6369


  1. Nature or nurture w kontekście inteligencji

(Wykład III)

Na przestrzeni lat pojawiły się różnorodne głosy w tej sprawie. Badania nad inteligencją w tej sprawie były prowadzone głownie za pomocą pomiarów inteligencji u osób o różnym stopniu podobieństwa genetycznego, wychowywanego razem lub osobno.

A więc istotny jest nie tylko czynnik genetyczny, ale także inne czynniki.

  1. Odziedziczalność i wskaźnik odziedziczalności

Odziedziczalność:

(Wykład III)

Wskaźnik odziedziczalności

(Wykład III)

  1. Badania wizualno-przestrzenne

(Notatki niezastąpionej Katarzyny Wolszczak, Matczak, rozdział 2)

Zdolności te warunkują efektywny przebieg operacji stanowiących umysłowe reprezentacje przekształceń fizycznych i wykonywane są na materiale spostrzeżeniowo- wyobrażeniowym.

Należą tu zdolności przestrzenne i mechaniczne, szybkość spostrzegania, uzdolnienia praktyczne.

Do pomiaru stosuje się różne narzędzia. Wymienić należy 4 podstawowe grupy:

1. Testy analizy i syntezy wzrokowej

a. Wymagają od badanego wyodrębnienia części w złożonych układach percepcyjnych lub rekonstruowania takich układów, zadania są łatwe, często są to testy szybkości

b. Zadania porównania złożonych kształtów identycznych ze wzorem (figury geometryczne, narzędzia, części maszyn itp.)

c. Wyszukiwanie braków w przedmiotach na obrazkach

d. Liczenie figur wrysowanych w największą z nich

e. Łamigłówki z zapałek

f. Wzory z klocków, układanki

g. Test Szybkość i Dokładność Biurowa, Test Spostrzegawczości, Szybkość Spostrzegania, Ukryte Figury Guilforda, Labirynty Wechslera

h. Wykorzystywane do pomiaru stylów poznawczych (zależność - niezależność od pola)

2. Zadania wymagające rotacji

a. Nie jest w nich możliwe rzeczywiste manipulowanie elementami. Np. test Kwadratów Czarkowskiego

b. Identyfikowanie figur wzorcowych z ich zrotowanymi postaciami

c. Test Flagi Thurstone'a, testy Eysencka

3. Testy wyobraźni przestrzennej

a. Np. piramida z klocków z OTK - materiał stanowią rysunki perspektywicznych układów trójwymiarowych z klocków, badany ma podawać liczbę potrzebnych klocków,

b. Rozpoznać bryłę na podstawie rysunku rozłożonych powierzchni

c. Test Montaż Maszyn Flanagana - co powstanie z tych części

d. Sześciany

4. Testy wiedzy technicznej

a. Badają rozumowanie techniczne (mechaniczne)

b. Badany musi wykazać się znajomością praw fizycznych oraz przeznaczenia i zasad działania różnych narzędzi

c. Myślenie Techniczne Dobruszki, Mechanika Flanangana

  1. Definicja inteligencji a różnice kulturowe

(Notatki Katarzyny Wolszczak: Pierwsze testy…)

Nie istnieje jedna ogólnie funkcjonująca definicja inteligencji. Definicja ta zależy od tego jakie aspekty możliwości ludzkich dany badacz/osoba bierze pod uwagę.

Neisser zwrócił uwagę na fakt, że pojecie inteligencji jest pojęciem stosowanym również w języku potocznym. Przeprowadził więc badania sprawdzające jak pojęcie inteligencji potocznie jest inne od oficjalnej definicji. Przy okazji zaobserwowano ciekawe różnice międzykulturowe.

Od tego jakie zachowania i umiejętności są w danym społeczeństwie cenione zalezy to jaki składnik inteligencji będzie wg osób z tego kręgu kulturowego najważniejszy.

Np. Chińczycy z Tajwanu za najważniejsze uważają umiejętności społeczne, następnie przyjemność związaną z aktywnością umysłową oraz dbanie o własne interesy. Ogólną sprawność umysłową wymieniają na ostatnim miejscu.

  1. Biologiczne podstawy neurotyzmu

(Wykład IV, Eysenck)

  1. Biologiczne podstawy ekstrawertyzmu i introwertyzmu

(Wykład IV, Eysenck)

  1. Hierarchiczne modele inteligencji

(notatki niezastąpionej Katarzyny Wolszczak: Nęcka rozdział 2)

1 Model Spearman'a: dwuczynnikowa koncepcja inteligencji.

  1. W odniesieniu do każdego zadania można określić proporcję udziału czynników ogólnego (g) i specyficznego (s). Jest jeden czynnik: g i wiele nieokreślonych czynników s

  1. Czynnik g to konstrukt teoretyczny, mający wyjaśnić fakt, że wyniki testów są skorelowane, a niektóre z nich są bardziej diagnostyczne dla oceny poziomu inteligencji ogólnej.

  1. G jest rodzajem energii mentalnej, czyli podstawową zdolnością układu nerwowego do sprawnego wykonywania zadań. UN dysponuje stałą ilością energii, która może być przydzielana różnym zadaniom. Przydział energii to decyzja podmiotu poddana działaniu w oli.

  1. Wg Spearmana czynnik g to zdolność do wykonywania 3 podstawowych operacji umysłowych:

    1. Nabywania doświadczenia

    2. Edukacji relacji (wykrywanie zależności między elementami)

    3. Edukacji korelatów (znajdowanie elementu powiązanego daną reakcją)

2 Model Vernon'a

1. Wyróżnia czynniki:

a. g

b. 2 duże czynniki grupowe: werbalno-szkolny i przestrzenno-manualny

c. Pewną liczbę mniejszych czynników grupowych

d. Dużą liczbę czynników specyficznych

0x01 graphic

3 Model Cattel'a i Horn'a

  1. Cattell rozbił czynnik g na 2 obszerne czynniki grupowe:

    1. Inteligencję płynną Gf (potencjał intelektualny, zdolność myślenia) i Inteligencję skrystalizowaną Gc (nabyta wiedza, doświadczenia) oraz 3 czynniki II rzędu:

      1. 0x08 graphic
        Ogólną zdolność wyobrażeniową Gv, (sprawność w zadaniach przestrzenno-wyobrażeniowych)

      2. ogólną płynność Gr, (sprawność w zadaniach wymagających rozpoznawania obiektów i przywoływania znaczenia pojęć)

      3. ogólną szybkość Gs (tempo pracy umysłowej)

  2. Czynnik g jest nadrzędny.

  3. Teoria wkładu: płynne zdolności poznawcze są inwestowane w procesy uczenia się i nabywania doświadczeń, a skutki tych procesów mają rozstrzygające znaczenie dla oceny zdolności skrystalizowanych. W rezultacie testy mierzące Gc (np. zasób słownictwa) umożliwiają dobre szacowanie Gf.

4 Model Carrolla

  1. Warstwa I: czynniki grupowe o wąskim zasięgu (szybkośc spostrzegania, płynność słowna, różnicowanie dźwięków mowy itp.)

  2. Warstwa II: 7 czynników grupowych o szerokim zasięgu