Techniki relaksacyjne to sposoby na wyładowanie stresu lub nadmiaru emocji na drodze odpowiednich ćwiczeń fizycznych i psychicznych. W dzisiejszych czasach nie da się uniknąć sytuacji, w których psychika człowieka jest obciążona - ilość tzw. stresorów (czynników będących źródłem napięcia psychicznego), na którą jesteśmy narażeni, jest wielokrotnie wyższa, niż naszych przodków sprzed dwustu lat. Powodem tego jest nowoczesny styl życia, codzienna rywalizacja w miejscach praca, zjawisko tzw. “wyścigu szczurów” i in. Długotrwałe narażenie człowieka na stres z czasem odbija się bardzo niekorzystnie na stanie jego zdrowia - pojawiają się dolegliwości trawienne, np. wrzody żołądka, związane z nadkwaśnością, choroby układu nerwowego, czy wreszcie choroby psychiczne (depresje i nerwice). Dlatego ważnym zagadnieniem wydaje się dziś odpowiedni sposób wyładowania negatywnych uczuć, który jednocześnie nie będzie równie lub bardziej szkodliwy dla naszego zdrowia.

Techniki relaksacyjne nie są psychoterapią w ścisłym znaczeniu, jednak są często wykorzystywaną metodą, zwłaszcza w terapii behawioralnej. Ich celem jest uzyskanie stanu relaksu, a zatem opanowanie wegetatywnych objawów lęku i uzyskanie odprężenia psychicznego. Techniki relaksacyjne nie pozwalają rozwiązywać wewnętrznych konfliktów, jednak pomagają zredukować stres i pomagają uzyskać przekonanie o możliwości zapanowania nad reakcjami własnego organizmu. Regularnie stosowane stają się dobrą ochroną przed nieustannym napięciem emocjonalnym. W większości zaburzeń mogą pełnić jedynie funkcję pomocniczą w stosunku do psychoterapii. Pomoc taka może się jednak okazać bardzo istotna. W niektórych odmianach zaburzeń nerwicowych (samoistnie przemijających) mogą być główną metodą pomocy pozwalającą na uzyskanie poprawy samopoczucia. Ich częstą zaletą jest możliwość samodzielnego stosowania.

Klasyczne metody relaksu

• Metody globalne - oparte na koncepcjach osobowości człowieka jako całości i na oddziaływaniu psychoterapeutycznym (trening Schultza)

• Metody analityczne - oparte na rozluźnianiu kolejno poszczególnych grup mięśniowych aż do uzyskania pełnego stanu odprężenia psychofizycznego (trening Jacobsona)

• Metody fizjoterapeutyczne lub intuicyjne - związane z odkrywaniem możliwości własnego ciała i uczeniem się osiągania z minimalnych wysiłków maksymalnych wyników (medytacje)

Trening Autogenny Schultza 

Polega na sugerowaniu sobie odczuć ciężkości i ciepła, które to mają pojawiać się w kolejnych partiach naszego ciała. Odczucia ciepła i ciężkości są charakterystyczne dla stanu relaksu, a Schultz opracował swoją metodę na bazie doświadczeń z hipnozą, w których zauważył, że te właśnie odczucia powtarzają się u wielu jego pacjentów.

Metoda Jacobsona 

Polega na napinaniu a następnie rozluźnianiu kolejnych partii mięśni w naszym ciele. Element fizycznego napięcia jest tu ważny - chodzi o to by w pełni poczuć stan napięcia, w pełni go sobie uświadomić. Na początkowych etapach treningu można wręcz zaciskać pięści czy wykrzywiać twarz w groteskowych grymasach. W miarę praktyki zazwyczaj stajemy się bardziej świadomi swojego ciała i wystarcza delikatniejsze naprężenie. Łatwiej jest głęboko rozluźnić dowolny mięsień, jeśli wcześniej go świadomie napniemy powyżej „normalnego poziomu”.

Masaż relaksacyjny

Taki rodzaj masażu odbywa się najczęściej przy ulubionej muzyce i przy użyciu olejków eterycznych. I to jest główny element relaksacyjny. Poza tym masaż odbywa się jak normalny masaż, który ma zbawienne działanie na nasz organizm. Likwiduje stres, napięcie mięśni, mimowolnie poddajemy się pod dotykiem rąk specjalisty. Opada z nas cały codzienny stres. Pobudza się układ krążenia, a więc usprawnia praca serca. Po takim masażu na pewno będziemy spali jak małe dzieci. Kiedy nasze mięśnie są sztywne i twarde, to znak, że jesteśmy pod wpływem dużego stresu i zebrał się w naszych mięśniach. Wtedy najlepszy jest masaż. Przynosi natychmiastową ulgę w odróżnieniu od tabletek przeciwbólowych. Poza tym jest bezbolesny i bezpieczny niezależnie od wieku, płci czy przebytych chorób. Masaże są przepisywane w ośrodkach zdrowia, jak i wykonywane w gabinetach SPA. W rękach specjalisty poczujemy się jak nowonarodzeni. Niestety, nie zrobimy go sobie sami, dlatego musimy poprosić o pomoc bliską osobę albo udać się na specjalny seans.

Muzykoterapia

Słuchając ulubionej muzyki odprężamy się najlepiej. Kiedy jesteśmy zmuszani do słuchania muzyki, której nie lubimy, będziemy wręcz bardzo zmęczeni. Ulubiona muzyka zazwyczaj kojarzy nam się z przyjemnymi sytuacjami z naszego życia, towarzyszą jej miłe wspomnienia. Muzyka jest wszędzie: w samochodzie, w domu, w pracy, w sklepie, w kinie. Przy ulubionych rytmach odpoczywamy, uśmiechamy się, zapominamy o problemach i oddajemy się przyjemności. Dzięki muzyce poznajemy ludzi, łatwiej jest nam nawiązywać kontakty, otwieramy się na innych ze swoimi myślami i uczuciami. Nic dziwnego, że tyle osób w weekend udaje się do dyskoteki lub na koncert, aby odreagować stres z całego tygodnia. Zapewne życie bez muzyki byłoby szare i smutne, a my wiecznie zmęczeni i przygnębieni. Nie musimy nikogo prosić o pomoc, sami możemy się rozweselić. Więc każdy dzień powinniśmy zaczynać od włączenia ulubionej płyty i skumulowania w sobie mnóstwa pozytywnej energii.

Aromaterapia

Dla jednego może to być zapach wanilii, lasu, morza, kwiatów, a dla innego zapach szarlotki lub makowca. Są takie zapachy, który przywołują wspomnienia, na których myśl czujemy się lepiej. Przypominamy sobie ciepło domowego ogniska, bliskość ukochanej osoby, jej zapach jest nam bliski i jedyny. Każdy ma swój wyjątkowy zapach, który powodujemy, że wciągamy powietrze, zamykamy oczy, unosimy głowę i zastygamy z delikatnym uśmiechem na ustach. Ważne, by zapach nas ukoił, odprężył, a nie rozdrażniał. Najlepsze działanie mają kąpiele aromatyczne. Wtedy możemy się zrelaksować w samotności, pluskając w ciepłej wodzie pełnej zapachu i piany. Wystarczy 20 minut, aby kompletnie zmienił się humor i nastawienie do świata i życia. Ciężkie i mocne zapachy tylko zmęczą tych, co lubią delikatną woń.

Relaks za pomocą kolorów

Kolory poprawiają samopoczucie. Zauważmy, że osoby, które noszą czarne czy ciemne ubrania są raczej smutne, przygnębione i pozbawione energii. Natomiast, ci, którzy pozwalają kolorom zapanować nad swoim strojem, są zazwyczaj osobami uśmiechniętymi, pogodnymi. My także wolimy osoby, których ubranie ma przyjemniejsze barwy. Z tego też względu zaleca się jesienią, gdy dopada nas depresja z powodu braku słońca, Zajadać się kolorowymi cytrusami. Żółty i pomarańczowy budzi uśmiech. Można się też skusić na mrożone truskawki o smaku lata. Ich barwy i owocowy smak na pewno pomoże w walce ze złym samopoczuciem. Nie zapominajmy także o kolorowym szaliku i czapce!

Refleksologia

Główne punkty znajdują się na twarzy, dłoniach i stopach. Każdy punkt odpowiada określonemu organowi wewnętrznemu. Dotyk wykwalifikowanej osoby pozwoli nas uzdrowić i wyleczyć z różnych chorób. Pozwoli również odprężyć się i zmniejszyć napięcie, które źle wpływa na nasze zdrowie.

Refleksologia pomoże nam skoncentrować się na naszych myślach, a profesjonalna osoba będzie pracować na nasze dobre zdrowie. Specjalista w porę może ostrzec nas o chorobie, która może się u nas pojawić i pomoże nam się przed nią uchronić. Poczujemy się senni, a może nawet uda się nam zasnąć podczas takiego zabiegu. Ważne, aby powtarzać takie zabiegi. Wtedy nasz organizm będzie wiedział, że to jest czas tylko na relaks i będzie się tego domagał. Możemy również spróbować nauczyć się takiego masażu sami z książek dostępnych w specjalistycznych księgarniach. Poddajmy się naturalnemu zabiegowi i poprawmy nasze samopoczucie.

Choreoterapia

W każdym wieku możemy zacząć tańczyć. Na zajęciach z choreoterapii nie potrzebne są umiejętności profesjonalnego tańca, ważne jest z kolei, aby dobrze się bawić tańcem. Bo to poprzez taniec można pokazać wszystkie swoje uczucia, od agresji, furii, złości, do radości, szczęścia, miłości. Wystarczy tylko włączyć muzykę i zacząć się ruszać, improwizować. Aby czuć się jak najlepiej, trzeba ruszać się tak, jak dyktuje ciało, nie narzucać sobie sztywnych ruchów. Takie zasady panują na dyskotece - każdy rusza się w inny sposób i wszyscy są szczęśliwi. Zajęcia taneczne są również ważne dla starszych osób, które są samotne, mają problemy z nawiązaniem kontaktów, albo nigdzie nie wychodzą i nie mają kontaktu ze światem. Dla nich sam taniec nie jest najważniejszy, ale to, że spotykają się w grupie, że mogą porozmawiać przy okazji ucząc się łatwych kroków. Taniec zbliża i jest najtańszą formą relaksu, wymaga tylko chęci.

Aromaterapia

Leczenie zapachami ma nie tylko szerokie zastosowanie w medycynie niekonwencjonalnej i refleksologii, ale także w naszym codziennym życiu. Gdy czujemy zapach gorącej tradycyjnie przyrządzonej czekolady, od razu czujemy się lepiej. Kobiety wiedzą o przyjemnych zapachach bardzo wiele, w końcu mają bzika na punkcie perfum. Powszechnie wiadomo, że zapachy owoców cytrusowych czy to świeżych czy też zamkniętych w żelach pod prysznic czy balsamach do ciała, działają pobudzająco. Najlepiej już z samego rana zaserwować sobie dawkę tego typu zapachów, by świeżość i energia obudziła nas na dzień dobry. Zapach lawendy, konwalii czy magnolii działa uspokajająco i relaksująco. Wszystkie piękne zapachy sprawiają, że człowiek zaczyna myśleć pozytywnie i widzieć świat w ładniejszych, jaśniejszych kolorach.

Joga

Joga zachowuje jedność między naszym ciałem i wnętrzem, jednocześnie uzdrawia nasz organizm i psychiczny stan zdrowia. Można zauważyć kompletną przemianę psychiczną osób, które do tej pory miały problemy ze sobą, wymagającym otoczeniem, dużo płakały, były smutne i zamknięte w sobie. Wystarczy kilka godzin, aby stały się bardziej ufne, zaczęły nawiązywać kontakty, same podchodziły, aby zacząć rozmowę. Sami osobiście nie musimy zauważyć, jak szybko ćwiczenia dają efekt, ale powie nam to każdy, kto nas zna i często nas spotyka. Ważne jest, by ćwicząc myśleć o tym, co dzieje się z naszym ciałem, jak pracują mięśnie, ale i o tym, co dzieje się w naszej psychice, czego się uczymy. W odważniejszych i trudniejszych pozach jogi uczymy się wytrzymałości, wytrwałości w dążeniu do celu, pokonywania swoich słabości, pokonywania przeszkód i cierpliwości. Joga wymaga koncentracji. Tego musimy nauczyć się na początku. Jeśli pokonamy trudności, które nas blokują przed wykonaniem pozy, nauczymy się pokonywać trudności w codziennym życiu.

Wizualizacja

To kolejny sposób na wyciszenie i pozytywne programowanie mózgu, umysłu. Podobno możemy w realnym życiu zrobić to, co jesteśmy w stanie sobie wyobrazić. Wiesz już, że mózg reaguje na twoje myśli i wyobrażenia tak samo, jak na tzw. realną rzeczywistość. 

Technika ta oddaje nieocenione usługi jako metoda relaksu, ale także w wielu innych dziedzinach. Trening wizualizacji jako technika relaksacyjna nie jest niczym innym jak wyobrażaniem sobie przyjemnych, dających odprężenie miejsc. Jeśli jednak sesję wyobraźni poprzedzimy relaksem, będziemy ją uprawiać regularnie, szybko okaże się, że nasze wyobrażenia staną się coraz bardziej wyraziste. Po pewnym czasie to, co pojawi się w wyobraźni, zobaczymy równie wyraźnie jak oglądane na co dzień przedmioty. Po pewnym czasie do wizji mogą się dołączyć także odgłosy a nawet bodźce dotykowe i węchowe.

Treść wyobrażeń powinna być zindywidualizowana - każdy musi przebywać w takim miejscu, które daje mu największe odprężenie. Warto jednak pamiętać, że największy relaks najczęściej daje wyobrażanie sobie przebywania na łonie natury w samotności - bez obecności innych ludzi.

Mózg człowieka, choć zareaguje na treść wyobrażeń, nigdy ostatecznie nie pomyli ich z rzeczywistością i nie będzie pod ich wpływem samodzielnie wytwarzać halucynacji.

Istnieje wiele metod na to, aby się zrelaksować. Aby skutecznie pokonać stres i napięcie psychiczne, spędźmy czas, tak jak tego chcemy. Nie pozwólmy sobie wszystkiego narzucać. Każdy lubi coś innego. Spacer z psem, pogawędka na ławce z sąsiadem, wyjście na kawę z przyjaciółką, zakupy z koleżankami, seans filmowy z ukochanym. Zróbmy to, na co mamy ochotę. Mamy prawo być szczęśliwi i zróbmy coś, aby tak było. Zostawmy pracę w biurze, brudne naczynia w zlewie, pranie w pralce. Włączmy muzykę, połóżmy się na parę minut, pobawmy się z kotem. Nie zawsze życie musi biec w najszybszym tempie. Zwolnijmy czasem. Znajdźmy czas dla bliskich, porozmawiajmy z dziećmi, nauczmy się słuchać. Zwierzmy się komuś zaufanemu z kłopotów, może pomoże znaleźć nam rozwiązanie, spojrzeć na problem z innej perspektywy. Nie zamykajmy się w sobie. Uprawiajmy sporty, najlepiej grupowe i na dworze, bo dotlenimy organizm i powygłupiamy się w towarzystwie. Dbajmy o zdrowie, nie dajmy się zwariować.

- 6 -

---