Instytucje finansowe- źródła ich dochodów i kierunki wydatkowania środków pieniężnych

Dominik Willenberg nr albumu 151769

Anna Woźniak nr albumu 150603

Katarzyna Wójtowicz nr albumu 150604

Kierunek: Zarządzanie, studia stacjonarne, rok II, semestr IV

Spis treści

Wstęp…………………………………………………………………………………..……..3

1. Czym są instytucje finansowe?...........................................................................................3

2. Rodzaje instytucji finansowych…………………………………………………………..3

2.1 Ilość instytucji finansowych i ich aktywów w Polsce.....................................................3

2.2 Banki…………………………………....…………………………………...………….4

2.3 Towarzystwa ubezpieczeniowe…………………………………………………...…….6

2.4 Fundusze inwestycyjne…………………………………………………………………6

2.4.1 Fundusze inwestycyjne w Polsce..........................................................................6

2.5 Fundusze emerytalne…………………………………………………………………...7

2.5.1 Jak Polacy oszczędzają na emeryturę i czy to robią?............................................7

3. Jak co Polacy inwestują pieniądze......................................................................................8

4. Giełdy Papierów Wartościowych………………………………………………………....9

5. Podsumowanie…………………………………………………………………………...10

6. Bibliografia………………………………………………………………………………10

Spis wykresów

Wykres 1 ................................................................................................................................3

Wykres 2 ................................................................................................................................4

Wykres 3 ................................................................................................................................4

Wykres 4 ................................................................................................................................7

Wykres 5 ................................................................................................................................8

Wykres 6 ................................................................................................................................8

Wykres 7 ................................................................................................................................9

Wstęp

Celem naszej prezentacji jest omówienie czym są instytucje finansowe, jakie są ich rodzaje oraz wyjaśnienie jak uzyskują one pieniądze oraz jak te środki pieniężne wydatkują.

1. Czym są instytucje finansowe?

Instytucje finansowe to podmioty, których głównym zadaniem jest pośredniczenie w transakcjach zawieranych na rynkach finansowych.

Przy czym pośrednikami nazywamy te podmioty, które nabywają papiery wartościowe oraz emitują własne zobowiązania w celu zgromadzenia pieniądza niezbędnego do zakupu papierów wartościowych. Innymi słowy ich funkcją jest operowanie zasobami pieniężnymi poprzez gromadzenie i wydatkowanie.

Charakteryzując instytucje finansowe działające na polskim rynku finansowym należy zwrócić uwagę, że w większości są one relatywnie nowymi podmiotami gospodarczymi. Jedynie tylko banki i firmy ubezpieczeniowe są podmiotami, które istniały w poprzednim systemie gospodarczym.

2. Rodzaje instytucji finansowych

Do instytucji tych zaliczamy:

• banki

• firmy ubezpieczeniowe

• fundusze emerytalne

• fundusze inwestycyjne

• grupę pozostałych pośredników finansowych świadczących wyspecjalizowane usługi finansowe( np. firmy factoringowe czy leasingowe)

2.1 Ilość instytucji finansowych i ich aktywów w Polsce

Na koniec 2010 r. działalność prowadziło 70 banków komercyjnych, w tym 21 oddziałów instytucji kredytowych. Liczba Kas Oszczędnościowo-Kredytowych (SKOK-ów) zmniejszyła się w ciągu tych 7 lat prawie o 30% , Bardzo niewiele zmalała ilość zakładów ubezpieczeń i banków spółdzielczych. Natomiast widać ewidentny wzrost funduszy inwestycyjnych i podmiotów maklerskich.

Liczba instytucji finansowych w Polsce w latach 2003-2010

Przyrost aktywów instytucji finansowych w Polsce w latach 2007-2010

(r/r, w %)

Zaobserwowano tendencję do zmniejszania się udziału sektora bankowego

w aktywach polskiego sektora finansowego. W analizowanym okresie wzrósł udział aktywów niebankowych instytucji finansowych w całości aktywów sektora finansowego.

Spadek wartości aktywów podmiotów maklerskich jest wynikiem zawężenia w 2010 r. tej kategorii instytucji finansowych wyłącznie do domów maklerskich (nie uwzględniono banków wykonujących działalność maklerską). Aktywa domów maklerskich wzrosły w 2010 r. o 10,3% w porównaniu do 2009 r.

2.2 Banki

Do jednych z najważniejszych instytucji finansowych należą banki. Bank jest to przedsiębiorstwo usługowe wykonujące działalność gospodarczą, polegającą na przyjmowaniu depozytów, udzielaniu kredytów, wydawaniu instrumentów pieniądza elektronicznego oraz innych czynności, określonych przepisami ustawy Prawa bankowego i wymienionych w statucie banku.

Główne role jakie spełnia bank to :

1) Udział w kreacji pieniądza

Realizuje się poprzez wzrost wielkości kredytów udzielanych przez banki oraz zwiększenie zakupu walut obcych. Banki trzymają swoje środki na rachunkach w Banku Centralnym, a także posiadają gotówkę w skarbcach bankowych - są to płynne rezerwy banków komercyjnych zwane też pieniądzem rezerwowym Banku Centralnego lub bazą monetarną obiegu pieniężnego.

2) Udział w społecznym podziale pracy

W gospodarce o rozwiniętym podziale pracy banki przejmują wiele czynności w zakresie gospodarki finansowej od przedsiębiorstw i gospodarstw domowych . Zastępują podmioty w handlu papierami wartościowymi, dokonują emisji tych papierów, udzielają porad klientom , prowadzą ROR-y (rachunki oszczędnościowo rozliczeniowe).

3) Dokonywanie alokacji i transformacji środków

Banki są instytucjami transformującymi, pośredniczącymi w doprowadzeniu do wzajemnego uzgodnienia różniących się struktur podaży i popytu.

a) Transformacji informacji - jest to zapewnienie obu stronom informacji o sobie, czyli posiadającemu środki pieniężne, a poszukującemu pieniędzy.

b) Transformacja wielkości zapotrzebowanej sumy pieniądza - wynika z braku zgodności między sumą oferowaną przez posiadacza, a sumą zapotrzebowaną przez poszukującego pieniądza.

c) Transformacji terminu - jest konieczna ze względu na to, że posiadacze wolnych środków z reguły chcą ulokować swoje środki na krótsze terminy, natomiast poszukujący pieniądza chcieliby go otrzymać na okresy dłuższe.

d) Transformacji ryzyka - jest to możliwe dzięki wewnętrznemu rozłożeniu ryzyka między wiele podmiotów i zewnętrznemu zabezpieczeniu takiemu jak fundusze gwarancyjne czy kredyt banku centralnego.

Oto ranking największych banków w Polsce. Przy jego tworzeniu brano pod uwagę między innymi takie wskaźniki jak: rentowność, sumę zgromadzonych kapitałów, liczbę zatrudnionych oraz sumy udzielonych kredytów i środków znajdujących się na lokatach. Dane pochodzą z roku 2011.

1. PKO Bank Polski SA - 167 mln zł

2. Pekao SA - 134 mln zł

3. BRE Bank SA - 90 mln zł

2.3 Towarzystwa ubezpieczeniowe

Kolejną ważną instytucją finansową są tzw. towarzystwa ubezpieczeniowe. Są to firmy ubezpieczeniowe inaczej zwane towarzystwami ubezpieczeniowymi. Prowadzą one działalność gospodarczą za zezwoleniem w zakresie ubezpieczeń osobowych(są to ubezpieczenia na życie i od nieszczęśliwych wypadków) lub majątkowych(dotyczą mienia i odpowiedzialności cywilnej). Poprzez umowę z klientem zobowiązują się do świadczenia (np. odszkodowania) w razie pojawienia się skutków losowych. Działające w Polsce firmy ubezpieczeniowe zrzesza Polska Izba Ubezpieczeń. Funkcjonowanie firmy ubezpieczeniowej oparte jest na prostej zasadzie. Należy zebrać więcej składek, niż wypłacić odszkodowań. Aby spełnić to założenie stosuje się długi i żmudny proces obliczeń prowadzący do oszacowania poziomu ryzyka zaistnienia danego zdarzenia, które będzie skutkowało wypłatą odszkodowania. Towarzystwa ubezpieczeniowe oferują nam szereg produktów ubezpieczeniowych. Według kryterium przedmiotu produkty te dzielimy na gospodarcze i społeczne, które to możemy jeszcze podzielić na publiczne i prywatne.

2.4 Fundusze inwestycyjne

Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych są pośrednikiem dla osób fizycznych i instytucji w prowadzeniu inwestycji finansowych. Fundusz inwestycyjny jest formą zbiorowego lokowania środków pieniężnych. Zgromadzony od grupy osób kapitał jest lokowany w różnego rodzaju instrumenty finansowe (w zależności od funduszu - akcje, obligacje, bony skarbowe, nieruchomości itd.). Inwestowanie w fundusze inwestycyjne dają wiele korzyści m.in. zapewnienie bezpieczeństwa powierzonych środków, płynność inwestycji, spory wybór rodzaji funduszy czy profesjonalne zarządzanie. Dodatkową korzyścią jest fakt, że w Polsce fundusze inwestycyjne zwolnione są z podatku od przychodów kapitałowych. Fundusze inwestycyjne stanowią coraz popularniejszą formę oszczędzania w naszym kraju, jednak nie są one tak popularne jak na zachodzie.

2.4.1 Fundusze inwestycyjne w Polsce

Tylko 11 procent badanych deklaruje chęć lokowania swoich oszczędności w fundusze inwestycyjne w pierwszej połowie bieżącego roku. Z tych samych badań wynika , że nieco ponad połowa badanych (53 proc.) w ogóle wie, czym jest taki produkt. 8 proc. ankietowanych wręcz pomyliło fundusze inwestycyjne z kontem oszczędnościowym. Fundusze inwestycyjne wciąż nie są dla Polaków dominującym sposobem pomnażania oszczędności. Postrzegane są jako produkt bardzo skomplikowany. Badani uznali fundusze inwestycyjne za najbardziej opłacalną formę lokowania kapitału (23 proc. wskazań), podobnie jak zakup nieruchomości (24 proc.).

2.5 Fundusze emerytalne

Obok banków, instytucji ubezpieczeniowych i funduszy inwestycyjnych na światowych rynkach finansowych funkcjonują fundusze emerytalne. Są one na ogół silnie związane z polityką socjalną państwa i stąd często są promowanie i oraz wspomagane przez instrumenty polityki gospodarczej państwa. Fundusze te należą do największych uczestników rynku kapitałowego, wpływając pozytywnie na jego rozwój i stabilizację oraz wywołując wzrost inwestycji. Fundusze emerytalne tworzy się w celu dodatkowego zabezpieczenia osób indywidualnych na starość, niezależnie od państwowego (bazowego) systemu ubezpieczeń społecznych.

Fundusze emerytalne czyli II filar systemu emerytalnego, w Polsce znane są jako OFE (Otwarty Fundusz Emerytalny). Polega to na tym, że ubezpieczeni w czasie aktywności zawodowej wpłacają do systemu składki, które są dalej inwestowane w celu pomnożenia kapitału służącego jako źródło wypłat świadczeń po przejściu na emeryturę. Składki te są obowiązkowe i opłacane przez pracodawcę. Możemy wyodrębnić co najmniej dwa rodzaje funduszy. Fundusze pierwszego rodzaju są wyodrębnioną masą majątkową, najczęściej zarządzaną przez firmy, które je tworzą. I fundusze drugiego rodzaju mają postać osoby prawnej, której celem jest gromadzenie składek ubezpieczonych, gospodarowanie nimi w celu pomnożenia oraz wypłata emerytur ubezpieczonym. Pierwszy rodzaj jest stosowany USA i traktowany jako plan emerytalny. W Polsce stosowany jest drugi.

2.5.1 Jak Polacy oszczędzają na emeryturę i czy to robią?

Tylko co czwarty Polak oszczędza dodatkowe fundusze na emeryturę, ponieważ chce dysponować dodatkowymi środkami na wypadek nieprzewidzianych wypadków losowych. Większość z nas zupełnie nie zastanawia się nad swoją przyszłą emeryturą, mówiąc otwarcie, że będą się tym martwić później. Aż 75% społeczeństwa przyznaje, że poza odprowadzaniem obowiązkowej składki na ZUS i OFE, nie oszczędza dodatkowo na emeryturę. Osoby, które nie odkładają dodatkowych środków na poczet przyszłej emerytury najczęściej jako powody podają niemal na równi: brak środków (38%) oraz brak wcześniejszego namysłu nad kwestią oszczędzania na emeryturę (40%). Z kolei 16% społeczeństwa uważa, że emerytura którą otrzymają od ZUS i OFE będzie dla nich wystarczająca.

Wśród osób, które lokują środki z myślą o emeryturze, najczęściej wybieranym produktem są rachunki oszczędnościowe, bądź rozliczeniowo -oszczędnościowe (ROR) - korzysta z nich 7% społeczeństwa. Innym sposobem na odkładanie pieniędzy na emeryturę, z którego korzystają Polacy są lokaty bankowe oraz indywidualne konta emerytalne (po 5%). 4% respondentów dodatkowe środki na emeryturę inwestuje w fundusze inwestycyjne. Motywację do oszczędzania dodatkowych funduszy na emeryturę stanowi chęć posiadania wyższego standardu życia niż ten, na który można sobie pozwolić otrzymując środki jedynie z ZUS czy OFE. Taką odpowiedź wskazało 38% respondentów. Co ciekawe aż 70% społeczeństwa uważa, że warto już dziś myśleć o stanie swojego konta na emeryturze i odkładać na  ten cel środki. Z różnych źródeł można wyczytać że dzięki działalność OFE emerytura będzie wyższa o około 70 zł. Tym bardziej teraz kiedy tylko 2,3% składki jest im przekazywane. Coraz mniej Polaków wybiera samodzielnie OFE. O ile jeszcze w 2009 roku aż trzy czwarte spośród tych, którzy otrzymali list z przypomnieniem z ZUS zdecydowało się na taki wybór, w 2011 roku zrobiło to jedynie 43 proc. osób.

3. Jak co Polacy inwestują pieniądze

Polacy mają skłonność do podejmowania decyzji ostrożnych, a wręcz zachowawczych. Zadaniem respondentów biorących udział w badaniu było rozdysponowanie 50 tys. zł pomiędzy różne produkty bankowe tak, aby osiągnąć określony cel inwestycyjny. Był nim zwrot z inwestycji, który w perspektywie kilku lat miałby pozwolić na prywatną edukację dwójki dzieci oraz budowę domu. Najpopularniejszym produktem, który pozwoliłby zdaniem internautów zrealizować określony cel przy zdefiniowaniu odpowiedniego apetytu na zysk, skłonności do ryzyka oraz horyzontu inwestycyjnego, były mieszane fundusze inwestycyjne, na które przeciętnie respondenci wpłaciliby około 4 procent wyżej wymienionej kwoty. Największa suma byłaby umieszczana na lokacie długoterminowej (przeciętnie około 20 proc. środków), w drugiej kolejności na koncie oszczędnościowym (8 proc.).

4. Giełdy Papierów Wartościowych

Kolejną instytucją finansową pełniącą ważną rolę jest Giełda Papierów Wartościowych. Jest ona instytucją publiczną organizującą obrót instrumentami finansowymi, czyli mająca na celu zapewnienie możliwości obrotu papierami wartościowymi (takimi jak akcje, obligacje, prawa poboru, itp.) dopuszczonymi do obrotu giełdowego. Wymiana taka regulowana jest przez regulamin giełdy, Komisję Nadzoru Finansowego oraz innych ustaw.

Warszawska giełda jest głównym elementem rynku wtórnego i dzieli się na rynek podstawowy i rynek równoległy. Handel na rynku wtórnym odbywa się za pośrednictwem członków giełdy, głównie domów maklerskich lub banków prowadzących działalność maklerską.

Najważniejszymi indeksami giełdy warszawskiej są: WIG, WIG20 i mWIG40.

Według stanu na 15 marca 2012 na GPW notowanych jest 428 spółek, których łączna kapitalizacja wynosi ponad 736 mld złotych, z czego 498 mld przypada na spółki krajowe, a 238 mld na spółki zagraniczne.

Giełda zapewnia koncentrację w jednym miejscu i czasie ofert kupujących i sprzedających w celu wyznaczenia kursu i realizacji transakcji.

Obowiązujący na Giełdzie Warszawskiej system obrotu charakteryzuje się tym, że kursy poszczególnych instrumentów finansowych ustalane są w oparciu o zlecenia kupujących i sprzedających, stąd też zwany jest on rynkiem kierowanym zleceniami. Oznacza to, że w celu ustalenia ceny instrumentu sporządza się zestawienie zleceń zawierających dyspozycje kupna i sprzedaży. Kojarzenia tych zleceń dokonuje się według ściśle określonych zasad, zaś realizacja transakcji odbywa się w trakcie sesji giełdowych. Dla poprawienia płynności notowanych instrumentów, członkowie giełdy lub inne instytucje finansowe mogą pełnić funkcję animatora rynku, składając (na podstawie odpowiedniej umowy z Giełdą) zlecenia kupna lub sprzedaży danego instrumentu na własny rachunek.

GPW jest jedną z najszybciej rozwijających się giełd wśród europejskich rynków regulowanych i rynków alternatywnych regulowanych przez giełdy oraz największą giełdą krajową w regionie Europy Środkowo-Wschodniej.

5. Podsumowanie

Przepływy kapitałowe mają ogromne znaczenie dla funkcjonowania każdej gospodarki. Przede wszystkim stanowią one istotę mobilności kapitałów, która jest niezbędna do dostosowywania się każdej gospodarki do zmieniających się warunków ekonomicznych. Dodatkowo, międzynarodowe przepływy pieniężne, dają szansę zaspokajania popytu na kapitał w różnych krajach. Fakty te sprawiają, że istnienie sprawnych mechanizmów zapewniających przepływy kapitałów jest jednym z warunków dobrego funkcjonowania gospodarki każdego kraju. Międzynarodowe przepływy kapitałowe mogę odbywać się na dwa sposoby: przez system bankowy oraz przez rynek papierów wartościowych, na którym szczególną rolę odgrywają giełdy papierów wartościowych, będące miejscem obrotu różnorakich instrumentów finansowych. Stąd funkcjonowanie giełdy, czyli wypełnianie podstawowych funkcji publicznego rynku kapitałowego ma istotne znaczenie dla przepływów kapitałowych i rozwoju gospodarek w ujęciu krajowym i globalnym.

6. Bibliografia

1. Czekaj J. „Rynki, instrumenty i instytucje finansowe”, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008 str. 44

2. Dębski W. „Rynek finansowy i jego mechanizmy. Podstawy teorii i praktyki.”, Wydawnictwo Naukowe PWN 2010

3. http://www.nbp.pl/systemfinansowy/rozwoj2010.pdf

4. http://www.newtrader.pl/glowne-role-banku,749,ekonomia.html

5.http://domnakredyt.gratka.pl/ranking-50-najwiekszych-bankow-w-polsce-2011,artykul.html?material_id=4e008e22b564da2d41010000

6.http://prnews.pl/analizy/oszczedzanie-na-lokatach-popularniejsze-niz-fundusze-inwestycyjne-68836.html

7. http://www.biznesnet.pl/2010/04/13/polacy-zyja-dniem-dzisiejszym/

8. http://www.gpwpolska.pl/gielda-papierow-wartosciowych/gielda-papierow-wartosciowych

9. http://www.gpw.pl/analizy_i_statystyki

10. http://mfiles.pl/pl/index.php/Znaczenie_gie%C5%82dy_w_gospodarce

Czekaj J. „Rynki, instrumenty i instytucje finansowe” ,Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008 str. 43- 44

http://www.nbp.pl/systemfinansowy/rozwoj2010.pdf

http://www.newtrader.pl/glowne-role-banku,749,ekonomia.html

http://domnakredyt.gratka.pl/ranking-50-najwiekszych-bankow-w-polsce-2011,artykul.html?material_id=4e008e22b564da2d41010000

http://prnews.pl/analizy/oszczedzanie-na-lokatach-popularniejsze-niz-fundusze-inwestycyjne-68836.html

Dębski W. „Rynek finansowy i jego mechanizmy. Podstawy teorii i praktyki.”, Wydawnictwo Naukowe PWN 2010

http://www.biznesnet.pl/2010/04/13/polacy-zyja-dniem-dzisiejszym/

http://www.gpwpolska.pl/gielda-papierow-wartosciowych/gielda-papierow-wartosciowych

http://www.gpw.pl/analizy_i_statystyki

http://mfiles.pl/pl/index.php/Znaczenie_gie%C5%82dy_w_gospodarce

2

Instytucje finansowe (pośrednicy finansowi)

Emitenci

Inwestorzy

---