Controlling Logistyczny

Bogusław Śliwczyński - wykłady 30 godzin

Justyna Lewandowska - ćwiczenia 12 godzin ( [e-mail] )

Literatura: Twaróg, mierniki i wskaźniki logistyczne,

Twaróg, Koszty logistyczne,

Krystyna Kowalska, Controlling logistyczny w przedsiębiorstwie.

13-09-2003 wykład

Zaufanie i Kontrola

Poziomy zaufania - nie w każdej sprawie, nie zawsze, nie każdemu, nie całkowicie.

Potrzeby controllingu dotyczące przedsiębiorstwa:

• Co produkować,

• W jakiej cenie,

• Czy inwestować,

• Gdzie sprzedawać,

• Komu,

• Jakie koszty, jakie zyski,

• Gdzie są konkurenci i jak oni to robią,

• Jak zarządzać

Dane czerpane z rachunku zysków i strat, z bilansu, Controlling dotyczy również wskaźników zagregowanych (metody w ramach zarządzania transportem, planowanie trasy, ładunków, metody w ramach ABC - analiza ustalania ceny; XYZ - analiza regularności popytu)

Potrzeby controllingu dotyczące logistyki:

• Kiedy i ile zamówić,

• Jak utrzymać zapas,

• Skąd zaopatrzenie,

• Którym kanałem dystrybucji,

• Jak zwiększyć produktywność i efektywność zasobów,

• Jak zapewnić poziom obsługi (poziom zapasu, systemy zamawiania),

• Jak planować trasę.

1. Procedury, podstawy controllingu logistycznego:

• Definicje, podstawowe pojęcia, istota, cele, funkcje, zadania,

• Controlling strategiczny i operacyjny, controlling jako podsystem zarządzania przedsiębiorstwem,

• Organizacja systemów kontroli w przedsiębiorstwie,

• Analiza wskaźnikowa systemów i procesów logistycznych,

1. Analiza procesów i systemów logistycznych.

2. Efektywność procesów i systemów logistycznych:

• Pojęcie i formuła efektywności, pomiar efektywności procesów i systemów logistycznych,

• Ocena efektywności wykorzystania zasobów logistycznych.

1. Metody i narzędzia controllingu logistycznego:

• Rachunek kosztów i wyników,

• Analiza rodzajowa kosztów, miejsc ich powstawania i nośników kosztów,

• Koszty normatywne, analiza odchyleń,

• Narzędzia controlingu na poziomie analizy operacyjnej, ocena wyników,

• Narzędzia controlingu na poziomie analizy strategicznej,

• Systemy planowania w przedsiębiorstwie,

• Systemy informacyjne na potrzeby controllingu logistycznego,

(analiza wskaźnikowa na bazie uzyskanych danych)

1. Budżet logistyczny przedsiębiorstwa,

2. Audyt logistyczny,

3. Reinżynieria procesów logistycznych,

4. Zarządzanie zmianami, zarządzanie projektami przebudowy procesów logistycznych.

Podstawy controllingu logistycznego:

CL - nowoczesna koncepcja zarządzania, której urzeczywistnieniem jest podsystem zarzadzania przedsiębiorstwem koordynujący procesy planowania, sterowania, kontroli oraz gromadzenia i przetwarzania informacji na potrzeby sterowania przedsiębiorstwem i dla osiągnięcia wyznaczonych celów.

Podsystemy controllingu (zasady, metody, techniki):

• Planowanie - ustalanie celów przedsiębiorstwa (informowanie otoczenia przedsiębiorstwa),

• Kontrolowanie - porównanie stanu rzeczywistego z zamierzonymi, analiza odchyleń (marketing, produkcja, logistyka, finanse),

• Sterowanie - przeprowadzanie działań korygujących (informacje wewnętrzne przedsiębiorstwa)

Definicja CL

Funkcjonalny podsystem controllingu - koordynowana systemowo realizacja zadań controllingu w obszarze funkcjonalnym logistyki zsynchronizowanych z innymi obszarami funkcjonalnymi przedsiębiorstwa


Wstawić ze slajdów

Cele CL

Controlling strategiczny:

• Wyroby i rynki, kanały dystrybucji,

• Biznes plan,

• Zapotrzebowanie zasobów,

• Rozwój i dobór kadr

• Inwestycje.

Controlling operacyjny:

• Wyniki sprzedaży,

• Procesy produkcyjne,

• Wydajność i wykorzystanie zasobów,

• Przepływy materiałowe i zapasy,

• Harmonogram łańcuchów dostaw,

• Cash flow

System Controllingu przedsiębiorstwa - zamknięty system samoregulacji.

Dyrekcja Przedsiębiorstwa (wytyczanie celów) - ustalanie wartości planowych dla wszystkich funkcji przedsiębiorstwa

Dział Controllingu (poszukiwanie dróg) - porównywanie założeń ze stanem rzeczywistym i poszukiwanie sposobów osiągnięcia celów. Opracowanie programów działań, przekazywanie informacji decydentom.

Podstawy Controllingu Logistycznego:

„Przeszłość jest o tyle ważna o ile wpływa na przyszłość”




Związek funkcji Controllingu z innymi funkcjami zarządzania




Jeżeli zamierzasz planować musisz mierzyć,

Jeżeli zamierzasz mierzyć musisz planować




Zadania Controllingu

Organizowanie informacji i przetwarzanie danych inicjowanie i koordynowanie prac kierowników w obszarach Planowania, Kontroli, Sterowania.

Wdrożenie koncepcji Controllingu - ciągły proces nauczania pracowników.

Wprowadzanie i rozwój systemów umożliwiających kierownikom samodzielne planowanie, sterowanie i kontrolę w podległych im działach.

Aktywny udział w rozwiązywaniu problemów.

Dobór adekwatnych narzędzi do kompleksowych zależności problemów.

Zadania kluczowe:

• Opracowywanie planów strategicznych i operacyjnych,

• Przeprowadzanie kontroli procesów i wyników,

• Wprowadzanie docelowych czynności sterujących (dosterowywujących).

Inicjowanie i przeprowadzanie badań z zakresu ekonomiki przedsiębiorstw:

• Wdrażanie na rynki nowych produktów,

• Wycofywanie produktów z rynku,

• Produkcja własna i korzystanie z produkcji obcej,

• Kontrolowanie planów i inwestycji za pomocą kosztorysów,

• Analiza bilansu i jego ocena,

• Wskazanie mocnych i słabych stron przedsiębiorstwa oraz szans i zagrożeń (SWOT),

• Analiza zdolności konkurencyjnej,

• Analiza posiadanego potencjału,

• Analiza portfela zamówień (portfolio),

• Analiza wyników Audytu,

• Sterowanie uwzględniające wąskie gardło,

• Analiza rentowności we wszystkich sektorach odpowiedzialności (działach) w przedsiębiorstwie.

Przekrój zadań w obszarze planowania:

• Zdobywanie, przetwarzanie, zestawianie i prezentowanie informacji na potrzeby planowania,

• Motywowanie i inicjowanie kierownictwa przedsiębiorstwa do planowania,

• Tworzenie harmonogramu prac planistycznych,

• Opracowywanie i doskonalenie metod, sposobów podejścia i modeli do planowania (zwłaszcza planowania wspomaganego informatycznie),

• Kontrola zawartości planu,

• Zbieranie i kompletowanie propozycji planu,

• Koordynowanie z innymi planami (również planów cząstkowych),

• Przygotowanie (i koordynowanie prac kierowników) projektów planów dla dyrekcji,

• Dokumentowanie planów,

Planowanie strategiczne:




Planowanie taktyczne:




Kontrola:

• Motywowanie i inicjowanie kierownictwa przedsiębiorstwa do kontroli,

• Tworzenie harmonogramów zadań kontrolnych,

• Rozgraniczanie zakresów kontroli,

• Opracowywanie metod i wariantów kontroli,

• Dokonywanie uzgodnień pomiędzy procesami planowania i kontroli,

• Opracowanie bazy danych odniesienia dla porównania i kontroli,

• Porównywanie i określenie rozbieżności od wartości planowych lub normatywnych,

• Analiza przyczyn odchyleń,

• Opracowywanie wyników kontroli,

• Gromadzenie i kompletowanie wyników kontroli,

• Dokumentowanie i wykorzystywanie oraz dysponowanie wynikami kontroli.

20-09-2003 ćwiczenia

System logistyczny składa się z procesów:

Zaopatrzenia, Produkcji, Magazynowania, Dystrybucji, Obsługi klienta,

w których możemy kontrolować:







Poprzez wskaźniki i mierniki

Optymalizując rozwiązania

Obniżamy koszty i podnosimy POK

Odnosimy to (porównujemy) do danych historycznych, do konkurencji, do firmy posiadającej podobne warunki, znajdującej się na wyższym poziomie (zagraniczne)

TWORZYMY PLAN

Frenchaising - wykupienie nazwy marki i działalność pod jej szyldem.

Kontroling Logistyczny oparty jest na dwóch nogach: Kosztach i Miernikach




27-09-2003 ćwiczenia

Wczesne rozpoznanie odchyleń, szans i ryzyka.

Systematyczne poszukiwanie słabych miejsc i ich przyczyn.

Wyzwolenie potencjału racjonalizatorskiego.

Czytelny pomiar wyników przedsiębiorstwa i ocena stanu.

Ocena pracowników i wyników ich pracy.

Wskaźniki pomiaru i oceny podsystemów można rozróżnić zgodnie z głównymi funkcjami przedsiębiorstwa:

• Zaopatrzenia

• Zakupy,

• Dostawy,

• Magazyn materiałowy

• Produkcji

• Magazynów i gospodarki magazynowej

• Dystrybucji

• Transport,

• Magazyn regionalny,

• Obsługi klienta

Wskaźniki i mierniki strukturalne (w ujęciu różnych firm) i ramowe opierają się na identyfikacji udziału w całości (%) i struktury przepływu strumieni rzeczowych i informacyjnych.

Wskaźniki i mierniki produktywności (porównanie kosztów do efektów), odnoszą się do zadań realizowanych w podsystemach, prezentują efekt działania w porównaniu z nakładami.

Wskaźniki i mierniki gospodarności (koszty do działalności logistycznych), których podstawę analizy stanowią parametry wartościowe (głównie koszty i kapitał) oraz ich relacje w stosunku do wyników działań logistycznych (zamówień, zapasów, obrotu).

Wskaźniki i mierniki jakości (dostępność towaru, obsługa, serwis), służą do oceny poziomu obsługi (klientów i zamówień zewnętrznych i wewnętrznych) oraz oceny poziomu wykonania zadań związanych z przepływem rzeczowym.

Przykłady ww. wskaźników i mierników - zeszyt strona 27.

27-09-2003 wykład, dr Maciej Stajniak

Kontrola

Motywowanie i inicjowanie kierownictwa przedsiębiorstwa do kontroli.

Tworzenie harmonogramu zadań kontrolnych.

Rozgraniczenie zakresu kontroli.

Opracowanie metod kontroli i wariantów kontroli.

Dokonywanie uzgodnień pomiędzy procesami planowania i kontroli.

Opracowywanie baz danych odniesienia dla porównywania i kontroli.

Porównywanie i określanie rozbieżności od wartości planowanych lub normatywnych.

Analiza przyczyn odchyleń.

Sprawdzanie wyników kontroli.

Opracowywanie wyników kontroli.

Gromadzenie i kompletowanie wyników kontroli.

Dokumentowanie, wykorzystywanie oraz dysponowanie wynikami kontroli.

Dotyczy wszystkich procesów:

Zaopatrzenia, produkcji, opakowania, magazynowania, dystrybucji i obsługi klientów.

Funkcje controllingu logistycznego (wg niemieckich przedsiębiorców):

• Planowanie i kontrola (61%),

• Analiza odchyleń (32%),

• Optymalizacja i standaryzacja,

• Pozyskiwanie informacji zewnętrznych.

Analiza i kontrola elementów bilansu materiałowego i równowagi bilansowej wskazuje na prawidłowe i planowe gospodarowanie zapasami.

Sterowanie - funkcje:

• Opracowanie algorytmów i systemów wczesnego ostrzegania,

• Opracowanie procedur sterujących i scenariuszy ich zastosowania,

• Opracowanie modeli pozwalających określić przyszłe wyniki każdego możliwego działania,

• Sygnalizacja istotnych odchyleń od wartości planowanych,

• Kwalifikacja działań dla określenia rodzaju i wartości odchyleń (w tym optymalizacja i szybkość reakcji systemów gospodarczych),

• Opracowywanie harmonogramu działań sterujących (w tym analiza czasu potrzebnego na podjęcie odpowiednich działań),

• Zarządzanie działaniami sterującymi (w tym nasilenie lub wstrzymanie działań),

• Analiza wyników działań sterujących i wnioskowanie.

Funkcja pomocnicza - audyt wewnętrzny.

Cele Controllingu Logistycznego:




Zarządzanie przedsiębiorstwem:

• Ludzkie - zarząd, kadra kierownicza ( z wiedzą i doświadczeniem), pracownicy,

• Materialne - kapitał, maszyny i urządzenia, zapasy, grunty, płace, budynki,

• Społeczne - autorytet, akceptacja społeczna, image (wizerunek firmy),

• Konkurencyjne - lokalizacja, elastyczność rynkowa, możliwość ekspansji, konkurencyjność,

• Organizacyjne - programy produkcji, sprzedaży, procedury postępowania, sprawność działania, systemy wczesnego ostrzegania i smokorygujące, systemy komunikacyjne.




Wpływ logistyki na rachunek zysków i strat:
























Wpływ logistyki na bilans:

organizacja systemów informacyjnych (pozyskiwanie, gromadzenie, przetwarzanie, wnioskowanie) na potrzeby procesu decyzyjnego zarządu przedsiębiorstwa

Identyfikacja sytuacji rzeczywistej

Poziom operacyjny

Analizy - baza danych odniesienia, odchylenia

Sytuacja wyjściowa dla działań korygujących

Planowanie i sterowanie działaniami korygującymi w poszczególnych obszarach funkcjonalności przedsiębiorstwa

Prognozy i plany, systemy, metody i narzędzia, maksymalizacja efektów, eliminacja zagrożeń

Określenie działań korygujących

Poziom strategiczny

Osiąganie celów przedsiębiorstwa, cele pośrednie Controllingu

Przeszłość

Przyszłość

Analiza nastawiona na sprzężenie zwrotne „feed-back”

- analiza odchyleń -

Analiza nastawiona na sprzężenie wyprzedzające

„feed-forward”

- bilansowanie wyników -

Czas, jaki upłynął

Czas zbliżający się

Podstawa oczekiwania rozwoju przedsiębiorstwa w przyszłości,

Podstawa systemu zapobiegania - odchylenia wykrywane są wcześniej

Kształtowanie przyszłości - nauka płynie z sukcesów i porażek

Planowanie

Kontrolowanie

Organizowanie

Motywowanie

Proces Planowania

Proces Controllingu

Standardy,

mierniki, oceny

Ustalenie norm i metod pomiaru efektywności

Pomiar efektywności

Działania korygujące

Czy zgodne z normą?

Brak działań korygujących

TAK

NIE

Popyt, wielkość przewozów, wartość, jakość, czas dostawy

TAK

Planowanie Sprzedaży

Planowanie kanałów zaopatrzenia i dystrybucji

Czy plany są realne?

Planowanie Marketingowe

Planowanie finansowe i zarządzanie kosztami

Planowanie Inwestycyjne

Zarządzanie Personelem

Planowanie Zasobów

Asortymentowe i ilościowe Planowanie Produkcji

Operatywne Planowanie Produkcji,

Główny harmonogram produkcji

Koszty zapasu, składowania, rotacja, pracownicy

Analiza produkcji, wydajności, czasy produkcji, jakość

Ceny,

Ilość,

Częstotliwość zakupów,

koszty

NIE

Czy plany są realne?

Wstępny plan wykorzystania potencjału produkcyjnego

Planowanie potrzeb materiałowych

Operatywne Planowanie Produkcji,

Główny harmonogram produkcji

Korekta asortymentowo - ilościowego planu produkcji

Wspomaganie asortymentowo - ilościowego planu produkcji

POK, cel jaki chcemy osiągnąć, wielkości dostawy, jakość

CL

Przychody ze sprzedaży

Obsługa klienta

SPORZĄDZANIE RAPORTÓW Z REZULTATÓW

Raport zawiera dokumenty osiągnięcia celu i stanowi podstawę do określenia zmian celu w następstwie zmian wartości planowych (czas, okres, stopień szczegółowości i forma prezentacji raportu)

OKREŚLANIE NOWYCH WARTOŚCI PLANOWYCH

Na podstawie następstw przeprowadzonych działań

- symulacja nowych wartości planistycznych,

- analiza wpływu zmian na inne plany.

ZAPLANOWANIE DZIAŁAŃ (STRATEGII)

Zasady planowania

- bez celu nie ma działania,

- działanie kierujemy na przyczyny nieprawidłowości,

- ustalamy środek ciążenia i wrażliwości,

- ustalenie terminów i osób odpowiedzialnych

ANALIZA ODCHYLEŃ

Ustalenia analizy odchyleń

- dlaczego analizujemy (sygnał, wielkości, czas

zakres tolerancji,

- co analizujemy (koszty wyniki, wartość, ilość),

- analiza przyczyn, wnioskowanie

OCENA SYTUACJI RZECZYWISTEJ

Rejestrowanie stanu rzeczywistego

- zakres rejestru, odpowiednie wielkości mierzone, parametry, punkty i sposoby pomiaru.

PLANOWANIE CELÓW

Operacyjne, realne, wymierne

- treść celu (wielkość i kierunek),

- wymiar celu (wartość i zakres tolerancji)

- czas osiągnięcia celu (termin lub przedział czasowy)

KOSZTY

Wykorzystanie zdolności produkcyjnych

MIERNIKI

Koszty sprzedanych wyrobów

Zysk

( - )

Wykorzystanie zasoby

Obsługa klienta

Obsługa klienta

Obsługa klienta

Obsługa klienta

( + )

Kapitał zainwestowany

Zwrot

nakładów inwestycyjnych

ROI

( : )

Koszty wytworzenia wyrobów

Zakupy / MRP

Sterowanie produkcją

Planowanie dystrybucji

Harmonogramowanie

Koszty logistyczne

Przygotowanie zamówienia

Transport

Magazynowanie

Sterowanie zapasami

Przygotowanie wysyłki

Promocja

Koszty administracyjne i sprzedaży wyrobów

Koszty finansowe (oprocentowanie)

Koszty utrzymania zapasów

Sprzedaż netto

Obsługa klienta

Przychody

Przychody przed opodatkowaniem

Udział zysków logistycznych

Udział zysków logistycznych

Przychody przed opodatkowaniem

Przebieg działalności logistycznej

Zmienne logistyczne

Bilans

Koszty utrzymania zapasów

Koszty finansowe (oprocentowanie)

Koszty administracyjne i sprzedaży wyrobów

Przygotowanie zamówienia

Transport

Magazynowanie

Sterowanie zapasami

Przygotowanie wysyłki

Promocja

Koszty logistyczne

Zakupy / MRP

Sterowanie produkcją

Planowanie dystrybucji

Harmonogramowanie

Koszty wytworzenia wyrobów

---