zoologia, Podstawy wiedzy o przyrodzie, pedagogika, wykłady, 1 rok, Podstawy wiedzy o przyrodzie, ćwiczenia, zoologia, 1 rok


  1. MAŁŻE

TYP: mięczaki

GROMADA: małże

ŚRODOWISKO:

wody morskie lub słodkie;

żyją w mule, na dnie, mogą leżeć pod piaskiem swobodnie lub przyczepiać się do podłoża, tworzą kolonie- oblepiają wszystko, mogą skakać po dnie, pływać otwierając się i zamykając

MORFOLOGIA:

- muszla od zewnątrz: wierzchołek, więzadło; od wewnątrz: warstwa perłowa, porcelanowa, konchiolinowa

- noga: gruczoł bisiorowy

- syfon wpustowy, syfon wypustowy

ODŻYWIANIE:

filtrują, czyszczą wodę wychwytując plankton- pożywiają się otwierając muszlę;

w pewnym etapie życia (stadium glochidium) są pasożytami ryb

FUNKCJA EKOLOGICZNA:

- czyszczą wodę

- są pokarmem np. na wyder

- tworzą perły z piasku

CYKL ROZWOJOWY:

- są rozdzielnopłciowe lub obojnacze (zapłodnienie krzyżowe)

- zapłodnienie: zewnętrzne

- rozwój złożony

- jajorodność

Stadia rozwoju:

trochofora ( u małż słonowodnych)--> veliger

glochidium (u małż słodkowodnych)

SYSTEMATYKA:

Gatunki morskie:

- rogowiec bałtycki

- sercówka jadalna

- małgiew piaskołaz

- omułek jadalny

Gatunki słodkowodne:

- skójka

- szczeżuja

- racicznica zmienna

  1. ŚLIMAKI

TYP: mięczaki

GROMADA: ślimaki

ŚRODOWISKO:

- lądowe: cmentarze, ogrody, rowy

- wodne: stawy, sadzawki, jeziora

MORFOLOGIA:

- muszla: wierzchołek, zwój; skrętka: wierzchołek, szew, skręt, ostatni skręt: otwór, warga

- noga, podeszwa

- głowa: paszcza (w paszczy tarka), otwór płciowy, otwór oddechowy, dwie pary czułek

ODŻYWIANIE:

- wodne żywią się glonami, roślinami wodnymi- zeskrobują je z kamieni

- lądowe: roślinożerne lub padlinożerne, niewiele jest gatunków drapieżnych- zastawiają pułapki ze śluzu na owady

FUNKCJA EKOLOGICZNA:

- pokarm dla ptaków, ssaków itd.

- oczyszczają lasy, zbiorniki wodne

- niszczą rośliny

inne: pokarm dla człowieka, wytwarzanie ozdób, biżuterii z muszli

ROZMNAŻANIE:

Skrzelodyszne (wodne, prócz błotniarki i zatoczka)

- rozdzielnopłciowe

- jajorodność

- rozwój złożony: trochofora --> veliger --> ślimak dorosły

Płucodyszne (lądowe + błotniarka i zatoczek)

- obojnaki

- zapłodnienie krzyżowe- przekazują sobie wzajemnie spermofor

- kopulacja

- jajorodne

- rozwój prosty

SYSTEMATYKA:

Nagie:

- ślinik

- pomrów

Muszelkowe:

- wodne: błotniarka, żyworódka, zatoczek

- lądowe: ślimak przydrożny, ślimak zaroślowy, zaroślarka, wstężyk: gajowy, ogrodowy

  1. RAKI:

TYP: stawonogi

GROMADA: skorupiaki

RODZINA: raki

ŚRODOWISKO:

jeziora, stawy, bajora, rzeki; rak błotny i pręgowaty może żyć w wodach słonawych

MORFOLOGIA:

- głowotułów (pokryty chitynowym pancerzem): dwie pary czułek, rostrum, bruzdy zaoczne, oczy, bruzda karkowa, bruzdy skrzelowe, 8 par odnóży głowowych i gębowych, 5 par odnóży tułowiowych

- pleon (odwłok): wyrostek skrzydlaty, telson, 6 par odnóży odwłokowych

ODŻYWIANIE:

glony, moczarka, modrest wodny, padlina -„sanitariusze wód”

FUNKCJA EKOLOGICZNA:

- oczyszczanie wód

- rak błotny i szlachetny- identyfikatory czystych wód

ROZMNAŻANIE:

Dymorfizm płciowy: U samców dwie pierwsze pary odnóży odwłokowych to rynienki- narząd kopulacyjny. U samic go nie ma.

- rozdzielnopłciowe

- jajorodne

- zapłodnienie zewnętrzne (bez kopulacji)- samiec składa spermatofory na odwłok samicy, ona składa jaja, które nosi przyklejone do odnóży pod podwiniętym ogonem

- rozwój prosty

- wzrost skokowy (od wylinki do wylinki)

SYSTEMATYKA:

- rak szlachetny

- rak błotny

- rak pręgowaty (amerykański)

- rak sygnałowy (szwedzki)

  1. OWADY

TYP: stawonogi

GROMADA: owady

ŚRODOWISKO:

ląd, woda- wszystkie biotopy

MORFOLOGIA:

- głowa: aparat gębowy- głaszczki, czułki, przyoczka, żuwaczki, oczy złożone

- tułów- 3 części, skrzydła przednie i tylnie, 3 pary odnóży

- odwłok- 11 części, przetchlinki, przysadki (telson)

Aparaty gębowe:

- gryzący

- kłująco-ssący

- ssący

- liżący

- gryząco-liżący

Odnóża:

- kroczne

- skoczne

- pływne

- grzebiące

- chwytne

ODŻYWIANIE:

- soki z tkanek roślinnych

- soki roślin uprawnych

- krew

- pył i nektar kwiatowy

- martwa materia organiczna

- nasiona zbóż

- odchody zwierząt

- padlina

- opadłe liście

- inne owady, drobne bezkręgowce

- glony

- sierść, wełna

FUNKCJA EKOLOGICZNA:

- zapylanie roślin

- rozkład obumarłych szczątek organicznych

- funkcja glebotwórcza

pozostałe: pokarm dla innych zwierząt, wytwarzanie miodu i wosku

ujemne: niszczenie upraw, przenoszenie drobnoustrojów

ROZMNAŻANIE:

- rozdzielnopłciowe

- kopulacja

- zapłodnienie wewnętrzne

- jajorodność (+ formy jajożyworodne)

- rozwój złożony:

Przeobrażenie niezupełne: jajo --> larwa --> imago (dorosła forma osobnicza

Przeobrażenie zupełne: jajo --> larwa --> poczwarka --> imago

Typy larw: czerw, pędrak, larwa kaploidalna, gąsienica

SYSTEMATYKA (rzędy): ważki, prostoskrzydłe, chrząszcze, motyle, muchówki, błonkówki, pluskwiaki równiskrzydłe, pluskwiaki różniskrzydłe

  1. PAJĘCZAKI

TYP: stawonogi

GROMADA: pajęczaki

RZĄD: pająki, kosarze, roztocza, zaleszczotki

ŚRODOWISKO:

-pająki- żyją wszędzie, budują pajęczynę

-kosarze- pod kamieniami, murami, kawałkami drewna

-roztocza- w kołdrze, ubraniach, kurzu domowym

-zaleszczotki- pod korą, w mchu, starych książkach

MORFOLOGIA:

Pająk:

- głowotułów: oczy dzienne i nocne, nogogłaszczki (+ wyrostek do żucia, narząd kopulacyjny samców), szczękoczułki, odnóża kroczne (4 pary)

- odwłok: przetchlinki, otwór płciowy samicy, kądziołki (narządy pszenne), odbyt

Roztocza:

- głowa (gnatosoma)- szczękoczułki, oczy

- metapodosoma: pierwsza i druga para odnóży

- metapodosoma: trzecia i czwarta para odnóży

- opistosoma- „ogon”

włosy dotykowe

Zaleszczotek:

- nogogłaszczki (szczypce)

- szczękoczułki

- odnóża kroczne

- oczy

- odwłok

Kosarz:

- głowotułów zrośnięty z odwłokiem

- szczękoczułki

- nogogłaszczki

- oczy

- cztery pary odnóży

ODŻYWIANIE:

Pająki: tworzenie pajęczyn, w które łapie ofiarę (owady), tworzy kokon, wprowadza jad i wysysa wnętrze (trawienie zewnętrzne)

Kosarze: nie robi pajęczyny, żywi się żywymi lub martwymi owadami, gnijącymi roślinami- skacze na ofiarę lub wagi na zapach (trawienie zewnętrzne)

Roztocza: żywią się naskórkiem, krwią, wysysają soki z roślin, pasożytują

Zaleszczotki: żywią się drobnymi owadami i roztoczami

FUNKCJA EKOLOGICZNA:

- wyłapywanie owadów

- czyściciele domów

- zaleszczotki pełnią funkcję ekologiczną w bibliotekach

- kleszcze przenoszą choroby

ROZMNAŻANIE:

Pająki: rozdzielnopłciowe, zapłodnienie wewnętrzne, kopulacja, jajorodne, wzrost skokowy, rozwój prosty; samica jest kanibalem; „babie lato”

Kosarze: samica składa jaja do ziemi...- podobnie jak u pająków

Roztocza: rozwój złożony- jaja --> larwa --> nimfa (protonimfa, deuteronimfa) --> postać dorosła

SYSTEMATYKA:

pająki- pająk topik

roztocza- kleszcz psi, świerzbowiec

zaleszczotki- zaleszczotek pospolity

kosarze- kosarz pospoli

6. RYBY

TYP: kręgowce

GROMADA: ryby

ŚRODOWISKO:

wody słodkie i słone

MORFOLOGIA:

- głowa: oko, otwór gębowy, wargi, nozdrza, język kostny, wąsy, pokrywa skrzelowa

- tułów: płetwy piersiowe, brzuszne, grzbietowa, linia boczna

- ogon: płetwa tłuszczowa, ogonowa

ciało pokryte łuskami

Kształt ciała:

- wrzecionowaty

- strzałkowaty

- węgorzowaty

Otwór gębowy:

- ustawienie końcowe

- ustawienie górne

- ustawienie dolne

Płetwa ogonowa:

- heterocerkalna

- protocerkalna

- homocerkalna

- dyficerkalna

ODŻYWIANIE:

- drapieżne- mięsożerne

- roślinożerne

FUNKCJA EKOLOGICZNA:

- czyściciele dna morskiego

- źródło pokarmu, wędkarstwo, rybołówstwo, hodowla

ROZMNAŻANIE:

- rozdzielnopłciowe, zapłodnienie wewn- i zewnętrzne, nie zachodzi kopulacja, rozwój prosty

- nieograniczony wzrost

Grupy:

- fitofilne- trą się w pobliżu roślin wodnych

- litofilne- składają ikrę na podłożu kamienistym

- psammofilne- składają ikrę na podłożu piaszczystym lub żwirowatym

Ikra pelagiczna- unosi się swobodnie w wodzie

SYSTEMATYKA (nazwy rodzin):

- karpiowate

- okoniowate

- szczupakowate

- łososiowate

- śledziowate

- flądrowate

- dorszowate

- węgorzowate

- sumowate

- jesiotrowate

GATUNKI:

- szczupak

- pstrąg

- okoń

- płotka

  1. PŁAZY

TYP: kręgowce

GROMADA: płazy

ŚRODOWISKO:

zwierzęta dwuśrodowiskowe: wodno-lądowe; pierwszy etap życia w wodzie, drugi- na lądzie lub w wodzie

MORFOLOGIA:

oczy, nozdrza, otwór gębowy, język, fałd grzbietowy, rezonator gardłowy i uszny, kończyny przednie (4 palce), tylne (5 palców), błona pławna między palcami, modzel godowy u samców, modzele piętowe, kloaka, ogon u ogoniastych

ODŻYWIANIE:

Ogoniaste: drapieżniki- potrafią zapolować na ofiarę, rozrywają ją na strzępy, kijanki są drapieżne

Bezogonowe: owady, pajęczaki, skorupiaki, larwy owadów; kijanki są roślinożerne- jedzą plankton

FUNKCJA EKOLOGICZNA:

- ropuchy zjadają ślimaki i inne zwierzęta- owady, które mają żer nocny

- są pokarmem dla wielu gatunków

ROZMNAŻANIE:

-Ogoniaste: kijanka przypomina osobnika dorosłego, najpierw wyrastają przednie nóżki; zapłodnienie wewnętrzne, bez kopulacji, rytuał godowy, samiec idzie i zostawia swój spermatofor, samica wciąga go kloaką, składa jaja na liściu lub przedmiocie zanurzonym w wodzie

-Bezogonowe: żabi śpiew, rozdzierlnopłciowe, jajorodne, zapłodnienie zewnętrzne, rozwój złożony, ampleksus, skrzek, kijanki- pierwsze wyrastają tylne nóżki, zanika ogon

SYSTEMATYKA:

Ogoniaste:

- salamandra plamista

- traszka: górska, grzebieniasta, zwyczajna, karpacka

Bezogonowe:

- grzebiuszka ziemna

- ropucha: szara, zielona, paskowata

- kumak: nizinny, górski

- rzekotka drzewna

- żaba: trawna, moczarowa, zwinka, śmieszka, wodna, jeziorkowata

  1. GADY

TYP: kręgowce

GROMADA: gady

ŚRODOWISKO:

żółw błotny- stawy muliste, wody wolnopłynące

jaszczurka zwinka- łąka, środowiska ruderalne

jaszczurka zielona- łąki, środowiska ruderalne

jaszczurka żyworodna, zaskroniec- tereny wilgotne, blisko wody

padalec- zarośla

wąż Eskulapa, gniewosz plamisty- lasy

żmija zygzakowata- lasy liściaste

MORFOLOGIA:

żółw: plastron, karapaks

wąż: łuski, tarczki

jaszczurka: pięć palców

żmija: zęby jadowe

padalec: tylko łuski jednego typu

ODŻYWIANIE:

żółw- poluje na owady w wodzie

jaszczurki: aktywne polowanie

węże:

- dusiciele- Eskulapa, gniewosz plamisty

- jadowite- żmija

- wyrzut przedniej części ciała, pożeranie ofiary w całości- zaskroniec

FUNKCJA EKOLOGICZNA:

- pozbywanie się szkodników (gryzoni- myszy)

- element garderoby

- naczynia

- surowica

ROZMNAŻANIE:

- jajo- lub jajożyworodność

- rozdzielnopłciowość

- zapłodnienie wewnętrzne z kopulacją

- rozwój prosty

- wzrost skokowy

SYSTEMATYKA:

- żółw błotny

- wąż Eskulapa

- gniewosz plamisty

- zaskroniec

- żmija zygzakowata

- jaszczurka zwinka

- jaszczurka zielona

- jaszczurka żyworodna

- padalec zwyczajny

  1. PTAKI

TYP: kręgowce

GROMADA: ptaki

ŚRODOWISKO:

Grupy ptaków:

- osiadłe- są cały czas w jednym miejscu

- lęgowe- przylatują na okres letni

- przelotne- przelatują tylko przez kraj

- zalatujące- lęgi mają w innych krajach, do Polski przylatują przezimować

MORFOLOGIA:

ciało pokryte piórami

głowa: oko, dziób

kończyny przednie- skrzydła

kończyny dolne- nogi pokryte łuskami

kuper, kloaka

wola

Skrzydło: płaszcz, barkówki, lotki 3-rzędu, lotki 2-rzędu, lotki 1- rzędu, skrzydełko

Rodzaje piór:

konturowe:

- lotki

- sterówki

okrywowe:

- pióra półpuchowe

- puchowe

- nitkowate

ODŻYWIANIE: owoce, nasiona, mięso

Rodzaje dziobów:

- wszystkożercy

- ziarnożercy

- nektaropijcy

- dziób do kucia w drewnie

- do zbierania z powierzchni ziemi

- do drążenia

- do rybołówstwa z powietrza

- padlinożercy

- owadożercy

- do skubania szyszek

- owocożercy

- do przecedzania

- do drążenia w błocie

- dziób filtracyjny

- do rybołówstwa pod wodą

- dziób drapieżnika

FUNKCJA EKOLOGICZNA:

- nawóz

- oczyszczanie ze szkodników

- oczyszczanie brzegów wód

- mięso, jajka, jako pożywienie

- puch na kołdry

ROZMNAŻANIE:

toki- zaloty, gody- w parach, budowanie gniazda, składanie jaj, opieka nad potomstwem

- rozdzielnopłciowe, zapłodnienie wewnętrzne z kopulacją, jajorodne, rozwój prosty

Grupy ekologiczne piskląt:

- gniazdowniki: właściwe, rzekome

- zagniazdowniki: właściwe, rzekome

Jaja: gęsi, kaczki, kury, indyka, perliczki, przepiórki

SYSTEMATYKA (rzędy): nury, perkozy, rurkonose, pełnopłetwe, blaszkodziobe, drapieżne, grzebiące, żurawiowe, brodzące, siewkowe, gołębiowe, kukułkowe, sowy, lelkowe, jerzykowe, kraskowe, dzięciołowe, wróblowe

  1. SSAKI

TYP: kręgowce

GROMADA: ssaki

ŚRODOWISKO:

- morza, oceany, przybrzeża

- rzeki, jeziora- wody słodkowodne

- ląd, pod ziemią

- korony drzew

- powietrze

MORFOLOGIA:

głowa: oczy, nozdrza, wargi, różnopostaciowość zębów

tułów: kończyny przednie i tylne, grzbiet, brzuch... zad, ogon

kopyto, racica, pazury...

ODŻYWIANIE:

Rodzaje zębów:

- roślinożerne- siekacze, stoma, trzonowce

- drapieżniki- kły dłuższe od siekaczy

- wszystkożerne- kły są równiej wielkości jak siekacze

- gryzonie- przerośnięte siekacze, stoma, trzonowce

- zającokształtne- podwójne siekacze

owady- owadożerne, nietoperze i niektóre gryzonie

roślinożerne- parzysto- i nieparzystokopytne, zajęcokształtne; przeżuwacze: jeleniowate, krętorogie

drapieżne- padlinożercy, mięsożercy

FUNKCJA EKOLOGICZNA:

- wrogi szkodników upraw

- pożywienie/ mięso

- skóry, mleko

ROZMNAŻANIE:

- rozdzielnopłciowe

- zapłodnienie wewnętrzne z kopulacją

- żyworodne

- rozwój prosty

- opieka nad potomstwem (samica)

- gody i toki

Grupy młodych:

- gniazdowniki: rzekome, właściwe

- zagniazdowniki: rzekome

SYSTEMATYKA (rzędy):

- owadożerne

- nietoperze

- gryzonie

- zającokształtne

- drapieżne

- płetwonogie

- parzystokopytne

- nieparzystokopytne

- walenie



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
program z Podstaw przedsiębiorczości dla APS październik 2013, Studia - Pedagogika Specjalna, Notatk
PODSTAWY FINANSÓW WYKŁADY I ROK 2
Szczegółowe tematy ćwiczeń Ped.Specj, Akademia Pedagogiki Specjalnej, rok I, Semestr II, biomedyczne
Podstawy pielegniarstwa wykład 1 rok
Teoretyczne podstawy - pojęcia, Pedagogika specjalna I rok, Teoretyczne podstawy wychowania
2009-03-04, pedagogium, wykłady, Teoretyczne podstawy wychowania, ćwiczenia
2009-04-22, pedagogium, wykłady, Teoretyczne podstawy wychowania, ćwiczenia
Rodzaje wychowania według Górniewicza, Pedagogika specjalna I rok, Teoretyczne podstawy wychowania
2009-04-29, pedagogium, wykłady, Teoretyczne podstawy wychowania, ćwiczenia
Podstawy diagnozowania pedagogicznego wykłady(1), diagnostyka
2009-03-11, pedagogium, wykłady, Teoretyczne podstawy wychowania, ćwiczenia
metodologia badan pedagogicznych wyklady, Studia, II semestr II rok, Wprowadzenie do filozofii nauki
caly materiał, pedagogium, wykłady, Teoretyczne podstawy wychowania
Podstawy diagnozowania pedagogicznego wykłady999, Pedagogika
neuro zagadnienia, Akademia Pedagogiki Specjalnej, rok I, Semestr II, biomedyczne podstawy rozwoju
Grupowe metody wychowania, Pedagogika specjalna I rok, Teoretyczne podstawy wychowania

więcej podobnych podstron