• 18.04.1951 - 6 państw: Francja, RFN, Włochy, Belgia, Holandia, Luksemburg - podpisały w Paryżu traktat o powołaniu Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali.

• Do głównych zadań Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali należała RACJONALIZACJA PRODUKCJI ORAZ DYSTRYBUCJI W RAMACH WSPÓLNEGO RYNKU WĘGLA, STALI I ŻELAZA.

Traktat ustanowił ponadpaństwową strukturę organizacyjną Wspólnoty. Jej organami odtąd były:

• Wysoka Władza - organ wykonawczy;

• Specjalna Rada Ministrów - organ odpowiedzialny za harmonizację działań Wysokiej Władzy i rządów państw członkowskich;

• Wspólne Zgromadzenie, w skład którego wchodziło 78 delegatów, sprawujących kontrolę polityczną Wspólnoty;

• Trybunał Sprawiedliwości, zapewniający poszanowanie i zastosowanie Traktatu oraz
  przepisów wykonawczych.

24 października 1950 r. - premier Francji Rene Pleven przedstawił przed Zgromadzeniem Narodowym inicjatywę podobną do Planu Schumana - powołania EUROPEJSKIEJ WSPÓLNOTY OBRONNEJ.

• Główny cel - wobec narastania konfliktu Wschód-Zachód - budowa ARMII EUROPEJSKIEJ obejmującej państwa zjednoczonej Europy.

• EWO byłoby sposobem na włączenie Niemiec do obrony Europy Zachodniej, bez odbudowy niemieckiej armii narodowej.

• 27 maja 1952 r. - 6 państw podpisało układ o utworzeniu EWO.

• 31 sierpnia 1954 - Zgromadzenie narodowe Francji odrzuciło traktat

• 10 marca 1953 r. przyjęcie projektu EUROPEJSKIEJ WSPÓLNOTY POLITYCZNEJ - Francja także odrzuca EWP w 1954 r.- obawiając się nadmiernego ograniczenia swej suwerenności i uzależnienia swej armii od decyzji partnerów.

• forum zapewniającym bezpieczeństwo państwom zachodnioeuropejskim przejęła UNIA ZACHODNIOEUROPEJSKA (UZE) - istniejąca od marca 1948 r. (Za datę powstania UZE przyjmuje się niekiedy 1954 rok, bo w 1948 r. utworzyły ją tylko W. Brytania, Francja, Belgia, Holandia i Luksemburg. W 1954 r. przystąpiły zaś do niej także Włochy i Niemcy).

• Główny cel - współpraca państw członkowskich w dziedzinie bezpieczeństwa.

• 1-2.06.1955 - KONFERENCJA W MESSYNIE

• ministrowie spraw zagranicznych państw EWWiS powołują komitet ekspertów pod kierownictwem belgijskiego ministra spr. zagr. Paula-Henri Spaaka.

• Zadaniem komitetu było OPRACOWANIE POSZERZENIA INTEGRACJI GOSPODARCZEJ PAŃSTW EWWiS O NOWE PŁASZCZYZNY, w tym o pokojowe wykorzystanie energii atomowej.

• 25.03.1957- podpisanie traktatów rzymskich ustanawiających Europejską Wspólnotę Gospodarczą i Europejską Wspólnotę Energii Atomowej

Traktat o EWG:

• wyposażył Wspólnotę w osobowość prawną, umożliwiając jej podejmowanie działań zarówno w sferze prawa krajowego państw członkowskich, jak i na arenie międzynarodowej

Traktat przewidywał realizację celów Wspólnoty poprzez:

• ustanowienie wspólnej polityki handlowej, wspólnej polityki rolnej oraz wspólnej polityki transportowej;

• wprowadzenie reżimu niezakłóconej konkurencji;

• utworzenie Europejskiego Funduszu Społecznego;

• powołanie Europejskiego Banku Inwestycyjnego.

Traktat ustanowił cztery instytucje Wspólnoty:

• międzyrządową Radę Ministrów jako organ prawodawczy;

• ponadnarodową Komisję pełniącą funkcje wykonawcze;

• międzyparlamentarne Europejskie Zgromadzenie Parlamentarne będące organem deliberującym i w pewnym zakresie kontrolnym;

• ponadnarodowy Trybunał Sprawiedliwości.

1.01.1958 - wejście w życie traktatów rzymskich

• fuzja instytucji indywidualnych dla trzech wspólnot na mocy umowy o wspólnych instytucjach

• połączenie Zgromadzeń Parlamentarnych i Trybunałów Sprawiedliwości EWG i EURATOMu z istniejącymi już od 1951 r. odpowiednimi organami EWWiS:

1958

1962 r. - Zgromadzenie Parlamentarne WE zmienia nazwę na Parlament Europejski

UKŁAD O FUZJI - podpisany 8 kwietnia 1965 r.

Wszedł w życie 1 lipca 1967 r. - wtedy też trzy Wspólnoty uzyskały identyczną strukturę instytucjonalną, a ich trzy odrębne budżety zastąpiono jednym budżetem zbiorczym.

1967 r.

• 1.07.1968 - zaczyna działać UNIA CELNA

• 1.01.1973 - I ROZSZERZENIE - Dania, Irlandia i Wielka Brytania przystępują do WE. Nie udaje się to Norwegii wskutek negatywnemu wyniku referendum.

• 9-11.12.1974 - początek regularnej działalności Rady Europejskiej. Nieregularne spotkania od 1961 r.

• 10-11.03.1975 - pierwsze spotkanie Rady Europejskiej - szefów państw i rządów EWG.

• 22.07.1975 - na mocy Traktatu Brukselskiego (art. 28) - zostaje powołany TRYBUNAŁ REWIDENTÓW KSIĘGOWYCH.

• 13.03.1979 - wchodzi w życie Europejski System Walutowy (z mocą wsteczną od 1.01.1979), wchodzą do niego waluty ośmiu państw EWG (poza Wielką Brytanią); powstaje Europejska Jednostka Walutowa (ECU)

• 7-10.06.1979 - w 9 państwach członkowskich odbywają się pierwsze POWSZECHNE I BEZPOŚREDNIE WYBORY do Parlamentu Europejskiego, wcześniej delegatów wybierały parlamenty państw członkowskich.

• 1.01.1981 - II rozszerzenie - Grecja przystępuje do WE

• 1.01.1986 - III rozszerzenie - Hiszpania i Portugalia przystępują do WE

JEDNOLITY AKT EUROPEJSKI (JAE) - podpisany 17-28.02.1986; wszedł w życie 1 lipca 1987 r.

• W JAE skupiono się na budowaniu REALNYCH PODSTAW dla osiągnięcia Unii.

• Jednolity Akt Europejski liczy 34 artykuły zgrupowane w 4 częściach (w sumie ok. 300 przepisów).

• Stanowi on jednak najbardziej ISTOTNY DOKUMENT PRAWNY O CHARAKTERZE KONSTYTUCYJNYM od czasu powołania Wspólnot.

Znaczący jest fakt, że:

• już w artykule 1 dokumentu, jego sygnatariusze dają wyraz swej zdecydowanej woli przekształcania całości łączących ich stosunków w Unię Europejską.

• Wnosi szereg zmian o charakterze instytucjonalno-proceduralnym oraz rozszerza politykę wspólnot, wprowadzając też regulacje kodyfikujące ich dotychczasową działalność

Na podstawie Jednolitego Aktu Europejskiego został rozwinięty i zmodyfikowany system prawa Wspólnot poprzez:

• zwiększenie uprawnień Parlamentu Europejskiego wskutek wprowadzenia wymogu współdziałania Parlamentu z Radą Ministrów (ówczesna Rada Unii Europejskiej) przy określonych zagadnieniach;

• poszerzenie katalogu spraw podlegających głosowaniu przy zastosowaniu kwalifikowanej większości głosów w Radzie Ministrów;

• stworzenie podstaw prawnych dla działania RADY EUROPEJSKIEJ, EUROPEJSKIEJ WSPÓŁPRACY POLITYCZNEJ oraz SĄDU PIERWSZEJ INSTANCJI (utworzonego 1 stycznia 1989 roku);

• wprowadzenie regulacji prawnych i rozwinięcie materialnych kompetencji Wspólnot w celu osiągnięcia wspólnego rynku wewnętrznego do końca 1992 roku oraz wzmocnienia współpracy w zakresie kształtowania Unii Gospodarczej i Walutowej.

03.10.1990 - zjednoczenie Niemiec - NIEPEŁNE ROZSZERZENIE WE

TRAKTAT O UNII EUROPEJSKIEJ

• Zdawano sobie sprawę, że nie da się zrealizować koncepcji Unii bez wzajemnych ustępstw i kompromisów ze strony państw członkowskich.

• Wyrazem ustępstw i kompromisów stał się Traktat o Unii Europejskiej podpisany w Maastricht 7 lutego 1992 roku.

• wszedł w życie po jego ratyfikowaniu przez wszystkie państwa członkowskie w dniu 1 listopada 1993 roku.

• Jest to druga po JAE gruntowna reforma traktatów założycielskich WE.

• Celem Traktatu było stworzenie podstaw do przekształcenia Wspólnot Europejskich w Unię Europ. (art. A)

Traktat z Maastricht składa się z 3 części (filarów):

1. Zmiany w traktatach ustanawiających EWG, EWWiS oraz Euratom - tzw. pierwszy filar UE (Unia Gospodarcza i Walutowa, Unia Celna, Rynek Wewnętrzny, Wspólna Polityka Rolna, Polityka Strukturalna itp.)

2. Określenie nowej tożsamości europejskiej w oparciu o Wspólną Politykę Zagraniczną i Bezpieczeństwa - tzw. drugi filar UE

3. Poszerzenie i koordynacja współpracy w dziedzinie sądownictwa i spraw wewnętrznych - tzw. trzeci filar UE (Sprawy Wewnętrzne i Wymiar Sprawiedliwości). jako jeden z niezbędnych element swobodnego przepływu osób w granicach UE

Główne cele Traktatu z Maastricht:

• popieranie zrównoważonego wzrostu gospodarczego i społecznego poprzez tworzenie przestrzeni bez granic wewnętrznych;

• wzmocnienie spójności gospodarczej i społecznej;

• wprowadzenie Unii Gospodarczej i Walutowej, która pociągnie za sobą ustanowienie jednolitej waluty;

• urzeczywistnianie Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa (obejmującej docelowo sformułowanie wspólnej polityki obronnej)

• Poszerzenie i koordynacja współpracy w dziedzinie sądownictwa i spraw wewnętrznych - jako jeden z niezbędnych elementów swobodnego przepływu osób w granicach UE;

• wzmocnienie bezpieczeństwa osobistego obywateli.

• w wyniku postanowień TUE powstał Europejski Urząd Policyjny (Europol) jako instytucja ponadnarodowa - działa w zakresie III filaru,

• ustanowienie jednolitego OBYWATELSTWA EUROPEJSKIEGO

• włączenie do TUE regulacji dotyczących unii politycznej,

• zdefiniowanie Wspólnej Polityki Obronnej, która mogłaby sukcesywnie doprowadzić do utworzenia wspólnych sił zbrojnych;

1.01.1993 - wejście w życie JEDNOLITEGO RYNKU WEWNĘTRZNEGO

	Przyjęte kraje	Traktat akcesyjny	Wejście w życie	Charakter rozsz.
I rozsz.	Wielka Brytania, Irlandia, Dania	1 stycznia 1972	1 stycznia 1973	I północne
II rozsz.	Grecja	28 maja 1979	1 stycznia 1981	I południowe
III rozsz.	Hiszpania, Portugalia	12 maja 1985	1 stycznia 1986	II południowe
Rozsz. Niep.	NRD	3 październik 1990		I centralne
IV rozsz.	Austria, Szwecja, Finlandia	24 czerwca 1994	1 stycznia 1995	II północno-centralne

TRAKTAT AMSTERDAMSKI

• projekt Traktatu amsterdamskiego przyjęto na trwającym w dniach 16-17 czerwca 1997 r. szczycie amsterdamskim.

• Projekt Traktatu został oficjalnie podpisany 2 października 1997 r. przez ministrów spraw zagranicznych państw członkowskich UE.

• Wszedł w życie 5 maja 1999 r.

Cele:

• tworzenie „coraz ściślejszego związku pomiędzy narodami Europy, w którym decyzje są podejmowane na szczeblu jak najbliższym obywatelowi”

• osiąganie „trwałego i zrównoważonego postępu gospodarczo-społecznego, szczególnie przez stworzenie obszaru pozbawionego wewnętrznych granic”;

• potwierdzanie „tożsamości w skali międzynarodowej, w szczególności przez realizację Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa”.

Nowelizacja dyspozycji traktatowych wynikała również z:

• konieczności zapewnienia efektywnego funkcjonowania mechanizmów decyzyjnych i insty­tucji wspólnotowych wobec perspektywy rozszerzania Unii

• Stosunkowo niewielkie zmiany instytucjonalne zmodyfikowały jedynie zakres uprawnień Parlamentu Europejskiego oraz wzmocniły pozycję Przewodniczącego Komisji Europejskiej. Przewidziano również powołanie WYSOKIEGO PRZEDSTAWICIELA DO SPRAW WSPÓLNEJ POLITYKI ZAGRANICZNEJ I BEZPIECZEŃSTWA,

Szczyt Amsterdamski wskazał główne kierunki dalszych reform Unii, które miały się skupić na zagadnieniach dotyczących:

• praw podstawowych obywateli Unii;

• swobody poruszania się w obrębie Unii;

• ograniczeniu przestępczości;

• walce z bezrobociem;

• ochronie środowiska naturalnego.

Zasadnicze uzgodnienia przyjęte w Amsterdamie dotyczą:

l) modyfikacji wspólnotowych i unijnych praw podstawowych;

2) zmian instytucjonalnych i modyfikacji procedur decyzyjnych;

3) zmian w Traktacie o ustanowieniu Wspólnoty Europejskiej (I filar);

4) zmian w zakresie Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa (II filar);

5) zmian odnoszących się do współ­pracy w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych (III filar).

• Wprowadzenie procedury „zaawansowanej współpracy” (closer cooperation) umożliwiającej pogłębienie procesu integracji bez konieczności uczestniczenia w nim wszystkich państw członkowskich Unii

• Wprowadzenie do Traktatu rozdziału dotyczącego zatrudnienia. Zgodnie z nowymi uregulowaniami państwa członkowskie Wspólnot Europejskich są zobowiązane do koordynowania między sobą polityki zatrudnienia oraz do uwzględniania, przy realizacji polityk wspólnotowych, konieczności osiągania wysokiego poziomu zatrudnienia.

• Przy Radzie powołana została instytucja o charakterze opiniodawczym - Komitet ds. Zatrudnienia, monitorujący sytuację na rynku pracy.

• Włączenie do Traktatu o ustanowieniu Wspólnoty Europejskiej przyjętego w Maastricht Protokołu socjalnego.

Utrzymanie procedury głosowania jednomyślnego z uwagi na szczególny interes narodowy

Traktat Nicejski

Traktat Nicejski wynegocjowany przez piętnastu szefów rządów UE, obradujących w Nicei w dniach 7 - 11 grudnia 2000, wszedł w życie 1 lutego 2003 r. (19.10.2002 - drugie referendum w Irlandii).

Cele:

- przygotowanie instytucji Unii Europejskiej do poszerzenia o 12 nowych państw

- ustalenie podziału głosów w Radzie Ministrów (345 głosów: Niemcy, Francja, Wielka Brytania i Włochy otrzymają po 29 głosów, Polska i Hiszpania - po 27)

- zwiększenie ilości spraw (do 80 proc.), w których decyzje podejmowane będą większością kwalifikowaną (258 głosów)

- odejście od prawa weta w niektórych kwestiach (polityka imigracyjna od 2004 roku, fundusze strukturalne od 2007 roku)

- reforma Parlamentu Europejskiego (zwiększenie liczby eurodeputowanych do 732)

- reforma Komisji Europejskiej (od czasu wejścia w życie Traktatu Nicejskiego każdy kraj będzie miał tylko jednego komisarza; po przyjęciu 12 nowych państw liczba komisarzy miała być niższa od 27)

- proklamowanie Karty Praw Podstawowych - zbioru praw człowieka i swobód obywatelskich

13.12.2002-14.12.2002 - Na szczycie UE w Kopenhadze 10 państw kandydujących zakończyło negocjacje. Szczyt w Kopenhadze umożliwił więc rozszerzenie Unii Europejskiej o Polskę, Węgry, Republikę Czeską, Słowację, Słowenię, Litwę, Łotwę, Estonię, Maltę i Cypr. Ich faktyczne wejście do Unii dokonało się 1 maja 2004 r.

16.04.2003 - U stóp Akropolu w Atenach pełnomocnicy 15 państw członkowskich Unii Europejskiej i 10 krajów do niej przystępujących, w tym Polski, podpisali Traktat Akcesyjny, który stanowi prawną podstawę członkostwa Polski w UE.

04.10.2003 - Przywódcy 25 obecnych i przyszłych państw członkowskich Unii Europejskiej wzięli udział w pierwszej sesji Konferencji Międzyrządowej w Rzymie mającej przyjąć konstytucję dla Unii. Otwarcie konferencji nie przyniosło jednak żadnych rozstrzygnięć.

29.10.2004 r. w Rzymie odbyła się:

• ceremonia podpisania Traktatu ustanawiającego Konstytucję dla Europy.

• Traktat Konstytucyjny i Akt Końcowy zostały podpisane przez szefów państw i rządów 25 państw członkowskich UE.

• Uroczyste złożenie podpisów pod Traktatem Konstytucyjnym odbyło się w tej samej sali (Sala Degli Orazi e Curiazi), w której w 1957 r. sześć państw założycielskich podpisało Traktaty ustanawiające EWG i EURATOM.

30.05 i 1.06.2005 r. - Holendrzy i Francuzi mówią NIE ratyfikacji Traktatu Konstytucyjnego

• 1.01.2007 - Bułgaria i Rumunia w Unii Europejskiej

• Słowenia w strefie Euro

• 18-19-10.2007 r. - Szczyt Rady Europejskiej w Lizbonie - porozumienie w sprawie Traktatu Reformującego UE

• 8.11.2007 - Decyzja o rozszerzeniu strefy Schengen, z dniem 21 grudnia o 9 nowych krajów UE

• 13.12.2007 r. - podpisanie w Lizbonie Traktatu Reformującego UE. Wszedł w życie 1.12.2009 r.

• Wzmocniono rolę Parlamentu Europejskiego i parlamentów krajowych,

• Nowe kompetencje Parlamentu Europejskiego w dziedzinie prawodawstwa unijnego, budżetu i umów międzynarodowych.

• Rozszerzenie zakresu stosowania procedury współdecydowania (zapewnia Parlamentowi Europejskiemu pozycję równorzędną z Radą UE przy przyjmowaniu zdecydowanej większości unijnych aktów prawnych).

• Zwiększono możliwość uczestnictwa obywateli w procesie decyzyjnym oraz wyraźniej określono podział zadań między władzami europejskimi i krajowymi.

• Większe zaangażowanie parlamentów krajowych w prace UE dzięki pełnemu stosowaniu zasady pomocniczości (UE będzie podejmować działania jedynie, jeżeli na szczeblu unijnym można osiągnąć lepsze wyniki).

• Możliwość inicjatyw obywatelskich: milion obywateli z różnych państw członkowskich może zwrócić się do Komisji o przedłożenie nowego wniosku legislacyjnego.

• Wystąpienie z Unii: w traktacie lizbońskim po raz pierwszy wyraźnie przewidziano możliwość wystąpienia z Unii.

• Sprawniej działająca Unia: traktat uproszcza metody pracy i zasady głosowania w UE.

• Skuteczne i efektywne podejmowanie decyzji: głosowanie większością kwalifikowaną w Radzie rozszerzono na nowe obszary polityki - dzięki temu proces decyzyjny stanie się szybszy i sprawniejszy.

• Od 2014 r. większość kwalifikowana będzie obliczana na zasadzie podwójnej większości: państw członkowskich i ludności. (Podwójną większość stanowić będzie co najmniej 55% państw członkowskich reprezentujących co najmniej 65% ludności UE).

• Stabilniejsze i mniej skomplikowane ramy instytucjonalne: ustanowienie urzędu stałego przewodniczącego Rady Europejskiej wybieranego na okres dwóch i pół roku i określa bardziej przejrzyste zasady w zakresie wzmocnionej współpracy i przepisów finansowych.

• Traktat lizboński wzmacnia możliwości działania UE w wielu dziedzinach o istotnym znaczeniu dla UE (w szczególności w zakresie wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości (walka z terroryzmem, zwalczanie przestępczości), oraz w kwestiach takich jak: polityka energetyczna, zdrowie publiczne, ochrona ludności, zmiany klimatyczne, usługi użyteczności publicznej, badania, przestrzeń kosmiczna, spójność terytorialna, polityka handlowa, pomoc humanitarna, sport, turystyka i współpraca administracyjna).

• Traktat promuje wartości UE, włącza Kartę praw podstawowych do prawa pierwotnego, przewiduje nowe mechanizmy solidarności i zapewnia lepszą ochronę obywateli europejskich.

• Traktat lizboński wymienia i umacnia wartości i cele, na których opiera się Unia. Mają one służyć jako punkt odniesienia dla obywateli UE.

• TL zapewnia poszanowanie wolności i zasad określonych w Karcie praw podstawowych i nadaje im wiążącą moc prawną.

• Unia i jej państwa członkowskie działają wspólnie w duchu solidarności, jeżeli którekolwiek państwo członkowskie stanie się przedmiotem ataku terrorystycznego lub ofiarą klęski żywiołowej bądź katastrofy spowodowanej przez człowieka. Podkreślono również znaczenie solidarności w dziedzinie energii.

• Poprawa ogólnego bezpieczeństwa - traktat zwiększa potencjał Unii do działania w przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości,

• większe możliwości Unii w zakresie zwalczania przestępczości i terroryzmu.

• Nowe postanowienia dotyczące ochrony ludności, pomocy humanitarnej i zdrowia publicznego - więcej możliwości reagowania na zagrożenia bezpieczeństwa europejskich obywateli.

• Zwiększenie znaczenia Europy na arenie międzynarodowej dzięki połączeniu instrumentów europejskiej polityki zewnętrznej, zarówno w zakresie kształtowania, jak i realizacji polityki.

• Nowy urząd wysokiego przedstawiciela Unii ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa i jednocześnie wiceprzewodniczącego Komisji ma zapewnić większe oddziaływanie, spójność i widoczność działań zewnętrznych UE.

• Wysokiego przedstawiciela wspomaga nowa Europejska Służba Działań Zewnętrznych.

• Ustanowienie jednolitej osobowości prawnej Unii - wzmocnienie jej pozycji negocjacyjnej wobec państw trzecich i organizacji międzynarodowych.

• W zakresie europejskiej polityki bezpieczeństwa i obrony zachowano szczególne zasady podejmowania decyzji, ale równocześnie ułatwiono podejmowanie działań w ramach wzmocnionej współpracy w mniejszej grupie państw członkowskich.

• 1.01.2008 r. - Euro - nową walutą Malty i Cypru

12

Tryb. Sprawiedliwości EWG

Tryb. Sprawiedliwości EWEA

Tryb. Sprawiedliwości EWWiS

Trybunał Sprawiedliwości WE

Europejskie Zgromadzenie Parlamentarne

Zgrom. Parlamentarne EWG

Zgrom. Parlamentarne EWEA

Wspólne Zgrom. EWWiS

Komitet Ekonomiczno-Społeczny

Kom. Ekonomiczno-Społeczny EWG

Komitet Ekonomiczno-Społeczny EWEA EWEA

Rada

Ministrów

WE

Rada Ministrów EWG

Rada Ministrów EWEA

Rada Ministrów EWWiS

Wysoka Władza EWWiS

Komisja EWEA

Komisja EWG

Komisja Wspólnot Europejskich

---