SYSTEM PODATKOWY
System podatkowy - to zbiór podatków obowiązujących w danym państwie.
PODATKI NAKŁADA SEJM.
ASPEKT PRAWNY PODATKU
Cechy podatku, które odróżniają podatek od innych danin:
Przymusowość - każdy ma obowiązek płacić podatek (ten, na którego jest nałożony).
Bezzwrotność - nie podlega zwrotowi (z powrotem otrzymujemy tylko nadpłatę podatku).
Nieodpłatność -
Jednostronność - transfer jednokierunkowy
Ogólność - są stosowane na podstawie ogólnych norm stanowionych - tylko ustawowo.
Forma pieniężna - podatki wnoszone są tylko w pieniądzu.
Przewłaszczenie - zmiana właściciela środków finansowych.
ASPEKT EKONOMICZNY PODATKU
Każdy podatek ingeruje w dochody - a konkretnie w pierwotny podział dochodów.
REDYSTRYBUCJA - przekazywanie części dochodów i przychodów przedsiębiorstwa na ustalone cele.
PIERWOTNY DOCHÓD - dochód z działalności gospodarczej.
Właściciel (właściciel kapitału) dzieli się dochodem z państwem poprzez podatki. Dochód podlega opodatkowaniu. Redystrybuuje się dochody, ale również przychody (poprzez podatki obrotowe VAT, akcyza - które są zawarte w cenie materiału).
OSTATECZNYM ŹRÓDŁEM PODATKU JEST ZAWSZE DOCHÓD !!!
Ze względu na przedmiot opodatkowania podatki dzielimy na:
przychodowe
dochodowe
majątkowe
od wydatków.
Daniny publiczne - występują w systemie w systemie podatkowym. Są to: para podatki, opłaty publiczne, dopłaty.
DOPŁATA - przymusowe świadczenie na rzecz gminy za np.: przyłącze gazu, prądu , kanalizacji.
PARAPODATEK - np. składka ZUS.
PRAWNA BUDOWA PODATKU
Podmiot:
czynny: państwo, gmina, inny uprawniony,
bierny: podatnik, płatnik, inkasent.
Podatnik: podmiot, na którym ciąży podatek - tzw. zobowiązany.
Płatnik: oblicza, pobiera i wpłaca podatek na odpowiedni rachunek,
Inkasent (występuje tylko w opłatach lokalnych - np. Sołtys): pobiera i wpłaca podatek na odpowiedni rachunek.
Przedmiot - sytuacja faktyczna lub prawna, z którą prawo łączy konieczność zapłacenia podatku (majątek, przychód, dochód).
Podstawa opodatkowania - ilościowo lub wartościowo wyrażony przedmiot podatku.
Stawka:
procentowa,
kwotowa (ułamkowa, wielokrotnościowa)
Skala: kombinacja procentowych stawek podatkowych wraz z odpowiadającymi im podstawami opodatkowania. Informuje o tym jaką stawkę należy zastosować do danej podstawy aby obliczyć należność podatkową (jaka stawka do danej podstawy aby ustalić wysokość podatku).
Rodzaje skal:
proporcjonalna: kwota podatku rośnie wprost proporcjonalnie do podstawy opodatkowania;
progresywna: rośnie bardziej niż proporcjonalnie (rośnie do pewnego mome);
regresywna: im wyższa podstawa tym niższa stawka
degresywna: kombinacja proporcjonalnej i progresywnej (progresja przy niskich podstawach opodatkowania - a potem przechodzi w proporcjonalną.
Zwolnienia: podmiotowe, przedmiotowe, mieszane.
Ulgi: obniżenie podstawy lub kwoty podatku.
Zwyżka i Zniżka: dotyczy stawki (stawka obniżona i podwyższona - np. VAT)
Warunki płatności.
SYSTEMATYKA PODATKÓW - polega na ich podziale na zbliżone rodzajowo grupy wg określonego kryterium.
Kryterium przedmiotowe:
przychodowe
dochodowe
majątkowe
od wydatków (konsumpcyjne)
Kryterium źródła pokrycia zobowiązania podatkowego (sposobu finansowania):
bezpośrednie
pośrednie (VAT, akcyzy)
Kryterium podmiotowe:
państwowe (główne w państwie)
samorządowe
od osób fizycznych (gospodarstw domowych)
od podmiotów gospodarczych
Inne: podatki zwyczajne, nadzwyczajne, celowe.
PRZERZUCANIE PODATKÓW: jest zjawiskiem ekonomicznym. Reakcja podatników na opodatkowanie odbywa się na drodze cen. W wyniku przerzucenia podatków dochód i majątek podatnika pozostają bez zmian.
Rodzaje przerzucalności:
w przód - na odbiorców
w tył - na dostawców lub pracowników
Ten sam podatek można jednocześnie przerzucać w przód i w tył.
WARUNKI PRZERZUCALNOŚCI:
A/ ekonomiczne - (elastyczność popytu, forma gospodarki, mobilność kapitału)
B/ techniczne - (konstrukcja prawna poszczególnych podatków i całego systemu podatkowego).
W zasadzie przerzucić można każdy podatek. Łatwiej przerzuca się podatki pośrednie niż bezpośrednie. Przerzucenie podatku zawsze ogranicza konsumpcje, gdy inwestycje i oszczędności są od niego zwolnione.
System prawa w państwie dzieli się na gałęzie - a te na działy. Kryteria podziału są kontrowersyjne.
W prawie finansowym dominuje interes społeczny. W prawie podatkowym najistotniejszy jest interes państwa, które realizuje konkretne zadania finansowe z podatków.
Prawo podatkowe - jako prawo publiczne - wywodzi się z prawa administracyjnego; silne związki wykazuje też z prawem cywilnym.
Źródła (przepisy) prawa podatkowego: źródłami są akty prawne kompetentnego organu prawodawczego.
PODZIAŁY:
PIONOWE: układ pionowy prawa - hierarchiczny - gdzie przepisy prawa podatkowego się znajdują:
KONSTYTUCJA (mówi o podatkach w art. 84, 94, 217.)
USTAWY
AKY WYKONAWCZE DO USTAW:
rozporządzenia Rady Ministrów,
rozporządzenia Ministra Finansów
uchwały Rad Gminnych.
POZIOME: funkcjonalne - co jest uregulowane:
Materialne prawo podatkowe
Procedura podatkowa
Ustrojowe prawo podatkowe
Prawo karne podatkowe
Międzynarodowe prawo podatkowe.
USTAWY PODATKOWE
W sensie formalnym - akty prawne parlamentu uchwalone zgodnie z konstytucją.
W sensie materialnym - akty prawa zawierające ogólnie obowiązujące normy prawne, regulujące zachowania wielu adresatów.
TREŚĆ PRAWA PODATKOWEGO POWINNA BYĆ ZAWARTA PRZEZDE WSZYSTKIM W USTAWACH. POLSKIE PRAWO PODATKOWE NIE JEST SKODYFIKOWANE.
AKTY WYKONAWCZE - stosowane są powszechnie z uwagi na trudności użycia prawa podatkowego w formie kodeksów.
Dlaczego nie kodyfikuje się prawa podatkowego?!
Kodyfikację zwłaszcza materialnego prawa podatkowego utrudnia:
Konieczność zróżnicowania przepisów z pkt. Widzenia ich znaczenia i szczegółowości.
Dynamika zjawisk ekonomicznych, powodująca konieczność zmian prawa podatkowego.
AKCYZA - jest podatkiem niekonstytucyjnym, bo jej wielkość ustala Minister Finansów, a nie jak każe Konstytucja - Ustawa.
Podatek dochodowy od osób fizycznych.
Podatek od towarów i usług.
Podatek akcyzowy.
Podatek dochodowy od osób prawnych.
Zryczałtowany podatek dochodowy od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne: karta podatkowa (ryczałt ewidencjonowany), zryczałtowany podatek od osób duchownych.
Podatek rolny.
Podatek leśny.
Podatek od nieruchomości.
Podatek od gier.
Podatek od posiadania psa.
Podatek od środków transportowych.
Podatek od spadków i darowizn.
Opłata targowa.
Opłata miejscowa.
Opłata administracyjna.
Opłata skarbowa.
CHARAKTERYSTYKA PODATKU OD TOWARÓW I USŁUG VAT (od wartości dodanej).
Wyłączenia - sprzedaż przedsiębiorstwa lub zakładu samodzielnie sporządzającego bilans, wydanie towaru na podstawie umowy użyczenia, czynności opodatkowane podatkiem od gier, czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy.
Podmiot - osoby fizyczne, prawne i jednostki nie mające osobowości prawnej, jeżeli mają siedzibę lub miejsce zamieszkania w Polsce i wykonujące czynności podlegające opodatkowaniu. Są to np. sprzedaże towarów i usług, import, eksport, darowizny towarów, zamiany towarów na usługi.
Podatnik, Płatnik - podmiot nie korzystający ze zwolnienia podmiotowego lub nie wykonujący wyłącznie czynności zwolnionych przedmiotowo, zobowiązany do rozliczania się z podatku VAT z urzędem.
Przedmiot - dokonanie czynności podlegającej opodatkowaniu, nie tylko sprzedaży lecz także innych czynności traktowanych na równi ze sprzedażą.
Podstawa - obrót netto, czyli kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwot podatku przypadającego z tej sprzedaży.
Stawki - procentowe:
podstawowa - 22%
obniżone - 0 i 7%
obniżone częściowo - 4% (np. leki) od stycznia 2001 - 7%
Skala - proporcjonalna
Zwolnienia podmiotowe - ze względu na obrót (do 80 tys. zł), karta podatkowa, zakłady pracy chronionej - jeżeli wybiorą zwolnienie, bez względu na obrót, rozpoczynający wykonywanie czynności opodatkowanych, jeżeli przewidywana wartość sprzedaży w złożonym oświadczeniu nie przekroczy 80 tyś. zł w proporcji do okresu sprzedaży.
Zwolnienia przedmiotowe - obejmują czynności wymienione w ustawie i przepisach wykonawczych jako zwolnione np. prod. żywnościowe, usługi nauki, zdrowia, finansowe, sprzedaż rzeczy używanych.
Warunki płatności - na specjalnej deklaracji, bez wezwania, do 25 następnego miesiąca po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy. Uwaga - nie ma zeznania rocznego !!!
UWAGA: podatek rozlicza się na podstawie ściśle określonych dokumentów:
faktur VAT
faktur korygujących
rachunków uproszczonych i korygujących (od 1.01.2000 r. nie obowiązują)
rejestru zakupów
rejestru sprzedaży dla celów VAT
VAT jest podatkiem od czynności podlegających opodatkowaniu a nie od samej działalności gospodarczej.
EKSPORT - VAT jest 0%
IMPORT - wartość towaru (w przeliczeniu na zł)+koszty transportu+opłat. celna (jeżeli jest)+akcyza (jeżeli jest) i od tego dopiero obliczamy podatek VAT.
Rolnik ryczałtowiec - tylko jeżeli sprzedaje własną produkcję. Dodatkowo dostaje 3% od kupującego. Kupujący wystawia fakturę i dolicza 3% VAT-u, który dostaje sprzedający swą produkcję rolnik. Oryginał faktury dostaje rolnik, a kopię dostaje kupujący z oświadczeniem rolnika, iż jest on (ten rolnik) na ryczałcie. Rolnik może przejść na zasady ogólne przy obrotach powyżej 20 tys. Jak już zdecyduje się przejść na zasady ogólne, to musi być na tych zasadach co najmniej 3 lata.
Rolnicy rozliczający się z VAT-u mogą to robić raz na kwartał (kalendarzowy).
VAT obowiązuje od 1993 roku - ustawa.
Aktów prawnych regulujących podatek VAT jest kilkanaście.
Sprzedaż ziemi jest wyłączona z podatku VAT. Sprzedając budynek z ziemią to wtedy rozpisujemy osobno: osobno ziemia (bez VAT-u) + budynek (z VAT).
EXPORT - podatek VAT 0% - oczyszczenie ceny z podatku w kraju pochodzenia towaru, aby na rynkach konkurować cenami (koszt+zyski), a nie podatkami.
IMPORT - liczymy od: wartość towaru w przeliczeniu na zł + koszty transportu + opłata celna (jeżeli jest) + akcyza (jeżeli jest); i od tej sumy liczymy VAT.
PODATEK AKCYZOWY
Podmiot - producenci i importerzy wyrobów akcyzowych.
Przedmiot - te same czynności, które podlegają opodatkowaniu VAT-em i dotyczą tzw. wyrobów akcyzowych.
Wyroby akcyzowe - paliwa, broń myśliwska i gazowa, urzadzenia do prowadzenia gier hazardowych, samochody osobowe, jachty pełnomorskie, sprzęt elektroniczny wysokiej klasy, sól, kosmetyki, skóry i futra, karty do gry, alkohol, guma do żucia, papierosy, opakowania z tworzyw sztucznych.
Podstawa - obrót wyrobami akcyzowymi ujęty ilościowo lub wartościowo.
Stawki - procentowe, kwotowe lub różnicowe nałożone przez ministra finansów nie mogą, odpowiednio u producenta i importera, przekroczyć ustawowych:
1.wyroby spirytusowe 95% i 1900%
2.paliwa 80% i 400%
3.alkohol pozostały i papierosy 70% i 230%
4.samochody osobowe 40% i 65%
5.pozostałe wyroby 25% i 40%
Przykład wyliczenia akcyzy przez producenta i importera.
Importer - wartość celna 1 l. spirytusu wynosi 1 zł. Akcyza obliczona rachunkiem „od stu” wg najwyższej stawki - 1900% wynosi:
1 zł x 1900% = 19 zł.- wartość akcyzy.
Producent - jeżeli założymy, że koszt produkcji 1 l. spirytusu wraz z zyskiem wynosi w kraju również 1 zł, to przyjmując również dla producenta krajowego najwyższą stawkę akcyzy, cenę sprzedaży obliczymy rachunkiem „w stu”:
1zł
__________________________________________________________________________________________________________________________________
100%-95% = 20 zł. - wartość łącznie z akcyzą.
Podatek akcyzowy w tym wypadku wynosi również 19 zł (20 zł minus 1 zł)
Warunki płatności - określa rozporządzenie w sprawie podatku akcyzowego.
Istnieje obowiązek banderolowania wyrobów akcyzowych. Producent kupuje znaki akcyzowe. Produkcja wyrobów akcyzowych w kraju jest stale nadzorowana i kontrolowana.
PODATEK DOCHODOWY OD OSÓB FIZYCZNYCH
Podatek powszechny w znaczeniu podmiotowym i przedmiotowym, o charakterze osobistym.
WYŁĄCZENIA -
-przychody z działalności rolniczej,
-przychody z działalności leśnej,
-przychody podlegające ustawie o podatku od spadków i darowizn,
-przychody z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy
-przychody z tyt. podziału majątku wspólnego małżonków.
Nieograniczony obowiązek podatkowy - opodatkowanie wszystkich dochodów danej osoby, bez względu na położenie źródeł dochodów (kraj, zagranica). Dotyczy osób stale mieszkających w Polsce i przebywających w kraju dłużej niż 183 dni.
Ograniczony obowiązek podatkowy - oznacza opodatkowanie tylko dochodów uzyskanych w kraju. Dotyczy tych osób, które nie mają stałego zamieszkania w Polsce i nie przebywały w Polsce w ogóle w roku podatkowym lub tych, które przebywały czasowo, nie dłużej niż 183 dni.
Podmiot - wyłącznie osoby fizyczne (jest się nią z chwilą urodzenia).
Małżonkowie mogą się wspólnie rozliczać, ale: nie może być intercyzy, należy złożyć wspólny wniosek na wspólne opodatkowanie, małżeństwo musi trwać cały rok.
Rodzic samot. wych. dziecko może się rozliczać z dzieckiem, ale: dziecko do 25 roku życia, dziecko osiągnęło dochód wolny od podatku, może też być renta rodzinna.
Przedmiot - fakt uzyskania dochodu ze źródeł wskazanych w ustawie, wyjątkowo przychodu.
Źródłem przychodu jest wszystko co przynosi podatnikowi przychody , wyszczególniono je w ustawie: np. działalność gospodarcza, praca, najem, sprzedaż, inne źródła.
Podstawa - dochód osiągnięty w roku podatkowym (z wyjątkiem dochodów zwolnionych):
-prowadzący działalność gospodarczą - na podstawie ksiąg rachunkowych lub podatkowej księgi przychodów i rozchodów (na podstawie innych dowodów, gdy nie można ustalić na podstawie ewidencji lub w drodze oszacowania).
-nie prowadzący działalności - na podstawie informacji uzyskanych od płatników i innych dowodów, zależnie od źródła przychodu.
Zwolnienia - tylko przedmiotowe np. odszkodowania z tytułu ubezpieczeń osobowych i majątkowych, odsetki od wkładów oszczędnościowych, niektóre zasiłki, wygrane w grach losowych itp.
Ulgi:
odliczane od podstawy - darowizny, składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe podatnika i osób z nim współpracujących, renty i inne trwałe ciężary.
odliczane od podatku - większość ulg: np. mieszkaniowe, remontowe, doskonalenie zawodowe itd.
Warunki płatności - zaliczkowo, z rocznym rozliczeniem
Zaliczki - obliczane i wpłacane przez podatnika; obliczane, potrącane i odprowadzane przez płatnika.
Stawki - procentowe, tworzące progresywną skalę podatkową:
-dochód do 32 736 - 19% podstawy minus 436,20 (to 19% kwoty wol.od podatku)
-dochód 32 736 do 65 472 zł - pod. 5 783,64 + 30% nadwyżki pon. 32 736 zł
-dochód ponad 65 472 - podatek 15 604,44 + 40% nadwyżki pon. 65 472 zł
KARTA PODATKOWA
Klasyczny podatek zryczałtowany
Nie ewidencjonuje się dochodu, bez ewidencji przychodów, kosztów. Tylko ta działalność, która jest określona w ustawie może korzystać z karty podatkowej. Do ustawy dołączone są tabele, w których jest wymieniona ta działalność, którą prowadząc można korzystać z karty podatkowej.
Podatek zryczałtowany jest jakoby przywilejem podatkowym. Z kart podatkowej można przejść na zasady ogólne, lecz nie w ciągu roku podatkowego.
Podmiot - wyłącznie osoby fizyczne prowadzące działalność ściśle określoną w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych dochodów osiąganych przez osoby fizyczne (także prowadzące działalność jako spółka cywilna przy zatrudnieniu nie przekraczającym stanu określonego w ustawie. Z karty podatnik może korzystać - o ile spełnia określone warunki - lecz nie musi.
Przedmiot - fakt prowadzenia działalności usługowej, wytwórczo - usługowej, handlu detalicznego artykułami spożywczymi, działalność gastronomiczna, usługi transportowe, niektóre wolne zawody w warunkach określonych w ustawie, korepetycje.
Podstawa - nie ustala się - Urząd skarbowy w decyzji określa miesięczną wysokość podatku.
Stawki - kwotowe - w zależności od: liczby mieszkańców w danej miejscowości, rodzaju działalności, stanu zatrudnienia.
Skala - nie występuje.
Ulgi - obniżki stawek dla podatników powyżej 60 roku życia i inwalidów ( nie dotyczy wszystkich rodzajów działalności), inne na wniosek podatnika.
Zwyżki - w określonych ustawą przypadkach - przy zatrudnieniu większej liczby pracowników lub członków rodziny.
W celu uzyskania karty podatnik musi spełnić następujące warunki:
Złożyć wniosek do US o przyznanie karty podatkowej w związku z prowadzeniem działalności określonej w ustawie.
Nie może korzystać z usług nie zatrudnionych przez siebie na umowę o pracę pracowników oraz innych przedsiębiorstw.
Nie może prowadzić żadnej innej, poza jedną z wymienionych w ustawie, pozarolniczej działalności gospodarczej (są wyjątki).
Nie może wytwarzać wyrobów akcyzowych.
Małżonek podatnika nie może prowadzić działalności w tym samym zakresie.
Warunki płatności - w wysokości określonej w decyzji US, do 7 dnia miesiąca za miesiąc ubiegły i do 28 grudnia za grudzień bieżącego roku.
Dochody z karty podatkowej zasilają budżet gminy.
ZRYCZAŁTOWANY PODATEK DOCHODOWY OD PRZYCHODÓW OSÓB DUCHOWNYCH
Podmiot - osoby duchowne.
Przedmiot - otrzymywanie przychodów w związku z pełnieniem funkcji duszpasterskich.
Podstawa - nie ustala się - ryczałt.
Stawki - kwartalne, kwotowe, o zróżnicowanej wysokości - inne dla proboszczów, inne dla wikariuszy, uwzględniające ilość mieszkańców w parafii.
Skala - nie występuje.
Ulgi - składka na ubezpieczenie zdrowotne, nie więcej niż 7,5% podstawy wymiaru, na wniosek podatnika - w decyzji Urząd może obniżyć kwotę podatku, jeżeli liczba wyznawców na danym terenie stanowi mniejszość.
Warunki płatności (płaci się kwartalnie)
-zawiadomienie Urzędu o rozpoczęciu pełnienie funkcji duszpast. ( w ciągu 14 dni ),
-na podstawie corocznie wydawanej decyzji,
-do 20 dnia następnego miesiąca po upływie kwartału,
-nie ma zeznań podatkowych o wysokości dochodów ze źródła objętego ryczałtem (jest informacja roczna o wysokości zapłaconej i odliczonej składki na ubezpieczenie zdrowotne).
UWAGA - osoby duchowne mogą zrzec się ryczałtu i opłacać podatek na zasadach ogólnych, prowadząc np. podatkową księgę przychodów i rozchodów.
ZRYCZAŁTOWANY PODATEK DOCHODOWY OD NIEKTÓRYCH PRZYCHODÓW OSIĄGANYCH PRZEZ OSOBY FIZYCZNE
Osoby fizyczne i wspólnicy w spółkach cywilnych (nie spółki a wspólnicy) mogą być opodatkowani w sposób zryczałtowany z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej - kartą podatkową lub ryczałtem ewidencjonowanym, z wyjątkiem spółek jawnych i komandytowych. Aby móc korzystać z tej formy opodatkowania trzeba spełniać warunki określone ustawowo. Wszystkie 3 rodzaje podatków ryczałtowych od działalności prowadzonej przez osoby fizyczne uregulowane są w jednej ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.
W odróżnieniu od karty podatkowej, gdzie ustawodawca tabelarycznie zestawił rodzaje działalności, które mogą być na karcie, o tyle w ryczałcie ewidencjonowanym ustawodawca zastosował zasadę wyłączenia - czyli wskazał na rodzaje działalności, które nie mogą być opodatkowane ryczałtem ewidencjonowanym jeśli zajmują się prowadzeniem tej działalności osoby fizyczne lub spółki tych osób fizycznych z wyjątkiem spółek jawnych i komandytowych.
Spółka cywilna nie jest podmiotem ani w karcie ani w ryczałcie.
Wyłączenia - karta podatkowa, apteki, lombardy, kantory, wolne zawody, wytwarzanie wyrobów akcyzowych, usługi z zał. nr 2 do ustawy, wyliczone w ustawie warianty zmiany formy organizacyjnej prowadzonej działalności.
Podmiot - osoby fizyczne oraz wspólnicy spółek cywilnych.
Przedmiot - na ryczałcie ewidencjonowanym mogła być osoba fizyczna (wspólnicy w spółkach cywilnych - ich łączne przychody), jeżeli łączny obrót (przychód ze sprzedaży) w 1999 roku nie przekroczył 426 400 zł. Wysokość limitu jest corocznie waloryzowana, natomiast podstawą opodatkowania w ryczałcie ewidencjonowanym jest przychód z działalności gospodarczej.
Podstawa - osiągnięty przychód (kwota uzyskana ze sprzedaży, bez potrącania kosztów).
Stawki - procentowe, uzależnione od rodzaju prowadzonej działalności, zasadniczo:
-8,5% - z działalności usługowej
-5,5% - z działalności wytwórczej, robót budowlanych i transportu samochodami powyżej 2 ton
-3,0%-działalność handlowa i gastronomiczna.
Skala - proporcjonalna
Ulgi - korzystanie tak samo jak w podatku dochodowym od osób fizycznych (z wyjątkiem ulg inwestycyjnych), z tym, że w ryczałcie ewidencjonowanym odliczane są od przychodu lub od podatku - a w dochod. od osób fizycznych odliczane były od dochodu.
Warunki płatności:
-konieczność prowadzenia ewidencji sprzedaży, środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, przechowywania dowodów zakupów towarów.
-termin płatności - co miesiąc do 20 następnego miesiąca, za grudzień - w terminie złożenia zeznania - do 31 stycznia roku następnego.
-dwa razy w roku - po upływie każdego półrocza należy złożyć w urzędzie informację, według ustalonego wzoru, o wysokości przychodu, odliczeń i podatku.
Ryczałt ewidencjonowany nie jest zatem klasycznym podatkiem ryczałtowym, bo w celu ustalenia podstawy opodatkowania konieczne jest prowadzenie ewidencji przychodów.
PODATEK DOCHODOWY OD OSÓB PRAWNYCH
Wyłączenia - skarb państwa, jednostki budżetowe
Podmiot:
-osoby prawne
-jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej osiągające dochody, oprócz spółek nie mających osobowości prawnej,
-podatkowe grupy kapitałowe (dwie lub więcej spółek z o.o. lub akcyjnych, które dla celów podatkowych traktowane są jak jeden podmiot).
Osobowość prawna może wynikać z przepisów prawnych lub wpisu do rejestru np. przedsiębiorstw państwowych, handlowego, spółdzielni, instytucji kultury).
Nieograniczony obowiązek podatkowy - siedziba lub zarząd na terenie Polski, podatek od całości dochodów, bez względu na miejsce ich uzyskania.
Ograniczony obowiązek podatkowy - dotyczy podmiotów nie mających siedziby lub zarządu w Polsce - płacą podatek tylko od dochodów uzyskanych w Polsce.
Przedmiot - fakt osiągania dochodu (wyjątkowo przychodu), źródła nie są w ustawie podane. Koszty uzyskania przychodu - kryterium celowości. Strata może być pokrywana przez pięć lat.
Podstawa - osiągnięty dochód.
Zwolnienia - podmiotowe i przedmiotowe.
Ulgi - np. darowizny, budowa na wynajem, ulgi inwestycyjne.
Stawka - procentowa: w 1999 - 34%; w 2000 r. - 32%
Skala - proporcjonalna.
Warunki płatności - zasada samoobliczania, zaliczki miesięczne uiszczane do 20 dnia następnego miesiąca, ostateczne rozliczenie po zakończeniu roku podatkowego.
Roczne zeznanie składane jest po zakończeniu roku podatkowego dwukrotnie:
-zeznanie wstępne,
-zeznanie z ostatecznej wysokości dochodu po zweryfikowaniu rocznego sprawozdania finansowego.
PODATKI I OPŁATY LOKALNE
-Podatek od nieruchomości,
-Podatek od środków transportowych,
-Podatek od posiadania psa,
-Opłata targowa,
-Opłata miejscowa,
-Opłata administracyjna.
Są to podatki i pobiera je Urząd Gminy.
PODATEK OD NIERUCHOMOŚCI
Podatek lokalny stanowiący dochód gminy.
Podmiot - osoby fizyczne, prawne oraz jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, które:
-są właścicielami lub samoistnymi posiadaczami nieruchomości,
-są użytkownikami wieczystymi nieruchomości,
-dzierżawcy - na podstawie klauzuli w umowie dzierżawy.
Przedmiot - budynki, budowle, grunty nie objęte przepisami o podatku rolnym lub leśnym i objęte tymi podatkami, jeżeli służą innej działalności gospodarczej niż rolna lub leśna, grunty pod jeziorami i sztucznymi zbiornikami wodnymi.
Podstawa:
-dla budynków - pow. użytkowa,
-dla budowli - wartość przyjęta dla naliczania amortyzacji,
-dla gruntów - powierzchnia.
Stawki - kwotowe - za metr kw. powierzchni gruntu lub budynku; od budowli - procentowe; określa rada gminy w granicach maksymalnych stawek ustawowych - (stawki maksymalne określa Minister Finansów) nie mogą być niższe niż 50% stawek ustawowych.
Skala - nie występuje.
Zwolnienia:
-nieruchomości na potrzeby samorządu terytorialnego,
-nieruchomości obcych państw: na zasadzie wzajemności,
-budowle dróg publicznych,
-budowle elektroenergetyczne,
-grunty pod wodami płynącymi,
-budynki i grunty wpisane do rejestru zabytków,
-inne ustalone przez Radę Gminy.
Warunki płatności:
-osoby fizyczne - na podstawie decyzji wójta (burmistrza, prezydenta) w 4 ratach (do 15 marca, maja, września, listopada), na rachunek gminy; rada gminy może zarządzić pobór w drodze inkasa.
-osoby prawne i jednostki nie posiadające osobowości prawnej: co miesiąc, do 15 dnia miesiąca następnego, bez wezwania, na podstawie deklaracji.
Samoistny posiadacz - włada rzeczą ale nie ma do niej tytułu prawnego.
Organem podatkowym I instancji jest tu wójt (burmistrz, prezydent), a organem odwoławczym jest samorządowe kolegium odwoławcze.
PODATEK OD ŚRODKÓW TRANSPORTOWYCH
Podmiot - osoby fizyczne i prawne będące właścicielami określonych środków transportowych oraz inne jednostki organizacyjne, na które są one zarejestrowane.
Przedmiot - następujące, zarejestrowane, środki transportowe:
-samochody ciężarowe o ładowności od 2 ton do 12 ton,
-samochody ciężarowe o ładowności powyżej 12 ton,
-ciągniki siodłowe i balastowe
-przyczepy i naczepy o ładowności powyżej 5 ton (wyłączeni rolnicy),
-autobusy.
Podstawa - ilość środków transportowych oraz ich rodzaj, ładowność, masa całkowita, wiek, nacisk na siodło ciągnika, liczba miejsc do siedzenia.
Stawka - kwotowa, określona przez radę gminy w uchwale, nie wyższa niż określona w ustawie.
Zwolnienia - na zasadach wzajemności - środki transportowe przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych oraz inne wprowadzone przez gminę.
Warunki płatności - w dwóch ratach - do 15 lutego i do 15 września, na rachunek urzędu gminy i bez wezwania - nie ma decyzji wymiarowej.
PODATEK OD POSIADANIA PSÓW
Podmiot - wyłącznie osoby fizyczne.
Przedmiot - fakt posiadania psa.
Podstawa - ilość posiadanych psów.
Stawka - kwotowa ustalona przez Radę Gminy, nie może przekroczyć maksymalnej stawki ustawowej.
Skala - nie określa się
Zwolnienia: dyplomaci na zasadach wzajemności, osoby kalekie, osoby w wieku powyżej 70 lat prowadzące samodzielnie gospodarstwo domowe (od jednego psa), rolnicy (od 2 psów pod. się nie pobiera)
Warunki płatności - określa samodzielnie rada gminy.
OPŁATA TARGOWA
Podmiot - osoby fizyczne, prawne i jednostki nie mające osobowości prawnej.
Przedmiot - sprzedaż na targowiskach (nie ważne czy targ prywatny czy inny).
Podstawa - nie określa się - można przyjąć, że jest to podatek zryczałtowany.
Stawka - kwotowa za jeden dzień korzystania z targowiska.
Zwolnienia - osoby i podmioty, które są podatnikami podatku od nieruchomości nie złączonych trwale z gruntem, znajdujących się na targowisku.
Warunki płatności - ustawowo w drodze inkasa.
OPŁATA MIEJSCOWA
Podmiot - wyłącznie osoby fizyczne przebywające czasowo w miejscowościach o szczególnych walorach klimatyczno-krajobrazowych, których wykaz określa wojewoda, na wniosek rady gminy, w porozumieniu z ministrem ochrony środowiska.
Przedmiot - fakt przebywania w określonej miejscowości
Stawka - kwotowa, za każdy dzień pobytu, nie wyższa niż podana w ustawie.
Zwolnienia - dyplomaci pod warunkiem wzajemności; osoby przebywające w celach leczniczych, kolonie i obozy; niewidomi i ich przewodnicy; osoby posiadające domy letniskowe w tych miejscowościach i opłacające w związku z tym podatek od nieruchomości; inne określone przez gminę.
Warunki płatności - w drodze inkasa.
OPŁATA ADMINISTRACYJNA
Rada gminy może ją wprowadzić i pobierać za te czynności, które nie są objęte opłatą skarbową.
PODATEK ROLNY
Podmiot - osoby fizyczne, prawne oraz jednostki nie mające osobowości prawnej, będące właścicielami, współwłaścicielami oraz samoistnymi posiadaczami gospodarstw rolnych.
Przedmiot - fakt posiadania gospodarstwa rolnego (1ha)
Podstawa - liczba hektarów przeliczeniowych gospodarstwa.
Hektar przeliczeniowy - hektar rzeczywisty mnożąc przez współczynnik przeliczeniowy (klasa gleby -6; okręg podatkowy - 4 - wykaz okręgów podatkowych określa Rada Ministrów).
Stawka - zmieniana corocznie przez Ministra Finansów - oparta na cenie skupu żyta.
Warunki płatności - ustalany w decyzji przez wójta (burmistrza, prezydenta):
-osoby fizyczne płacą w 4 latach
-osoby prawne i inne jednostki na rachunek gminy, bez wezwania w dwóch ratach.
PODATEK LEŚNY
Przedmiot - posiadanie lasu
Podmiot - osoby fizyczne, prawne i jednostki nie mające osobowości prawnej, będące właścicielami lub w przypadku lasów publicznych - posiadaczami.
Zwolnienia - drzewostan w wieku do 40 lat; rezerwaty przyrody i parki narodowe, lasy ochronne i lasy w rejestrze zabytków.
Podstawa - liczba hektarów przeliczeniowych, ustalona na podstawie powierzchni głównych gatunków drzew w drzewostanie i klas bonitacji drzewostanu dla głównych gatunków drzew - wynikających z planu urządzenia lasu.
Warunki płatności - wszyscy podatnicy w dwóch ratach, reszta jak w podatku rolnym.
PODATEK OD SPADKÓW I DAROWIZN
Wyłączenia - prawa autorskie i pokrewne
Podmiot - wyłącznie osoby fizyczne
Przedmiot:
-nabycie własności rzeczy i praw majątkowych w drodze spadku,
-nabycie własności rzeczy i praw majątkowych w drodze darowizny,
-nabycie własności rzeczy przez zasiedzenie.
Podstawa - wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych to jest wartość rynkowa po potrąceniu długów i ciężarów.
Stawki - procentowe, różne w zależności od grupy podatkowej, do której zalicza się nabywcę spadku lub obdarowanego.
Skala - progresywna.
Zwolnienia podmiotowe i przedmiotowe - np. kwota wolna uzależniona jest od przynależności do grupy podatkowej, zabytki, wyposażenie mieszkania, jeżeli nabywca należy do II lub I grupy podatkowej.
Warunki płatności - przez notariusza jako płatnika lub podatnik składa zeznanie podatkowe, a Urząd je weryfikuje i wydaje decyzję wymiarową.
OPŁATA SKARBOWA
Przedmiot:
-podania, załączniki, zezwolenia, zażalenia, czynności urzędowe podejmowane na wniosek podatnika,
-czynności cywilnoprawne (umowy),
-orzeczenia sądów oraz ugody zawarte przed sądami,
-dokumenty przewozowe, weksle, ustanowienie pełnomocnictwa,
-inne.
Podmiot - osoby fizyczne, prawne i jednostki nie mające osobowości prawnej.
Stawki - procentowe lub kwotowe, nie mogą przekroczyć stawek ustawowych.
Podstawa - zróżnicowana, zależnie od przedmiotu.
Zwolnienia - ustawa przewiduje szereg zwolnień, w tym np. podania w sprawach alimentacyjnych, opieki, podania w sprawie budownictwa mieszkaniowego.
Warunki płatności - płatnikami są notariusze, przewoźnicy, nabywcy rzeczy, komisanci, sekretarze sądowi. Sposób pobierania określa szczegółowo rozporządzenie.
PODATEK OD GIER
Podstawa - różnie, zależnie od rodzaju gry.
Przedmiot - fakt prowadzenia działalności podlegającej opodatkowaniu tym podatkiem (loterie, gry liczbowe, bingo pieniężne i fantowe, gry cylindryczne, gry w automatach losowych, poker, zakłady wzajemne).
Stawki - procentowe.
Skala - progresywna.
UWAGA: prowadzenie działalności w zakresie gier liczbowych stanowi monopol państwa. Nadzór sprawuje minister finansów, część uprawnień może przekazać izbom i urzędom skarbowym.
2
5