Lidia Niedorezo

ROZKŁAD MATERIAŁU Z JEZYKA POLSKIEGO

KLASA III (poziom podstawowy i *poziom rozszerzony)

XX-lecie międzywojenne

Tematyka i problematyka lekcji

Liczba

godzin

Teksty literackie

konteksty

Wymagania z zakresu kształcenia lit-kulturowego i językowego

Termin

realizacji

  1. Na progu XX wieku. Ważne kierunki artystyczne.

  2. Futuryzm, ekspresjonizm, surrealizm, dadaizm,

*kubizm

Bohaterowie ciemności. Podróz w głąb czasu. Podróz w głąb siebie

3+

*2

5+

*3

    • 3+2

  • +2

F.T.Marinetti, Manifest futuryzmu

E.H.Gombrich, O sztuce

B.Jasieński, But w butonierce, Rzygające posągi

P.Picasso, Panny z Avignon

P>KLee, Złota rybka

M.Duchamp, Fontanna

  • G.Apollinaire, Przesliczna rudowłosa, Małe auto

J.Conrad Jądro ciemności

Czas Apokalipsy , reż. F.F. Coppola,

-wskazuje gł. Źródła zmian świadomości społ i artystycznej

-dostrzega postawe buntu artystów

-wskazuje cechy futuryzmu w przedstawionych tekstach

-wymienia gł. Tendencje i hasła w nowych kierunkach w sztuce(aktywizm, zmiana, bunt szybkość, rozwój cywilizacyjny, masowość, odejście od mimetycznego obrazu rzeczywistości, otwarcie na przyszłośc, deformacja karykatura, groteska

-wyjaśnia termin awangarda i charakt. Postawę artysty awngardowego

-wymienia i charakteryzuje kierunki artystyczne z pocz. XXw- futuryzm, ekspresjonizm, surrealizm, dadaizm

-czyta ze zrozumieniem fr esejów na temat sztuki

  • Wskazuje filozoficzne podstawy futuryzmu

  • Dostrzega związki i wyznaczniki kierunków awangardowych w róznych dziedzinach sztuki

  • Przedstawia początki kina i filmu, także ekspresjonistycznego i surrealizmu

  • Czyta ze zrozumieniem wiersze G.Apollineira(dostrzega nowatorstwo, np. metaforycznośc, gre skojarzeń, wieloznaczne obrazy poetyckie) i odnosi je do malarstwa awangardowego

  • Wskazuje cechy języka poetyckiego(elementy autobiograficzne, symboliczne, nowatotorstwo formalne, kaligram)

-streszcza i omawia fabułę powieści i filmu

-charakteryzuje i ocenia postawy bohaterów(Marlowa, Kurtza, Rosjanina)

-dostrzega i określa role motywu wędrówki(w znaczeniu dosłownym i jako podrózy w głąb psychiki, osobowości, natury człowieka) bohaterów

-dostrzega i przedstawia fragmenty o charakterze filozoficznym w powieści, mówiace o sensie życia i kondycji człowieka

-*dostrzega i objaśnia wpływ nietzscheańskiej filozofii nadczłowieka na kreację Kurtza

-*przedstawia filmowe srodki wyrazu w kreacji swiata przedstawionego

-*interpretuje tytuł filmu odwołujac się do kontekstu Biblijnego

IX

IX

Przygotowanie do matury ustnej

2

Tematy na egzamin ustny

-zna zasady zdawania ustnego egzaminu dojrzałości oraz wymagania(kryteriaoceny)

-wie jak się przygotować do prezentacji, jak zaplanować pracę

-wie jak korzystać ze źródeł bibligraficznych(lit podmiotu i przedmiotu)

IX

Poeci wyzwoleni z tradycji romantycznej

2

+*1

J.Lechoń Herostrates

*A.Słonimski Czarna wiosna

-wyjaśnia termin: dwudziestolecie międzywojenne

-interpretuje czytane wiersze

-wskazuje symbole romantyczne

-określa stosunek p.l. do tradycji poetyckiej

*-wskazuje romantyczny rodowód poezji Lechonia i Słonimskiego

*-rozpoznaje i określa tradycję kulturową przywołana w tekstach

*-określa koncepcję poety i poezji w wierszach

IX

Grupy poetyckie w dwudziestoleciu międzywojennym

Skamander

Awangarda Krakowska

Motyw miasta w literaturze- synteza

3+

*1

1+

*1

J. Tuwim Do krytyków

Wiosna, Zycie codzienne

K.Wierzyński Lewa kieszeń

MPawlikowska-Jasnorzewska, Film amerykański, Płyty Carusa

J.Przyboś Na kołach, Wieczór

T.Peiper Miasto

Pieśni E.Demarczyk z tekstami M.Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej

Fotografie przedst. Osiągnięcia urbanistyki, np. projekty Le Corbusiera

_interpretuje czytane utwory i okresla tematykę wierzsy, typ nowego bohatera

-podaje cechy omawianej poezji : witalnośc, dynamizm, fascynacja techniką, przestrzenią miejską, odrzucenie tradycji, pochwałę cywilizacji, zachwyt nad nowymi dziedzinami sztuki i mediami

-opisuje postawy podmiotu lirycznego

-*okresla funkcje nawiązania ewangelicznego w wierszu Tuwima

-opisuje poetykę czytanych utworów, nowatorstwo formalne(np. język potoczny u skandrytów czy <spietrzoną metaforę> i elipsę w wierszach Przybosia czy odejście od rygorów wersyfikacyjno-składniowych)

-wskazuje indywidualne cechy języka poetyckiego i tematy(fascynacje słowem i brzmieniem u Tuwima, motywy miłości, smierci, kobiecości w poezji Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, nowe wymiary przestrzeni miejskiej u tw. Awangardy)

-potrafi zaprezentować samodzielnie odrebnośc i specyfikę grup poetyckich

-syntezuje wiadomości dot. Motywu

miasta w literaturze

-potrafi samodzielnie znaleźć i wykorzystać wiadomości i źródła związane z tematyką lekcji, dokonać selekcji

-sporządza plan prezentacji

*-dostrzega wykładniki nowatorstwa poetyckiego i określa ich funkcje

*omawia przemiany i bogactwo postaw twórczych poetów, stosując odp. Terminologię, np. barbarzyńca, kabaretowy przesmiewca, poszukiwacz słowa,eksperymentator w laboratorium sztuki

IX

IX

Spór o idee

6+

*1

S.Zeromski, Przedwiosnie

Przedwiośnie, reż. F.Bajon

-streszcza, opowiada, relacjonuje świat przedstawiony w powieści

-charakteryzuje przestrzeń w powiesci i *jej symboliczny wymiar

-opisuje kreację gł. Bohatera(np. etapy jego dojrzewania i edukacji, rewolucyjny rodowód, sąd o Polsce itp.)

-dostrzega i komentuje dialogową konstrukcję III cz. Powieści(zderzenie racji równorzędnych w polemice o niepodległe i silne państwo)

-*interpretuje otwarte zakończenie powieści

-*wskazuje dwa typy narracji w powieści(auktorialną i personalną), okresla ich funkcje

-wyjaśnia metaforyczne znaczenie tytułu powieści i jej części

-*interpretuje powieść w kontekście nurtu twórczości o charakterze rozliczeniowym (warunki towarzyszące narodzinom polskiej powieści politycznej, wymienia jej twórców)

- * porównuje obrazy dworu ziemiańskiego, np. Nawłoci i Soplicowa

-*przedstawia i charakteryzuje etos polskiego inteligenta (na podstawie poznanych typów bohaterów S.Zeromskiego)

-*charakteryzuje tematykę twórczości i publicystyki pisarza oraz jego poglądy społeczne i polityczne

-*wie, jakie kontrowersje wzbudziła powieść, potrafi zająć samodzielne stanowisko wobec opinii i sądów, wykorzystując wiad. z podrecznika

IX/X

W stronę powieści psychologicznej

6+

*1

Z. Nałkowska, Granica

-rozpoznaje zasadę komp. Powieści(inwersja czasowa), określa jej funkcję(przedstawienie motywów działania bohaterów, złożoności prawdy o człowieku)

-*wyjasnia, na czym polega nowatorstwo kompozycji utworu- z wykorzystaniem wiadomości z podręcznika

-przedstawia charakt. Gł. Bohatera, mając świadomośc relatywności oceny postaci, próbuje dociec prawdy

-okresla punkt widzenia narratora powieści, wykorzystując jego refleksje na temat ludzkiego życia

-formułuje własną ocenę postaci, uzasadnia ją, *wskazując na społeczne i psychologiczne uwarunkowania

- interpretuje wieloznaczny tytuł powieści odwołując się do wybranych fragmentów utworu(np. na płaszczyźnie psychologiczno-moralnej, społecznej, politycznej, filozoficznej)

-*przedstawia wydarzenia z punktu widzenia róznych bohaterów, wyciaga wnioski

-zabiera głos na temat prawdy o człowieku i życiu człowieka, *relatywizmu ocen, istnienia obiektywnych norm moralnych

-wyjaśnia czym jest egocentryzm, determinizm i w jaki sposób przejawia się w życiu bohatera i -szerzej-człowieka

-*wskazuje i interpretuje obecnosc motywu maski w utworze

X

Powieść psychologiczna

*5

M. Kuncewiczowa, Cudzoziemka

-*opowiada historię Róży(odwołując się do sposobu, w jaki poznaje ją czytelnik)

-*wyjaśnia, czym jest czas psychologiczny i w jaki sposób jego odkrycie wpłynęło na rozwój powieści)-wiad. Z podr.

-*dostrzega i komentuje zróznicowanie narracji w tekście(3 rodzaje), komentuje techniki narracji w utworze

-*wyjasnia na czym polega podobieństwo formalne powieści M.Prousta i M.Kuncewiczowej

-*wskazuje i komentuje związki narracji powieściowej z psychoanalizą Freuda(konstrukcja utworu jako seansu psychoanalitycznego)

-*wskazuje w powieści motywy muzyki i określa ich funkcję

-*wyjaśnia pojęcie skryptów kulturowych obecnych w języku, odaje przykłady

X

Rozwój powieści realistycznej-

Synteza wiadomości

*2

Wybrane fragmenty utworów, np. J.Joyce, Ulisses, T.Mann, Czarodziejska góra, M.Dąbrowska, Noce i dnie

Oraz poznane wczesniej powieści realistyczne (także z klasyII)

-porównuje model XIX-wiecznej powieści realistycznej ze znanymi sobie powieściami dwudziestolecia, wskazuje cechy wspólne i rózne

-czyta i interpretuje fr powieści, wskazuje charakterystyczne cechy ich poetyki

-syntezuje wiadomości na temamt technik narracyjnych stosowanych w powieści oraz ich funkcji

-wymienia i krótko prezentuje wskazanych autorów

Przedstawia różne kierunki poszukiwań formalnych prozy tego okresu:czas subiektywny i monolog wewnętrzny bohaterem powieści Prousta, strumień świadomości i symultanizm Joyce'a, powieść edukacyjną Manna, behawioryzm Hemingwaya

-wskazuje wpływ filozofii i psychologii na rozwój powieści

-wnioskuje i uzasadnia, dlaczego czas stał się jednym z gł. Tematów powieści tamtego okresu(i sztuki XXw)

X

Konstruktorzy światów niezwykłych

2+

*1

B.Leśmian, Topielec, Dusiołek, Dziewczyna,

*Poeta

Piosenki do słów BLeśmiana z muzyką Z.Koniecznego

-interpretuje wiersze Lesmiana

-opisuje charakter świata wykreowanego w wierszach i jego symboliczny charakter oraz filozoficzne przesłanie(*interpretuje czytane wiersze jakoopowieści filozoficzne o bycie, poznaniu, trudzie istnienia, dochodzeniu prawdy o świecie)

-przedstawia sposób, w jaki poeta widzi naturę oraz jej relacje z człowiekiem

-wskazuje specyfikę języka artystycznego Leśmiana(określa stylistyczną i znaczeniową wartość neologizmów, rozpoznaje ich budowę słowotwórczą

-wskazuje elementy humoru i groteski, określa ich funkcje

-wyjaśnia ogólnie na czym polega związek między wierszami poety a filozofią Bergsona

-wskazuje związki poezji z mitycznym pojmowaniem świata oraz leśmianowską koncepcją poety jako człowieka pierwotnego

IX/X

Zródła mitu

i

tajemnicy istnienia

2+

*2

B.Schulz, Wiosna(fr),

Wybór obrazów i rysunków

M.Chagall, Zielony skrzypek

-podaje podstawowe inf dot biografii Schulza

-dostrzega w prozie elementy autobiograficzane i okresla sposób ich przetworzenia

-Śledzi i interpretuje inicjacje bohatera(*wskazuje motywy symboliczne i mityczne)

-*wyjaśnia, dlaczego pisarz uważa dzieciństwo za czas święty i <,genialną epokę>

-analizuje i charakteryzuje jezyk poetycki Schulza(cz.mowy, ich funkcje,zmysłowośc, dynamika, rola animizacji, antropomorfizacji, metafory i ich funkcja

*wskazuje w opisie metafory sugerujace metamorfozę rzeczywistości, określa ich rolę dla świata przedstawionego w utworze

-*przedstawia relacje między mikrokosmosem a makrokosmosem w opowiadaniu

-wyjaśnia, jak pisarz pojmuje <dojrzewanie do dzieciństwa>

-okresla jak pisarz pojmuje czas(w utw), posługuje się w tym celu wybranymi przez siebie fr.

-*wyjaśnia na czym polega mityzacja rzeczywistosci w prozie pisarza(mit Początku i Księgi)

-*wykazuje związki między utw a malarstwem Chagalla

- przygotowuje i wygłasza referat ,,Obraz dzieciństwa w literaturze różnych epok”

X

Świat jako koszmar

Byt jako pułapka

4+

*3

F.Kafka,Proces

-streszcza fr. utworu(np. aresztowanie, opis sądu i jego funkcjonowanie, role adwokatów) wskazując elementy odrealniające świat przedstawiony

-*przedstawia drogę Józefa K>, stosunek do procesu, przemiany w nim zachodzące

-*interpretuje wskazane fr. utworu(np. przypowieśc o odźwiernym)

-interpretuje paraboliczny sens utworu, wyjasnia termin powieść paraboliczna(w kontekście róznych utworów)

-*objaśnia wizję świata i egzystencji ludzkiej w <Procesie>

-opisuje poetyke utworu

-komentuje psychologiczną interpretację <procesu> autorstwa E>Fromma(podr.)

-zestawia i porównuje światy wykreowane w prozie Schulza i Kafki

X/XI

Wszechobecnośc formy w zyciu człowieka

6

W.Gombrowicz, Ferdydurke

Karnawał i groteska w sztuce europejskiej(np. P.Breughl, Walka karnawału z postem, H.Bosch, Kuszenie św. Antoniego,Witkacy, Portret Stefana Glassa)

*W.Kayser, Próba okreslenia istoty groteskowości

-streszcza fr utworu(np. pojedynek Miętusa z Syfonem)

-przedstawia bohatera, wskazując rózne jego <ja> oraz okreslajac jego role (formy) mu narzucone (uwikłanie w relacje miedzyludzkie)

-wyjasnia symboliczny sens kolejnych ucieczek Józia

-*wyjaśnia, jak Gombrowicz ocenia <dojrzałość> i niedojrzałośc człowieka

-w czytanych fragmentach wskazuje elementy parodii, groteski, karykatury, aluzji literackiej i kulturowej, okresla ich funkcje(np. szyderstwo i kompromitacja srodowisk lub postaw)

-ocenia obraz srodowisk społecznych ukazanych w powieści(szkoła, dom, dwór)

-interpretuje groteskową symbolikę części ciała

-wskazuje sformułowania charakterystyczne dla kodu pisarza

-*wyjaśnia czym jest kultura karnawału i dostrzega jej związek z powieścią Gombrowicza

-wyjaśnia czym jest groteska(odwołując się do róznych dzieł sztuki)

-podaje podstawowe informacje biograficzne o pisarzu

-ocenia sytuacje człowieka uwikłanego w formę

-wyjasnia, jak można rozumieć Gombrowiczowską Formę(podr)

-*porównuje Gombrowiczowską sytuację człowieka do koncepcji człowieka w teatrze życia codziennego Goffmana

-- okresla gatunek utworu

-ocenia stylistyczną wartośc elementów nonsensu, absurdu, deformacji

-*omawia związek groteski(w języku i stylu) z obrazem deformacji osobowości człowieka w interakcji z innymi ludxmi w codziennych sytuacjach

-_*interpretuje powieśc Gombrowicza

W kontekście koncepcji kultury karnawału(Bachtin)-śmiechu, błazenady, parodii

-przedstawia samodzielnie przygotowany referat(prezentację) z wykorzystaniem materiałów ilustracyjnych: Co wiemy o grotesce?

XI

Katastrofizm lat 30

4+

*1

Cz. Miłosz, O książce

J.Czehowicz, zal

*K.I.Gałczyński, Koniec Swiata, Wizje świetego Ildefonsa, Kryzys w branży szarlatanów

BLinke, rysunek do Balu w operze Tuwima

-na podstawie czytanych wierszy określa nastroje lat 30

-wskazuje społeczne i polityczne źródła nastrojów katastroficznych i znajduje ich odbicie w sztuce(kryzys ekonomiczny, nedza, beezrobocie, widmo rewolucji, totalitaryzmy)

Określa, jaki portret ludzi epoki kresli poeta

Wskazuje katastroficzne wizje w wierszu Czechowicza i *interpretuje ich symbolikę

-*rozpoznaje w wierszu Gałczyńskiego konwencję groteskową,przedstawia sposób wykorzystania aluzji biblijnych

-na podstawie wierszy formułuje gł. Cechy poetyki katastroficznej (nawiązanie do tradycji symbolicznej, wizyjnośc)

-w poznanych utworach wskazuje srodki językowe o funkcji ekspresywnej-składniowe i leksykalne

-*przedstawia ogólne załozenia diagnozy upadku kultury na podstawie fr, Zmierzchu Zachodu, Oswalda Spenglera

-podaje podst. Wiadomości o wileńskich żagarystach, wyjaśnia tytuł pisma

*- w ierszu Miłosza odczytuje echa przeczucia <<zmierzchu kultury”

-interpretuje groteskowe utwory Gałczyńskiego w kontekście nastrojów katastroficznych lat 30

*- dokonuje syntezy wiadomości na temat katastrofizmu w literaturze róznych epok

XI

Czas Apokalipsy spełnionej

3+

*1

K.K.BaczyńskiPokolenie, Pokolenie(2)

*T. GajcyPrzesłanie

*T.Borowski, Pieśń

Piesni E.Demarczyk, sł. K.K.Baczyski, muz.Z.Konieczny

-interpretuje czytane wierzse na podst. Analizy

-okresla charakter przestrzeni i nastrój tekstów, rozpoznaje wizyjnośc poezji

-wskazuje charakt. Srodki językowe i stylistyczne, rozpoznaje, że poeta mówi w imieniu pokolenia

-krótko przedstawia poetów pokolenia wojennego

-wyjaśnia termin <Apokalipsa spełniona>, jej metaforyczne znaczenie

-obajasnia cechy poetyki wierszy, roznaje cechy stylu ekspresjonistycznego

-wskazuje jak poeci wojenni pojmowali obowiązek moralny spoczywający na poecie i człowieku

-odwołujac się do przeczytanych tekstów,wyjasnia, na czym polega tragizm i heroizm pokolenia wojennego

-wskazuje i interpretuje motywy symboliczne

-przeprowadza analizę i interpretację porównawczą <Pokolenia>Baczyńskiego i <Pieśni>Borowskiego(świadomośc pokoleniowa,pejzaż, obraz człowieka, motywy apokaliptyczne)

-zestawia konstrukcje podmiotu lirycznego w obu tekstach

-wie, jaką rolę przypisywali poeci okupacyjni artyście(organizator wyobraźni narodowej)

-charakteryzuje wizję trudnego człowieczeństwa zawarta w wierszach poetów

- w sposób syntetyczny przedstawia język i styl katastrofistów lat 30 i 40

XI/XII

Literatura wobec zagłady

7+

*1

T.Borowski, Opowiadania (np. Proszę państwa do gazu, Dzien na Harmenzach, Pozegnanie z Marią)

-przedstawia wizje obozu opisaną przez Borowskiego

-na przykładzie Tadka i in. Bohaterów charakteryzuje więżnia obozów hitlerowskich, wskazuje fr. świadczące o jego uprzedmiotowieniu

-wyjasnia okreslenie człowiek zlagrowany- w interpretacji opowiadań wykorzystuje wiedzę historyczną oraz wiadomości biograficzne o autorze, odróznia Tadka-bohatera od postaci pisarza

- uzasadnia, ze opowiadania Borowskiego mają wymiar moralistyczny a nie nihilistyczny

-odwołując się do tekstu, charakteryzuje styl, jakim pisane sa opowiadania i sposób prowadzenia narracji

-w tekstach wskazuje cechy dokumentu i literatury pięknej

-*przedstawia diagnozę kultury europejskiej postawioną przez Borowskiego(cywilizacyjna utopia zamieniona w mechanizm ludob ójstwa)

-*porównuje postawy więźzniów i ich stosunek do wartości

XII

W semestrze przewidziane są dwie prace stylistyczne, po dwie godzieny lekcyjne, dwie godziny na omówienie i poprawę, także jedna dwugodzinna praca sprawdzajaca czytanie ze zrozumieniem + godzina na omówienie wyników oraz poprawe pracy