Ustrój samorządu terytorialnego
1.Samorząd terytorialny- wyodrębniona w strukturze państwa, powstała na mocy prawa wspólnota lokalnego społeczeństwa której celem jest wykonywanie władzy publicznej i posiada materialne srodkin służące realizacji tych zadań.
2.Pozycja samorządu terytorialnego
- koncepcja naturalistyczna - gmina ma charakter pierwotny wobec państwa. Państwo wobec tej pozycji jest jedynie federalne
- koncepcja państwa - obowiązuje obecnie. Zakłada charakter pierwotny państwa, a gmina ma charakter wtórny. Państwo przekazało dobrowolnie do samodzielnego wykonania zadań publicznych przez gminę.
-koncepcja polityczna - istoty samorządu terytorialnego należy się dopatrywać wtedy na szczeblu lokalnym przez miejscową ludność.
3.Podstawy prawne ustroju samorządu terytorialnego
-konstytucja
-umowy międzynarodowe EKST (Europejska Karta Samorządu Terytorialnego)
-ustawy zwykłe- o samorządzie gminnym, powiatowym, wojewódzkim
-statuty- akty prawa na podstawie których opiera się ustrój samorządu terytorialnego.
ZASADY KONSTYTUCYJNE
1.Zasada jednolitego ustroju państwa, art.3 konst- wyklucza możliwość autonomii- jednostki
Samorządu terytorialnego są organami władzy publicznej
2.Zasada praworządności, art. 7 konst- organy władzy publicznej działają w granicach i na podstawie prawa.
3. Zasada decentralizacji, art.15 konst. Przekazanie do samodzielnego wykonywania zadań
4. Zasada subsydialności(pomocniczości) art. 163,164 mniejszych jednostek nie można zastepować większymi i silniejszymi
5.Zasada korporacyjnego charakteru samorządu art. 16 ogół mieszkańców z mocy prawa tworzy jednostka.
6.Zasada jawności art. 61 organy władzy publicznej działają jawnie, każdy ma prawo wejść na sesję rady.
7.Zasada adekwatnego finansowania zadań,art167 jednostki samorządu terytorialnego uczestniczą w podziale.
4. Osobowość prawna samorządu terytorialnego
Jednostki samorządu terytorialnego posiadają osobowość prawną. Mogą posiadać własność i inne prawa majątkowe. Samorząd terytorialny wykonuje zadania publiczne nie zastrzeżone przez konstytucje lub ustawy dla organów innych władz publicznych. Wykonywanie władzy publicznej samorządu terytorialnego polega na wykonywaniu zadań określonych w ustawach i wynikające z porozumień.
5.Samodzielność jednostki samorządu terytorialnego
Przez samodzielność w wykonywaniu zadań należy rozumieć ściśle ustawowe określenie przypadków w jakich państwo może ingerować w działanie gminy, powiatu, województwa.
6. Model samorządu terytorialnego w Polsce.
• model trójstopniowy - gmina, powiat województwo
Dualistyczny -realizuje zadania własne i zadania zlecone. Zadania własne określone są klauzulą generalną
Oparty o nadzór weryfikacyjny w zakresie zadań własnych. Nadzór ten jest sprawowany przez organy administracji rządowej według kryterium zgodności z prawem.
Środkami nadzoru są m. In:
- stwierdzenie nieważności uchwały
- rozwiązanie rady czy sejmiku
Do zadań zleconych, obok kryterium zgodności z prawem nadzór wykonywany jest na podstawie kryteriów celowości, rzetelności i gospodarowania. Zakres i formy tego nadzoru są takie same jak do zadań własnych.
7. Zasada wyborów do organów samorządu terytorialnego.
Powszechności- określa krąg osób, którym przysługują uprawnienia wyborcze(m.in. wiek, miejsce zamieszkania)
Równości- w znaczeniu formalnym oznacza przyznanie każdemu wyborcy do określonego organu jednakowej liczby głosów oraz umożliwienie uczestnictwa w wyborach na takich samych zasadach. W znaczeniu materialnym oznacza iż siła( znaczenie) głosu każdego wyborcy powinno być równe( jednakowe).
Bezpośredniości - polega na tym, iż wyborcy w drodze głosowania sami, sami bezpośrednio decydują o składzie danego organu przedstawicielskiego.( dwa elementy głosowanie osobiste i imienne).
Tajności - odnosi się do jednej z faz procesu wyborczego, tzn. do głosowania( udanie się Dio miejsca zapewniającego tajność głosowania)
Wyborów proporcjonalnych - polega na takim podziale miejsc w organie przedstawicielskim, którym odpowiadałby poparciu, jakie poszczególne komitety wyborcze uzyskają.
Zastosowanie - w wielomandatowych okręgach wyborczych gdzie elektorat głosuje przede wszystkim na listy wyborcze tworzone przez partię i ugrupowania polityczne(wyboru do sejmu do rad w gminach pow. 20 tyś mieszkańców do rad powiatów, do sejmików wojewódzkich).
Wyborów większościowych - polega na tym, że mandaty w okręgu przypada tylko zwycięskiemu kandydatowi(ugrupowaniu politycznemu). Musi on zgromadzić określoną prawem wyborczym ilości głosów w okręgu.
System większości względnej - mandat zdobywa ten, kto uzyskał największą liczbę ważnie oddanych głosów.
System większości bezwzględnej - uzyskanie co najmniej 50% + 1 ważnie oddanych głosów.
8. Organy wyborcze
Podstawowa komisja wyborcza - organizacja i ustrój określone w ordynacji wyborczej do sejmu i senatu z 12,04,2001
Zadania:
- sprawowanie nadzoru nad przestrzeganiem prawa wyborczego
- powoływanie i odwoływanie komisarzy wyborczych
- rozpatrywanie skarg na działalność komisarzy wyborczych
- ustalanie wzorów urzędowych formularzy oraz druków wyborczych, a także wzorów pieczęci organów wyborczych niższego stopnia.
- sprawowanie nadzoru nad sporządzaniem spisów wyborczych
- podawanie do publicznej wiadomości zbiorczych wyników wyborów do rad
- wykonywanie innych zadań określonych w ustawach
Komisarz wyborczy- pełnomocnik PKW wyznaczony na obszar stanowiący cześć jednego
Województwa PKW określa jego właściwość terytorialną i rzeczową w zakresie wykonywania czynności o charakterze ogólno wojewódzkim. Komisarzy 9@-6) powołuje PKW na wniosek ministra sprawiedliwości na okres 5 lat, spośród grona sędziów.
Zadania:
- sprawowanie nadzoru nad przestrzeganiem prawa wyborczego
- powoływanie terytorialnych komisji wyborczych
- rozwiązywanie terytorialnych i obwodowych komisji wyborczych po wykonaniu ich ustawowych zadań
- rozpatrywanie skarg na działalność komisji terytorialnych.
Terytorialne komiske wyborcze - powołuje je, najpóźniej w 45 dniu przed dniem wyborów, komisarz wyborczy spośród wyborców zgłoszonych przez pełnomocników komitetów wyborczych. Komisję liczą od 7 do 9 osób zaś ich skład podaję się niezwłocznie do publicznej wiadomości.
Zadania:
- rejestrowanie kandydatów na radnych
- zarządzanie druku obwieszczeń wyborczych i podanie ich do publicznej wiadomości w trybie określonym w ustawie
- zarządzanie druku kart do głosowania i ich dostarczenia obwodowym komisjom wyborczym
- rozpatrywanie skarg na działalność obwodowych komisji wyborczych
- ustalanie wyników głosowania i wyników wyborów do rady i ogłoszenie ich we właściwym trybie
- przesłanie wyników głosowania i i wyników wyborów komisarzowi wyborczemu
- wykonywanie innych czynności określonych w ustawie lub zleconych przez komisarza wyborczego
Obwodowe komisje wyborcze - powoływane najpóźniej w 21 dniu przed dniem wyborów przez gminną komisję wyborczą spośród wyborów zgłoszonych przez pełnomocników komitetów wyborczych. Komisję liczą od 7 do 9 osób, w tym z urzędu , jako członek, osoba wskazana przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) spośród pracowników samorządowych gminy lub gminnych jednostek organizacyjnych
Zadania:
- przeprowadzanie głosowania w obwodzie
- czuwaniew dniu wyborów nad przestrzeganiem prawa wyborczego w miejscu i czasie głosowania
- ustalenie wyników głosowania w obwodzie i podanie ich do publicznej wiadomości
- przesłanie wyników głosowania do właściwej terytorialnej komisji wyborczej
9. Kampania wyborcza
Regulację odnoszące się do kampanii wyborczej zostały umieszczone w dziale I ordynacji samorządowej, wspólnym dla wyborów do rad gmin, powiatów i sejmików wojewódzkich oraz w art.29 ustawy o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta
Kampania wyborcza rozpoczyna się od dnia podania do publicznej wiadomości zarządzenia o wyborach i ulega zakończeniu na i24 godziny przed dniem głosowania
Rodzaje:
- agitacja wyborcza - a także zbieranie podpisów popierających zgłoszenia kandydatów. Po uzyskaniu pisemnej zgody pełnomocnika komitetu wyborczego
Formy agitacji: organizowanie wieców wyborczych, rozpowszechnianie programów wyborczych o charakterze reklamy (plakaty,broszury, ulotki).
- sondaże - zakaz, od 7 dnia przed dniem wyborów aż do zakończenia głosowania, podawania do publicznej wiadomości wyników przedwyborczych badań opinii publicznej, a także wyników sondaży wyborczych
- plakaty wyborcze - obowiązek usunięcia ich w terminie 30 dni po dniu wyborów przez pełnomocników komitetów wyborczych
- audycje wyborcze - komitetom, które zarejestrowały swoich kandydatów przysługuję, w okresie od 15 dnia przed dniem wyborów do dnia zakończenia kampanii wyborczej, prawo do nieodpłatnego rozpowszechniania audycji wyborczych przez terenowe oddziały T.P.S.A. i przez spółki publicznej radiofonii regionalnej. Łączny czas nieodpłatnego rozpowszechniania audycji wyborczych wynosi w każdym programie regionalnym TP 15 godz. I w każdym programie regionalnym radia radia 20godz. W wyborach na urząd wójta komitetom wyborczym przysługuje nieodpłatnie - w TP 2 godz w radio 4 godz. Podział czasu antenowego dokonywany jest proporcjonalnie do liczby zarejestrowanych list kandydatów w okręgach, na obszarze emitowania audycji wyborczych.
10. Protest wyborczy i stwierdzenie ważności głosów.
PROTEST WYBORCZY - prawno wnoszenia sprzeciwu przeciwko ważności wyborów. Protest może być wniesiony w ciągu 14 dni od daty wyborów.
Do przesłanek tworzących możliwość wniesienia protestu zalicza się :
- dopuszczenie się przestępstwa przeciwko wyborom
- naruszenie przepisów ordynacji dotyczących przepisów głosowania, ustalenia wyników głosowania lub wyników wyborów
Weryfikacja wyborów polega na sprawdzeniu ważności wyborów i pochodzących z nich mandatów przedstawicielskich poprzez kontrolowanie wszystkich stadiów postępowania wyborczego oraz prawidłowości ustalania wyników wyborów. Rola ta spoczywa na parlamencie, sądzie konstytucyjnym, sądach najwyższych, sądach powszechnych.
Ważność wyborów do Sejmu, Senatu czy na urząd prezydenta stwierdza Sąd Najwyższy, natomiast ważność wyborów do rad gmin, rad powiatów i sejmików wojewódzkich, na urząd wójta oraz radnego stwierdza właściwy sąd okręgowy.
11. Wybory do rad gmin.
● W gminach do 20 tyś. mieszkańców - 15 radnych
● W gminach do 50 tyś. mieszkańców - 21 radnych
● W gminach do 100 tyś. mieszkańców - 23 radnych
Wybory przeprowadzają :
- gminne komisje wyborcze
- obwodowe komisje wyborcze
● radni są wybierani w okręgach wyborczych bezpośrednio spośród zgłoszonych kandydatów
● prawo zgłaszania kandydatów na radnych przysługuje komitetom wyborczym
● komitet wyborczy może zgłosić w każdym okręgu wyborczym jedną listę kandydatów
● kandydować można tylko w jednym okręgu wyborczym
● każda lista kandydatów powinna być poparta podpisami :
- co najmniej 25 wyborców - jeżeli dotyczy zgłoszenia w gminie liczącej do 20 tyś. mieszkańców
- co najmniej 150 wyborców - jeżeli gmina liczy powyżej 20 tyś. mieszkańców
● listy kandydatów zgłasza Siudo gminnej komisji wyborczej, najpóźniej w 30 dniu przed dniem wyborów
● komisja wyborcza skreśla z listy kandydatów : który zmarł, utraci prawo wybieralności lub złożył oświadczenie o wycofaniu zgody na kandydowanie
● przedstawicielami list kandydatów na radnych, reprezentującymi ich interesu w czasie głosowania są mężowie zaufania. Jeden mąż zaufania do każdego obwodu głosowania.
● karta do głosowania jest odrębna dla każdego okręgu umieszcza się na niej numery nadane kandydatom, imię i nazwisko. Na karcie drukuje się odcisk pieczęci gminnej komisji wyborczej. Wzór kart ustala PKW
● W wyborach do rady w gminie do 20 tyś mieszkańców za wybranych uważa się tych kandydatów, którzy otrzymali kolejno największą liczbę ważnie oddanych głosów
- jeżeli równą liczbę głosów uprawniającą do uzyskania mandatu otrzymali kandydaci z tej samej listy o wyborze decyduje kolejność umieszczenia nazwisk na liście. Jeżeli nazwiska były ustalone alfabetycznie wtedy o uzyskaniu mandatu rozstrzyga losowanie przeprowadzone przez przewodniczącego.
● w wyborach do rad w gminie powyżej 20 tyś mieszkańców wprowadza się metodę d' Hondta.
12. Wybory do rad powiatów.
Prawo wybierania i prawo kandydowania do danej rady ma każdy obywatel. ( 18 lat i zamieszkanie na obszarze działania tej rady). Można kandydować tylko do 1 rady powiatu. O wyborze radnego powiatu rozstrzyga liczba ważnie oddanych głosów na poszczególne listy kandydatów. Podziału mandatów dokonuje się proporcjonalnie do łącznej liczby głosów oddanych na kandydatów danej listy, przy czym przy podziale uczestniczą tylko te listy, które uzyskały w skali powiatu co najmniej 5% ważnie oddanych głosów.
Ordynacja określa ustawowy skład rady powiatu. W skład rady wchodzi 15 radnych w powiatach do 40 tyś. mieszkańców, ale nie więcej niż 29 radnych.
Skład rzeczywisty będzie różny od ustawowego w przypadkach :
● zrzeczenia się mandatu przez radnego
● w skutek śmierci
Kadencja trwa 4 lata od dnia wyborów. Z dniem upływu kadencji rady ustają wszelkie funkcje rady, co oznacza, że działania podejmowane po terminie nie mają mocy prawnej.
13. Wybory do sejmików województwa.
O wyborze radnego sejmiku województwa rozstrzyga liczba ważnie oddanych głosów na poszczególne listy kandydatów.
Podział mandatów - proporcjonalnie do łącznej liczby głosów oddanych na kandydatów danej listy, przy czym w podziale mandatów uczestniczą tylko te listy, które uzyskały w skali województwach najmniej 5 % ważnie oddanych głosów.
Ordynacja wyborcza określa ustawowy skład sejmików województw. W skład sejmiku województwa wchodzą radni w liczbie 30- w województwach liczących do 2 mln. mieszkańców oraz po 3 radnych na każde kolejne rozpoczęte 500 tysięcy. W praktyce sejmiki województw liczą 30-60 radnych.
Wybory nad nadzorem PKW i komisji wyborczych przeprowadzają :
- wojewódzkie komisje wyborcze
- powiatowe komisje wyborcze
- obwodowe komisje wyborcze
W okręgu wyborczym wybiera się 5 -15 radnych.
14. Ciche wybory.
Gdy liczba kandydatów na wszelkich listach nie przekracza lub równa jest liczbie mandatów do obsadzenia w danym okręgu wyborczym, nie przeprowadza się głosowania. Zgłoszonych kandydatów uznaje się za wybranych.
15. Wybory przedterminowe i uzupełniające.
Wybory przedterminowe - są przeprowadzone w przypadkach określonych ustawami, kiedy dochodzi do konieczności przeprowadzenia wyborów do danej rady ( sejmiku) przed upływem kadencji. Może to nastąpić z przyczyn:
● w razie odwołania przez mieszkańców rady lub sejmiku w drodze referendum
● w razie rozwiązania rady ( sejmiku) uchwała sejmu w przypadku powtarzającego się naruszania przez radę ( sejmik) konstytucji lub ustaw
● w razie odwołania rady ( sejmiku) z mocy prawa w wyniku zmian w podziale terytorialnym kraju
Wyborów tych nie przeprowadza się, jeżeli przypadałyby w okresie 6 miesięcy przed końcem kadencji.
Wybory uzupełniające - odbywają się w przypadku nieobsadzenia mandatów lub wygaśnięcia mandatu radnego w gminach liczących do 20 tyś mieszkańców. Mają za zadanie doprowadzenie stanu istniejącego do stanu zgodnego z ustawą o samorządzie gminnym, która dokładnie określa stan liczebny rady w gminie. Jedynym podmiotem uprawnionym do zarządzenia wyborów jest wojewoda. Wybory przeprowadza się w ciągu 3 miesięcy od daty stwierdzenia przez radę gminy wygaśnięcia mandatu, z tym zastrzeżeniem, że nie są przeprowadzone jeżeli ich data przypadałaby w okresie 6 mcy przed końcem kadencji.
16. Wybory na urząd wójta ( burmistrza , prezydenta)
Odbywają się w systemie większościowym. Kandydat musi otrzymać więcej niż połowę ważnie oddanych głosów ( większość bezwzględna) .
Jeżeli żaden kandydat nie otrzymał takiej większości , 14 dnia po pierwszym głosowaniu przeprowadza się ponowne głosowanie, do którego przechodzi 2 kandydatów, którzy w pierwszym głosowaniu otrzymali największą liczbę ważnie oddanych głosów.
Wybory wójta zarządza Prezes Rady Ministrów, w drodze rozporządzenia, łącznie z wyborami do rad gmin. Organizacją wyborów i nadzorem nad ich przebiegiem zajmuje się PKW wraz z komisarzami wyborczymi.
W przypadku wyborów przedterminowych, w których wybiera się tylko wójta, powołuje się gminną komisję wyborczą i obwodowe komisje wyborcze.
Kandydatów na wójta zgłasza się do gminnej komisji wyborczej najpóźniej w 25 dni przed dniem wyborów do godz. 24.
W celu zgłoszenia kandydata na wójta komitet wyborczy musi uzyskać poparcie co najmniej :
● 150 wyborców - w gminie do 5.000 mieszkańców
● 300 wyborców - w gminie do 10.000 mieszkańców
● 600 wyborców - w gminie do 20.000 mieszkańców
● 1500 wyborców - w gminie do 50.000 mieszkańców
● 2000 wyborców - w gminie do 100.000 mieszkańców
● 3000 wyborców - w gminie powyżej 100.000 mieszkańców
Gdy zgłoszenie kandydata odpowiada wymogom formalnym gminna komisja sporządza listę, na której w kolejności alfabetycznej umieszcza się nazwiska i imiona, wiek , wykształcenie, miejsce zamieszkania, nazwę komitetu zgłaszającego oraz nazwę partii do której należy.
W 15 dniu przed wyborami podaje dane do wiadomości publicznej przez rozplakatowanie obwieszczeń.
Gdy zostaje zarejestrowany tylko 1 kandydat wybory są przeprowadzone. Kandydata uważa się za wybranego jeżeli w głosowaniu uzyskał więcej niż połowę głosów. Jeżeli nie otrzyma tylu głosów, wyboru wójta dokonuje rada gminy bezwzględną większością.
Jeżeli rada gminy nie wybiera wójta w terminie 2 miesięcy obowiązki wójta do końca kadencji pełni osoba wyznaczona przez Prezesa Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego ds. administracji publicznej.
22. Pojęcie i istota zadań samorządu terytorialnego.
Przez pojęcie zadań należy rozumieć oparty na przepisach prawa obowiązek działania, aby zrealizować wytyczony cel przez zastosowanie określonych form działania.
Zadania samorządu terytorialnego mają charakter publiczny, są wykonywane w interesie publicznym czyli dla dobra wspólnego każdej z trzech wspólnot samorządowych. Nie mogą być wykonywane w interesie prywatnym. Zadania wykonuje w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.
Część zadań przypadająca samorządowi musi pozostać większa niż część zadań przypadająca administracji rządowej.
Nie wolno zadań samorządowi terytorialnemu zasadniczo odejmować, gdyż ustrój terytorialny musi zapewnić najszerszą decentralizację administracji publicznej.
23. Podział zadań samorządu terytorialnego.
Zadania własne - zadania publiczne służące zaspokajaniu potrzeb wspólnoty samorządowej wykonywane przez jednostki samorządu terytorialnego
Zadania zlecone - zlecenie jednostkom samorządu terytorialnego wykonywania innych zadań publicznych, jeżeli przemawiają za tym uzasadnione potrzeby państwa.
Zadaniem zleconym jest organizacja przygotowania i przeprowadzenia wyborów powszechnych oraz referendów. Przekazanie zadań zleconych odbywa się z mocy ustawy lub porozumienia administracyjnego.
Zadania obligatoryjne - podstawy prawne z mocy samej ustawy, dotyczy to ustaw prawa administracyjnego materialnego. Eliminuje to możliwość decydowania przez jednostkę samorządu terytorialnego o jego wykonaniu.
Zadania fakultatywne - podstawa prawna - porozumienie administracyjne
24. Zadania realizowane przez gminę, powiat, województwa.
Zadania własne gminy dzielą się na 4 podstawowe kategorie:
- infrastruktura - techniczna ( drogi, wodociągi, komunikacja)
- infrastruktura społeczna ( szkoły, ochrona zdrowia, opieka społeczna)
- ochrona i bezpieczeństwo publiczne ( ochrona przeciwpożarowa, bezpieczeństwo sanitarne)
- ład przestrzenny i ekologiczny ( gospodarka terenami, ochrona środowiska)
● Zadania gminy obejmują sprawy :
- ładu przestrzennego , gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej
- gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego
- wodociągów i zaopatrzenia w wodę kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk, zaopatrzenia w energię elektryczna i cieplną oraz gaz
- lokalnego transportu zbiorowego
- pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych
- gminnego budownictwa mieszkaniowego
- edukacji publicznej
- kultury, w tym bibliotek gminnych i innych placówek upowszechnienia kultury
- kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych
- targowisk i hal targowych
- zieleni gminnej i zadrzewień
- cmentarzy gminnych
- porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej
- trzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych
- polityki prorodzinnej, w tym zapewnienia kobietom w ciąży opieki socjalnej, medycznej i prawnej
- wspieranie i upowszechnianie idei samorządowej
- promocji gminy
- współpracy z organizacjami pozarządowymi
- współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw
● Zadania powiatu można podzielić na kategorie:
- ponadpaństwowa infrastruktura społeczna, w tym edukacja publiczna wychodząca poza obowiązek szkolny oraz ponadstandardowa opieka zdrowotna i pomoc społeczna ( w szczególności prowadzenie szpitali i domów opieki społecznej)
- ponadpodstawowa infrastruktura techniczna, w tym min. Ponadgminny lokalny transport publiczny oraz drogi publiczne o zasięgu ponadgminnym
- porządek publiczny i bezpieczeństwo obywateli o zasięgu ponadgminnym w tym ochrona przeciwpożarowa i przeciwpowodziowa oraz nadzór budowlany
- ochrona środowiska i zagospodarowanie przestrzenne w wymiarze lokalnym ponadgminnym , w tym gospodarka wodna i gospodarka nieruchomościami
- działalność organizatorska zmierzająca do rozwiązywania lokalnych problemów, w tym przeciwdziałaniu bezrobociu, aktywizacja lokalnego rynku pracy, ochrona praw konsumenta, wspieranie osób niepełnosprawnych oraz promocja powiatu na zewnątrz
● w szczególności są to zadania w zakresie :
- edukacji publicznej
- promocji i ochrony zdrowia
- pomocy społecznej
- polityki prorodzinnej
- wspierania osób niepełnosprawnych
- transportu i dróg publicznych
- kultury i ochrony zabytków
- kultury fizycznej i turystyki
- geodezji, kartografii
- gospodarki nieruchomościami
- administracji architektoniczno - budowlanej
- gospodarki wodnej
- ochrony środowiska i przyrody
- rolnictwa, leśnictwa, rybactwa śródlądowego
- porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli
- ochrony przeciwpożarowej, przeciwpowodziowej i zapobiegania innym nadzwyczajnym zagrożeniom życia i zdrowia ludzi oraz środowiska
- przeciwdziałania bezrobociu oraz aktywizacji lokalnego rynku pracy
- ochrony praw konsumenta
- utrzymania powiatowych obiektów i urządzeń użyteczności
- utrzymania powiatowych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych
- obronności
- promocji powiatu
- współpracy z organizacjami pozarządowymi
● Zadania województwa :
- edukacja publiczna w zakresie szkolnictwa wyższego
-promocja i ochrona zdrowia
- kultura i ochrona ich dóbr
- pomoc społeczna
- Polityka prorodzinna
- modernizacja terenów wiejskich
- zagospodarowanie przestrzenne
- ochrona środowiska
- gospodarka wodna
- transport zbiorowy i drogi publiczne
- kultura fizyczna i turystyka
- ochrona praw konsumentów
- obronność
- bezpieczeństwo publiczne
- przeciwdziałanie bezrobocia i aktywizacja lokalnego rynku pracy
26. Kompetencje rady gminy, powiatu i sejmiku województwa
Kompetencje rady gminy dzielimy na :
1). Ustrojowo - organizacyjne ( ustalanie statutu gminy, wynagrodzenia wójta, stanowienie o kierunkach działania wójta, powoływanie i odwoływanie skarbnika gminy oraz sekretarza gminy, podejmowanie uchwał, powoływanie stałych i doraźnych komisji do określonych zadań, ustalenie zakresu działania sołectwa, określenie zasad dostępu do dokumentów gminy)
2). Gospodarczo - majątkowe ( uchwalanie programów gospodarczych, podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych)
3). Finansowe ( uchwalanie budżetu gminy, przyjmowanie sprawozdań z działalności finansowych, określenie procedur związanych z projektem budżetu, podejmowanie uchwał w sprawie podatków i opłat, podejmowanie uchwał w sprawie zasad udzielania stypendiów dla uczniów i studentów)
4). Administracyjne ( podejmowanie uchwał w sprawie przyjęcia zadań z zakresu administracji rządowej bądź zadań z zakresu właściwości powiatu lub województwa)
5). Z zakresy współpracy zagranicznej ( podejmowanie uchwał w sprawach ze społecznościami lokalnymi innych państw oraz w sprawach przystępowania do międzynarodowych zrzeszeń)
6). Lokalno - porządkowe ( podejmowanie uchwał w sprawach : herbu, gminy, wznoszenia pomników, nazw ulic i placów będących drogami publicznymi)
7). Kontrolno - nadzorcze ( sprawdzanie kontroli działalności wójta i podporządkowanych jednostek, nadzór nad działaniem wójta)
8). Procesowe ( kompetencje czynne polegające na możliwości wniesienia przez radę gminy skargi do właściwego sądu, kompetencje bierne polegające na możliwości zaskarżenia do sądu administracyjnego aktów podjętych przez organy gminy w sprawie z zakresu adm. Publicznej)
Kompetencje rady powiatu dotyczą podobnych podobnych spraw jakimi zajmuje się rada gminy na swoim terytorium
1). Ustrojowo - organizatorskie
2). Gospodarczo - majątkowe
3). Finansowe
4). Administracyjne
5). Z zakresu współpracy zagranicznej
6). Lokalno - porządkowe ( uchwały w sprawach herbu i flagi powiatu)
7). Kontrolno - nadzorcze ( sprawdzanie kontroli i działalności zarządu i podporządkowanych mu jednostek, nadzór nad działalnością zarządu, dokonywanie oceny stanu bezpieczeństwa przeciwpożarowego)
8). Procesowe
Rada powiatu może ponadto stanowić akty prawa miejscowego.
Kompetencje sejmiku województwa.
1). Organizatorskie : uchwalanie statutu województwa, uchwalanie strategii rozwoju województwa oraz programów wojewódzkich, wybór i odwoływanie zarządu województwa oraz ustalanie wynagrodzenia marszałka województwa, rozpatrywanie sprawozdań z działalności zarządu w tym z działalności finansowej i realizacji programów, powoływanie i odwoływanie skarbnika na wniosek marszałka, uchwalanie planu zagospodarowania przestrzennego, prawo powoływania stałych i doraźnych komisji do określonych działań, uchwalanie przepisów dotyczących organizacji wewnętrznej oraz trybu pracy organu województwa)
2). Gospodarczo - majątkowe i finansowe ( podejmowanie uchwał majątkowych, podejmowanie uchwał w sprawach trybu prac nad projektem uchwały budżetowej, uchwalanie budżetu województwa, podejmowanie uchwały w sprawie szczegółowości wykonywania budżetu, rozpatrywanie sprawozdań z wykonywania budżetu, sprawozdań finansowych, określenie zasad udzielania dotacji, uchwalanie przepisów dotyczących podatków i opłat lokalnych)
3). Administracyjne ( podejmowanie uchwał w sprawie powierzania zadań samorządu województwa innym jednostkom, w sprawie tworzenia stowarzyszeń i fundacji)
4). Z zakresu współpracy zagranicznej ( uchwalanie projektów współpracy zagranicznej, podejmowanie uchwał w sprawie uczestników w międzynarodowych zrzeszeniach o charakterze regionalnym)
5). Kontrolno - nadzorcze ( sprawowanie kontroli działalności zarządu i podporządkowanych mu jednostek, nadzór nad działalnością zarządu)
6). Procesowe ( czynne i bierne)
7). Do stanowienia aktów prawa miejscowego( ustanowienie zasad gospodarowania mieniem wojewódzkim , ustanowienie zasad oraz trybu korzystania z wojewódzkich obiektów i urządzeń użyteczności publicznej)
27. Tryb pracy rady gminy, rady powiatu i sejmiku województwa.
Organy stanowiące obowiązuje zasada sesyjnego systemu ich pracy. Wszystkie wiążące rozstrzygnięcia mogą podejmować jedynie w formie uchwał przyjętych na sesjach. Ustawodawca nie określa liczby sesji, stanowi jedynie, że we wszystkich 3 przypadkach ( gmina , powiat , województwo) nie mogą być zwołane rzadziej niż na kwartał - a ich liczbę określa organ stanowiący.
Radni powiadamiani są o sesji w formie pisemnej wraz z dołączonym porządkiem obrad oraz projektami uchwał. Porządek może ulec zmianie.
Szczególny charakter ma pierwsza sesja nowo wybranego organu. Zwołuje ją przewodniczący organu stanowiącego poprzedniej kadencji., a gdy wybory były wynikiem referendum lokalnego w sprawie odwołania rady to sesję zwołuje osoba wyznaczona przez Prezesa Rady Ministrów.
Pierwsza sesja :
- ślubowanie radnych
- wybór przewodniczącego rady lub sejmiku
- wybór wiceprzewodniczącego
Dwie kategorie sesji :
- zwyczajne - zwoływane przez przewodniczącego
- niezwyczajne - zwołuje przewodniczący na wniosek ¼ składu organu stanowiącego bądź na wniosek organu wykonawczego w ciągu 7 dni od złożenia wniosku.
28. Komisje samorządowych organów stanowiących.
Organy stanowiące mogę powołać wewnętrzne organy o charakterze pomocniczym tj. komisje. Powoływane są w drodze uchwały podejmowanej przez radę. Jako organy opiniodawcze i doradcze nie mogą zastępować organu stanowiącego w uprawnieniach stanowienia prawa, gdyż nie posiada samoistnych kompetencji.
Rada ustala przedmiot jej działania, nazwę i skład osobowy.
Komisje stałe - powoływane z reguły na okres kadencji
Komisje doradcze - tworzone SA w celu rozpatrzenia pewnych określonych zagadnień i po ich realizacji ulegają rozwiązaniu
29. Kluby radnych.
Kluby maja charakter polityczny i przynależność do nich łączy się z przynależnością do konkretnych ugrupowań politycznych. Przynależność radnych do klubu jest dobrowolna. Radny może należeć tylko do jednego klubu, a warunkiem utworzenia klubu jest minimalna liczba 3 radnych. Przynależność do klubu łączy się z niewielkim opodatkowaniem na rzecz jego funkcjonowania. Klubom przysługują jedynie uprawnienia wnioskodawcze i opiniodawcze co do zakresu organizacji i trybu działania odpowiedniej rady. Klub może występować na forum rady sejmiku lub komisji, a także wobec wójta, starosty lub marszałka przedstawiając wspólne tj. klubu stanowisko w dyskusji i podczas głosowania.
30. STATUS RADNEGO
Radny:
pochodzi z wyboru;
piastuje wolny mandat, tzn. nie jest związany z obietnicami z kampanii wyborczej;
korzysta z ochrony prawnej przewidzianej dla funkcjonariusza publicznego;
bez zgody organu stanowiącego pracodawca nie może rozwiązać umowę o pracę, rada gminy odmawia zgody na rozwiązanie stosunku pracy z radnym, jeżeli podstawą rozwiązania tego stosunku są zdarzenia związane z wykonywaniem przez radnego mandatu;
przed przystąpieniem do wykonywania mandatu radni składają ślubowanie;
mandatu radnego gminy nie można łączyć z mandatem posła lub senatora, wykonywaniem funkcji wojewody lub wicewojewody, członkostwem w organie innej jednostki samorządu terytorialnego;
nie może prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy, w której uzyskał mandat, a także zarządzać taką działalnością lub być przedstawicielem czy pełnomocnikiem w prowadzeniu takiej działalności;
nie może posiadać pakietu większego niż 10% udziałów lub akcji w spółkach prawa handlowego z udziałem gminnych osób prawnych lub przedsiębiorców, w których uczestniczą takie osoby;
nie może podejmować dodatkowych zajęć ani otrzymywać darowizn mogących podważyć zaufanie wyborców do wykonywania mandatu.;
nie może wykonywać pracy w ramach stosunku pracy w urzędzie gminy, w której uzyskała mandat, oraz wykonywać funkcji kierownika lub jego zastępcy w jednostce organizacyjnej tej gminy. Radny otrzymuje urlop bezpłatny na okres sprawowania mandatu oraz 3 miesięcy po jego wygaśnięciu.
Radny zobowiązany jest do:
brania udziału w pracach rady gminy i jej komisji oraz innych instytucji samorządowych, do których został wybrany lub desygnowany;
utrzymywania kontaktu z mieszkańcami;
musi informować o swojej działalności związanej z mandatem.
Radni wybierają ze swojego grona przewodniczącego bezwzględną większością głosów w głosowaniu tajnym.
Zadaniem przewodniczącego rady gminy jest wyłącznie organizowanie pracy rady oraz prowadzenie obrad rady. Przewodniczący może wyznaczyć do wykonywania swoich zadań wiceprzewodniczącego. W przypadku nieobecności przewodniczącego i niewyznaczenia wiceprzewodniczącego, zadania przewodniczącego wykonuje wiceprzewodniczący najstarszy wiekiem
31. Wygaśnięcie mandatu radnego.
Wygaśnięcie mandatu radnego:
gdy odmówi złożenia ślubowania;
gdy pisemnie zrzeknie się mandatu;
naruszy ustawowy zakaz łączenia funkcji radnego z innymi funkcjami;
utraci prawo wybieralności albo utraci prawo wybierania;
gdy zostanie wybrany na urząd wójta;
w razie śmierci.
Rada gminy obraduje na sesjach zwoływanych przez przewodniczącego w miarę potrzeby, nie rzadziej jednak niż raz na kwartał. Pierwszą sesję nowo wybranej rady gminy zwołuje przewodniczący rady poprzedniej kadencji na dzień przypadający w ciągu 7 dni po ogłoszeniu zbiorczych wyników wyborów do rad na obszarze całego kraju.
Sesja nadzwyczajna - na wniosek wójta lub co najmniej 1/4 ustawowego składu rady gminy przewodniczący obowiązany jest zwołać sesję na dzień przypadający w ciągu 7 dni od dnia złożenia wniosku.
Rada gminy ze swojego grona może powoływać stałe i doraźne komisje do określonych zadań, ustalając przedmiot działania oraz skład osobowy.
Komisja stała - na okres kadencji, komisja doraźna - do załatwienia jednej konkretnej sprawy.
W skład komisji wchodzą wyłącznie radni. W posiedzeniach komisji mogą uczestniczyć radni niebędący jej członkami. Mogą oni zabierać głos w dyskusji i składać wnioski bez prawa udziału w głosowaniu.
Rada może powoływać ekspertów.
Kluby radnych (partie polityczne) - nie ma regulacji ustawowej, zawarte mogą być wyłącznie w statucie gminy.
Wygaśnięcie mandatu wójta, burmistrza, prezydenta :
gdy odmówi złożenia ślubowania;
gdy pisemnie zrzeknie się mandatu;
naruszy ustawowy zakaz łączenia funkcji radnego z innymi funkcjami;
utraci prawo wybieralności albo utraci prawo wybierania;
gdy zostanie wybrany na urząd wójta;
w razie śmierci;
gdy ZUS orzeknie o niezdolności do pracy.
32. Kompetencje wójta, burmistrza, zarządu powiatu i województwa)
Kompetencje Wójta:
Wójt jest organem wykonawczym gminy. Kompetencje wójta określa art. 30 ustawy o samorządzie gminnym, zgodnie z którym wójt wykonuje uchwały rady gminy i zadania określone przepisami prawa
Wójt wykonuje uchwały rady gminy i zadania gminy określone przepisami prawa;
przygotowywanie projektów uchwał rady gminy;
określanie sposobu wykonywania uchwał;
gospodarowanie mieniem komunalnym;
wykonywanie budżetu;
zatrudnianie i zwalnianie kierowników gminnych jednostek organizacyjnych;
kieruje bieżącymi sprawami gminy oraz reprezentuje ją na zewnątrz;
wójt opracowuje plan operacyjny ochrony przed powodzią oraz ogłasza i odwołuje pogotowie i alarm przeciwpowodziowy;
jest kierownikiem urzędu i wykonuje uprawnienia zwierzchnika służbowego w stosunku do pracowników urzędu oraz kierowników gminnych jednostek organizacyjnych;
wydaje decyzje administracyjne w sprawach indywidualnych.
Kompetencje zarządu Województwa - zarząd województwa jest organem wykonawczym województwa. W skład zarządu województwa, liczącego 5 osób, wchodzi marszałek województwa jako jego przewodniczący, wicemarszałek lub 2 wicemarszałków i pozostali członkowie. Członkiem zarządu województwa nie może być osoba, która nie jest obywatelem polskim. Członkostwa w zarządzie województwa nie można łączyć z członkostwem w organie innej jednostki samorządu terytorialnego oraz z zatrudnieniem w administracji rządowej, a także z mandatem posła i senatora. Uchwały zarządu województwa zapadają zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu zarządu w głosowaniu jawnym. W przypadku równej liczby głosów rozstrzyga głos marszałka województwa.
Sejmik województwa wybiera zarząd województwa, w tym marszałka województwa i nie więcej niż 2 wicemarszałków, w ciągu 3 miesięcy od dnia ogłoszenia wyników wyborów przez właściwy organ wyborczy. Sejmik województwa wybiera marszałka województwa bezwzględną większością głosów ustawowego składu sejmiku, w głosowaniu tajnym. Sejmik województwa wybiera wicemarszałków oraz pozostałych członków zarządu na wniosek marszałka zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu sejmiku, w głosowaniu tajnym. Marszałek, wicemarszałkowie i pozostali członkowie zarządu województwa mogą być wybrani spoza składu sejmiku województwa.
Rada powiatu, sejmik województwa powołują (autorska koncepcja zarządu):
starostę;
marszałka;
członków zarządu na wniosek starosty, marszałka.
Kompetencje zarządu powiatu - zarząd powiatu jest organem wykonawczym powiatu. W skład zarządu powiatu wchodzą starosta jako jego przewodniczący, wicestarosta i pozostali członkowie. Członkiem zarządu powiatu nie może być osoba, która nie jest obywatelem polskim. Członkostwa w zarządzie powiatu nie można łączyć z członkostwem w organie innej jednostki samorządu terytorialnego oraz z zatrudnieniem w administracji rządowej, a także z mandatem posła i senatora.
Rada powiatu wybiera zarząd w liczbie od 3 do 5 osób, w tym starostę i wicestarostę, w ciągu 3 miesięcy od dnia ogłoszenia wyników wyborów przez właściwy organ wyborczy. Liczbę członków zarządu określa w statucie rada powiatu. Rada powiatu wybiera starostę bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady, w głosowaniu tajnym. Rada powiatu wybiera wicestarostę oraz pozostałych członków zarządu na wniosek starosty zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu rady, w głosowaniu tajnym.
Uchwała rady powiatu w sprawie nieudzielenia zarządowi absolutorium jest równoznaczna ze złożeniem wniosku o odwołanie zarządu, chyba że po zakończeniu roku budżetowego zarząd powiatu został odwołany z innej przyczyny. Uchwałę w sprawie absolutorium rada powiatu podejmuje bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady powiatu.
Rada powiatu rozpoznaje sprawę odwołania zarządu na sesji zwołanej nie wcześniej niż po upływie 14 dni od podjęcia uchwały w sprawie nieudzielenia zarządowi absolutorium. Po zapoznaniu się z opiniami komisji rewizyjnej oraz z uchwałą regionalnej izby obrachunkowej w sprawie uchwały rady powiatu o nieudzieleniu zarządowi absolutorium, rada powiatu może odwołać zarząd większością co najmniej 3/5 głosów ustawowego składu rady, w głosowaniu tajnym.
KOMPETENCJE RADY GMINY, RADY POWIATU I SEJMIKU WOJEWÓDZTWA
Kompetencje Rady Powiatu
Powiat wykonuje określone ustawami zadania publiczne o charakterze ponad gminnym w zakresie:
edukacji publicznej,
promocji i ochrony zdrowia,
pomocy społecznej,
polityki prorodzinnej,
wspierania osób niepełnosprawnych,
transportu zbiorowego i dróg publicznych,
kultury i ochrony dóbr kultury,
kultury fizycznej i turystyki,
geodezji, kartografii i katastru,
gospodarki nieruchomościami,
zagospodarowania przestrzennego i nadzoru budowlanego,
Kompetencje Rady Gminy
Zadania rady gminy obejmują najważniejsze dla wspólnoty samorządowej sprawy. Są one, razem z zasadami funkcjonowania organów gminy określone w ustawie o samorządzie gminnym.
Przewodniczący rady gminy wybierany jej spośród jej członków. Podobna procedura jest przy wyborze od l do 3 wiceprzewodniczących. Funkcje te nie mogą być połączone ze stanowiskiem wójta ( burmistrza, prezydenta
Według ustawy gminnej przewodniczącego Rady Gminy nie należy do organów gminy. Kompetencją jego, na podstawie przepisów ustawy jest głównie zwoływanie sesji rady gminy oraz organizowanie pracy rady a także prowadzenie jej obrad.
Społeczny charakter rady uniemożliwia jej ciągłe obrady. Nie znaczy to, że radni nie dostają wynagrodzenia za pracę w organie gminy z uwagi Rada gminy pracuje w systemie sesyjnym. Sesje te są czasowo ograniczone. Rada gminy posiada szeroki zestaw obowiązków do wykonywania, dlatego też niektóre z zadań przekazywane są do wykonywania innym organom gminy.
Ważne znaczenie odgrywają w tym zakresie komisje - wewnętrzne instytucje rady. Ich powołanie oraz zakres działania zależy od uznania rady, w kompetencji której leży możliwość ich powoływania w zależności od potrzeb gminy. Komisje te mogą mieć charakter doraźny bądź stały. Jedyną obligatoryjna komisją, której powstanie nakazują przepisy ustawy, jest komisja rewizyjna, kontrolująca wykonywanie określonych, finansowych obowiązków organów gminy
Kompetencje Sejmiku Województwa
Zakres kompetencji sejmiku województwa dotyczy najważniejszych spraw regionalnej wspólnoty samorządowej oraz zasad funkcjonowania jej władz.
Sejmik województwa wybierany jest w bezpośrednich wyborach do jednostek samorządu terytorialnego. Następnie spośród swojego grona wybiera przewodniczącego sejmiku oraz wiceprzewodniczących w liczbie nie większej niż 3. Ww. stanowisk nie można łączyć z funkcją członka zarządu województwa. Przewodniczący sejmiku, według ustawy wojewódzkiej, nie jest zaliczany do organów województwa. Jego głównym zadaniem jest organizacja pracy sejmiku i prowadzenie obrad sejmiku. Przewodniczący może zlecić wykonywanie niektórych swoich czynności jednemu z wiceprzewodniczących sejmiku wojewódzkiego.
Sejmik województwa, będąc organem o charakterze społecznym ( choć radni sejmiku otrzymują wynagrodzenie za pracę ), nie obraduje ciągle. Pracuje w systemie sesyjnym, gdzie sesje są ograniczone czasowo. Zakres zadań należących do kompetencji sejmiku jest dosyć szeroki, dlatego też w niektórych przypadkach istnieje konieczność przekazywania części tych zadań innym organom do wykonania,
zaopiniowania bądź opracowania projektu rozstrzygnięcia we wszystkich sprawach. Spod tej możliwości wyłączone są jednak sprawy zastrzeżone do wyłącznej właściwości sejmiku
33. Kompetencje starosty i marszałka
Do kompetencji Starosty należy w szczególności:
- organizowanie pracy Zarządu i Starostwa;
- zwoływanie posiedzeń Zarządu i przewodniczenie im;
- kierowanie bieżącymi sprawami Powiatu;
- podejmowanie czynności niezbędnych dla uniknięcia zagrożenia interesu publicznego, zdrowia i życia oraz znacznych strat materialnych;
- wydawanie decyzji w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej;
- wnioskowanie do Rady o powołanie lub odwołanie Sekretarza oraz Skarbnika;
- wydawanie upoważnień dla Wicestarosty, pracowników Starostwa; powiatowych służb, inspekcji i straży oraz kierowników powiatowych jednostek organizacyjnych do wydawania w jego imieniu decyzji w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej;
Starosta w zakresie sprawnej organizacji pracy oraz efektywnego funkcjonowania Starostwa zapewnia:
- pracę Starostwa stosownie do ustaleń zawartych w Regulaminie i Regulaminie Pracy Starostwa;
- należyte i terminowe załatwianie spraw wnoszonych do Starostwa;
wnikliwe i terminowe rozpatrywanie skarg, wniosków, postulatów i listów;
- prawidłową politykę kadrową;
- organizację kontroli wewnętrznej;
- przestrzeganie dyscypliny pracy;
- przestrzeganie ochrony informacji niejawnych przez pracowników Starostwa.
Starosta bezpośrednio nadzoruje następujące wydziały:
- Organizacji i Kadr;
- Finansowy;
- Komunikacji i Spraw Obywatelskich;
- Powiatowego Rzecznika Konsumentów;
- Pełnomocnika Ochrony Informacji Niejawnych;
- Stanowisko ds. Kontroli Finansowej;
- Zespół Radców Prawnych;
- Powiatowe Centrum Zarządzania Kryzysowego.
Do kompetencji Marszałka Województwa należy w szczególności
- organizuje pracę zarządu województwa i urzędu marszałkowskiego
- kieruje bieżącymi sprawami województwa oraz reprezentuje województwo na zewnątrz.
- w sprawach nie cierpiących zwłoki, związanych z bezpośrednim zagrożeniem interesu publicznego, zagrażających bezpośrednio zdrowiu i życiu oraz w sprawach mogących spowodować znaczne straty materialne marszałek województwa podejmuje niezbędne czynności należące do właściwości zarządu województwa
- Marszałek województwa jest kierownikiem urzędu marszałkowskiego, zwierzchnikiem służbowym pracowników tego urzędu i kierowników wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych
34. Wygaśnięcie mandatu wójta ( burmistrza, prezydenta)
Okoliczności przesądzające o wygaśnięciu mandatu :
Odmowa złożenia ślubowania
pisemne zrzeczenie się mandatu
utrata prawa wybieralności lub brak tego prawa w danym dniu
naruszenie ustawowych zakazów funkcji wójta z wykonywaniem funkcji lub prowadzeniem działalności gospodarczej
skazanie prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo umyślne
orzeczenie o trwałej niezdolności do pracy w trybie określonym w przepisach o emeryturach i rentach
śmierć
odwołanie w drodze referendum
odwołanie w razie powtarzającego się naruszenia przez wójta konstytucji lub ustaw
zmiany w podziale terytorialnym
35. Odwołanie lub rezygnacja organu wykonawczego powiatu i województwa.
- Zarząd powiatu i zarząd województwa
Jeśli rezygnacji dokonuje członek nie będący przewodniczącym zarządu to uchwała w tej sprawie jest podejmowana odpowiednio przez radę powiatu lub sejmik wojewódzki zwykłą większością głosów, nie później niż w ciągu miesiąca od dnia złożenia rezygnacji. Niepodjęcie stosownej uchwały jest równoznaczne z przyjęciem rezygnacji z dniem ostatnim miesiąca, w którym dana uchwała powinna być przyjęta.
36. Sekretarz i skarbnik
Skarbnik - powoływany przez radę gminy, powiatu, sejmik województwa na wniosek wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starosty, marszałka.
Skarbnik jest głównym księgowym budżetu Powiatu i odpowiada za gospodarowanie mieniem Powiatu.
Do zadań Skarbnika należy w szczególności:
- kontrola legalności dokumentów finansowych dotyczących realizacji budżetu;
- składanie kontrasygnaty na dokumentach stwierdzających dokonanie czynności prawnych mogących - spowodować powstanie zobowiązania majątkowego Powiatu;
- analiza realizacji budżetu i występowanie do Zarządu z wnioskami w sprawie zmian budżetu;
- opracowywanie zasad sporządzania, przyjmowania, obiegu i przechowywania dokumentów finansowych;
- nadzór nad całokształtem spraw z zakresu rachunkowości w Starostwie i w jednostkach organizacyjnych Powiatu,
- opracowywanie projektu budżetu,
- prowadzenie księgowości i ewidencji mienia Powiatu,
- zapewnienie zabezpieczenia obrotu pieniężnego,
- gospodarowanie powierzonym mieniem.
Sekretarz - powoływany tylko w gminie i powiecie.
Do zadań Sekretarza należy w szczególności:
- koordynacja pracy pomiędzy wydziałami w Starostwie;
- nadzór nad stanem organizacji Starostwa, w tym inicjowanie usprawnień organizacyjnych i technicznych;
- zapewnienie kulturalnej i sprawnej obsługi interesantów;
- ustalenie form i metod pracy wydziałów w Starostwie;
- nadzór nad wykonywaniem bieżących zadań przez wydziały w Starostwie;
- wdrażanie technik informatycznych,
- zapewnienie merytorycznej i techniczno-organizacyjnej obsługi Zarządu oraz techniczno-organizacyjnej obsługi Rady,
- uczestniczenie w posiedzeniach organów Powiatu,
- nadzór nad realizacją uchwał Rady i Zarządu.
37. Władza w sołectwie, dzielnicy , osiedlu
W jednostkach pomocniczych powoływane są organy pozwalające na prawidłowe i efektywne ich funkcjonowanie w ramach struktury samorządowej.
Jednostkę pomocniczą tworzy rada gminy w drodze uchwały, po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami lub z ich inicjatywy. Najczęściej tworzone są sołectwa, dzielnice i osiedla. Sytuacja ustrojowo - prawna dzielnicy i osiedla jest identyczna. Jedyna różnicą jest ich wielkość.
Ustanowienie jednostek pomocniczych jest dobrowolne i zależy od decyzji władz lokalnych, z wyjątkiem Warszawy gdzie utworzenie dzielnic jest obowiązkowe.
Sołectwa tworzone są na obszarach wiejskich, a dzielnice i osiedla w miastach.
Organem wykonawczym na terenie sołectwa jest sołtys, który wykonuje powierzone funkcje przy pomocy rady sołeckiej. Sołtys i członkowie rady sołeckiej wybierani są z nieograniczonej listy kandydatów w głosowaniu tajnym i bezpośrednim przez stałych mieszkańców sołectw uprawnionych do głosowania. Organem uchwałodawczym w sołectwie jest zebranie wiejskie.
Na terenie dzielnicy oraz osiedla organem wykonawczym jest zarząd, na czele którego stoi przewodniczący. Funkcje uchwałodawcze pełni rada, której skład ustalany jest w myśl przepisów o składzie rady gminy.
Statut osiedla może powierzyć wykonywanie funkcji uchwałodawczej ogólnemu zebraniu mieszkańców. W przedmiotowej sytuacji, zebranie mieszkańców dokonuje wyboru zarządu osiedla na zasadach identycznych jak zebranie wiejskie dokonuje wyboru sołtysa i członków rady sołeckiej.
39. Pojęcie i istota aktów prawa miejscowego.
Akty prawa miejscowego są przepisami prawnymi obowiązującymi powszechnie tylko na oznaczonej części terytorium państwa, wydawanymi przez organy samorządu terytorialnego oraz terenowe organy administracji rządowej.
Akty prawa miejscowego w sposób ograniczony podlegają kontroli konstytucyjności prawa sprawowanej przez Trybunał Konstytucyjny. Naczelny Sąd Administracyjny oraz inne sądy administracyjne są upoważnione do sprawowania kontroli działalności administracji publicznej. Kontrola ta obejmuje również orzekanie o zgodności z ustawami uchwał organów samorządu terytorialnego i aktów normatywnych terenowych organów administracji rządowej.
Akty prawa miejscowego obowiązują jedynie na terenie działania organów, które je ustanowiły ( np. na obszarze danej gminy źródłem powszechnie obowiązującego prawa będzie uchwała rady tej gminy) . Mają one moc obowiązującą wobec wszystkich osób zamieszkujących daną jednostkę terytorialną.
Cechy aktów prawa miejscowego :
- wydawanie ich na podstawie upoważnienia ustawowego
- przez upoważniony ustawowo organ jednostki samorządu terytorialnego
- maja określoną prawnie formę ( np. uchwała, zarządzenie)
- zostały ustanowione w odpowiednim trybie i należycie ogłoszone
40. Rodzaje aktów prawa miejscowego :
Kryterium upoważnienia ustawowego :
- akty wykonawcze ,wydawane na podstawie przepisów ustaw szczególnych
- akty wydawane na podstawie klauzuli generalnej, do których należałoby zaliczyć akty ustrojowo - organizacyjne i akty porządkowe
Kryterium podmiotowe :
- akty stanowione przez organy jednostek samorządu terytorialnego
● akty wydawane przez organy stanowiące
● akty wydawane przez organy wykonawcze
● akty wydawane przez związek komunalny
● akty wydawane przez podmioty zastępujące organy jednostek samorządu terytorialnego
- akty stanowione przez terenowe organy administracji rządowej
● akty stanowione przez wojewodę
● akty stanowione przez organy administracji niezespolonej
Kryterium formalno - przedmiotowe :
- akty normujące zagadnienia ustrojowo - organizacyjne
- akty określające zasady zarządu mieniem samorządowym
- akty dotyczące zasad i trybu korzystania z samorządowych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej
- akty zróżnicowane co do przedmiotu regulacji, stanowione na podstawie upoważnień zawartych w ustawach innych niż ustawy ustrojowe
Marzena Zielińska-Dudzik
Marzena Zielińska-Dudzik