RYNKIU FINANSOWE

Prof. G. Łukasik

18.03.2011

WYKŁAD 1

Egzamin: test i pytania otwarte

Literatura:

1. Rynek Finansowy - I. Pyka - AE

2. Rynek Pieniężny i Kapitałowy - I. Pyka - AE

3. Rynek finansowy i jego mechanizmy - W. Dębski - PWN

4. Praca zbiorowa : Rynki, instrumenty, instytucje finansowe - J. Czekaj - PWN 2008

5. Przedsiębiorstwo na rynku kapitałowym - G. Łukasik

PODSTAWY FUNKCJONOWANIA RYNKU FINANSOWEGO:

Rynki finansowe należy rozpatrywać jako element szerszego pojęcia jakim jest system finansowy.

SYSTEM FINANSOWY - mechanizm, dzięki któremu następuje przepływ pieniądza w gospodarce, który decyduje o zmianie siły nabywczej podmiotów funkcjonujących w gospodarce.

Ten system finansowy możemy rozpatrywać w dwóch układach (podsystemów) tj.:

- SYSTEM FINANSOWY RYNKOWY podlegający zasadom mechanizmu rynkowego (oparty o prywatne podmioty)

- SYSTEM PUBLICZNY (nieprywatne, publiczne przepływy pieniężne).

Pomiędzy tymi dwoma elementami systemu istnieją sprzężenia zwrotne tzn., że system publiczny w określonych warunkach wykorzystywać będzie transakcje mechanizmu rynkowego.

(System publiczny będzie emitował swoje papiery wartościowe na rynku, ktoś to kupi i będzie to rodziło konsekwencje, a ich skutki przejmie system publiczny.)

W ramach systemu rynkowego występuje: rynek finansowy

RYNEK FINANSOWY- obejmuje transakcje związane z nabywaniem, sprzedażą aktywów finansowych lub praw do ich nabycia.

Jeżeli mówimy o rynku finansowym, to ten rynek wykorzystuje podstawowe kategorie finansowe: popyt; podaż; stopień zrównoważenia (powiązania popytu i podaży) a z tym stopniem zrównoważenia rynku wiąże się cena. W zależności od stopnia zrównoważenia może dochodzić lub nie dochodzić do określonych transakcji.

Transakcje na rynku finansowym są związane z tym, że występują podmioty dysponujące nadwyżką środków pieniężnych i podmioty deficytowe.

Podmioty dysponujące nadwyżką finansową będą za pomocą transakcji na rynku finansowym nabywać określone instrumenty finansowe natomiast podmioty deficytowe będą sprzedając określone instrumenty pozyskiwać środki pieniężne.

Transakcje te mogą być realizowane w sposób:

- bezpośredni lub też w sposób

- pośredni z wykorzystaniem instytucji pośredniczących.

Celem rynku finansowego będzie regulacja zdolności płatniczej poszczególnych podmiotów uczestniczących w tych transakcjach.

KLASYFIKACJA RYNKU FINANSOWEGO

Kryterium 1

PODZIAŁ RYNKU FINANSOWEGO W ZALEŻNOŚCI OD RODZAJU AKTYWU FINANSOWEGO

I SEGMENT - może wyróżnić rynek kapitału pożyczkowego (związany z wzajemnym pożyczaniem kapitału).

Cechą tego segmentu rynku będzie:

- zwrotność; cena za udostępnienie kapitału, którą jest stopa procentowa, która będzie wyznaczać koszt kapitału obcego.

Stopa procentowa (cena za pożyczenie kapitału) powinna uwzględniać:

- stopę nominalną ;

- stopę realną (o poziomie stopy realnej do stopy realnej decyduje stopa inflacji),

- stopa zwrotu (faktyczna stopa korzyści związanych z pożyczeniem kapitału), gdzie ta stopa zwrotu będzie zależała od poziomu ryzyka.

Rynek kapitału pożyczkowego może dotyczyć transakcji realizowanych w sektorze bankowym (kredyty i depozyty) i poza bankowe transakcje na rynku kapitału pożyczkowego związane z obrotem papierów wartościowych.

Papier wartościowy - dokument z którym wiążą się określone prawa majątkowe tzn. sprzedający papier wartościowy zobowiązuje się do realizacji wszystkich praw majątkowych, a nabywający ten papier wartościowy za określoną cenę przyjmuje prawa majątkowe.

Na rynku kapitału pożyczkowego występują więc pożyczkowe papiery wartościowe np.: obligacja

II SEGMENT- Rynek tytułów własnościowych będzie związany z tym, że nabywający instrument (papier wartościowy na tym rynku) będzie nabywał prawa własnościowe tzn. nabywający tytuł własnościowy staje się współwłaścicielem podmiotu sprzedającego papiery wartościowe.

Prawa własnościowe wprowadzają drugą grupę papierów wartościowych, jakimi są udziałowe (własnościowe) papiery wartościowe, np.: akcje; pożyczkowe papiery wartościowe (wierzycielskie).

Akcje dają dwie grupy praw:

- majątkowe (prawo do udziału w podziale zysku (dywidendy);

(prawo do majątku spółki, ale w momencie jej likwidacji; prawo poboru akcji nowej emisji);

- korporacyjne (nie dają nam majątku, ale pozwalają czuć się właścicielami - prawo głosu; prawo do informacji o działalności spółki; prawo do udziału w walnym zgromadzeniu).

Rynek tytułów własnościowych decyduje o strukturze własnościowej spółek.

Kryterium 2

CZAS TRWANIA TRANSAKCJI

I SEGMENT - Rynek pieniężny czyli rynek transakcji krótkoterminowych

(ich okres ważności jest krótszy od 1 roku), którego celem jest regulowanie płynności finansowej, czyli lokowanie krótkoterminowe, pożyczanie dla uzupełnienia czasowych braków środków pieniężnych lub lokowania czasowo wolnych środków pieniężnych.

Rynek pieniężny jest elementem rynku kapitału pożyczkowego.

II SEGMENT - z punktu widzenia czasu trwania transakcji - Rynek kapitałowy (długoterminowy - realizowane transakcje obejmują okresy dłuższe niż 1 rok) ma głównie na celu z jednej strony finansowanie rozwoju i uzyskiwanie stopy zwrotu z inwestycji długoterminowych.

Uważa się, że na rynku kapitałowym pojawia się ten pieniądz który jest nadwyżką finansową.

Na rynku kapitałowym elementem transakcji będą akcje.

Rynek kapitałowy wymaga dodatkowo uwzględnienia 2 elementów:

- czas (należy uwzględnić zmienną wartość pieniądza wartość pieniądza w czasie)

- ryzyko Zmienna wartość pieniądza w czasie wiąże się z wykorzystaniem dla analizy (oceny) dwóch kategorii:

* przyszłej wartości zainwestowanego kapitału (relacja między kapitałem w jakimś okresie n, a kapitałem początkowym);

* aktualna wartość

KLASYFIKACJA RYNKU FINANSOWEGO

Rynek kasowy - moment zawarcia transakcji jest równoznaczny z jego realizacją

Rynek terminowy - istnieje różnica pomiędzy momentem zawarcia transakcji a momentem jego realizacji. Przedmiotem transakcji jest nabycie lub sprzedaż określonego prawa do sprzedaży lub kupna określonego instrumentu finansowego wg ustalonej w momencie zawarcia transakcji ceny.

W momencie zawarcia transakcji jest instrument pochodny, czyli kupno za określoną cenę pewnego prawa do nabycia lub sprzedaży instrumentu finansowego wg ustalonej ceny.

Np.: sprzedający sprzedaje prawo do kupna Euro w przyszłości wg ceny 4,20 zł w grudniu 2011. Moment realizacji to będzie grudzień jeżeli będzie kurs 4,5 to zyskamy, a jeżeli 3,8 to tracimy na realizacji tej transakcji.

Hedging - zabezpieczenie się przed niekorzystną zmianą kursu

Spekulacja - zarabianie na zmianie kursu

Arbitraż - wykorzystanie różnic cen na odmiennych rynkach

Szanse i zagrożenia globalizacji rynków finansowych dla przedsiębiorstw:

Szanse:

• Rozszerzenie możliwości pozyskiwania kapitału

• Możliwość wyboru konkurencyjnych źródeł finansowych o niższym koszcie kapitału

• Międzynarodowa ocena wiarygodności przedsiębiorstw

• Stosowanie instrumentów o bardziej skomplikowanej konstrukcji na rozwiniętych rynkach finansowych

• Wzrost wartości rynkowej przedsiębiorstwa

• Uzyskanie dużej wartości środków finansowych przekraczających możliwości lokalnych rynków

Zagrożenia:

• Wzrost ryzyka finansowego, ryzyko kursowe

• Konieczność sprostania konkurencji w ujęciu globalnym

• Trudności w ocenie ryzyka finansowego

• Zaostrzenie warunków pozyskania kapitału

• Możliwość wpływu inwestorów zagranicznych na kierunki działania przedsiębiorstwa

• Dodatkowe koszty wejścia na określone segmenty rynku międzynarodowego

Z punktu widzenia charakteru transakcji realizowanych na rynku finansowym w odniesieniu do papierów wartościowych rozróżniamy rynek pierwotny i wtórny:

1. RYNEK PIERWOTNY:

- wiąże się z wprowadzeniem papierów wartościowych do obrotu.

- celem jest pozyskanie kapitału,

- uczestnikami są emitent (ten który wprowadza papiery wartościowe do obrotu - potrzebuje kapitału) i pierwszy inwestor.

- Cena emisyjna - związana z rynkiem pierwotnym. Będziemy ją rozpatrywać w wartościach nominalnych. Będzie wyznaczała wysokość kapitału podstawowego. Agio - zwiększy kapitał zapasowy.

2. RYNEK WTÓRNY:

- obrót papierami wartościowymi już wprowadzonymi do obrotu (tylko te papiery wartościowe, które mają cechę nieograniczonej zbywalności - papiery wartościowe na okaziciela).

- Celem jest zmiana struktury aktywów finansowych (papier wartościowy na pieniądz i odwrotnie).

- Uczestnikami są kolejni posiadacze.

- Cena rynkowa - (zmienna) dostosowana do sytuacji na rynku w dniu (momencie) zawarcia transakcji. (Dzisiaj jedna jutro inna). Jedną z funkcji jest nie tylko zmiana siły nabywczej środków pieniężnych, ale również dokonywanie wyceny.

Przykładowe pyt. na egz.

Scharakteryzuj główne szanse i zagrożenia (w kilku słowach)

Co to znaczy papier wartościowy sprzedawany z dyskontem?

Obligacja jest to papier wart. :

- pożyczkowy

I Grupa

Emitenci - pozyskują kapitał - może nim być:

• Skarb państwa emituje rządowe (skarbowe) papiery wartościowe - równoważy budżet państwa wyznacza poziom tzw. długu publicznego; równoważenie poziomu bieżących wpływów i wydatków pieniężnych. Uznaje się że te papiery wartościowe są z ryzykiem zerowym (nie jest to do końca prawdą bo istnieje ryzyko inflacji).

• Przedsiębiorstwa - korporacyjne papiery wartościowe - potrzebny będzie kapitał na finansowanie rozwoju. To papiery wartościowe o wyższym ryzyku a w szczególności będzie tutaj ryzyko wiarygodności emitenta. Ta ocena ryzyka może być dokonywana indywidualnie przez inwestora lub instytucje (agencje) rejtingowe. W związku z tym te papiery wartościowe będą wymagały wyższej stopy zwrotu (o to ryzyko).

• Instytucje finansowe - w szczególności banki, instytucje ubezpieczeniowe itp. - to też papiery o wyższym ryzyku i pojawia się tutaj ten sam rodzaj oceny ryzyka

• Samorządy terytorialne - komunalne papiery wartościowe - dla pozyskania środków dla swoich budżetów

II Grupa

Inwestorzy - bezpośredni uczestnicy rynku - lokują kapitał, aby spełniło to oczekiwaną stopę zwrotu. Istnieje bezpośrednia zależność między ryzykiem a oczekiwaną stopą zwrotu. Powinni budować swoje strategie inwestowania.

Inwestorzy indywidualni - będą lokować kapitał na swój własny rachunek i na swoje własne ryzyko. Są wypychani z rynku przez inwestorów instytucjonalnych. Są nimi:

• Gospodarstwa domowe (ludność)

• Przedsiębiorstwa

• Instytucje finansowe (bankowe i poza bankowe)

• Jednostki samorządu terytorialnego

Inwestorzy instytucjonalni (zbiorowi) - będą lokować kapitał na rachunek swoich klientów i na ich ryzyko. Zgodnie z tzw. ideą wspólnego inwestowania to głównie będą fundusze inwestycyjne, fundusze emerytalne i fundusze ubezpieczeniowe szeroko rozumiane.

III grupa

Pośrednicy - pośrednio uczestniczą w tych transakcjach. Wyróżniamy:

• Instytucje regulujące funkcjonowanie rynku. Pełnią 3 funkcje: tworzą normy prawne regulujące zasady działania rynków finansowych; wydających zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie usług finansowych; kontrolujących przestrzeganie przez podmioty działające na rynku obowiązujące normy prawne.

• Instytucje obrotu papierami wartościowymi (instrumentami finansowymi) - bezpośrednio pośredniczą w realizacji transakcji w szczególności jest to giełda papierów wartościowych i instytucje obrotu pozagiełdowego. Są to: domy maklerskie, firmy zarządzające aktywami, taką instytucją jest również depozyt papierów wartościowych (nie tylko są przechowywanie papiery wartościowe ale również jest prowadzona ewidencja właścicieli papierów wartościowych).

Dematerializacja obrotu papierami wartościowymi - powoduje że prawo do papieru wartościowego i do korzystania z tego papieru jest równoznaczne z zapisem na odpowiednich rachunkach.

03.04.2011

WYKŁAD 2

CECHY RYNKU PIENIĘŻNEGO:

1. Regulowanie płynności finansowej różnych podmiotów rynku.

2. Przedmiotem obrotu są instrumenty krótkoterminowe w okresie ważności do 1-go roku.

3. Zaspokojenie krótkoterminowego zapotrzebowania na pieniądz i umożliwienie lokowania czasowo wolnych nadwyżek pieniądza.

4. Wykorzystanie mechanizmu w realizacji polityki pieniężnej i zabezpieczeniu równowagi monetarnej.

Podmiot Podmiot

Regulowanie dynamicznie

płynności

finansowej

RYNEK PIENIĘŻNY:

1. Sektor Publiczny

1. Bony skarbowe

2. Budżet Państwa

2. Sektor Komercyjny ( podmioty gospodarcze)

a . bony komercyjne

b. płynność przedsiębiorstw

3. Sektor bankowy

1. Bank centralny

- regulacja obiegu pieniądza w gospodarce

b) Rynek międzybankowy

- regulacja płynności banków komercyjnych

c) niezależne transakcje banków komercyjnych

- regulacja płynności banków komercyjnych

(Pytanie na egzaminie Scharakteryzuj sektor rynku bankowego)

Rynek Pieniężny jest rynkiem DEALERSKIM, co oznacza, że trzon rynku stanowią dealerzy tj. podmioty, które we własnym imieniu i na własne ryzyko dokonują transakcji na rynku, co zapewnia ciągłość transakcji w obrocie wtórnym.

INSTRUMENTY RYNKU PIENIĘŻNEGO:

1. Bony skarbowe ( papier wartościowy o ryzyku zerowym) sprzedawane z dyskontem. Agentem emisji jest NBP, sprzedaż w ramach przetargu poprzez dealerów skarbowych ( DSP W) wybieranych przez Ministra Finansów. Dealer musi mieć swoje konto w rejestrze papierów wartościowych i musi mieć rachunek bieżący w Centralnym Banku.

2. Bony komercyjne sprzedawane z dyskontem . Sprzedaż bonów skarbowych jest realizowana w ramach przetargu według ceny przetargowej.

3. Bony pieniężne NBP, instrument regulacji obiegu pieniądza w gospodarce ( sprzedaż na przetargach przez dealerów rynku pieniężnego DRP wyznaczonych przez NBP)

4. Certyfikaty depozytowe, zbywalny instrument finansowy wystawiony przez bank komercyjny ze stałą lub zmienną stopą procentową (według stopy referencyjnej i marży) lub sprzedawany z dyskontem. Certyfikat depozytowy stwierdza, że inwestor złożył w banku określony depozyt na z góry zadeklarowany czas i procent.

5. Szczególnym instrumentem może być weksel:

1. Handlowy- w obrocie gospodarczym

2. Finansowy- jako forma zabezpieczenia pożyczki finansowej.

BANK CENTRALNY - głównym podmiotem rynku pieniężnego odpowiedzialny za emisję pieniądza gotówkowego i politykę pieniądza państwa, centralna instytucja monetarna:

1. BANK EMISYJNY- wyłączne prawo tworzenia pieniądza gotówkowego+

1. Kreacja pieniądza bezgotówkowego.

2. Organizacja gospodarki znakami pieniężnymi.

2. BANK PAŃSTWA

1. prowadzi rachunek budżetu państwa

2. obsługa kasowa budżetu państwa

3. emisja w imieniu państwa skarbowych papierów wartościowych

4. centralna instytucja dewizowa ( zabezpieczenie, stabilność, kursu walutowego)

5. współdziałanie w zarządzaniu długiem publicznym

6. zaciąganie i spłata w imieniu państwa kredytów zagranicznych.

3. BANK BANKÓW

1. regulacja płynności i wypłacalności banków.

2. regulacja wielkości kreacji pieniądza kredytowego.

3. organizowanie rozliczeń pieniężnych.

4. zapewnienie stabilności i organizacji systemu bankowego.

NBP rezerwy obowiązkowej

operacje otwartego rynku

15.04.2011

WYKŁAD 3

INSTRUMENTY POZYSKIWANIA I ALOKACJI KAPITAŁU:

1. Obligacja jako instrument pozyskania kapitału.

2. Porównanie możliwości pozyskania kapitału na rynku kredytów bankowych i rynku pożyczkowych papierów wartościowych.

RYZYKO REALIZOWANIA TRANSAKCJI

• Dywersyfikacja a koncentracja ryzyka

• Sposób oceny ryzyka

• Możliwość zabezpieczenia ryzyka

• Dodatkowe elementy rynku

• Możliwość finansowania ryzykownych przedsięwzięć

Pytania na egzaminie

• Scharakteryzuj tradycyjną obligację

• Sposób wyceny oczekiwanej wartości obligacji

• Co się będzie działo z cenami akcji jeżeli nominalna stopa procentowa będzie wyższa od rynkowej?

• Czy wraz ze zbliżaniem się do okresu wykupu obligacji cena wzrasta czy maleje? (patrz. tabela W2)

OBLIGACJE ZEROKUPONOWE

Obligacje zero kuponowe są papierami wartościowymi sprzedawanymi z dyskontem, które stanowi główny dochód inwestora. Eliminuje to obsługę długu w czasie trwania stosunku pożyczkowego i związane z tym koszty finansowe, stwarzając większą możliwość emitentom zachowania płynności finansowej.

Okresy	t0	t1	t2	t3	t4
Obligacja kuponowa	Wn (wartość nominalna)	O (odsetki)	O	O	O + Wn
Obligacja zerokuponowa	Cs (cena sprzedaży)	-	-	-	Wn

Nabywca obligacji przeprowadza własną OCENĘ SZANS I ZAGROŻEŃ dokonanego wyboru, ustalając i porównując:

1. AKTUALNĄ (ZDYSKONTOWNĄ) wartość przyszłych wpływów pieniężnych (związanych z wykupem obligacji) z wysokością zainwestowanego kapitału, przy założeniu alternatywnej możliwości lokowania kapitału z okresowymi płatnościami lub

2. PRZYSZŁĄ WARTOŚĆ zainwestowanego kapitału z tytułu realizacji alternatywnej inwestycji (zakładającej okresowe płatności odsetkowe) z wysokością wartości nominalnej obligacji.

Ad 1)

C_sprzedaży < C_akceptowalna (w krańcowym przypadku C_s = C_a)

Ad 2)

W_nominalna > C_s(1+p)ⁿ

Z obligacjami zerokuponowymi wiąże się dodatkowe ryzyko.

Wymaga to wyznaczenia dodatkowych obszarów ryzyka związanych z emisją obligacji z kuponem zerowym wpływających na wysokość oczekiwanej stopy zwrotu, a tym samym na stopę dyskontującą oczekiwane korzyści finansowe.

Podstawowym elementem ryzyka jest RYZYKO ZMIANY RYNKOWEJ STOPY PROCENTOWEJ, związane z oczekiwaniami emitenta i inwestora i faktyczną sytuacją rynkową.

Drugim rodzajem ryzyka jest RYZYKO NIEWYPŁACALNOŚCI EMITENTA zależne od jego sytuacji finansowej i przyszłych prognoz w tym zakresie. W sytuacji trwałej utraty zdolności płatniczej posiadacz obligacji zero kuponowej jest w trudniejszej sytuacji w stosunku do posiadaczy obligacji zwykłych, którzy mają szansę na wcześniejsze wypłaty odsetek.

HYBRYDOWE INSTRUMENTY POŻYCZKOWE

• OBLIGACJE ZAMIENNE stanowią nowy jakościowo instrument na rynku finansowym pozwalający połączyć zalety finansowania za pomocą długu z przesuniętą w czasie emisją akcji.

• Dla inwestora jest to szansa przyjęcia bezpieczniejszej pozycji na rynku finansowym , szczególnie wobec trudności w ocenie ryzyka inwestycyjnego i pewności co do kierunku rozwoju sytuacji rynkowej.

Stwarzają one możliwość zamiany obligacji na akcje emitenta w ustalonym okresie i na wyznaczonych warunkach

t₀ t₁ t₂ t₃ t₄ … t_n

Istotnym elementem związanym z emisja obligacji zamiennych jest ustalenie STOSUNKU (WSPÓŁCZYNNIKA) KONWERSJI określającego relację między nominalną wartością obligacji i liczbą akcji, na które obligacje mogą być zamienione. Podstawą wyznaczenia tego stosunku jest przyjęta CENA KONWERSJI AKCJI, decydująca nie tylko o powodzeniu emisji, atrakcyjności tego papieru wartościowego, ale i o pozycji aktualnych akcjonariuszy wobec przyszłych właścicieli.

CENA KONWERSJI jest to cena efektywna jaką spółka uzyskuje za jedna akcję zwykłą w momencie dokonywania konwersji.

O WYSOKOŚCI CENY KONWERSJI akcji decydować mogą:

• aktualne ceny rynkowe,

• spodziewany wzrost ceny akcji wynikający z rozwoju kapitałowego spółki po emisji obligacji,

• ryzyko przedsiębiorstwa wynikające z jego aktualnej sytuacji finansowej i ewentualnej oceny ratingowej.

CENA KONWERSJI daje więc szanse sprzedaży akcji po cenie wyższej od bieżącej ceny rynkowej, pozwalając na zwiększenie kapitału z wyższym agio.

Stosunek konwersji oznacza ilość akcji za 1 obligację, jest konsekwencją ceny konwersji

AGIO - różnica wartości nominalnej i wartości realnej waluty lub papieru wartościowego.

Porównywać będziemy cenę rynkową akcji z ceną konwersji.

Pytania na egzaminie:

• Kiedy obligatariusz nie jest już zainteresowany zamianą obligacji na akcje? Wtedy gdy wartość akcji spada poniżej określonej wartości; wprowadza się klauzule, które zawierają zobowiązanie do wykupu obligacji.

• Kiedy emitent jest zainteresowany wcześniejszym wykupem akcji lub konwersją?

Emitent jest zainteresowany wcześniejszym wykupem obligacji oraz wcześniejszą konwersją, gdy ceny akcji rosną.

SZANSE I ZAGROŻENIA WYKORZYSTANIA OBLIGACJI ZAMIENNYCH DLA EMITENTA

SZANSE:

• możliwość pozyskania kapitału o niższym koszcie,

• możliwość sterowania strukturą kapitału,

• zabezpieczenie płynności finansowej poprzez wykup zadłużenie emisją akcji,

• możliwość wprowadzenia na rynek akcji z wyższą ceną.

ZAGROŻENIA:

• ryzyko osłabienia akcji zwykłych poprzez realizację praw zamiany,

• niewłaściwa ocena ceny konwersji akcji w stosunku do faktycznych tendencji rynkowych,

• ryzyko pogorszenia rentowności kapitału własnego, brak gwarancji konwersji, związane z tym ryzyko utraty płynności finansowej.

SZANSE I ZAGROŻENIA WYKORZYSTANIA OBLIGACJI ZAMIENNYCH DLA INWESTORA

SZANSE:

• zabezpieczenie lokat przed wahaniami cen rynkowych akcji i spadkiem stopy procentowej,

• osiągnięcie zysków kapitałowych wskutek wzrostu wartości akcji,

• możliwość wyboru najkorzystniejszego momentu realizacji zysków kapitałowych,

• lepsza ocena ryzyka inwestycyjnego, przyjęcie bezpieczniejszej pozycji rynkowej.

ZAGROŻENIA:

• niższa stopa zwrotu,

• wrażliwość cen rynkowych obligacji na zmiany stopy procentowej i koniunktury giełdowej,

• niewłaściwa ocena wiarygodności emitenta i jego pozycji rynkowej,

• ryzyko wcześniejszego wykupu obligacji,

• drugorzędność realizacji zobowiązań w sytuacji niewypłacalności emitenta .

Wycena - wartość inwestycyjna i rynkowa tego papieru wartościowego jest konsekwencją podwójnej wyceny.

INNE PAPIERY HYBRYDOWE

1. Papiery stanowiące kombinację standardowego papieru dłużnego z instrumentem pochodnym.

2. Papiery dłużne z prawem pierwszeństwa nabycia akcji nowej emisji wg ustalonej ceny nabycia.

3. Wymienne obligacje hybrydowe (obligacje emitowane w grupach kapitałowych przez córkę spółki).

4. Odwrotna obligacja zamienna.

Pytanie na egzaminie: Czym się różni papier dłużny od obligacji zamiennej?

1. Może sprzedać prawo pierwszeństwa.??

2. Emitent musi wykupić obligacje zamienne.??

PAPIERY DŁUŻNE Z PRAWEM PIERWSZEŃTWA NABYCIA AKCJI NOWEJ EMISJI

Ten papier wartościowy pozwala inwestorowi zachować dwa prawa: prawo wykupu obligacji + prawo pierwszeństwa wykupu akcji nowej emisji (może z niego skorzystać, ale nie musi)- zatem może być równocześnie obligatariuszem i akcjonariuszem. Sytuacja jest odmienna w przypadku obligacji zamiennych, gdzie inwestor musi wybrać albo obligacje, albo akcje.

WYMIENNE OBLIGACJE HYBRYDOWE

Zamieniane na obligacje innego podmiotu, najczęściej emitowane w grupach kapitałowych.

ODWROTNA OBLIGACJA ZAMIENNA

Szczególną formą hybrydowego instrumentu jest tzw. odwrotna obligacja zamienna będąca połączeniem obligacji prostej z operacją kupna akcji, gdzie jednakże prawo wyboru umorzenia przysługuje nie inwestorowi a emitentowi. Stanowi to więc opcję sprzedaży wystawioną przez inwestora jej emitentowi. Obligacje te posiadają wyższy kupon odsetkowy stanowiący cenę opcji, którą płaci emitent inwestorowi za prawo wyboru sposobu umorzenia obligacji.

Regulowane ustawowo zasady emisji obligacji są w ustawie o obligacji.

Ustawa o obligacjach przewiduje emisję obligacji zabezpieczonych i niezabezpieczonych.

Ustawa z dnia 29 czerwca 1995 r. o obligacjach

OBLIGACJE MOGĄ BYĆ ZABEZPIECZONE:

1. Majątkiem emitenta (najczęściej zabezpieczone hipoteką, listami zastawnymi)

2. Gwarancje innych instytucji, głównie gwarancje bankowe (bank bierze na siebie ryzyko niewypłacalności emitenta).

3. Poręczenie Skarbu Państwa (pupilarne obligacje zabezpieczone przez SP)

Obligacje mogą być NIEZABEZPIECZONE - są to obligacje obarczone dużym ryzykiem, często określane są jako obligacje śmieciowe.

Ryzyko może być rozpatrywane, oceniane indywidualnie przez inwestora na podstawie dostępnych informacji. Obligacje mogą posiadać oceny ratingowe nadawane, przeprowadzane przez instytucje ratingowe.

AKCJA

Jest własnościowym papierem wartościowym, z którym wiążą się określone prawa właścicielskie, czyli akcja jest tytułem własnościowym, można określić ją jako instrument określający wkład właściciela kapitału w spółkę.

Akcja daje nabywcy 2 rodzaje praw:

1. Prawa majątkowe :

1. Prawo do udziału w podziale zysku netto (zgodnie z prowadzoną polityką dywidendy).

2. Prawo do partycypacji w majątku spółki w momencie jej likwidacji.

3. Prawo poboru akcji nowej emisji - jest ustawowym prawem akcjonariusza gwarantującym mu utrzymanie jego pozycji w spółce.

2. Prawa korporacyjne :

1. Prawo do udziału w walnym zgromadzeniu.

2. Prawo do głosu i prawo do informacji.

Prawa te stwarzają możliwość zarządzania w spółce.

KLASYFIAKCJA AKCJI (według 3 kryteriów):

1. Według zakresu praw majątkowych związanych z akcją dzielimy akcje na:

1. Zwykłe- dają powszechne prawo akcjonariuszy.

2. Uprzywilejowane - dodatkowe prawo akcjonariuszy uprzywilejowanych; prawa te mogą dotyczyć:

• uprzywilejowanej dywidendy,

• szczególnych praw poboru,

• pierwszeństwa dostępu do majątku w czasie w czasie likwidacji,

• prawo głosu (akcja uprzywilejowana może uwzględniać nie więcej niż 2 głosy).

2. Dotycząca swobody obrotu akcjami; wyróżnia się:

1. Akcje na okaziciela - swobodny obrót

2. Akcje imienne - przypisane do akcjonariusza, najczęściej akcje uprzywilejowane

3. Według Sposób nabycia akcji.

1. Akcje gotówkowe - nabywane za wkłady pieniężne,

2. Akcje aportowe - w ramach rzeczy włożonych do spółki, nabywane za konkretny wkład niepieniężny (w pierwszym okresie są to akcje imienne).

TRZY WARTOŚCI AKCJI

1. Nominalna - określające wkład akcjonariusze w kapitał zakładowy (podstawowy); wartość akcji minimum 1 grosz.

2. Emisyjna - wartość według, której akcje sprzedawane są na rynku pierwotnym (określa faktyczną wartość kapitału pozyskaną przez emitenta).

Agio- jest nadwyżką ceny emisyjnej nad nominalną.

Im wyższe agio tym wyższa wartości kapitału. Agio zwiększa kapitał zapasowy spółki.

3. Cena rynkowa - jest to cena zmienna na rynku wtórnym; cena zmienna.

Pytania na egzamin:

• Co zadecyduje o tym, że posiadacz obligacji będzie chciał skorzystać z wymiany obligacji na akcje? (porównuje cenę rynkową z ceną konwersji)

• Kiedy emitent ma prawo żądania wcześniejszego wykupu akcji ? (gdy cena akcji rośnie)

11

aktualna wartość

W_n

(wartość nominalna)

C_a

(cena akceptowalna)

wartość przyszła

C_s

(cena sprzedaży)

C_s(1+p)ⁿ

Przyszła wartość przy założeniu alternatywnej możliwości

W_n

spółka akcyjna emituje obligacje zamienne

---