Warunki formalno-prawne potrzebne do rozpoczęcia wydobycia
W celu rozpoczęcia wydobycia niezbędne są następujące dokumenty:
Dokumentacja geologiczna
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego
Projekt zagospodarowania złoża
Koncesja
Plan ruchu zakładu górniczego
Dokument bezpieczeństwa i zdrowia pracowników
ad1. Dokumentacja geologiczna zawiera:
określenie złoża dokumentowanej kopaliny i jego granic,
rodzaj, jakość i ilość kopaliny z podziałem na złoże bilansowe i pozabilansowe,
położenie złoża, jego budowa, formy i granice,
wstępne określenie: warunki geologiczno-górnicze, racjonalną gospodarkę złożem, przewidywany sposób wydobycia i wpływy na środowisko,
stan zagospodarowania powierzchni i elementy środowiska otaczającego złoże.
Dokumentacja przygotowana do wniosku o udzielenie koncesji musi zawierać:
wniosek dotyczący wielkości granic obszaru górniczego,
wniosek umożliwiający sporządzenie projektu zagospodarowania złoża (PZZ),
sposób ograniczenia wpływów na środowisko zwłaszcza w zakresie ochrony przed odpadami i warunki ich składowania,
ustalenia własności technologicznych kopaliny i metody jej przeróbki,
ocenę możliwości wykorzystania zasobów jak również wskazanie kierunków rekultywacji terenów pogórniczych
Dokumentację geologiczną zatwierdza właściwy organ państwowej administracji geologicznej.
Dokumentacja geologiczna stanowi podstawę do tworzenia obszaru górniczego i opracowania projektów zagospodarowania złoża
ad. 2
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego
MPZP tworzy się dla obszarów funkcjonalnych - spełniających szczególne funkcje gospodarcze, społeczne, kulturalne, przyrodniczo-środowiskowe.
Teren górniczy jest takim obszarem funkcjonalnym.
Plan miejscowy uchwala rada gminy i stanowi on podstawę gospodarki gruntami (rolnicze lub budowlane) i gospodarki złożami kopalin.
Zatem tworzony jest w drodze negocjacji między samorządem gminy i przedsiębiorcą.
Projekt tego planu wymaga uzgodnienia z właściwym organem państwowego nadzoru górniczego (OUG).
ad3. Plan Zagospodarowania Złoża - PZZ
PZZ sporządza przedsiębiorca na podstawie:
dokumentacji geologicznej,
warunków określonych w koncesji,
ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.
PZZ powinien zapewniać:
ochronę złóż kopalin, w tym kopalin towarzyszących i pierwiastków śladowych występujących w złożu, zwłaszcza przez ich kompleksowe i racjonalne wykorzystanie,
prawidłowe wykorzystanie zasobów przemysłowych i ochronę zasobów pozostałych,
stosowanie technologii eksploatacji ograniczających ujemny wpływ na środowisko
ad.4 Organem koncesyjnym dla poszukiwania rozpoznawania i wydobywania kopalin ze złóż, są:
Minister właściwy do spraw środowiska.
udziela koncesji na działalność wykonywaną w odniesieniu do kopalin podstawowych wymienionych w przepisach solanek, wód leczniczych i termalnych oraz innych kopalin leczniczych zaliczonych do kopalin podstawowych
2. Wojewoda udziela koncesji na poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż w odniesieniu do pozostałych kopalin podstawowych i pospolitych nie zastrzeżonych dla kompetencji ministra do spraw środowiska lub starosty.
3. Starosta udziela koncesji na poszukiwanie rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż w odniesieniu do kopalin pospolitych, jeśli:
- obszar zamierzonej działalności nie przekroczy 2 ha,
- wydobycie kopaliny w roku kalendarzowym nie przekroczy 20 000 m3.
- działalność będzie prowadzona bez użycia materiałów wybuchowych.
Wymienione warunki muszą występować jednocześnie.
Wniosek o udzielenie koncesji powinien zawierać:
1) rodzaj i sposób prowadzenia działalności objętej koncesją;
2) przestrzeń, w granicach której ma być prowadzona ta działalność;
3) okres ważności koncesji ze wskazaniem terminu rozpoczęcia działalności;
4) inne wymagania dotyczące wykonywania działalności objętej koncesją, w szczególności w zakresie bezpieczeństwa powszechnego i ochrony środowiska.
Koncesja na poszukiwanie lub rozpoznawanie złóż kopalin, poza wymaganiami przewidzianymi powyżej, powinna ponadto określać:
1) cel, zakres, rodzaj i harmonogram prac geologicznych;
2) wymaganą dokładność rozpoznania geologicznego.
Koncesja na działalność w zakresie składowania odpadów w górotworze, w tym
w podziemnych wyrobiskach górniczych, poza wymaganiami przewidzianymi powyżej, powinna określać:
1) typ składowiska podziemnego;
2) rodzaj i ilość odpadów;
3) zakres i sposób monitorowania składowiska podziemnego;
4) zakres i termin składania informacji dotyczących składowania odpadów organowi koncesyjnemu.
Koncesja na wydobywanie kopaliny wyznacza granice obszaru górniczego i terenu górniczego.
OBSZAR GÓRNICZY - przestrzeń, w granicach której przedsiębiorca jest uprawniony do wydobywania kopaliny
TEREN GÓRNICZY - przestrzeń objęta przewidywanymi wpływami robót górniczych.
Warunki udzielenia koncesji są, zwłaszcza w zakresie gospodarki złożem, podstawowymi założeniami planu ruchu i podlegają odpowiedzialności karnej.
Warunkiem wstępnym przed opracowaniem planu ruchu jest sporządzenie przez przedsiębiorcę projektu zagospodarowania złoża.
ad5. Ruch zakładu górniczego odbywa się na podstawie planu ruchu, zgodnie z zasadami techniki górniczej. Na podstawie warunków określonych w koncesji oraz projektu zagospodarowania złoża przedsiębiorca sporządza plan ruchu
Plan ruchu zakładu górniczego określa szczegółowe przedsięwzięcia niezbędne w celu zapewnienia:
1) bezpieczeństwa powszechnego;
2) bezpieczeństwa pożarowego;
3) bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników zakładu górniczego;
4) prawidłowej i racjonalnej gospodarki złożem;
5) ochrony środowiska wraz z obiektami budowlanymi;
6) zapobiegania szkodom i ich naprawiania.
Plan ruchu powinien zawierać podstawowe dane dotyczące przedsiębiorcy i zakładu górniczego oraz określać zasady i sposób prowadzenia robót.
Plan ruchu zakładu górniczego składa się z dwóch części:
1) podstawowej — zawierającej dane dotyczące zakładu górniczego, niewymagające regularnych zmian, którą sporządza się na czas nie dłuższy niż okres ważności koncesji.
2) szczegółowej — zawierającej szczegółowe dane dotyczące ruchu zakładu górniczego oraz informacje dotyczące zasad i sposobu prowadzenia robót, którą sporządza się na okres trzech lat albo na cały planowany okres prowadzenia ruchu, jeżeli jest on krótszy.
Plan ruchu zakładu górniczego podlega zatwierdzeniu, w drodze decyzji, przez właściwy organ nadzoru górniczego po wcześniejszym wydaniu opinii przez właściwego wójta, burmistrza lub prezydenta miasta.
ad 6. Dokument bezpieczeństwa i zdrowia pracowników
Zasadniczą częścią „Dokumentu bezpieczeństwa i zdrowia pracowników„ jest ocena ryzyka zawodowego na poszczególnych stanowiskach pracy, w tym również ocena ryzyka zawodowego w związku z oddziaływaniem na pracownika czynników szkodliwych jak: pył, hałas i wibracja.
Pracownik musi być poinformowany o ryzyku zawodowym ocenionym dla jego stanowiska pracy i może wnieść uwagi
Organy nadzoru górniczego, ich rola i kompetencja
Organami nadzoru górniczego są:
1) Prezes Wyższego Urzędu Górniczego;
2) dyrektorzy okręgowych urzędów górniczych oraz specjalistycznych urzędów górniczych.
Prezes Wyższego Urzędu Górniczego w szczególności:
1) jest organem właściwym w sprawach indywidualnych, rozpatrywanych w drodze postępowania administracyjnego w zakresie wynikającym z przepisów ustawy;
2) pełni funkcję organu wyższego stopnia, w rozumieniu Kodeksu postępowania administracyjnego, w stosunku do dyrektorów okręgowych urzędów górniczych i specjalistycznych urzędów górniczych, oraz sprawuje nadzór nad ich działalnością;
3) powołuje specjalne komisje do kompleksowego opiniowania stanu rozpoznania i zwalczania zagrożeń naturalnych i technicznych w zakładach górniczych oraz zagrożeń bezpieczeństwa powszechnego, związanego z ruchem zakładu górniczego;
4) gromadzi i archiwizuje dokumentację mierniczo-geologiczną zlikwidowanych zakładów górniczych w archiwum dokumentacji mierniczo-geologicznej w Wyższym Urzędzie Górniczym oraz udostępnia tę dokumentację na zasadach i w sposób określony w odrębnych przepisach;
5) prowadzi działalność wydawniczą w odniesieniu do:
a) Dziennika Urzędowego Wyższego Urzędu Górniczego,
b) publikacji z zakresu górnictwa, w tym miesięcznika Wyższego Urzędu Górniczego „Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie”.
Prezes Wyższego Urzędu Górniczego wykonuje powyższe zadania przy pomocy Wyższego Urzędu Górniczego, działającego pod jego bezpośrednim kierownictwem.
Terenowymi organami administracji rządowej, podległymi Prezesowi Wyższego Urzędu Górniczego, są dyrektorzy okręgowych urzędów górniczych i specjalistycznych urzędów górniczych.
Dyrektorzy okręgowych urzędów górniczych i specjalistycznych urzędów górniczych działają jako organy pierwszej instancji w sprawach należących do właściwości organów nadzoru górniczego, chyba że sprawy te zostały zastrzeżone do właściwości Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego.
Organy nadzoru górniczego sprawują nadzór i kontrolę nad ruchem zakładów górniczych, a w szczególności w zakresie:
1) bezpieczeństwa i higieny pracy oraz bezpieczeństwa pożarowego;
2) ratownictwa górniczego;
3) gospodarki złożami kopalin w procesie ich wydobywania;
4) ochrony środowiska, w tym zapobiegania szkodom;
5) budowy i likwidacji zakładu górniczego, w tym rekultywacji gruntów i zagospodarowania terenów po działalności górniczej.
Organy nadzoru górniczego ponadto wydają, w drodze decyzji administracyjnej:
1) zezwolenia na oddanie do ruchu w zakładzie górniczym obiektów, maszyn i urządzeń,
2) pozwolenia na używanie środków strzałowych w zakładach górniczych;
3) zezwolenia na przechowywanie i używanie sprzętu strzałowego w zakładach górniczych.
Sposoby udostępniania złoża
Udostępnienie złoża
Do podjęcia eksploatacji konieczne jest udostępnienie złoża, czyli:
zebranie nadkładu przykrywającego złoże
uformowanie poziomów eksploatacyjnych i transportowych
Udostępnienie bezpośrednie
gdy nie zachodzi konieczność budowy specjalnego wyrobiska udostępniającego (cienka warstwa nadkładu)
Udostępnienie wkopami udostępniającymi
w przypadku zagospodarowania złóż przykrytych nadkładem oraz złóż o dużej miąższości wymagającej wykształcenia odpowiedniej ilości pięter eksploatacyjnych
Wkopy udostępniające zewnętrzne
stosowane na ogół przy udostępnianiu płycej zalegających złóż nie wymagających wykonania większych robót ziemnych w okresie udostępnienia.
Wkopy udostępniające wewnętrzne
buduje się przy udostępnianiu złóż głęboko zalegających, wymagających przygotowania wielu pięter nadkładowych i eksploatacyjnych
Udostępnienie wyrobiskami podziemnymi
prowadzone na ogół równolegle z udostępnieniem odkrywkowym i ma na celu przeważnie przygotowanie dróg transportowych
Wymień elementy procesu technologicznego, opisz jeden z wybranych
Na proces technologiczny kopalni odkrywkowej składają się:
operacje główne tj urabianie, transport, przeróbka i zwałowanie.
Urabianie - odspajanie skały (nadkładu lub złoża )od calizny. Przedmiotowe odspajanie w zależności od eksploatowanego złoża może odbywać się za pomocą maszyn tj. koparek jedno lub wielo naczyniowych, zgarniaków, oraz za pomocą materiałów wybuchowych
Transport - przemieszczanie nadkładu z wyrobiska na zwałowisko i kopaliny użytecznej do zakładu przeróbczego lub na składowisko. Ze względu na sposób odstawy urobku transport możemy podzielić na:
Przerzutowy
Okrężny
Kombinowany (przerzutowy i okrężny
Ze względu na rodzaj maszyn i urządzeń transport dzielimy na:
Oponowy,
Szynowy
Taśmowy
Przeróbka -zbiór operacji zmierzających do oddzielenia składników użytecznych złoża od składników nieużytecznych lub zróżnicowania cech nadawy pod względem wielkości ziaren. Na proces przeróbczy składają się następujące operacje:
Rozdrabnianie,
Przesiewanie,
Wzbogacanie,
Rafinacja,
Wytop,
Wypalanie
Zwałowanie - planowe rozmieszczenie nadkładu oraz odpadów przeróbczych.
Zwałowanie możemy podzielić na:
Zewnętrzne,
Wewnętrzne,
Mechaniczne,
Hydrauliczne,
Cykliczne,
Ciągłe
operacje pomocnicze tj odwadnianie i rekultywacja
a. Odwadnianie jest to odprowadzenie wody z górotworu lub powierzchni wyrobiska odkrywkowego w celu eliminacji zagrożeń wodnych lub dla poprawy jakości kopaliny
(np. w celu zmniejszenia wilgotności). Są to zatem czynności związane z obniżeniem poziomu zwierciadła wód podziemnych. Jest to niezbędny element procesu technologicznego, który umożliwia eksploatację złoża. Rozróżniamy odwadnianie powierzchniowe i wgłębne.
Odwadnianie powierzchniowe to ujmowanie i odprowadzanie wód powierzchniowych i podziemnych za pomocą urządzeń odwadniających znajdujących się na powierzchni. Głównymi elementami takiego odwodnienia powierzchniowego odkrywki są:
rowy ziemne
rowy korytkowe
rowy betonowe wraz z piaskownikami
sprowadzenia rurowe
pompownie.
Podstawowym elementem w odwodnieniu powierzchniowym, który ulega ciągłym ewolucjom są nowoczesne pompownie głównego odwadniania.
Odwadnianie wgłębne to ujmowanie i odprowadzanie wód powierzchniowych
i podziemnych za pomocą studni, otworów drenażowych i urządzeń odwadniających znajdujących się pod ziemią. Odwadnianie wgłębne polega na wykonaniu i późniejszej eksploatacji studni odwadniających rozmieszczonych w odpowiednich barierach
o odmiennych funkcjach i zadaniach.
b. Rekultywacja - przywrócenie terenom i gruntom zajętym przez górnictwo ich pierwotnego użytkowania a jeżeli to jest niemożliwe nadanie im nowych cech służących środowisku i ludziom. Charakterystyczne kierunki rekultywacji i zagospodarowania:
Rolny,
Leśny,
Terenów użytków ekologicznych (leśno-wodny),
wodny
Na czym polega flotacja
Flotacja jest jedną z metod wzbogacania stosowaną do rozdziału bardzo drobnych ziarn mineralnych. Proces flotacji przeprowadza się w zawiesinie wodnej drobno zmielonego surowca mineralnego i polega na selektywnym przyczepianiu się rozpraszanych w tej zawiesinie pęcherzyków powietrza do wybranych ziarn mineralnych. Powstający agregat pęcherzyk powietrza - ziarno jest lżejszy od wody i wypływa na powierzchnię zawiesiny skąd może być zebrany w postaci piany. W większości przypadków używane są dodatki, mające na celu polepszeniu efektywność flotacji. Powszechnie stosowane są spieniacze, zbieracze, regulatory pH.
Flotacja jest stosowana powszechnie do wzbogacania wszelkich surowców mineralnych, w których dla uwolnienia minerału użytecznego wymagane jest rozdrobienie nadawy do ziaren o wielkości mniejszej od około 0.3-0.1mm. W przypadku ziaren węgli kamiennych uziarnienie to może być grubsze tj. <0.5mm a nawet <1mm. Metodą flotacji wzbogaca się miliony megagramów wszelkich surowców mineralnych np. 80-90% wydobywanych w świecie rud metali nieżelaznych.
Kryteria bilansowości
Kryteria bilansowości - jest to zespól cech, jakimi powinno się charakteryzować złoże aby mogło być przedmiotem eksploatacji.
Kryteria są w postaci opisowej lub liczbowej (ilościowej).
Kryteria opisowe - położenie, zagospodarowanie terenu, rodzaj kopaliny, górniczo - geologiczne warunki eksploatacji itp. decydujące o możliwości eksploatacji, o jej opłacalności bądź możliwości zużytkowania kopaliny.
Kryteria liczbowe - dotyczą parametrów złoża, których wielkość decyduje o technicznej i ekonomicznej możliwości eksploatacji i użytkowania kopaliny. Zatem można wyróżnić kryteria techniczne i ekonomiczne.
Ważniejsze kryteria liczbowe to: głębokość występowania, miąższość, zawartość składników użytecznych i szkodliwych, zasobność, wielkość dopływu wody, stosunek miąższości nakładu do miąższości złoża (N/Z).
Kryteria ekonomiczne są wyprowadzane z założenia ze eksploatacja powinna być ekonomicznie uzasadniona. Decydują o tym czynniki ogólnoekonomiczne (np. ceny surowców), jak i polityczne i socjalne. Nie ma zatem ogólnie obowiązujących zasad obliczania tych kryteriów.
Z rachunku ekonomicznego wyprowadza się dwa rodzaje kryteriów; średnich wartości zasobów i parametrów w złożu i wartości brzeżnych (min. lub maksymalnych na granicy złoża bilansowego).
Urabianie koparkami wielonaczyniowymi
Koparki wielonaczyniowe stosuje się najczęściej do urabiania skał sypkich lub mało zwięzłych w tych kopalniach odkr, w których wymagana jest duża koncentracja robót.
Wyróżniamy koparki: kołowe i łańcuchowe
Rozróżnia się dwa systemy wybierania:
ścianowy - polega na wybieraniu złoża lub urabianiu nakładu na całej długości poziomu i na całej wys czoła przodku. Najczęściej stosuje się kop łańcuchowe z podwoziem szynowym
zabierkowy - polega na wybieraniu złoża lub urabianiu nakładu równoległymi pasami na cała wys czoła przodku. Przy tym urabianiu koparka zatrzymuje się na kolejnych stanowiskach roboczych i urabia przodek w zasięgu wysięgnika. Stosowany w przypadku koparek kołowych na podwoziu gąsienicowym lub kroczącym.
Systemy i sposoby pracy koparek wielonaczyniowych
Koparki kołowe mogą pracować w następujący sposób:
- systemy eksploatacji: równoległy i wachlarzowy,
- systemy wybierania: zabierkowy blokiem pełnym lub zwężonym lub czołowo-bocznym, co ma miejsce przy eksploatacji selektywnej węgla brunatnego w przypadku występowania pięter mieszanych w strukturze przestrzennej wyrobiska odkrywkowego,
- sposoby pracy: wiórem poziomym, pionowym lub mieszanym.
Koparki łańcuchowe pracować mogą w równoległych wachlarzowych systemach eksploatacji oraz ścianowych i wachlarzowych systemach wybierania. W ramach tego mogą pracować na dwa sposoby: ze stałym i zmiennym nachyleniem wysięgnika.
Urabianie koparkami jednonaczyniowymi
Koparki jednonaczyniowe są maszynami przeznaczonymi do urabiania sakał kopaniem z jednoczesnym ich załadunkiem na srodki transportu ciągłego lub przerywanego wzglednie z przerzutem na zwał.
Urabianie bez transportowe prowadzi się w przypadkach
- przy zwałowaniu wewnętrznym w układzie beztransportowym
- przy pracy na tymczasowy zawał w kopalinie podstawowej lub nadkładzie
Podział koparek jednonaczyniowych:
Według konstrukcji naczynia:
- łyżkowe,
- zgarniakowe,
- chwytakowe,
- z osprzętem ładowarkowym,
- uniwersalne.
Według sposobu pracy:
- przedsiębierne,
- podsiębierne,
- do urabiania nadpoziomowego,
- do urabiania podpoziomowego,
- do urabiania nad- i podpoziomowego.
Według sposobu przeniesienia napędu na osprzęt:
- z osprzętem linowym,
- hydrauliczne (za pomocą siłowników hydraulicznych).
Według rodzaju podwozia:
- kołowe,
- szynowe,
- gąsienicowe,
- kroczące,
- na pontonach pływających.
Według zastosowania:
- do robót ziemnych (budowlane) - Vn=0,15-2,5m3, na podwoziu gąsienicowym i kołowym. Większe jednostki - jako maszyny podstawowe w górnictwie surowców skalnych, koparki uniwersalne,
- odkrywkowe - Vn=3-8m3, na podwoziu gąsienicowym, do pracy w warunkach eksploatacji,
- nadkładowe - Vn=4-137m3, na podwoziu gąsienicowym, stosowane jako maszyny podstawowe w nadkładzie,
- zgarniakowe - Vn=4-168m3, na podwoziu kroczącym, o przedłużonych wysięgnikach.
Wydajności maszyn:
teoretyczna: Qt = 60*qu*nt m3/h
q - pojemnośc łyżki
nt - liczba cykli roboczych
techniczna: Qtech = Qt * kn/kt m3/h
kn - wsp napełnienia łyżki
kt - wsp urobku w łyżce
rzeczywista: Qrzecz = Qtech*kc m3/h
kc - wsp wykorzystania czasu pracy
liczba zaczerpnięć koparki w ciągu minuty
ne = 60/tck*kct m3/h
tck - teoret czas jednostkowego cyklu przyjmowany wg danych katalogowych
kct - wsp uwzglednieniający wpływ kategorii skał na liczbę cykli koparki
Urządzennia do kruszenia surowców skalnych:
Kruszarki:
- kruszarki szczękowe
z dolnym zawieszeniem szczęki ruchomej (typu Dodge)
z górnym zawieszeniem szczęki ruchomej
kruszarki szczękowe dwurozporowe (typu Blake)
kruszarki szczękowe jednorozporowe (typu Dalton)
inne specjalnej konstrukcji (np. Rotex, szczękowe udarowe itp)
kruszarki stożkowe
- stożkach przeciwzbieżnych
- stożkach wspołbieżnych
z wałem nieruchomym
kruszarki walcowe
kruszarki uderzeniowe
kruszarki młotkowe
kruszarki bijakowe (udarowe)
z wałem pionowym (kubizery)- z ang. VSI
kruszarki można podzielic na cztery grupy :
1 do kruszenia grubego
a. łamacze szczękowe
b. wirujące kruszarki wrzecionowate
2 do kruszenia średniego
a. stozkowe
b. walcowe
3 do kruszenia miałkiego
a. młyny kulowe i rurowe
b. bieguny
c. pulweryzatory
d. dezyntegratory
4 do kruszenia specjalnego
a. młyny zębate
b. młyny udarowe
Zwałowarki w kopalniach węgla brunatnego:
Dla potrzeb górnicwa odkrywkowego produkowane są zwałowarki:
szynowe, łańcuchowe jedno i dwu zespołowe
kroczące, taśmowe dwuzespołowe
gąsienicowe, taśmowe jedno i dwuzespołowe
Rodzaje przesiewaczy
I.Sitowe
1.bębnowe
2.płaskie
A.wahadłowe
B.ze wzbudzeniem sit
C.wibracyjne
-rezonansowe
-nadrezonansowe
II.rusztowe
1.stałe
2.ruchome
A.z rusztowinami wahadłowymi
B.z rusztowinami obrotowymi
C.wibracyjne
Zasoby złoża:
zasoby geologiczne bilansowe są ilością kopaliny w granicach złoża (w tysiącach ton, tysiącach metrów sześciennych lub milionach metrów sześciennych), której jakość odpowiada aktualnym kryteriom gospodarczego wykorzystania, a złoże spełnia kryteria geologiczno-górnicze bilansowości umożliwiające eksploatację;
zasoby pozabilansowe - kopalina, która nie spełnia kryteriów bilansowości, znajduje się w pozabilansowych warunkach geologiczno-górniczych, lecz ewentualnie w przyszłości może być gospodarczo wykorzystana;
zasoby przemysłowe - część zasobów bilansowych która przeznaczona jest do eksploatacji w projekcie zagospodarowania złoża;
zasoby nieprzemysłowe - część zasobów geologicznych, które określone są w projekcie zagospodarowania złoża jako niemożliwe do wydobycia.