działania - najlepsza interpretacja racjonalności w etyce.

Etyka wiarygodna uznaje te i tylko te racje, które można racjonalnie uzasadnić.

5. To , co jest zgodne z tym , co mówi mi sumienie. Introjekcja (uwewnętrznienie) norm społecznych w człowieku . Cnota sumienności - nie ma takiego zła , którego nie popełniano by z obowiązku moralnego ( wojny krzyżowe itp.)

6. to , co jest zgodne z wolą Boga - istnieją różne religie i różne idee Boga - na jakiej podstawie. Sadzisz, że twoja religia jest tą rzeczywista? Obecnie istnieje bardziej agnostycyzm niż ateizm.

Wiarygodność etyki jest słabsza niż nauki.

3 odrębne dziedziny (nurty etyki)

1. etyka normatywna - język ocen i norm zasad.

2. etyka deskryptywna - opisuje rzeczywistość , nauka o genezie , rozwoju i czynnikach określających moralne przekonania człowieka , język faktów.

3. filozofia moralności (metaetyka) - refleksja dotycząca samej możliwości uprawiania etyki jako nauki - analiza pojęć etycznych i wrażliwie maksymalnie racjonalnego uzasadnienia swojego działania , języka filozofii i logiki.

Nurty te obecne są też w etyce praktycznej ( szczegółowej) - najważniejszy to nurt normatywny ( kodeksy etyczne , wskazania itp.) . Nurt deskryptywny - badania np. dotyczące postaw wyborców. Nurt filozoficzny - analiza fundamentalnych pojęć , proponowanie rozstrzygnięć. Granica między nurtami jest płynna.

26 luty 2008 - Etyka

Różni ludzie w różny sposób dochodzą do rozwiązywania problemów moralnych , nie ma jednego rozwiązania , brak monizmu , istnieje etyczny prularizm. Kryterium podziału można odwołać się do języka użyteczności , praw moralnych lub cnoty. Wybór ten określa także rozwiązani problemu.

Obecnie stanowiska etyczne:

1. Etyka obowiązkowa - człowiek powinien zawsze postępować za obowiązkiem moralnym , miarą czynu jest zgodność działania z obowiązkiem jaki tu i teraz należy spełnić.

Skąd wiadomo , że coś jest naszym obowiązkiem?

- źródłem moralności jest Bóg , istnieje przez Niego należący obowiązek ( przykazania)

- prawo naturalne , istnieje pewien porządek moralny i obowiązek jest związany z naturą

( oczy służą do patrzenia , nie do jedzenia)

- logiczne właściwości języka moralnego- ludzie powtarzają np. „ powinieneś… „)

Postępuj zgodnie ze swoim obowiązkiem moralnym. Etyki obowiązku można użyć do porządkowania

życia społecznego - implementacja obowiązku moralnego w normy prawne ( wszystko co sprzecza

się z szanowaniem życia jest złe ). Sylogizm: skoro nie należy zabijać niewinnego człowieka , a płód

jest takim człowiekiem => zabicie płodu jest złem. Druga przesłanka nie jest tak oczywista , bo płód

nie musi być podmiotem moralnym ( świadomym i wolnym). Inna sprawa , że według przeciwników

zabraniania aborcji płód nie jest winny ale też nie jest niewinny. Dla zwolenników etyki obowiązku

płód zawsze będzie człowiekiem. Trudnością w stosowaniu etyki obowiązku nie zawsze wiemy , czy

mamy dany obowiązek. Zawsze coś kosztem czegoś.

2. Etyka użyteczności - zwraca uwagę na konsekwencje miarą wartości działania są jego konsekwencje. Czyn jest słuszny wtedy i tylko wtedy , gdy przyczynia się do zwiększenia sumy szczęścia wszystkich ludzi ( utylitaryści). Mówi się tu o jakości życia , o dobrostanie - to jest kryterium moralnego dobra lub zła. Utylitaryzm teraz nazywa się konsekwencjonalizmem. Suma dobra rozumiana jest często jako zaspokajanie zmysłowych potrzeb , zmysłowe doznania. Człowiekiem jest ten, kto doznaje doznań zmysłowych. Wszystko ma tu utylitarny charakter. Z punktu widzenia społecznego zadowolenia jest wiele pytań np. o służbę zdrowia.

Etyka użyteczności jest liberalna- osądy moralne dotyczące aborcji ( zabijanie człowieka jest zawsze złe , tylko gdy ma tę cechę). Różne teorie na temat tej cechy: powyżej 14 dnia od zapłodnienia lub odczuwanie bólu miedzy 10 i 12 tygodniem ciąży lub pierwsze poruszenie się płodu między 13 i 20 tygodniem ciąży. W Judaizmie tą cechą będzie zaczerpnięcie pierwszego łyku powietrza. W wielu kulturach cechą tą jest zdolność do samodzielnego życia. Wadą etyki utylitarnej jest niejasne pojęcie szczęścia zbiorowego.

3. Etyka praw moralnych - X ma prawo do życia , Y ma prawo do zadośćuczynienia , Z ma prawo do samoobrony. Ktoś ma prawo do czegoś. Legalne i moralne uprawnienia i obowiązki państwa do obywateli i obywateli do państwa. Etyka praw moralnych pojawiła się po II Wojnie Światowej i była odpowiedzią na etykę użyteczności. Zarzucona etyce utylitarnej, że usprawiedliwia poświęcanie jednostki dla dobra ogółu. W etyce praw moralnych podstawą są prawa jednostki. Podatny grunt w Ust.

Feministka J. Thompson w publikacji „ Obrona sztucznego poronienia”- kobieta ma prawo decydować co dzieje się z jej ciałem. Kobieta może , ale nie musi poddać się aborcji ( np. w przypadku gwałtu). „Kobieta ma prawo decydowania o tym co dzieje się z jej ciałem. Płód jest częścią jej ciała => Kobieta ma prawo decydować o płodzie.” Słabości argumentacji: nie jest jasne do kogo należy ciało kobiety i czy płód jest częścią ciała. Nie potrafi określić komu i ze względu na co przysługują prawa i jak godzić prawa.

4. Etyka Cnót - stara się dopomóc w rozwiązaniu problemów moralnych. Nawiązuje do Arystotelesa. „ Nie można ufać rozumowi , teorii etycznej, filozofom , teologom, autorytetom moralnym”. Skoro nie autorytety moralne , to co? Zaufanie samemu sobie , postępowanie zgodnie z własnym projektem życia. Dobre, rozumienie życia, cnota -pewna predyspozycja do dobrego postępowania w różnych sytuacjach życiowych. Człowiek cnotliwy zawsze postępuje dobrze. Argumentacja: mądrość - jeżeli mądry zdecyduje się przerwać ciążę , to znaczy, że postąpił słusznie. Każdy mądry postępuje słusznie. Przykład : Anna studiuje na V roku medycyny, ma projekt na życie i decyduje się na aborcję , aby chronić swój projekt na życie. Marta , ta sama historia ale jest wierząca- rodzi niechciane dziecko, jej projekt na życie się nie utrzymuje. Marta - heroizm , Anna - nie, jednak obydwie postąpiły słusznie. Każde z tych 4 stanowisk zadaje inne pytania:

• Jak powinienem potępić , skoro istnieje zasada, która mówi , jak potępić muszę?

• Co jest lepsze -działanie A czy B ?

• Jakie są moje prawa moralne?

• Jakim człowiekiem być?

Prof. Ingarden „ Trzeba umieć przy sobie pozostać”.

11 marca 2008 - Etyka

Problem przebaczenia - polityczny ,etyczny ,psychologiczny.

Droga przebaczenia (co najmniej 12 etapów):

1-4 - zwrócenie uwagi na siebie:

1. Decyzja , by się nie mścić, zatrzymać odruch zemsty - jest złym doradcą i zamyka człowieka w przeszłości , podsyca gniew, ból , wywołuje stres. Jest to naśladowanie agresora.

2. Rozpoznać swoje zranienie - obserwowanie swojego zranienia , nie stosowanie mechanizmów obronnych, gdy mija niebezpieczeństwo , nie minimalizować zranienia i nie usprawiedliwiać agresora, nie lekceważyć zranienia. Często zranieni się maskują: przez agresję lub moralny faryzeizm- obojętność , nie rozmawianie ( a wszystkim mówi się że się przebaczyło). Inna maska: wiecznej ofiary, perfekcjonizm.

3. Podzielenie się z kimś swoimi zranieniem - kto nie osądza , nie moralizuje, nie udziela dobrych rad, tylko słucha. Wtedy wyrzuca się z siebie negatywne emocje.

4. Określenie swojej straty poprzez zranienie - dobra diagnoza, określenie szczegółowe. Zranienie nie dotyczy całej osoby, lecz jej części. Bardziej zranionym jest się przez własną interpretację zranienia niż samo zranienie. Dlatego „zostałem zraniony” a nie „jestem zraniony”. Przestać się potępiać, że zostałem zraniony.

5. Zaakceptowanie własnego gniewu i chęci zemsty. Gniew to zdrowa reakcja, nie tłumić go. Gniew- stan wewnętrzny irytacji . Pozwolić ,aby wszystko przeszło. Gniew w dobrym celu- aby bronić swoich granic, wartości.

6. Najważniejszy - przebaczenie sobie samamemu - dostrzec że to we mnie jest ten wróg, któremu trzeba przebaczyć.

7. Zacząć rozumieć winowajcę ,agresora - nie usprawiedliwiać go za wszelką cenę, tylko odróżnić agresora od jego czynu. Nie przekreślać człowieka. Wtedy można spojrzeć obiektywniej na siebie jak i winowajcę. Wybaczyć - nie znaczy wymazywać fakt, tylko zaufać komuś, kto skrzywdził.

8. Odnalezienie sensu zranienia w moim życiu - może to pokazać, że dotychczasowe życie było nieprawdziwe. Paradoks zranienia- prowadzi do zrozumienia siebie. Może prowadzić do wyzwolenia.

9. Poczuć się godnym przebaczenia - aby umieć przebaczyć trzeba najpierw doświadczyć przebaczenia.

10. Przestać chcieć przebaczać za wszelką cenę - to nie jest nakaz moralny.

11. Zrozumieć, że przebaczenie jest nawróceniem serca , wnętrza - reorientacją dotychczasowego życia.

12. Zdecydowanie się , czy położyć kres relacjom z agresorem, czy je odnowić. Przebaczenie jest nie równe pojednaniu.

18 marca 2008r. - Etyka

Uzależnienie- gdy czynność staje się celem samym w sobie. Jest to każde kompulsywne nawykowe zachowanie ograniczające świadomość i wolność człowieka, powstaje w trakcie przykucia człowieka do danej rzeczy. Powstaje, gdy człowiek poddaje się działalności uzależniającej.

Rodzaje uzależnień (powody):

• Osiąganie bezpieczeństwa przynajmniej na poziomie psychicznym przy kontakcie lub unikaniu osób , rzeczy itp. Przyciąganie lub odpychanie.

Uzależnienie może dotyczyć osób, rzeczy , stanów psychicznych także:

Uzależnienie od rzeczy:

• Chemiczne ( alkohol , narkotyki, kawa, herbata, leki )

• Poza chemiczne ( niemoralne relacje z osobami , rzeczami )

Określone cechy uzależnień:

• Ciągłość, kontinuum działanie.

• Odciąganie od pozostałych zajęć.

• Nie jest doświadczeniem przyjemnym.

• Pozbawia możliwości wyboru.

Ciągłość - po danym okresie czasu, przyzwyczajenie swojego działania , skłoność do ponawiania działania i zwiększania bodźca.

Odciąganie - najpierw picie by nie przeszkadzało w pracy. Potem, by praca nie przeszkadzała w piciu.

Nie przyjemne doświadczenia - przyjemne są tylko na początku uzależnienia. Często motywem jest obawa przed „objawem odtrącenia” - np. u alkoholika przy odtrąceniu syndrom ten zaczyna się przejawiać: niepokój, w poważnych sytuacjach depresja, drgawki itp. Organizm wysyła sygnały że trzeba się napić.

Przymus - zmusza człowieka do ponawiania czynności.

Uzależnienie jest także problemem otoczenia - problem współuzależnionych.

Uzależnienie od drugiej osoby - wtedy gdy człowiek nie jest w stanie nic zrobić bez konsultacji z druga osobą. Toksyczne relacje - działanie emocjonalne. Może być zazdrość: do rzeczy, osób lub do cech psychicznych. Osoba uzależniona chce zamknąć osobę , od której jest uzależniona, silna tendencja do kontrolowania całego życia osoby i próba sterowania życia. Gdy osoba będzie się wymykać , to uzależniony będzie ją przyciągał. Przy zazdrości o cechy psychiczne - może to mobilizować lub prowadzić do zniszczenia osoby ( podobnie przy zazdrości o rzeczy ).

Etapy Uzależnienia:

1. uczenie się określonego zachowania.

2. nabieranie wprawy w danym zachowaniu.

3. dominacja nałogu - jako jedyny sposób rozwiązania problemów.

4. negatywne skutki uzależnienia - możliwe próby zerwania z nałogiem.

5. kryzys ( może do niego dojść ) - próba walki z nałogiem.

6. zaczęcie walki z nałogiem.

7. znalezienie innego sposobu na radzenie sobie z problemami.

Umysł uzależnionego wykonuje pomysłowość w potrzymaniu nałogu ( formy samooszukiwania się ).

• Zaprzeczenie i tłumienie („to mnie nie dotyczy”) oraz napychanie wiedzy o sobie samym do podświadomości - unikanie kontaktu samego ze sobą ( unikanie ciszy).

• Racjonalizacja - wynajdowanie fałszywych usprawiedliwień dla zachowań jako konieczne i słuszne.

• Ukrywanie - przed innymi swojego uzależnienia , minimalizowanie kontaktu z innymi ludźmi, jednak izolacja rodzi samotność.

• Opóźnianie - na wieczne nigdy - „ od jutra nie piję”

Jednak jest przyznanie się do porażki:

• Poddanie się , bierny charakter.

• Agresywny charakter, wyładowanie na innych.

8 kwietnia 2008 r. - Etyka

Bioetyka - odkrycia współczesne są elementem większej całości. Przemiany cywilizacyjne ( fale cywilizacyjne).

• Wraz z rewolucją rolniczą (10 tys. lat temu) symbolem motyka, ziemia i rolnictwo centrum świata. Punkt kulminacyjny 300 lat temu i nowa fala.

• Rewolucja przemysłowa zderzona z rolniczą - walka cywilizacyjna. Kryzysy polityczne wojny itp. Industrializm i jego hegemonia , trwa w sumie nadal.

Rewolucja naukowo-techniczna , społeczeństwo informacyjne , symbolem komputer. Interferencja fal - tym razem globalnie - zanikają dawne polaryzacje itd. Kryzys finansów międzynarodowych, terroryzm, także kryzys rodzinny. Maskulinizacja kobiet i feminizacja mężczyzn.

Ludzie szukają wszędzie remedium na te zmiany : w org. Religijnych , sektach, wizytach u psychoanalityków, samotności. Człowiek jest „kreatorem nowego jutra”.

Literatura futoralogistyczna - jaki będzie świat za 15 lat?

- nie będzie ekspansji demograficznej ( Erlich już w połowie XX wieku przewidywał że w roku 2000 będzie 20 mld. Ludzi na Ziemi- błąd). Do 2015r. będzie najprawdopodobniej ok. 8-9 mld ludzi ( przyrost w krajach rozwijających się ).

- średnia wieku (dożywania) w krajach rozwiniętych będzie ok. 100 lat.

- manipulacje genetyczne (rośliny itp.)

- wykazywanie złóż naturalnych - nie będzie problem z wyczerpaniem się wzorców.

- zmienia się klimat ( ocieplenie) - w Alpach stopnienie się lodowców o 20% już dziś - tendencja się utrzyma (w przyszłości 35cm wzrost poziomu mórz).

- szybko rozwijające się dziedziny: biotechnologia , automatyzacja, robotyzacja .

- globalizacja gospodarki światowej- nie zmiennie różnic miedzy bogatą północą a biednym południem.

- rynek pracy: z produkcji do usług.

- nielegalne klonowanie.

Podążanie w 3 kierunkach:

• Środki neurofarmakologiczne - dziś już prozac i ritalin ( śr. Psychotropowe) W przyszłości być może będzie konieczność zażywania środków codziennie.

• Badania nad komórkami macierzystymi.






















































tollipotertne macierzyste







Podział na blastomery Marula

Są elastyczne(macierzyste można z nich wszystko zrobić (klonowanie - terapeutyczne).

• Manipulacje genetyczne i tzw. Diagnoza prenatalna przed implantacyjna - człowiek uzyskany In vitro „podrasowany” genetycznie - może oto dzielić ludzi w przyszłości na lepszych i gorszych.

Antimori (?) - metoda zachodzenia w ciąże po menopauzie oraz leczenie niepłodności u mężczyzn.

15 kwietnia 2008 r. - Etyka

Bioetyka - interdyscyplina i interstruktura dziedzina wiedzy nakazowej , która analizuje wszystkie zjawiska dotyczące życia i ocenia je w świetle wartości etycznych w celu przetrwania ludzkości śr. Przystosowanego dla rozwoju człowieka.

Bioetyka jest nauką na pograniczu filozofii i etyki. Przedmiotem materialnym jest fakt życia. Stanowienie mostu miedzy filozofią a etyką. W XIX wieku doszło do oddzielnia kultury scientyntycznej i humanistycznej. Nauki miały „kompleks nauk ścisłych” - próbowano weryfikować tezy wręcz w matematyczny sposób P.Snow powiedział że tak dużej być nie może. Twórca bioetyki - Van Potter wdrożył w życie pomysł Snow'a aby przeżuć most między scjentyzmem a humanizmem. W tym znaczeniu bioetyka jest interdyscypliną i interkulturową. Metoda bioetyczna jest wypadkową scientystycznej i humanistycznej. Stała próba konfrontowania wiedzy biologicznej z humanistyczną ( również konfrontowanie zachowań przyszłych pokoleń w oparciu o aksjologie). Analiza i ocena biologicznej wiedzy , a także każdej wiedzy, która ma do czynienia z życiem . Z faktu że jest wyciąga wnioski jak być powinno . Analiza i ocena nauk scientystyczncyh: biologii itp. Oraz nauk hemoistyczncyh: politologii itp. Krytycyzm wobec utopijnych ideologii: nazizmu , komunizmu , liberalna , indywidualizmu , pragmatyzmu , scjentyzmu -odrzucających wiedze etyczną.

Klucze Hermeneutyczne: szacunek dla życia, wartości życia i godności człowieka. Założenia aksjologiczne i antropologiczne grają ważną rolę . Z założeń antropologicznych wynika , że istnieje kilka bioetyk: dwie grupy:

• Laicka - jako klucz hermeneutyczny przyjmuje zasadę utylitaryczną - każda forma życia jest jednakowo ważna. Nawiązanie do poglądów Petera Singera - jednym wyróżnikiem na to czy coś ma jakąś wartość jest to czy wnosi wystarczająco dużo szczęścia do skarbca. T. Reagan - bioetyka zwierząt i pojęcie szowinizmu gatunkowego ( jeśli jeden gatunek jest traktowany gorzej niż inne. Singer przyznał zwierzętom taki sam status jak człowiekowi(wszystkim kręgowcom). Pogląd ten to utylitaryzm preferencji( każda istota żywa doznaje bólu i przyjemności , posiada interesy , które próbuje zaspokoić). Stąd wniosek - posiadanie interesów decyduje o przyznaniu statusu moralnego. Należy więc zrezygnować z eksperymentów laboratoryjnych.

• Religijna - kluczem hermeneutycznym nie jest odrzucaniem interesów, ale osoba , persona, człowiek. Zasada godności osoby ludzkiej i wartości ludzkiego życia. Człowiek istotą, której nie można traktować instrumentalnie. Człowiek nie może stanowić środka - zawsze jest celem i ośrodkiem tych działań, domaga się szacunku i miłości. Jest to życie osoby świadomej i wolnej jest w stanie decydować o losach cywilizacji. Szacunek do człowieka - jego wolność świadomość , a nie społeczna użyteczność.

• Nie może być tak jak w przypadku przykładu Singera - ratuje się 2 letniego psa i młodą dziewczynę kosztem 80 letniego starca.

Dylematy bioetyki: jak pogodzić wartość życia z jego jakością? Co przeważa? W naukach biologicznych podobny dylemat : jakość środowiska a eksploatacja środowiska? W rolnictwie: prawa zwierząt a produkcja żywności ? W naukach ekonomicznych: bogata północ i zachód oraz biedne południe i wschód? Technika: technologia a ingerowanie w domenę życia?

Bioetyka jest wielowymiarowym pomostem: wewnątrz naukowych i między naukowych.

22 kwietnia 2008 r. - Etyka

Sumienie: osobiste przekonanie , świadomości , centrum osobowe itp.

Mówiąc o sumieniu moralnym bierzemy pod uwagę jego dwubiegunowość:

• Sumienie fundamentalne- ogólna świadomość wartości moralnych , świadomość , zmysł moralny. To sumienie jest wrodzone każdemu człowiekowi. Zasada , że dobre należy robić a złego unikać. Zasada niesprzeczności - nie można być dobrym i złym jednocześnie.

• Sumienie aktualne - osąd , jak człowiek wydaje na temat działania tu i teraz. Jest to aplikacja zasad fundamentalnych do konkretnej sytuacji. Dekalog jest aktualny dla wszystkich ludzi. Sumienie jest busolą , jeśli nie działa dobrze następuje deformacja sumienie ( czynniki):

• Brak stosowanej wiedzy - niewiedza , co stanowi obiektywną wartość moralną, istnieje subiektywizm.

• Fałszywa hierarchia wartości- wpajana od małego , moralne dobra to pieniądz, posiadanie, kariera, przyjemność. Wszystko zdobywane kosztem drugiego człowieka - „ twój sukces moja klęską i odwrotnie”

• Mentalność kompromisu - wielu ludzi idzie z prądem , nie pod prąd , zasada przeciętności. Ludzie postępują jak ogół.

• Wpływ środowiska - niewłaściwe kontakty z rodziną ujawniają , że ludzie szukaja akceptacji poza swoim środowiskiem ( w subkulturach na przykład)

• Manipulacja przez Media - tabloidalne myślenie społeczeństwa ( 70% analfabetów w Polsce nie rozumie tekstów) Odwoływanie się do emocji.

• Wiara w nieograniczony postęp - że człowiek może wszystko.

Co sprzyja rozwojowi sumienia?

• Zdrowy rozsadek - trzeba mieć poukładane w głowie, mądrość. Rozum prosty, trzeźwy, praktyczny. Kształtowany przez:

1. poprawność myślenia - myślenie logiczne - kształtowanie przez analizowanie rzeczywistości i wyciąganie odpowiednich wniosków , bycie elastycznym , śledzenie różnych rzeczy.

2. dobrą wolą - nie upiera się przy swoim zdaniu , patrzenie jak jest faktycznie, a nie jak mi się wydaje ze jest.

• Znajomość życia:

1. praktyczna znajomość ludzi , charakterów, usposobień - każdy będzie się zachowywał inaczej, także rozumienie siebie.

2. podatność na cudze rady - nie jest tak że mam monopol naprawdę,

3. umiejętność trafnej oceny sytuacji- nie życie iluzjami , nie żyć też przeszłością - już do nas nie należy.

• Ogólno ludzkie zdroworozsądkowe zasady:

1. bądź świadom tego czym jesteś jako człowiek i co jest ważne.

2. korzystaj z doświadczeń życiowych innych ludzi.

3. wiedz , że ludzkość nie zaczęła istnieć razem z Tobą.

4. ucz się partnerskiego dialogu z innymi.

5. ucz się na własnych błędach.

6. bądź wrażliwy na dobro obecne w małych i wielkich rzeczach.

7. bądź odważny w podejmowaniu decyzji.

8. ucz się pokonywania własnych słabości.

9. umiej rozpoznawać w sobie emocje.

10. nie działaj w stanie sumienia wątpliwego , pytaj gdy masz wątpliwość.

11. przed podjęciem działania zwróć uwagę na intencje, motywy , możliwe skutki itp.

12. staraj się ,by działanie zmierzało w kierunku dobra.

J

. .

. .

J

---