Astma i POChP

Materiały na seminarium

Astma oskrzelowa

Przewlekła , nieuleczalna choroba dróg oddechowych, którą cechuje:

-proces zapalny o podłożu alergicznym

-odwracalny skurcz oskrzeli

-nadreaktywność oskrzeli

-300 mln chorych na świecie

-zapadalność ciągle wrasta

-zachorowania w każdym wieku, jednak najczęściej w dzieciństwie

Patogeneza

Wywiad

-duszność o charakterze wydechowym,

-świsty przy oddychaniu

-ucisk w klatce piersiowej

-kaszel

-Przedłużające się przeziębienia (>10 dni)

Nasilenie dolegliwości zmienia się zależnie od:

-pory dnia (zaostrzenia w godz. 2-5 w nocy)

-pory roku

-otoczenia: temperatura, ekspozycja na alergeny

-aktywności fizycznej

-stanu emocjonalnego

Typowe czynniki nasilające dolegliwości

-Biologiczne

-zwierzęta futerkowe

-roztocza kurzu domowego

-pyłki roślin

-infekcje dróg oddechowych

-Fizyczne

-zmiana temperatury

-Chemiczne

-aerozole

-dym tytoniowy

-niektóre leki- b-blokery, aspiryna

-Objawy innej choroby atopowej, tj. np.

-wyprysk kontaktowy

-katar sienny

Choroba atopowa w rodzinie

Czynniki sprzyjające wystąpieniu astmy:

-niska masa urodzeniowa

-nieprawidłowa dieta w okresie niemowlęcym (białka mleka krowiego, jajek, ryb, orzechów)

-zakażenia dolnych dróg oddechowych do drugiego roku życia, szczególnie spowodowane wirusem RS

-zanieczyszczenia powietrza środowiska domowego i zewnętrznego

-czynne i bierne palenie tytoniu

Leczenia astmy

-Edukacja pacjenta (szkoły astmy):

-jak unikać alergenów

-jak stosować leki (nauka inhalacji)

-jak używać pikflometru i jak interpretować wyniki

-jak rozpoznawać zaostrzenia

-i wiele innych

-Szczepienia przeciwko grypie- co rok

-Identyfikacja i ograniczenie ekspozycji na czynniki zaostrzające objawy

-zaprzestanie palenia tytoniu

-unikanie niektórych leków lub pokarmów (składniki E)

-właściwe postępowanie z dywanami, pościelą, zamykanie okien, stosowanie odkurzaczy z filtrem, pestycydów

-i wiele innych

Farmakoterapia

-kortykosteroidy/ kromony

-beta-2 mimetyki (długo i krótko działające)

-antycholinergiki

-metyloksantyny (preparaty o powolnym uwalnianiu)

-leki antyleukotrienowe

-przeciwciała anty-IgE

-adrenalina

Cele leczenia

-zlikwidiwać objawy (nocne i za dnia)

-przywrócić pełną aktywność fizyczną

-prawidłowe parametry spirometryczne

-ocena skuteczności leczenia- na podstawie wywiadu i oceny zmienności PEF

POChP

-charakteryzuje się słabo odwracalnym, postępującym zmniejszeniem przepływu powietrza przez drogi oddechowe

-zmniejszenie przepływu powietrza związane jest ze zmianami zapalnymi dróg oddechowych, które powodują ich zwężenie i są przyczyną patologicznej przebudowy płuc

-zmiany te są wynikiem reakcji płuc na dym tytoniowy, pyły i gazy

Wywiad

-Duszność

-obecna co dzień, bez wyraźnych wahań natężenia

-postępująca z biegiem lat, początkowo tylko podczas wysiłku,

-w końcowym okresie choroby i podczas jej zaostrzeń duszność może być również odczuwana w spoczynku

-Przewlekły kaszl

->3 miesiące w roku od dwu lub więcej lat

-zarówno z jak i bez odkrztuszania

-Przewlekłe odkrztuszanie plwociny

-szczególnie po przebudzeniu

-Narażenie na

-dym tytoniowy

-pyły przemysłowe i chemikalia (pracownicy kopalń i hut)

-spaliny z piców domowych (olejowych, węglowych)

Wywiad- zaostrzenie POChP

-nasilenie duszności

-kaszel z odkrztuszaniem większej niż zazwyczaj objętości plwociny

-wydzielina zmienia się ze śluzowej na śluzowo-ropną lub ropną

-uczucie ucisku w klatce piersiowej

-osłuchowo stwierdza się szmer pęcherzykowy z wydłużonym wydechem, furczenia i świsty

Badanie przedmiotowe

-kacheksja

-ze strony układu krążenia (cechy przewlekłego serca płucnego),

-tętnienie w dołku podsercowym

-szmer skurczowy niedomykalności zastawki trójdzielnej w dolnej lewej okolicy przymostkowej,

-cwał prawokomorowy (cecha niewydolności prawej komory) słyszalny w dołku podsercowym

-powiększenie wątroby (bolesna, o zaokrąglonym brzegu)

-wypełnienie żył szyjnych

-obrzęki obwodowe (grzbietowa powierzchnia stóp, kostek, podudzi), a w zaawansowanej postaci całej dolnej połowy ciała, wodobrzusze, przesieki w jamach opłucnej i inne),

-sinica centralna

-krwioplucie- najczęściej powodem jest zaostrzenie zapalenia oskrzeli ale może być też nowotwór

-zaburzenia neurologiczne (spowodowane hipoksemią i hiperkapnią)

Krańcowa faza POChP

-kacheksja

-prawokomorowa niewydolność serca

-zaawansowana rozedma płuc

-przewlekła niewydolność oddechowa:

-przerost dodatkowych mięśni oddechowych,

-zapadanie przestrzeni międzyżebrowych

-wydech przez zwężone usta

-sinica

-zaburzenia neurologiczne związane z niedotleniem i hiperkapnią

Badanie przedmiotowe

-w początkowym okresie- bez odchyleń od normy

-w miarę postępu choroby

Rehabilitacja:

-fizjoterapia (nauka oddychania przeponą, oddychania przez zasznurowane usta, trening mięśni)

-właściwe odżywianie

-psychoterapia

-trening fizyczny: poprawa wydolności wysiłkowej, zmniejszenie duszności

Farmakoterapia

w porównaniu do strategii leczenia astmy:

-większa rola branchodylatorów

-mniejsza rola kortykosteroidów

-brak zastosowania dla immunoterapii, leczenia immunomodulującego, kromonów

9