DITLENEK SIARKI, BHP KARTA CHARAKTERYSTYKI SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNEJ


1. IDENTYFIKACJA SUBSTANCJI

Nazwa produktu: Ditlenek siarki [dwutlenek siarki, bezwodnik kwasu siarkawego]

Wzór konstytucyjny: SO2

Wzór sumaryczny: O2S

Producent:

Dostawca:

Użytkownik:

Telefon awaryjny: (042) 631 47 24 (informacja toksykologiczna w Polsce)

2. SKŁAD I INFORMACJA O SKŁADNIKACH

Składniki stwarzające zagrożenie:

Nazwa chemiczna

%

wag.

Nr

CAS

Nr

EINECS

Symbol ostrzegawczy

Symbole zagrożenia (R)

ditlenek siarki

100

7446-09-5

231-195-2

T

23-36/37

3. IDENTYFIKACJA ZAGROŻEŃ

Zagrożenie pożarowe: Gaz niepalny. Butle pod wpływem wysokiej temperatury mogą eksplodować.

Zagrożenie toksykologiczne: Ditlenek siarki jest gazem silnie drażniącym. Łatwo rozpuszcza się w wydzielinie błon śluzowych, tworząc kwas siarkawy, który działa drażniąco na błony. Ditlenek siarki wchłania się przez drogi oddechowe.

Zagrożenie ekotoksykologiczne: W środowisku wodnym ditlenek siarki podnosi lokalnie obniża? wartość pH, zagrażając niektórym gatunkom zwierząt.

4. PIERWSZA POMOC

Uwaga: Usunąć poszkodowaną osobę ze skażonego środowiska. Osoby ratujące muszą wchodzić do skażonej atmosfery z aparatami oddechowymi. W razie ich braku, nieprzytomnych poszkodowanych leżących w dołach, studniach, piwnicach itp. należy wydobywać hakami lub spuszczać ratowników na linach na taki okres, jaki wystarcza do kolejnego oddechu (wytrzymałość osobnicza).

Zatrucie inhalacyjne:

1.

Ditlenek siarki jest gazem silnie drażniącym. Łatwo rozpuszcza się w wydzielinie błon śluzowych, tworząc kwas siarkawy, który działa drażniąco na błony. Ditlenek siarki wchłania się przez drogi oddechowe.

2.

Zapewnić spokój i ciepło. Jak najszybciej przewieźć do szpitala w pozycji leżącej, a w razie wystąpienia duszności - w pozycji półleżącej.

Skażenie oczu:

1.

2.

Skażone oczy natychmiast przemyć dużą ilością bieżącej wody.

Poszkodowanej osobie zapewnić pomoc okulisty.

Zatrucie doustne:

1.

2.

W przypadku połknięcia przepłukać usta, a następnie podać do wypicia kilka szklanek wody. U osoby przytomnej wywołać wymioty. Uwaga - groźba zachłyśnięcia się.

Zapewnić pomoc lekarską.

Skażenie skóry:

1.

Ditlenek węgla silnie schłodzony spowodować może, wskutek gwałtownego kontaktu, bolesne, trudne do wygojenia odmrożenia. Skórę przykryć jałowym opatrunkiem i udać się do lekarza.

5. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POŻARU

Szczególne zagrożenia:

Gaz niepalny. Butle z ditlenkiem siarki narażone na działanie ognia lub wysokiej temperatury mogą eksplodować.

Środki gaśnicze:

Stosować tylko w przypadku pożaru sąsiednich obiektów. Rodzaj - w zależności od potrzeb.

Zalecenia szczegółowe:

Zagrożone butle wywozić w bezpieczne miejsce.

Sprzęt ochronny strażaków:

Ubrania przeciwchemiczne, gazoszczelne, kwasoodporne. Aparaty izolujące drogi oddechowe.

6. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU NIEZAMIERZONEGO UWOLNIENIA DO ŚRODOWISKA

Zalecenia ogólne:

Ogłosić alarm. Zlikwidować wszelkie źródła ognia. Osoby postronne wyprowadzić poza zagrożony obszar w kierunku „pod wiatr”.

Zalecenia szczegółowe, ochrony osobiste:

Skutki awarii likwidują osoby przeszkolone, wyposażone w ubrania gazoszczelne, kwasoodporne, aparaty oddechowe.

Osoby dokonujące jakichkolwiek czynności związanych z akcją ratowniczą w skażonej atmosferze, powinny być ubezpieczane jeszcze przez dodatkowe dwie osoby. Jedna osoba asystuje wewnątrz skażonego pomieszczenia (obiektu, którym mogą być również zbiorniki, kanały, studzienki kanalizacyjne, studnie, zagłębienia terenowe i inne). Druga osoba, która znajduje się na zewnątrz tego pomieszczenia (obiektu), w każdej chwili musi być gotowa do udzielenia lub sprowadzenia pomocy. Skażone pomieszczenia (obiekty) muszą być intensywnie wentylowane świeżym powietrzem, a następnie skraplane wodą w postaci strumieni kropelkowych. Przed przystąpieniem do jakichkolwiek działań ratowniczych należy dokonać pomiarów stężeń ditlenku siarki w skażonej atmosferze - co można wykonać za pomocą specjalnych rurek wskaźnikowych. Opróżnione z ditlenku siarki instalacje należy przedmuchiwać powietrzem.

Metody utylizacji:

Kontrolowane wypuszczanie do zbiornika z wodą - zgodnie z wymogami prawa krajowego.

7. POSTĘPOWANIE Z SUBSTANCJĄ I JEJ MAGAZYNOWANIE

7.1.

Zaleca się podejmowanie środków ostrożności podczas przemieszczania i magazynowania ditlenku siarki. Należy unikać źródeł ciepła i otwartego płomienia. W pomieszczeniach zamkniętych stosować wydajną wentylację mechaniczną. Butli nie wolno rzucać, przewracać, toczyć i uderzać w nie.

7.2

Ditlenek siarki przechowywany jest w cysternach i butlach stalowych pomalowanych na kolor czarny, z żółtym paskiem poniżej głowicy i białym napisem „Ditlenek siarki SO2”. Butle z ditlenkiem siarki przechowuje się zazwyczaj w pomieszczeniach zamkniętych, przeznaczonych do magazynowania w nich gazów technicznych w butlach. Szyby w oknach malowane są na kolor niebieski lub pomarańczowy w celu ochrony pomieszczeń przed bezpośrednim działaniem promieni słonecznych. Butle ustawione są pionowo, zabezpieczone przed przewróceniem się, z dala od grzejników. Temperatura wewnątrz pomieszczeń nie powinna przekraczać 35oC.

7.3

Nad pomieszczeniami, w których znajdują się butle z ditlenkiem siarki, nie mogą być organizowane miejsca pracy.

7.4

W miejscach przeładunku butli z ditlenkiem siarki nie mogą przebywać osoby niezatrudnione przy tych pracach.

8. KONTROLA NARAŻENIA I ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ

Najwyższe dopuszczalne stężenie w środowisku pracy:

NDS - 2 mg/m3, NDSCh - 5 mg/m3.

Środki ochrony indywidualnej i zbiorowej:

Wentylacja w magazynach i na stanowiskach pracy, wyciągi pneumatyczne na stanowiskach pracy, rękawice ochronne, swobodne ubrania ochronne.

Metody oceny narażenia:

Przeprowadzane jest badanie zawartości hemoglobiny i krwinek czerwonych. Ocena ryzyka na stanowisku pracy polega na stwierdzeniu obecności nadmiaru ditlenku węgla w powietrzu, za pomocą chromatografii gazowej lub rurek wskaźnikowych. W razie przebywania w miejscach o różnych stężeniach substancji szkodliwych, należy zastosować do oceny ryzyka aparaturę pomiarową z rurkami absorpcyjnymi, którą badana osoba nosi na sobie.

Ochrony osobiste:

Drogi oddechowe:

W przypadkach zagrożenia - ochrony dróg oddechowych z filtrem par typu E.

Ręce:

Rękawice ochronne robocze, kwasoodporne.

Oczy:

Okulary ochronne w szczelnej obudowie kwasoodpornej.

Skóra i ciało:

Ubrania ochronne robocze, kwasoodporne.

Inne informacje:

Przestrzegać ogólnych zasad higieny. Nie jeść, nie pić podczas pracy. Po zakończeniu pracy umyć ręce.

Polskie Normy Ochronne:

PN-74/Z-01001.00

Ochrona czystości powietrza. Terminologia i jednostki. Postanowienia ogólne i zakres normy.

Zmiany: 1. BI 7/88 poz. 83. 2. BI 11/91 poz.73.

PN-89/Z-04008.08

Ochrona czystości powietrza. Pobieranie próbek. Pobieranie próbek powietrza atmosferycznego (imisja) do badań mikrobiologicznych metodą aspiracyjną i sedymentacyjną.

PN-Z-04015-1:1996

Ochrona czystości powietrza. Badania zawartości siarki i jej związków. Postanowienia ogólne.

PN-ISO 4221:1994

Jakość powietrza. Oznaczanie stężenia masowego dwutlenku siarki (ditlenku siarki) w powietrzu atmosferycznym. Metoda spektrofotometryczna z toronem.

PN-ISO 6767:1997

Powietrze atmosferyczne. Oznaczanie stężenia masowego dwutlenku siarki (ditlenku siarki) w powietrzu atmosferycznym. Metoda pararozanilinowa z czterochlorortęcianem(II) (TCM).

PN-Z-04015-12:1996

Ochrona czystości powietrza. Badania zawartości siarki i jej związków. Oznaczanie dwutlenku siarki (ditlenku siarki) na stanowiskach pracy metodą spektrometryczną z pararozaniliną.

Zapobieganie:

Tam gdzie występuje możliwość pojawienia się niebezpiecznych stężeń ditlenku siarki, należy stosować indywidualne środki ochrony osobistej (sprzęt ochrony dróg oddechowych, okulary ochronne). Należy bezwzględnie przestrzegać zasady, że maksymalna zawartość ditlenku siarki w powietrzu w miejscu pracy nie może przekraczać 20 mg/m3, zaś w powietrzu atmosferycznym 0,60 mg/m3 (stężenie 30-minutowe), 0,20 mg/m3 (stężenie średniodobowe) i 0,032 mg/m3 (stężenie średnioroczne). Konieczne jest instalowanie urządzeń odsysających i wentylatorów w miejscach zagrożonych. Niezbędna jest stała kontrola lekarska.

9. WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE

9.1

Masa cząsteczkowa: 64,06 g/mol

9.2

Postać fizyczna, barwa, zapach: W warunkach normalnych ditlenek siarki jest bezbarwnym gazem o ostrym, duszącym zapachu i silnie drażniącym zapachu. Skroplony jest szybko parującą, ruchliwą cieczą.

9.3

Temperatura topnienia: -75,52oC

9.4

Temperatura wrzenia: -10,08oC

9.5

Gęstość: 2,9310 g/dm3

9.6

Gęstość par względem powietrza: 2,26

9.7

Prężność par w 20oC (mbar): 3,305 mbar

9.8

Rozpuszczalność w wodzie i innych rozpuszczalnikach: Ditlenek siarki rozpuszcza się w wodzie i rozpuszczalnikach organicznych takich jak: alkohol metylowy, alkohol etylowy, chloroform, eter, kwas octowy, kwas siarkowy.

9.9

Temperatura krytyczna: 157,3oC

9.10

Współczynnik załamania światła n20o/D: 1,4021

9.11

Inne: Ditlenek siarki otrzymywany jest przez spalanie siarki, pirytu lub blendy cynkowej oraz poprzez rozkład siarczynów, a także w wyniku wielu innych procesów. Posiada wiele różnorodnych zastosowań. Używany jest do wyrobu kwasu siarkowego, siarczynów, stylonu, do bielenia włókien, wełny, papieru, słomy, cukru, klejów, do dezynfekcji i konserwowania owoców i warzyw, do wyrobu ałunu chromowego, konserwowania chmielu, konserwacji moszczów winnych i suszonych owoców, jako czynnik chłodniczy. Ditlenek siarki stosowany jest jako pestycyd, gdyż nawet w dużych rozcieńczeniach działa denaturująco na białko. Duże ilości ditlenku siarki są ubocznym produktem działalności człowieka. Powstaje jako jeden z produktów spalania węgla (który zawiera średnio 1% siarki) i płynnych paliw ropopochodnych. Skutki tego bywają niekiedy tragiczne, ponieważ w razie nagromadzenia się dużych ilości ditlenku siarki w powietrzu i równoczesnym wystąpieniu niekorzystnych warunków meteorologicznych (np. duże zamglenie utrzymujące się przy powierzchni ziemi), odnotowywane są liczne zgony wśród osób przebywających na skażonych obszarach. Szczególnie silne narażenie na działanie ditlenku siarki występuje wśród mieszkańców dużych aglomeracji, pracowników dużych zakładów pracy związanych technologicznie z procesami, w których wydziela się ditlenek siarki, portów i innych miejsc przeładunku dużych ilości siarki.

9.12

Właściwości korozyjne: Ditlenek siarki działa korodująco. Jest szczególnie reaktywny w obecności wilgoci

10. STABILNOŚĆ I REAKTYWNOŚĆ

10.1

Reaktywność: Ditlenek siarki gwałtownie reaguje z akroleiną, aluminium, chloranami, chromem, tlenkiem żelaza, halogenami, manganem, karbidem, tlenkiem cyny. Z wodą tworzy kwas siarkawy, łatwo ulegający utlenieniu do kwasu siarkowego. Wilgotny ditlenek siarki działa silnie korodująco. W atmosferze ditlenku siarki spalają się takie metale jak: potas, cyna, żelazo i magnez, a ogrzany ditlenek ołowiu i nadtlenek sodu żarzą się i tworzą siarczany. Posiada własności redukujące. Ditlenek siarki działa bakteriobójczo, grzybobójczo i owadobójczo. Uszkadza rośliny. Wskutek właściwości redukcyjnych tworzy połączenia addycyjne ze składnikami żywności. W wyniku reakcji z cystyną wytwarza się cysteina i kwas sulfonowy cysteiny. Unieczynnia liczne enzymy.

10.2

Właściwości korozyjne: Działa korodująco. Szczególnie reaktywny w obecności wilgoci.

11. INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE

Drogi narażenia: Oczy, skóra, spożycie, wdychanie.

Informacja ogólna: Ditlenek siarki jest gazem silnie drażniącym. Łatwo rozpuszcza się w wydzielinie błon śluzowych, tworząc kwas siarkawy, który działa drażniąco na błony. Ditlenek siarki wchłania się przez drogi oddechowe. W organizmie ulega utlenieniu i jest wydalany w postaci siarczanów, głównie z moczem.

Działanie ditlenku siarki na organizm człowieka:

Próg wyczuwalności węchowej:

około 0,008-0,012 mg/dm3

Podrażnienie oczu i kaszel:

0,02-0,03 mg/dm3

Podrażnienie gardzieli:

0,05 mg/dm3

Można znieść w ciągu trzech minut:

0,12 mg/dm3

Można znieść w ciągu jednej minuty:

0,3 mg/dm3

Stężenie niebezpieczne dla życia: (w ciągu 0,5-1 godziny)

0,40-0,50 mg/dm3

Natychmiastowa śmierć może nastąpić przy stężeniu:

1,40-1,50 mg/dm3

Próg wyczuwalności smakowej:

0,8-2,7 mg/dm3

Dane toksykologiczne:

LCLD (inhal. człowiek) = 2 ppm/5 dni (utrudnione oddychanie).

TCLD (inhal. mężczyzna) = 4 ppm/1 min (utrudnione oddychanie).

LCLO (inhal. człowiek) = 3000 ppm/5 min.

Zatrucie ostre: Może powstawać nawet przy narażeniu na niezbyt duże stężenie ditlenku siarki w powietrzu. Pierwszymi objawami są podrażnienie błon śluzowych dróg oddechowych oraz spojówek. Wywołuje ostry nieżyt dróg oddechowych, przekrwienie, obrzęk i wysięk. Zmiany te mogą być bezpośrednią przyczyną śmierci z objawami obrzęku płuc i uduszenia. Duże stężenie ditlenku siarki może wywołać odruchowy skurcz głośni, co prowadzi do natychmiastowego zgonu wskutek uduszenia.

Zatrucia przewlekłe: W tym wypadku towarzyszą temu: nieżyt dróg oddechowych i zapalenie spojówek. Odnotowywane są zmiany w obrazie morfologicznym krwi oraz zaburzenia smaku i powonienia. Stałe narażenie na działanie małych stężeń ditlenku siarki powoduje wystąpienie pewnego rodzaju tolerancji na jego działanie. Następstwem tego jest pojawienie się obfitej wydzieliny podrażnionej błony śluzowej.

12. INFORMACJE EKOLOGICZNE

Działanie na organizmy wskaźnikowe (dotyczy kwasu siarkawego H2SO3 powstającego w wyniku rozpuszczenia się ditlenku siarki w wodzie):

Ryby: W rozcieńczeniu 1:106(=1 mg/dm3) kwas siarkawy działa letalnie na liny w ciągu 2 godzin. Narybek pstrągów ginie po 1-godzinnym przebywaniu w roztworze kwasu siarkawego o stężeniu 1:2*106 (=0,5 mg/dm3).

Niższe organizmy: Zwykłe wodne bakterie i Monas znajdujące się w jednoprocentowych roztworach soli kwasu siarkowego nie doznały najmniejszego uszczerbku. Wymoczki i okrzemki natomiast giną w jednoprocentowych roztworach siarczynów przeważnie szybko.

Stopień zagrożenie dla środowiska: wobec ssaków: -

wobec ryb: 2,4,

wobec bakterii: 3.1

Dopuszczalne stężenie w powietrzu atmosferycznym dla ditlenku siarki:

Dopuszczalne stężenie zanieczyszczeń w *g/m3

Obszary chronione

Obszary specjalnie chronione

w ciągu

30 min

średnio-

dobowe

średnio-

roczne

w ciągu

30 min

średnio-

dobowe

średnio-

roczne

500

150

40

350

125

30

13. POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI

Metody unieszkodliwiania:

Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206).

Metody postępowania z odpadami:

Wskazane jest powolne opróżniane butli i zbiorników do zbiornika z wodą. Operację przeprowadzać w wyznaczonych miejscach.

14. INFORMACJE O TRANSPORCIE

14.1

Numer ONZ:

1079

14.2

Klasa RID/ADR/IMO:

2

14.3

Kod dla gazu trującego, żrącego:

2 TC

14.4

Numer indeksowy:

016-011-00-9

14.5

Numer rozpoznawczy zagrożenia:

268

14.6

Symbole niebezpieczeństwa (R):

23-36/37

14.7

Symbole bezpieczeństwa (S):

2-7/9-45

14.8

Nalepki ostrzegawcze wg ADR/RID Nr 6.1 + 8:

0x01 graphic
0x01 graphic

15. INFORMACJE DOTYCZĄCE PRZEPISÓW PRAWNYCH

Kartę wykonano zgodnie z:

Na etykietach należy umieścić informacje:

Symbol ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowym:

0x08 graphic
Napis ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych:

„Substancja toksyczna.”

Symbole zagrożenia

R 23

Działa toksycznie przez drogi oddechowe.

R 36/37

Działa drażniąco na oczy i drogi oddechowe.

Symbole bezpieczeństwa

S 2

Chronić przed dziećmi.

S 7/9

Przechowywać pojemnik szczelnie zamknięty w pomieszczeniu dobrze wentylowanym.

S 45

W przypadku awarii lub jeżeli źle się poczujesz, niezwłocznie zasięgnij porady lekarza - jeżeli to możliwe, pokaż etykietę.

16. INNE INFORMACJE

  1. Chemiczne określenie produktu:

DITLENEK SIARKI

16.2 Znaczenie symboli:

T

Substancja toksyczna.

Znaczenie oznaczeń transportowych

Numer ONZ: 1079

Ditlenek siarki.

Klasa 2-2TC

Klasa wg ADR (gaz toksyczny, żrący).

268

Numer rozpoznawczy zagrożenia - gaz toksyczny, żrący.

Uwaga: Użytkownik ponosi odpowiedzialność za podjęcie wszelkich kroków mających na celu spełnienie wymogów prawa krajowego. Informacje zawarte w powyższej karcie stanowią opis wymogów bezpieczeństwa użytkowania substancji. Użytkownik ponosi całkowitą odpowiedzialność za określenie przydatności produktu do konkretnych celów. Zawarte w niniejszej karcie dane nie stanowią oceny bezpieczeństwa miejsca pracy użytkownika. Karta charakterystyki nie może być traktowana jako gwarancja właściwości substancji.

* * * * *

Zgodnie z rozporządzeniem MZ z dnia 3 lipca 2002 r., PN-ISO 11014-1 i Dyrektywą 91/155/EEC

KARTA CHARAKTERYSTYKI NIEBEZPIECZNEJ SUBSTANCJI

Wydanie: I

Data wydania: 10.12.02

Strona/stron 8/8

Nazwa:

DITLENEK SIARKI

Ditlenek siarki



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
TRITLENEK SIARKI, BHP KARTA CHARAKTERYSTYKI SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNEJ
DITLENEK AZOTU, BHP KARTA CHARAKTERYSTYKI SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNEJ
DITLENEK TYTANU(IV), BHP KARTA CHARAKTERYSTYKI SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNEJ
DITLENEK MANGANU(IV), BHP KARTA CHARAKTERYSTYKI SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNEJ
CYNK-GRANULAT, BHP KARTA CHARAKTERYSTYKI SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNEJ
KWAS CHLOROWY(VII), BHP KARTA CHARAKTERYSTYKI SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNEJ
SIARKOWODOR, BHP KARTA CHARAKTERYSTYKI SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNEJ
NIKOTYNA, BHP KARTA CHARAKTERYSTYKI SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNEJ
BENZYDYNA, BHP KARTA CHARAKTERYSTYKI SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNEJ
SIARCZAN(VI) KOBALTU(II), BHP KARTA CHARAKTERYSTYKI SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNEJ
METAKRYLAN n-BUTYLU, BHP KARTA CHARAKTERYSTYKI SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNEJ
denaturat, BHP KARTA CHARAKTERYSTYKI SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNEJ
ANILINA, BHP KARTA CHARAKTERYSTYKI SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNEJ
SIARCZEK BARU, BHP KARTA CHARAKTERYSTYKI SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNEJ
MOLIBDENIAN(VI) AMONU, BHP KARTA CHARAKTERYSTYKI SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNEJ
POTAS, BHP KARTA CHARAKTERYSTYKI SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNEJ
DICHROMIAN(VI) POTASU, BHP KARTA CHARAKTERYSTYKI SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNEJ
JODOFORM, BHP KARTA CHARAKTERYSTYKI SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNEJ
BIFENYL, BHP KARTA CHARAKTERYSTYKI SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNEJ

więcej podobnych podstron