OCHRONA WŁASNOŚCI INTELEKTUALNYCH

• WYKŁAD I

• Wiedza

• Ogólnodostępna

• Chroniona- ma do niej dostęp tylko właściciel, dostęp do niej może dostać obcy po przyzwoleniu i na warunkach właściciela

• Prawo autorskie (PA)- ochrona wiedzy ogólnej za pomocą ustawy, wiedza bezrejestrowa- nie trzeba jej rejestrować, żeby chronić tę wiedzę

• Prawo własności przemysłowej (PWP)- ochrona wiedzy technicznej- wiedza rejestrowa- to taka, przy której trzeba wystąpić o ochronę - jeżeli ochrona zostanie udzielona twórca ma wyłączność na korzystanie z tej wiedzy na dany okres

• Know how (nie chroniona i nie ogólnodostepna)

Wiedza bezrejestrowa- chroniona na mocy ustawy

Wiedza rejestrowa- posiadamy dokument o wyłączności

Prawo własności przemysłowej przyznawane:

• bez badania- odpowiedzialność po nadaniu prawa dzielona jest między urzędem patentowym, a posiadaczem wiedzy (zgłaszającym)

• po badaniu- duża odpowiedzialność spoczywa na ekspertach decydujących o tym czy coś jest nowe czy nie

• tryb międzynarodowy

• tryb regionalny (np. europejski)

• tryb krajowy

PODSTAWOWE AKTY PRAWNE:

1)Międzynarodowe regulacje prawne:

• Aktem Sztokcholmskim zmieniającym Konwencję Paryską

• Układ o współpracy patentowej sporządzonej w Waszyngtonie

• Porozumienie madryckie- międzynarodowa rejestracja znaku

• Konwencja o udzieleniu patentów europejskich Monachium

• Porozumienie Nicejskie

2)Przepisy krajowe:

• Ustawa z dnia 30 czerwca 2000r.- Prawo własności przemysłowej (przepisy wykonawcze w sprawie opłat związanych z ochroną wynalazków, wzorów użytkowych)

• Prawa autorskie i patenty

3)Przepisy wykonawcze do ustawy, prawo własnosci przemysłowej

Kategorie prawa chronionego:

• Patent  wynalazki z najwyższą rangą równym publikacjom naukowym

• Prawo ochronne

• po badaniu (wzory użytkowe)

• bez badania (znaki towarowe)

• Prawo z rejestracji  wzory przemysłowe, oznaczenia geograficzne, topografie układów scalonych

• Podstawowe zagadnienia prawa

Prawo cywilne- kodeks cywilny, kodeks postępowania cywilnego

Prawo karne- kodeks karny, kodeks postępowania karnego

Prawo administracyjne- kodeks postępowania administracyjnego

Podział dóbr niematerialnych:

• dobra osobiste (godność, wizerunek,wypowiedz)

• przedmioty własności intelektualnej (chronione PA i PWP)

• pieniądze

• papiery wartościowe

• inne

Prawo cywilne- gałąź prawa obejmująca normy prawne regulujące stosunki cywilno-prawne między podmiotami prawa, czyli

• osobami fizycznymi

• osobami prawnymi (wpisana do odpowiedniego rejestru sądowego)

• jednostkami nie posiadającymi osobowości prawnej, którym ustawy nadały zdolność prawną (np. rektor uczelni)

Zdolność prawna- to zdolność do bycia podmiotem prawa i obowiązków prawnych

Podmioty prawa:w polskim systemie prawnym ten, kto może posiadać uprawnienia (prawa) lub obowiązki, a więc ma zdolność prawną. Podmiotowość prawną nadaje prawo. Każdy człowiek jest podmiotem prawa od chwili urodzenia aż do śmierci

• osoby fizyczne- każdy człowiek od urodzenia

• osoby prawne

• jednostki organizacyjne, którym ustawa przyznała tę zdolność

Zdolność prawna jest na gruncie polskiego prawa niestopniowana. Można ją mieć lub nie mieć. Jej utrata następuje w chwili śmierci lub likwidacji podmiotu.

Zdolność do czynności prawnych- zdolność dokonywania we własnym imieniu czynności prawnych, czyli przejmowania i składania oświadczeń woli mających na celu powstanie, zmianę lub ustanie stosunku prawnego, czyli zdolność do tego, aby samodzielnie kształtować swoją sytuację prawną.

Zdolność do czynności prawnych jest uregulowana przez przepisy części ogólnej kodeksu cywilnego.

Może być ona:

• pełna (osoby pełnoletnie fizyczne)

• ograniczona (dzieci małoletnie które ukończyły 13lat, osoby ubezwłasnowolnione i takie do których obowiązuje postanowienie o ustanowieniu doradcy tymczasowego np. skazani).

Czynność prawna dokonana przez kogoś, kto nie ma do tego prawa jest nie ważna- potrzebna jest zgoda przedstawiciela ustawowego. Wyjątkiem mogą być umowy należące do umów powszechnych, zawieranych w drobnych sprawach życiowych.

Oświadczenie woli - pojęcie z zakresu prawa cywilnego oznaczające przejaw woli ludzkiej zmierzający do wywołania skutku prawnego w postaci powstania, zmiany, ustania stosunku prawnego. Jest to każde zachowanie człowieka wyrażające jego wolę
w sposób dostatecznie zrozumiały. Może być złożone nie tylko na piśmie, ale także ustnie, jak również wyrażone przez gest. Definicja oświadczenia woli w prawie polskim została zawarta w art. 60 kodeksu cywilnego.

Aby oświadczenie woli było ważne musi spełniać warunki:

• musi być wyrażone w sposób swobodny bez przymusu psychicznego

• musi być zrozumiałe- na tyle jasne by wiedzieć co chciał wywołać składający oświadczenie

Wyróżnia się:

• oświadczenie woli wyraźne- za pomocą mowy, pisma

• oświadczenie woli dorozumiane- w inny sposób, ale w kontekście sytuacyjnym można odczytać wolę podmiotu

• oświadczenie woli złożone na serio- musi mu towarzyszyć rzeczywista wola

nie na serio- niejednoznacznie zrozumiałe

• oświadczenie woli pozorne- zmierza do wywołania innego skutku prawnego niż wynika to z okoliczności ich zawarcia

Wady oświadczenia woli:

• brak świadomości i swobody przy podejmowaniu woli (nienormalny stan psychiczny lub fizyczny)

• błąd (mylne wyobrażenie o fakcie zawieranym)

• pozorność (złożenie oświadczenia nie wywołującego skutku prawnego np. dla żartu)

• groźba/wyzysk/wymuszenie

• podstęp

• WYKŁAD II

Przedstawicielstwo

Czynność prawna-dokonywana zostaje przez osobę zwaną przedstawicielem, w imieniu osoby zwanej dalej reprezentowanym. Przedstawicielstwo może być oparte na ustawie (przedstawicielstwo ustawowe) lub na oświadczeniu reprezentowanego (pełnomocnictwo).

Formy czynności prawnych:

• zwykła forma pisemna, strony określają zobowiązania wobec siebie (choć dopuszcza się inne zachowania), może być wzmocniona przez:

a)poświadczenie daty- dokonują osoby i urzędy:

• urzędy patentowe

• urzędy gminy miast

• notariusze,

• osoby zaufania publicznego np. prawnik

• doradca prawny

podpisy osób takich uwiarygodniają dokument

b)poświadczenie podpisu- zawarcie dokumentu przy świadkach,

c)akt notarialny- zawiera notariusz badając merytoryczne kwestie tego aktu, odpowiedzialność za dokument ponosi notariusz

• froma ustna (+świadek)

• gest (+świadek)

Przedstawicielstwo:

-czynność prawna dokonywana przez osobę zwaną przedstawicielem, w imieniu osoby zwanej reprezentowanym, która pociąga za sobą skutki bezpośrednio dla osoby reprezentowanej.

-Osoba, która na drodze delegacji ustaw upoważniona jest do reprezentowania czynności danej osoby

-nie musi być na pismie

-może być oparte na:

• ustawie (przedstawicielstwo ustawowe)

• oświadczeniu reprezentowanego (pełnomocnictwo)

*Przedstawiciel ustawowy0 rodzic względem niepełnoletniego

Prokurator- dla przedsiębiorstwa

Pełnomocnictwo-czynność prawna dokonywana przez osobę powołaną do reprezentowania interesów powołującego, która musi być na piśmie pod rygorem nieważności (musi być zapisany rodzaj pełnomocnictwa)

Pełnomocnictwo (można wybrać samemu):

• ogólne- umocowanie do wykonywania wszystkich czynności i wymaga formy pisemnej, nie wygaśnie dopóki nie zostanie skutecznie odwołane

• rodzajowe- dotyczy określonych kategorii czynności prawnych do których będzie umocowany pełnomocnik w imieniu reprezentowanego

• do zawarcia określonej czynności prawnej(szczególne)

• prokura- udzielona tylko i wyłącznie przez spółki

Warunki skutecznej ochrony dóbr niematerialnych:

• zrozumiałe czynności

• przydatne (zapotrzebowanie na coś)

• wiarygodne

• porównywalne ze sobą dobra niematerialne

Aby odwołać pełnomocnika trzeba złożyć wniosek na piśmie tak jak został powolany, dodatkowo musi być suwerenna decyzja powołującego

Pełnomocnictwo jest ważne bo posiada opłaty skarbowe i jest na pismie!

CHARAKTERYSTYKA PRAWA AUTORSKIEGO I PRAWA WŁASNOŚCI PRZEMYSŁOWEJ

PA	PWP
Rozwiązania ogólne(utwory)	Rozwiązania techniczne(wynalazki, wzory użytkowe, znaki towarowe)
bezrejestrowe	rejestrowe
terytorialne(dany kraj)	Terytorialne/ponadterytorialne
Nic nie kosztuje(po za kosztami własnymi)	Kosztuje od samego początku(koszty własne + oplaty zgłoszeniowe,okresowe i ochronne)

Istota ochrony na podstawie prawa autorskiego polega na stworzeniu utworu który ma być ustalony i utrwalony

• Podstawowe pojęcia z ochrony własności intelektualnej

Własność intelektualna- to całokształt twórczej działalności, której rezultatem są dobra niematerialne. Dobra niematerialne mogą podlegać ochronie prawami wyłącznymi i wówczas stanowią przedmiot własności intelektualnej.

W przypadku przedmiotów prawa autorskiego tu prawo wyłączne powstaje już z chwilą ustalenia utworu i jest utworem w rozumieniu ustawy o prawie autorskim.

Utwór jako przedmiot prawa autorskiego

Przedmiotem prawa autorskiego jest „utwór” rozumiany jako dobro niematerialne. Tak pojmowany utwór zależy odróżnić od przedmiotu materialnego na jakim został utrwalony i za pomocą którego można się z nim zapoznać.

W stosunku do przedmiotu materialnego na którym utrwalono utwór znajdą zastosowanie ogólne przepisy prawa cywilnego (głównie prawo rzeczowe oraz zobowiązań). Natomiast do „utworu” rozumianego jako dobro niematerialne zastosowanie znajdą głównie przepisy prawa autorskiego.

Ustawodawca polski nie wprowadził zamkniętego, wyczerpującego katalogu utworów. Określił natomiast pewne przesłanki jakie musi spełniać dzieło aby stanowiło utwór w rozumieniu prawa autorskiego i podlegało z tego tytułu ochronie przewidzianej w ustawie.

Art. 1. ust. 1 Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych definiuje utwór jako: „każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażania”.

Utwór jest zatem rezultatem działanie człowieka charakteryzującym się jednocześnie „twórczością” (przesłanka ta nazywana jest niekiedy w literaturze przesłanką „oryginalności utworu”) oraz „indywidualnością”.

Działalność twórcza jest to działanie kreatywne, tworzące coś nowego, oryginalnego, coś czego dotąd nie było (nie ma znaczenia dla ochrony prawno-autorskiej wartość utworu, jego walory estetyczne czy moralne, ani jego treść merytoryczna; z ochrony prawnej korzystają zarówno utwory o wysokich walorach literackich lub artystycznych, jak i utwory miernej wartości).

Indywidualny charakter - piętno osobiste, niepowtarzalny charakter formy przejawiający się w ujęciu tematu i sposobie jego wyrażenia (utwór nie ma charakteru indywidualnego, jeżeli forma w jakiej jest wyrażony, będzie typowa dla danego rodzaju dzieła, np. typowe rysunki techniczne, typowe tabele, zestawienia alfabetyczne).

Jak czytamy we wskazanym przepisie „przedmiotem prawa autorskiego są utwory”:

• utwory wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe)

• utwory plastyczne

• fotograficzne

• lutnicze

• wzornictwa przemysłowego

• architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne

• muzyczne i słowno-muzyczne

• sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne

• audiowizualne (w tym filmowe).

Ustalenie utworu - jego uzewnętrznienie, nadanie mu takiej postaci, również nietrwałej, która pozwala na zapoznanie się z utworem co najmniej jednej osobie poza samym twórcą (wygłoszenie wykładu lub przemówienia, wykonanie improwizacji muzycznej lub słownej).

Utrwalenie utworu - sporządzenie pierwszego nośnika materialnego, tzn. nadanie utworowi takiej postaci materialnej, która umożliwia zapoznanie się z utworem dowolnej licznie osób w dowolnym czasie (sporządzenie rękopisu na taśmie).

Podział utworów chronionych na:

-Do utworów samoistnych, tzn. takich, które nie zawierają elementów twórczych przejętych
z innych utworów, zalicza się utwory powstałe w wyniku własnych przemyśleń utwory oraz utwory inspirowane.

-Utwory niesamoistne to opracowania, utwory zbiorowe oraz inne, do których wprowadzono elementy twórcze z utworów innych autorów, na podstawie przepisów o dowolnym użytku publicznym, po upływie okresu ochrony lub też z naruszeniem prawa.

Wyłączenia spod ochrony - z mocy prawa nie podlegają ochronie prawa autorskiego: akty normatywne i ich urzędowe projekty (a więc teksty ustaw, rozporządzeń, zarządzeń itp.), urzędowe dokumenty, materiały i symbole, opublikowane opisy patentowe i ochronne oraz proste informacje prasowe. Wyłączenie tych kategorii spod ochrony nie jest konsekwencją założenia, że nie stanowią one przejawu działalności twórczej lecz uznanie potrzeby swobodnego korzystania z nich przez ogół.

Podmiot prawa- twórca i przysługująca mu autorskie prawa osobiste i majątkowe.

Twórcą jest osoba której nazwisko widnieje na utworze.

Autorskie prawa majątkowe - stosownie do art. 8 ust. - z reguły na rzecz twórcy; ustawodawca zastrzega jednak możliwość wprowadzenia odmiennej regulacji. Tak więc, w zakresie autorskich praw majątkowych niekiedy z mocy ustawy dochodzi do „rozejścia się” już w chwili stworzenia dzieła, dwóch podmiotów: twórcy utworu i autorsko uprawnionego do tego dzieła.

Należy mieć świadomość, że status twórcy (współtwórcy) to kwestia faktu; jest nim osoba fizyczna (nigdy osoba prawna), która wniosła twórczy wkład do utworu. Kwestia określenia twórcy utworu nie podlega woli stron. Nie ma także znaczenia zdolność do czynności prawnych, stan psychiczny, wiek czy zamiar stworzenia utworu. Autorstwo uzyskuje się zatem przez sam fakt stworzenia (współtworzenia) dzieła.

Szczególną rolę ułatwiającą dochodzenia praw autorskich, posiada przepis art. 8 ust. 2, według którego: „Domniemywa się, że twórcą jest osoba, której nazwisko jako twórcy uwidoczniono na egzemplarzach utworu lub której autorstwo podano do publicznej wiadomości w jakikolwiek inny sposób w związku z rozpowszechnieniem utworu”. Zgodnie z ogólnymi zasadami, domniemanie to może być obalone w drodze przeciwdowodu.

Naukowy utwór - prawo autorskie nie chroni odkryć naukowych, mogą one być swobodnie wykorzystywane (z zachowaniem praw osobistych-powołanie na źródło), chroni zaś formę dzieła a więc postać w jakiej zostało ono wyrażone.

Ustawodawca wprowadził pewne ograniczenia dla naukowca, który stworzył utwór naukowy w ramach stosunku pracy z instytucją naukową. Instytucja naukowa ma wówczas prawo do pierwszeństwa publikacji utworu naukowego swego pracownika (ale za publikację zależy się jej autorowi wynagrodzenie) oraz może korzystać z utworu jako materiału naukowo-dydaktycznego dla potrzeb własnych.

Pracowniczy utwór - gdy autor zatrudnił się u pracodawcy w celu tworzenia utworów,
w ramach wykonywania obowiązków ze stosunku pracy, to autorskie prawa majątkowe do tych utworów przysługują, z chwilą ich przyjęcia, pracodawcy. Zakres nabytych praw ustawa określa jako: „w granicach określonych przez cel umowy o pracę i wynikających ze zgodnego zamiaru stron” - chyba, że strony umówią się w umowie o pracę inaczej.
Z powyższego wynika, jak ważna jest treść umowy o pracę w tym zakresie - jakie utwory należeć będą do pracodawcy i jaki jest zakres nabytych przez niego autorskich praw majątkowych. Klauzule w tej kwestii powinny być bardziej precyzyjne od ogólnej dyspozycji ustawy; ich konsekwencją może być ewentualny podział praw majątkowych do utworu - autorowi może przysługiwać prawo do eksploatacji utworu poza granicami wynikającymi z zakresu działania przedsiębiorstwa, czy instytucji oraz celu, dla jakiego utwór stworzono. Pracodawca ma sześć miesięcy na wypowiedzenie się, czy dostarczony mu przez pracownika utwór: przyjmuje, nie przyjmuje lub też uzależnia jego przyjęcie od dokonania w nim, w określonym terminie, wskazanych zmian. Jeśli termin ten upływa,
a pracodawca nie zawiadomił pracownika o swojej decyzji, utwór uważa się za przyjęty bez zastrzeżeń. Autorowi utworu pracowniczego przysługuje ochrona jego autorskich praw osobistych.

Treść prawa autorskiego ma w ustawie konstrukcję dualistyczną. Wprowadzone zostały odrębne statusy prawne dla dwóch grup praw autorskich: prawa osobiste i prawa majątkowe.

Istotą autorskich praw osobistych jest nieograniczona w czasie nie podlegająca zrzeczeniu lub zbyciu więź twórcy z utworem.

Katalog dóbr osobistych to:

• Prawo do autorstwa utworu

• prawo do oznaczenia utworu swym nazwiskiem lub pseudonimem albo do udostępniania go anonimowo

• prawo do nienaruszalności treść i fromy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania

• prawo do decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności,

• prawo do nadzoru nad sposobem korzystania z utworu

Dalsze prawa autorskie to:

• prawo do wprowadzenia zmian w dziele

prawo do odstąpienia od umowy lub jej wypowiedzenia z powodu istotnych interesów twórczych

Prawa autorskie majątkowe nie są wieczyste- po upływie tych lat utwór staje się własnością publiczną, ale nadal trzeba podawać nazwisko autora.

Niemożność zrzeczenia się lub zbycia praw osobistych nie oznacza jednak, że w umowach dotyczących korzystania z jego utworu, czy postanowienia, na mocy których autor zezwoli na wykonywanie prawa osobistego w jego imieniu lub zobowiązuje się do niewykonywania tego prawa wobec swego kontrahenta.

Majątkowe prawa autorskie jest to zespół uprawnień jakie przysługują twórcy utworu przy czym nacisk kładzie się tu na kwestię ekonomiczną tych uprawnień.

Autorskie prawa majątkowe gwarantują twórcy utworu wyłączne prawo do korzystanie
w utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu. Osoby trzecie, chcące korzystać z utworu, muszą uzyskać pozwolenie twórcy, lub osoby przez niego uprawnionej.

Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych w art. 50 wyróżnia trzy zasadnicze pola eksploatacji utworów:

1. utrwalenie i zwielokrotnienie utworu

2. obrót oryginałem albo egzemplarzami, na których utrwalono utwór

3. rozpowszechnianie utworu w inny sposób, niż wprowadzanie do obrotu (publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie, nadawanie, reemitowanie i In.).

4. autorskie prawa majątkowe są prawami zbywalnymi mogą być dziedziczone lub przejść na inne osoby na podstawie umowy.

Ochrona autorskich praw majątkowych - zgodnie z art. 79 autor utworu może od osoby, która naruszyła jego prawa:

• żądać zaniechania naruszenia

• żądać wydania uzyskanych korzyści albo zapłacenia w podwójnej wysokości stosownego wynagrodzenia lub potrójnej jeśli naruszenie było zawinione

• w razie winy naruszyciela - wyrównania wyrządzonej szkody

• domagać się- na poczet należnego odszkodowania - przyznania przez sąd przedmiotów służących do bezprawnego wytworzenia egzemplarzy utworów lub przedmiotów, przy użyciu których dokonano naruszenia

• domagać się od naruszającego, jeśli naruszenia dokonał w ramach działalności gospodarczej podejmowanej we własnym lub cudzym imieniu, by uiścił odpowiednią sumę pieniężną z przeznaczeniem na Fundusz Promocji Twórczości (suma ta nie może być niższa niż dwukrotna wysokość uprawdopodobnionych korzyści odniesionych przez sprawcę z dokonanego naruszenia).

Prawa autorskie majątkowe nie są wieczyste. Zgodnie z art. 36 Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych majątkowe prawa autorskie wygasają po upływie 70 lat:

• od śmierci autora, a w przypadku utworów współautorskich - od śmierci współtwórcy, który żył najdłużej

• jeżeli twórca nie jest znany - od daty pierwszego rozpowszechnienia utworu

• jeżeli z mocy ustawy autorskie prawa majątkowe przysługują innej osobie, niż twórca - od daty rozpowszechnienia utworu, a w przypadku gdy utwór nie został rozpowszechniony - od daty ustalenia utworu

• w przypadku utworów audiowizualnych 0 od śmierci najdłużej żyjącego jednego z wymienionych współtwórców: głównego reżysera, autora scenariusza, autora dialogów, kompozytora muzyki.

Po wygaśnięciu majątkowych praw autorskich utwór staje się własnością publiczną - można go publikować o powielać w dowolny sposób, zachowując jednak nadal dane o autorze. Sam twórca może również przed upływem okresu ochronnego oznajmić, że jego dzieło staje się własnością publiczną.

Użytek osobisty - prawo zezwala na nieodpłatne korzystanie z już rozpowszechnionego utworu - bez zezwolenia twórcy - w zakresie własnego użytku osobistego (z wyjątkiem budowania według cudzego utworu architektonicznego). Krąg osobisty ograniczony jest do osób pozostających w związku rodzinnym lub towarzyskim.

Użytek publiczny - ustawa wprowadza ograniczenia łamiące monopol autorski na rozporządzanie dziełem, uzasadnione celem społecznym w zakresie potrzeb informacyjnych, oświatowych, naukowych i kulturalnych. Ograniczenia te polegają na tym, że w pewnym ściśle określonym zakresie możliwe jest swobodne korzystanie z utworu bez zgody autora utworu i bez zapłacenia wynagrodzenia. Warunkiem takiego wykorzystania jest respektowanie autorskich dóbr osobistych, a więc wyraźne podanie autora i źródła, z którego utwór został zaczerpnięty w całości lub części oraz zakaz wprowadzania jakichkolwiek zmian w utworze. Dozwolony użytek publiczny obejmuje jedynie te utwory, które zostały już rozpowszechnione. Dozwolony użytek „nie może naruszać normalnego korzystania z utworu lub godzić w słuszne interesy twórcy” - to nadrzędna zasada, do której należy sięgać zawsze w razie wątpliwości interpretacyjnych, związanych z korzystaniem z cudzego utworu w ramach dozwolonego użytku.

Ograniczenia autorskich praw majątkowych

Prasa (także radio i TV): wolno w celach informacyjnych, rozpowszechniać opublikowane:

• sprawozdania o aktualnych wydarzeniach

• aktualne wypowiedzi na tematy polityczne, gospodarcze i religijne (uwaga: autorowi przysługuje wynagrodzenie)

• aktualne wypowiedzi i zdjęcia reporterskie (fotografowi przysługuje wynagrodzenie)

• krótkie wyciągi ze sprawozdań, artykułów i wypowiedzi

• przeglądy publikacji i utworów opublikowanych

• rozpowszechniać mowy wygłaszane na publicznych zebraniach i rozprawach: nie upoważnia to jednak do publikacji mów jednej osoby

• krótkie streszczenia rozpowszechnionych utworów

Rozpowszechnianie utworów w podanym wyżej zakresie jest dozwolone zarówno
w oryginale, jak i tłumaczeniu.

Instytucje naukowe i oświatowe: w celach nauczania lub własnych badań, mogą one korzystać z opublikowanych utworów w oryginale i w tłumaczeniu oraz sporządzać w tym celu egzemplarze opublikowanych utworów.

Rozwiązania

Utwory (krótszy okres ochrony)

w których przysługują prawa

podmiotowe (bezterminowe) i

majątkowe (70lat)

• WYKŁAD III

Instytucje naukowe i oświatowe: w celach nauczania lub własnych badań mogą one korzystać z opublikowanych utworów w oryginale i w tłumaczeniu oraz sporządzać w tym celu egzemplarze opublikowanych utworów.

Biblioteki publiczne, archiwa i szkoły: w zakresie swych zadań statutowych mogą udostępniać (na miejscu i wypożyczać) opublikowane egzemplarze utworów. Ustawa daje im też prawo sporządzania lub zlecenia sporządzania pojedynczych egzemplarzy utworów opublikowanych, lecz niedostępnych już w handlu - w celu uzupełnienia i ochrony swych zbiorów.

Ośrodki informacji naukowej i naukowo-technicznej: mogą sporządzać i rozpowszechniać własne opracowania dokumentacyjne oraz pojedyncze egzemplarze fragmentów opublikowanych utworów, nie większych niż jeden arkusz wydawniczy (czyli 22 strony maszynopisu, ograniczenie wielkości fragmentu - nie egzemplarza). Jeżeli ośrodki te udostępniają egzemplarze utworów odpłatnie wówczas właściwa organizacja zbiorowego zarządzania prawami autorskimi jest uprawniona do pobierania od nich wynagrodzenia.

Pozostałe ograniczenia: posiadacze urządzeń służących do odbioru dźwięku (lub dźwięku i obrazu) mogą korzystać z tych urządzeń także w miejscu ogólnie dostępnym, jeżeli nie jest to związane z zamiarem osiągnięcia przez nich dodatkowych korzyści majątkowych. Wolno wykonywać publicznie w celu niezarobkowym opublikowane utwory literackie, muzyczne i słowno muzyczne, jeżeli nie łączy się z tym osiąganie korzyści majątkowych. Dotyczy to okazjonalnego wykonywania „na żywo” utworów w związku ze sprawowaniem kultu religijnego, uroczystościami państwowymi, szkolnymi, obchodami, ceremoniami, wydarzeniami i imprezami powszechnie dostępnymi. Wyłączone są spod działania tego przepisu imprezy reklamowe, promocyjne i wyborcze.

Wolno rozpowszechniać:

• utwory wystawione na stałe na ogólnie dostępnych drogach, ulicach, placach lub ogrodach, jednakże nie do tego samego użytku,

• utwory znajdujące się w publicznie dostępnych zbiorach (muzeach, galeriach, salach wystawowych itp.) lecz tylko w katalogach i w wydawnictwach publikowanych dla ich promocji lub pokazu, także w sprawozdaniach o aktualnych wydarzeniach w prasie i telewizji, jednakże w granicach uzasadnionych celem informacji. Właściciel utworu plastycznego może go wystawiać publicznie w celu niezarobkowym, bez obowiązku zapłaty twórcy wynagrodzenia.

Wynalazki i patenty

Ustawa o wynalazczości nie zawiera definicji wynalazku jako takiego, lecz odnosi się do wynalazków podlegających opatentowaniu (wynalazek, na który można uzyskać patent)

Zgodnie z art. 24 wynalazek taki bez względu na dziedzinę techniki, której dotyczy musi:

• być nowy (Wynalazek jest nowy, jeżeli nie jest częścią stanu techniki)

• mieć poziom wynalazczy (Ma wystarczający poziom wynalazczy, jeżeli nie wynika dla znawcy w sposób oczywisty ze znanego stanu techniki)

• nadawać się do przemysłowego stosowania (Nadaje się do przemysłowego stosowania, jeżeli według niego może być uzyskany wytwór, wykorzystywany sposób w rozumieniu technicznym w jakiejkolwiek działalności przemysłowej nie wykluczając rolnictwa).

Prawo Własności Przemysłowej- kategorie ochrony

1. patent- chroni wynalazki- nadawany po badaniu

2. prawo ochronne- chroni wzory użytkowe

• wzory użyteczne- po badaniu

• znaki towarowe- bez badania

3. prawo z rejestracji- chroni wzory przemysłowe

• oznaczenia geograficzne

• topografie układów scalonych

Stan techniki tworzą wszystkie rozwiązania, które przed datą zgłoszenia wynalazku do ochrony patentowej były stosowane, albo udostępniane do wiadomości powszechnej w formie pisemnego lub ustnego opisu, także takie, które zostały wystawione na wystawie publicznej, albo ujawnione w inny sposób. Nowością jest, że za stanowiące część stanu techniki uważa się w zgłoszeniach wynalazków lub wzorów użytkowych korzystających z wcześniejszego pierwszeństwa, jednak pod warunkiem, że zostaną one opublikowane w Biuletynie Urzędu Patentowego.

Na pewne jednak rodzaje rozwiązań nie można uzyskać patentu, gdyby nawet rozwiązanie takie miało charakter techniczny lub wręcz odpowiadało wszystkim innym ustawowym kryterium wynalazku patentowego. I tak za wynalazki nie uważa się (nie udziela się patentu) w szczególności:

• odkryć, teorii naukowych i metod matematycznych,

• wytworów o charakterze jedynie estetycznym,

• planów, zasad i metod dotyczących działalności umysłowej lub gospodarczej oraz gier,

• wytworów, których niemożliwość wykorzystania może być wykazana w świetle powszechnie przyjętych i uznanych zasad nauki (tzw. perpetuum mobile),

• programów do maszyn cyfrowych

• przedstawienia informacji (art. 28).

Nie udziela się patentów na:

• odmiany roślin i rasy zwierząt oraz czysto biologiczne sposoby hodowli roślin lub zwierząt z tym, że przez sposoby czysto biologiczne ustawodawca rozumie takie sposoby, które w całości składają się ze zjawisk naturalnych, takich jak krzyżowanie lub selekcjonowanie, ograniczenie nie dotyczy mikrobiologicznych sposobów hodowli ani wytworów uzyskiwanych takimi sposobami,

• sposoby leczenia ludzi i zwierząt metodami chirurgicznymi lub terapeutycznymi oraz sposoby diagnostyki stosowane na ludziach i zwierzętach, ale mogą być patentowane produkty, w szczególności substancje lub mieszaniny stosowane w diagnostyce lub leczeniu (art. 29).

Patent jest to wyłączne prawo do zarobkowego i zawodowego korzystania z wynalazku. Czas trwania patentu wynosi 20 lat od daty dokonania zgłoszenia wynalazku w Urzędzie Patentowym RP. Jego zakres przedmiotowy określają zastrzeżenia patentowe, zawarte w opisie patentowym. Opis wynalazku i rysunki mogą służyć do wykładni zastrzeżeń patentowych (art.63). Przyznanie patentu jest potwierdzone wydaniem dokumentu patentowego (art. 54).

Patent dodatkowy jest to patent udzielany na rozwiązania uzupełniające lub ulepszające wynalazek chroniony już patentem na rzecz tego samego przedmiotu, jeżeli te ulepszenia lub uzupełnienia mają same w sobie cechy wynalazku, ale nie mogą być stosowane inaczej niż w połączeniu z wcześniej opatentowanym wynalazkiem (art. 30).

Instytucja patentu dodatkowego jest przywilejem dla uprawnionego z patentu, który uzyskuje możliwość ochrony patentowej nowego wynalazku bez ponoszenia dodatkowych opłat. Patent dodatkowy jest opłacany jednorazowo. Należy pamiętać, że patent dodatkowy, w zasadzie trwa tylko tak długo jak trwa patent główny chyba, że patent główny traci moc z przyczyny nie mającej wpływu na wynalazek będący przedmiotem patentu dodatkowego (art. 91).

Pierwszeństwo do uzyskania patentu oznacza się:

• według daty zgłaszania wynalazku w Urzędzie Patentowym RP, z tym że datą zgłoszenia jest data wpływu dokumentacji zgłoszeniowej do Urzędu Patentowego, jeżeli dokumentacja przesłana została telefaxem ,dla uznania tej daty za datę zgłoszenia konieczne jest by w ciągu 30 dni do UP wpłynął oryginał dokumentacji zgłoszeniowej (art. 13),

• według daty pierwszego prawidłowego zgłoszenia w jednym z krajów, z którym Polska ma podpisane umowy międzynarodowe w tej kwestii, pod warunkiem, że zgłoszenie wynalazku i wzoru użytkowego w Polsce nastąpi w ciągu 12 miesięcy od daty tego pierwszego zgłoszenia, a wzoru przemysłowego w ciągu 6 miesięcy od tej daty (art.14),

• według daty wystawienia na wystawie krajowej lub międzynarodowej, której stosowne władze przyznały tzw. przywilej pierwszeństwa (art. 15).

Opis patentu jest to wydawany przez Urząd Patentowy drukiem opis wynalazku, na który udzielona została ochrona prawna, zawierający ponadto dane bibliograficzne, zastrzeżenia patentowe oraz rysunki obrazujące przykład lub przykłady realizacyjne wynalazku.

Znakiem towarowym może być każde oznaczenie, które można przedstawić w sposób graficzny, jeżeli oznaczenie takie nadaje się do odróżniania towarów (lub usług) jednego przedsiębiorstwa od towarów (lub usług) innego przedsiębiorstwa (art. 120).

Najbardziej tradycyjnymi i najczęściej występującymi formami przedstawieniowymi znaków towarowych są oznaczenia słowne (wyraz, zdania, slogany), słowno-graficzne (oznaczenia, których występują zarówno elementy słowne, jak i graficzne) i graficzne (rysunki, ornamenty). W przypadku znaków słownych ważny jest sam element słowny. W znakach takich nie jest chroniona grafika w jakiej występuję element słowny (krój i wielkość czcionki).

Kategorie znaków towarowych i praw ochronnych

Ze względu na przeznaczenie znaku możemy wyróżnić:

Znak towarowy - oznaczenie indywidualizujące przeznaczone do odróżniania towarów.

Znak usługowy - oznaczenie indywidualizujące przeznaczone do odróżniania usług.

Ze względu na sposób wykorzystania znaku towarowego w obrocie możemy wyróżnić:

Znak towarowy indywidualny - znak towarowy przeznaczony do używania przez jednego przedsiębiorcę lub przez osobę fizyczną i ewentualnie ich licencjobiorców. Na znak taki udzielane jest prawo ochronne.

Znak towarowy indywidualny, na który zostało udzielone wspólne prawo ochronne - znak towarowy przeznaczony do równoczesnego używania przez kilku przedsiębiorców. Zasady używania takiego znaku określa regulamin używania znaku przyjęty przez przedsiębiorców.

Wspólny znak towarowy - przeznaczony jest do używania przez organizację posiadająca osobowość prawną, która została powołana do reprezentowania interesów przedsiębiorców oraz przedsiębiorców w niej zrzeszonych. Zasady używania w obrocie wspólnego znaku towarowego przez organizację i zrzeszonych w niej przedsiębiorców określa regulamin znaku przyjęty przez ta organizację. Prawo ochronne na wspólny znak towarowy może zostać udzielone tylko na rzecz organizacji.

Wspólny znak towarowy gwarancyjny - znak towarowy przeznaczony do używania przez przedsiębiorców stosujących się do zasad ustalonych w regulaminie znaku przyjętym przez organizację posiadająca osobowość prawną, na której rzecz znak ten został zarejestrowany. Przedsiębiorcy używający wspólny znak towarowy gwarancyjny podlegają kontroli organizacji w zakresie przestrzegania regulaminu znaku. Organizacja na rzecz, której znak ten został zarejestrowany nie może go używać.

Na znak towarowy udzielane jest prawo ochronne (art. 121) lub wspólne prawo ochronne (art. 122). Wniosek o udzielenie prawa ochronnego przez Urząd Patentowy RP na indywidualny znak towarowy może złożyć każda osoba prawna lub fizyczna. O wspólne prawo ochronne ubiegać się mogą natomiast tylko przedsiębiorcy zamierzający wspólnie (równocześnie) używać znak towarowy. Uprawnionym do uzyskania prawa ochronnego na wspólny znak towarowy może być tylko posiadająca osobowość prawną organizacja powołana do reprezentowania interesów przedsiębiorców. Taki znak będzie mogła używać zarówno sama organizacja, jak i zrzeszeni w niej przedsiębiorcy. Natomiast prawo ochronne na wspólny znak towarowy gwarancyjny może uzyskać jedynie posiadająca osobowość prawną organizacja, która sama nie używa tego znaku towarowego, przy czym sam znak jest przeznaczony do używania przez przedsiębiorców stosujących się do zasad przyjętych przez tę organizację i podlegających jej kontroli w tym zakresie. Przez uzyskanie prawa ochronnego nabywa się prawa o wyłącznym używaniu znaku towarowego w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Rzeczpospolitej Polskiej. Prawo ochronne w Polsce udzielane jest na 10 lat od daty dokonania zgłoszenia. Może zostać ono przedłużone na wniosek uprawnionego i po wniesieniu stosownej opłaty na kolejne okresy 10-letnie (bez ograniczeń). Prawa podlegają wpisowi do rejestru znaków towarowych (art. 149), uprawniony może wskazać, że jego znak został zarejestrowany, poprzez umieszczenie w sąsiedztwie znaku towarowego literki R wpisanej w okrąg (art. 151).

Oznaczeniami geograficznymi w rozumieniu ustawy, są oznaczenia słowne identyfikujące towar z określonym terenem, np. miejscowością, regionem, krajem pod warunkiem, że cechy istotne tego towaru są przypisywane przede wszystkim jego pochodzeniu geograficznemu (art. 174). Oznaczenie to odróżnia, zatem towar nie od towaru pochodzącego od innego przedsiębiorcy, ale od takiego samego towaru pochodzącego z innego regionu. Oznaczeniami geograficznymi są przede wszystkim nazwy regionalne i oznaczenia pochodzenia służące do wyróżnienia towarów, które pochodzą z określonego terenu i są wytworzone lub przetwarzane na tym terenie.

Prawo z rejestracji na oznaczenia geograficzne trwa bezterminowo od dnia dokonania wpisu do rejestracji oznaczeń geograficznych, prowadzonego przez Urząd Patentowy i skutkuje zakazem używania tego oznaczenia przez innych producentów takich samych towarów, którzy nie zostali wskazani w zgłoszeniu oznaczenia (art.185).

Uprawnionymi do uzyskania prawa z rejestracji oznaczenia geograficznego mogą być wyłącznie albo organizacje upoważnione do reprezentowania interesów producentów działających w danym terenie, albo właściwy terenowo organ administracji rządowej lub samorządu terytorialnego (art.176). Uprawnieni do oznaczenia towarów zarejestrowanym oznaczeniem geograficznym poprzez umieszczenie na towarze określenia: „Zarejestrowane oznaczenie geograficzne” bądź litery G wpisanej w okrąg w oznaczenia geograficznego wskazać mogą na to, że oznaczenie korzysta z ochrony.

Prawo z rejestracji topografii, daje uprawnienie do wyłącznego korzystania z topografii w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej (art. 211). Ochronie prawnej (rejestracji) podlegają wyłącznie topografie oryginalne (topografię uważa się za oryginalną, jeżeli jest wynikiem pracy intelektualnej twórcy i nie jest powszechnie znana w chwili zgłoszenia jej do ochrony). Udzielenie prawa z rejestracji jest potwierdzane wydaniem świadectwa rejestracji topografii (art.206).

Ochrona topografii ustaje po 10 latach od końca roku kalendarzowego, kalendarzowego którym topografia lub układ scalony zawierający taka topografię był wprowadzony do obrotu lub końca roku kalendarzowego, kalendarzowego którym dokonano zgłoszenia topografii w Urzędzie Patentowym, w zależności od tego, który z tych terminów upływa wcześniej. Prawo z rejestracji wygasa również po 15 latach od jej dokonania i utrwalenia, jeżeli okres ten upływa wcześniej niż okres, na jaki zostało udzielone prawo z rejestracji, topografia nie była w tym czasie wykorzystywana w celach handlowych (art. 220i 221). Dla topografii nie sporządza się opisu, a jedynie składa się materiały identyfikujące topografię do depozytu w Urzędzie Patentowym.

1.Udzielenie patentu stwierdza się przez wydanie dokumentu patentowego.

2.Częśćią składową dokumentu patentowego jest opis patentowy obejmujący opis wynalazku, zastrzeżenia patentowe i rysunki. Opis patentowy jest publikowany przez Urząd Patentowy.

Opis wynalazku powinien zawierać następujące części:

1. Tytuł wynalazku,

2. Określenie dziedziny techniki,

3. Opis stanu techniki,

4. Ujawnienie istoty wynalazku,

5. Wskazanie ewentualnych korzystnych skutków wynalazku,

6. Objaśnienie figur rysunku,

7. Przykład realizacji wynalazku.

8. Wskazanie możliwości przemysłowego stosowania wynalazku.

Możliwa jest zmiana kolejności poszczególnych części opisu

Tytuł wynalazku

Nazwa stanowiąca tytuł wynalazku, powinna określać przedmiot wynalazku w sposób zwięzły, lecz jednoznaczny (zasada zwięzłości) oraz dziedzinę jego stosowania w odniesieniu do podanych w opisie i zastrzeżeniach patentowych cech technicznych wynalazku.

Jeżeli przedmiotem wynalazku jest urządzenie (układ) albo element konstrukcyjny to w przykładzie realizacji wynalazku należy opisać jego konstrukcję techniczną, przez podanie usytuowania poszczególnych części urządzenia względem siebie oraz ich wzajemnych powiązań konstrukcyjnych.

Jeżeli przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania wytworu lub proces technologiczny, to w przykładzie realizacji wynalazku należy szczegółowo opisać w porządku chronologicznym następujące po sobie czynności, operacje lub procesy jednostkowe, podając przy tym warunki, w jakich się one odbywają, (np. temperatura, ciśnienie, czas trwania) oraz środki techniczne niezbędne do ich realizacji (np. stosowane surowce, substancje pomocnicze, katalizatory, emulgatory, stosowane narzędzia, przyrządy maszyny i aparaty).

Jeżeli przedmiotem wynalazku jest substancja (np. środek chemiczny, środek spożywczy, lek) to w przykładzie realizacji wynalazku należy określić w szczególności, strukturę tej substancji, jej skład ilościowy i jakościowy, dane fizyko-chemiczne oraz sposób jej wytwarzania.

Jeżeli przedmiotem wynalazku jest materiał biotechnologiczny to w przykładzie realizacji wynalazku należy opisać sposób jego wytwarzania oraz jego właściwości.

Cechy techniczne wynalazku niepodane w zastrzeżeniach patentowych, mimo że ujawnione w opisie wynalazku i na rysunku, nie są objęte ochrona patentową.

Dokumenty niezbędne do złożenia w Urzędzie Patentowym:

• podanie

• opis ochrony (patentowy)

• zastrzeżenie ochronne (patentowe)

te trzy pierwsze muszą być

• rysunki

• skrót

Cechy techniczne wynalazku niepodane w zastrzeżeniach patentowych, mimo że ujawnione w opisie wynalazku i na rysunki, nie są objęte ochroną prawną.

Zastrzeżenie patentowe niezależne powinno podawać wszystkie istotne cechy techniczne wynalazku, niezbędne do jego zrealizowania lub funkcjonowania w zastosowaniu przemysłowym.

Każde zastrzeżenie patentowe niezależne może być uzupełnione jednym lub kilkoma zastrzeżeniami patentowymi zależnymi, określającymi szczególne postacie (warianty) wynalazku przez podanie cech znamiennych zastrzeganych dodatkowo lub precyzującymi cechy wymienione w części znamiennej zastrzeżenia niezależnego, przy czym zastrzeżenie zależne może być rozważane tylko łącznie ze wszystkimi cechami podanymi w zastrzeżeniu, od którego jest ono zależne.

Kategorie rozwiązań:

• produkt

• sposób

• urządzenie

Można połączyć rozwiązania z kategorii np. „Produkt, sposób i urządzenie do wytworzenia”

1. ZN (produkt) 2. ZN (sposób) 3.ZN (urządzenie)

1. ZN (produkt)

2. ZZ do 1

3. ZZ do 2

4. ZN (sposób)

5. ZZ do 4

6. ZZ do 4

7. ZN (urządzenie)

PA

PWP

---