1.Czynniki środowiskowe-uwarunkowanie rozrodu.
Klimat-temperatura i wilgoć
-przekroczenie temperatury krytycznej przywysokiej wilgotności może prowadzić do HIPERTERMII-negatywny wpływ na f.rozrodcze samic i samców
-w klimacie umiarkowanym gatunki dostosowują sezon rozrodczy zależnie od długości ciąży,aby młode rodziły się w optymalnych m-cach(ciepłych)(aktywność wiosną,latem klaczy,oślicy,których ciąża 330-365 dni)(fretka 42 dni ciąża,luty-marzec aktywność);zwierzęta krótkiego dnia-owca ciąża 147,kozy 150 dni,aktywność płciowa jesienią.
-czynnikiem odpowiedzialnym za rytm reprodukcji jest Fotoperiod:
→długi dzień hamuje f.reprodukcyjne z sezonem płciowym krótkiego dnia
→szyszynka reguluje zmiany f.rozrodczych przez sekrecję melatoniny(najwyższa podczas
ciemności)
Żywienie
-zbyt intensywne żywienie negatywny wpływ na f.rozrodcze przy maksymilizacji rodukcji
-indywidualne-transpondery,dostosowanie do indywidualnych potrzeb,b.dobre rozwiązanie
-pasze uszkodzone,nieświeże,będą uboższe w wit. I skł.mineralne,kiszonki z kukurydzy ubogie w β-karoten;
Powoduje m.in.ciche ruje
2.Biotechniki umożliwiające wykorzystanie w rozrodzie samców niezdolnych do kopulacji
lub z azoospermią.
3.Biotechniki umożliwiające wykorzystanie w rozrodzie samców.
4.Na czym polega „dezynfekcja zarodków”,znaczenie dla praktyki:
Polega na - zastosowanie roztworu trypsyny- zarodki przenosi się przez 5 kolejnych naczynek płynem PBS i dodatkiem 0,4%BSA (albumina bydlęca) i kolejno przez 2 naczynka z roztworem trypyny w płynie Hanks'a, następnie zrodki przenosi się przez 5 naczynek z płynem PBS 2% dodatkiem surowicy dla zneutralizowania działania trypsyny.
5.Rola osłonki przejrzystej:
Osłonka przejrzysta (ZP- zona pellucida) jest galaretowatym tworem otaczającym oocyt. Zawiązki osłonki przejrzystej pojawiają się pomiędzy oocytem a komórkami pęcherzykowymi w fazie wzrostu. Jeszcze przed osiągnięciem maksymalnych rozmiarów oocytu, wokół całej komórki zostaje uformowany jednolity płaszcz osłonki przejrzystej. U myszy osiąga on grubość około 6µm. Osłonka przejrzysta spełnia w procesie zapłodnienia trzy zasadnicze funkcje:
-zapobiega zapłodnieniu międzygatunkowemu
-wiąże plemnik i indukuje reakcję akrosomową
-zmodyfikowana po zapłodnieniu stanowi barierę dla plemników
Osłonka przejrzysta zbudowana jest z trzech typów glikoprotein: ZP1, ZP2 i ZP3. Glikoproteiny ZP2 i ZP3 ułożone są naprzemiennie w osłonce przejrzystej. Tworzą one filamenty, które są połączone przez cząsteczki białka ZP1.
Białka ZP2 i ZP3 wykazują zdolność wiązania plemników. Białko ZP3 jest właściwym receptorem dla plemników, które nie uległy reakcji akrosomowej zaś ZP2 stabilizuje wiązanie po jej ukończeniu. Związanie plemnika z białkiem ZP3, spełniającym rolę receptora na osłonce przejrzystej, inicjuje reakcję akrosomową.
6.Co to jest klon,wymień najbardziej efektywne metody klonowanie zwierząt gosp.
Klon-to grupa osobników genetycznie identycznych;naturalny klon bliźnięta jednojajowe.
1)metoda izolacji blastomerów
-BLASTOMERY- w początkowym okresie rozwoju zarodka są identyczne.Teoretycznie z każdego z nich może powstać cały organizm-totipotencja
-rozdzielone blastomery pakowano w enukleowane osłonki przejrzyste,zatapiano w cylindry agarowe i hodowano w macicy przejściowej biorczymi
-tą metodą Wiladsen(1978) wyprodukował identyczne bliźnięta u owiec;rekonstruowane zarodki umieszczał w „żywym inkubatorze”
2)Podział moruli/blastocysty
-metoda ta jest dogodniejsza,pozwala na eliminacje z kłopotliwych procedur,tj.zatapianie w agarze,pośrednią biorczynię;
-wykorzystywana szeroko u zwierząt gospodarskich głównie owiec,kóz i bydła
-bisekcja-dzielenie- bardzo ważna jest prawidłowa oś podziału blastocysty;zarodek wyjmujemy z osłonki przejrzystej,rozcinami ją igłą
3)klonowanie przez przeszczepy jądrowe
-izolacja jąder dawcy
-enukleacja oocytu biorcy
-przeszczepienie jądra
4)Klonowanie komórek somatycznych
5)klonowanie chimerowe.
7.Opisz metodę bisekcji blastocysty,przy której uszkodzenia komórek są minimalne.
Bisekcja „oszczędzająca”-nacięcie osłonki przejrzystej zarodka w stadium późnej blastocysty;stymuluje wyleganie się przez powstały otwór ,tworzy się ósemka przecięcia mostka,wywołuje minimalne uszkodzenia komórek
U zwierząt gospodarskich bisekcja zarodków ogranicza się w praktyce jedynie do morul i blastocyst. Z jednej strony wiąże się to z możliwością nie chirurgicznego ich uzyskiwania u pewnych gatunków ( bydło ), z drugiej - pozwala uniknąć hodowli in vitro młodszych zarodników lub też ich przeszczepiania do osłonek zastępczych lub zatapiania w bloczkach agarowych. U bydła, nie chirurgicznie, metodą płukania przy użyciu specjalnych kateterów, uzyskiwać można jedynie te zarodki w stadium późnej moruli lub w stadium blastocysty. Dzielenie blastocyst polega na ich przecięciu odpowiednio przygotowanym, delikatnym skalperem. Jest to zabieg stosunkowo prosty i jako jeden z niewielu zabiegów przeprowadzanych na zarodkach może być wykonany nawet ręcznie.
8.Metody seksowania zarodków.
Metody cytogenetyczne
-analiza chromatyny płciowej(ciałko Barra) w jądrach interfazowych
-analiza obrazu chromosomowego w stadium metafazy podziału mitotycznego i identyfikacja
Chromosomów płciowych X i Y
*chromatyna płciowa
-grudki chromatyny płciowej pochodzą z unieczynnionego jednego z chromosomów X
- obecność dwóch grudek chromatyny płciowej w jądrach komórkowych oznacza wystąpienie trisomii
Seksowanie zarodków metoda PCR
-DNA wyekstrahowane z komórek jest analizowane metodą elektroforezy
-analiza DNA na żelu agarowym umożliwia diagnozowanie płci
Metoda inwazyjna
-pobieranie biopsji komórek trofoblastu zarodka
-ekstrakcja DNA
9.Możliwości oddziaływania na płeć potomstwa.
Płeć genetyczna-determinowana w momencie zapłodnienia
Płeć fenotypowa-determinowana jest u płodu
Płeć behawioralna-zdeterminowana po osiągnięciu dojrzałości płciowej-zachowanie płciowe
Geny determinujące płeć:
-SRY-występuje na krótkim ramieniu Y,warunkuje wykształcenie jąder
-locus DSS-na chromosomie XX-w podwójnej dawce warunkuje wykszatłcenie jajników
10.Sztuczne unasienianie,główne korzyści i potencjalne zagrożenia.
SU-najstarsza biotechnika rozrodu;stosowana na całym świecie do rozmnażania wszystkich gatunków zw.gospodarskich,drobiu,pszczół,wielu gatunków ssaków mięsożernych w tym dzikożyjących;zwłaszcza gatunki zagrożone wyginięciem;
Zabieg SU obejmuje:
-kolekcję nasienia od samca
-ocenę jakości i koncentracji
-rozcieńczenia nasienia i konfekcjonowanie
-przechowywanie(kriokonserwacja)
-wprowadzanie do dróg rodnych samicy w odpowiednim okresie rui.
Cele SU:
-poprawa efektów rozrodu samca
-przyspieszenie efektów doskonalenia zwierząt
-zwalczanie chorób wenerycznych przenoszonych w trakcie kopulacji
Zalety SU:
umożliwiają szerokie wykorzystanie najlepszych osobników
zwiększanie zasięgu efektu samca;
-umożliwia wprowadzenie nasienia najlepszych buhajów światowych na małe fermy
-ułatwia transport
-znikają bariery weterynaryjne
-ułatwia ocenę na potomstwie
długotrwałe przechowywanie umożliwia:
-wykorzystanie nasienia po uboju dawcy
-utworzenie rezerwy genetycznej
-rozród poza sezonem płciowym
ułatwia tworzenie grup technologicznych
umożliwia wykorzystanie nasienia samców niezdolnych do krycia,unasienianie w jednym terminie dużej l-by samic,ułatwia wykorzystanie synchronizacji rui
Potencjalne zagrożenia:
zredukowana l-ba reproduktorów prowadzi do:
1.zmniejszenia zmienności genetycznej
2.zwiększenia stopnia inbredu
3.możliwości rozprzestrzeniania się wad genetycznych
4.obniżenia płodności samic
11.Zachowanie mateczne prawidłowe i nieprawidłowe,różnice gatunkowe.
-zachowanie mateczne warunkuje utrzymanie noworodków przy życiu;
-głównym czynnikiem warunkującym zachowanie mateczne jest sekrecja oksytocyny;zwiększa się w okresie porodu,ssania/doju,po kopulacji;
-brak behawioru matecznego występuje częściej u pierwiastek(nawet do 10%) niż u wieloródek;pierwiastkom brak doświadczenia;
Zachowanie prawidłowe:
-gniazdo-świnia
-wylizywanie-owca,krowa,klacz
Zachowanie nieprawidłowe
-brak więzi-opuszczenie(owce)
-brak lizania(owce)
-brak karmienia(pierwiastki)
-kanibalizm(lochy,gryzonie,mięsożerne)
-agresja-bicie(owce,krowy ,klacze)
-„adopcja”-wykradanie noworodków(owce)
Różnice gatunkowe
-u klaczy „impriting”-wytworzenie więzi-pielęgnacja,karmienie przebiega podobnie jka u owiec
-budowa gniazda-tylko u świń
-maciora nie wylizuje prosiąt,natomiast ogrzewa;jedyny gatunek u zwierząt gospodarskich u którego wystepuje kanibalizm
-najdłużej więź między młodym i matką zachowuje się u koni
-czasami matka nie akceptuje młodego,wyjatek świnie”adopcja”
-zjadanie łożyska(owca,krowa,locha)
12.Kontrola sensoryczna zachowania matecznego.
Węch-silnie atrakcyjny zapach wód płodowych działa na samice;
-działanie na bliską odległość
-wycięcie receptorów węchowych powoduje,że zapach wód płodowych nie
Działa na samice,nie wytwarza się więź
-organ Jacobsona w j.nosowej stanowi węchowy receptor zapachowy
-nos przy „ustach” dowodzi,że substancje zawarte w ślinie działają jak feromony
umożliwiające wzajemne rozpoznanie;
Wzrok-najsilniejsze sygnały z głowy,inne parcie ciała,mniej ważne
-na dalszą odległość
-w dużym stadzie
Różnice gatunkowe:
-owce,kozy,konie,bydło→silna kontrola sensoryczna
-świnie→słaba kontrola -tolerancyjne na podłoże obcegonoworodka
13. Funkcje wiezi matka-mlode:
-stymulacja- lizanie noworodka-usuwa błony płodowe, śluz, osusza okrywę, stymuluje krążenie, oddychanie, aktywność i oddawanie kału, moczu, poprawia higienę,
-nauka- postępując za matką np. źrebak uczy się pobierania innej karmy niż mleko,
-karmienie- umożliwianie ssania, problemy u pierwiastek, stany zapalne gruczołu mlekowego,
-ogrzewanie- konieczne jedynie u świń, gryzoni (brak okrywy włosowej, opóźniona termoregulacja),
-ochrona- matka zasłania młode,
*gniazdo-locha, wylizywanie- owca, krowa, klacz, zjadanie łożyska- locha, krowa, czasem owca, ucieczka przy ssaniu- owca, krowa, klacz, atakowanie- owca, krowa , klacz, kanibalizm- locha
*matka i młode razem- sygnały dźwiękowe- niskie, łagodne,
*matka oddala się- sygnały wysokie, nawołujące
14. Podstawy wytwarzania się więzi matka-noworodek, znaczenie tej więzi:
Czas potrzebny do wytworzenia się więzi:
-po upływie 24h od porodu odłaczenie noworodka od matki nie wywiera efektu na zachowanie mateczne,
-okres ten wystarczy by wytworzył się impriting- wytworznie więzi między obiektami, widzianym przez noworodki po porodzie ( precepcyjne uczenie się),
-Lorezn w 1955 r wykazał że impriting może nastąpić między osobnikami obcymi gatunkowo,
- zachowanie mateczne warunkuje utrzymanie noworodków przy życiu
15.Hormony warunkujące zachowanie mateczne:
-sekrecja oksytocyny (Ot)- zwiększa się w czasie porodu, ssania, doju, po kopulacji
- iniekcja oksycotyny wywołuje bahawior mateczny u dziewiczych samic, estrogeny są jedynie czynnikiem wspomagającym go,
-brak behawioru najczęściej wyst ępuje u pierwiastek (nawet do 10%), mają one niższą sekrecję oksycotyny, nie mają doświadczenia
16. Metody wytwarzanie zwierząt transgenicznych:
Zwierzęta transgeniczne- to takie, którym za pomocą jednej z technik wprowadzono do genomu obcy gen. Obecne zwierzęta transgeniczne: myszy, owce, bydło, świnie, króliki…
Techniki transgenezy:
-wykorzystując promotor (kwaśne białko mleka, serwatki) metalotioneiny wprowadzono do genomu myszy gen hGH
-Palmiter 1982 wytworzył super mysz, konstrukcja genowa zawierała gen rGH szczurzego hormonu wzrostu ( negatywne skutki: wiele problamów zdrowotnych: bezpłodność, defekty stawów, artretyzm, wrzody żołądka, cukrzyca..inne skutki: 2x szybszy wzrost, samce przekazywały obcy gen potomstwu, samice są bezpłodne),
-próbowano zwiększyć produkcję mięsa z wykorzystaniem hGH, bGH, oGh- stosowano u królików, świni, owiec, różne było powodzenie, świnie miały problemy z chodzeniem..
- użycie zmodyfikowanego węzła zarodkowego ESC (tylko u myszy), stosowano przy tym rózne wektory (np. liposomy, transferowane plamniki, bakteriofagi..)
-wykorzystanie konstrukcji GEP-GEN reporterowy do selekcji trnsgenicznych zarodków
17. Techniki pozyskiwanie zarodków - zwierzęta duże i małe:
-z izolowanych narządów- płukanie jajowodów i rogów macicy (wszystkie gatunki),
-chirurgiczne metody:
*płukanie od górnej części rogu- jajowód w kierunku lejka 20 ml medium,
*płukanie od lejka do górnej części rogu,
*płukanie macicy od podstawy w kierunku jajowodu lub odwrotnie (wszystkie gatunki),
-niechirurgiczne metody- katetery (bydło, konie) 500ml medium
# z jednego płukania średnio 5-12 zarodków
18. Główny cel transferu zarodków:
Technika ET jest stosowana do powielania genotypu krów wysoce wartościowych. Metoda ta pozwala na uzyskanie około 100 cieląt od krowy w ciągu życia. W przypadku normalnego utrzymania zwierząt krowa może dać 10 cielaków, a średnio przy intensywnym utrzymaniu 5 sztuk. Stosując superowulację krowa daje 20 zarodków rocznie nadających się do transferu. Przy płodności na poziomie 60% w ciągu 8 lat otrzymuje się 100 cielaków. Technika polega na pobraniu zarodków dawczyni (zacielonej krowy) i przeniesieniu ich do biorczyni (krowy wybranej na matkę). Zarodki można przenosić bezpośrednio lub zamrażać.
19. Frymartynizm:
FRYMARTYNIZM, zmiany zachodzące u płodu żeńskiego pod wpływem hormonów wydzielanych przez bliźniaczy płód męski; są to gł. zmiany w narządach rozrodczych powodujące niepłodność; między bliźniaczymi płodami dochodzi często do wymiany komórek; frymartynizm występuje gł. u bydła, spotykany u owiec, kóz i świń.
Występuje u bliżniąt jednojajowych, krew płodów miesza się, samce dojrzewają szybciej, jałóka jest niepłodna (przerost łechtaczki), u obudwu płodów występuje chimeryzm limfocytarny.
20.Genetyczne uwarunkowanie płci u ssaków i ptaków:
Płeć genetyczna determinowana jest w momencie zapłodnienia.
Chromosomy płciowe:
Ssaki: Ptaki:
Samiec: XY ZZ
Samica: XX ZW
X jest większy od Y, zawiera ok. 4% więcej DNA ( u zwierząt)
Geny determinujące płeć:
-SRY- występuje na krótkim ramieniu Y, warunkuje wykształcenie jąder,
-locus DSS- na chromosomie XX, w podwójnej dawce warunkuje wykształcenie jajników.
Mechanizm determinacji płci:
-prawidłowa segregacja gamet - w efekcie genetycznie prawidłowa samica i samiec
-nie zawsze prawidłowa segregacja gamet - powodowana przez złe warunki np. nieprawidłowe rozdzielenia chromosomów np. trisomia
21.Produkcja zarodków in vitro, możliwe źródła oocytów:
Dotychczas przeprowadzono udane zapłodnienia in vitro ponad 20 gatunków i uzyskano z nich potomstwo. W przypadku bydła praktyka po 10 latach od udanej próby.
Etapy produkcji zarodków:
-OPU- izolacja oocytów,
-IVM- dojrzewanie oocytów in vitro- o prawidłowości dojrzewania oocytów w warunkach pozaustrojowych decydują proporcje między: liczbą komórek ziarnistych, objętością pożywki, liczbą oocytów ( owce i bydło 24h, kozy 27h, świnie 44-46h, klacz 30-36h),
-IVF- zapłodnienie- metodą tzw „podpływania wg Bracketta”, selekcja zarodków i nie zapłodnionych oocytów,
-IVC- hodowla- zarodek nie rośnie i nie zwiększa zwiększa swojej masy ani objętości (ogranicza go osłonka przejrzysta), nie zmienia swojego kształtu, nie zmienia się jego skład chemiczny ani jego metabolizm, składniki komórkowe nie ulegają modyfikacjom, stosunek cytoplazmatyczno-jądrowy bardzo niski (niekorzystny dla jądra, zbliża się w mirę bruzdkowznia do stosunku wlaściwego dla komórek somatycznych)
Pozyskiwanie oocytów:
- izolowane z materiału rzeźnego,
- jajniki dojrzałych krów (również w ciąży),
- jajniki jałówek i cieląt,
*przyżyciowa izolacja- punkcja pęcherzyków jajnikowych dawczyni pod kontrolą USG, operator manipuluje przez prostnicę
22. Wnętrostwo:
Wnętrostwo - wada rozwojowa u samców ssaków (głównie o ogierów, czasem u ludzi).Polega na niewłaściwym umieszczeniu jednego lub obu jąder - w jamie brzusznej lub kanale pachwinowym zamiast w mosznie. Niezstąpienienie jąder grozi ich przegrzaniem, co sprzyja powstawaniu nowotworów jądra oraz może doprowadzić do zatrzymania produkcji plemników, czego skutkiem jest niepłodność wnętra.
23. Miejsce sekrecji, działanie i zastosowanie w sterowaniu rozrodem prostaglandyny F2 alfa:
Prostaglandyna wykorzysywana jest w rozrodzie do synchronizacji rui u samic, a konkretnie do pobudzenia luteolizy. Skuteczna jest jedynie u samic będących w fazie lutealnej. Wywołuje luteolizę ciałka żółtego, powoduje spadek progesteronu.
Uwalniana jest z przysadki mózgowej i po ok. 48h powoduje wystąpienie rui.
24.Hormonalna regulacja spermatogenezy:
*Spematogeneza - to proces w którym komórki macierzyste (spermatogonia) rozwijają się w dojrzałe plemniki. Proces ten ma trzy fazy: mitoza, mejoza, spermiogeneza i zaczyna się w okresie pokwitania. Wtedy z pierwotnych komórek płciowych powstają spermatogonia. Proces ten ma miejsce w kanalikach nasiennych jądra.
Uwalnianie FSH jest uzależnione od wydzielania przez komórki Sertolego aktywiny, pobudzającej przysadkę do sekrecji FSH oraz inhibiny hamującej wytwarzanie folitropiny. LH działa na komórki Leydiga, które odpowiadają syntezą testosteronu. Hormon luteotropowy łącząc się ze swoim receptorem na powierzchni komórek śródmiąższowych aktywuje układ cyklazy adenylowej i poprzez wzrost stężenia cAMP umożliwia steroidogenezę, i w efekcie syntezę testosteronu.Gonadoliberyna podwzgórzowa (GnRH) powoduje pulsacyjne wydzielanie przez przysadkę luteiny (LH) i folitropiny (FSH). Uwalnianie GnRH i LH jest ujemnie zwrotnie sprzężone ze stężeniem androgenów we krwi. FSH przypisuje się rolę hormonu stymulującego podziały, obniżającego odsetek komórek poddanych apoptozie i pobudzającego różnicowanie spermatogonii. Do prawidłowej czynności nabłonka plemnikotwórczego u człowieka niezbędne jest wydzielanie obu hormonów przysadkowych.
25. Hormonalna regulacja folikulogenezy
FOLIKULOGENEZA- dojrzewanie oocytu
Wczesne stadia zachodzą u hypofyzektomizowanych samic ( bez przysadki) bez udziału gonadotropin, tylko tempo jest zwolnione.
Końcowy wzrost i wytwarzanie jamki, zależne od FSH i LH
26.Hormony wydzielane przez ciałko żółte i ich działanie.
Ciałko żółte (Korpus lutheum)
duże kom. lutealne produkują progesteron i oksytocynę; zawierają większość receptorów
prostaglandyny F2alfa, a niewiele receptorów LH
małe kom. lutealne produkują progesteron i zawierają większość receptorów LH
PROGESTERON
hamuje sekrecje gonadotropin
warunkuje utrzymanie ciąży
W fazie ciałka żółtego:
hamuje dalsze wydzielanie LH
przygotowuje macicę do przyjęcia zapłodnionego jaja i implantacji zarodka
pogłębia w drogach rodnych zmiany wywołane w fazie pęcherzykowej przez estrogeny(powoduje
wzrost gruczołow wydzielniczych i kom. sekrekcyjnych błony śluzowej macicy i jajowodów)
znosi wrażliwość mięśniówki macicy na oksytocynę
hamuje wytwarzanie w przysadce FSH
Jest niezbędny do utrzymania ciąży, gdyż:
hamuje kurczliwość macicy
obniża jej wrażliwość na bodźce inicjujące skurcze
kieruje rozwojem gruczołów endometrialnych w czasie ciąży
OKSYTOCYNA
wywiera efekt luteolityczny
powoduje skurcze pęcherzyka(owulacja)
27. Hormony występujące w pęcherzyku i ich działanie
FSH uwalniane z przysadki, stymuluje wzrost pęcherzyków, wydzielanie przez nie estradiolu,
osiągającego max. stężenie, blokując wydzielanie FSH ; wydzielanie LH hamuje wydzielanie estradiolu ;
wydzielany progesteron. Przedowulacyjny wyrzut LH- inicjator owulacji, rozluźnia kom. warstwy ziarnistej,
oocyt odrywa się. W pęcherzyku progesteron i prostaglandyny- skurcz kom. Mięśniowej
28. Co to jest i do czego służy enukleowany oocyt/ zarodek technika enukleacji:
Pozbawienie oocytów ich własnego ( żeńskiego ) materiału genetycznego, czyli tzw. enukleacja oocytu,
polega na mikrochirurgicznym usunięciu z nich chromosomów ułożonych w płytce metafazowej II podziały mejotycznego. Usunięte chromosomy zawarte są w karioplaście, czyli obłonionym niewielkim fragmencie
cytoplazmy.
Wprowadzenie jąder komórkowych do enukleowanych oocytów przeprowadzić można metodami:
-nie chirurgicznymi - polegającymi na połączeniu się ( fuzji ) komórki dawcy jądra z oocytem - fuzję komórek przeprowadzić można bądź za pomocą inaktywowanego wirusa Sendai (jest to wirus z grupy wirusów grypy) bądź za pomocą impulsów pola elektrycznego (opracowana w odniesieniu do komórek zarodkowych ssaków, najczęściej stosowana metoda wprowadzania jąder komórkowych do oocytów, czynnikiem fuzjogennym są impulsy prądu stałego, zabieg wprowadzenia jądra do cytoplazmy oocytu, przeprowadza się w temp. 16 - 18 stopni C przy użyciu tzw. manipulatora piezoelektrycznego. Manipulator ten umożliwia bardzo szybkie przebicie błony komórkowej oocytu, obniżona zaś temperatura powoduje szybsze zasklepienie się powstałego w błonie otworu..)
- metodą chirurgiczną - polegającą na wprowadzeniu jądra bezpośrednio do cytoplazmy oocytu.
Aktywację oocytów przeprowadza się, w zależności od wariantu eksperymentu, przed lub po wprowadzeniu jądra do oocytu. Czynnikami aktywującymi oocyt mogą być bodźce chemiczne ( np, alkohol etylowy ) lub fizyczne ( np. impulsy prądu stałego ). Pobudzony do rozwoju enukleowany oocyt, z wprowadzonym obcym jądrem komórkowym, określa się mianem oocytu zrekonstruowanego.
29. Pojęcie transgenezy, możliwości aplikacji
ZWIERZĘ TRANSGENICZNE- to takie któremu za pomocą jednej kom. wprowadzono do genomu obcy gen tj. fragment DNA kodujący określoną informację genetyczną
aplikacja transgenezy 1
produkowanie modeli zwierzęcych dla chorób ludzkich(model cukrzycy, nowotworowy, humanizacja myszy
do badań nad AIDS, myszy bez systemu immunologicznego)
aplikacja transgenezy 2
doskonalenie zwierząt gospodarskich(zwiększenie produkcji mięsa, mleka, zwiększenie odporności i
zdrowotności, poprawa jakości produktow, jak np. humanizacja mleka koziego,mleko dla alergików bez BLG,
bez tub z obniżoną ilością laktozy)
aplikacja transgenezy 3
wytwarzanie bioreaktorów do produkcji farmaceutyków, zwierzęta produkujące w mleku białka plazmy
ludzkiej np. białko C, czynnik VIII i IX
aplikacja transgenezy 4
organy do ksenotransplantacji produkowane przez zwierzęta pozbawione systemu immunologicznego,
terapia genowa ESC, wykorzystanie kom. macierzystych
30. Efekt stresu termicznego na wyniki reprodukcj
31. Wymień metody zapłodnienia in vitro wspomagane mikrochirurgicznie, znaczenieIVF (zapłodnienie oocytów)
PzD- Partial zona dissection, częściowe rozcięcie osłonki przejrzystej
ZD- Zona Drilling, wytrawienie otworu kwaśnym płynem Turoda
SUZI- Sub zona iniection, wprowadzenie plemników do przestrzeni okołożółtkowej
ICSI- Intra cytoplasmic sperm iniection, iniekcja plemników lub samej jego główki do cytoplazmy
MESA- Mikroiniection of epidydumal sperm, wprowadzenie plemników aspirowanych z najądrza
ROSI- Round spermatyd iniection, iniekcje spermatydy okrągłej w przypadku akrospermii
Znaczenie IVF:
zwiększenie potencjału rozrodczego samców
umożliwia uzyskanie potomstwa osobników osobników problemami płodności(samców z akrospermią,
zwierząt padłych)
umożliwia uzyskanie zwierząt transgenicznych
poprawia możliwość hodowli zachowawczej
u ludzi technika szybko wykorzystana do uzyskania dzieci z probówki, w 1995 pięcioro dzieci
32. Podaj gatunkowe różnice w przebiegu cyklu reprodukcyjnego reprodukcyjnego zwierząt domowych
sezonowość, a aktywność płciowa (cały rok: świnia, krowa, królik, mysz, sezonowość: owce, kozy,
klacz
długość cyklu rujowego (owca- 17 dni, świnia 19-20, klacz 19-25, krowa 21-22, mysz 4-5, koza 21)
średnia długość ciąży (świnia 113, owca 148, krowa 282, koza 148, klacz 350, królik 29, mysz 19)
fotoperiod - drób
sezon, zwierzęta dnia długiego( klacz, fretka) i krótkiego( owca, koza), aktywność płciowa tak
dopasowana, aby rodziły w miesiącach ciepłych
zaawansowanie prac hodowlanych np. techniki mrożenia nasienia u buhajów
łatwość porodów- warunkująca ostateczne wyniki rozrodu(trudny poród jest przyczyną 60% upadków
cieląt we wczesnym okresie odchowu)
zachowanie mateczne (krowy bardziej agresywne, bronią terytorium wokół cielęcia niż owce, klacz
przez karmienie, pielęgnacje wytwarza więź, która zachowuje się bardzo długo, u świń brak wylizywania
młodych, tylko u nich kanibalizm)
33. Co to jest klon? Opisz klonowanie przy użyciu kom. somatycznych
KLON- grupa osobników genetycznie identycznych.
Naturalny klon to bliźnięta jednojajowe.
Ian Wilmut w 1997 dokonał epokowego osiągnięcia, uzyskał jagnie pochodzące z zarodka zrekonstruowanego
użyciem kom. wymienia 6-letniej owcy.
Hipoteza zakładała, że: wyłączenie kom. dawcy jądra z określonej fazy wzrostowej cyklu komórkowego
wywołuje zmiany w chromatynie jądra, ułatwiające przeprowadzenie ekspresji genów i wejście w fazę
spoczynkową- G zero, przed dokonaniem transferu jądra.
Przygotowanie kom.:
rozdzielone kom. wymienia były hodowane przez 3-6 generacji, przy zmianie medium co tydzień
1 generacja=1 pasaż=1 tydzień
kom. te jednak nie miały totipotencji(z jednej kom. cały organizm)
Procedura uzyskani totipotencji:
kom. dawcy jąder były przygotowywane przez redukcję koncentracji składników odżywczych w
medium hodowlanym
stężenie surowicy obniżano w ciągu 5 dni a 10% do 0,5%
głodowanie polegało na wyjściu z cyklu wzrostu i zatrzymanie ich w fazie G zero.
FUZJA KOMÓREK DAWCY JĄDRA Z ENUKLEOWANYM OOCYTEM W POLU ELEKTRYCZNYM
PRODUKCJA KLONÓW PRZEZ TRANSFER JĄDER KOM. NABŁONKA WYDZIELNICZEGO
WYMIENIA LUB KOM. EMBRIONALNYCH
Klon myszy z kom. som. dorosłego osobnika :
Kom. pozyskiwane z:
warstwy ziarnistej owulowanych oocytów
gruczołów limfatycznych(limfocyty B i T)
koniec ogona
jądra (kom. Sertoliego)
Klony bydła z kom. noworodków noworodków dorosłych osobników ; kom pozyskane z:
kom. ucha, wątroby skóry, nabłonkowe, nabłonka jajowodu macicy, mięśnia najdłuższego grzbietu,
leukocytów krwi
warstwy ziarnistej pęcherzyków jajnikowych i owulowanych oocytów
34. Możliwości oddziaływania na płeć potomstwa
rozdział plemników metodą cytometrii przepływowej, jej dokładność ok. 80%
dzięki określeniu płci tzw. seksowaniu, przez metody cytogenetyczne jak analiza chromatyny
płciowej- ciałko Barra w jądrach interfazowych, analiza obrazu chromosomów
stadium metafazy podziału mitotycznego, identyfikacja chromosomów płciowych X i Y
seksownie zarodków metodą PCR, DNA wyekstrahowane z kom. jest analizowane metodą
elektroforezy na żelu( próbki z 1 paskiem to samice, a z dwoma to samce
seksownie zarodka metodą inwazyjną, pobieranie biopsji kom. trofoblastu zarodka, ekstrakcja
DNA - fluorescencja SRY oznacza samce
35. Znaczenie transferu zarodków; duże - małe zwierzęta gospodarskie
36. Kryteria selekcji oocytów do produkcji zarodków in vitro
Selekcja oocytów IVF, pozyskane oocyty poddaje się ocenie:
dojrzałości do zapłodnienia
pod względem przydatności do dojrzewania in vitro
uwarza się, że powinny być otoczone podwójną warstwą kom. ziarnistych
oocyt dojrzały do zapłodnienia- otoczony zwartym, złożonym z kilku warstw kom. ziarnistych z
wieńcem promienistym
Selekcja oocytów OPU:
pozyskane oocyty ocenia się pod względem dojrzałości
niedojrzałe oocyty selekcjonuje się pod względem przydatności do dojrzewania
warunek zwarty, kilku warstwowy wieniec promienisty
37.Mateczne rozpoznanie ciąży - znaczenie
gatunek początek (dni) (zanik ciałka żóltego)
bydło 16 - 17
owce 12 - 13
świnie 10 - 12
konie 14 - 16
38.Znaczenie migracji zarodków
-u gatunków wielopłodowych migracja prowadzi do równomiernego rozmieszczenia zarodków w macicy
-zapewnia przekazywanie sygnałow w obydwu rogach macicy
-zapewnia utrzymanie
u owiec- rzadko
u krów - brak migracji
u świń - jest od 5 do 9 dnia zarodki przemieszczają się w macicy i mieszają się z zarodkami z przeciwnego rogu
u klaczy - zarodki migrują z jednego rogu do drugiego 13 razy na dobę
zanik migracji - wydłużanie i początek zagnieżdżania
gatunek zagnieżdżenie (1 kontakt, unieruchomienie zarodka w danym miejscu w macicy)
bydło 28 -32
owce 14 - 16
świnie 12 - 13
konie 35 - 40
39.Wymień znane Ci gatunki o prowokowanej owulacji, opisz konsekwencje tego faktu
*owulacja prowokowana - jest to wydzielanie się komórek jajowych pod wpływem kopulacji.
1.królica
2.kotka
3.tchórzofretka
4.mysz
Konsekewencje: np. u królików bodźcem jest oczywiście akt kopulacji, ale także do owulacji może dojść po mechanicznym drażnieniu pochwy, po obskakiwaniu samicy przez inną samicę lub samca, czasem wywołuje ją sama obecność lub zapach samca w okolicy. Jeśli dojdzie do owulacji (a nie było krycia) dojdzie do powstania ciałka żółtego, które zacznie wydzielać progesteron i rozwiną się objawy ciąży urojonej (która trwa zwykle 16-18 dni). Pod koniec tego okresu samica może zacząć wyrywać sobie futerko i budować gniazdo. Może także stać się agresywna w stosunku do innych zwierząt w domu a także do ludzi, którzy „kręcą się” koło jej gniazda.
40.Metody efektywnego wykorzystania potencjalnych zasobów komórek płciowych (IVP)
pozyskiwanie oocytów:
*izolowane narządy z materiału rzeźnego
-izolowane jajniki przewozi się w termosie zaw medium stosowane do hodowli i dojrzewania oocytów
-dotyczy to materiału o nieznanym pochodzeniu, kom jajowe mogą być zapłodnione nasieniem buhajów mięsnych, knurów
*jajniki dojrzałych krów, również w ciąży
*jajniki jałówek i cieląt
zalety:
-zwiększa znacząco współczynnik reprodukcji sami
-zmniejsza odstęp między pokoleniami
Etapy:
OPU - uvum pick up - izolacja oocytów
OPU - izolacja oocytów
-polega na przyżyciowej ocenie oocytów przez punkcję pęcherzyków jajnikowych od dawczyni
-punkcję przeprowadza się pod kontrolą USG
-operator manipuluje jajnikiem przez prostnicę umożliwiając dostęp do pęcherzyków z różnych stron i ustawienie ich na osi biegu igły
Selekcja oocytów
-pozyskane oocyty selekcjonuje się pod względem dojrzałości
-niedojrzałe oocyty selekcjonuje się pod względem przydatności do dojrzewania
-warunek - zwarty kilkuwarstwowy wieniec promienisty
pęcherzyk niedojrzały - jądro w środku
IVM - dojrzewanie oocytów in vitro
O prawidłowości dojrzewania oocytów w warunkach pozaustrojowych decydują proporcje między:
-Liczbą komórek ziarnistych
-Objętością pożywki
-Liczbą oocytów
czas dojrzewania oocoytów
owcze i bydlęce 24h
kozie 27h
świńskie 44-46h
klaczy 30-36h
IVF - zapłodnienie in vitro
*IVF - metodą podpływania wg Brackett'a
*selekcja zarodków i niezapłodnionych oocytów
IVC - hodowla in vitro
-zarodek nie rośnie, nie zwiększa swojej masy ani objętości - ograniczenie osłonka przejrzysta
-zarodek nie zmienia swojego kształtu
-nie zmienia się skład chemiczny oraz jego metabolizm
-skł kom nie ulegają modyfikacji
-stosunek cytoplazmatyczno - jądrowy bardzo niski, niekorzystny dla jądra, zbliża się w miarę bruzdkowania do stosunku właściwego dla kom somatycznych.
Macica in vivo |
In vitro |
Stała temp |
Zmiany okresowe temp otoczenia |
Całkowita ciemność |
Okresowo światło mikroskopu, otoczenia |
O2 i CO2 kontrolowane dyfuzją, produkcją matczyną |
Ekspozycja na gazy atmosferyczne stężenie mało kontrolowane |
Niewiele płynu otaczającego |
Stosunkowo dużo płynu |
Stała dynamiczna wymiana substratów i metabolitów płód matka |
Okresowa wymiana medium, malejąca koncentracja substratów, metabolizmu, zmiany pH |
Wspomagające komórki
Warunki hodowli:
-płytki Petriego z hodowlą oocytów
-trzymane są w inkubatorze
-temp 39 stopni
-w mieszaninie powietrza 5%CO2, 90%N, 5%O2
-wilgotność 65%
-pH 7,2-7,4
41.Hormony produkowane przez łożysko ich funkcje
Łożysko produkuje:
-gonadotropiny łożyskowe
-TSH, ACTH, STH
-hormony płciowe
-kortykosterydy
-relaksynę
*Gonadotropiny łożyskowe
-PMSG (FSH) eCG (przeważająca aktywność LH) - blokują przysadkowe gonadotropy
-w ciąży przysadka nie wydziela gonadotropin
-sekrecja zaczyna się bezpośrednio po implantacji. U klaczy przypada na okres tworzenia się dodatkowych CL
*somatomammotropina - laktogen łożyskowy
-stymuluje wzrost podobnie jak hormon wzrostu przysadki
-pobudza wzrost gr.mlekowych a następnie laktację
-pobudza metabolizm matki, wzmaga lipolizy przez co oszczędza glukozę i aminokwasy wykorzystywane przez płód
*H.kortykotropowy (podobny do przysadkowego ACTH)
-produkowany przez łożysko w niewielkiej ilości
-działa na nadnercza płodu, powoduje uwalnianie kwasu askorbinowego - miejsce syntezy kom. trofoblastu
*Relaksyna
-uwalniana przed porodem, powoduje rozluźnienie więzadeł kanału miednicznego, szyjki macicznej
*Hormony steroidowe
-estrogeny, progesteron, androgeny, kortykosterydy - wykazano w łożyskach wielu gatunków ssaków
-hormony łożyska przechodzą do krwi matki
-kontrolują utrzymanie łożyska, rozwój doczesnej i metabolizm matki w czasie ciąży
42.Przyczyny wczesnej śmiertelności zarodków
śmiertelność prenatalna:
-przeciętnie odpowiedzialna jest za 30% nieudanych ciąż
dzieli się na:
*embrionalną - przed lub bezpośrednio po implantacji - resorbcje
-prenatalny rozwój, wielkość, żywotność zarodków kontroluje wiele czynników żywieniowych i genetycznych
-maciczne infekcje kolidują z implantacją i przeżywalnością zarodków
-niezgodność immunologiczna również może prowadzić do śmiertelności prenatalnej
*płodową - poronienia (spontaniczne lub prowokowane)lub mumifikacje płodu(w następstwie śmierci płodu przy braku poronienia)
*przyczyny śmiertelności:
-laktacja - wysoka wydajność
-aberacje chromosomowe
-hormonalne zaburzenia
-żywieniowe niedobory, fitoestrogeny
-zaawansowany wiek matek
-nadmierna liczba zarodków w macicy
-stres termiczny
-jakość nasienia, czas przechowywania
-immunologiczne konflikty
czynniki związane ze śmiertelnością zarodków:
I zakłócone relacje matka - płód
-zab immunologiczne
-okolica macicy
-duża liczebność płodów
-niewłaściwe stadium
II zmiany prowadzące do uszkodzenia zarodków
-cyznniki letalne
-teratogeny
-zaburzenia zapłodnienia
-choroby
III czynniki działające przez środowisko matczyne
-sezon
-matka
-żywienie
-stres termiczny
-liczba owulacji
przyczyny zamierania zarodków:
-czynniki genetyczne
-infekcja
-stłuszczenia wątroby
-niedobory żywieniowe (przekarmianie)
-niewydolność wydzielania dokrewnego - brak synchronizacji, niezrównoważenie
-niespecyficzne czynniki infekcyjne
-specyficzne czynniki infekcyjne
specyficzne patogeny powodujące zamieranie zarodków
-Trichomonas Fetus
-Campylobacter Fetus veneralis
-BUD virus
-IBR virus
-BVH-1 virus
-Catanhal vagino-cerricitis virus
-Chlamydia Psittaci
-Haemophilus Somnus
zamieranie płodu u bydła
-zamieranie płodu następuje między 43 dniem ciąży i końcem ciąży
-konsekwencje mogą być różne
wczesne zamarcie płodu może skutkować w wydaleniu płynów płodowych, autolizie tkanek płodu i błon płodowych, których wydalenia zwykle się nie dostrzega
mumifikacja płodu
maceracja płodu
poronienie
martwe urodzenie w terminie
43.Zapłodnienie in-vitro - pozytywne i negatywne skutki
zalety:
*możliwość uzyskania potomstwa pożądanej płci
wady:
*polispermia (oocyt zapł. przez więcej niżjeden pl)
*asynchroniczny rozwój przejądrzy
*mitotyczne podziały zarodka bez równoczesnego podziału cytoplazmy
*fragmentacja cytoplazmy bez równoczesnego podziału jądra
*rozwój części blastomerów - zahamowanie rozwoju pozostałych
44.Co to jest kapacytacja plemników - metody
kapacytacja - nabywanie zdolności do zapłodnienia przez plemniki
przygotowanie plemników
-plemniki osiągają gotowość do penetracji kom wzgórka jajonośnego i osłonki przejrzystej w procesie kapacytacji
-polega ono na enzymatycznym usunięciu z pow plemnika powłoczki stabilizującej utworzonej z cholesterolu
kapacytacja w warunkach pozaustrojowych IVF
-długotrwała inkubacja (18-24h)
-kapacytacja w obecności kofeiny
-inkubacja w płynie pęcherzykowym
-inkubacja w podwyższonym nie fizjolog pH
-w płynie H,S
-w heparynie
-inne
Efekt kapacytacji:
-zwiększenie przepuszczalności błony cytoplazmatycznej plemnika dla Ca++
-proces ten jest odwracalny - czynnik dekapacyjny. Występuje w płynie najądrza
-kapacytacja przy użyciu heparyny 70% zapłodnień
Technika swim up czyli podpływania
-rozdział plemników technika podpływania - plemniki ruchliwe podpływania w oporne partie pożywki i te frakcje używa się do zapłodnienia
albo
-wirowanie plemników w gradiencie Percolli. Ruchliwe plemniki zbierają się w warstwie o największej koncentracji związku.
Koncentracja plemników - stosowna w IVF jest wyższa niż w miejscu fizjologicznego zapłodnienia
45.Zastosowanie biotechnologii rozrodu w wytwarzaniu stad wolnych od patogenów
46.Co to jest OPU, możliwości powtarzania zabiegu, efektywność
OPU - izolacja oocytów
-polega na przyżyciowej ocenie oocytów przez punkcję pęcherzyków jajnikowych od dawczyni
-punkcję przeprowadza się pod kontrolą USG
-operator manipuluje jajnikiem przez prostnicę umożliwiając dostęp do pęcherzyków z różnych stron i ustawienie ich na osi biegu igły
Selekcja oocytów
-pozyskane oocyty selekcjonuje się pod względem dojrzałości
-niedojrzałe oocyty selekcjonuje się pod względem przydatności do dojrzewania
-warunek - zwarty kilkuwarstwowy wieniec promienisty
pęcherzyk niedojrzały - jądro w środku
47.Zasada rozdziału plemników metoda cytometrii przepływowej
Cel - uzyskanie możliwości sterowania płcią potomstwa
Zasada
metoda cytometrii przepływowej jest jedną z metod rozdziału plemników. Na podstawie DNA analiza i sterowanie plemników w cytometrze przepływowym. Przeprowadzana jest na nasieniu barwionym zw. fluorescencyjnymi swoistymi dla DNA (bromek etydyny, jodek propydyny, fluorochrom Hoerstha). Barwione plemniki przepuszczane są kapilarą pojedynczo. Laser wyzwala fluorescencję. Plemniki znakowane ładunkiem + i -. Płytki o wysokim napięciu rozdzielają plemniki. Dokładność średnio 80%. (wysoka u królików)
Ograniczenia:
-powolna procedura, niewielka wydajność sortowania ok.107 kom / h
-wysoki koszt aparatury
-koszt porcji nasienia sortowanego jest dwukrotnie większy od nie sortowanego
Zastosowanie:
-zapłodnienie metodami wspomaganymi mikrochirurgicznie
Zastrzeżenia:
-szkodliwość barwników, promieniowania laserowego oraz UV
-zdolności do zapłodnienia in vitro
-ruchliwość plemników
-żywotność plemników (knur)
-możliwość uszkodzeń genomu, aberacje chromosomowe
48.Przyczyny obniżonej płodności
SAMIEC
Przyczyny zaburzeń płodności samca
*środowisko
*żywienie
*temperatura
*infekcje
*czynniki genetyczne, chromosomowe, wrodzone
To wszystko wpływa na zaburzenia hormonalne:
*nerwowe i neurohormonalne
-zaburzenia erekcji, ejakulacji
-impotencja
*hormonalne
-niedobory LH i/lub testosteronu
*jądra
-niedorozwój
-wnętrostwo
-urazy
-infekcje
*nasianie
-defekty plemników - ruchliwość
-przeciwciała
-zaburzenia spermatogenezy
*gruczoły dodatkowe
-brakujące segmenty
-urazy
-infekcje
*dziedziczne zmiany patologiczne plemników:
-guzowaty - 95-100% niepłodność zupełna
-dag efekt >50% obniżenie płodności
-bez głowy 95-99% zupełna niepłodność
-niby kropla ok. 26% obniżona płodność
*niedziedziczne zmiany patologiczne plemników
-diadem do 100% zaburzenia spermatogenezy
-korkociąg do 100% obniżona płodność
SAMICA
1.Niepłodność
Strukturalne przyczyny niepłodności
przyczyny |
Strukturalne przeszkody |
gatunki |
Mechanizm
|
wrodzone |
Macica jednorożna |
Świnie, owca, bydło, konie |
Transport nasienia |
|
Podwójna pochwa |
j.w. |
j.w. |
nabyte |
Cysty w drogach rodnych |
Wszystkie |
Zapłodnienie |
|
Zrosty w drogach rodnych |
j.w. |
j.w. |
|
Niedrożność rogu |
j.w. |
j.w. |
Anomalia wrodzone
Anomalia struktury lub funkcji, które są obecne przed urodzeniem lub w czasie porodu. Czasem mogą się ujawniać dopiero po pewnym czasie po urodzeniu.
Możliwe konsekwencje:
-mogą powodować śmierć w okresie neonatalnym
-mogą powodować ciężkie porody
-mogą rozwinąć się u cieląt schorzenia przekazywane „in ______” np. BSE
Funkcjonalne przyczyny niepłodności
Przyczyny |
anomalia |
gatunki |
Mechanizm |
Hormonalne |
Cysty dróg rodnych |
Świnia, bydło |
Owulacja |
|
Anomalia sekrecji śluzu |
Bydło, owca |
Transport gamet |
Organizacyjne |
Późne SI |
Wszystkie |
Śmierć jaja |
|
Za wczesne SI |
Bydło |
Śmierć plemników |
|
Błędy wykrywania rui |
Bydło |
zapłodnienie |
2.Zaburzenia rui
Bydło:
-anoestrus
-cicha ruja
-nimfomania
Konie:
-brak riu
-przedłuzona ruja
-cicha ruja
-ruja przerywana
Owce i świnie:
-brak rui
ANOESTRUS - przyczyny
Czynniki środowiskowe Sezon Laktacja Dieta
|
Zab. Funkcji jajnika Niedorozwój Cysty janika (bydło) Frymartynizm
|
Czynniki maciczne Ciąża Pseudociąża (konie psy świnie kozy) Mumifikacja Maceracja Ropomacicze |
↓ |
↓ |
↓ |
Niedobór gonadotropin |
↓ |
Przetrwałe C.L. |
↓ |
↓ |
↓ |
→ |
Pęcherzyki jajnikowe nie rozwijają się |
← |
|
|
|
|
BRAK RUI |
|
Straty komórek jajowych
-jajo może zostać uwięzione w pękniętym pęcherzyku
-jajo jest wyciśnięte wstecz z jajowodu przez badającego drogi rodne
-jajo jest zatrzymane w górnym odcinku niedrożnego jajowodu
-jajo nie jest wychwycone przez lejek jajowodu, dostaje się do jamy otrzewnowej zwykle degeneruje, resorbcja (wczesne stadia), późniejsze stadia - powikłania
*środowisko
*żywienie
*temperatura
*infekcje
*czynniki genetyczne, chromosomowe, wrodzone
Zdolność oocytow do zapłodnienia: klacz, świnia - kilka godzin; przeżuwacze - kilkanaście godzin; suki - ok. 5 dni (do 8 dni)
Przeżywalność plemników plemników drogach rodnych samicy: buhaj, tryk, knur - 30 - 48 godzin; ogier - 3-5 dni; pies - 6-7 dni
Stwierdzenie ciąży u bydła po określeniu poz progesterony do 35 dnia potwierdzić badaniem per rectum po 8-10 tyg
U klaczy możliwość przerwania ciąży bliźniaczej do 28 dnia ciąży
U klaczy i u bydła - jeżeli wczesna zamieralność zarodka po 15 dniu ciąży → ciałko żółte rzekomociążowe
U świń w czasie ciąży 2x wzrasta wydzielanie estrogenów: 20-23 dzień i 50-60 dzień
U świń ruja może wystąpić w 2-3 tygodniu po wyproszeniu (np. fitoestrogeny, mykotoksyny)
U owiec poziom progesteronu: rosnie od 2 dnia po rui; szczyt 7-8 - 12 dnia
U kóz 60 % ciąży bliźniaczych; kilkanaście trojaczych
U klaczy szczyt LH - 2 dni po owulacji- poźniej ↓
U klaczy - progesteron wydzielany między 5 -17 dniempo owulacji (max: 6-15); ciałko żółte dojrzałe po 5 dniach, wrażliwe na PGF2α od tego czasu do 15 dnia (w cyklu); ok. 6-8 dnia zagłębia sie w jajniku- niewyczuwalne per rectum
U klaczy od 35 do 150-180 dnia działają kubki endomerialne, później progesteron produkuje łożysko
U kaczy wzrost pęcherzyka- 3-4 mm/dobę; pęcherzyk przedowulacyjny u klaczy o m.c. 450 kg: 45-65 kg, u mniejszych: 35-45 mm;
Suki - okres międzyrurowy śr 7 mcy (owczarek niemiecki - 5mcy; bokser 8 mcy; jamnik, spaniel; ↑8 mcy; boston terier ↑240 dni)
Suki - poziom progesteronu zaczyna wzrastać przed owulacją - długi wylew LH: 2-3 dni; owulacja 36-48 godz po piku LH; w trakcie owulacji progesteron na poziomie 5-10 ng
U suk PGF2α prawdopodobnie pochodzenia jajnikowego jajnikowego nie macicznego
Komórka jajowa wykazuje zdolność do zapłodnienia przez 18-20, godzin, u suk 3 dni
Pierwszy kontakt miedzy zarodkiem a sluzówką macicy-18 dzien; implantacja ok. 27 dnia
Zdolność plemników do zapłodnienia ok. 24-48 godzin
12-16 dzien krytyczny dla zarodka u koni; przez pierwsze 20 dni przemieszcza się w macicy - sygnaly- synteza PGE i skurcze macicy
U bydła progesteron produkowany przez łożysko nie jest wrażliwy na PGF2α 180-240 dzien; w końcowym okresie progesteron znow pochodzenia jajnikowego; także laktogen łożyskowy; ↑ 70 dnia ↑ estrogeny z łożyszcz
U suk PGF2α ma działanie luteolityczne dopiero po 25 dniu, u kotek ciałko żółte bardzo oporne