GRUPA A

1) Narysuj klasyczny układ wlewowy:

2) Jaka jest róznica pomiędzy gotowym wyrobem a modelem odlewniczym?

Model odlewniczy swoim kształtem przypomina gotowy wyrób, różni się od kształtu gotowego wyrobu między innymi znakami rdzeniowymi.

3) Jak wpływa wielkość przechłodzenia ciekłego metalu na szybkość zarodkowania fazy stałej?

4) Co to jest modyfikacja?

Dodanie do ciekłego metalu modyfikatora (FeSi, FoCaSi, P, Sr) substancji wywołującej zmiany struktury (procesu krystalizacji) większe niż wynikałoby to ze zmiany składu chemicznego. Stosuje się w celu uzyskania drobnoziarnistej struktury (wyższe własności mechaniczne)

5) Na czym polega rafinacja gazowa?

RG (chemiczna) polega na przedmuchiwaniu kąpieli metalowej gazem aktywnym tworzącym związki z zanieczyszczeniami (świeżenie czystym tlenem) bądź związki aktywne względem zanieczyszczeń. (2Al + 3Cl₂-> 2Al Cl₃ lub 2AlCl₃ + 3H₂ -> 6HCl+ 2Al)

6) Wymień skutki skurczu swobodnego w odlewach.

Jamy skurczowe, makrorzadzizny, mikrorzadzizny

7) Wypisz i opisz sposoby wyznaczania węzłów cieplnych.

Metoda kół wpisanych, metoda izoterm - izosolidusów, metoda modułów, metody komputerowe (symulacja procesu krzepnięcia)

8) Na czym polega realizacja krzepnięcia jednoczesnego?

Dotyczy odlewów cienkościennych i o mało zróżnicowanej grubości ścianki za stopów o małym skurczu (żeliwo szare). Ciekły metal do wnęki form doprowadza się do najcieńszych ścianek (wlewy doprowadzające), przy krzepnięciu jednoczesnym różnice czasów krzepnięcia poszczególnych części odlewu nie mogą być większe od 20%. Realizacja KJ odbywa się poprzez: 1) zmianę kształtów odlewów (zmianę wymiarów) 2) ochładzalnik.

9) Na czym polega zjawisko cieplnego hamowania skurczu?

Zjawisko cieplnego hamowania skurczu polega na niejednakowym skurczu poszczególnych części odlewu (wina grubości ścianki).

10) Podaj zasady doboru nadlewów:

11) Wymień metody wypełniania form trwałych - opisz wybraną.

Metody wypełniania: 1) grawitacyjne (kokilowe lub ciągłe) 2) niskociśnieniowe (kokilowe pod niskim ciśn. lub kokilowe z przeciwciśnieniem) 3) wysokociśnieniowe (ciśnieniowe/z doprowadzeniem lub w stanie półstałym). Odl graw kokilowe - podgrzanie kokili (150 - 450 st. C), nałożenie pokrycia ochronnego na powierzchnie wnęki kokili, wlanie ciekłego metalu, krzepnięcie i stygnięcie odlewu kokilowego, usunięcie odlewu z kokili, odcięcie układu wlewowego.

12) Jaki jest skład typowej masy formierskiej, jakie powinna posiadać własności osnowa?

Masa formierska jest to mieszanina najczęściej ceramicznych, mineralnych materiałów formierskich dobranych w proporcji zapewniającej założona szybkość ruchu ciepła, odporność cieplną i mechaniczną wytrzymałość formy. Własności osnowy: 1) odporność na działanie wysokiej temperatury 2) odporność na działanie tlenków metali w podwyższonej temperaturze 3) mała rozszerzalność cieplna 4) brak przemian polimorficznych 5) odpowiedni skład ziarnowy.

GRUPA B:

1) Wymień podstawowe zadania do spełnienia przez układ wlewowy w formie odlewniczej?

Doprowadzenie ciekłego metalu do wnęki formy z odpowiednią prędkością, zatrzymanie części zanieczyszczeń (tlenki, żużel), wywołanie po zakończeniu wypełnienia formy odpowiedniego rozkładu temperatur w odlewie.

2) Z jakich elementów składa się zespól modelowy?

Model zasadniczy, model układu wlewowego, rdzennice, przymiary, sprawdziany, wzorniki.

3) Jak zmienia się energia swobodna stanu ciekłego i stałego z temperaturą?

Stan ciała (stały ciekły, gazowy) związany jest z jego energią swobodną, a ta zależy od temp. Z obniżeniem temp zmniejsza się energia swobodna ciała. W danej temp bardziej stabilna jest ta faza, która ma najmniejszą energię swobodną. Np. w T2 bardziej stabilna jest faza ciekła. Przejście ciekłego metalu w stan stały wymaga obniżenia jego temp poniżej Te, wymaga przechłodzenia ΔT

4) Na czym polega sferoidyzacja?

Polega na dodaniu do ciekłego metalu sferoidyzatora (Mg, Mg+Ce) - substancji wpływającej na postać wydzieleń grafitu w żeliwie. Stosuje się w celu uzyskania grafitu w postaci kulkowej (sferoidalnej) lub zwartej - wermikularyzacja.

5) Na czym polega rafinacja żużlowa?

RŻ polega na wprowadzeniu do żużla substancji która rozpuszcza się w ciekłym metalu reagując z zanieczyszczeniami tworząc związek nierozpuszczalny w ciekłym metalu, który przechodzi do żużla (st.stały) lub do atmosfery (st.gazowy). Przykład- świeżenie staliwa żużlem bogatym w FeO wg reakcji:

FeO + C -> CO + Fe

6) Dlaczego w węźle cieplnym może powstać jama skurczowa?

Jama skurczowa powstaje w wyniku różnicy objętości pomiędzy stanem ciekłym a stanem stałym. JS powstaje w miejscu gdzie ciecz zostaje zamknięta przez front krystalizacji.

7) Podaj definicję węzła cieplnego oraz wymień rodzaje węzłów cieplnych

Węzły cieplne- to miejscowe zgrubienia w odlewach lub połączeniach ścianek, które krzepną ostatnie i w nich mogą występować wady typu skurczowego, np. jamy skurczowe. Rodzaje WC: L, V, T, Y, X, Z.

8) Na czym polega realizacja krzepnięcia kierunkowego?

KK stosuje się w odlewach wykonywanych ze stopów o dużym skurczu (staliwo) grubościennych i o zróżnicowanej grubości ścianki. Wlew doprowadzający ukierunkowany jest do najgrubszych części odlewu. Zasada krzepnięcia kierunkowego polega na takim kształtowaniu odlewu, aby proces krzepnięcia rozpoczynał się od najcieńszych ścianek i kończył w najgrubszych, najczęściej w tzw. nadlewach. Realizacja KK polega na zmianie kształtu odlewu lub stosowaniu nadlewu i ochładzalników.

9) Na czym polega mechaniczne hamowanie skurczu?

Zjawisko cieplnego hamowania skurczu polega na niejednakowym skurczu poszczególnych części odlewu, spowodowane oporem masy formierskiej, rdzeni itp

10) Jaki jest zasięg działania nadlewu w ściance poziomej?

Zasięg działania nadlewu na ściance poziomej może być: 1) z wykorzystaniem „efektu brzegowego” 2) między nadlewami 3) z ochładzalnikiem

11) Wymień metody wypełniania form jednorazowych - opisz wybraną:

Metody wypełniania: 1) grawitacyjne 2) niskociśnieniowe (pod niskim ciśnieniem CLAS, CLVS lub z przeciwciśnieniem) 3) odśrodkowe (właściwe, półodśrodkowe, pod ciśnieniem odśrodkowym) Odl.odśrodkowe - wykonywane w formach wirujących, gdzie do wypełnienia formy metalem wykorzystuje się siłę bezwładności.

12) Wymień i opisz sposoby wiązania spoiw formierskich.

---