UKŁAD SERCOWO-NACZYNIOWY - zestawienie

Choroby naczyń

• Choroby tętnic

• Choroby żył

• Zaburzenia naczynioruchowe

Choroby tętnic

• Zwężenie

• Niedrożność

• Tętniaki

Nagłe niedokrwienie - przyczyny

• Zator

• Ostra zakrzepica tętnic

• Tętniak rozwarstwiający aorty

• Urazy tętnic

Zatory - przyczyna najczęstsza

• Skrzeplina z chorego serca (migotanie przedsionków, zawał).

U każdego chorego z zatorem tętniczym należy wykonać EKG, ponieważ zator może być pierwszym objawem zawału serca.

Tętniaki - typy:

• Prawdziwy

• Rzekomy

• Rozwarstwiający

Tętniak rozwarstwiający aorty.

• Pęka błona wewnętrzna i strumień krwi rozwarstwia aortę na całej długości, zaciskając odchodzące tętnice.

• Tamponada serca

• Krwiak śródpiersia

• Wstrząs

• Nagły ból

• Zgon

Zwężenia tętnic - przyczyny, czynniki ryzyka

• Miażdżyca

• Powyżej 40 r.ż.

• Chromanie przestankowe

• Często choroba wielonaczyniowa

• Zaburzenia gospodarki lipidowej

• Duże i średnie tętnice

Choroby naczyń doprowadzających krew do mózgu.

Dopływ do mózgu:

• TT. Szyjne

• TT. Kręgowe

Nagłe zamknięcie tętnicy szyjnej wewnętrznej jest zwykle przyczyną udaru mózgu. W Polsce około 65 000 rocznie.

Objawy niedokrwienia kończyny - objawy

• Ból

• Brak tętna obwodowo od przeszkody

• Bladość

• Brak gry naczyniowej

• Porażenie czucia i ruchów

• Stężenie mięśni

• Pęcherze

• Ogniska martwicy

Stopa cukrzycowa :

• Chory na cukrzycę

• Zaburzenia ukrwienia

• Zaburzenia unerwienia

• Dotyczy kończyn dolnych, głównie stopa i podudzie

• Zakażenie niedokrwionych tkanek

• Skóra sucha, brak potu, pęknięcia

• Zaburzenia czucia

• Zaniki mięśni stopy

Zapobieganie stopie cukrzycowej:

• Leczenie cukrzycy

• Pielęgnacja stóp, dobre obuwie

• Wyłączenie czynników ryzyka miażdżycy

• Leczenie niedrożnych tętnic

Podział anatomiczny żył:

• Powierzchowne

• Głębokie

• Przeszywające

Żylaki kończyn dolnych - fakty:

• Wrzecionowate lub workowate poszerzenia żył powierzchownych

• 30% powyżej 40 r.ż.

• Częściej kobiety

Objawy, powikłania żylaków kk. dolnych:

• Defekt kosmetyczny

• Zmęczenie kończyn

• Obrzęki

• Zmiany troficzne

• Owrzodzenia

Zakrzepica żył głębokich

• Często pierwszy objaw to zatorowość płucna

• Bolesność w przebiegu żyły

• Zwiększona spoistość łydki

• Ciepła skóra

• Obrzęk

• Ból łydki spowodowany grzbietowym zgięciem stopy (objaw Homansa)

• Przy podejżeniu - zawsze do szpitala!!!

Monitorowanie układu krążenia

Monitorowanie standardowe - parametry:

• EKG

• RR

• Częstość pracy serca

• Saturacja krwi

Układ elektrod EKG na kończynach:

• Czarny

• Czerwony

• Żółty

• Zielony

Układ elektrod EKG przedsercowych:

• Czerwony

• Żółty

• Zielony

• Brązowy

• Czarny

• Fioletowy

Pomiar ciśnienia krwi (RR):

• Zewnętrzny = mankiet = pośredni

• Krwawy = inwazyjny = bezpośredni

Błędy w pomiarach:

• Zbyt szybkie opróżnianie mankietu - pomiar będzie zaniżony

(zaleca się spuszczanie powietrza około 5mmHg/sek)

Inwazyjne techniki bezpośredniego pomiaru ciśnienia krwi:

• Łączy się naczynie (tętnicę) cewnikiem z odpowiednim przetwornikiem.

• Przetwornik przekształca sygnał na wykres na ekranie monitora

Średnie ciśnienie tętnicze

MAP = rozkurczowe + 1/3 (skurczowe-rozkurczowe)

Badanie układu krążenia:

• Oglądanie

• Obmacywanie klatki i tętna

• Opukiwanie granic serca

• OSŁUCHIWANIE

Tętno:

• Częstość (szybkie, wolne)

• Miarowość (miarowe, niemiarowe)

• Napięcie (twarde, miękkie [zależy od wysokości RR])

Osłuchiwanie - tony serca:

1- zamknięcie zastawek dwu- i trój- -dzielnej

2- zamknięcie zastawek aortalnej i płucnej

Osłuchiwanie - szmery:

Powstają w skutek zawirowań strumienia krwi:

• Do przodu (zwężenie)

• Wstecz (niedomykalność)

Szmery skurczowe:

• Niedomykalność zastawki mitralnej

• Niedomykalność zastawki trójdzielnej

• Stenoza aortalna

• Stenoza pnia płucnego

Szmery rozkurczowe:

• Zwężenie zastawki mitralnej

• Stenoza zastawki trójdzielnej

• Niedomykalność ujść tętniczych

Szmery skurczowo-rozkurczowe:

Połączenie między układami - przecieki

• PDA

• Przetoki tętniczo-żylne

Ciśnienie tętnicze (RR)

Normy

• Optymalne 120/80 mmHg

• Prawidłowe <139/89

• Nadciśnienie:

1. okres (140-159/90-99 mmHg)

2. okres (160-179/100-109 mmHg)

3. okres (>180-110 mmHg)

Postacie podwyższonego ciśnienia:

• Nadciśnienie labilne (chwiejne) lub zależne od wysiłku

• Nadciśnienie utrwalone = stałe

• Nadciśnienie krytyczne (>220/120) - bez uszkodzenia narządów

• Przełom nadciśnieniowy (>220/120) + zagrożenie życia spowodowane uszkodzeniem narządów

Przyczyny nadciśnienia tętniczego:

• Wzrost wolemii

• Wzrost oporu naczyń

• Oba czynniki jednocześnie

Podział nadciśnienia:

• Samoistne

• Wtórne

Samoistne:

• >90% wszystkich przypadków

• Nieznana przyczyna

• Zwykle po 30 r.ż.

Wtórne:

<10% wszystkich przypadków

przyczyny:

• Nerkopochodne:

1. Choroby miąższowe

2. Guzy nerek

3. Zwężenie tętnicy nerkowej

• Hormonalne:

1. Guz chromochłonny

2. Zespół Cushinga, Conna

3. Zespół nadnerczowo-płciowy

4. akromegalia

Objawy - nadciśnienia:

• BEZOBJAWOWO!!!

• Ból głowy

• Zawroty głowy

• Szum w uszach

• Uczucie podenerwowania

• Bóle zamostkowe

• „Kołatanie serca”

• Krwawienie z nosa

• Duszność wysiłkowa

Powikłania ostre nadciśnienia:

• Encefalopatia nadciśnieniowa

• Udar mózgu

• Przeciążenie lewej komory o obrzęk płuc

• Napad dusznicy bolesnej

• Tętniak rozwarstwiający aorty

Powikłania przewlekłe:

• Miażdżyca tętnic

• Retinopatia

• Niewdolność serca

• Nefropatia

• Tętniak aorty brzusznej

Fakty:

• Najwyższe wartości rano i późno popołudniu

• Najniższe w nocy podczas snu

Bezpośrednie zagrożenie życia:

• Encefalopatia

• Rzucawka

• Krwotok wewnątrzczaszkowy

• Rozwarstwienie aorty

• Obrzęk płuc

• Zawał serca

Zaburzenia rytmu serca = Arytmie

• Bardzo częste schorzenie.

• Mogą występować u osób zdrowych

• Może być następstwem choroby serca

• Może być następstwem schorzeń pozasercowych

Etiologia (sercowe):

• Choroba wieńcowa

• Zawał serca

• Wady zastawkowe

• Nadciśnienie tętnicze

• Kardiomiopatie

Etiologia (pozasercowe):

• Czynniki psychogenne

• Zaburzenia elektrolitowe

• Nadczynność tarczycy

• Niedotlenienie

• Leki

• Alkohol, kawa, narkotyki, trucizny

Klinika:

• „Kołatanie serca”

• „potykanie się serca”

• Przerwa w pracy

• Bóle w klatce piersiowej

• Wstrząs

• Zatrzymanie krążenia

• Zawroty głowy, „oszołomienie”

• Omdlenia

• Splątanie

• Drgawki

• Zaburzenia widzenia i mowy

Podział zaburzeń rytmu

• Zaburzenia częstości

• Bloki

• Zatrzymanie krążenia

Zatokowe zaburzenia - fizjologicznie

• Niemiarowość oddechowa - dzieci młodzież

• Bradykardia - sportowcy, sen

• Tachykardia - u niemowląt, po wysiłku, emocje, gorączka (1o -> 10/min), alkohol, używki

Jaka jest najczęstsza arytmia nadkomorowa???

-Migotanie przedsionków

Wady wrodzone

• 6-8/1000 żywo urodzonych dzieci

Rozpoznanie:

1. UKG

2. EKG

3. Szmery sercowe osłuchowo

4. Sinica

5. Wstrząs

6. Objawy niewydolności serca

Podział:

• Wady przebiegające z sinicą

• Wady przebiegające bez sinicy

Przyczyny:

• Zespół Downa - ubytek przegrody

przeds-kom.

• Zespół Turnera - stenoza aortalna,

koarktacja aorty

• Zakażenia wirusowe u matki podczas ciąży

• Choroby przewlekłe u matki (cukrzyca, LE, padaczka)

• Leki przyjmowane podczas ciąży

KREW

• Układ krążenia dorosłego człowieka zawiera około 70 - 80 ml krwi na kilogram masy ciała,

• człowiek o przeciętnej masie ciała ma w sobie 5 do 6 litrów krwi.

• mężczyźni posiadają przeciętnie około litra więcej krwi od kobiet.

• Krew spełnia wiele istotnych zadań, mających na celu podtrzymanie procesów życiowych.

• Transport tlenu i składników pokarmowych do komórek

• Transport powrotny produktów końcowych przemiany materii np. dwutlenku węgla czy mocznika.

• Poza tym krew transportuje hormony i inne substancje pomiędzy komórkami.

• Zapewnia homeostazę, tzn. utrzymanie równowagi wodnej i elektrolitycznej, regulację wartości pH oraz temperatury ciała.

• Jako część układu odpornościowego krew pełni funkcje obronne przeciwko ciałom obcym (odpowiedź odpornościowa nieswoista) i antygenom (odpowiedź odpornościowa swoista) dzięki fagocytom (komórkom żernym) i przeciwciałom.

• Krew jest do tego ważnym elementem przy reakcji na skaleczenia, rany (krzepnięcie krwi i fibrynoliza)-hemostaza

Układ limfatyczny:

• Układ limfatyczny = układ chłonny

• układ naczyń i przewodów, którymi płynie limfa

• Najważniejszą funkcją układu chłonnego jest obrona przed zakażeniami oraz cyrkulacja płynów ustrojowych.

• w skład układu limfatycznego wchodzą także narządy i tkanki limfatyczne:

1. węzły chłonne

2. grudki chłonne

3. grasica

4. migdałki

5. śledziona

---