AMORTYZACJA

Wartość początkową środków trwałych, z wyjątkiem gruntów nie służących wydobyciu kopalin metodą odkrywkową, zmniejszają odpisy amortyzacyjne (umorzeniowe) dokonywane w celu uwzględnienia utraty ich wartości, na skutek używania lub upływu czasu

Odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych (art. 32 ust. 1 z.u.or.) od środka trwałego dokonuje się drogą systematycznego, planowego rozłożenia w czasie jego wartości początkowej na ustalony okres amortyzacji.

Rozpoczęcie amortyzacji następuje nie wcześniej niż po przyjęciu środka trwałego do używania, a jej zakończenie - nie później niż z chwilą zrównania wartości odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych z wartością początkową środka trwałego lub przeznaczenia go do likwidacji, sprzedaży lub stwierdzenia jego niedoboru, z ewentualnym uwzględnieniem przewidywanej przy likwidacji ceny sprzedaży netto pozostałości środka trwałego.

Przy ustalaniu okresu amortyzacji i rocznej stawki amortyzacyjnej (art. 32 ust. 2 z.u.or.) uwzględnia się okres ekonomicznej użyteczności środka trwałego, na określenie którego wpływają w szczególności:

• liczba zmian, na których pracuje środek trwały,

• tempo postępu techniczno-ekonomicznego,

• wydajność środka trwałego mierzoną liczbą godzin jego pracy lub liczbą wytworzonych produktów albo innym właściwym miernikiem,

• prawne lub inne ograniczenia

Na dzień przyjęcia środka trwałego do używania należy (art. 32 ust. 3) ustalić okres lub stawkę i metodę jego amortyzacji.

Poprawność stosowanych okresów i stawek amortyzacji środków trwałych powinna być przez jednostkę okresów weryfikowana, powodując odpowiednią korektę dokonywanych w następnych latach obrotowych odpisów amortyzacyjnych.

Dla środków trwałych o niskiej jednostkowej wartości początkowej (art. 32 ust. 6) można ustalać odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe w sposób uproszczony, przez dokonanie zbiorczych odpisów dla grup środków zbliżonych rodzajem i przeznaczeniem lub jednorazowo odpisując wartość tego rodzaju środków trwałych.

Ustawa nie narzuca metod amortyzacji aktywów trwałych, poza jednym wyjątkiem: wartości firmy (WNiP) musi być amortyzowana metodą liniową.

METODY AMORTYZACJI

Wybór metody amortyzacji jest elementem polityki rachunkowości.

Ma to związek z tym, że wysokość amortyzacji wpływa na wysokość wyniku finansowego.

Im szybsza amortyzacja, a co za tym idzie odtworzenie eksploatowanych aktywów, tym niższy zysk.

Do podstawowych metod amortyzacji zalicza się metody:

• amortyzacji liniowej,

• amortyzacji degresywnej, w tym:

• metoda malejącego salda,

• metoda sumy cyfr rocznych,

• amortyzacji naturalnej.

Metoda amortyzacji liniowej

Środek trwały podczas amortyzacji liniowej zużywa się równomiernie przez cały okres życia ekonomicznego. Roczna stawka amortyzacyjna jest wielkością stałą:

A_wt = (W_p - W_r)/t,

A_wt = A% * (W_p - W_r)

 

A_wt - kwota rocznej amortyzacji,

W_p - wartość początkowa środka trwałego,

W_r - wartość rezydulana

t - okres używania w latach

Metody amortyzacji degresywne

Odpisy amortyzacyjne na początku są wyższe i w miarę upływu lat coraz niższe.

Następuje tu szybsze zgromadzenie środków na odtworzenie majątku.

Metoda malejącego salda

metoda ta nie występuje w czystej formie, ze względu na to, że należałoby dokonywać odpisów amortyzacyjnych w nieskończoność.

A_wt = A% * W_bt

W_bt - wartość bieżąca środka trwałego

Przykład
metoda malejącego salda

Wartość początkowa środka trwałego - 80.000, roczna stopa amortyzacji 40%, okres używania - 5 lat

Metoda sumy cyfr rocznych

W metodzie tej występują:

• zmienne, malejące w czasie stopy amortyzacyjne,

• stała podstawa obliczania amortyzacji - W_p,

 

Stopę amortyzacji oblicza się za pomocą wzoru:

T - ilość lat używania,

t- rok dla którego obliczamy amortyzację,

(T (T+1))/2 = constans,

T + (1-t) - jest malejącą liczbą w miarę upływu czasu

Stawkę amortyzacyjną obliczamy wg wzoru:

A_wt = A%_t * (W_p - W_r)

dla wartości W_pr

Przykład
metoda sumy cyfr rocznych

Wartość początkowa środka trwałego - 80.000, okres używania - 5 lat.

A%₁ = 5/15 ,

A%₂ = 4/15,

A%₃ = 3/15 ,

A%₄ = 2/15,

A%₅ = 1/15

Suma A%_t = 1

Metoda amortyzacji naturalnej

Stawka amortyzacji zależy od wielkości pracy wykonanej w danym okresie.

Okres eksploatacji środka trwałego mierzony jest w dowolnej jednostce wykonywanej przez środek trwały pracy (np. zł, godzinach, sztukach, metrach, kg) a nie w latach.

Metoda ta może być stosowana tylko wtedy, gdy jest możliwe określenie wielkości pracy wykonanej przez te środki trwałe.

Niestety metoda ta mimo, iż jest ściśle związana z efektami ekonomicznymi środka trwałego, to może wydłużyć okres amortyzacji środka trwałego, ponieważ może być ten środek trwały wykorzystywany okresowo (np. maszyna do robienia lodów).

Amortyzację na kolejne okresy oblicza się jako:

gdzie:

PO - planowana ogółem wielkość pracy środka trwałego,

PB_t - praca wykonana przez środek trwały w okresie t.

Przykład
Metoda amortyzacji naturalnej

Wartość początkowa środka trwałego 80.000, Wartość rezydualna 1.000. W czasie używania środka trwałego wykona 10.000 szt. wyrobów. W pierwszym roku środek trwały wykonał 1.500 szt. Jaki będzie odpis amortyzacyjny?

 

Amortyzacja środków trwałych wg ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych

Ustawa opop dopuszcza następujące metody amortyzacji:

• liniową,

• degresywną.

Metoda degresywna dla celów podatkowych

Etapy ustalania amortyzacji metodą degresywną wg uopdop:

1. W pierwszym roku używania środka trwałego oblicza się amortyzację wg podwyższonej stawki od wartości brutto (początkowej) środka trwałego.

2. W latach następnych - oblicza się amortyzację od wartości netto (bieżącej) środka trwałego, ustalanej na początek kolejnych lat użytkowania.

3. W roku, w którym zrównałaby się roczna kwota amortyzacji obliczona metodą degresywna i liniową - nalicza się amortyzację metodą liniową (tj. wg stawek liczonych od wartości początkowej środka trwałego).

Przykład
Wartość początkowa 80.000, okres używania 5 lat, współczynnik 2,

Miesięczna amortyzacja = 16.000/12 = 1.333,3

Ilość miesięcy amortyzacji w 4 roku = 12.800/1.333,3 = 9,6

Oznacza to, że w czwartym roku przez 9 pierwszych miesięcy amortyzacja miesięczna będzie wynosić - 1.333,3, a w październiku (12.800 - 9* 1.333,3)= 800,03 zł.

1

---