dr inż. Włodzimierz Suchecki

Sprzęt ratowniczo-gaśniczy. Podział i nazwy

1. Podział i nazwy sprzętu

Ustawa o ochronie przeciwpożarowej rozszerzyła znacznie zadania Państwowej Straży Pożarnej. Krajowy system ratowniczo-gaśniczy ma na celu ochronę życia, zdrowia, mienia lub środowiska poprzez :

• walkę z pożarami lub innymi klęskami żywiołowymi,

• ratownictwo techniczne, w tym ratownictwo drogowe,

• ratownictwo chemiczne,

• ratownictwo ekologiczne,

• ratownictwo medyczne,

• współpracę z systemem Państwowe Ratownictwo Medyczne.

Tradycyjne zadania polegające przede wszystkim na walce z pożarami zostały rozszerzone o nowe obowiązki. Znajduje to odzwierciedlenie w prowadzonych działaniach ratowniczo-gaśniczych. Z danych statystycznych wynika że gaszenie pożarów stanowi około 30 - 40% wszystkich interwencji. Ponad połowa interwencji związana jest z likwidacją tak zwanych miejscowych zagrożeń, czyli innych niż pożary akcji ratowniczych. Dla ich prowadzenia konieczny jest odpowiedni specjalistyczny sprzęt. Jest on od wielu lat systematycznie wprowadzany na wyposażenie jednostek straży pożarnych. Również postęp techniczny ma wielki wpływ na opracowywanie i wprowadzanie nowych typów i rozwiązań sprzętu pożarniczego.

Do sprzętu ratowniczo-gaśniczego zaliczamy wszelki przenośny i przewoźny specjalny sprzęt oraz urządzenia służące do gaszenia pożarów, prowadzenia akcji ratowniczych i innych działań straży pożarnych, sprzęt ochronny stosowany przez strażaków oraz pojazdy pożarnicze umożliwiające transport sprzętu, ludzi oraz środków gaśniczych na miejsce akcji ratowniczo-gaśniczych i przystosowane do wykonywania określonych zadań.

Powyżej przedstawiono najbardziej ogólną definicję sprzętu ratowniczo-gaśniczego. Jak wynika z definicji obejmuje on bardzo liczną grupę różnorodnego sprzętu, poczynając od ubrania ochronnego strażaka, podręcznego sprzętu gaśniczego, sprzętu gaśniczego i ratowniczego, urządzeń takich jak pompy po liczne grupy specjalistycznych samochodów pożarniczych. Z uwagi na dużą ilość i różnorodność sprzętu jego klasyfikacja nie jest prostym zadaniem.

W aktualnej polskiej literaturze pożarniczej brak jest opracowań dotyczących klasyfikacji i podziału sprzętu. Najbardziej aktualnym można uznać podział sprzętu pożarniczego zawarty w Rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 27 kwietnia 2010 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wykazu wyrobów służących zapewnieniu bezpieczeństwa publicznego lub ochronie zdrowia i życia oraz mienia, a także zasad wydawania dopuszczenia tych wyrobów do użytkowania (Dz. U. Nr 85, poz. 553). Rozporządzenie zawiera urzędowy wykaz wyrobów służących do ochrony przeciwpożarowej, które mogą być wprowadzane i stosowane po uzyskaniu odpowiedniego dopuszczenia do użytkowania. W wykazie można wyróżnić siedem grup asortymentowych sprzętu:

• wyposażenie i środki ochrony indywidualnej strażaka,

• pompy pożarnicze,

• armatura i osprzęt pożarniczy,

• pojazdy pożarnicze,

• sprzęt ratowniczy dla straży pożarnej,

• narzędzia ratownicze, pomocnicze i osprzęt dla straży pożarnej,

• podręczny sprzęt gaśniczy.

Powyższe grupy asortymentowe obejmują praktycznie cały sprzęt będący na wyposażeniu jednostek straży pożarnych. Taki podział sprzętu można przyjąć jako najbardziej aktualny i odpowiadający stanowi rzeczywistemu. Podział sprzętu zgodny z wykazem wyrobów obejmuje sprzęt który może być wprowadzany do użytkowania w jednostkach ochrony przeciwpożarowej wyłącznie na podstawie uzyskania wymaganego dopuszczenia do użytkowania. Jest to wymaganie krajowe dla sprzętu. Jednostką upoważnioną do wydawania „dopuszczenia do użytkowania” jest Centrum Naukowo - Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej w Józefowie /k Otwocka po zbadaniu zgodności wyrobu z obowiązującymi wymaganiami.

Dla zapoznania słuchaczy z pełnym asortymentem sprzętu oraz stosowanym nazewnictwem przytoczone zostaną grupy asortymentowe z wykazem sprzętu przypisanego do tych grup. Wykaz sprzętu zostanie rozszerzony w stosunku do rozporządzenia i uaktualniony o sprzęt który nie musi posiadać „świadectwa dopuszczenia” .

Wyposażenie i środki ochrony indywidualnej strażaka:

1. aparaty powietrzne butlowe ze sprężonym powietrzem i maski,

2. sygnalizatory bezruchu,

3. ubrania specjalne chroniące przed czynnikami chemicznymi,

4. ubrania specjalne chroniące przed promieniowaniem cieplnym i płomieniem,

5. pasy strażackie,

6. ubrania specjalne,

7. rękawice specjalne,

8. kominiarki,

9. buty strażackie,

10. hełmy strażackie,

11. szelki ratownicze.

Dodatkowo: toporek strażacki

Pompy pożarnicze

1. autopompy,

2. motopompy przenośne i przewoźne,

3. motopompy pływające,

4. pompy z napędem turbinowym,

5. pompy strumieniowe,

6. wysokociśnieniowe agregaty gaśnicze,

7. motopompy do wody zanieczyszczonej.

Dodatkowo: pompy stosowane w ratownictwie chemicznym i ekologicznym, inne pompy specjalne.

Armatura i osprzęt pożarniczy

1. pożarnicze węże tłoczne do hydrantów,

2. pożarnicze węże tłoczne do pomp pożarniczych,

3. pożarnicze węże ssawne,

4. łączniki,

5. łączniki kątowe 75,

6. nasady,

7. przełączniki,

8. pokrywy nasad,

9. zbieracze,

10. rozdzielacze,

11. smoki ssawne,

12. urządzenia do wytwarzania zasłony wodnej,

13. dozowniki środka pianotwórczego,

14. zasysacze liniowe,

15. prądownice wodne do pomp pożarniczych,

16. prądownice wodne typu Turbo do pomp pożarniczych,

17. prądownice pianowe,

18. wytwornice pianowe,

19. działka wodno-pianowe, wodne i pianowe,

20. urządzenia do wytwarzania piany za pomocą gazów,

21. hydranty nadziemne,

22. hydranty podziemne,

23. zawory hydrantowe 52,

24. generatory piany lekkiej,

25. stojaki hydrantowe.

Dodatkowo: klucze do armatury, klucze do hydrantów, myjki do węży, regulatory ciśnienia,

Pojazdy pożarnicze:

1. Pojazdy pożarnicze - wymagania ogólne i klasyfikacja pojazdów pożarniczych,

2. Pojazdy pożarnicze - wymagania szczegółowe dla pojazdów pożarniczych,

3.1. Samochody ratowniczo - gaśnicze,

3.2. Samochody z podnośnikiem hydraulicznym,

3.3. Samochody z drabiną mechaniczną,

3.4. Nośniki kontenerowe i kontenery wymienne oraz przyczepy do przewozu kontenerów,

3.5. Przyczepy i naczepy z zamontowanym sprzętem specjalistycznym,

3.6. Inne samochody specjalne.

Aktualny podział wg PN-EN 1846-1

Sprzęt ratowniczy dla straży pożarnej:

1. drabiny przenośne,

2. skokochrony,

3. wory i rękawy ratownicze,

4. linkowe urządzenia do opuszczania i podnoszenia,

5. linki strażackie ratownicze,

6. zatrzaśniki strażackie.

Dodatkowo: przenośne wentylatory do oddymiania, spalinowe i elektryczne,

Narzędzia ratownicze, pomocnicze i osprzęt dla straży pożarnej:

1. Hydrauliczne narzędzia ratownicze wraz z pompami i osprzętem:

2. Poduszki pneumatyczne do podnoszenia i korki pneumatyczne do uszczelniania,

3. topory strażackie,

4. Zbiorniki przenośne na wodę.

Dodatkowo: namioty pneumatyczne, pneumatyczne kabiny dekontaminacyjne, zbiorniki przenośne i inne, urządzenia do cięcia: przecinarki i piły spalinowe do betonu i metali, pilarki spalinowe do drewna, aparaty płomieniowe do cięcia metali. Sprzęt burzący: łom, siekierołom, hooligan, bosaki, kotwice, wciągarki itp.

Podręczny sprzęt gaśniczy:

1. gaśnice przenośne,

2. gaśnice dla straży pożarnej,

3. gaśnice przewoźne,

4. koce gaśnicze,

5. urządzenia gaśnicze.

Dodatkowo: hydronetki wodne, sita kominowe itp.

Przedstawiony powyżej wykaz sprzętu obejmuje typowy sprzęt pożarniczy stosowany w jednostkach ratowniczo-gaśniczych. Przeglądając wykaz można się przekonać jak różnorodny i liczny jest sprzęt straży pożarnej. Wykaz nie obejmuje sprzętu specjalnego stosowanego w specjalistycznych grupach ratownictwa wodnego, wysokościowego, chemicznego, medycznego i podobnych.

Postęp i ciągły rozwój techniczny prowadzi do udoskonalenia istniejących konstrukcji i wprowadzania nowych lepszych typów sprzętu. Prowadzone badania umożliwiają opracowywanie zupełnie nowych urządzeń i wprowadzanie ich na wyposażenie straży pożarnych. Sprzęt pożarniczy produkowany jest przez wiele firm w różnych krajach. Rywalizacja i konkurencja tych firm prowadzi do unowocześnienia wyrobów, osiągania przez nich coraz lepszych parametrów technicznych, poprawy bezpieczeństwa użytkowania wyrobów, powstania szerokiej oferty rynku sprzętu pożarniczego.

Sprzęt pożarniczy produkowany przez różne firmy różni się parametrami technicznymi, jakością, niezawodnością, trwałością i w związku z tym ceną. W celu zapewnienia odpowiedniej jakości sprzętu i bezpieczeństwa jego użytkowania powinien spełniać on odpowiednie wymagania techniczne. Zawarte one są w normach dotyczących sprzętu pożarniczego, specyfikacjach i innych dokumentach technicznych. Przed wprowadzeniem sprzętu do obrotu rynkowego powinien przejść on proces certyfikacji. Polega on na badaniu zgodności cech wyrobu z wymaganiami określonymi dla tego wyrobu. Jeśli wyrób spełnia wszystkie określone dla niego wymagania otrzymuje dokument zwany certyfikatem zgodności według wymagań europejskich (dodatkowo dopuszczenie do użytkowania - wymaganie krajowe). Jeśli konkretny sprzęt pożarniczy posiada certyfikat zgodności oznacza to że spełnia wszystkie niezbędne wymagania. Tylko taki sprzęt pożarniczy, który posiada certyfikat zgodności, może być wprowadzany na wyposażenie i użytkowany w Państwowej Straży Pożarnej.

Należy zapoznać się dokładnie z wprowadzonymi nazwami sprzętu. Stosowane nazewnictwo jest tradycyjne polskie, ukształtowane w czasie dziesięcioleci działań straży pożarnej. Należy stosować te nazwy na określenie konkretnego rodzaju sprzętu. Pozwoli to na uniknięcie nieporozumień oraz na precyzyjne i jednoznaczne przekazywanie treści. Niedopuszczalne jest dowolne tłumaczenie nazw sprzętu pożarniczego z języków obcych. Osoba zajmująca się zawodowo zagadnieniami z dziedziny pożarnictwa powinna znać i stosować prawidłowe nazwy i terminy pożarnicze polskie.

2. Podział samochodów pożarniczych wg PN-79/M-51300

Samochody pożarnicze spełniają bardzo istotną rolę w wyposażeniu w sprzęt straży pożarnej. Umożliwiają one szybkie dostarczenie na miejsce zdarzenia strażaków, sprzętu pożarniczego i środków gaśniczych przeznaczonych do prowadzenia akcji ratowniczo-gaśniczych. Szybkie podjęcie działań ma kluczowe znaczenie dla skuteczności.

Samochody pożarnicze są to samochody specjalnie zbudowane i wyposażone w odpowiednie urządzenia, przystosowane do przewożenia ludzi i sprzętu pożarniczego potrzebnego do wykonania zadań przy akcji ratowniczej lub gaśniczej i umożliwiające prowadzenie specjalnych działań takich jak na przykład: podawanie środków gaśniczych, prowadzenie prac na wysokości, oświetlenie terenu działań itp.

Tradycyjny podział samochodów pożarniczych wprowadziła norma PN-79/M-51300 Samochody pożarnicze. Podział i oznaczenia. Jest on od wielu lat stosowany w jednostkach ratowniczo-gaśniczych, w zbiorach danych statystycznych w literaturze pożarniczej.

W zależności od przeznaczenia norma wprowadziła dwa typy samochodów:

• samochody gaśnicze oznaczane symbolem G - są to samochody przystosowane do przewożenia i podawania środków gaśniczych,

• samochody specjalne oznaczane symbolem S - wszystkie inne niż gaśnicze samochody.

W zależności od masy całkowitej samochodu norma wyróżnia następujące rodzaje samochodów pożarniczych:

• lekkie oznaczane symbolem L - o masie całkowitej do 3500 kg,

• średnie nie wyróżniane w oznaczeniu (bez oznaczenia literowego) - o masie całkowitej powyżej 3500 kg do 12000 kg,

• ciężkie oznaczane symbolem C - o masie całkowitej powyżej 12000 kg.

W zależności od przeznaczenia lub wyposażenia norma wyróżnia odmiany samochodów.

1. Odmiany samochodów gaśniczych i sposób ich oznaczania:

• z autopompą oznaczane symbolem A, cyfrą podaje się wydajność autopompy w hl/min,

• z motopompą M, wydajność motopompy w hl/min,

• ze zbiornikiem wodnym B, pojemność zbiornika z wodą w m³,

• z butlami CO₂ Sm, masa CO₂ w kg,

• ze zbiornikiem z proszkiem gaśniczym Pr, masa proszku w kg.

2. Odmiany samochodów specjalnych i sposób ich oznaczania:

• wężowy oznaczany symbolem W, cyfrą podaje się długość węży w m i w nawiasie (wielkość węża),

• z drabiną D, długość wysuwu drabiny w m,

• z podnośnikiem hydraulicznym H, wysokość podnoszenia w m,

• z dźwigiem Dz, masa podnoszonego ładunku w kg,

• dowodzenia i łączności Dł, bez oznaczeń cyfrowych,

• operacyjny Op,

• przeciwgazowo-dymowy Pgaz,

• oświetleniowy On, moc agregatu prądotwórczego w kW,

• kwatermistrzowski Kw,

• ratownictwa R - wodnego Rw, chemicznego Rch, technicznego Rt,

• kontenerowy Kn,

• ze zbiornikiem przystosowanym do przewozu środków gaśniczych Z, cyfrą podaje się pojemność zbiornika w m³.

Każda odmiana samochodu gaśniczego i specjalnego może być rodzaju lekkiego, średniego i ciężkiego.

Norma wprowadziła trzystopniowy podział samochodów pożarniczych na typy, rodzaje i odmiany. Dla lepszego i wizualnego poznania podziału samochodów przedstawiono go schematycznie na rys. 1.

Oznaczenie samochodów składa się z symboli literowych i cyfrowych prezentujących parametry charakterystyczne. Oznaczenie samochodu pożarniczego powinno zawierać:

• symbol typu G lub S,

• symbol rodzaju L, bez oznaczenia, lub C,

• symbol odmiany,

• wielkość parametrów charakterystycznych.

Przykłady oznaczenia samochodów pożarniczych wg PN-79/M-51300.

GLM 8 - samochód gaśniczy lekki z motopompą o wydajności 8 hl/min.

GLBM 0,8/8 - samochód gaśniczy, lekki, ze zbiornikiem na wodę o pojemności 0,8 m³ i i motopompą o wydajności 8 hl/min.

GBA 2,5/16 - samochód gaśniczy średni ze zbiornikiem na wodę o pojemności 2,5 m³ i autopompą o wydajności 1600 l/min.

Samochody pożarnicze wg PN-79/M-51300

________________________________________________

rodzaje: lekki (L) średni ( ) ciężki (C)

________________________________________________

I

I typy odmiany

|

---- Samochody gaśnicze (G) ---- z autopompą (A)

I ---- z motopompą (M)

I ---- ze zbiornikiem wodnym (B)

I ---- z butlami CO₂ (Sm)

I ---- z proszkiem gaśniczym (Pr)

I

---- Samochody specjalne (S) ---- wężowy (W)

---- z drabiną (D)

---- z podnośnikiem hydraulicznym (H)

---- z dźwigiem (Dz)

---- dowodzenia i łączności (Dł)

---- operacyjny (Op)

---- przeciw gazowy, pdym (Pgaz)

---- oświetleniowy (On)

---- kwatermistrzowski (Kw)

---- kontenerowy (Kn)

---- ze zbiornikiem do śr. gaśn. (Z)

---- ratownictwa (R) - wodnego (w)

• chemicznego (ch)

• technicznego (t)

Rysunek 1. Podział samochodów pożarniczych według PN-79/M-51300

GBAM 2/16/8 - samochód gaśniczy średni ze zbiornikiem na wodę o pojemności 2 m³, autopompą o wydajności 1600 l/min i motopompą o wydajności 800 l/min.

GCBA 6/32 - samochód gaśniczy ciężki, ze zbiornikiem na wodę o pojemności 6 m³ i autopompą o wydajności 3200 l/min.

GBAPr 2/16/750 - samochód gaśniczy średni, ze zbiornikiem na wodę o pojemności 6 m³, autopompą o wydajności 1600 l/min i agregatem proszkowym o zawartosci proszku 750 kg.

GCPr 6000 - samochód gaśniczy ciężki, proszkowy, o masie proszku 6000 kg.

SD 30 - samochód specjalny, średni, z drabiną o długości wysuwu 30 m.

SCD 44 - samochód specjalny , ciężki z drabiną o długości wysuwu 44 m.

SH 25 - samochód specjalny, średni, z podnośnikiem hydraulicznym o wysokości podnoszenia 25 m.

SW 3000(110) - samochód specjalny, średni, wężowy z wężami o wielkości 110 i długości 3000 m.

SCDz 24000 - samochód specjalny, ciężki z dźwigiem o masie podnoszonego ładunku 24000 kg.

SDł - samochód specjalny, średni dowodzenia i łączności.

SLOp - samochód specjalny, lekki, operacyjny.

SLOn 4 - samochód specjalny, lekki, oświetleniowy z agregatem prądotwórczym o mocy 4 kW.

SCRt - samochód specjalny ciężki, ratownictwa technicznego.

SRw - samochód specjalny, średni, ratownictwa wodnego.

SCRch - samochód specjalny, ciężki, ratownictwa chemicznego.

SCZ 18 - samochód specjalny, ciężki, ze zbiornikiem do przewożenia środków gaśniczych o pojemności 18 m³ (np. samochód cysterna do dowożenia wody gaśniczej).

SKn - samochód specjalny, średni, do przewożenia kontenerów.

Norma na podział samochodów gaśniczych ustanowiona zastała w 1979 roku i obejmowała samochody stosowane w tym czasie. Obecnie pewne odmiany samochodów nie są budowane i użytkowane w straży pożarnej. Dotyczy to samochodów gaśniczych z butlami CO₂, samochodów specjalnych przeciwgazowo-dymowych i oświetleniowych. Postęp techniki sprawił że dziś większość nowo budowanych samochodów gaśniczych i ratowniczych jest wyposażona w agregat prądotwórczy i sprzęt oświetleniowy oraz sprzęt ochrony dróg oddechowych. Użytkowane są za to zupełnie nowe odmiany samochodów pożarniczych.

Przedstawiony sposób oznaczania samochodów pożarniczych jest nadal powszechnie stosowany w jednostkach ratowniczo-gaśniczych, w zbiorach danych statystycznych, w literaturze pożarniczej i wielu innych źródłach.

3. Podział i oznaczenie samochodów pożarniczych wg PN-EN 1846-1

W 2000 r. Polski Komitet Normalizacyjny ustanowił nową normę PN-EN 1846-1 Samochody pożarnicze. Podział i oznaczenie. Zastąpiła ona dotychczas stosowaną normę PN-79/M-51300. Nowa norma jest oficjalnym tłumaczeniem normy EN 1846-1:1998 ustanowionej przez Europejski Komitet Normalizacyjny CEN. Była to jedna z pierwszych norm pożarniczych zgodnych z normami europejskimi. Od 2004 r. po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej wszystkie nowe normy pożarnicze przyjęte przez CEN i ustanowione przez PKN mają status Polskiej Normy i są oznaczane symbolem PN-EN.

Norma wprowadza trójstopniowy podział samochodów pożarniczych na klasy, kategorie i grupy.

Klasy pojazdów samochodowych w zależności od masy

Wszystkie pojazdy samochodowe o maksymalnej masie rzeczywistej MMR większej niż 2 t zalicza się do jednej z następujących trzech klas, w zależności od ich MMR:

- lekka (L) : 2 t < MMR ≤ 7,5 t,

- średnia (M) : 7,5 t < MMR ≤ 14 t,

- ciężka (S) : MMR > 14 t.

Podział na klasy jest podobny do podziału na rodzaje samochodów wg PN-79/M-51300 z uwagi na przyjęte kryterium masy. Występują jednak dość istotne różnice. Według PN-EN 1846-1 nie klasyfikuje się samochodów o MMR do 2 t. Klasę lekką rozszerzono bardzo istotnie do 7,5 t (poprzednio 3500 kg) co pozwala zaliczać do niej zupełnie nowe samochody o zwiększonych możliwościach. Do klasy średniej zalicza się samochody o MMR do 14 t (poprzednio 12000 kg). Do klasy ciężkiej zalicza się samochody o MMR powyżej 14 t. Podział ten jest zdecydowanie lepiej dostosowany do wielkości i mas współczesnych samochodów pożarniczych.

Kategorie pojazdów samochodowych

W zależności od zdolności samochodów do poruszania się w różnych warunkach terenowych, pojazdy samochodowe dzieli się na trzy kategorie:

- kategoria 1 - miejskie - pojazdy samochodowe przeznaczone do poruszania się po drogach o twardej nawierzchni,

- kategoria 2 - uterenowione - pojazdy samochodowe zdolne do poruszania się po wszystkich drogach o twardej nawierzchni i w ograniczonym zakresie poza tymi drogami,

- kategoria 3 - terenowe - pojazdy samochodowe zdolne do poruszania się po wszystkich drogach i bezdrożach.

Podział pojazdów na kategorie w zależności od ich zdolności do poruszania się w różnych warunkach terenowych jest nowy i istotny z uwagi na konieczność dostosowania części samochodów pożarniczych do możliwości prowadzenia działań ratowniczo-gaśniczych w różnym, często trudnym terenie.

Grupy pojazdów samochodowych

W zależności od zastosowania (przeznaczenia) pojazdy samochodowe dzieli się na następujące grupy:

- samochody ratowniczo-gaśnicze:

samochody ratowniczo-gaśnicze z pompą,

samochody ratowniczo-gaśnicze specjalne,

Samochody pożarnicze wyposażone w zbiornik na wodę, autopompę, zazwyczaj w zbiornik środka pianotwórczego, układ wodno-pianowy i w inny sprzęt ratowniczo-gaśniczy. Do samochodów ratowniczo-gaśniczych specjalnych można zaliczyć samochód proszkowy wyposażony w agregat gaśniczy proszkowy.

- samochody z drabiną mechaniczną i/lub podnośnikiem hydraulicznym:

drabiny mechaniczne,

podnośniki hydrauliczne,

Samochód pożarniczy z zamontowaną drabiną mechaniczną lub podnośnikiem hydraulicznym, przeznaczony do działań ratowniczo-gaśniczych na wysokości. Drabina mechaniczna jest to wysuwana konstrukcja w kształcie drabiny, na górze z koszem ratowniczym, zamontowana obrotowo na podstawie. Podnośnik hydrauliczny składa się z kilku sztywnych teleskopowo wysuwanych elementów z koszem ratowniczym, montowanych obrotowo na podstawie. Może być dodatkowo wyposażony w drabinę ewakuacyjną i inny sprzęt.

- samochody ratownictwa technicznego,

Samochód pożarniczy z wyposażeniem umożliwiającym prowadzenie akcji ratowniczych np:

- poszukiwania i ratowania osób, zwierząt itp.,

- usuwania skutków wypadków,

- awaryjnego odblokowywania wejść itp.

- samochody ratownictwa medycznego,

Samochód wykonany zgodnie z wymaganiami normy EN 1789, obsługiwany przez strażaków i przeznaczony do udzielania pomocy medycznej, opieki nad pacjentami i transportu pacjentów.

- samochody sprzętowe ratownictwa chemicznego,

Samochód pożarniczy wyposażony w środki ochrony indywidualnej i sprzęt do ograniczania szkód w środowisku naturalnym takich jak:

- wypadki z niebezpiecznymi środkami chemicznymi,

niebezpieczeństwo skażenia środowiska i zakażeń biologicznych,

wypompowywanie substancji niebezpiecznych,

niebezpieczeństwo działania substancji radioaktywnych itp.

- samochody dowodzenia,

Samochód pożarniczy wyposażony w środki łączności i sprzęt do kierowania akcją.

- samochody do przewozu osób,

Samochód przystosowany do transportu strażaków i ich osobistego wyposażenia.

- samochody zaopatrzeniowe,

Samochód pożarniczy przystosowany do przewozu sprzętu i środków gaśniczych w celu zaopatrywania jednostek będących w akcji.

- inne samochody specjalne,

Samochód pożarniczy przeznaczony do zadań specjalnych np:

- do prowadzenia akcji na wodzie lub pod wodą,

- do akcji związanych z wypadkami samolotów,

- do akcji związanych z wypadkami kolejowymi,

- do przewożenia psów uczestniczących w akcjach poszukiwawczo-ratowniczych itp.

W zależności od zastosowania pojazdy pożarnicze podzielono na dziewięć grup. Podział taki uzasadniony jest zadaniami wykonywanymi przez straż pożarną, oraz przeznaczeniem samochodów. Ostatnia grupa - inne samochody specjalne - obejmuje wszystkie samochody nie mieszczące się jednoznacznie w ośmiu podstawowych grupach.

Na rys. 2 przedstawiono schematyczny podział samochodów pożarniczych wg PN-EN 1846-1.

Samochody pożarnicze wg PN-EN 1846-1

_____________________________________________

I

I Klasy samochodów wz od masy MMR

I_____________________________________________

Lekka (L) Średnia (M) Ciężka (S)

_______I_____________I______________I__________

I

I Kategorie pojazdów samochodowych

I_____________________________________________

Miejskie (1) Uterenowione (2) Terenowe (3)

________I_______________I______________I_______

I

I Grupy pojazdów samochodowych

I_____________________________________________

I

I--- samochody ratowniczo-gaśnicze --- z pompą

I --- specjalne

I--- samochody z drabiną --- drabiny mechaniczne

I --- podnośniki hydrauliczne

I--- samochody ratownictwa technicznego

I--- samochody ratownictwa medycznego

I--- samochody sprzętowe ratownictwa chemicznego

I--- samochody dowodzenia

I--- samochody do przewozu osób

I--- samochody zaopatrzeniowe

I--- inne samochody specjalne

Rysunek 2. Podział samochodów wg PN-EN 1846-1

1. Oznaczenie samochodów pożarniczych wg PN-EN 1846-1

Oznaczenie samochodów pożarniczych składa się z nazwy grupy pojazdów samochodowych, numeru normy i sześciu charakterystycznych znaków. Sposoby oznaczania samochodów będą podane na przykładach.

Samochód ratowniczo-gaśniczy PN-EN 1846-1 M - 1 - 6 - 800 - 10/2000 - 1

I I I I I I I I

Nazwa grupy ----I I I I I I I I

I I I I I I I

Numer normy -------------------------------------I I I I I I I

I I I I I I

Klasa średnia (M) -------------------------------------------- I I I I I I

I I I I I

Kategoria miejska --------------------------------------------------I I I I I

I I I I

Ilość miejsc w kabinie (6) ---------------------------------------------I I I I

I I I

Pojemność zbiornika na wodę (800 l) ------------------------------------I I I

I I

Parametry autopompy pożarniczej (10 bar/2000 l/min) -----------------------I I

I

Wyposażenie specjalistyczne (agregat prądotwórczy) -----------------------------------I

Oznaczenie samochodu ratowniczo-gaśniczego wg PN-EN 1846-1 klasy średniej (M), kategorii miejskiej (1), z sześcioosobową kabiną dla załogi (6), ze zbiornikiem na wodę o pojemności 800 l, z autopompą pożarniczą o parametrach nominalnych 10 bar/2000 l/min i wyposażeniem specjalistycznym - agregatem prądotwórczym (1).

Samochód drabina mechaniczna PN-EN 1846-1 M - 1 - 3 - 30/10 - 1 - 1

I I I I I I I I

Nazwa grupy -----I I I I I I I I

I I I I I I I

Numer normy ---------------------------------I I I I I I I

I I I I I I

Klasa średnia (M) ----------------------------------------------I I I I I I

I I I I I

Kategoria miejska (1) ----------------------------------------------I I I I I

I I I I

Ilość miejsc w kabinie (3) ---------------------------------------------I I I I

I I I

Zasięg pola pracy w pionie i poziomie: 30 m/10 m ---------------------I I I

I I

Z pompa pożarniczą -------------------------------------------------------------------I I

I

Wyposażenie specjalistyczne (kosz) -----------------------------------------------------I

Oznaczenie samochodu drabiny mechanicznej wg PN-EN 1846-1, klasy średniej (M), kategorii miejskiej (1), z trzyosobową kabiną dla załogi (3), o wysokości podnoszenia w pionie 30 m i promieniu wysięgu poziomego 10 m, z pompą pożarniczą (1) i wyposażeniem specjalistycznym w postaci kosza (1).

Jak można zauważyć w przedstawionych przykładach oznaczeń pierwsze trzy znaki charakterystyczne są wspólne dla wszystkich grup samochodów pożarniczych. Oznaczają one kolejno: klasę, kategorię i ilość miejsc w kabinie. Trzy ostatnie znaki oznaczają wybrane dodatkowe cechy samochodów związane z ich wyposażeniem specjalistycznym bądź dodatkowym niestandardowym. Dla oznaczania tych cech konieczna jest znajomość sposobu ich oznaczania. Dane konieczne do oznaczania dodatkowych cech zawarte są w tabeli 1.

Tabela 1. Oznaczenie dodatkowych cech grup samochodów pożarniczych

Grupy pojazdów samochodowych	Dodatkowe cechy
1	2		3	4
Samochód ratowniczo-gaśniczy	Użytkowa poje-mność zbiornika na wodę (w litrach)	Parametry pompy pożarniczej (ciśnienie w bar, wydajność w l/min)		Inne specjalistyczne wyposażenie 0: bez wyposażenia 1: z wyposażeniem
Samochód drabina mechaniczna lub podnośnik hydrauliczny	Obszar pracy: wysokość podno-szenia w m, wysięg poziomy w m	Pompa pożarnicza: 0: bez pompy 1: z pompą		Inne specjalistyczne wyposażenie 0: bez wyposażenia 1: z wyposażeniem
Samochód ratownictwa technicznego	Źródło energii: 1: elektryczne 2: hydrauliczne 3: pneumatyczne 4: inne	Zamontowane urzą-dzenie do usuwania szkód 0: bez urządzenia 1: z urządzeniem		Inne specjalistyczne wyposażenie 0: bez wyposażenia 1: z wyposażeniem
Samochód ratownictwa medycznego	Liczba pacjentów do przewożenia	Podział EN 1789 A - do transportu poszkodowanych B - do nagłych wypadków C - karetka reanimacyjna		Inne specjalistyczne wyposażenie 0: bez wyposażenia 1: z wyposażeniem
Samochód sprzętowy ratownictwa chemicznego	Wyposażenie do pracy z substancja-mi niebezpiecznymi 0: bez wyposażenia 1: z wyposażeniem	Wyposażenie do przepompowywania substancji 0: bez wyposażenia 1; z wyposażeniem		Inne specjalistyczne wyposażenie 0: bez wyposażenia 1: z wyposażeniem
Samochód dowodzenia	Liczba członków załogi	Zasilanie w energię elektryczną 0: bez źródła energii 1: ze źródłem energ		1: połączenie bezprzewodowe 2: urządzenia kierowania
1	2	3		4
Samochód do przewozu osób	Liczba pasażerów	Przestrzeń bagażo-wa do przewożenia wyposażenia strażaków 0: bez bagażu 1: z bagażem		Inne specjalistyczne wyposażenie 0: bez wyposażenia 1: z wyposażeniem
Samochód zaopatrzeniowy	Opis funkcji Do ustalenia	Opis funkcji Do ustalenia		Inne specjalistyczne wyposażenie 0: bez wyposażenia 1: z wyposażeniem
Inny specjalny pojazd samochodowy	Opis funkcji Do ustalenia	Opis funkcji Do ustalenia		Inne specjalistyczne wyposażenie 0: bez wyposażenia 1: z wyposażeniem

W powyższej tabeli w kolumnach 2, 3 i 4 przedstawiono sposoby oznaczania dodatkowych cech samochodów pożarniczych. Podane zostaną przykłady oznaczania samochodów pozostałych grup.

Samochód ratownictwa technicznego PN-EN 1846-1 L - 2 - 3 - 1/2 - 0 - 1

Samochód ratownictwa technicznego klasy lekkiej, kategorii uterenowionej z trzema miejscami w kabinie, posiadający dwa źródła energii: elektryczne i hydrauliczne, bez zamontowanego urządzenia do usuwania szkód i posiadający specjalistyczne wyposażenie - maszt oświetleniowy.

Samochód ratownictwa medycznego PN-EN 1846-1 L - 1 - 3 - 1 - B - 1

Samochód ratownictwa medycznego klasy lekkiej, kategorii miejskiej z trzyosobową kabiną dla załogi, przystosowany do przewożenia jednego pacjenta, przeznaczony do nagłych wypadków, posiadający specjalistyczne wyposażenie.

Samochód sprzętowy ratownictwa chemicznego

PN-EN 1846-1 S - 3 - 6 - 1 - 1 - 0

Samochód sprzętowy ratownictwa chemicznego klasy ciężkiej, kategorii terenowej z sześcioosobową kabiną dla załogi, z wyposażeniem do pracy z substancjami niebezpiecznymi, z wyposażeniem do przepompowywania substancji, nie posiadający innego specjalistycznego wyposażenia.

Samochód dowodzenia PN-EN 1846-1 L - 2 - 4 - 4 - 1 - 1/2

Samochód dowodzenia klasy lekkiej, kategorii uterenowionej, z czteroosobową kabiną dla załogi, z czteroosobową załogą, posiadający źródło energii elektrycznej, wyposażony w połączenie bezprzewodowe i urządzenia kierowania.

Samochód do przewozu osób PN-EN 1846-1 M - 1 - 32 - 30 - 0 - 0

Samochód do przewozu osób klasy średniej, kategorii miejskiej, posiadający 32 miejsca w kabinie, przystosowany do przewozu 30 osób, nie posiadający przestrzeni bagażowej do przewożenia wyposażenia strażaków i innego specjalistycznego wyposażenia.

Samochód zaopatrzeniowy PN-EN 1846-1 M - 2 - 3

Samochód zaopatrzeniowy klasy średniej, kategorii uterenowionej z trzema miejscami w kabinie załogi.

Samochód specjalny PN-EN 1846-1 M - 3 - 6 - ratownictwo wodne - kamera podwodna - 1

Samochód specjalny ratownictwa wodnego, klasy średniej, kategorii terenowej z sześcioosobową kabiną dla załogi, wyposażony w kamerę do poszukiwań podwodnych i inny specjalistyczny sprzęt - sprężarkę do napełniania butli powietrznych.

Podane przykłady oznaczania samochodów zgodnie z PN-EN 1846-1 pozwalają zorientować się w sposobie ich oznaczania. Pierwsze trzy znaki są oczywiste. Do oznaczenia trzech pozostałych należy wykorzystywać dane zawarte w tabeli 1.

Ponieważ norma PN-EN 1846-1 zastąpiła wcześniej stosowaną normę PN-79/M-51300 należy oczekiwać że nowy sposób oznaczania samochodów będzie stopniowo wypierał stosowany dotychczas.

19

---