Witaminy, w odpowiednich dawkach, odgrywają bardzo ważną rolę w procesach ochrony i odnowy skóry, włosów i paznokci. Badania wykazały, że w wyniku procesów starzenia się organizmu, działania promieniowania UV i zanieczyszczenia środowiska, może wystąpić niedobór witamin w skórze i włosach, prowadzący do niekorzystnych zmian. Miejscowe stosowanie witamin zawartych w kosmetykach, opóźnia i powstrzymuje zmiany związane z procesami starzenia się skóry takie jak: suchość, utrata elastyczności i powstawanie zmarszczek. W kosmetyce największe znaczenie mają witaminy z grupy A, E, B oraz witamina C.

Witamina A

Określenie witamina A dotyczy pewnych związków natural­nych pochodzenia zwierzęcego i roślinnego, wykazujących aktywność biologiczną. W skład tych substancji wchodzi retinol w pełni aktywny oraz produkty jego utleniania. Cza­sami spotyka się określenie retinoidy, w odniesieniu do na­turalnych i syntetycznych odpowiedników witaminy A. (3-ka-roten to nazwa prowitaminy A, występującej w niektórych organizmach roślinnych. Działa ona jako utleniacz i neutra­lizator wolnych rodników. (3-karoten jest przetwarzany w re­tinol i jego pochodne, a następnie rozprowadzany do wszystkich tkanek organizmu. Retinoidy zawarte w kosmety­kach służą uzupełnieniu niedoborów witaminy A w skórze, przyczyniają się do odnowy naskórka, aktywują zachodzące w nim procesy i regenerują jego warstwy. Witamina A znaj­dująca się w kosmetykach, właściwie dozowana, wykazuje korzystny wpływ na skórę, włosy i paznokcie. Należy do tzw. witamin młodości, gdyż ma wpływ na opóźnianie zmian po­jawiających się na skutek procesów starzenia.

Działanie preparatów kosmetycznych zawierających retinoidy, aplikowanych na skórę:

• zmiękczenie naskórka,

• wygładzenie powierzchni skóry,

• zmniejszenie rogowacenia naskórka,

• poprawa kolorytu skóry,

• usprawnienie funkcji obronnych skóry,

• odpowiednie nawilżenie skóry,

• przyspieszenie metabolizmu tkankowego,

• zwiększenie zawartości protein, zwłaszcza kolagenu w skórze właściwej,

• osłabienie przebarwień na skórze,

• przeciwnowotworowe,

• pomoc w leczeniu zmian patologicznych skóry, np. trądzik, czyraczność, ochrona skóry przed promieniami UV.

Kosmetyki zawierające witaminę A i jej pochodne powinny być przechowywane w temperaturze nieprzekraczającej 35°C. Na­leży podkreślić, że witamina A zawarta w kosmetykach pełni je­dynie rolę pomocniczą w zachowaniu zdrowia i urody, gdyż podstawowym źródłem niezbędnych składników odżywczych i witamin jest właściwe odżywianie się. Witamina A występuje w: tranie, wątrobie, zielonych, żółtych i pomarańczowych wa­rzywach, żółtkach jaj, serach, owocach, maśle i mleku.

Witamina B₁ (tiamina)

Witamina B₁ jest zawarta przede wszystkim w drożdżach, brązowym ryżu (nieoczyszczonym), zarodkach pszennych, orzechach oraz wieprzowinie. Witamina ta jest potrzebna do zamiany cukrów w energię, do właściwego funkcjonowania układu nerwowego oraz przyczynia się do poprawy sprawno­ści umysłowej.

Witamina B₂ (ryboflawina)

Witamina B₂ przyczynia się do zamiany pożywienia w energię oraz do odnowy tkanek organizmu. Jej brak objawia się pęka­niem ust, przekrwieniem oczu, wypadaniem włosów, zawrota­mi głowy i powstawaniem prosaków. Najbogatszym źródłem witaminy B₂ są drożdże, wątroba, zarodki pszenne, sery, jaja, jogurty, mąka sojowa oraz warzywa liściaste. Ulega zniszczeniu na skutek działania wysokiej temperatury, światła, substancji zawartych w dymie papierosowym oraz w pigułkach antykon­cepcyjnych.

Kwas pantotenowy (witamina B₅)

Witamina B₅ jest niezwykle ważna zarówno dla skóry, jak i dla włosów. Odgrywa podstawową rolę w procesach podziału ko­mórek w mieszku włosowym, dlatego jej obecność jest nie­zbędna do właściwego wzrostu włosów. Przyczynia się także do utrzymania jędrnej i elastycznej skóry oraz pomaga w le­czeniu stanów zapalnych. Źródłem witaminy B₅ są drożdże, chleb razowy, rośliny strączkowe, mleko i jaja. Witaminę B₅ nazywa się także kwasem pantotenowym. Jest ona bardzo istotna przy wszelkich przemianach metabolicznych. Niedo­bór tej witaminy w organizmie objawia się patologicznymi zmianami w skórze, takimi jak:

• rogowacenie lub nadmierne złuszczanie naskórka,

• zaburzenia pigmentacyjne,

• wypadanie włosów.

Witamina B₅ jest słabo wchłaniana przez skórę, natomiast pan-tenol (naturalny prekursor witaminy B₅) znakomicie. Pantenol

pod względem chemicznym jest bardzo zbliżony do kwasu pantotenowego - nie zawiera jedynie grupy kwasowej, zdolnej do jonizacji i tworzenia soli; występuje w postaci D- i L-, przy czym tylko D-pantenol wykazuje aktywność biologiczną.

Zewnętrzne stosowanie pantenolu na skórę powoduje:

• przyspieszenie procesów metabolicznych,

• stymulację podziału komórkowego,

• wzrost tkanek,

• gojenie się różnych uszkodzeń skóry,

• łagodzenie objawów alergii,

• łagodzenie podrażnień skóry wrażliwej.

Pantenol charakteryzuje się rozpuszczalnością w wodzie, alkoholu i glikolu propylenowym, nie rozpuszcza się w tłusz­czach, olejach i lipidach. Wykazuje on duże powinowactwo do niektórych protein, zwłaszcza do keratyny. Ma silne właści­wości higroskopijne. W dużych stężeniach tworzy z rozpusz­czalnikami gęste roztwory o dużej lepkości. Pantenol jest do­skonale wchłaniany przez naskórek i skórę właściwą, paznokcie oraz korzenie włosów i ich trzon. Szybkość wchła­niania zależy od rodzaju podłoża, np. skóra najlepiej przyswa­ja pantenol w przypadku emulsji o/w. Po wniknięciu do tkan­ki pantenol jest przekształcany w kwas pantotenowy (witaminę B₅). Przyczynia się on do wzrostu i odnowy komó­rek naskórka i skóry właściwej. Stosowany zewnętrznie zwięk­sza w skórze ilość energii i znacznie przyspiesza syntezę lipi­dów, białek i lipoproteidów, w związku z tym pełni rolę stymulatora podziału komórkowego w obrębie naskórka i skó­ry właściwej. Pantenol wykazuje silne działanie gojące przy uszkodzeniach skóry i błon śluzowych. Łagodzi także podraż­nienia i objawy alergii, dlatego też jest niezastąpionym skład­nikiem kosmetyków antyalergicznych przeznaczonych do pie­lęgnacji cery delikatnej, wrażliwej i skłonnej do podrażnień.

Ostatnio bardzo często pantenol jest stosowany w kosmety­kach „anti age", które hamują procesy starzenia się skóry poprzez działanie stymulujące (regeneracja zmian starze­niowych, pobudzenie podziału komórkowego) i poprawia­jące bilans energetyczny starzejących się tkanek. Wykazuje

bre działanie nawilżające, co w połączeniu ze zdolnościami penetracyjnymi sprawia, że jest to doskonały środek nawil­żający, którego skuteczność można porównać do naturalne­go czynnika nawilżającego - NMF. Wynika to z powinowac­twa pantenolu do keratyny naskórka, potęgującego również działanie innych środków nawilżających i ułatwiającego równomierne rozmieszczenie wilgoci w warstwie rogowej. Powinowactwo to jest bardzo istotne w przypadku pielę­gnacji włosów. Klasyczne środki nawilżające, poza hydroli­zatami protein (preparatami otrzymywanymi z naturalnych protein - białek - w wyniku hydrolizy), bardzo słabo od­działują na włosy. Dzięki temu, że powinowactwo panteno­lu do struktur włosa jest tak duże, ma on zdolność wnikania nawet z roztworów wodnych i nie ulega wypłukaniu wodą ani zwykłymi środkami myjącymi, działa wygładzająco na włosy, wyrównuje ewentualne ubytki na włosach, przywra­cając im właściwą wilgotność.

Pantenol wykazuje również zdolność wnikania w płytkę pa­znokciową na głębokość do 0,2 mm, doskonale wiąże się z keratyną paznokci, nawilża je, wzmacnia i uelastycznia. Wprowadzenie pantenolu do preparatów kosmetycznych nie stwarza żadnych trudności. Może on być stosowany w stęże­niu 0,5-5,0%. Dzięki swoim właściwościom służy do mody­fikowania preparatów, a mianowicie: poprawia smarowność kremów, ułatwia nawilżanie, stabilizuje pianę w środkach myjących.

Witamina B₆ (pirydoksyna)

Oznakami niedoboru witaminy B,, są:

• tłusta lub łuszcząca się skóra,

• obrzęk brzucha przed miesiączką lub przybieranie na wadze,

• skurcze mięśni,

• drażliwość,

• łupież,

• wysypka.

Najlepszym źródłem witaminy B₆ są: drożdże piwne, zarodki pszenne, banany, płatki owsiane, orzechy, brązowy ryż, tłuste

ryby i warzywa. Pirydoksyna ma zasadnicze znaczenie dla za­chowania zdrowego wyglądu skóry i właściwego funkcjono­wania układu nerwowego, przyczynia się do zlikwidowania mdłości oraz zatrzymywania wody.

Witamina B₁₂ (kobalamina)

Witamina B₁₂ jest niezbędna do właściwego funkcjonowania wszystkich komórek, pełni ważną rolę w procesie syntezy DNA (kwasu deoksyrybonukleinowego) oraz regeneracji czer­wonych ciałek krwi, wspomaga pracę mózgu, ma wpływ na zwalczanie uczucia zmęczenia. Najlepszym źródłem witami­ny B₁₂ są: spirulina (wodorost), wątroba wieprzowa, tłuste ry­by, wieprzowina, wołowina, ryby o białym mięsie, kurczaki, sery, mięso jagnięce, jajka i kiełki lucerny.

Witamina PP (niacyna, amid kwasu nikotynowego, nikotynamid)

Witamina PP należy do grupy witamin B. Odgrywa ona waż­ną rolę w przemianie materii, uczestniczy w metabolizmie aminokwasów, cukrów i tłuszczów. Ma także istotne znacze­nie dla układu odpornościowego oraz usuwania substancji toksycznych z organizmu, współuczestniczy w tworzeniu ko­lagenu i barwnika, przyczynia się do regulacji wilgotności i złuszczania się skóry, zapobiega takim zmianom skórnym, jak: szorstkość i zaczerwienienie skóry, eliminuje stany zapal­ne, zwłaszcza w miejscach wystawionych na działanie słońca, z tego względu jej obecność jest szczególnie ważna latem.

W kosmetyce amid kwasu nikotynowego, określany także czyn­nikiem PP, stosuje się w leczniczych preparatach przeciwko nadmiernemu wypadaniu włosów oraz do pielęgnacji skóry.

Kwas foliowy

Kwas foliowy wchodzi w skład kompleksu witamin z gru­py B i jest niezbędny do syntezy DNA i wytwarzania nowych komórek oraz do właściwej pracy układu nerwowego. Ozna­kami niedoboru kwasu foliowego są:

• szarobrązowe przebarwienia na skórze,

• zanokcica,

• drażliwość,

• duszności.

Najlepszym źródłem tej witaminy są: drożdże, nasiona roślin strączkowych, warzywa liściaste, płatki owsiane i mąka sojowa.

Biotyna (witamina H)

Biotyna zaliczana do witamin grupy B jest ważnym czynni­kiem przemiany cukrów, tłuszczów i białka; potocznie na­zywa się ją witaminą skóry, koenzy­mem R lub witaminą antyłojotokową. Jest ona ściśle związana z procesem rozwoju komórek, przyczynia się do wytwarzania keratyny (najważniejszego budulca skóry, wło­sów i paznokci) oraz naturalnych substancji, które spajają komórki rogowe.

Z chemicznego punktu widzenia biotyna jest pochodną mocznika, rozpuszczalną w wodzie, podczas gotowania łatwo się wytrąca. Witamina ta jest rozpowszechniona w przyro­dzie; najczęściej spotyka się ją w: soi, nerkach, twarogu, ba­nanach, bakteriach, grzybach, orzechach, jajach. Dotychczas niewiele wiadomo na temat stopnia wykorzystania biotyny zawartej w pożywieniu, jest ona syntetyzowana przez bakte­rie jelitowe, lecz uzyskana tą drogą nie pokrywa dziennego zapotrzebowania dziennego (30-100μg). Objawami niedo­boru biotyny są:

• wypadanie włosów,

• stany zapalne skóry,

• łamliwość paznokci,

• zaburzenia nerwowe,

• zaburzenia funkcjonowania szpiku kostnego.

Biotyna stała się podstawowym środkiem w leczeniu łamli­wych i rozdwajających się paznokci oraz zaburzeń ich wzro­stu, jak również przy leczeniu grzybicy paznokci (przyspiesza efekt kuracji). Podawana w bardzo małych dawkach może mi­nimalizować łojotok i tworzenie się łupieżu.

Od niedawna kosmetyka zyskała w biotynie nową „broń" w walce ze zmarszczkami. Badania wykazały, że w wyniku jej działania fałdy skóry zmniejszają się, płytsze zmarszczki ule­gają całkowitemu zanikowi, plamki starcze rozjaśniają się, a skóra ulega nawilżeniu. Skuteczność działania biotyny zwiększa się przez dodanie preparatów na bazie liposomów oraz witamin A i E.

Obecnie witamina H jest uważana za najskuteczniejszy specyfik do zwalczania zmarszczek, poprawiający kontury

twarzy, usuwający worki pod oczami, zmarszczki mimiczne oraz rozszerzone pory; stosowana do pielęgnacji cery su­chej, zwiotczałej, atroficznej, przedwcześnie starzejącej się.

Witamina C (kwas askorbinowy)

Witamina C jest pochodną cukrów, pod względem chemicz­nym - lakton kwasu 2-keto-L-gulonowego. Kwas askorbinowy jest rozpowszechniony w roślinach, mikroorganizmach i orga­nizmach większości zwierząt, dla których nie jest witaminą, bo potrafią ją same syntezować. Ludzki organizm nie może jej syntetyzować, musi więc pobierać z zewnątrz. Jest to jeden z najpopularniejszych parafarmaceutyków o bardzo różno­rodnym zastosowaniu. W kosmetyce ze względu na właści­wości antyoksydacyjne (chroniące organizm przed działaniem wolnych rodników tlenowych) witamina C jest często używa­na w połączeniu z witaminą E.

Działanie kosmetyczne witaminy C:

• przeciwrodnikowe (przeciwdziała uszkadzaniu komórek),

• wspomagające syntezę kolagenu (wzmocnienie tkanki łącznej w skórze przez zwiększenie syntezy kolagenu),

• ochronne przed promieniowaniem UVA i UVB,

• wzmacniające ścianki naczyń krwionośnych,

• zapobiegające rozszerzaniu się naczyń krwionośnych (poprawia mikrokrążenie w naczyniach włosowatych, a w związku z tym następuje usunięcie produktów przemiany materii),

• ochronne przed szkodliwym wpływem środowiska zewnętrznego, obronne, ze względu na udział witaminy C w syntezie limfocytów (białych ciałek krwi) biorących udział w procesach odpornościowych organizmu, przyspieszające gojenie ran (zwiększa wiązanie białka przez krew).

Najlepszym źródłem witaminy C są owoce: dzikiej róży, czar­nej porzeczki, cytrusowe oraz warzywa, takie jak: papryka, brukselka, kapusta czerwona i biała, chrzan, kalafior, brokuły, pomidory, ziemniaki, natka pietruszki. Witamina C ulega znisz­czeniu pod wpływem wysokiej temperatury, w wyniku prze­twarzania żywności, na skutek przyjmowania pigułek antykon­cepcyjnych, aspiryny, antybiotyków i sterydów oraz używek (palenie papierosów i picie alkoholu).

Oznakami niedoboru witaminy C są:

• zanik włókien kolagenowych,

• pogorszenie wyglądu skóry,

• ogólna ospałość,

• objawy przedwczesnego starzenia się skóry,

• krwotoczność.

Czynnikami, które mogą stabilizować kwas askorbinowy są m.in. bioflawonoidy. Znajdują się one w tych samych produktach co witamina C (owoce cytrusowe, sok z cytryny, wiśnie, morele, po­midory, zielona papryka i gryka), są pomocne w zapobieganiu zapaleniom i infekcjom, przy zaburzeniach miesiączki, w lecze­niu hemoroidów, żylaków i krwotoków z nosa.

Witamina D (kalcyferol)

Witamina D jest wytwarzana z prowitamin pod wpływem promieni ultrafioletowych. Jej niedobór powoduje m.in. znie­kształcenie kośćca (krzywica u dzieci i osteomalacja - mięk­kość kości) i nieprawidłowy poziom wapnia, potasu i fosforu w organizmie, co niekorzystnie wpływa na uzębienie (próch­nica). Najlepszym źródłem prowitaminy witaminy D są: tran i ryby. Oprócz dostarczania jej w pokarmie, witamina D jest również syntetyzowana w skórze pod wpływem promieni UV (D₃). Witaminy D₂ i D₃ przyspieszają procesy metaboliczne i zwiększają napięcie naskórka. Ich wpływ na ziarninowanie naskórka jest dobrze poznany.

Witamina E (tokoferol)

Witamina E jest biologicznym antyutleniaczem (chroni wrażli­we składniki preparatów kosmetycznych). Szczególnie dużo tej witaminy znajduje się w kiełkach zbóż, sałacie, warzywach liściastych, orzechach laskowych, owocach dzikiej róży, kuku­rydzy, a przede wszystkim w oleju z kiełków pszenicy, sło­necznikowym oraz kukurydzianym.

W kosmetyce witamina E jest ważnym składnikiem pielęgna­cyjnym poprawiającym nawilżenie i sprężystość skóry. Zaleca się ją jako dodatek do preparatów stosowanych do ochrony przed słońcem i po opalaniu. Naturalny tokoferol skóry znaj­duje się na błonach komórkowych, zabezpiecza je przed szkodliwym wpływem czynników zewnętrznych, chroniąc jednocześnie integralność komórek. Zasoby naturalnej wita­miny E z wiekiem zmniejszają się, co znacznie przyspiesza starzenie się skóry. Witamina E przywraca skórze równowagę i hamuje procesy starzenia.

Działanie witaminy E:

• biologiczny antyutleniacz,

• unieczynnianie wolnych rodników,

• zapobieganie przedwczesnemu starzeniu się skóry w wyniku przyspieszenia tworzenia się kolagenu i elastyny,

• ochrona przed promieniowaniem UV,

• uodpornienie na fotoalergie,

• wspomaganie działania innych witamin,

• zwiększanie nawilżenia skóry,

• wpływ na porost włosów,

• wspomaganie ukrwienia tkanki łącznej skóry i błon śluzowych,

• ochrona przed arteriosklerozą,

• ochrona przed nowotworami,

• ochrona przed zaćmą,

• pobudzanie krążenia krwi.

Witamina K (filochinon)

Witamina K jest odpowiedzialna za krzepliwość krwi. Obja­wami jej niedoboru są: krwotoczność, niezdolność do tworzenia skrzepów krwi. Najlepszymi źródłami witaminy K są: soja, nierafinowane ole­je roślinne, zielone warzywa liściaste, kalafior, pomidory.

Zmikronizowane witaminy

Przeciwzmarszczkowe działanie witamin, szczególnie A, E, C, jest niezaprzeczalne, jednakie są one trudno wchłaniane przez skórę. Absorbcja tych witamin jest uzależniona od ich stężenia oraz wielkości cząsteczek. Badania prowadzone w laboratoriach kosmetycznych były ukierunkowane na zna­lezienie takiej formy tych witamin, aby mogły one bez trudu przenikać w głąb skóry. Taką formą są zmikronizowane wita­miny A i E, które rozpuszczalne dotychczas jedynie w tłusz­czach stały się rozpuszczalne w wodzie, a drobiny ich cząste­czek, mniejsze od liposomów, przenikają szybko i głęboko do skóry. Dzięki procesowi mikronizacji działanie „witamin mło­dości" zostało zwielokrotnione, zintensyfikowane, a uzyski­wane efekty stały się trwalsze. Witaminy podane w postaci substancji fizjologicznie czynnych świetnie wnikają nie tylko w naskórek, ale także w skórę właściwą.

Alantoina - pochodna mocznika, działająca regenerująco, przyspieszająca odnowę i ułatwiająca gojenie uszkodzonego naskórka. Wykazuje silne właściwości łagodzące i kojące. Zmniejsza pieczenie i zaczerwienienie skóry wrażliwej na działanie szkodliwych czynników zewnętrznych. Ma działanie nawilżające, powoduje wygładzenie i zmiękczanie skóry. Preparaty z alantoiną polecane są do pielęgnacji cery wrażliwej, skłonnej do uczuleń i podrażnień. Wykorzystuje się ją także w preparatach przeciwtrądzikowych, po opalaniu, dezodorantach, płynach do kąpieli, zasypkach, pudrach kosmetycznych.

AHA - alfa-hydroksykwasy - naturalne kwasy występujące w wielu owocach, ale również w mleku. Działanie ich polega na delikatnym rozpuszczaniu substancji spajających komórki warstwy rogowej naskórka. Stymulują produkcję kolagenu i elastyny, ułatwiają wchłanianie substancji biologicznie aktywnych z preparatów kosmetycznych. Pobudzają zdolność do utrzymania naturalnej wilgotności skóry, likwidują przebarwienia i poprawiają jej koloryt.

Algi - glony, wodne rośliny o zróżnicowanej budowie, będące cennym źródłem wielu substancji aktywnych biologicznie, m. in. witamin z grupy B, biorących udział w metabolizmie tłuszczy i białek, witamin E, C, §- karotenu, polifenoli, mikroelementów, niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT), w tym także kwasu g-linolenowego, mukopolisacharydów, węglowodanów, dzięki którym wykazują szerokie spektrum aktywności biologicznej. Chronią keranocyty i fibroplasty przed działaniem wolnych rodników, zapewniają prawidłowe funkcjonowanie skóry, opóźniając procesy jej starzenia. Wzmacniają barierę lipidową skóry, wykazują silne działanie nawilżające. Regulują pracę gruczołów łojowych, działają bakteriostatycznie, likwidują stany zapalne naskórka. Obecny w wielu glonach kwas alginowy stymuluje przemianę materii i przyczynia się do usuwania złogów tłuszczu, a także ze względu na efekt drenażu tkanek działa wyszczuplająco i detoksykująco. Są składnikiem wielu preparatów pielęgnacyjnych oraz antycelulitowych.

Aloes (Aloe vera) - ekstrakt bogaty w aminokwasy, witaminy, mikroelementy. Wykazuje działanie silnie nawilżające, biostymulujące, bakteriobójcze, oczyszczające. Aktywizuje i poprawia ukrwienie skóry, pomaga w utrzymaniu jej równowagi kwasowej.

Aminokwasy - podstawowe elementy strukturalne protein, otrzymywane w wyniku ich hydrolizy. Związki biologicznie aktywne, uczestniczące w biosyntezie wielu związków w komórkach, dobrze przyswajane przez naskórek. Wykazują zdolność zatrzymywania wilgoci, są składnikiem NMF (Natural moisturizing factor), czyli naturalnego czynnika nawilżającego skórę. Działają nawilżająco, zwiększają działanie higroskopijne innych składników NMF. Zmiękczają i uelastyczniają naskórek.

Arnika górska (Arnica monatana) - roślina bogata w kwasy tłuszczowe, aminy i fitosterole. Ekstrakty dobrze wchłaniają się przez naskórek, docierając do naczynek włosowatych, które wzmacniają i obkurczają. Wspomagają krążenie krwi, zmniejszają obrzęki i zaczerwienienia, łagodzą podrażnienia, uszkodzenia i stany zapalne skóry. Charakteryzują się działaniem oczyszczającym, regenerującym.

Arbutyna - pochodna hydrochinonu, naturalny czynnik o działaniu depigmentacyjnym, polegającym na regulowaniu produkcji podstawowego barwnika skóry - melaniny, oraz równomiernym rozmieszczaniu jej w naskórku. Wykazuje dobrą skuteczność działania w stosunku do różnego rodzaju plam pigmentacyjnych, nie powodując jednocześnie odczynów alergicznych oraz odbarwiania zdrowej skóry. W preparatach kosmetycznych znajduje zastosowanie zarówno czysta arbutyna, jak i wyciągi z roślin ją zawierających, szczególnie z mącznicy lekarskiej, przy czym działanie wybielające czystego związku jest skuteczniejsze niż ekstraktów.

ASC III - pochodna hydroksyproliny, aktywator biosyntezy zanikającego z wiekiem kolagenu III (Amplifier of Synthesis of Colagen III), odpowiedzialnego za prawidłowe nawilżenie skóry. Wpływa na pobudzenie pamięci komórkowej i odblokowuje proces syntezy włókien kolagenowych. Nadaje skórze odpowiednią elastyczność, poprawia jej napięcie, wygładza zmarszczki, powoduje odświeżenie i rozjaśnienie cery.

Azulen - substancja czynna rumianku, wykazująca działanie przeciwzapalne, łagodzące, bakteriostatyczne oraz powodująca zmniejszenie obrzęków. Stosowany w preparatach do skóry podrażnionej, z odczynami zapalnymi.

Biooleje - naturalne oleje o wysokiej zawartości niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych, zawierające ponadto inne związki biologicznie czynne, takie jak witaminy, fosfolipidy i fitosterole. Wykazują działanie farmakologiczne, mają zdolność przenikania do skóry właściwej, gdzie normalizują jej aktywność. Wpływają na stan nawodnienia, poprawiają elastyczność i miękkość skóry. Zapobiegają jej łuszczeniu.

Biotyna (witamina H) - witamina z grupy rozpuszczalnych w wodzie. Istotna dla prawidłowego funkcjonowania skóry i włosów. Bywa określana mianem Koenzymu R. Reguluje gospodarkę hydro-lipidową, wzmacnia działanie naskórka, wpływa na procesy związane z jego rogowaceniem. Normalizuje czynność gruczołów łojowych, przeciwdziała łojotokowemu zapaleniu skóry, zwiększa poziom jej nawilżenia. Zapobiega wczesnemu siwieniu włosów, ich przetłuszczaniu i wypadaniu.

Bisabolol - naturalny składnik rumianku o bardzo silnych właściwościach kojących, łagodzących i przeciwinfekcyjnych. Łagodzi podrażnienia skóry, chroni przed powstawaniem zaczerwienień i uczuleń, zapobiega powstawaniu stanów zapalnych.

Ceramidy - substancje tłuszczowe, będące naturalnym składnikiem lipidów skóry. Stanowią główny element spoiwa wypełniającego przestrzenie międzykomórkowe w warstwie rogowej naskórka. Wraz z towarzyszącymi kwasami tłuszczowymi tworzą jego barierę wodno-lipidową określaną mianem cementu międzykomórkowego. Wywierają znaczący wpływ na spójność i elastyczność naskórka. Dostarczane w preparatach kosmetycznych uzupełniają ceramidy naturalne, których ilość zmniejsza się wraz z wiekiem. Chronią skórę przed działaniem niekorzystnych czynników zewnętrznych. Hamują procesy jej fizjologicznego starzenia się. Zmniejszają utratę wody, regulując jej zawartość w warstwie rogowej. Działają przeciwzmarszczkowo, przywracają prawidłowe napięcie i elastyczność skóry. Są wykorzystywane w preparatach do pielęgnacji skóry cienkiej, suchej, starzejącej się. Stosuje się je także w szamponach i odżywkach do włosów.

Chitozan - polisacharyd (wielocukier) otrzymywany głównie z okrywy skorupiaków o silnych właściwościach ochronnych. Tworząc na powierzchni skóry film okluzyjny, zatrzymuje wodę zapewniając jej odpowiednie nawilżenie. Przywraca skórze właściwą wilgotność i elastyczność. Przyspiesza proces ziarninowania i gojenia ran. Reguluje równowagę białkowo-cukrową skóry. Wykazuje działanie bakteriobójcze. Znajduje zastosowanie w preparatach pielęgnacyjnych do skóry suchej z wyraźnymi oznakami starzenia. Równie chętnie stosowany w produktach do pielęgnacji włosów.

Chlorofil - zielony barwnik występujący w roślinach i glonach. Przyspiesza regenerację naskórka oraz gojenie drobnych podrażnień skóry. Charakteryzuje się działaniem antyseptycznym i ściągającym. Ze względu na swoje właściwości chętnie stosowany w kremach szczególnie przeznaczonych do cery tłustej, pastach do zębów, dezo-dorantach.

Cholesterol - związek z grupy steroli obecny niemal we wszystkich żywych tkankach zwierzęcych i roślinnych. Naturalny emulgator i przeciwutleniacz. Przenika przez warstwę rogową, zmiękcza skórę, ułatwia przenikanie innych składników preparatów kosmetycznych. Wykazuje działanie nawilżające.

Cytokiny - substancje białkowe zaliczane do grupy glikoproteidów znajdujące się i poruszające się w przestrzeniach międzykomórkowych (citos - komórka, kinesia - ruch). Podstawowa rola, jaką pełnią w organizmie związana jest z przekazywaniem informacji pomiędzy komórkami. Stymulują wzrost syntezy kolagenu i elastyny oraz produkcję kwasu hialuronowego, podstawowych składników odpowiedzialnych za prawidłowe funkcjonowanie skóry. Wykazują działanie antyoksydacyjne. Stosowane miejscowo mają zdolność do opóźniania i zapobiegania niekorzystnym zmianom spowodowanym starzeniem się. W efekcie ich działania następuje wyraźne zmniejszenie zmarszczek, wygładzenie skóry, poprawa jej kolorytu.

Drożdże - grzyby, które dzięki zawartości fosfolipidów, witamin z grupy B, witaminy D oraz siarki wpływają na metabolizm komórkowy, wykazują właściwości detoksykujące i regeneracyjne. Hamują czynność gruczołów łojowych, ograniczają tworzenie zaskórników, działają oczyszczająco i ściągająco. Często wykorzystywane w preparatach przeznaczonych do pielęgnacji skóry łojotokowej i trądzikowej.

Ekstrakty roślinne - układy pozyskiwane z całych roślin lub ich części za pomocą ekstrakcji odpowiednio dobranym rozpuszczalnikiem, najczęściej alkoholem etylowym, glikolem propylenowym lub olejami roślinnymi. Stosowane w celu podwyższenia wartości funkcjonalnej kosmetyku. W zależności od zawartości związków czynnych opóźniają procesy starzenia skóry, nawilżają, ściągają i napinają skórę, pochłaniają promieniowanie UV, wybielają i likwidują przebarwienia, łagodzą podrażnienia, stymulują krążenie w naczyniach krwionośnych. Wchodzą w skład większości preparatów zarówno do pielęgnacji skóry jak i włosów.

Elastyna - biogenne białko występujące w skórze będące wraz z kolagenem podstawowym składnikiem włóknistej tkanki łącznej. Dzięki ciągliwości i sprężystości swoich włókien najdoskonalszy biologiczny elastomer. Odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie skóry, zapewniając jej odpowiednią elastyczność i rozciągliwość. Wykazuje działanie nawilżające. Stosowana zarówno w preparatach do pielęgnowania skóry jak i włosów.

Enzymy - biokatalizatory o specyficznym działaniu, regulujące metabolizm komórek i tkanek. Układy zbudowane z części białkowej (apoenzymu) i grupy prostetycznej (koenzymu). Umożliwiają przebieg większości reakcji zachodzących w żywych organizmach, w tym także w skórze. Najczęściej stosowane są enzymy pochodzenia roślinnego. Umożliwiają lub przyspieszają określone procesy chemiczne. Powodują odnowę komórkową, neutralizują szkodliwe produkty przemiany materii. Dezaktywują wolne rodniki, rozkładają i usuwają uszkodzone utlenianiem proteiny i lipidy. Odgrywają istotną rolę w fizjologii skóry właściwej, biorąc udział w metabolizmie tkankowym.

Escyna - aktywny składnik wyciągu kasztanowca, działający przeciwobrzękowo, przeciwwysiękowo i uszczelniająco na ściany naczyń krwionośnych, zwłaszcza dużych, umieszczonych pod powierzchnią skóry. Znajduje zastosowanie w preparatach do pielęgnacji cery ze skłonnością do rozszerzonych i pękających naczynek oraz trądziku różowatego.

Euceryna - ważny składnik kosmetyczny otrzymywany w wyniku połączenia lanoliny z wazeliną lub olejem parafinowym. Znakomity emulgator o silnych właściwościach higroskopijnych. Chłonąc duże ilości wody, zatrzymuje wilgoć w naskórku, powodując jego miękkość i elastyczność. Stosowana do produkcji kremów, mleczek, maseczek, oliwek kosmetycznych, preparatów upiększających.

Filtry UV - związki chroniące skórę przed działaniem promieni ultrafioletowych. Filtry UVA - związki pochłaniające lub odbijające promieniowanie z zakresu ultrafioletu o długości fali 320-400 nm, które mają zdolność przenikania do skóry właściwej. Zapobiegają trwałemu uszkodzeniu włókien kolagenu i elastyny, osłabianiu naturalnych mechanizmów obronnych skóry. Przeciwdziałają jej fotostarzeniu. Filtry UVB - związki pochłaniające lub odbijające promieniowanie z zakresu ultrafioletu o długości fali 280-320 nm chronią komórki naskórka, tkankę łączną, zapobiegają uszkodzeniom struktury DNA i RNA. n Fitantriol - alkohol wielowodorotlenowy wspomagający utrzymanie poziomu wilgoci w skórze i we włosach. Wpływa dodatnio na adsorpcję substancji biologicznie czynnych między innymi D-pantenolu i aminokwasów. Szczególnie chętnie stosowany w preparatach do pielęgnacji włosów, które chroni przed mechanicznymi uszkodzeniami oraz nadaje im odpowiedni połysk.

Fitohormony - roślinne odpowiedniki hormonów ludzkich, wykazujące analogiczne działanie bez towarzyszących często terapii hormonalnej skutków ubocznych. Pobudzają proces odnowy komórek, zwiększają ich zdolność do przyswajania substancji biologicznie aktywnych. Sprzyjają usuwaniu toksyn, neutralizują wolne rodniki. Stosowane zewnętrznie w kosmetykach zapobiegają utlenianiu i uszkodzeniu błon komórkowych, hamują działanie enzymów, np. kolagenezy rozkładającej włókna podporowe skóry właściwej. Aktywują produkcję kolagenu i elastyny opóźniając procesy starzenia skóry. Stymulują produkcję kwasu hialuronowego zatrzymującego wodę i zapewniającego odpowiednie nawilżenie skóry, dzięki czemu zwiększa się jej napięcie i elastyczność, poprawia koloryt. Powodują wyraźne spłycenie zmarszczek. Wykazują działanie kojące i przeciwzapalne.

Fitosterole - związki pochodzenia roślinnego wzmacniające barierę naskórkową, hamujące utratę wody, działające ochronnie i nawilżająco. Wykazują silne działanie przeciwzapalne, regenerująco-kojące, przeciwalergiczne i immunostymulujące.

Flawonoidy - żółte barwniki organiczne rozpuszczalne w wodzie, występujące w wakuolach komórek roślinnych, nadające barwę różnym częściom roślin. Występują w liściach, kwiatach, owocach, gdzie mogą wywierać wpływ nie tylko na ich kolor, ale także na smak. Należą do nich m. in. rutyna, kwercetyna, hesperydyna. Czasami określane mianem witaminy P. Występują m. in. w owocach cytrusów, dzikiego bzu czarnego (Sambucus nigra L.), gryce zwyczajnej (Fagopyrum sagittatum) i innych roślinach. Zaliczane do grupy skutecznych antyoksydantów. Chronią przed utlenianiem lipidy, zabezpieczają przed destrukcją DNA, regulują poziom cukru w komórkach. Wykazują działanie przeciwzapalne, przeciwalergiczne (hamują uwalnianie histaminy) oraz przeciwmutagenne. Są czynnikiem ochronnym w stosunku do naczyń kapilarnych. Stabilizują witaminę C wpływając korzystnie na biosyntezę kolagenu, a zatem także na poprawę stabilności tkanki łącznej. Są doskonałym, naturalnym filtrem promieniochronnym, zwłaszcza wobec uszkadzających skórę właściwą promieni UVA.

Folacyna - rozpuszczalna w wodzie witamina znana jako witamina B9 lub M, biorąca udział w metabolizmie białek, odgrywająca dużą rolę w syntezie kwasów nukleinowych DNA i RNA. Wpływa na metabolizm cukrów i aminokwasów. Ułatwia wzrost komórek skóry. Uelastycznia i regeneruje skórę, opóźniając procesy jej starzenia. Stosowana w preparatach o działaniu regenerującym, poprawiającym elastyczność i koloryt skóry.

Fosfolipidy - tłuszcze złożone, stanowiące istotny element budulcowy błon komórkowych, składnik struktur skórnych. Są naturalnymi emulgatorami. Wykazują silne działanie nawilżające i natłuszczające. Zmiękczają naskórek, ułatwiając resorpcję i penetrację substancji biologicznie czynnych preparatów kosmetycznych. Regulują pracę gruczołów łojowych zapobiegając przetłuszczaniu się skóry i włosów.

Garbniki - związki naturalne, odznaczające się zdolnością do trwałego wiązania z proteinami. Działają ściągająco, przeciwbakteryjnie, przeciwzapalnie. Z białkami skóry tworzą na jej powierzchni warstwę ochronną, dzięki czemu zmniejszają uczucie pieczenia i swędzenia. Znajdują zastosowanie w preparatach do kąpieli, szamponach, lotionach, mydłach, kremach i maseczkach przeznaczonych do pielęgnacji skóry tłustej, łojotokowej.

Gliceryna - alkohol wielowodorotlenowy o silnych właściwościach higroskopijnych, jeden z najstarszych czynników wykorzystywanych do nawilżania skóry. Przyciąga wodę z otoczenia, zatrzymując wilgoć w warstwie rogowej naskórka, dzięki czemu w sposób widoczny go nawilża. Penetruje do głębszych warstw skóry, gdzie ułatwia długotrwałe, efektywne związanie wody (nawet do 24 godzin). Wyraźnie poprawia elastyczność i miękkość skóry.

Glikoceramidy - roślinne odpowiedniki ceramidów, najczęściej pozyskiwane poprzez izolację z handlowej lecytyny sojowej. Podobnie jak ceramidy chronią skórę przed działaniem niekorzystnych czynników zewnętrznych. Skutecznie wzmacniają jej barierę ochronną. Zmniejszają utratę wody, regulując jej zawartość w warstwie rogowej. Działają przeciwzmarszczkowo, przywracają prawidłowe napięcie i elastyczność skóry. Hamują procesy jej fizjologicznego starzenia.
Glikol propylenowy - alkohol wielowodorotlenowy o silnych właściwościach higroskopijnych. Tworzy na powierzchni skóry nie wysychający film, zmniejszający ubytek wody z naskórka, zapobiega jego wysuszeniu. Ułatwia wnikanie substancji biologicznie aktywnych, działa synergicznie z konserwantami, dzięki czemu można obniżyć ich zawartość w preparacie kosmetycznym.

Glutation - oligopeptyd, składnik drożdży, który ze względu na zawartość związanej siarki reguluje pracę gruczołów łojowych. Stabilizuje gospodarkę tłuszczową, przeciwdziała nadmiernemu łojotokowi. Stosowany w preparatach do skóry tłustej oraz szamponach do włosów przetłuszczających się.

Hydrochinon - jeden ze skuteczniejszych naturalnych związków wybielających. Powszechnie wykorzystywany, jako czynnik depigmentacyjny do rozjaśniania przebarwień skóry. Działanie jego związane jest z blokowaniem tyrozynazy, enzymu katalizującego pierwszy etap syntezy melaniny, naturalnego barwnika skóry. Zaliczany jest również do substancji mających zdolność zmniejszania liczby melanocytów, komórek wytwarzających barwnik. Wykazuje dobrą skuteczność działania w stosunku do różnego rodzaju plam pigmentacyjnych, nie powodując jednocześnie odbarwiania zdrowej skóry. Częsty składnik kremów wybielających.

Kaolin - rozdrobniona glinka o silnych właściwościach higroskopijnych. Ma właściwości absorbowania nadmiaru łoju. Wykorzystywana w preparatach oczyszczających, ściągających, zamykających pory.

Kamfora - naturalny, krystaliczny związek o charakterystycznym zapachu. Działa przeciwzapalnie, dezynfekująco, poprawia ukrwienie skóry. Wykazuje efekt złuszczania zewnętrznych warstw naskórka. Wchodzi w skład m.in. kremów i płynów oczyszczających do twarzy oraz preparatów do pielęgnacji stóp.

Karoteny - rozpuszczalne w tłuszczach żółto-pomarańczowe pigmenty roślinne. Są prekursorami witaminy A. Po zastosowaniu miejscowym, w wyniku procesów enzymatycznych, mają zdolność przekształcania się w tę witaminę. Przyspieszają ziarninowanie, warunkują szybką regenerację naskórka i jego wzrost. Pochłaniają promieniowanie UV, są inhibitorami wolnych rodników, nadają skórze ładny koloryt.

Kasztanowiec (Aesculus hippocastanum L.) - wyciąg zawiera cały szereg związków biologicznie aktywnych m.in. escynę, flawonoidy, związki kumarynowe, garbniki. Powoduje wzmocnienie naczynek krwionośnych, zmniejsza kurczliwość naczyń włosowatych, działa przeciwzapalnie i przeciwobrzękowo, ułatwia oczyszczanie skóry i nadaje jej matowość, chroni ją przed szkodliwym działaniem promieni UV. Stosowany do pielęgnacji cery wrażliwej z pękającymi naczynkami lub tendencją do ich pękania. Stosuje się go także w preparatach do kąpieli, jak również w szamponach i odżywkach przeznaczonych dla włosów przetłuszczających się z łojotokowym zapaleniem skóry.

Keratyna - białko należące do skleroprotein - grupy białek włóknistych. Główny składnik naskórka, włosów, włókien wełny, paznokci, kopyt, rogów i piór. W składzie strukturalnym zawiera cystynę, aminokwas siarkowy, zapewniający mu trwały efekt kondycjonujący. Działa regenerująco w stosunku do włókna włosowego, chroni je przed różnorodnymi uszkodzeniami. Stosowany w środkach kondycjonujących, płynach do trwałej ondulacji, farbach do włosów. Wykazuje działanie ochronne w stosunku do skóry i włosów przed anionowymi związkami powierzchniowo czynnymi (ZPC).

Kinetyna - naturalna substancja z grupy cytokinin, roślinnych odpowiedników cytokin. Pobudza wiele procesów fizjologicznych, w tym także aktywność fibroplastów odpowiedzialnych za produkcję kolagenu i elastyny. Umożliwia prawidłowe odtwarzanie substancji sterujących procesami fizjologicznymi w komórce. Stosowana w kremach aplikowanych na skórę, opóźnia i zapobiega niekorzystnym zmianom spowodowanym jej starzeniem.

Koenzym Q 10 - znany również jako ubichinon. Substancja witaminopodobna, określana często mianem eliksiru młodości. Stymuluje biologiczne funkcje skóry, katalizuje niezbędne do życia procesy zachodzące w komórkach, chroni je przed niedotlenieniem, poprawia ich metabolizm i regenerację. Zwiększa zdolności obronne naskórka, neutralizuje wolne rodniki, zabezpiecza skórę przed zanieczyszczeniam środowiska, zwiększa jej jędrność, powoduje zmniejszenie zmarszczek. Spowalnia procesy starzenia skóry.

Kofeina - związek zaliczany do grupy alkaloidów purynowych. Stymuluje przemianę materii i przyczynia się do usuwania złogów tłuszczu, a także ze względu na efekt drenażu tkanek działa wyszczuplająco i detoksykująco. Poprawia mikrokrążenie krwi w tkankach skóry, zwiększa jej sprężystość. Stosowana w preparatach wyszczuplających i antycellulitowych.

Kolagen - białko zwierzęce, w tym także ludzkie, podstawowy składnik włóknistej tkanki łącznej i materiał budulcowy skóry. Odpowiada m. in. za elastyczność, sprężystość i gładkość skóry. Biopolimer wyróżniający się nadzwyczajną zdolnością wiązania wody. Za najcenniejszy dla kosmetyki uważany jest kolagen III, znany również jako "kolagen natywny" lub tropokolagen, będący rozpuszczalną w wodzie frakcją kolagenu tkanki łącznej młodych cieląt. Charakteryzuje się on doskonałymi własnościami błonotwórczymi, a jego roztwory nie są lepkie. Podobnie jak keratyna ze względu na swoje amfoteryczne własności stanowi barierę ochronną dla skóry i włosów przed anionowymi związkami powierzchniowo czynnymi (ZPC).

Konserwanty - surowce chemiczne hamujące rozwój mikroorganizmów w kosmetyku, czyli zapewniające mu określoną stabilność mikrobiologiczną. Mają one za zadanie utrzymywać wyroby kosmetyczne w stanie pozbawionym zanieczyszczeń podczas ich wytwarzania, pakowania, a także podczas całego okresu ich stosowania, co jest szczególnie istotne dla preparatów mających kontakt z oczami czy jamą ustną.

Krwawnik (Achillea millefolium L.) - wyciąg zawiera chamazulen, garbniki, fitosterole, flawonoidy i witaminę C. Przyczynia się do łatwiejszego gojenia uszkodzonego naskórka. Łagodzi podrażnienia, stany zapalne, działa kojąco. Wykazuje działanie przeciwzapalne i antybakteryjne, ściąga pory i oczyszcza przetłuszczającą się cerę. Chroni skórę przed szkodliwym wpływem środowiska.

Kwas glikolowy - naturalny składnik, występujący w trzcinie cukrowej, zaliczany do AHA. Najpopularniejszy przedstawiciel tej grupy. Ma dużą zdolność penetrowania, nie powoduje alergii, jest dobrze tolerowany przez skórę. W preparatach stosowany w różnych stężeniach. W kremach kosmetycznych wykazuje silne działanie nawilżające, złuszcza powierzchownie warstwę rogową naskórka. Pobudza działanie fibroplastów, dzięki czemu wspomaga odnowę i regenerację skóry właściwej.

Kwas hialuronowy - składnik tkanki łącznej, ciała szklistego i chrząstek stawowych. Posiada własności higroskopijne, warunkujące prawidłowe uwodnienie międzykomórkowej tkanki łącznej. Stanowi naturalną barierę chroniącą tkanki przed infekcją bakteryjną. W kosmetyce on oraz jego sól sodowa uważane są za jedne z najlepszych środków nawilżających i chroniących naskórek przed wysychaniem.

Kwas kojowy - substancja o udowodnionych właściwościach odbarwiających. Silny czynnik depigmentacyjny, zmniejszający syntezę melaniny. Blokuje aktywność tyrozynazy, dzięki czemu zapobiega nadmiernej pigmentacji. Składnik kosmetyków najnowszej generacji stosowanych do rozjaśniania plam i ujednolicania kolorytu skóry. Wykazuje także działanie antybakteryjne oraz zapobiega powstawaniu wolnych rodników. Preparaty zawierające ten składnik nie tylko rozjaśniają przebarwienia, ale działają również przeciwzmarszczkowo i nawilżająco.

Kwas gamma-linolenowy - GLA, kwas z grupy niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych, NNKT. Prekursor wielu układów ludzkiego organizmu, między innymi prostaglandyn i prostacyklin regulujących niektóre czynności skóry. Jego niedobory mogą powodować podatność na alergie, nadmierne rogowacenie i złuszczanie naskórka. Miejscowe stosowanie preparatów zawierających ten kwas przynosi wymierne efekty kosmetyczne. Składnik kremów, mleczek, maseczek odżywczych.

Kwas mlekowy - przedstawiciel kwasów owocowych, naturalny produkt przemian biochemicznych. Występuje w wielu produktach spożywczych m. in. kwaśnych ogórkach, kapuście, mleku, kefirze. Środek łagodnie zakwaszający i zmieniający skład flory bakteryjnej. Działa złuszczająco, dzięki czemu przyspiesza odnowę naskórka, wygładza i odświeża skórę oraz poprawia jej koloryt. Odgrywa ważną rolę w procesie pielęgnacyjnym torebki włosa. Stosowany w preparatach pielęgnacyjnych, wybielających oraz płukankach do włosów.

Kwas retinowy - znany również jako retin A, pochodna retinolu, czyli witaminy A. Reguluje procesy metaboliczne w komórkach naskórka. Pod jego wpływem zostaje usunięta jego zewnętrzna warstwa rogowa. Cera staje się jaśniejsza, bardziej gładka, delikatniejsza w dotyku. Oddziaływuje również na zmiany umiejscowione głębiej, w skórze właściwej. Pobudza do pracy jej komórki, co z kolei wpływa na podwyższenie syntezy kolagenu, którego w starzejącej skórze jest coraz mniej.

Kwas salicylowy - związek z grupy beta-hydroksykwasów. Reguluje odnowę komórkową, działa złuszczająco, usuwa zewnętrzne warstwy naskórka przyczyniając się do jego regeneracji i odnowy. Działa bakteriobójczo i przciwzapalnie, stosowany w preparatach złuszczających, przeciwtrądzikowych.

Kwasy nukleinowe - DNA i RNA - pozyskiwane z surowców roślinnych, doskonale przyswajane przez skórę, czynniki nawilżające i odżywcze. Przyspieszają odnowę komórek, usprawniają ich metabolizm. Chronią przed szkodliwym działaniem promieni słonecznych. Stosowane w kosmetykach nowej generacji o silnym działaniu regenerującym i przeciwzmarszczkowym. n Kwasy owocowe - powszechnie nazywane alfa-hydroksykwasami, często określane są ogólnie przyjętym skrótem AHA pochodzącym od angielskiej nazwy Alpha-Hydroxy Acid. Do najbardziej popularnych i najczęściej stosowanych w kosmetyce należą: kwas glikolowy, winowy, mlekowy, jabłkowy, cytrynowy. Wbrew swojej nazwie, występują w stanie naturalnym w przyrodzie nie tylko w różnych owocach, ale także w warzywach, trzcinie cukrowej, kwaśnym mleku. Mają właściwości rozluźniania warstwy korneocytowej naskórka i ułatwiają jego złuszczanie się, dzięki czemu zapewniają efekt peelingu stymulującego odnowę komórkową. Powodują pobudzenie produkcji kolagenu i elastyny, co jest szczególnie pożądane w przypadku pielęgnacji cery dojrzałej. Poprawiają stan skóry suchej, odwodnionej, z objawami starzenia, powodują wygładzenie zmarszczek i bruzd oraz ogólną poprawę jej wyglądu. Rozjaśniają plamy pigmentacyjne (np. starcze, wątrobowe). Przeciwdziałają keratozom, ułatwiając wchłanianie innych substancji, w tym odżywczych i regenerujących, takich jak: witaminy, kwas hialuronowy itp.

Lanolina - produkt uboczny otrzymywany przy oczyszczaniu wełny owczej. Nazwa pochodzi od łacińskiego słowa "lano", co oznacza wełna. Zaliczana do grupy wosków. Pod względem chemicznym kompleksowa mieszanina estrów i poliestrów wysoko-cząsteczkowych alkoholi i kwasów tłuszczowych, wolnych alkoholi i steroli oraz śladowej ilości kwasów i węglowodorów. Skład chemiczny lanoliny jest podobny do naturalnej wydzieliny gruczołów łojowych - sebum. Doskonale wchłania się w skórę, uzupełnia jej barierę lipidową i hamuje utratę wody, dzięki czemu działa zmiękczająco i nawilżająco. Powoduje gładkość i zmniejszenie szorstkości skóry. Stosowana jako środek oczyszczający, wygładzający, natłuszczający, uelastyczniający skórę.

Lecytyna - główny składnik błon komórkowych, nawilża i ułatwia wchłanianie substancji aktywnych zawartych w preparacie kosmetycznym, szczególnie aktywnie działa w połączeniu z białkami. Normalizuje procesy metaboliczne komórek naskórka, pobudza jego regenerację. Chętnie stosowana w kremach i maseczkach przeciwzmarszczkowych, odżywczych, regenerujących (kremach, maseczkach), a także w preparatach do pielęgnacji włosów szczególnie wysuszonych, zniszczonych trwałą, farbowaniem lub zbyt intensywnym działaniem promieni słonecznych.

Lipa - ekstrakt bogaty w garbniki, kwasy organiczne, witaminę E. Działa osłaniająco, łagodząco, lekko wybiela karnację. Chętnie stosowany w kremach do cery wrażliwej, skłonnej do podrażnień i pierzchnięcia.

Lipidy - tłuszcze, różnorodna pod względem chemicznym grupa produktów pozyskiwanych z surowców roślinnych i zwierzęcych. Niezbędne składniki kosmetyków regulujące równowagę wodno-tłuszczową skóry. Natłuszczają skórę, tworzą na jej powierzchni warstwy okluzyjne. Umożliwiają zatrzymanie wody, chronią przed jej niekontrolowaną utratą, są niezbędne do prawidłowego nawilżania skóry. Zabezpieczają ją przed działaniem szkodliwych czynników zewnętrznych.

Liposomy - drobne ciała tłuszczowe, mające zdolność przenikania między komórkami keratyny naskórka. Mikroskopijne pęcherzyki zbudowane z tłuszczów roślinnych, między innymi fosfolipidów. Wnikają głęboko w skórę i przenikają do wnętrza komórek, ułatwiają transport substancji odżywczych, takich jak: kolagen, enzymy, witaminy. Regulują równowagę wodno-tłuszczową naskórka, pozwalają na wprowadzenie do przestrzeni międzykomórkowej warstwy rogowej cennych składników, co sprzyja regeneracji skóry.

Lukrecja (Glycyrrhiza glabra L.) - korzeń zawiera fitohormony, saponiny, flawonoidy, fitosterole, żywice. Ze względu na obecność glicyryzyny ma słodki smak. Wykazuje działanie nawilżające, przeciwdrażniące, przeciwzapalne, immunostymulujące. Doskonale odżywia tkanki, nawilża, regeneruje i ujędrnia skórę.

Masło kakaowe - tłuszcz pozyskiwany poprzez tłoczenie nasion kakaowca właściwego (Theobroma cacao L.) o przyjemnym zapachu kakao. Topi się w temperaturze zbliżonej do temperatury ciała ludzkiego. Natłuszcza i uelastycznia skórę. Wykazuje korzystne działanie w stosunku do skóry suchej, w stanach zapalnych i oparzeniach słonecznych.

Masło Shea - otrzymywane z nasion drzewa masłowego (Vittelaria paradoxa), znane również jako masło karite lub olej z masłosza. W jego skład wchodzą odżywcze substancje tłuszczowe, witaminy E, F oraz substancje, które chronią skórę przed promieniami UVB. Tłuszcz charakteryzujący się dużym powinowactwem do warstw lipidowych naskórka, wspomaga ich ochronne działanie. Pielęgnuje skórę nie pozostawiając uczucia tłustości. Naturalny filtr słoneczny. Zalecany szczególnie do cer suchych i zniszczonych. Stosowane także jako naturalny środek pomocny w łagodzeniu oparzeń słonecznych, podrażnień skóry i dermatoz.

Melanina - naturalny barwnik skóry, chroniący ją przed działaniem szkodliwych czynników zewnętrznych. Absorbuje i rozprasza promieniowanie słoneczne, neutralizuje wolne rodniki, ma własności antyoksydacyjne, wzmacnia system immunologiczny. Ze względu na swoje własności skutecznie chroni głębsze warstwy skóry, opóźnia procesy jej starzenia. Stosowana w preparatach kosmetycznych, jako naturalny filtr UV.

Melatonina - hormon szyszynki, wykazuje silne właściwości antyoksydacyjne, ma zdolność neutralizowania wolnych rodników, aktywizuje działanie w organizmie enzymów antyoksydacyjnych. Powoduje lekkie natłuszczenie skóry, zabezpiecza ją przed reakcjami zapalnymi spowodowanymi działaniem promieniowania UV, opóźnia procesy jej starzenia.

Mentol - związek o silnym, charakterystycznym zapachu miętowym oraz piekącym smaku, jeden z głównych składników olejku miętowego. Charakteryzuje go działanie odświeżające, kojące, chłodzące, znieczulające, łagodzące podrażnienia. Szczególnie chętnie stosowany w preparatach pielęgnacyjnych po kąpieli oraz po opalaniu.

Mikrokapsułki - nośniki, w których zamyka się mikroskopijne ilości substancji biologicznie aktywnych. Pozwalają one na kontrolowane uwalnianie substancji czynnej z produktu w określonym czasie oraz miejscu. Za ich pomocą transportuje się wgłąb skóry takie składniki, jak witaminy, białka, enzymy itp. Poprzez oddzielenie wzajemnie reagujących substancji oraz ochronę związków wrażliwych przed ujemnym wpływem czynników zewnętrznych, np. wilgoci czy tlenu z powietrza, efektywniej wykorzystuje się substancje aktywne zawarte w preparacie kosmetycznym.

Miłorząb japoński (Gingko bilobae) - ekstrakty pobudzają krążenie, poprawiają ukrwienie, zmniejszają napięcie naczyń krwionośnych oraz zapobiegają ich pękaniu. Pojędrniają i uelastyczniają skórę, przywracając jej ładny koloryt. Neutralizują wolne rodniki, hamując procesy starzenia skóry. Rozjaśniają cienie i zmniejszają "worki" pod oczami. Są także efektywnym surowcem wykorzystywanym w preparatach antycellulitowych.

Miód - naturalny produkt wytwarzany przez pszczoły, zawierający m. in. cukry, witaminy, enzymy, makro i mikroelementy, kwasy owocowe. Wykazuje działanie bakteriostatyczne, przeciwazapalne, antybiotyczne. Łagodzi podrażnienia skóry. Ma zdolność przenikania przez barierę warstwy rogowej. Zmiękcza, wygładza i lekko rozjaśnia skórę. Utrzymuje prawidłowe nawilżenie oraz dostarcza jej wielu substancji odżywczych. Przyspiesza metabolizm komórek oraz procesy regeneracyjne naskórka.

Mleczko pszczele - wydzielina gruczołów gardzielowych młodych pszczół, przeznaczona do karmienia larw w ciągu pierwszych trzech dni ich życia, konsystencją podobna do śmietanki o zabarwieniu od kremowego do szarego. Jest to produkt bogaty w witaminy. Zawiera ponadto - białka, cukry, lipidy, kwasy organiczne, hormony, enzymy, biopiewiastki. Ze względu na skład bywa określane mianem "
eliksiru młodości". Wykazuje działanie rewitalizujące, tonizujące, normalizujące wydzielanie gruczołów łojowych. Wpływa korzystnie na nawilżanie i elastyczność skóry. Może jednak powodować alergie i podrażnienia. Najczęściej stosowane w postaci liofilizowanej, w której jest najbardziej trwałe.

Mleko - produkt naturalny o dużej aktywności biologicznej. Zawiera proteiny, tłuszcze, witaminy, pierwiastki m. in. wapń i potas, minerały. Wykazuje działanie nawilżające, kojące, łagodzące. W kosmetyce stosowane w postaci proszku mlecznego pełnego i chudego, kompleksu białek mleka, kazeiny, tłuszczu mlecznego.

Mocznik - składnik NMF, czyli naturalnego czynnika nawilżającego skórę, odpowiedzialnego za jej prawidłowe uwodnienie. Powoduje złuszczanie zrogowaciałych warstw naskórka. Zwiększa przepuszczalność warstwy rogowej, dzięki czemu ułatwia przenikanie substancji biologicznie aktywnych. Zmiękcza, odświeża i uelastycznia skórę.

Mukopolisacharydy (MPS) - znane również jako glukozoaminoglukany (GAG) lub śluzowielocukry. Związki biogenne, występujące w tkance łącznej, tworzące z białkami strukturalnymi (kolagenem i elastyną) tzw. proteoglikan - układ podporowy tkanki łącznej. Wywierają wpływ na jędrność komórek tkanki łącznej, dzięki czemu powodują prawidłową elastyczności skóry. Tworzą na powierzchni skóry film okluzyjny, który chroniąc ją przed zwiększonym odparowaniem wody zapewnia odpowiednie jej nawilżenie. Zmniejszają możliwość podrażnień i uczuleń oraz zwiększają jej odporność na działanie czynników zewnętrznych. Posiadają zdolność wiązania substancji toksycznych, np. metali ciężkich czy zanieczyszczeń przemysłowych, są rozpuszczalne w wodzie, łatwe do usunięcia z organizmu. Wykazują działanie łagodzące i kojące. Zapobiegają gromadzeniu tkanki tłuszczowej oraz wpływają na prawidłową cyrkulację krwi i limfy. Przeciwdziałają powstawaniu efektu cellulitu.

Nagietek lekarski (Calandula oficinalis) - już w czasach starożytnych stosowany jako środek odmładzający. Zawiera m.in. saponiny, karotenoidy, czyli prekursory witaminy A, fitosterole, kwasy organiczne. Działa kojąco, przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie grzybobójczo. Stosowany zewnętrznie wpływa korzystnie na właściwy wzrost nabłonka, przyspiesza ziarninowanie i bliznowacenie uszkodzonej skóry. Regeneruje, nawilża, tonizuje, oczyszcza i zmiękcza naskórek. Hamuje łuszczenie się skóry, chroni ją przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi. Zmniejsza kruchość naczyń włosowatych. Chętnie stosowany w preparatach do pielęgnacji cery wrażliwej, skłonnej do infekcji i podrażnień.

NMF - natural moisturizing factor, czyli naturalny czynnik nawilżający skórę, będący składnikiem warstwy rogowej i zapewniający skórze odpowiednie nawilżenie. Wieloskładnikowa mieszanina zwierająca m. in. aminokwasy, sól sodową kwasu piroglutaminowego, mocznik, glikozoaminę. W kosmetyce stosowane bądź mieszaniny bądź pojedyncze związki spośród jego składników.

NNKT - mieszanina egzogennych, nienasyconych kwasów tłuszczowych: linolowego, linolenowego i arachidonowego, w kosmetyce określana mianem witaminy F. Działa immunostymulująco na cały organizm. Obniża poziom cholesterolu i ciśnienia krwi. Korzystnie wpływa na przyswajanie witamin E, A i D. Przyspiesza regenerację komórek tkanki skórnej. Odbudowuje płaszcz lipidowy naskórka, normalizuje jego fizjologiczne właściwości ochronne. Do objawów niedoboru NNKT należą zaburzenia w funkcjonowaniu skóry, w wyniku których wykazuje ona objawy wczesnego starzenia się. NNKT stosowane miejscowo mogą być włączane w strukturę błony komórek warstwy korneocytowej. Normalizując międzykomórkowe warstwy lipidowe i poprawiając funkcjonowanie bariery ochronnej naskórka, przeciwdziałają utracie wody i hamują procesy starzenia skóry. Z tego powodu często określane mianem czynnika regulującego jej gospodarkę wodno-lipidową. Następstwem zaburzeń w funkcjonowaniu skóry związanych z niedoborem NNKT może być również trądzik. Miejscowe ich zastosowanie w znaczący sposób łagodzi jego objawy.

Oczar wirginijski (Hamamelis) - liście i kora są bogatym źródłem polifenolokwasów, garbników, saponin. Ekstrakt wykazuje działanie przeciwzapalne, ściągające, bakteriobójcze, ograniczające wydzielanie łoju. Poprawia krążenie podskórne i ukrwienie skóry. Wycisza dolegliwości skóry z tendencją do rozszerzonych naczynek. Działa ujędrniająco, nadaje skórze ładny koloryt.

Olej awokado - tłuszcz pozyskiwany z owoców Perscea americanea. Bogaty w witaminy A, E, K i PP, chlorofil, niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe. Jest naturalnym filtrem słonecznym, chroni skórę przed szkodliwym działaniem czynników zewnętrznych. Doskonale ją natłuszcza i regeneruje. Zaliczany do olejów kosmetycznych stosowanych w luksusowych kremach, balsamach do ciała i włosów, preparatach do masażu. Szczególnie polecany do pielęgnacji skóry suchej i zniszczonej.

Olej brzoskwiniowy - pozyskiwany z pestek brzoskwiń Prunus Persica L., działa ochronnie, regenerująco, odżywczo i nawilżająco. Zmiękcza naskórek, działa odświeżająco i delikatnie ściąga rozszerzone pory skóry. Poprawia jej karnację.

Olej jojoby - tłuszcz otrzymywany z nasion krzewu Simmondsia chinensis i Simmondsia californica. Bardzo dobrze wchłania się poprzez naskórek, zmniejsza utratę wody w warstwie rogowej, wykazuje właściwości natłuszczające oraz odżywcze. Nadaje skórze wyjątkową gładkość i miękkość. Jest bardzo dobrym tłuszczem do pielęgnacji skóry wysuszonej, łuszczącej się.

Olej z kiełków pszenicy - olej tłoczony na zimno z podkiełkowanych nasion Triticum L., niezwykle cenny tłuszcz, bogaty w NNKT, witaminy, składniki mineralne, lecytyny, enzymy, fitosterole, karoteny, fitohormony o działaniu estrogennym. Wykorzystywany do pielęgnacji skóry zniszczonej i zmęczonej. Przeciwdziała jej odwodnieniu, chroni ją przed uszkadzającym działaniem światła i wolnych rodników. Uelastycznia zwiotczałą skórę, wygładza i nawilża naskórek.

Olej migdałowy - pozyskiwany poprzez wyciskanie pozbawionych miąższu pestek Prunus amigdalus chilsis. Charakteryzuje się dużą zawartością kwasu oleinowego oraz linolowego. Zawiera także fitosterole, lecytyny oraz witaminę E. Wykazuje działanie pielęgnacyjne i wygładzające. Zalecany do stosowania w preparatach do wszystkich rodzajów cery, ale szczególnie suchej, starzejącej się. Znaleźć go można w recepturach wielu kremów, mleczek, olejków do masażu, preparatów pielęgnacyjnych do włosów, wysokiej jakości mydeł. n Olej z pestek winogron - cenny surowiec kosmetyczny pozyskiwany z pestek Vitis vinifera, bogaty w nienasycone kwasy tłuszczowe, fosfolipidy, polifenole. Bardzo dobrze wchłania się przez naskórek. Ma działanie nawilżające, ochronne i łagodzące. Jest skutecznym środkiem antyoksydacyjnym. Chroni lipidy skóry przed szkodliwym działaniem wolnych rodników. Zapobiega przedwczesnemu procesowi starzenia się skóry.

Olej wiesiołkowy - otrzymywany z nasion roślin rodzaju Oenothera L., uznawany za najbogatsze źródło NNKT. Zawiera rzadko spotykany w roślinach kwas g-linolenowy (GLA) oraz fitosterole, witaminę E, związki polifenolowe. Ma zdolność kumulowania się w głębszych warstwach skóry, zapobiegając jej wysychaniu. Łagodzi podrażnienia i stany zapalne skóry, opóźnia procesy jej starzenia. Działa przeciwzmarszczkowo, likwidując płytkie zmarszczki, wygładza skórę.

Olejki eteryczne - wieloskładnikowe mieszaniny związków organicznych otrzymanych z różnych części roślin, w wyniku destylacji z parą wodną. W zależności od składu działają na skórę tonizująco, oczyszczająco, przeciwzapalnie, nawilżająco, dezynfekująco itd.

Pantenol - prowitamina witaminy B5, czyli kwasu pantotenowego. W większych ilościach znajduje się w wątrobie, mleku, żółtkach jaj, drożdżach, otrębach ryżowych, preparatach pszczelich. Należy do grupy witamin B, bez których nie mógłby prawidłowo przebiegać cykl przemian metabolicznych komórek. Łatwo wchłania się przez barierę warstwy rogowej. Działa aktywizująco na podziały komórek naskórka, przyspieszając gojenie i łagodząc podrażnienia. Działa przeciwzapalnie. Podwyższa wilgotność skóry, uelastycznia ją. W połączeniu z witaminą C zmniejsza plamy starcze skóry. Przyspiesza opalanie, a jednocześnie chroni skórę przed skutkami nadmiernego działania promieni UV. Stąd często stosowany w preparatach promieniochronnych, gdzie stymuluje pigmentację, zmniejsza rumień oraz łagodzi zaczerwienienia i podrażnienia skóry. W preparatach do włosów nawilża włókno włosowe, czyni włosy podatnymi na czesanie, zmniejsza ich skłonność do rozdwajania. Poprawia stan uszkodzonych włosów, pogrubia je. Bardzo często bywa łączony z fitantriolem.

Parabeny - estry kwasu p-hydroksybenzoesowego, najczęściej stosowane środki konserwujące. W spisach surowców występują jako: methylparaben, propylparaben, ethylparaben, butylparaben, isobutylparaben. W środowisku kwaśnym są one aktywne przeciwko drożdżom i pleśniom, działają grzybostatycznie. Są one natomiast mało skuteczne w stosunku do bakterii. Z tego powodu bywają chętnie stosowane w połączeniu z innymi środkami konserwującymi, z którymi działają synergicznie, np. fenoksyetanolem, czy pochodnymi imidazolidynylo-mocznika.

Parafina - produkt przerobu ropy naftowej, ciało stałe, które miesza się z różnymi substancjami, dając mieszaniny o różnej konsystencji. Wykazuje tendencję do tworzenia trwałych warstw okluzyjnych na powierzchni skóry. Ze względu na własności stosowana w preparatach do demakijażu, kremach ochronnych, okładach i maskach parafinowych.

PCA-Na - sól sodowa kwasu piroglutaminowego, składnik NMF-u, naturalnego czynnika nawilżającego skórę. Jeden z najbardziej efektywnych czynników nawilżających. Stosowana nawet w dużych stężeniach nie wykazuje działania drażniącego. Ma zdolność penetrowania w głąb warstwy rogowej, zapobiegając wysuszeniu skóry.

Placenta - liofilizowany wyciąg łożysk ludzkich lub wołu, bogaty w witaminy, mikroelementy, enzymy, aminokwasy. Jeden z najaktywniejszych czynników regenerujących, w sposób widoczny poprawiający metabolizm tkankowy. Regeneruje skórę zmęczoną, starzejącą się. Wykazuje silne działanie nawilżające. Stosowany w preparatach anti ageing.

Polifenole - produkty przemiany wtórnej, szeroko rozpowszechnione w przyrodzie. Efektywne zmiatacze wolnych rodników łatwo przyswajane przez organizm. Chronią przed promieniowaniem UV. Wzmacniają tkankę łączną skóry i ściany naczyń krwionośnych. Chętnie stosowane w preparatach przeciw starzeniowych, tzw. anty ageing.

Propolis - tzw. kit pszczeli, lepka substancja żywiczna o barwie żółtej, zielonej lub brunatnej charakteryzująca się przyjemnym, aromatycznym zapachem. Wykazuje działanie bakteriobójcze i grzybobójcze. Do składników decydujących o jego własnościach należą między innymi kwasy organiczne, flawonoidy, witaminy, enzymy, białka i aminokwasy, węglowodany. Skuteczny w leczeniu stanów zapalnych i ropnych skóry. Ekstrakty wykazują działanie znieczulające i antyutleniające. Regenerują uszkodzoną skórę, zapobiegają jej nadmiernemu przetłuszczaniu się, działają przeciwtrądzikowo. Stosowany w kremach, głównie przeciwzmarszczkowych, mleczkach do ciała, płynach do golenia, dezodorantach, mydłach, preparatach do pielęgnacji jamy ustnej, m. in. pastach do zębów.

Rozmaryn - roślina pochodząca z basenu Morza Śródziemnego, uprawiana w wielu krajach, jako przyprawowa i roślina ozdobna. Surowcem zielarskim jest ziele rozmarynu a głównym składnikiem czynnym olejek eteryczny. Wykorzystywany jest on przede wszystkim w aromaterapii. Ma działanie antyseptyczne i ściągające, przyśpiesza odnowę komórek skóry. Jego wyciągi dodawane są do kosmetyków o właściwościach pojędrniających i zapobiegających tworzeniu się zmarszczek. Wyciąg olejowy z ziela jest też doskonałym środkiem do pielęgnacji włosów i skóry głowy (stosuje się go m.in. przy łupieżu).

Saponiny - występują, jako azotowe związki organiczne o charakterze glikozydów, z wodą tworzą roztwory koloidalne, które pienią się i zwiększają przepuszczalność błon komórkowych, ułatwiają wchłanianie i wydzielanie trudno rozpuszczalnych związków (np. mydlinica, kasztanowiec). W kosmetyce służą do produkcji szamponów, występują też w maseczkach ziołowych ułatwiając wprowadzenie do skóry innych związków chemicznych znajdujących się w ziołach.

Selen - składnik mineralny niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, odpowiada za elastyczność skóry (wraz z wit. E), opóźnia proces starzenia się. Zwiększa też siły witalne poprzez odpowiednie dotlenienie mięśnia sercowego.

SKWALEN - naturalny składnik łoju występujący także w niektórych olejach roślinnych i rybich. Poprawia oddychanie skóry, chroni ją przed utratą wody, przyspiesza przenikanie substancji pielęgnacyjnych przez rogową warstwę naskórka. Stosuje się go w niektórych kremach nawilżających, zmiękczających skórę.

Sok cytrynowy - jest jednym z najstarszych kosmetyków, wykorzystywanym od wieków w celach pielęgnacyjnych. Występuje, jako składnik warunkujący aktywność przeciwrodnikową i stymulujący syntezę kolagenu. Zawarte w soku cytrynowym substancje poprawiają ukrwienie skóry, rozjaśniają i wygładzają ją, chronią też przed szkodliwymi skutkami zanieczyszczeń środowiska a także przed promieniami UV, przyśpieszają odbudowę naskórka i hamują powstawanie zmarszczek. Bardzo aktywnie działają w przypadku przebarwień, szczególnie wskazane przy pielęgnacji dłoni.

Sól morska - pobierana jest z wody morskiej, zawiera dużo substancji mineralnych i mikroelementów jak: żelazo, jod, brom . W kosmetyce naturalnej ostatnio bardzo modna i polecana do kąpieli i moczenia stóp. Poprawia krążenie.

Silikony - związki krzemu, które tworzą na powierzchni skóry cienki film ochronny broniący ją przed niekorzystnym działaniem czynników zewnętrznych i zabezpieczają przed utratą wilgoci, krzem poprawia sprężystość gruczołów skóry i reguluje pracę gruczołów łojowych.

SUBSTANCJE AKTYWNE - są to zarówno substancje pochodzenia naturalnego jak i syntetycznego. Do naturalnych należą ekstrakty roślinne np. aloes, melisa, miłorząb japoński, wyciągi z tkanek zwierzęcych jak kolagen oraz niektóre witaminy. Substancje syntetyczne to np. allantoina czy D-panthenol.

Śluzy roślinne - są to wielocząsteczkowe połączenia, w których znajdują się wielocukry. Związki śluzowe zawierają: witaminę C, lecytynę, substancje dezynfekujące, powlekające, natłuszczające, zmiękczające i przeciwzapalne.
W kosmetyce związki te używane są do kremów dla cer wrażliwych, do toników, maseczek i płynów do pielęgnacji ciała a także do płukania włosów przesuszających się. Rośliny zawierające związki śluzowe to m.in. prawoślaz, nasiona lnu, kozieradka, kwiat lipy, żywokost, aloes, pigwa i agawa.

ŻEŃ - SZEŃ - powszechnie zwany "korzeniem życia" od wieków jest rośliną leczniczą w medycynie chińskiej, przypisuje mu się mnóstwo właściwości niemal cudownych, przede wszystkim przywracanie młodości i sprawności seksualnej. Prawdą jest, że preparaty z żeń-szenia mają wszechstronny wpływ na organizm ludzki i stosowane są dziś na całym świecie. W kosmetyce żeń-szeń stosowany jest w preparatach anti-ageing, stymulują one odnowę naskórka, przywracają skórze zakłóconą równowagę fizjologiczną, tonizują. Przetworów żen-szenia używa się również do produkcji środków zapobiegających łysieniu.

---