Rozwój ludności Polski po II wojnie światowej (i jej skutki demograficzne).

Dorota Konkel

Małgorzata Pałasz

Grupa „063” dc.

Rozwój ludności Polski po II wojnie światowej i jej skutki demograficzne.

Celem naszego raportu jest przedstawienie rozwoju ludności Polski po II wojnie światowej. Zacznijmy od wyjaśnienia pojęcia stanu ludności. Oznacza ono liczbę osób zamieszkujących w danym momencie czasu określone terytorium.

II wojna światowa wywarła ogromny wpływ na strukturę demograficzną Polski. W konsekwencji działań wojennych oraz działalności eksterminacyjnej okupantów ginęło więcej mężczyzn niż kobiet. Przyczyniło się to do zdeformowania struktury ludności według płci. II wojna spowodowała natężenie zjawiska migracji. Dokonała zmian jakościowo-strukturalnych.

Przed II wojną światową Polskę (w jej ówczesnych granicach) zamieszkiwało ponad 35 mln mieszkańców. W 1946 roku nastąpił spadek liczby ludności do 23,6 mln. Straty wojenne wyniosły 7,5 mln. Określa się, że następne 4 mln wyemigrowały z Polski w trakcie działań wojennych. Mając na uwadze jedynie ofiary biologiczne (7,5 mln) Polska straciła w czasie wojny powyżej 20% mieszkańców. Na wyrównanie strat wojennych trzeba było czekać ponad 30 lat. Spora dynamika rozwoju ludności do roku 1980 wynikała głównie z wysokiego przyrostu naturalnego (1950-55 powyżej 19‰). Tempo wzrostu liczby ludności zaliczało się do najwyższych (po Związku Radzieckim) w Europie. Liczba ludności wzrosła do 35,7 mln, czyli o 43% (uzyskała stan przedwojenny w połowie lat 70.). Po 1980 tempo wzrostu liczby ludności w znacznym stopniu się obniżyło (niski przyrost naturalny: 9,6‰ -1980, 4,1‰ -1990, 1,1‰ -1996), do 1996 liczba ludności wzrosła tylko o 3,1 mln i wynosiła 38,6 mln (stan 31 XII).

Rys1. Liczba ludności w Polsce w latach 1946-3003.

W okresie wojny i okupacji procesy ludnościowe pozostawały pod wpływem :ruchów migracyjnych, przyrostu naturalnego a zwłaszcza pod wpływem kataklizmu wojny . Po jej zakończeniu najważniejsze znaczenie miały ruchy migracyjne, z kolei od 1950 roku dominującym czynnikiem stał się przyrost naturalny. Stan polskiej ludności w 1950 roku wynosił tylko 24,8 mln, ( 71,3% stanu przedwojennego) .

PrzyczyniłyOsięOdootego:
1. Straty biologiczne społeczeństwa poniesione w toku walki zbrojnej oraz planowej eksterminacjiKludności;
2. Dobrowolna i przymusowa emigracja ludności w czasie operacji wojennych i okupacji;
3. Spadek przyrostu naturalnego spowodowanym: ciągłym niebezpieczeństwem życia człowieka, niepewnością życia rodziny, brakiem stabilizacji gospodarczej i politycznej;
4. Zmiana granic państwa polskiego, którego terytorium uległo zmniejszeniu o blisko 1/5 stanuHprzedwojennego.
5. Nierepatriowanie się części ludności polskiej z Europy zachodniej, a także wychodźstwo mnóstwa osób po ustaniu działań wojennych, przeważnie z powodów politycznych.

Biuro Odszkodowań Wojennych po II wojnie oszacowało liczbę zmarłych lub zamordowanych w wyniku działań wojennych w przybliżeniu 6 mln osób, były one narodowości żydowskiej i polskiej. Oszacowanie to dotyczy jedynie ofiar Trzeciej Rzeszy. Szacunek ten nie uwzględnia strat biologicznych jakie dotknęły mieszkańców Polski innych narodowości i strat doznanych ze strony ZSRR na nasz kraj.

W skład społeczeństwa polskiego nie weszła prawie cała ludność ukraińska, białoruska i litewska mieszkająca w dawnych granicach II Rzeczypospolitej, a także ludność niemiecka. Z kraju, w którym mniejszości narodowe stanowiły 1/3 społeczeństwa Polska stała się państwem jednonarodowym (mniejszości stanowią około 1% całej ludności). Było to efektem systemu jałtańskiego, przesunięć migracyjnych i terytorialnych.

Struktura wieku i płci, przyrost naturalny

Struktura ludności według płci uległa deformacji po II wojnie. Przeważała znaczna przewaga kobiet nad mężczyznami, gdyż ogromna ich ilość poległa na wojnie. Większy stan liczebny kobiet wśród roczników starszych jest zjawiskiem w świecie naturalnym, jednak nie na tyle duży, jak w przypadku ludności Polski.

Struktura ludności według wieku również uległa przekształceniom. Gwałtowny przyrost ludności w okresie powojennym spowodował odmłodzenie społeczeństwa Polski. Późniejszy systematyczny spadek przyrostu naturalnego sprawia, że społeczeństwo naszego kraju powoli się starzeje. Mimo, że Polska w dalszym ciągu jest krajem ludzi młodych( ponad 40% ludności nie przekroczyło 30 roku życia), udział grupy produkcyjnej stopniowo maleje, natomiast wzrasta udział grupy poprodukcyjnej.

Główną rolę w dynamice rozwoju ludności Polski odgrywa przyrost naturalny. Jest to różnica pomiędzy liczbą urodzeń i liczbą zgonów w ciągu roku na danym obszarze. W pierwszych latach powojennych wystąpiło w Polsce zjawisko kompensaty powojennej w dziedzinie urodzeń. Pod pojęciem kompensaty powojennej rozumiemy realizację odłożonych w okresie wojny urodzeń. Po okresie kompensaty wojennej, która trwała w Polsce do 1949 roku, nastąpił dalszy wzrost urodzeń związany w dużym stopniu z obniżeniem wieku, w którym kobiety rodziły pierwsze dziecko. W wyniku obu tych czynników okres od 1950 -1960 charakteryzował się wyżem demograficznym. Eksplozyjny rozwój wywołany przyrostem naturalnym, osiągał wartość koło 20‰ rocznie.

Głównymi przyczynami opisywanej eksplozji demograficznej były:

- modyfikacja modelu rodziny (wyrażało to się w zmianie kalendarza urodzeń tzn. przyspieszeniu aktywności prokreacyjnej i skróceniu cyklu rozrodczego rodziny)

- wzrost intensywności zawierania małżeństw

- wzrost płodności ogólnej i płodności małżeńskiej

- mniejsze odstępy pomiędzy urodzeniami w rodzinach wielodzietnych

Po roku 1960 nastąpił spadek liczby urodzeń. Był on spowodowany wprowadzeniem ograniczeń meldunkowych w największych miastach także polityką deglomeracji przemysłu. Osiągnął pod koniec tego dziesięciolecia najniższą w okresie powojennym wartość 8,7 ‰. Przyczyna tego stanu rzeczy wynikała ze zmian struktury ludności według wieku, osłabienia tempa zawierania małżeństw oraz spadku płodności kobiet. Efektem wyżu jest echo powojennego wyżu demograficznego( następuje powolny wzrost liczby urodzeń oraz wzrost wartości współczynnika rodności i płodności).Wywołuje to rytm wzrostów i spadków przyrostu naturalnego.

W latach 1980-83 nastąpił drugi wyż demograficzny, jego przyczynami były:

-wzrost znaczenia rodziny wśród społecznych wartości

- umocnienie więzi z kościołem

-aprobata modelu licznej rodziny

- sprzeciw wobec antykoncepcji

W Polsce występuje znaczne zróżnicowanie płodności kobiet mieszkających w miastach i na wsi. W miastach zaczęła się ona regularnie spadać od 1956 roku , choć do 1961 była i tak wyższa niż w 1931/1932 . Na wsi spadek rozpoczął się kilka lat później i przebiegał wolniej. Na początku lat 60 ludność osiągnęła stabilizacje płodności. Natężenie płodności odpowiadało cechą reprodukcji populacji, która przeszła pełne przejście demograficzne i z niewielkimi wahaniami utrzymała je przez następne ćwierćwiecze. Na obszarach wiejskich występował natomiast słaby trend spadkowy. Jeszcze pod koniec lat 80 , nie było widać oznak stabilizacji płodności. Najwyższe wartości przyrostu naturalnego wykazują słabo zurbanizowane regiony Polski północno-wschodniej i południowo-wschodniej. Wysokie wartości w Polsce północnej i zachodniej to skutek powojennego zasiedlania tych ziem przez ludność głównie bardzo młodą. Wartości ujemne, najniższe przyrostu naturalnego, charakteryzują wysoko zurbanizowane obszary - łódzki i warszawski.

W ogólnym wzroście liczby ludności pewną rolę odgrywają migracje zewnętrzne. W całym okresie powojennym dominuje saldo migracji ujemne (wyjazdy ludności przewyższają przyjazdy). Zjawisko to nasilało się z powodów politycznych i ekonomicznych, np. po roku 1968, 1970, 1981. Przyrost naturalny i migracje służą do obliczania rzeczywistego przyrostu ludności kraju. Migracje są uważane za główną przyczynę wysokiej płodności w latach 50-tych. To, co traktuje się jako zasługę ludności miejskiej w zakresie wysokiej rozrodczości w miastach w tym okresie, w istocie jest zasługą ludności wiejskiej, która przeszła ze wsi do miast.

Nasilający się proces starzenia charakteryzuje ludność Polski. Maleje udział ludności w wieku poniżej 20 lat (39% w 1950, 30,3% - 1996), wzrasta zaś udział ludzi w wieku powyżej 64 lat (odpowiednio - 5,3% i 11,5%). Konsekwencją przesunięć w strukturze wieku jest spadający (59,4% w 1980, 59,1% - 1996) udział ludności w wieku produkcyjnym (kobiety 18-59 lat, mężczyźni 18-64 lata). W XX w. przeciętna długość trwania życia w Polsce wydłużyła się z ok. 50 lat w okresie międzywojennym. do 68,1 dla mężczyzn i 76,5 lat dla kobiet w 1996. W Polsce na 105 kobiet przypada 100 mężczyzn, na wsi - 100 kobiet. W grupie wiekowej do 40 lat występuje nieznaczna nadwyżka mężczyzn nad kobietami, a w grupie powyżej 64 lat duża przewaga kobiet (166 na 100 mężczyzn.

Współczynnik feminizacji określa ile kobiet w danym społeczeństwie przypada na określoną liczbę mężczyzn, czyli najczęściej - określa liczbę kobiet na 100 mężczyzn. Analogicznym współczynnikiem jest współczynnik maskulinizacji. W przypadku Polski dla całego kraju współczynnik ten wykazuje słabą tendencję spadkową. W 1950r. wynosił on 110, w 1960r. 107, natomiast w latach 1961-65 106. Od roku 1975 oscyluję wokół poziomu 105.

Zmienności w wielkości przyrostu naturalnego ukształtowały strukturę wieku Polaków. Wyróżnia się grupy wiekowe: 0-17 lat - ludność w wieku nieprodukcyjnym, 18-64 lata - ludność w wieku produkcyjnym, 65 i więcej lat - ludność w wieku poprodukcyjnym. Strukturę wiekową Polaków określa:

• dominujący udział ludności w wieku produkcyjnym - ok. 59 %

• spadający udział roczników najmłodszych, stanowiących ciągle jednak większość ludności w wieku nieprodukcyjnym

• wzrastający udział roczników najstarszych, w wieku poprodukcyjnym

Rys.3.Ludność Polski od zakończenia wojny do 2005 r.

Rys.4. Społeczeństwo polskie w latach 1903-2003 ze względu na płeć i wiek produkcyjny

Piramida wieku dla Polski, ze względu na wyraźnie zaznaczające się wyże i niże demograficzneD(wybrzuszeniaOi wklęśnięcia),DmaDcharakterystyczny,O“pofałdowany” kształt.

Owe wyże i niże to efekt II wojny światowej. W czasie jej trwania notowano bardzo niską liczbę urodzeń przy jednoczesnej wysokiej umieralności (zwłaszcza wśród mężczyzn). Stąd mała liczebność roczników wojennych. Natomiast po wojnie nastąpiła odbudowa i rozwój całego państwa, w tym także potencjału ludnościowego. W latach 50-tych miała miejsce kulminacja liczby urodzeń, co uwidoczniło się w postaci wyżu demograficznego.
Kolejne wklęśnięcia i wybrzuszenia w piramidzie powtarzają się mniej więcej co 25 lat - jest to czas potrzebny, by następne pokolenie weszło w wiek dorosły i miało decydujący wpływ na liczbę urodzeń. Taka pokoleniowa powtarzalność w strukturze wieku nazywana jest echem demograficznym.

Struktura zawodowa

Po drugiej wojnie światowej

W ciągu kilku ostatnich dziesięcioleci w Polsce nastąpiły duże zmiany w strukturze zawodowej ludności. W 1931r. prawie 66% ludności zawodowo czynnej pracowało w rolnictwie. W okresie powojennym następuje stopniowy wzrost zatrudnienia w zawodach pozarolniczych, a spadek w zawodach rolniczych. Tym niemniej odsetek zatrudnionych w rolnictwie i leśnictwie jest w dalszym ciągu bardzo wysoki, wyższy aniżeli w którymkolwiek innym kraju europejskim.

Liczba ludności zawodowo czynnej wzrosła w między rokiem 1950 a 1980 z 12,4 do 18 mln (o 50%), a liczba pracujących - z 10,2 mln do 17,3 mln (o 70%). W 1990-96 grupa osób aktywnych zawodowo (pracujący i bezrobotni) osiągnęła 17,1 mln. Miała na to wpływ zmiana polityki gospodarczej państwa. Podstawą stała się gospodarka rynkowa i racjonalizacja zatrudnienia. Po drugiej wojnie światowej wystąpiło w Polsce po raz pierwszy jawne bezrobocie. Liczba pracujących gwałtownie spadła - 1990 o 0,7 mln, 1991 o 1,0 mln, 1992 o 1,3 mln, 1993 o 0,3 mln; 1994 po raz pierwszy w okresie przemian zanotowano wzrost liczby pracujących - o ok. 0,3 mln; 1996 pracę miało ok. 15,8 mln osób; 1996 bez oficjalnej pracy pozostawało 2360 tys. osób (stopa bezrobocia 13,2%, w tym w dawnych województwach. słupskim. 25,7%, suwalskim. 24,6%, koszalińskim 24,7%, olsztyńskim 23,6%, elbląskim 23,4%, wałbrzyskim 21,7%). Upadek państwowych i spółdzielczych gospodarstw rolnych był tym co przyczyniło się do tak wielkiego bezrobocia. Spadło zatrudnienie w państw gospodarstwach rolnych z 938 tys. osób (1980) do 282 tys. (1996).

Jak jest współcześnie? Zmiany transformacyjne.

Współcześnie Polska zalicza się do krajów o wysokim poziomie aktywności zawodowej. Widać ogromne zmiany w stosunku do okresu przedwojennego. Ludność w wieku produkcyjnym stanowi 59% ogółu ludności i jest to jeden z wyższych wskaźników w Europie.

Wśród ludności w wieku produkcyjnym niski jest jednak udział młodych roczników wieku produkcyjnego. Roczniki starsze przeważają, co oznacza w niedługim czasie szybki wzrost ludności w wieku poprodukcyjnym. Polskie społeczeństwo nazywa się mianem społeczeństwa starzejącego się - to między innymi oddaje zaistniałą sytuację w strukturze zawodowej.

Rys.6. Podział zatrudnienia.

Zbyt wysokie zatrudnienie w rolnictwie jest kolejną negatywną cechą struktury zawodowej. Zmiany struktury gospodarki w latach 90-tych, związane z transformacją gospodarczą kraju spowodowały upadek wielu zakładów pracy oraz Państwowych Gospodarstw Rolnych. Nastąpił spadek zatrudnienia w przemyśle i w rolnictwie. Efektem przemian zachodzących w Polsce od momentu zakończenia się II wojny światowej jest ujawnienie się bezrobocia. W 1994 r. wyniosło ono 3 mln. Stopa bezrobocia w Polsce powoli spada i w 1997 r. wyniosła niecałe 13%. Jak sytuacja bezrobocia wygląda dziś pokazuje tabelka:

Rys.5. Stopa bezrobocia w latach 2007-2008.

Urbanizacja

Po II wojnie światowej nastąpiło w Polsce ogromne przyśpieszenie procesów urbanistycznych. Ludność miejska od 1970 roku zaczęła przeważać ;liczebnie nad ludnością wiejską choć w 1946 roku stanowiła zaledwie jedną trzecią populacji. Od czasów wojny odsetek ludności miejskiej zwiększył się o prawie 50%. Postępy urbanizacji demograficznej były jednak nierównomierne w czasie, w konsekwencji wyraźnie cyklicznego charakteru industrializacji.

W roku 1946 Polsce były 703 miasta, ich ludność stanowiła 31,8% ogółu mieszkańców; wyróżniało się 9 aglomeracji. W 1996 były 864 miasta, zamieszkiwane przez 61,9% ludności kraju; w okresie powojennym rozwijały się głównie miasta średnie (20-100 tys. mieszk.) i duże, w których 1996 mieszkało 80,4% ogółu ludności miejskiej (1950 - 66%); były 42 miasta powyżej 100 tys. mieszk., w tym 5 powyżej 500 tys.; największe pol. miasto - Warszawa (1628 tys. mieszk., 1996); inne duże m.: Łódź, Kraków, Wrocław, Poznań, Gdańsk, Szczecin, Bydgoszcz, Katowice.

Rys.6. Zmiany stopnia urbanizacji w latach 1921-2003

Migracje

Pierwszy powojenny spis ludności z 1946 roku wskazał liczbę 23.9 mln osób zamieszkujące w nowych granicach Polski. W roku 1939 przed rozpoczęciem wojny liczba ludności Polski była oceniana na ok. 35 mln. Straty kraju wywołane działaniami wojennymi, eksterminacją w obozach zagłady oraz wysiedleniami znalazły się wśród najwyższych na świecie. Istotnym elementem była zmiana granic Polski w 1945 r., w wyniku której jedna czwarta przedwojennego terytorium kraju została utracona na rzecz Związku Radzieckiego.

W pierwszych latach powojennych (1945-50) miała miejsce wzmożona migracja ludności. Nowe władze wdrożyły program zasiedlenia zachodnich i północnych terytoriów. Większość osiedleńców pochodziła z centralnej I południowo-wschodniej Polski, pozostali byli repatriantami z terenów zaanektowanych przez Związek Radziecki lub emigrantami wojennymi powracającycymi z całego świata. W latach 1945-47 wysiedlenia dotknęły ok. 5 mln osób, które zasiedliły zachodnie I północne regiony Polski. Podczas, gdy Polacy wracali do Polski Niemcy, Ukraińcy i Białorusini emigrowali lub byli deportowani - z 23.9 mln mieszkańców Poslki w 1946 r. niepolską narodowość deklarowało 3.4 mln.

W latach 1946 - 1950 znaczny napływ ludności zanotowały tzw. “ziemie odzyskane", gdzie przybyło około 3 mln osadników. Równocześnie ziemie te opuściła znaczna część ludności pochodzenia niemieckiego. W latach 1956 - 1958 nastąpiła repatriacja ludzi z terenów b. ZSRR, nasilenie ruchów emigracyjnych zanotowano na przełomie lat 60-tych i 70-tych, oraz w latach 80-tych, kiedy to kraj opuściło ponad 800 tysięcy ludzi - głownie młodych. Od lat obserwuje się zjawisko wyludnienia wschodnich regionów kraju (tzw. ściana wschodnia), skąd ludność emigruje do dużych miast i okręgów przemysłowych. Okręgów przemysłowych. Okres intensywnych migracji wewnętrznych wieś - miasto przypadł na lata powojenne, kiedy istniało duże zapotrzebowanie na siłę roboczą. Głównym celem migracji były miasta na ziemiach odzyskanych i na Górnym Śląsku - gdzie intensywnie rozwijał się przemysł, stwarzając nowe miejsca pracy.

W kolejnych dziesięcioleciach (1950-1980) migracje miały inny charakter. W wyniku dużych inwestycji w przemyśle, dokonywanych przez kolejne komunistyczne rządy, ludzie z regionów nierozwiniętych przemysłowo przemieszczali się w obszary intensywnego budownictwa (głównie miejskie - Warszawa, Kraków, Katowice, Łódź i Poznań). Towarzyszyła temu migracja ludności wiejskiej do ośrodków miejskich (w latach 50-tych corocznie do miast migrowało ok. 700.000 osób), co doprowadziło do zasadniczej zmiany stosunku liczby ludności wiejskiej i miejskiej. Podczas gdy w roku 1946 ok. 60% Polaków zamieszkiwało tereny wiejskie i ok. 32% - miejskie, dziś stosunek ten wynosi odpowiednio 38% i 62%.Największe zagęszczenie ludności występuje w aglomeracjach przemysłowych - Katowicach (ok. 4 mln), Warszawie (ok. 2.5 mln), Gdańsku i Poznaniu (ok. 1.5 każda). Najmniej zaludnione tereny znajdują się na północno-wschodnich i północno-zachodnich terenach uprawnych. Migracje ze wsi do miast - dominujący kierunek (aż do lat 90. XX wieku) migracji wewnętrznych w Polsce po II wojnie światowej, uwarunkowany czynnikami gospodarczo-politycznymi. Migracje ze wsi do miast związane były z rozwojem przemysłu w Polsce jaki nastąpił po II wojnie światowej (industrializacja). Większą część migrantów stanowili ludzie młodzi, poszukujący w miastach pracy i wyższego niż na wsi poziomu życia. Współcześnie polskie miasta charakteryzują się ujemnym saldem migracji. Czynnikami wpływającymi na ten stan są m.in.: odpływ mieszkańców miast do strefy podmiejskiej oraz migracje zagraniczne.

Migracje wyżej opisane opisuje tabelka:

Rys. 7. Migracje wewnętrzne ludności polskiej w drugiej połowie XX wieku.

Do głównych migracji zewnętrznych, które miały miejsce w Polsce po zakończeniu II wojny światowej należały:

• ucieczka ludności niemieckiej na zachód bezpośrednio po zakończeniu wojny w 1945 roku;

• wysiedlenie kilku milionów Niemców z ziem zachodnich na terytorium Niemiec w latach 1945-1949;

• repatriacja ponad 2 milionów Polaków z Niemiec, gdzie przebywali m.in. w obozach przymusowej pracy (lata 1945-1947);

• przesiedlenia ludności oraz napływ osadników z terenów Polski środkowej, wschodniej i „Kresów Wschodnich” na tzw. „Ziemie Odzyskane” (1945-1948). Ludność osiedlała się na terenach opuszczonych przez Niemców;

• repatriacja Ukraińców do ZSRR (1945-1946);

• repatriacja ludności polskiej z terenów ZSRR (1945-1948);

• akcja „Wisła” - przesiedlenia około 150 tys. Łemków i Ukraińców z Podkarpacia na tereny Polski północnej i północno-zachodniej w 1947 roku;

• emigracja ludności żydowskiej do Izraela i USA po 1968 roku;

Poza wyżej wymienionymi, duże znaczenie miały migracje Polaków do USA i Europy Zachodniej w latach 80. XX wieku (spowodowane czynnikami ekonomicznymi i politycznymi) oraz migracje ekonomiczne po 1989 roku. Obecnie Polska charakteryzuje się ujemnym saldem migracyjnym (więcej osób emigruje niż imigruje) a głównymi kierunkami migracji (przede wszystkim ekonomicznych) są: Wielka Brytania, Irlandia, Niemcy oraz USA. Proces emigracji nasilił się po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej w 2004 roku.

Rys. Przemieszczenia ludności na ziemiach Polski po II wojnie światowej.

Struktura narodowościowa

Tak przedstawiał się udział procentowy poszczególnych narodowości w 1939 roku

Narodowość	udział %
Polacy	65 %
Ukraińcy	14 %
Żydzi	10 %
Białorusini	4 %
Niemcy	2 %
Inni	5 %

Współczesna Polska jest krajem prawie całkowicie jednolitym narodowościowo. Wg spisu powszechnego z 2002 roku, liczebność mniejszości narodowych wynosi 3,26% ogółu mieszkańców, czyli ok. 1,5 mln osób. W okresie międzywojennym (lata 1918-1939) w granicach II Rzeczpospolitej mieszkało 11,3 mln osób innej niż polska narodowości, co stanowiło 35% ogółu (dane z 1931 r.). Przyczyny tak dużych zmian w strukturze narodowościowej były związane z tragicznym bilansem II wojny światowej i konsekwentną realizacją powojennej polityki władz socjalistycznej Polski. Działania wojenne i eksterminacja ludności pochłonęły ok. 6 mln istnień ludzkich, na skutek zmiany granic poza Polską znalazło się ok. 6,5 mln osób, a przymusowe migracje i przesiedlenia uszczupliły polskie społeczeństwo o 1,7 mln osób. Najliczniejszą mniejszością narodową są dzisiaj Niemcy. Liczba osób tej narodowości oceniana jest na ok. 150 tys. (w 1931 r. - 800 tys.). Zamieszkują głównie Śląsk. Druga grupa to Białorusini, których jest ok. 49 tys. (1931 - 1,9 mln). Mieszkają przede wszystkim na wschodzie Polski. Trzecią najliczniejszą grupę stanowią Ukraińcy, po II wojnie światowej przymusowo przesiedleni na ziemie zachodnie i północne. Żyje ich w Polsce ok. 31 tys. (1931 - 5 mln).

Podsumowanie

Po II wojnie mieliśmy do czynienia z ogromnymi stratami ludnościowymi, zmianami granic, wielkimi migracjami i przesiedleniami. Po jej zakończeniu można zaobserwować widoczny rozwój ludności. Miał on miejsce zarówno w strukturze płci, wieku jak i zawodowej ludności.

Społeczeństwo polskie ulega ciągłemu rozwojowi. Duży wpływ na obecny stan społeczeństwa ma polityka państwa, między innymi zmiany transformacyjne. W ciągu ostatnich 60 lat zanotowano zarówno eksplozje demograficzne jak i nagłe spadki urodzeń, zmianom uległa również struktura wieku, płci oraz zawodowa. Miały na to wpływ czynniki o charakterze biologicznych, społecznym i losowym.

BIBLIOGRAFIA:
1. Mały rocznik statystyczny 1993

2. „Demografia. Metody analizy i prognozowania” pod red. Marii Cieślak, wyd. PWN, 1992

3. Wielka Encyklopedia Powszechna PWN - POLSKA - Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1967

4. Antoni Czubiński, „Historia Polski 1919-1990”

Źródło : GUS

Źródło: GUS

http://www.wup.torun.pl/statystyka/polska_stopa.php

---