1. Podatność transportowa

Zespół właściwości charakteryzujących ładunek, na które składa się jego odporność na warunki przewozu. W każdej czynności transportowej może dojść do ujemnego oddziaływania na ładunek, co może zmniejszyć jego wartość użytkową.

Rodzaje:

-naturalna- zależy od fizycznych, chemicznych, biologicznych właściwości ładunku( stopień wrażliwości na drgania, czas przewozu, zmiany temperatury i wilgotności, wchłaniania zapachu)

- techniczne- wynika z wielkości ładunku( m i v) jego kształtu i rodzaju oraz warunków, w jakich transport się odbywa

- ekonomiczna- wynika ze stosunku kosztu transportu do wartości przewożonego ładunku

Znajomość długości i grupy drewna, jego ciężaru( w zależności od gatunku i W) oraz możliwości formowania ładunków zbiorczych wpływa na znaczne zróżnicowanie podatności technicznej przewożonego drewna.

2. Forwarder

 

      Są to ciągniki przegubowe o ramie dwuczęściowej. Na przedniej ramie znajduje się silnik, kabina kierowcy i żuraw hydrauliczny z kleszczowym chwytakiem. Na tylnej ramie znajduje się kłonicowe nadwozie, na które ładuje się drewno. Forwardery produkowane są w wersjach cztero - sześcio lub ośmiokołowej.

Są maszynami przeznaczonymi do zrywki nasiębiernej drewna pozyskiwanego metodą sortymentową o długości kłód do 6 metrów.

Forwarder z łatwością pokonuje nierówności, niewielkie cieki wodne i inne przeszkody. Może również pracować na stokach o nachyleniu do około 30%, oczywiście w tym przypadku maszyna może poruszać się wyłącznie prostopadle do warstwic. Jazda po warstwicach jest dopuszczalna wyłącznie na stokach o nachyleniu około 10%.

Większe nachylenia grożą zsunięciem lub nawet przewróceniem maszyny. Forwarder nie powinien poruszać się po utwardzonych drogach, jego układy sterowania i przeniesienia napędu nie są do tego celu przystosowane.

Nasiębierna zrywka drewna forwarderem powoduje mniejsze szkody niż półpodwieszona zrywka skiderem - nie tylko bezpośrednio w drzewostanie lecz także w glebie.

3. Rodzaje olinowania w leśnych kolejkach linowych

Kolejki bez liny nośnej i wózka( dla zrębów zupełnych- Ameryka Północna)

- tylko 2 liny powrotna i pociągowa

- 3 liny powrotna, pociągowa i pomocnicza

Kolejki z liną nośną i wózkiem

- system dwu linowy - lina nośna i pociągowa

-System trój linowy- lina nośna, powrotna i pociągowa

- system cztero linowy- lina nośna, powrotna i pociągowa i pomocnicza

4. Szlak operacyjny

Jest to wytyczona na powierzchni leśnej wg założonych kryteriów czasowa droga przemieszczania maszyn i ładunków umożliwiająca minimalizacja szkód powstałych podczas realizacji procesu oraz bardziej bezpieczna i wydajna pracę

Funkcje:

-produkcyjne- pobór drewna: ścinka, zrywka, okrzesywanie, przerzynka, zrębkowanie

- proekologiczna- ograniczenie szkód( sprzęt zrywkowy), ułatwianie prowadzenia zabiegów o charakterze ochronnym( np. Ppoż.)

Podział

-zrywkowe

-technologiczno- zrywkowe( inne maszyny niż do zrywki)

5. Wskaźniki techniczno- ekonomiczne

Są one miernikami porównawczymi osiągniętych efektów ekonomicznych i wskazują w jakim stopniu poziom tych technik produkcji i opanowanie techniki pracy przez pracowników wyrażają się w efektach ekonomicznych. Zatem umożliwiają porównanie kosztów oraz określenie wzrostu lub spadku wydajności produkcji transportowej. Pomagają w ocenie całokształtu pracy przedsiębiorstw ośrodków transportu leśnego.

Wskaźniki techniczno- ekonomiczne określają

a) ilość i jakość narzędzi pracy( taboru)

b) warunki w jakich odbywa się proces transportowy

c) jakość pracy całego przedsiębiorstwa transportowego

5.WSKAŹNIKI OKREŚLAJĄCE ILOŚĆ I JAKOŚĆ SPRZETU TRANSPORTOWEGO

1.Wskaźnik gotowości technicznej

At=
=

Dgt- dni w kt pojazd jest sprawny,

Di- wozodni inwentarzowe kiedy sprzęt jest naprawiany i oczekuje na naprawę

Dn- dni napraw

At- wartość zmniejsza się jeśli będzie miała miejsce choćby jedna nieplanowana naprawa bieżąca

2. wskaźnik wykorzystania taboru

A=
; Di= De+Dn+Dp; De= Di- Dn- Dp

De-dni eksploatacji

Dp- dni postoju

Dn- dni napraw

3.Wskaźnik wykorzystania taboru technicznie sprawnego

Agt=

Dgt- dni w kt pojazd jest sprawny,

De-dni eksploatacji

WSKAŹNIKI OKREŚLAJĄCE PRACĘ TABORU

1. średnia odległość jazd ładownych:

L=

Ki- suma między odległościami jazdy ładownej

n- liczba jazd ładownych

2.Średnia odległość przewozu ładunków

Lq=

Pz- łączna praca przewozowa

Qz- masa przewiezionych ładunków

WSKAŻNIKI OKREŚLAJĄCE PROCES PRZEWOZOWY

1.Wskaźnik wykorzystania przebiegu

B=

Kł-przebieg ładowny,

Kp-przebieg pusty

Ko-przebieg zerowy

2.wskaźnik wykorzystywania ładowności

a) statyczny

C=

Qi- masa przewiezionych ładunków,

Σ(qi*Zi)- ładowność pojazdu* liczba przejazdów

b) dynamiczny

E=

Pi- praca przewozowa wykonana przez pojazd

qi- ładowność pojazdu

Ki- droga przebyta z ładunkiem

3.Wskaźnik wykorzystania czasu pracy

F=

Tj-czas jazdy

T-czas pracy

4. Średnia prędkość techniczna

Vtr=

K-przejechana odległość,

Tj- czas jazdy

5.Średnia prędkość eksploatacyjna

Ve=

K-przejechana odległość

T-czas pracy

6.Średni dobowy czas pracy pojazdu

Td =

Ti- czas pracy taboru

De-dni eksploatacji

7,Średni czas załadunku i rozładunku

Tnwt=

Tnw- czas przeznaczony na operacje ładunkowe

Q- masa przewożonego ładunku

6. Szkody od zrywki w środowisku leśnym

Zrywka drewna to zespół czynności obejmujących przemieszczane drewno od miejsca ścinki do punktów załadowczych

Bądź składnic położonych przy drogach dostępnych dla taboru wywozowego. Bez względu na sposób jej prowadzenia zawsze powstają szkody które zależą od organizacji pracy, stosowanego środka, techniki zrywki.

Szkody można podzielić na:

- szkody w środowisku leśnym: uszkodzenia drzew, nalotu, podrostu, runa leśnego

- uszkodzenia gleby i wpływ jej ugniatania na systemy korzeniowe

- zanieczyszczenia częściami zamiennymi maszyn+ oleje smary itd.

Biorąc pod uwagę trzy rodzaje zrywki: wleczona, półpodwieszona i nasiębierna. Można stwierdzić że najgorsza forma zrywki jest zrywka wleczona. W drugiej klasie wieku szkody od zrywki wleczonej wynoszą 10% natomiast nasiębiernej 1%. Zrywka nasiębierna jest zatem najmniej szkodliwa dla środowiska leśnego. Nie mniej jednak należy pamiętać że stopień uszkodzeń drzew wzrasta wraz z klas wieku drzewostanu( im większe drzewa tym większe szkody). Jeżeli chodzi o uszkodzenia gleby to dla zrywki wleczonej wynosi ona 15-25% a dla nasiębiernej 4%. Przy zrywce wleczonej występują duże opory czołowe- odziomek się zagłębia.

7. Specyficzne cechy transportu leśnego

TRANSPORT LEŚNY- przemieszczanie użytków leśnych z miejsca ich pozyskania do odbiorcy (bezpośrednio), lub przez system składnic (pośrednio), a także transport z zewnątrz do lasu.

CECHY SPECYFICZNE TRANSPORTU LEŚNEGO-

*początkowa faza odbywa się w żywym otoczeniu- las;

*ścisłe powiązanie transportu z innymi procesami technologicznymi;

* sezonowość transportu powiązana z sezonami -pozyskiwania drewna, -dostępności powierzchni leśnej- podaży siły roboczej,

*zróżnicowana podatność transportowa różnych sortymentów

*przestrzenne rozmieszczenie ładunków

*różnorodność warunków terenowych, drogowych i klimatycznych

*jednokierunkowość transportu.

8. Próg rentowności

Jest to taka wielkość produkcji lub usług przy której uzyskane z ich sprzedaży przychody pokryją poniesione koszty

Informuje nas ile musimy zerwać drewna aby było to opłacalne

Koszty przychodów

Ilość zerwanego drewna

y=Ks+yKz*x

y= p*x

px= ks+YKz*x

x=

YKz- jednostkowe koszty zmienne

Ks koszty stałe

w- m³ zerwanego drewna

CZYNNIKI DETERMINUJĄCE PROCES TECHNOLOGICZNY

1) Ładunek

2) Droga

3) Tabor (trakcja)

4) Czas i odległość

ZRYWKA-

zespół czynności obejmujących przemieszczanie drewna z miejsca ścinki do punktów załadunkowych bądź składnic położonych przy drogach wywozowych.

Zrywka drewna pełni b. ważną rolę w pozyskaniu drewna(można nawet powiedzieć, że ma decydującą funkcję). Odbywa się na pow. cięć, w żywym organizmie, który jest bardzo wrażliwy na uszkodzenia poprzez niewłaściwe działanie. Jest operacją bardzo trudna, ważną i kosztowną. Stanowić może największy składnik kosztów własnych transportu drewna-koszt jednostkowy.

METODY ZRYWKI

1.W ZAL OD SIŁ UCIĄGU:

-przy użyciu siły żywej

-mechaniczna

-grawitacyjna

2.W ZAL OD WAR TERTENOWYCH

-tereny górskie łatwo i trudno dostępne

-tereny nizinne łatwo i trudno dostępne

3. W ZAL OD RĘBNI

-na zrębach zupełnych

-na zrębach złożonych i trzebieżach

4. W ZAL OD SPOSOBU ZAWIESZANIA ŁĄDUNKU

A)zrywka naziemna wleczona

-przy pomocy sprzęty pomocniczego (kleszcze czepce tarcze)

-bez użycia sprzętu pomocniczego (za odziomek, za wierzchołek)

B)zrywka półpodwieszona

-przy użyciu sprzętu pomocniczego (sanki, dwukółki, walce zrywkowe)

-ciągniki rolnicze zaopatrzone we wciągarki

-specjalistyczne ciągniki typu skider (linowe i chwytakowe)

-ciągniki typu klem bak

-leśne koleje linowe

C)zrywka podwieszona (nasiębierna)

-dwukółki

-przyczepy samo załadowcze

-specjalistyczne ciągniku leśne typu forworder

-śmigłowce

NOŚNOŚĆ GRUNTU- wartość obciążenia przy której nie występuje trwałe odkształcenie gruntu niszczące jego strukturę.

Klasy nośności gruntów:

I klasa: nośność pow. 20 N/cm2 (skała, ił suchy,

piasek wilgotny, glina sucha, żwir)

II klasa: 15-:-20 N/cm2

III klasa: 10-:-15 N/cm2

IV klasa: 5-:10 N/cm2

V klasa: do 5 N/cm2 (tereny bagienne itp.)

NORMALNA SIŁA UCIĄGU KONIA- taka siła którą koń może wydatkować w trakcie całego dnia roboczego, bez wywołania w organizmie objawów chorobowych; wynosić może do 20%masy ciała

Lekka do 13 śr.ciężka 13-18 ciężka 15-18

b. ciężka 18-20

ZWIĘKSZONA SIŁA UCIĄGU KONIA-taka siłą kt koń może wydatkować bez szkody dla swojego zdrowia na określonych długościach trasy zrywki. Uciążliwy odcinek max 20% dł. trasy zrywki; może ona być nawet 4razy niż normalna siłą.

WYWÓZ DREWNA- zespół operacji obejmujących przemieszczanie ładunku ()drewna z miejsca jego składowania w lesie do składnic u odbiorcy (przetwórcy) drewna

LEŚNA KOLEJKA LINOWA-napowietrzne środki zrywkowe w kt ładunki ciągnięte są przez linę pociągową(napędową) lub opuszczane są przy wykorzystaniu siły ciężkości, gdzie lina pociągowa spełnia rolę hamulca. Funkcję siły pociągowej w najnowszych rozwiązaniach technicznych spełniać może samodzielny wózek

Urządzenia linowe:

-wciągarki

-kolejki linowe

Wciągarki:

-lekkie wciągarki przenośne

-wciągarki zamontowane na ciągnikach

Kolejki linowe:

-dźwigowe

-niedźwigowe

Dźwigowe:

-stałe

-przejezdne masztowe

Ogólne zasady działania wózka:

Wózek służy do transportu drewna od miejsca ścinki do miejsca składowania.

Zadania wózka:

1.Zatrzymać się w miejscu gdzie znajduje się drewno do zrywki

2.opuszczanie haka na taka wysokość, aby móc zaczepić ładunek.

3.Podniesienie ładunku i zwolnienie wózka.

4.Jazda wózka wraz z ładunkiem po linie nośnej do miejsca składowania.

Działanie obecnie produkowanych wózków jest najczęściej zautomatyzowane.

Elementy wózka:

- 2 krążki nośne

- klocki kleszczowe obejmujące linę nośną

- urządzenie ryglujące hak z wózkiem

- krążek lub 2 krążki liny pociągowej (niekiedy jeden krążek może owijać lina pociągowa, a drugi lina przeznaczona do zaczepienia ładunku)

Zastosowanie kolejek linowych:

-tam gdzie nie możemy wykorzystać tradycyjnych metod - nachylenie pow. kąta 45⁰

-na gruntach o niskiej nośności

-tam gdzie zależy nam na ochronie gleby

Nachylenie graniczne dla kolejek to 70-80%

Zasady działania kolejki linowej dźwigowej:

Nazwy lin stosowanych w kolejkach:

-lina nośna (Ln)

-lina powrotna (Lpow.)

-lina pociągowa (Lpoc.)

-lina pomocnicza (Lpom.)

1.Kolejki bez liny nośnej i wózka(zręby zupełne):

a)tylko 2 liny: powrotna i pociągowa,

b)3liny: powrotna, pociągowa i pomocnicza

2.Kolejki z lina nośną i wózkiem:

a)system dwulinowy (lina nośna i pociągowa)

b)system trójlinowy (lina nośna, powrotna i poc.)

c)sys. Czterolinowy (lina nośna, powrotna, pociagowa i pomocnicza)

Cechy dźwigowej kolejki linowej stałej:

1.Składa się z następujących elementów:

-wciągarki zamontowanej na płozach

(napędzanej silnikiem spalinowym)

-wózka

-olinowania

2.Przemieszczanie wózka z ładunkiem odbywa się zazwyczaj w sposób grawitacyjny.

3.Wciagarka zawsze umieszczona na górze stoku.

4.Wciagarka jest wyposażona w hamulec (przy transporcie grawitacyjnym ze stoku-konieczne)

5.Długość pasa roboczego - do około 2000m.

6.Najczęściej spotykane kolejki linowe stałe: Wyssen-Szwajcaria; Baco-szwajcaria; Gantner-Austria

Cechy dźwigowej kolejki linowej masztowej:

1.Składa się z następujących elementów:

-wciągarki z kilkoma bębnami (2-6)

-składanego lub teleskopowego masztu 7-16m

-silnika napędzającego kolejkę,

umieszczonego na spec. pojeździe lub

obudowanego wraz z wciągarką i masztem

-olinowania.

2.Maszt, wciągarka i pojazd tworzą jedna całość.

3.Długość pasa roboczego - do około 800m.

4.Najczęściej spotykane kolejki linowe masztowe Koller-Austria; Steyr-Austria; Uni Rappo-Szwajcaria.

Przejezdna kolejka linowa w porównaniu ze stałą kolejką linową:

- możliwość szybkiego montażu i demontażu,

-zastosowanie kolejki w terenach dostępnych dla pojazdów samochodowych,

-konieczność zastosowania lin odciągowych przy maszcie.

SYSTEMY POZYSKIWANIA

SYSTEM CAŁEGO DRZEWA:

-drzewa zrywane wraz z koronami

-kanada, Rosja, USA

-doskonale funkcjonuje na dużych obszarach leśnych -tajga

-funkcjonuje tam gdzie użytkowanie lasu zostało zastąpione eksploatacją lasu

-funkcjonuje tam gdzie lasy są własnością państwa na terenach nie zamieszkałych o bardzo niskim zaludnieniu

-funkcjonuje tam gdzie prowadzi się wielkoobszarową eksploatacje lasu

Stosowane technologie:

-maszyny ścinkowo okładające, zrywka drzew z koronami ciągnikami typu skider pzrzenaczonymi do tego systemu pozyskiwania

-drewno układane na potężne ciężarówki lub trakcję kolejkowa

-drewno traktowane jako surowiec jednorodny

-system b.sprawny ekonomicznie

SYSTEM DREWNA DŁUGIEGO

-drewno zrywane w całych długościach

-po zrywce manipulacja

-system ekstensywny- funkcjonuje tam gdzie siła robocza jest tania

-funkcjonuje tam gdzie są stosunkowo małe wymagania ekologiczne

-tam gdzie przemysł drzewny opary na prymitywnych technologiach przerobu drewna

-tam gdzie są małe odległości zrywki

-tam gdzie niskie opłaty za tereny przemysłowe

-zrywka maszynami kt wyrządzają szkody w środowisku

-drewno trafia do przerobu w postaci najniżej przetworzonej, nie w postaci surowca

Stosowane technologie:

-praca ręczno maszynowa

-pilarka- ścinka, okrzesywanie, wyrzynka

-zrywka- różne maszyny zrywkowe

-wywóz- tabor dłużycowy, podatność transportowa niska, max 16m długości

SYSTEM DREWNA KRÓTKIEGO

- 2-6m dł. drewno krótkie

-2m- logika transportowa, krótsze ciężko załadować

- 6m- konsekwencja konstrukcyjna pojazdu

-system funkcjonuje w jednorodnych drzewostanach iglastych, szczególnie w T.W i T.P

-spełnia wys. standardy ekologiczne

-sprawny efektywnościowo w całym łańcucha technologicznego

-spełnia wys. wymagania zawansowanych technologii przerobu drewna, pozyskiwanie drewna pod odbiorcę

-waloryzacja drewna poprzez jego głębsze przetworzenie w lesie

-pełniejsze wykorzystanie drewna

-wys. podatność transportowa

Stosowana technologia:

-Ręczno maszynowa

-ścinka pilarka

-zrywka- przyczepy, wózki, forwarder,

-załadunek hydrauliczny lub ręczny

-Wywóz- zestawy wysokotonażowy

-Maszynowa

-ścinka harwester

-zrywka forwarder

-załadunek hydrauliczny

-Wywóz- zestawy wysokotonażowy

SYSTEM DREWNA SYPKIEGO

-bezpośrednio przy pniu produkujemy zrębki

-jego znaczenie wzrośnie ze względu na odnawialne źródła energii

---